Råd til det livet du ønskjer som pensjonist?

Transkript

1 ÅRSMELDING 2012

2 Eldsjelsamling Råd til det livet du ønskjer som pensjonist? For andre år på rad arrangerte vi Eldsjelsamling for fulle hus på Skei Hotell. På samlinga fekk dei mange trufaste og svært viktige eldsjelene i fylket på fyll med kunnskap, underhaldning, inspirasjon og lokal mat. På scena stod mellom anna Kjetil André Aamodt og Arvid Andenæs, og vi fekk servert Kampanje nydeleg song sparing frå Einar Bolstad. til pensjon 2 Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2012

3 INNHALD 4 Eit historisk godt år! 6 Hovudtal, morbank 7 Hovudtal, konsern 8 Fakta om banken 10 Bra for samfunnet = Bra for banken 15 Årsmelding frå styret 26 Resultat 28 Balanse 30 Kontantstraumoppstilling 31 Eigenkapitaloppstilling 32 Notar 80 Erklæring frå styret og adm.dir 82 Revisjonsmelding 83 Kontrollkomitéen 84 Kvartalsvis resultatutvikling konsern 87 Nøkkeltal frå regionsbankar 88 Tillitsvalde 8 9 Forstandarskap 90 Organisasjonskart 92 Eigarstruktur 94 Kontaktinfo SSF FOTO: Vegard Fimland, Gaute Hatlem, Tomas Morel, Reiel Haugland GRAFISK UTFORMING: Sparebanken Sogn og Fjordane / E. Natvik Prenteverk AS Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

4 Eit historisk godt år! Når eg ser attende på 2012 er det mykje å glede seg over. Det mest naturlege er sjølvsagt å trekkje fram det historisk gode resultatet. Det er sjølve dokumentasjonen på at arbeidet vårt gjennom året skapar verdiar. Men bak dette resultatet står det ein organisasjon som vi har utvikla gjennom mange år. Utvikling og fornying av teknologi, kunnskap og gode arbeidsmiljø som gir kraft og gjennomføringsevne. Det som gledar meg aller mest er akkurat dette. Den organisatoriske krafta og kunnskapen til alle mine medarbeidarar! TIDENES BESTE Når vi har betalt vår skatt med glede, sit vi igjen med eit resultat på 328 millionar. Dette gir oss ei avkasting på eigenkapitalen på 13,6 %. I skrivande stund veit eg ikkje korleis dette plasserar oss blant andre norske bankar, men eg trur ikkje det skal vere mange som slår oss. No skal eg også vere den fyrste til å innrømme at vi trengte dette etter eit par år med høge tap. Men vi lærer, og vi lærer fort. Alle dei grep som vi for eit år sidan sa vi skulle gjere har vi gjennomført med godt resultat. Dette gjeld både rentemargin, kostnader og tap. I tillegg har vi hatt god hjelp i ei svært god utvikling frå finansielle instrument. KOSTNADSEFFEKTIV BANK Vi har bestemt oss for at låge driftskostnader skal vere eit av våre fortrinn. Gjennom fleire år har vi jobba bevist for å effektivisere og automatisere tenestene våre. Dette har vi klart utan at kundane våre synest å ha blitt skadelidande. Heller tvert imot. Kundetilfredsheten har aldri vore høgare enn ved siste måling i haust. God opplæring og gradvis innføring har gjort overgangen lettare både for kundar og tilsette. Men også utgifter til reiser, eksterne konsulentar og IT er redusert. Effektiv bruk 4 Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2012

5 av videokonferanseutstyr er mellom dei mest synlege tiltaka som har gjort dette mogeleg. Med tanke på at vi driv bank i eit fylke som Sogn og Fjordane med 23 kontor, er vi stolte av å vere ein av dei mest kostnadseffektive bankane i landet. VEKST UTE GIR KRAFT HEIME Privatmarknaden har hatt ein jamn og god vekst gjennom mange år. I 2012 var auken for fyrste gong større utanfor fylket enn her heime. Dette viser at vi har lykkast med strategien vår og at ungdommen tek banken med seg uansett kor dei etablerar seg. Både Bergen og Oslo er blitt viktige marknadsområde for oss. Utan denne veksten klarer vi ikkje å henge med som ein av dei 10 største bankane i landet. Dette er heilt avgjerande for at vi skal ha kraft nok til å vere ein sjølvstendig bank med alt det fører med, seg av investeringar i ny kunnskap og teknologi. Dette gjer det også mogeleg for oss å satse på vidare utvikling med ein sterk base i fylket. Vekst ute gir oss kraft til å utvikle oss heime! LÅGARE INVESTERINGAR I NÆRINGSLIVET Dei siste åra har vi hatt ei heilt flat utvikling i lån til næringslivet. Likevel er vi den klart største næringslivsbanken i fylket. Den viktigaste grunnen til dette er lågare investeringstakt i det private næringslivet. Vi ser også store regionale forskjellar og det er liten tvil om at det fyrst og fremst er på kysten det skjer. Utviklinga innan oljerelatert verksemd vil skape ringverknadar over heile fylket, og det er difor liten grunn til å sjå mørkt på framtida. Dette blir forsterka av store investeringar i infrastruktur og offentleg sektor, noko som gjer at etterspurnaden etter arbeidskraft er langt større enn tilbodet. FOKUS PÅ KAPITALDEKNING Banken er godt kapitalisert med ei rein kjernekapitaldekning på 12,2 %. Dette er godt over gjeldande krav og i øvre sjikt av bankar vi kan samanlikne oss med. Nye krav og pålegg bekymrar oss difor ikkje så mykje. Vi skal berre halde fram med å levere resultat, som gjer at vi byggjer ein robust og solid bank. 25 ÅR SOM DRIVKRAFT FOR FYLKET 5. april 2013 er det 25 år sidan Sparebanken Sogn og Fjordane blei ein realitet. Etter disse åra kan vi sjå tilbake på ei utvikling som eg trur få hadde tenkt seg. Vi er framleis ein sjølvstendig bank som aldri har stått stødigare enn nettopp i dag. Robust når det gjeld både kapital og kunnskap. Vi blir fyrst og fremst målt på det fyrste, men etter mi vurdering er kunnskap like viktig. Rett brukt og fornuftig utvikla er det den beste garantien for at vi framleis kan vere ein sunn og livskraftig bank til beste for fylket og alle våre kundar over heile landet. Førde, januar 2013 Arvid Andenæs Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

6 Hovudtal TAL I MILL. KRONER MORBANK RESULTATREKNESKAP Netto renteinntekter Utbytte og verdiendring på finansielle instrument Andre driftsinntekter Driftskostnader Resultat før nedskriving (inkl. verdipapir) Resultat før nedskriving (ekskl. verdipapir) Netto realisert vinst ved avhending av varige driftsmidlar Nedskriving på utlån og garantiar Resultat før skatt Skatt Resultat etter skatt Resultat fin. eigedelar tilgjengeleg for sal, etter skatt Totalresultat BALANSE Eigedelar Brutto utlån til og krav på kundar Nedskriving på utlån Verdipapirplasseringar (aksjar, sertifikat og obligasjonar) Gjeld og eigenkapital Innskot frå og gjeld til kundar Verdipapirgjeld og gjeld til kredittinstitusjonar Eigenkapital Forvaltningskapital Gjennomsnittleg forvaltningskapital NØKKELTAL Lønsemd Rentenetto i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 2,10 % 1,68 % 1,71 % 1,58 % 1,68 % Andre driftsinntekter (eks. innt. fin. instrument) i % av gj. sn. forv. kap. 0,44 % 0,37 % 0,36 % 0,34 % 0,33 % Driftskostnader i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 1,28 % 1,17 % 0,92 % 1,08 % 1,02 % Resultat før nedskriving i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 1,08 % 0,93 % 1,34 % 0,79 % 1,28 % Resultat før skatt i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 0,83 % 0,65 % 0,93 % 0,17 % 1,12 % Totalresultat i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 0,46 % 0,56 % 0,70 % 0,15 % 0,85 % Driftskostnader i % av driftsinnt. ekskl. innt. frå fin. instrument 50,26 % 57,08 % 44,49 % 55,79 % 50,67 % Driftskostnader i % av driftsinnt. inkl. innt. frå fin. instrument 54,28 % 55,73 % 40,82 % 57,61 % 44,31 % Nedskriving i % av brutto utlån (resultatført) 0,25 % 0,33 % 0,49 % 0,80 % 0,21 % Eigenkapitalavkastning før skatt 10,99 % 9,86 % 13,31 % 2,34 % 15,20 % Eigenkapitalavkastning totalresultat 6,04 % 8,08 % 10,18 % 2,14 % 11,48 % Soliditet Kapitaldekningsprosent 10,51 % 11,92 % 13,34 % 14,42 % 15,81 % Kjernekapitalprosent 10,51 % 10,82 % 12,33 % 13,29 % 14,70 % Rein kjernekapital 10,51 % 10,82 % 11,13 % 11,68 % 13,04 % Eigenkapitalprosent 7,18 % 7,35 % 7,42 % 7,24 % 8,19 % Balanseutvikling Vekst i forvaltningskapital (12 mnd.) 18,50 % 24,20 % 13,76 % 2,94 % 2,10 % Vekst i utlån til kundar (12 mnd.) 17,54 % 0,81 % 11,11 % 2,38 % 4,16 % Vekst i innskot frå kundar (12 mnd.) 10,56 % 17,39 % 18,61 % 6,19 % 7,05 % Innskot i % av brutto utlån 55,80 % 59,73 % 63,76 % 69,36 % 77,47 % Tilsette Årsverk funksjonærar pr Årsverk reinhald, kantine m.v. pr Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2012

7 Hovudtal TAL I MILL. KRONER KONSERN RESULTATREKNESKAP Netto renteinntekter Utbytte og verdiendring på finansielle instrument Andre driftsinntekter Driftskostnader Resultat før nedskriving (inkl. verdipapir) Resultat før nedskriving (ekskl. verdipapir) Netto realisert vinst ved avhending av varige driftsmidlar Nedskriving på utlån og garantiar Resultat før skatt Skatt Resultat verksemd og anleggsmidlar haldne for sal, etter skatt Resultat etter skatt Resultat. fin. eigedelar tilgjengeleg for sal Totalresultat BALANSE Eigedelar Brutto utlån til og krav på kundar Nedskriving på utlån Verdipapirplasseringar (aksjar, sertifikat og obligasjonar) Gjeld og eigenkapital Innskot frå og gjeld til kundar Verdipapirgjeld og gjeld til kredittinstitusjonar Eigenkapital Forvaltningskapital Gjennomsnittleg forvaltningskapital NØKKELTAL Lønsemd Rentenetto i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 2,10 % 1,72 % 1,75 % 1,59 % 1,70 % Andre driftsinntekter (eks. innt. fin. instrument) i % av gj. sn. forv. kap. 0,48 % 0,42 % 0,41 % 0,39 % 0,35 % Driftskostnader i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 1,32 % 1,20 % 0,97 % 1,07 % 0,94 % Resultat før nedskriving i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 1,09 % 0,98 % 1,37 % 0,84 % 1,37 % Resultat før skatt i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 0,85 % 0,70 % 0,94 % 0,37 % 1,21 % Totalresultat i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 0,47 % 0,59 % 0,69 % 0,20 % 0,91 % Driftskostnader i % av driftsinnt. ekskl. innt. frå fin. instrument 50,95 % 56,18 % 44,72 % 54,23 % 45,86 % Driftskostnader i % av driftsinnt. inkl. innt. frå fin. instrument 54,62 % 55,10 % 41,40 % 55,90 % 40,71 % Nedskriving i % av brutto utlån (resultatført) 0,25 % 0,32 % 0,45 % 0,53 % 0,18 % Eigenkapitalavkastning før skatt 11,17 % 9,92 % 13,39 % 5,24 % 18,15 % Eigenkapitalavkastning totalresultat 6,18 % 8,46 % 9,89 % 2,80 % 13,60 % Soliditet Kapitaldekningsprosent 10,51 % 11,85 % 13,04 % 13,83 % 14,64 % Kjernekapital 10,51 % 10,76 % 12,06 % 12,77 % 13,64 % Rein kjernekapital 10,51 % 10,76 % 10,90 % 11,24 % 12,15 % Eigenkapitalprosent 7,23 % 7,43 % 7,26 % 6,84 % 7,32 % Balanseutvikling Vekst i forvaltningskapital (12 mnd.) 18,55 % 4,78 % 17,33 % 7,41 % 5,44 % Vekst i utlån til kundar (12 mnd.) 17,56 % 5,21 % 15,12 % 5,76 % 6,95 % Vekst i innskot frå kundar (12 mnd.) 10,60 % 6,21 % 18,64 % 6,18 % 7,05 % Innskot i % av brutto utlån 55,76 % 56,29 % 58,01 % 58,23 % 58,29 % Tilsette Årsverk funksjonærar pr Årsverk reinhald, kantine m.v. pr Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

8 Fakta om Sparebanken Sogn og Fjordane MARKNADSOMRÅDE, FORVALTNINGSKAPITAL, ÅRSVERK Sparebanken Sogn og Fjordane er den største banken i Sogn og Fjordane med ein forvaltningskapital på 37,1 milliardar kroner og 266 årsverk. Banken har 22 salskontor og 18 Bank i Butikk avtalar i fylket og er representert i 21 av dei 26 kommunane i fylket. I tillegg har banken kontor i Bergen. PRIVATMARKNADEN Banken er den dominerande aktøren på privatmarknaden i fylket. Det er lånt ut 22,4 milliardar kroner til personar i Sogn og Fjordane og i resten av landet. Desse utlåna utgjer 69 % av dei totale utlåna. Samla innskot frå personkundane er 11,3 milliardar kroner og utgjer 59 % av dei samla innskota. Banken satsar på å ha regionale kontor med tilbod innan finansiering, plassering, eigedomsmekling og forsikring. Banken har ansvaret for sal og distribusjon av Gjensidige sine forsikringsprodukt til privatmarknaden i Sogn og Fjordane. Banken har i drift 39 minibankar/kontantautomatar og nettbankavtaler er teikna. BEDRIFTSMARKNADEN Banken har ytt lån på 10,3 milliardar kroner til verksemder, i hovudsak i Sogn og Fjordane. Dette utgjer 31 % av dei totale utlåna. Innskot frå næringslivet utgjer 5,3 milliardar kroner. OFFENTLEG SEKTOR Mange kommunar i fylket har Sparebanken Sogn og Fjordane som hovudbank. Samla innskot frå kommunal sektor er 1,5 milliardar kroner. BANKEN SOM DRIVKRAFT FOR FYLKET Sparebanken Sogn og Fjordane har som visjon å vere ei drivkraft for fylket. Gjennom god rådgjeving, tilføring av kapital til sunne prosjekt for næringslivet og folk flest, skal banken oppfylle sin visjon. Banken har også eit breitt kulturelt engasjement og ser verdien av kulturelle bidrag i vid forstand for at lokalsamfunna skal utvikle seg. Banken er hovudsponsor for dei fleste store kulturarrangementa i fylket og har av overskotet for 2012 sett av 35 mill. kroner i gåver/ utbytte som i hovudsak skal understøtte det frivillige lagsarbeidet. Stikkord for vårt bidrag er mangfald, trivsel og nyskaping. FINANSIELL KALENDER Venta offentleggjering av kvartalsrekneskapstal for 2013 er (1. kvartal), (2. kvartal) og (3. kvartal). Rapportane vil også bli lagt ut på våre heimesider på Internett: og vil også ligge føre på engelsk. KONSERN Forutan morbanken driv konsernet si verksemd gjennom i alt 3 dotterselskap og 3 tilknytte selskap. 8 Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2012

9 «Ein meir fleksibel kvardag for familien» Sparebanken Sogn og Fjordane ei drivkraft for landbruket Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

10 Bra for samfunnet = Bra for banken Sparebanken Sogn og Fjordane lever i eit skjebnefellesskap med lokalsamfunna i Sogn og Fjordane og ser ei tydeleg kopling mellom fylket og banken sine interesser. Visjonen vår, «ei drivkraft for fylket», bygger opp om denne tankegangen. Vi er den største banken i fylket og vårt virke er med å smøre samfunnet og regionen der vi har det største geografiske nedslagsfeltet vårt. Eit av bevisa på at vi lukkast med dette er at vi er den niande største banken i landet og veks på høgde med dei beste, basert på eit fylke med 2,2 prosent av innbyggjarane i Norge med ein tilnærma nullvekst i folketal. SAMFUNNSANSVARLEG NÆRINGSLIV I SOGN OG FJORDANE I 2012 var vi, saman med mellom anna fylkeskommunen, Innovasjon Norge, NHO, LO, Lerum og Havyard, sentrale aktørar i eit forprosjektprosjekt der målsettinga er å gjere Sogn og Fjordane til ein føregangsregion i Norge når de gjeld samfunnsansvar. Det ambisiøse prosjektet har som målsetting å løfte dei 25 enkeltbedriftene i prosjektet, og samtidig skape eit nettverk for samfunnsansvar i fylket. Vi har sterk tru på at vi står sterkare i konkurransen mot andre, og at vi kan styrke heile Sogn og Fjordane om vi har eit tydeleg og godt forankra mål med samfunnsansvaret vårt. AUKA KONKURRANSEKRAFT OG LØNSEMD Det overordna målet med Sparebanken Sogn og Fjordane sitt samfunnsansvar er difor auka konkurransekraft og betre lønsemd. Vi gjer dette mellom anna ved å prøve å leve opp til ein samfunnsansvarsprofil som møter globale og nasjonale trendar som miljø- og klimaomsyn. Dette vil kunne vere med å differensiere oss frå konkurrentane og styrke merkevaren vår. Har vi kompetente tilsette med kunnskap om kor viktig det er å ta samfunnsansvar når det gjeld miljø- og klimaomsyn innanfor ulike bransjar i eit makroperspektiv, kan vi utfordre bedriftskundar til å ta eit strategisk eller innovativt samfunnsansvar. I tillegg skaper vi meirverdi for kunden. Det å ha ein tydeleg strategi for handtering av risikoforhold knytt til miljø-, arbeids-, og økonomiske forhold, kan førebygge tap og misleghald. Vi hevdar at tilfredse tilsette yter betre, har færre jobbskifte og lågare sjukefråver. Dette kan styrke vår posisjon som ein av fylket sine mest attraktive arbeidsplassar. Tilsette som er bevisste på miljøog klima, gir kostnadsreduksjonar på for eksempel reiser og straum- og drivstofforbruk. Ei slik tilnærming viser at samfunnsansvar og kjerneverksemd er to sider av same sak, og at ei aktiv haldning kan ha mykje å seie for forretningsdrifta i fleire perspektiv. Vi har sagt i strategiplanen for at vi skal Vidareutvikle samfunnsansvaret som ein integrert del av bedriftskulturen og strategiprosessen i Sparebanken Sogn og Fjordane Samfunnsansvar som konkurransefaktor Auke kompetanse blant styre, leiing og tilsette, slik at samfunnsansvar vert ein naturleg del av dialogen med kundane og dei andre interessentane til banken Vidareutvikle ein tydleg profil rundt samfunnsansvaret til Sparebanken Sogn og Fjordane Etablere og implementere system for berekraftsrapportering DET INTERNE LIVET Gjennom årlege PTU-målingar har vi god oversikt over «pulsen» blant dei tilsette i banken. Utviklinga i målingane dei siste tre åra viser at våre tilsette er høgt motiverte og opplever å ha ein utfordrande og meiningsfull jobb. Tilsette opplever at eigne verdiar og banken sine verdiar er like. Dette gir inspirasjon til å yte sitt beste. Det er også god kollegial støtte frå både leiarar og andre medarbeidarar. Dei fleste meiner ein god og sosial bedriftskultur som eit viktig bidrag til ein god arbeidskvardag. Sjukefråværet er også synkande. VÅRE STYRKAR VERT UTFORDRA Engasjementet og motivasjonen vert utfordra av aukande tidspress og aukande krav til ny og heva kompetanse. Ei anna utfordring vi ser på er korleis tilsette skal kunne påverke sin eigen arbeidskvardag, i ei næring med stadig fleire regulatoriske krav. 10 Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2012

11 Å skape resultat, engasjement og trivsel gjennom motiverte, prestasjonsorienterte og kompetente medarbeidarar er eit av våre overordna mål. Organisasjonskultur, vinnarkultur, trivsel, innovasjon, offensiv og endringsvilje er eit av våre konkurransefortrinn. Stagnasjon i fylket utfordrar rekruttering, fagmiljø og kompetanse. KOSTNAD- OG MILJØBESPARANE TILTAK I 2007 investerte vi i videokonferanseutstyr ved hovudkontoret vårt i Førde. Det var ein umiddelbar suksess og det første året loggførte vi ei innsparing på 90 flyreiser og 54 lengre bilturar som direkte følgje av dette eine anlegget. I dag tillegg vi videkonferanseutstyret mykje meir enn berre reduksjonar i reise og klimagevinstar. Utvida samarbeid, meir effektiv kvardag, raskare beslutningar og tettare band mellom ulike avdelingar, samarbeidspartnarar, kundar og andre interessentar. Bruken av slik ustyr har hatt ein sterk vekst hos oss, og vi har utvida denne typen anlegg til mange kontor. I løpet av 2013 investerer vi i anlegg nr 21. BEREKRAFTIG EIGEDOMSFORVALTNING Banken har investert i sentral drift styringssystem samt energi analyseverktøy ved dei største avdelingane. Dette for å ha betre kontroll på innemiljø, redusere energiforbruket og kostnader, samt å avdekke mulige feil og manglar ved anlegga. Igangsetting av sentral drift styringssystem har skjedd gradvis og må justerast fortløpande for å få ein mest optimal løysing. Analyser viser at vi har 20 % reduksjon på energiforbruk der vi samanliknar periodar i 2011 og OPPLÆRING AV UNGDOM Eit eksempel vi meiner at både samfunnet og banken har mykje igjen for, er at ungdom får solid kunnskap om og gode haldningar til personleg økonomi. Perioden frå ungdommane får sitt første kort til dei er etablert er kritisk. Vi bruker derfor betydelige ressursar på eit aktivt samarbeid med Ungt Entreprenørskap (UE) i Sogn og Fjordane. Vi er involvert i rundt 70 ungdomsbedrifter kvart år, og rettleiar omlag 1300 elever i vidaregåande skule om vegen frå utdanning til jobb. Bra for samfunnet, bra for banken. 110 MILLIONAR KRONER DELT UT PÅ 5 ÅR Sparebanken Sogn og Fjordane i lag med Sparebankstiftinga Sogn og Fjordane har dei siste 5 åra delt ut heile 110 mill. kr i gåver og sponsormidlar. Dette dokumenterer eit sterkt samfunnsengasjement der vi bidreg til å utvikle og vidareutvikle lag og organisasjonar sitt langsiktige arbeid for m.a. barn og unge i fylket. Storparten av midlane går til idrett og kultur, men også til tiltak som stimulerer til nyskaping og næringsverksemd i fylket. NÆRINGSBAROMETERET Vi har ein partnarskapsavtale med Innovasjon Norge, NAV, NHO og Sogn og Fjordane fylkeskommune om å utgje eit årleg Næringsbarometer. Føremålet med samarbeidsavtalen er å utarbeide eit Næringsbarometer for Sogn og Fjordane med status og framtidsutsikter for utvalde næringar i fylket. Barometeret skal setje viktige tema for fylket på dagsorden og har som mål å bidra til gode avgjerder i privat og offentleg sektor. Næringsbarometeret for Sogn og Fjordane lanserte nytt nummer 15. januar. Her er reportasjar frå fleire bedrifter som har lukkast med å gå frå ideskaping til verdiskaping. Her er også ei tru på at 2013 blir eit godt år i dei fleste bransjane i fylket. JUBELEN STOD I TAKET FOR SUBSEA I FLORØ 25. september i fjor gjekk prosjektleiar Kristin Maurstad på talarstolen i Flora Samfunnshus. For 250 politikarar og næringslivsfolk skisserte ho planane for ei ny ingeniørutdanning i undervass- Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

12 teknologi. Ho kunne stolt fortelje at Høgskulen i Bergen garanterte for det faglege, at lærarkrefter, praksisplassar og lokale var på plass. Ho sa at alle var positive til ei ny bacherlor-utdanning i Florø og at den kunne bli avgjerande viktig for vidareutvikling av petroleumsnæringa i byen og fylket. Det var berre ei stor rift i glansbiletet, ho mangla nesten 12 mill. kr til realisering av draumen. Tre oljeselskap har velvillig støtta forprosjektet, men førebels har vi berre fått lovnad om kr til hovudprosjektet. Vi treng 12 mill. kr for å setje i gong det treårige studiet, sa ein litt skuffa prosjektleiar i Fram Flora før adm. direktør Arvid Andenæs gjekk på talarstolen. UNIK SJANSE Ei subsea-utdanning i Florø vil gjere oljemiljøet i byen meir attraktivt. Det er skrikande mangel på denne typen ingeniørar. Her har fylket ein unik sjanse til å få sterkare innpass i den ekspansive oljenæringa. Sparebanken Sogn og Fjordane meiner at vi må nytte denne sjansen. Banken og eigaren vår, Sparebankstiftinga Sogn og Fjordane, bestemte seg for å støtte det nye bachelor-studiet i Florø med to millionar kroner, sa Arvid Andenæs. FORLØYSING Jubelen stod i taket. Lovnaden frå bankdirektøren forløyste ei ny tru og ein ny giv i prosjektet. Så kraftige jubelrop og så lang applaus har eg aldri høyrt i ein konferansesal før. Det var eit magisk øyeblikk. Sjølv om eg hadde fått nyss om gåva frå banken på førehand, kjende eg ei enorm lette og stor glede inn i meg, strålar Kristin Maurstad. Prosjektleiaren meiner gåva frå banken på 2 mill. kr utløyste gjevargleda til andre sentrale aktørar. MEIR ATTRAKTIV Vi treng ei høgskuleutdanning på kysten for å knyte sterkare band mellom næringslivet og dei unge. Vi treng pulsen og omdømet som eit bachelorstudium i Florø kan gje, og ikkje minst treng vi vere budde på at avanserte, gule boksar på havbotnen blir drivaren i oljenæringa dei komande åra. Med denne utdanninga på plass, blir Florø og Sogn og Fjordane meir attraktiv for framtidas olje og gassprodusentar. ÅRETS GRÜNDERPRIS 2012 Under Temposeminaret i Florø vart «Årets Gründerpris 2012» på kroner delt ut. Prisen var eit samarbeid mellom stiftinga, banken og NRK Sogn og Fjordane. Primær målsetting for dette tiltaket var å stimulere innovasjon i fylket, og spreie kunnskap Highsoft Solution, Grethe Hjetland og Torstein Hønsi. om og syne respekt for idé-, nærings- og jobbskaping. Vidare var målet å skape auka merksemd og løfte fram innovatørane i fylket, og kanskje inspirere publikum generelt og næringsliv spesielt til å ha fokus på innovasjon. Prisen skapte sterkt engasjement både hos innovatørar og publikum. Avstemminga på nett førte til stemmer. Vinnaren var Highsoft Solution i Vik. Highsoft Solution har hatt ein eventyrleg vekst sidan oppstarten med kring kroner i inntekter i I 2009 auka inntektene til 1,2 mill. kr, og passerer truleg 21 mill. kr i Gründerselskapet i Vik har alt rukke å bli eit eventyr av ei pengemaskin med kundar over heile kloden. Lisensbaserte dataprogram som gjer det lett å illustrere tal og fakta på internett er den ettertrakta vara. ENORMT POTENSIALE Eventyret i Vik er kanskje berre så vidt i gang. Sjølv om bedrifta har kundar, eksisterer det 100 millionar nettstader i verda. Dei aller fleste har trong for å illustrere talmateriale med grafikk. Vi trur potensialet er enormt og må berre passe på å vidareutvikle kompetansen og produkta våre vidare, seier dagleg leiar i Highsoft Solutions, Grethe Hjetland. Ho gler seg over hyppige pling på kontoret kvar gong ein ny kunde loggar på og kjøper lisensen. Samla sett utøver Sparebanken Sogn og Fjordane samfunnsengasjement på svært mange områder. Bra for samfunnet bra for banken. 12 Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2012

13 Er bustaddraumen din heilt i det blå? Kampanje sparing til bustad Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

14 Sponsorarbeid og gåver Vi har delt ut 110 millionar kroner dei siste fem åra

15 Årsmelding frå styret INNLEIING Konsernet Sparebanken Sogn og Fjordane har eit totalresultat etter skatt på 328 millionar kroner i Kort oppsummert: God vekst i innskot og utlån Auka rentemargin Reduksjon i driftskostnadene Lågare tap God utvikling i finansielle postar Styret er godt nøgd med resultat og eigenkapitalavkastninga som er på 13,6 %. Resultatet er historisk godt og vitnar om ein organisasjon i god utvikling som evnar å ta tak i utfordringane. Det mest gledelege er at kostnadane er redusert gjennom kontrollerte og gode prosessar som ikkje har gått ut over trivsel eller den gode kundeopplevinga. Dette er eit godt grunnlag for å sikre konkurransekraft og evne til å investere i ny kompetanse og teknologi. VERKSEMD Sparebanken Sogn og Fjordane er ein frittståande og sjølvstendig sparebank som leverer tenester innan bank, finansiering, forsikring, sparing, pensjon og betalingsformidling. Det primære marknadsområdet er Sogn og Fjordane, men banken har også ei offensiv satsing på privatmarknaden i sentrale strøk elles i landet. Meir enn 50 % av utlånsveksten og 39,5 % av utlånsvolumet på privatmarknaden er kundar med adresse utanfor fylket. Hovudkontoret ligg i Førde, og banken har kontor i 21 av 26 kommunar i Sogn og Fjordane. Medrekna kontoret i Bergen, har banken totalt 23 kontor og tilbyr i tillegg enkle banktenester via 18 «Bank-i- Butikk»-løysingar i Sogn og Fjordane. Sparebanken Sogn og Fjordane har ansvaret for sal og distribusjon av Gjensidige sine forsikringsprodukt til privatmarknaden i fylket. Banken driv eigedomsmekling gjennom Eigedomsmekling Sogn og Fjordane AS, som er eit 100 % eigd dotterselskap av banken. Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS er eit heileigd dotterselskap, og har som formål å kjøpe godt sikra bustadlån frå Sparebanken Sogn og Fjordane som grunnlag for utferding av særskilt sikre obligasjonar (OMF). Banken har samla brorparten av eigedomsforvaltninga i Bankeigedom Sogn og Fjordane AS, som er eit 100 % eigd dotterselskap. Verksemda er i hovudsak avgrensa til forvaltning av eigedomar som banken sjølv er brukar av. Banken har også ein 45,3 % eigarandel i Fjord Invest AS og 40,5 % direkte og indirekte i Fjord Invest Industri AS. I tillegg eig banken 20,1 % av aksjane i Fjord Invest Sørvest AS. Sparebanken Sogn og Fjordane sin visjon er å vere ei drivkraft i utviklinga av fylket. Ei tydeleg forretningsorientering som bidreg til å skape gode resultat, er avgjerande for å realisere visjonen om å vere ein sterk aktør i samfunns- og næringslivet. Vårt viktigaste grunnlag for å lykkast er kompetente, engasjerte og motiverte tilsette. RESULTATREKNESKAPEN Resultat Totalresultatet for Sparebanken Sogn og Fjordane for 2012 er på 328 mill. kr mot 67 mill. kr i 2011 og gir ein EK-avkastning på 13,6 % mot 2,8 % i Den sterke betringa i resultatet skuldast god vekst i inntektene, reduksjon i driftskostnadene og lågare nedskriving på utlån. 16,0 % 14,0 % 12,0 % 10,0 % 8,0 % 6,0 % 4,0 % 2,0 % 0,0 % 6,2% 2008 Totalresultat 8,5% ,9% 2010 EK-avkastning 2,8% ,6% Samla inntekter er på 835 mill. kr og er auka med 28,4 % og driftskostnadene er redusert med 6,5 %. Netto nedskriving på utlån er på 58 mill. kr mot 163 mill. kr for Resultat frå verksemd halde for sal i 2012 er på 0 mill. kr medan det i fjor var eit tap på 34 mill. kr etter skatt. Netto renteinntekter Netto rente- og kredittprovisjonsinntekter er 614 mill. kr og er auka med 13,9 % samanlikna med Auken skuldast primært vekst i innskot og utlån og høgre margin på utlån i forhold til innlånskostnader. Rentenettoen i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital er i 2012 på 1,70 % mot 1,59 % i Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

16 Netto andre inntekter Netto andre driftsinntekter for 2012 er på 221 mill. kr og er 110 mill. kr høgre enn for Auken skuldast primært eit godt resultat frå finansielle instrument. Netto resultat frå finansielle instrument Netto resultat frå finansielle instrument i 2012 er på 94 mill. kr mot eit netto tap på 20 mill. kr i Av vinsten for 2012 skriv 66 mill. kr seg frå verdiendring på fastrenteutlån, 20 mill. kr er relatert til verdiauke/ vinst frå sertifikat/obligasjonar og 22 mill. kr er vinst frå valutahandel. Ein del av verdipapirgjelda blir bokført til verkeleg verdi opsjon og i 2012 er verdipapirgjelda skriven opp (utgiftsføring) med 12 mill. kr mot 17 mill. kr i oppskriving i Verdiendring på verdipapirgjeld må sjåast i samanheng med verdiendring på andre renteberande finansielle instrument. For nærmare forklaring sjå note 7. Netto provisjonsinntekter Netto provisjonsinntekter er på 89 mill. kr og er auka med 5 mill. kr i forhold til Inntektspostar som er auka er garantiprovisjon, forsikring og inntekter frå valutaforretningar/utanlands betalingsformidling. Andre inntekter Andre inntekter er på 38 mill. kr og er redusert med 9 mill. kr samanlikna med Reduksjonen skuldast at inntekter frå levering av tenester til Gjensidige Bank er redusert frå 12 mill. kr i 2011 til 1 mill. kr i Det meste av tenesteleveransen frå Sparebanken Sogn og Fjordane vart avslutta med verknad frå Samtidig viser inntekter frå Eigedomsmekling god vekst og inntektene vart på 24 mill. kr i 2012 og er auka med 23 % frå Driftskostnader Driftskostnadene for 2012 er på 340 mill. kr og er redusert med 24 mill. kr, eller 6,5 % frå Endringa i driftskostnadene er påverka av eingongseffektar som er nærmare forklart nedanfor under IT-kostnader. Reduksjonen i driftskostnadene justert for eingongseffektar er på 2,6 %. Lønskostnader og honorar til tillitsvalde er på 139 mill. kr og er auka med 2,2 %. Samla tal årsverk ved utgangen av i 2012 er på 266 og er redusert med 13 det siste året. Reduksjonen er eit resultat av mange ulike prosessar for å effektivisere banken. Kostnadsfokus og effektivisering vil halde fram også i 2013 og det er venta at tal tilsette vil bli redusert også i Grafen nedanfor viser utviklinga i forvaltningskapital pr. årsverk for konsernet. Forvaltningskapitalen pr. årsverk har auka med over 11 % det siste året Forvaltningskapital pr. årsverk Netto pensjonskostnader er på 14 mill. kr og er 4 mill. kr lågare enn i Reduksjonen skuldast færre tilsette, endra føresetnader for utrekning av pensjonsansvar og lågare pensjonskostnader for AFP. I 2013 vil den reviderte standarden for ytingar til tilsette IAS 19 bli tatt i bruk. Implementeringa inneber at pensjonsansvaret vil auke med 14 mill. kr i 2013 og at eigenkapitalen vil bli redusert med 10 mill. kr etter frådrag av 28 % skatt. Framtidige konsekvensar av den nye standarden er nærmare forklart i note 1A. IT-kostnadane er på 59 mill. kr og er redusert med 13 mill. kr eller 18 % det siste året. Reduksjonen skuldast at det i 2011 vart utgiftsført 12 mill. kr for IT-leveransar og avslutning av avtalar relatert til tidlegare Fjaler Sparebank. I 2012 er vel 2 mill. kr av dette tilbakeført. Ei rekke andre kostnader er redusert frå 2011 til Det gjeld m.a. personalforsikringar, marknadsføring, pengetransport og ulike honorar til konsulentar og revisjonsselskap. Kostnads-/inntektsrelasjon Kostnadsprosenten inkludert resultat frå finansielle instrument, er på 40,7 % i 2012 mot 55,9 % i 2011 og justert for eingongseffektar er forholdstala 41,0 % i 2012 og 54,0 % i Driftskostnader i prosent av inntekter eksklusiv netto resultat frå finansielle instrument er på 45,9 % for 2012 mot 54,2 % året før og justert for eingongeffektar er tilsvarande forholdstal 52,4 % i 2011 og 46,2 % i Grafen på neste side viser utvikling i kostnadsprosentar (eksklusiv resultat frå finansielle instrument justert for eingongseffektar) Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2012

17 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% Kostnadsprosent eks. resultat finansielle instrument justert for eingongseffektar 51,0% 55,2% 52,0% 52,4% 46,2% Pepito AS. Formålet med å overføre båten til dette selskapet var drift av skipet fram til realisering. I 2. kvartal 2012 vart skipet selt til ein ekstern kjøpar. Resultateffekten av «Bos Angler» og Pepito AS, sett under eitt, er tilnærma 0 mill. kr i Dotterselskap Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS er 100 % eigd av banken. Selskapet har pr samla utlån på 8,1 mrd. kr og ein eigenkapital på 449 mill. kr. Aktiviteten i selskapet er vesentleg utvida det siste året og selskapet har eit resultat før skatt på 63 mill. kr mot 14 mill. kr i fjor. 0,0% Nedskriving på utlån og garantiar Netto nedskriving på utlån og garantiar er på 58 mill. kr i 2012 mot 163 mill. kr i Netto nedskrivingskostnader utgjer 0,18 % av brutto utlån i 2012 mot 0,53 % for Brutto misleghaldne engasjement over 90 dagar utgjorde 391 mill. kr pr og er auka med 12 mill. kr samanlikna med tal pr Det er relativt få nye engasjement som har gått i misleghald i Misleghaldne utlån til privatmarknaden er på eit lågt nivå. Når det gjeld bedriftsmarknaden er misleghaldet framleis for høgt, men ein vesentleg del er knytt til eitt engasjement under avvikling. Skattekostnad Skattekostnaden for 2012 er på 114 mill. kr og utgjer 26,1 % av resultat før skatt. I 2011 var skattekostnaden 39 mill. kr og utgjorde 31,2 % av resultat før skatt. Grunnen til varierande skattekostnad i prosent er mellom anna at resultat frå aksjar er omfatta av fritaksmetoden. Resultat verksemd og anleggsmidlar halde for sal etter skatt Resultat for verksemd og anleggsmidlar haldne for sal er på 0 mill. kr i 2012 mot eit tap på 34 mill. kr i Silver Statt AS Banken overtok vinteren 2010/2011 aksjane i Silver Statt AS som ledd i inndriving av krav. Silver Statt var då eigar av to fryseskip. Det eine skipet vart selt i 2011 og det andre skipet vart realisert i 2. kvartal Resultateffekten frå verksemda etter skatt er tilnærma 0 mill. kr i «Bos Angler» og Pepito AS Banken overtok i 1. kvartal 2012 skipet «Bos Angler» som ledd i inndriving av krav. I 1. kvartal 2012 vart skipet overført til banken sitt dotterselskap Bankeigedom Sogn og Fjordane AS Bankeigedom Sogn og Fjordane AS er eit 100 % eigd dotterselskap og eig dei største bankbygga i konsernet. Resultat før skatt er på 8,1 mill. kr mot 5,2 mill. kr i fjor. Eigedomsmekling Sogn og Fjordane AS Eigedomsmekling Sogn og Fjordane AS er 100 % eigd av banken. Selskapet har hatt svært god utvikling og samla inntekter for 2012 er på 24,4 mill. kr og er auka med 4,5 mill. kr eller 23 % i forhold til Resultat før skatt pr. 4. kvartal er på 7,0 mill. kr mot 5,1 mill. kr i fjor. Disponering av årsresultatet til morbanken Årsoverskot morbank kr Overført til fond for urealiserte vinstar kr Til disposisjon kr Styret vil legge fram forslag til Forstandarskapsmøte 14. mars 2013, om følgjande disponering: Utbyte Gåver Konsernbidrag Utjamningsfond Grunnfondskapital Sum disponert kr kr kr kr kr kr BALANSEN Banken har ved utgangen av 2012 ein forvaltningskapital på 37,2 mrd kr, ein auke frå året før på 1,9 mrd. kr eller 5,4 %. Auken skuldast primært vekst i utlån til kundar. Utlån til kundar Brutto utlån er på 32,7 mrd. kr ved utgangen av 2012 og har auka med 2,1 mrd. kr, eller 6,9 %. Utlånsveksten til privatmarknaden er på 11,2 % og utlån til bedriftsmarknaden er redusert med 1,3 %. Brutto utlån pr er fordelt med 69 % til privatmarknaden og 31 % til bedriftsmarknaden og Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

18 offentleg sektor. Pr var andel utlån til bedriftsmarknaden 34 %. Utlån fordelt på sektor konsern 0 % Innskota pr er fordelt med 59 % på privatmarknaden, 28 % frå bedriftsmarknaden og 13 % på offentleg/finansiell sektor. Innskot fordelt på sektor konsern 31 % 13% Off./ fin. sektor Næringsliv Privatmarknad 69 % Off./ fin. sektor Bedriftsmarknad Privatmarknad 59% 28% Grafen nedanfor viser fordeling av bedriftsmarknadslån på ulike næringar pr Utlån fordelt på næring konsern 14,6 % 50,6 % 15,6 % 4,9 % 5,6% 8,8 % Fiskeindustri/ Havbruk Industri elles, bergverk utvinning av råolje/gass Varehandel Jord- og skogbruk Eigedomsdrift, transport, tenesteyting Bygg og anlegg, kraft og vassforsyning Nedskrivingar på utlån og garantiar Samla nedskriving på utlån og garantiar ved utgangen av året er på 269 mill. kr mot 257 mill. kr eitt år tidlegare. Av nedskrivinga er 90 mill. kr nedskriving på grupper av utlån og mill. 179 kr er nedskriving på individuelle engasjement. Samla nedskriving i balansen på utlån pr utgjer 0,8 % av brutto utlån og er om lag uendra i forhold til i fjor. Innskot frå kundar og innskotsdekning Innskot frå kundar er på 19,0 mrd. kr ved utgangen av 2012 og har auka med 1,3 mrd. kr eller 7,0 %. Innskot frå privatmarknaden har auka med 8,7 %, innskot frå bedriftsmarknaden og offentleg finansiell sektor er auka med 4,7 %. Ved utgangen av 2012 er 58,3 % av brutto utlån finansiert med kundeinnskot mot 58,2 % ved utgangen av Verdipapirplasseringar Aksjar m.v. Banken har pr aksjar og grunnfondsbevis bokført til 251 mill. kr mot 235 pr Av porteføljen pr er 61 mill. kr finansielle kortsiktige plasseringar medan 190 mill. kr er knytt til strategiske langsiktige plasseringar. Banken har i tillegg eigarinteresser i to tilknytte selskap, Fjord Invest AS og Fjord Invest Industri AS, som samla er bokført til 9 mill. kr. Sertifikat og obligasjonar Plasseringar i sertifikat og obligasjonar er bokført til 3,9 mrd. kr ved årsskiftet mot 3,6 mrd. kr pr Desse blir nytta i likviditetsstyring og som likviditetsbuffer. Sertifikat og obligasjonar er vurdert til marknadsverdi og er skrivne opp med netto 18 mill. kr i Obligasjonar og sertifikat har ein marknadsverdi og bokført verdi som er 26 mill. kr høgre enn opphavleg kostpris. Verdipapirgjeld Ved utgangen av 2012 har banken sertifikat- og obligasjonslån bokført til 13,0 mrd. kr mot 12,2 mrd. kr pr Banken har hatt tilfredsstillande tilgong på likviditet i 2012, både frå marknaden for banklån og ved å nytte Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS til utlegging av obligasjonar med fortrinnsrett. Ansvarleg lån og fondsobligasjonar Samla bokført verdi for ansvarleg lånekapital og fondsobligasjonar pr er på 513 mill. kr og er om lag uendra samanlikna med i fjor. Av dette har 200 mill. kr forfall i 2019 og resten er evigvarande. 18 Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2012

19 Eigenkapital og kapitaldekning Konsernet har pr ein eigenkapital på mill. kr mot mill. kr pr Vidare har konsernet ansvarleg lånekapital og fondsobligasjonar med 513 mrd. kr. Netto ansvarleg kapital, som grunnlag for utrekning av kapitaldekningsprosent, er på til saman 3,1 mrd. kr. Sparebanken Sogn og Fjordane har ein eigarandelskapital på mill. kr og grunnfondskapital på 299 mill. kr. Resultatet for 2012 etter avsetning til utbytte, gåver, konsernbidrag og endring i fond for urealisert vinst, er fordelt på eigarandelskapital og grunnfondskapital i forhold til eigarbrøken pr Eigarbrøken har vore uendra gjennom Konsernet har ein kapitaldekningsprosent pr på 14,6 % mot 13,8 % ved utgangen av Rein kjernekapital pr er på 12,2 % mot 11,2 % pr Kapitaldekninga er styrka i 2012 fordi kjernekapitalen er auka med ein stor del av det positive årsresultatet. Styret vurderer eigenkapitalsituasjonen ved utgangen av 2012 som tilfredstillande. Grafen nedanfor viser utviklinga i kapitaldekning. STRUKTUR OG SAMARBEIDSFORHOLD Eigarstruktur Sparebanken Sogn og Fjordane vart omdanna til eigenkapitalbevisbank med verknad frå Sparebankstiftinga Sogn og Fjordane har ein eigardel på 94,12 % av eigenkapitalbevisa, og Sparebankstiftinga Fjaler har tilsvarande ein eigardel på 5,88 %. Med ein eigenkapital på nærare 1,8 mrd kr, er Sparebankstiftinga Sogn og Fjordane ein av dei største i sitt slag i landet. Det kan vere aktuelt å vurdere børsnotering av eigenkapitalbevisa, og banken følgjer marknadsutviklinga i tråd med dette. Samarbeid med andre bankar Sparebanken Sogn og Fjordane er ein frittståande bank, men samarbeider med andre bankar i fleire felles utviklingsprosjekt. Banken har eit formalisert samarbeid med Gjensidige Bank, Sparebanken Sør og Helgeland Sparebank innanfor innkjøp, oppfølging, drift relatert til innkjøp og ulike utviklingsprosjekt. Dei fire bankane har ein felles avtale med EVRY om kjøp av IT-tenester. Samarbeidet og avtalen med EVRY skal sikre konkurransedyktige løysingar innanfor drift, forvaltning og utvikling av systemløysingar. 16,0% 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 10,5% 11,9% 1,1% 12,9% 1,0% 1,0% 13,8% 1,1% 1,5% 14,6% 1,0% 1,4% Fjord Invest AS og tilknytte selskap Sparebanken Sogn og Fjordane var med og etablerte investeringsmiljøet Fjord Invest i Førde og eig 45,3 % av Fjord Invest AS som er eitt av fire private eigenkapitalfond med ein totalkapital på rundt 400 mill. kr. Det halvstatlege fondet for såkornkapital er også lagt til Fjord Invest sitt forvaltningsmiljø i Førde. Fjord Invest er eit viktig supplement til det finansielle miljøet i fylket. Banken har i 2012 investert 4,5 mill. kr i fondet Fjord Invest Industri AS, i tillegg til å ha betalt inn 1,65 mill. kr på tidlegare kommitert investering i Fjord Invest Sørvest AS. 2,0% 0,0% 10,5 % 2008 Rein kjernekapital Hybridkapital 10,8 % Ansvarleg kapital Sum Fortsett drift Rekneskapen for 2012 er framlagt under føresetnad av at drifta skal halde fram. Hendingar etter balansedagen Det er ingen hendingar etter balansedagen som påverkar den framlagde rekneskapen i vesentleg grad. 10,9 % 11,2 % 12,2 % FORETAKSSTYRING Internkontrollen er etablert i samsvar med Internkontrollforskrifta. Styret har vedtatt retningslinjer for risiko og kapitalstyring. Ansvar for risiko og kontroll er delt inn i ulike nivå, med 1., 2. og 3. linjekontrollar. Det er etablert årshjul for internkontroll for ulike nivå, som mellom anna set krav til risikovurdering, inkludert risikoreduserande tiltak, gjennomgang av regelverk, kontrollhandlingar, rapportering og stadfesting av internkontroll. Risikoidentifikasjon for operasjonell risiko blir også gjort gjennom slike vurderingar og stadfesting frå leiarane. Ansvarleg for utarbeiding av finansiell rapportering vurderer løpande den finansielle rapporteringa opp Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

20 imot lover og reglar. Det er etablert interne kontrollrutinar for finansiell rapportering. Styret har oppnemnt eit revisjonsutval som underutval til styret. Revisjonsutvalet har tilsyn med prosessen for finansiell rapportering og ser til at internkontroll og intern revisjon fungerer effektivt. Revisjonsutvalet handsamar kvartals- og årsrekneskap og ser til at konsernet har ein uavhengig og effektiv ekstern revisjon. Revisjonsutvalet gjennomgår skjønnsmessige vurderingar og estimat i tillegg til eventuelle endringar i rekneskapsprinsipp. Minst ein gong i året har utvalet møte med ekstern og intern revisor. Årsrekneskapen blir fastsett av forstandarskapen etter handsaming av styret i konsernet. Val av styret er regulert i vedtektene 5 1. Valet vert gjort av forstandarskapet og medlemene vert valde for to år og varamedlemene for eitt år. Vedtektene 11 1 gir heimel for å gi styret fullmakt til å kjøpe eigne eigenkapitalbevis eller auke eigarandelskapitalen. Slike vedtak krev fleirtal som ved vedtektsendring og minst 2/3 fleirtal av dei stemmene som vert avgitt av dei eigarar som er valde av eigenkaptalbeviseigarane. Slike fullmakter vart på nærmare fastsette vilkår gitt av forstandarskapet den 28. februar RISIKO OG KAPITALSTYRING Styret vedtar og evaluerer årleg banken sitt kapitalbehov og interne strategi og styringsprosess (ICAAP). Styret vedtar også årleg kredittstrategi og finansstrategi, samt rammer for kapitaldekning, kredittrisiko, likviditetsrisiko og marknadsrisiko. Gjennom kvartalsvis rapportering vurderer styret banken sitt risikobilete mot vedtekne styringsmål. Risikostyring omfattar kredittrisiko, operasjonell risiko, marknadsrisiko (rente, valuta og aksjar), konsentrasjonsrisiko, likviditetsrisiko og forretningsrisiko. Banken følgjer reglane i kapitalkravforskrifta, og nyttar standardmetoden for berekning av kapitalbehov knytt til kredittrisiko og marknadsrisiko. For operasjonell risiko nyttar banken basismetoden. Banken har hatt slik utvikling når det gjeld risikoeksponering og kapitalbehov dei tre siste åra: (Tal i mill. kr) Kapitalbehov og kapitaldekning Kredittrisiko Operasjonell risiko Min.kapitaldekning (Pilar I) Marknadsrisiko Konsentrasjonsrisiko Likviditetsrisiko Forretningsrisiko Tillegg kreditt, operasj. og marknad Sum risikojustert kapital (Pilar II) Ansvarleg kapital Margin Pilar Kapitaldekning 12,9 % 13,8 % 14,6 % Kjernekapital Kjernekapitaldekning 11,9 % 12,8 % 13,6 % Kjernekapitaldekning rein EK 10,9 % 11,2 % 12,2 % Soliditeten til banken har betra seg gjennom året. Kapitaldekninga er på 14,6 %, og rein kjernekapitaldekning er 12,2 %. Kredittrisiko Kredittrisikoen blir styrt etter risikoprofil, sannsynlegheit for misleghald/tap, vekst og konsentrasjon. Kredittstrategi og kredittpolitikk blir utarbeidd årleg med utgangspunkt i banken sin hovudstrategi. Kredittstrategien omfattar retningslinjer for risikoprofil på kredittområdet, fordeling av eksponering mellom personmarknad og bedriftsmarknad og konsentrasjonsrisiko for store engasjement, geografiske avgrensingar og bransjar. Den samla kredittrisikoen blir følgd opp gjennom månadlege rapportar som viser korleis banken etterlever risikorammene. Banken har avgrensa veksten i utlån til næringslivet slik at prosent næringslivslån, i høve til total utlånsportefølje, er redusert. Banken vil ha fokus på å redusere konsentrasjonsrisiko og andel høgrisikoengasjement. I 2010 og 2011 hadde banken høge tap på nokre større engasjement, spesielt innan skipsfart. I 2012 vart tapa lågare, men banken har framleis ambisjonar om å redusere risiko og tap ytterlegare. Nedskriving på utlån vart 0,18 % rekna av brutto utlån for 2012 og forventa nedskriving for prognoseperioden er på 0,15 %. Med verknad frå har banken etablert ei ny kredittavdeling med særskilt fokus på og ansvar for kredittkvalitet. Risikoen i utlånsporteføljen har samla sett blitt noko 20 Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2012

21 høgare gjennom 2012, først og fremst som følgje av ei flytting frå låg til middels risiko: BM PM Risiko Låg risiko 53,4 % 56,8 % 58,1 % 65,4 % Middels risiko 33,1 % 30,5 % 37,1 % 30,1 % Høg risiko 13,5 % 12,8 % 4,8 % 4,5 % Likviditetsrisiko Likviditetsrisikoen blir målt med utgangspunkt i to forhold: tap ved auka fundingkostnader som følgje av eventuell lågare rating frå marknadsaktørar ingen tilgang på likviditet Styret går kvart år igjennom likviditetsrammene. Det blir her lagt vekt på at tilfeldige hendingar ikkje skal få alvorlege konsekvensar for betalingsevna. Det er såleis bygd opp ein likviditetsreserve i renteberande verdipapir og bankinnskot som skal dekke forfall i finansmarknaden dei næraste månadene, i tillegg til svingingar i likviditetsutgangen. Styret har som mål at banken skal ligge innafor nivået for moderat risiko målt etter Finanstilsynet sine likviditetsindikatorar. Ved utgangen av 2012 utgjorde innskot frå kundar, langsiktige innlån frå finansmarknaden og eigenkapitalen 102,7 % av banken sine illikvide midlar (brutto utlån og anleggsmidlar). Likviditetsrisikoen i banken er redusert i 2012 gjennom auka grad av langsiktig finansiering. Marknadsrisiko Marknadsrisiko blir styrt og målt innanfor 3 hovudområde; renterisiko, aksjerisiko og valutarisiko. Renterisikoen er knytt til renteberande verdipapir, rentesikringsavtalar, fastrenteutlån og fastrenteinnskot. Renterisiko blir rekna ut etter kor mykje dei finansielle verdiane vil endre seg dersom rentenivået endrar seg. Styret vedtar rammer for eksponering innanfor ulike tidsintervall for rentebinding og samla eksponering. Renterisikoen er ved utgangen av året redusert i forhold til fjoråret, slik at risikojustert kapitalbehov for renterisiko er redusert frå 28,2 millionar kroner til 9,9 millionar kroner. Styret har fastsett øvre ramme for plasseringar i aksjemarknaden. I tillegg er det fastsett underliggande rammer for investering i enkeltpostar og konsentrasjonsrisiko knytt til bransje og geografi. I 2012 har banken redusert aksjekursrisiko. Risikojustert kapitalbehov er ved utgangen av året på 116,9 millionar kroner mot 130,8 millionar kroner for eitt år sidan. Valutarisikoen er knytt til utanlandsk betalingsformidling, valutabehaldning, valutalån og terminforretningar. Risikoen blir styrt gjennom fastsette rammer for totalrisiko og underliggande rammer for enkeltvalutaer. Banken sine posisjonar blir rapportert dagleg. Pr har banken eit risikojustert kapitalbehov på 5 millionar kroner, som er ein auke frå 2 millionar kroner i fjor. Risiko og kapitalbehov blir rapportert til styret i samsvar med prinsipp, strategiar og risikorammer. Gjennom dette har styret kontroll med at banken er tilstrekkeleg kapitalisert. Det er også utarbeidd finansiell beredskapsplan som skal sikre at banken har funding og kapitaldekning ved uventa hendingar eller som følgje av økonomiske nedgangstider. Styret vurderer risiko- og kapitalsituasjon som tilfredsstillande. RATING Moody s har tildelt Sparebanken Sogn og Fjordane langsiktig rating A3 med «Stable outlook». OMF-programmet til Bustadkreditt Sogn og Fjordane har langsiktig rating Aaa. PRIVATMARKNAD Sparebanken Sogn og Fjordane har god utviklinga i privatmarknaden også i Både kundetilvekst og volumutvikling er veldig god i dette segmentet. Mykje av årsaka til denne utviklinga er at banken har lukkast med kunderekruttering utanfor Sogn og Fjordane, først og fremst ved å følgje kundar som flyttar ut for å studere eller å arbeide representerer ei endring, ettersom det for første gang er større utlånsvekst til privatkundar utanfor fylket enn i fylket. Bergen er blitt banken sin viktigaste vekstmarknad. I tillegg opplever banken god vekst i byar som Oslo, Stavanger og Trondheim. I heimfylket har banken også god og stabil vekst og har no ein marknadsandel i privatmarknaden på over 45 % i Sogn og Fjordane. Dette er ein oppgang på 7 prosentpoeng dei siste 5 åra. Samla vekst til privatkundar i 2012 var 8,7 % på innskot og 11,2 % på utlån. Sal av innskot, sparing og forsikring til kundar hadde høg prioritet gjennom året. Banken har utvikla og lansert fleire nye og konkurransedyktige spareprodukt. I tillegg har banken framleis sterkt fokus på oppfølging av kundesegmentet år, sidan det er i dette segmentet vi opplever sterkast konkurranse. Konkurransesituasjonen i privatmarknaden har vore stabil gjennom året. Tøff konkurransesituasjon og sterk utlånsvekst til privatkundar gjer at overføring av lån til kredittføretaket har hatt høg prioritet. Ved nyttår er om lag 40 % av utlåna til privatkundar overført til Bustadkreditt Sogn og Fjordane. Denne satsinga er nød- Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING