Leiaroffensiven. Norm for lærartettleik. Vi krev fullfinansiering. Høyring om ny rammeplan. Nye kommunar, nye lokallag

Transkript

1 Desember 2016 Medlemsbladet Utdanningsfrbundet Sgn g Fjrdane Leiarffensiven Nrm fr lærartettleik Vi krev fullfinansiering Høyring m ny rammeplan Nye kmmunar, nye lkallag

2 Kjære medlem i Utdanningsfrbundet Sgn g Fjrdane Eit år går frt, n nærmar vi ss juleferie g er snart klare fr Fylkeslaget vårt går inn i julemånaden med 4348 medlemmer, nk sm er det høgste medlemstalet vi har hatt. Sidan desember i fjr har vi fått heile 84 fleire medlemmer, men sjølv med denne fltte auken er vi det 3. minste fylkeslaget i landet. Vi seier fte at strleiken vår gir nærleik g gd kntakt mellm fylkeslag g lkallag, g medlemsbladet er meint å vere eit bindeledd frå fylkeslaget til alle medlemmene våre. Denne gngen handlar bladet m nkre saker sm har vre viktige fr heile rganisasjnen i året sm har gått, men g litt m kva sm kan møte ss framver. «Vi lever i refrmenes tid», skriv Stian i artikkelen m samanslåing av lkallag, g det er vel liten tvil m at vi kjem til å sjå frandringar både i samfunnet rundt ss g i eigen rganisasjn i tida sm kjem. Krleis desse vil arte seg, er vanskeleg å seie, men vi vil alltid ha medlemmene sitt beste fr auget. I fylkesstyret vert det òg endringar, allereie frå nyttår. Ingvild Helle Blstad, sm er 2. vara til fylkesstyret har hatt freldrepermisjn sidan august, g styremedlem Marin Svarstad gjekk ut i same typen permisjn n i desember. Bente Haugen er dette arbeidsåret møtande vara i Ingvild sin stad, g i vår vil Trill M. Karlsen ha 40% frikjøp til fylkesstyret sm vara fr Marin. Alf Reidar Myrstad går ut av vervet sm hvudtillitsvald i fylkeskmmunen 1. januar, fylkesstyret skal utnemne etterfølgjaren hans på desembermøtet. Fylkeslaget gratulerer dei nybakte freldra, g ynskjer Alf Reidar lukke til i ny jbb. Og ikkje minst ynskjer vi alle medlemmene våre ei gd jule- g nyttårshelg, med tid til ettertanke ver det sm har vre, g til å samle nye krefter til året sm kjem!

3 Høyring m ny rammeplan fr barnehagen Anita Hlm Cirtzki Eit utkast til ny rammeplan fr ppgåvene g innhaldet i barnehagen er n på høyring. Rammeplanen er ei frskrift til Lv m barnehager g ny plan skal gjelde frå hausten Den første rammeplan frå 1996 med sine 140 sider var betydelig meir mfattande enn det utkastet sm ligg føre i dag. Regjeringa ønskte ei tydelegare frskrift, dermed er utkastet fr ny plan på 20 sider, fagprsateksten er redusert g pliktfrmuleringar i høve til persnalet er kmne i framgrunnen. Strukturen er endra frå ei tredeling til åtte hvudkapittel der gså nkre element er nye. Det er kme eit eige kapittel m ansvar g rller, der eigar, styrar g pedaggisk leiar sine rller g ansvar vert beskrivne. I tillegg finn vi eit nytt kapittel m arbeidsmåtane i barnehagen. Sjølv m mykje er endra, så er gså nk bevart. Den nrdiske mdellen, med eit heilskapleg læringssyn sm bærebjelke, er framleis ivaretatt. Planen vidarefører gså fagmråda, der måla i hvudsak er frma sm «mål å strekke seg etter», ikkje utbyttebeskrivingar eller læringsmål fr barna. Utdanningsfrbundet har lagt pp til ei brei høyringsrunde der alle nivå i rganisasjnen har fått høve til å delta. I vårt fylke vart høyringa først debattert i fylkesrådet, sm består av lkallagsleiarane g 15 medlemmer frå ulike medlemsgrupper. Deltakarane diskuterte først ulike prblemstillingar i grupper, fr så å ha plenumsdebatt med mange gde innspel til det vidare arbeidet. Høyringa vart så presentert på kurs i nvember, der arbeidsplasstillitsvalde g hvudtillitsvalde deltk. Lkallaga vart i tillegg ppmda m å arrangere medlemsmøter g kme med si uttale. Innspela er n samla til eit felles høyringssvar sm vert sendt inn til sentralleddet. Prsateksten synleggjrde ein tradisjn g eit syn på innhaldet i barnehagen. Ein krtare rammeplan kan føre til meir bruk av tid på rettleiing, då barnehagar i dag har mange tilsette utan frmell utdanning. Dersm rammeplanen skal fungere tilfredsstillande i praksis treng barnehagane fleire tilsette med høgare utdanning. Eit anna emne medlemmane i Sgn g Fjrdane er pptekne av, er ansvaret fr val av metde g arbeidsmåte. Rammeplanen må ha frmuleringar sm sikrar at det framleis er barnehagelærar i samarbeid med styrar sm bestemmer kva fr metde g arbeidsmåte sm passar best til ulike situasjnar i det daglege pedaggiske arbeidet med barn. I rammeplanen frå 2006 er dette frmulert tydelegare enn i utkastet sm ligg føre i dag. Dette er berre nkre av dei innspela sm medlemmane har kme med. Engasjementet kring høyringa har vre str, nk sm er særs gledeleg. Dette er ein plan sm har str innverknad på arbeidskvardagen g det er derfr viktig å engasjere seg. Ein ny rammeplan fr barnehagen er viktig både fr barnehageeigar, tilsette, freldre g ikkje minst fr barna. Den skal vere eit styringsdkument g ikkje minst eit gdt arbeidsverkty. Den skal ivareta samfunnsmandatet, ta pp i seg samfunnsendringar, men på same tid ta vare på barnehagen sin eigenart g føre den nrdiske barnehagetradisjnen vidare. Vi takkar fr alle innspel, gde gruppediskusjnar g friske debattar. Medlemmane i Sgn g Fjrdane uttrykkjer i hvudsak at det er eit gdt utkast sm er versiktleg g knkret. Bruken av rdet «skal» vert i utgangspunktet ppfatta sm psitivt då det gjev tydelegare retningsliner fr arbeidet. Fleire er likevel ura fr at pliktfrmuleringane vert vanskeleg å følgje pp med den bemanninga ein har i dag, g den krte tida barnehagelærarane har til planlegging.

4 Nrm fr lærartettleik i skule g barnehage Steinar Strømsli Hausten 2015 vedtk landsmøtet at Utdanningsfrbundet skal arbeide fr «nasjnale bestemmelser sm tallfester antall barn/elever per lærer i barnehage g skle». Sentralstyret har tidlegare sagt at vi ynskjer ei nrm fr bemanning i barnehagen, der 50% av persnalet skal vere pedaggar. Dei siste t åra har vi arbeidd mt plitikarar på alle nivå fr å få dette vedteke av Strtinget. Arbeidet har bre frukter: Fr eit år sidan bad Strtinget m at regjeringa la fram ein plan fr innfasing av ei slik nrm, der det skulle vurderast krav m 50% barnehagelærarar. Rett før smmaren i år, vart så dette vedtaket følgt pp med eit krav m at regjeringa skulle gjere greie fr arbeidet sitt med bemanningsnrm g barnehagelærarnrm. Det ser derfr ut sm m det er plitisk vilje på Strtinget til å gå fr ei nasjnal nrm fr lærartettleik i barnehagen. Vi er enn ikkje heilt i mål, g det er viktig at vi held fram med plitisk trykk på alle nivå. Når det gjeld lærartettleik i skulen, har vi lenge arbeidd plitisk fr å få auka denne. Frdi kmmunane g skulane er så ulike i strleik, har det vre utfrdrande å kmme fram til ei nasjnal nrm sm sikrar både nk ressursar til kvar skule g at klassar ikkje vert fr stre i ein vanleg undervisningssituasjn. Etter mykje arbeid i frkant har sentralstyret endeleg vedteke Utdanningsfrbundet sitt syn på krleis desse prinsippa g talfestinga bør vere (sjå faktabks). Det fyrste punktet i vedtaket handlar m ressurstilgangen på skulenivå. Frå før nyttar nasjnale myndigheiter mgrepet gruppestrleik 2 (sjå faktabks). Talet frtel kr mange elevar det er pr. lærar i rdinær undervisning. Dette er eit gjennmsnittstal sm m.a. vert påverka av gruppedeling g tlærarsystem, g det syner derfr ikkje strleiken på sjølve klassene. Vedtaket seier derfr òg nk m maksimalt tal elevar i ein vanleg undervisningssituasjn. Gruppestrleik 2 Strtinget har frutsatt at gjennmsnittlig gruppestørrelse ikke skal være større enn de gruppene sm de gamle klassedelingsreglene ville ha gitt. Fr å undersøke m denne frutsetningen er brutt, beregnes et uttrykk fr gjennmsnittlig gruppestørrelse g en beregnet klassestørrelse. Gruppestørrelsen er ment å si ne m hvr mange elever sm til enhver tid sitter fran en lærer, g er basert på pplysninger m elevtimer g lærertimer. Bare timer til rdinær undervisning er inkludert (dvs. det er trukket fra elevtimer til spesialundervisning g særskilt nrsk) g lærertimene består av rdinære undervisningstimer pluss timer til ppdeling til samiske språkalternativer. Frmelen fr gruppestørrelse er definert sm en brøk med følgende størrelser i teller g nevner: "Elevtimer i rdinær undervisning" - "timetall spesialundervisning" - "timetall særskilt nrsk" "Ordinære undervisningstimer" + "timer til ppdeling til samiske språkalternativer" Udir

5 Vi meiner dette er den beste løysinga fr å innfri t viktige prinsipp i ei nrm fr lærartettleik i skulen: Sikre nk ressursar g hindre stre klassar. N står den vanskelegaste jbben att. Vi veit at spørsmålet m lærartettleik er blant dei viktigaste sakene fr våre medlemmar. Det må derfr setjast inn mykje tid g ressursar fr å påverke plitisk slik at Strtinget gjer eit vedtak i vår retning. Vedtak frå sentralstyret: Elevenes rett til et likeverdig pplæringstilbud g et gdt læringsmiljø er viktige prinsipper i sklen. De betydelige frskjellene sm ver tid har ppstått mellm sklene når det gjelder både lærerressurser g klassestørrelse, utfrdrer disse viktige prinsippene. Utdanningsfrbundet mener derfr at det må innføres nasjnale bestemmelser sm sikrer at ressurser sm er tiltenkt sklene, faktisk kmmer elevene til gde. Denne nasjnale reguleringen må særskilt være rettet mt sklene med fr lav lærertetthet g fr stre klasser. Fr å sikre elevene et gdt læringsmiljø gjennm frsvarlig klassestørrelse g en lik ressurstilgang fr sklene, mener Utdanningsfrbundet at følgende må reguleres på sklenivå: Lærertettheten, uttrykt gjennm frhldet mellm maksimalt gjennmsnittlig antall elevtimer per lærertime til rdinær undervisning (Gruppestørrelse 2): Maksimalt 15 elevtimer per lærertime på 1.-4 trinn Maksimalt 20 elevtimer per lærertime på trinn Maksimalt 24 elevtimer per lærertime studiefrberedende prgram i VGO Maksimalt 12 elevtimer per lærertime yrkesfaglige prgram i VGO Maksimalt antall elever en lærer kan ha ansvaret fr i en vanlig undervisningssituasjn: Maksimalt 18 elever på 1. trinn Maksimalt 20 elever på trinn Maksimalt 25 elever på trinn Maksimalt 28 elever på studiefrberedende prgram i VGO Maksimalt 15 elever i yrkesfaglige prgram i VGO

6 Nye kmmunar, nye lkallag Stian Jakbsen Sm dei fleste sikkert har fått med seg har kmmunerefrma resultert i nkre frivillige samanslåingar. I Sgn g Fjrdane har Gaular, Naustdal, Jølster g Førde gjrt gjensidig I tillegg har fylkesmannen ppmda Sgndal, Leikanger g Balestrand, òg Vågsøy g Selje til å halde fram samtalane m samanslåing. Kva desse siste samtalane har resultert i er nk uklart. Framleis er det berre gjrt kmmunestyrevedtak m samanslåing. Ingenting vert avgjrt før Strtinget handsamar dette i eit eige vedtak. Dette skal skje våren 2017 samstundes med at det nye inntektssystemet til kmmunane vert bestemt. Om Strtinget kjem til å «tvangsgifte» fleire kmmunar enn dei sm går saman frivillig veit vi ingenting m. Så veit vi g at reginrefrma går sin gang, g fylkestinget har vedteke at Sgn g Fjrdane bør gå saman med andre fr å bli ein større regin. Vi lever i refrmenes tid, g det er liten grunn til å tru at vi ikkje vil sjå endringar i frvaltningsstrukturane i Dette fører g til visse rganisasjnsmessige utfrdringar fr Utdanningsfrbundet. Vedtektene våre seier at eit lkallag i hvudsak skal samanfalle med kmmunen det er lkalisert til. Med andre rd bør dei lkallaga sm er i kmmunar sm skal slå seg saman bu seg på eigne samanslåingsprsessar. I Indre Sunnfjrd er vi byrja å snakke med kvarandre m krleis vi skal handtere dette. 5. januar reiser vedtak m samanslåing til ny kmmune, g Hrnindal har gjrt vedtak saman med Vlda i Møre g Rmsdal. Samanslåingane skal vere gjennmførte lkallagsleiarane g dei hvudtillitsvalde Hrnindal inkludert, på kurs i Osl fr å lære m krleis vi skal ta fatt på denne prsessen. Det er naturleg at det nye lkallaget sitt namn er det same sm kmmunen. Dette er g heimla i vedtektene. I g med at vi førebels ikkje veit kva sm vert namnet på ny kmmune vert arbeidstittelen Sunnfjrd lkallag, frdi intensjnsavtalen fr sunnfjrdkmmunane seier at den nye kmmunen skal heite Sunnfjrd kmmune. Vi kjenner enn ikkje til kva røynsler andre lkallag har med slike samanslåingsprsessar, men i Sunnfjrd arbeider vi n med målsetting m at lkallaga skal verte samanslegne allereie frå , slik at nytt lkallagsstyre g ny lkallagsleiar kan bruke dette første året til å bygge ny identitet g kultur i eit Sunnfjrd lkallag. Det er mange vedtak sm skal fattast i dei ulike lkallaga fr at dette skal late seg gjere, g det er klkt å starte prsessen tidleg slik at ein får tenkt seg m, snakka saman g gjennmføre dei ulike søknadsprsessane i lag g samstundes. Alle vedtak bør fattast mest mgleg likt i dei ulike lkallaga sine årsmøte i 2017, 2018 g 2019 m samanslåing, val, avvikling g stiftingsmøte. Nye utfrdringar 1. januar tek Alf Reidar Myrstad til sm utviklingsleiar ved Måløy vidaregåande skule, etter å ha vre tilknytt fylkesstyret sidan 2007 g hvudtillitsvald i fylkeskmmunen frå Før han vart tillitsvald på fulltid, underviste han i elektr på Eid vidaregåande skule. Alf Reidar er ein triveleg kar, med glimt i auget g alltid ein gd kmmentar på lur. I tillegg til å vere tillitsvald, er han sauebnde g lkalplitikar på Eid, så han har eit strt g mangfaldig nettverk rundt seg. Alf Reidar underheld Steffen Handal på Landsmøtet Vi kjem til å sakne Alf Reidar på kurs g møte i fylkesstyret, men takkar fr tida han har vre med g ynskjer lukke til sm utviklingsleiar!

7 Leiarffensiven Steinar Strømsli Pedaggisk persnale med gdkjend utdanning har rett til medlemskap i Utdanningsfrbundet, g leiarar i skule g barnehage er ein del av prfesjnen vår. Det styrkar ss sm både prfesjns- g arbeidstakarrganisasjn at medarbeidarar g leiarar er rganisert i same frbundet. Utdanningsfrbundet er den rganisasjnen sm har flest leiarmedlemmar i utdanningssektren, men dei siste åra har vi sett ei utvikling der fleire av dei har meldt seg ut. Undersøkingar viser g at leiarmedlemmane ikkje føler seg gdt nk ivaretekne av frbundet. Sidan landsmøtet hausten 2015 har Utdanningsfrbundet difr arbeidd med ein ffensiv fr våre leiarmedlemmar. I nvember fatta sentralstyret eit endeleg vedtak m innhaldet i denne, men han er g frankra i landsmøtevedtak g strategisk plan, g diskutert i ulike sentrale råd g fra sentralt. Heile rganisasjnen er såleis invlvert i dette arbeidet. Strategien inneheld t hvudmråde: Leiarane sine rammevilkår fr fagleg g pedaggisk leiing, g leiarmedlemmane sin plass i rganisasjnen. Undersøkingar i barnehagar g skular viser at leiarar pplever å ha fr lita tid til pedaggisk leiing, samstundes sm frsking viser at pedaggisk leiing er viktig fr barn g unge si læring g utvikling. Rapprten «Om lærerrllen» legg g vekt på leiarane sitt ansvar fr å skape gde prfesjnsfellesskap. At leiarane får betre vilkår fr pedaggisk leiing betyr difr mykje fr lærarar, barn g elevar i barnehage g skule. Vidare er leiarane sin plass i rganisasjnen, g deira ppleving av å bli ivaretekne av Utdanningsfrbundet, er viktige msyn å ta i arbeidet med å utvikle rganisasjnen. Leiarffensiven har g ein del sm handlar m intern g ekstern kmmunikasjn, g sm skal underbygge g støtte pp under arbeidet med dei t hvudmråda. Vår julegåve Magnhild Hddevik Målsettingar med leiarffensiven: Leiarffensiven bidreg til at leiarar ppfattar Utdanningsfrbundet sm det naturlege fagfreiningsvalet Utdanningsfrbundet er synleg utad sm rganisasjn gså fr leiarar, g leiarstemma høyrast i ulike saker i ffentleg debatt Leiarar pplever medlemskapen i Utdanningsfrbundet sm attraktivt, g møter tillitsvalde sm har kmpetanse til å ivareta dei både sm arbeidstakarar g sm leiarar Medlemmar g tillitsvalde har aksept g respekt fr leiarrlla Gdt partssamarbeid legg grunnlag fr tillit mellm leiarar, tillitsvalde g medarbeidarar på den enkelte arbeidsplass Alle leiargrupper føler seg ivaretekne av frbundet Fylkesstyret i Sgn g Fjrdane vil arbeide vidare med leiarffensiven g utarbeide eigne strategiar fr å nå måla. Vi håpar vi vil lukkast med arbeidet slik at våre leiarar med rette kjenner at Utdanningsfrbundet er den naturlege rganisasjnen fr dei, både rganisasjns- g utdanningsplitisk g sm arbeidstakarmedlem. Flyktninghjelpen er ein rganisasjn sm Utdanningsfrbundet har samarbeidd med i mange år. Målet fr samarbeidet er m.a. å fremje frståing fr å gje barn g unge sm er på flukt utdanning g pplæring sm set dei i stand til å vidareføre utdanninga når knflikten er ver. Vi arbeider g fr at lkale lærarar sine interesser vert tekne i vare, g at det vert lagt til rette fr å utvikle eit knstruktivt samarbeid mellm lkale styresmakter g lærar-rganisasjnar. Det er snart jul, g tid fr å tenkje på andre enn ss sjølve. Fylkesstyret har bestemt seg fr å følgje pp eit initiativ frå sekretariatet sentralt, g gir ei gåve til Flyktninghjelpen på 1 kr pr. medlem i Utdanningsfrbundet Sgn g Fjrdane.

8 Vi krev fullfinansiering! Magnhild Hddevik Sm vi veit, bestemte Strtinget i vår å skjerpe krava til kmpetanse fr å undervise på barne- g ungdmssteget. Vedtaket gjeld ikkje berre nyutdanna lærarar, men har g fått det vi kallar tilbakevirkande kraft, slik at alle lærarar i grunnskulen er mfatta av dei nye reglane. Denne saka har pprørt mange lærarar, g det er lett å frstå at ein kan kjenne maktesløyse g frustrasjn, når lærarutdanning g årelang praksis i klassermmet ikkje lenger betyr nk viss ein manglar nkre studiepeng. Vi vil g sjå at mange rektrar får mindre handlingsrm når timeplanane skal leggast, frdi dei ikkje kan dispnere persnalet sitt like fritt sm tidlegare. Utdanningsfrbundet er sjølvsagt ikkje mtstandar av at lærarar skal ha gd kmpetanse i faga dei underviser i. Likevel er det prblematisk at ei utdanning skal underkjennast i etterkant, slik at lærarar må kvalifisere seg på nytt fr å halde fram med den same undervisninga ein har hatt lenge. Dette har så vidt vi kjenner til aldri skjedd før, g rganisasjnen har lagt ned mykje arbeid i å frklare sentrale g lkale plitikarar alvret i situasjnen. Det er nk ikkje tvil m at dette påverknadsarbeidet var medverkande til lvendringa sm km i haust, der det vert gitt autmatisk dispensasjn frå dei nye kmpetansekrava til alle sm har relevant lærarutdanning frå før Dispensasjnen varer til skulestart hausten 2025, g gjeld altså utan søknad. Dette er viktig, fr vidareutdanning tek tid, g behvet er strt. I vårt fylke må m lag halvparten av lærarane ha vidareutdanning fr å halde fram med å undervise i dei faga dei har n. Ei anna prblemstilling er kven sm skal betale fr vidareutdanninga sm n må gjennmførast. Lærarar, kanskje særleg i vårt fylke, har ein lang tradisjn med å ta vidareutdanning anten av msyn til skulen sine fagbehv eller på eige initiativ. Lenge var det tilfeldig kva vilkår ein hadde fr å studere ved sidan av å vere i arbeid, men dei siste åra har rdninga Kmpetanse fr kvalitet ført til betre g meir ryddige tilhøve rundt dette. Her vert ein frikjøpt frå dei vanlege arbeidsppgåvene sine i like strt mfang sm ein skal studere, slik at arbeid g studium til saman vert full stilling. Kstnadene vert frdelte mellm staten, kmmunen g læraren sjølv (via arbeid). Denne rdninga var Utdanningsfrbundet med på å etablere saman med staten, kmmunane g andre lærarrganisasjnar. Fr lærarar sm ynskjer å ta meir utdanning i fag eller emne dei er pptekne av, g sm er nyttige fr skulen, er dette ein gd måte å gjere det på. Når det gjeld dei nye kmpetansekrava, stiller saka seg annleis. Dette er i praksis pålagd vidareutdanning, sidan alternativet er at ein ikkje kan halde fram med den undervisninga ein har. Difr meiner vi at det ikkje er den einskilde læraren sm skal bere kstnadene, men at staten må dekke alle utgifter. Denne haldninga vart vedteken på møtet i representantskapen i ktber, etter at fylkeslaget vårt melde saka inn saman med Hrdaland. Utdanningsfrbundet meiner g at kmmunane må lage frpliktande framdriftsplanar, slik at alle lærarar sm har behv fr vidareutdanning kan få det. Vi vil n følgje kmmunane tett, fr å sikre ss at kmpetansekartlegging g -planlegging vert gjrt på ein gd måte. I tillegg vil vi altså drive aktivt påverknadsarbeid fr at staten fullt ut skal finansiere vidareutdanning til dei lærarane sm har mist kmpetansen sin med eit pennestrøk.