INNHALD. FOTO: Vegard Fimland, Gaute Hatlem, Tomas Morel, Reiel Haugland GRAFISK UTFORMING: Sparebanken Sogn og Fjordane / E. Natvik Prenteverk AS

Transkript

1 ÅRSMELDING ÅRSMELDING

2

3 INNHALD 4 Ein organisasjon i utvikling 6 Hovudtal, morbank 7 Hovudtal, konsern 8 Fakta om banken 10 Bra for samfunnet = Bra for banken 12 Ungt Entreprenørskap i Sogn og Fjordane 15 Årsmelding frå styret 26 Resultat 28 Balanse 30 Kontantstraumoppstilling 31 Eigenkapitaloppstilling 32 Notar 82 Erklæring frå styret og adm.dir 84 Revisjonsmelding 85 Kontrollkomitéen 86 Kvartalsvis resultatutvikling konsern 89 Nøkkeltal frå regionsbankar 90 Tillitsvalde 9 1 Forstandarskap 92 Organisasjonskart 94 Eigarstruktur 95 Kontaktinfo SSF FOTO: Vegard Fimland, Gaute Hatlem, Tomas Morel, Reiel Haugland GRAFISK UTFORMING: Sparebanken Sogn og Fjordane / E. Natvik Prenteverk AS Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

4 Ein organisasjon i utvikling! Utvikling av ny kunnskap, gode arbeidsmiljø og bruken av ny teknologi gir kraft og gjennomføringsevne. Tilpassing til og bruk av ny teknologi er ein føresetnad for å vere med i konkurransen om kundane. Kunnskapen til våre tilsette og gode arbeidsmiljø er det som skal gjere dette til eit konkurransefortrinn. Det er ikkje teknologien i seg sjølv, men måten vi brukar den på som skaper konkurransefortrinnet. Difor er det kunnskapen til mine tilsette og banken sitt arbeidsmiljø som alltid har sterkast fokus. VI HEVDAR OSS Vi heng med i det gode selskapet. I eit år då dei store nasjonale og nordiske bankane med base i langt sterkare marknadsområde enn det vi har leverer knallgode tal, so heng vi med. Når vi ser på kostnader i forhold til inntektene er vi ein av dei leiande bankane i landet. Kven skulle tru det med base i eit relativt grisgrent fylke der vi har 22 kontor. Vi er, og skal vere, marknadsleiar og den banken som framleis er fysisk tilstades på flest plassar i fylket. Difor må vi også jakte nye måtar å løyse oppgåvene på. Vi nyttar videokonferanseutstyret vårt meir enn nokon gong. Vi har tilsette som er fleksible og villige til å jobbe og reise på kryss og tvers i fylket. Omstilling og endring er ein prosess som aldri tek pause i denne organisasjonen. GODE RESULTAT BYGGJER TILLIT Vi leverer vårt beste resultat nok ein gong. 475 millionar kroner er eit så stort tal at folk flest har vanskeleg for å forstå det. Men for konsernet Sparebanken Sogn og Fjordane er det ein dokumentasjon på at langsiktig og stødig jobbing gir resultat. Når det er sagt, er det akkurat det resultatet vi treng for å ha tillit i finansmarknaden, til å ha ressursar til å 4 Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2013

5 vidareutvikle organisasjonen og til å ha musklar til å henge med i den teknologiske utviklinga. Skal vi halde fram med å hente pengar i finansmarknaden til ein god pris, må vi levere gode resultat over tid. Til saman har vi henta 15 milliardar kroner i obligasjonsmarknaden for å dekke våre utlån og ha nok reservar. Tillit er det viktigaste stikkordet i kampen om milliardane. Tillit er det viktigaste ordet i vår bransje. LOKAL REGIONAL NASJONAL BANK Kunsten er å bli oppfatta som «lokalbanken» av kunden og å ha eit regionalt perspektiv på vår utvikling og verdiskaping, og samtidig ha nasjonal konkurransekraft. Ei krevjande øving, men likevel ikkje umogeleg. Kundeundersøkingane våre viser at vi er lokalbanken for svært mange. Verdiskapinga i regionen og rolla som klar marknadsleiar tyder på at vi oppfyller rolla vår godt som nærings- og samfunnsaktør i fylket. Kundeveksten utanfor fylket dokumenterar at «lokalbanken», er konkurransedyktig også når draumen om eige husvære skal realiserast i Sandviken eller på Grünerløkka. Målt i utlånskroner er Bergen no vår største kommune, tett følgt av Oslo og med Førde og Flora på tredje og fjerdeplass. Snart er halvparten av utlånskronene til personkundane våre plassert i eigedomar utanfor fylket. EIT FYLKE I ENDRING Om vi løfter blikket og ser på endringane rundt oss dei ti siste åra, er dei så store at vi knapt trur det. I det daglege legg vi kanskje ikkje så mykje merke til det, men sett i eit perspektiv er dei betydelege. Ny infrastruktur, ny teknologi og ny kunnskap er dei store drivarane som treff oss uansett kor vi bur og kva vi jobbar med. Så langt har ikkje dette ført til dei store endringane i dei overordna strukturane i vårt fylke. Men dei vil kome enten vi likar det eller ikkje. Dette vil påverke oss alle. Det vil skape nye bu- og arbeidsregionar. Det vil endre på reisemønster, handelsmønster og flytte grenser. Det vil skape konfliktar og utfordringar, men det vil også opne for nye moglegheiter. Vi som bank vil gjere alt vi kan for å påverke utviklinga til beste for fylket. Men vår rolle er først og fremst å posisjonere oss slik at vi tek del i utviklinga på ein måte som gjer oss i stand til å vere ein god bank for folk og verksemder. RUSTA FOR FRAMTIDA Eg blir ofte møtt med kommentaren at det er så lett å drive bank. Fellesnemnaren for alle som seier det, er at dei har aldri prøvd. Men la meg no innrømme at å «drive» bank enkelte dagar ikkje er den store utfordringa. Til og med på laurdag og søndag tikkar inntektene inn. Det er det å utvikle banken som er utfordrande. Til liks med å utvikle ein kommune, ein butikk, ei rådgjevingsverksemd, ein entreprenørforretning krev innsats, mot og kunnskap. Aldri har det vore så komplisert å sjå inn i framtida og få organisasjonen samstemt på kva vi må løfte oss på. Aldri har utviklinga gått så fort. Aldri har det vore viktigare å ha fokus på forbetringar og utvikling kvar dag! For vel to år sidan bestemte vi oss for at vi parallelt med alt utviklingsarbeid var nøydde til å ta ned bemanninga med prosent. Det betydde 15 årsverk kvart år i tre år utan ekstraordinære verkemiddel. Det har vi klart utan støy i organisasjonen. Vi er heilt i rute og har redusert med netto over 30 årsverk. Samtidig har vi tilsett over 20 nye medarbeidarar. Dette fortel litt om dynamikken i organisasjonen. Dynamikken som er heilt avgjerande for ein organisasjon i kontinuerleg utvikling. Førde, 29. januar 2014 Arvid Andenæs Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

6 Hovudtal TAL I MILL. KRONER MORBANK RESULTATREKNESKAP Netto renteinntekter Utbytte og verdiendring på finansielle instrument Andre driftsinntekter Driftskostnader Resultat før nedskriving (inkl. resultat fin. instrument) Resultat før nedskriving (ekskl. resultat fin. instrument) Netto realisert vinst ved avhending av varige driftsmidlar Nedskriving på utlån og garantiar Resultat før skatt Skatt Resultat etter skatt Andre innrekna inntekter og kostnader Totalresultat BALANSE Eigedelar Brutto utlån til og krav på kundar Nedskriving på utlån Verdipapirplasseringar (aksjar, sertifikat og obligasjonar) Gjeld og eigenkapital Innskot frå og gjeld til kundar Verdipapirgjeld og gjeld til kredittinstitusjonar Eigenkapital Forvaltningskapital Gjennomsnittleg forvaltningskapital NØKKELTAL Lønsemd Rentenetto i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 1,68 % 1,71 % 1,58 % 1,68 % 1,61 % Utbytte og verdiendring på finansielle instrument 0,05 % 0,19 % -0,06 % 0,29 % 0,43 % Andre driftsinntekter (eks. res. fin. instrument) i % av gj. sn. forv. kap. 0,37 % 0,36 % 0,34 % 0,33 % 0,34 % Driftskostnader i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 1,17 % 0,92 % 1,08 % 1,02 % 1,00 % Resultat før nedskriving i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 0,93 % 1,34 % 0,79 % 1,28 % 1,38 % Resultat før skatt i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 0,65 % 0,93 % 0,17 % 1,12 % 1,25 % Totalresultat i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 0,56 % 0,70 % 0,15 % 0,86 % 0,98 % Driftskostnader i % av driftsinnt. ekskl. res. frå fin. instrument 57,08 % 44,49 % 55,79 % 50,67 % 51,19 % Driftskostnader i % av driftsinnt. inkl. res. frå fin. instrument 55,73 % 40,82 % 57,61 % 44,31 % 41,95 % Nedskriving i % av brutto utlån (resultatført) 0,33 % 0,49 % 0,80 % 0,21 % 0,16 % Eigenkapitalavkastning før skatt 9,86 % 13,31 % 2,34 % 15,20 % 15,68 % Eigenkapitalavkastning totalresultat 8,08 % 10,18 % 2,14 % 11,71 % 12,25 % Soliditet Kapitaldekningsprosent 11,92 % 13,34 % 14,42 % 15,81 % 15,95 % Kjernekapitalprosent 10,82 % 12,33 % 13,29 % 14,70 % 15,24 % Rein kjernekapital 10,82 % 11,13 % 11,68 % 13,04 % 13,65 % Eigenkapitalprosent 7,35 % 7,42 % 7,24 % 8,15 % 8,75 % Balanseutvikling Vekst i forvaltningskapital (12 mnd.) 24,20 % 13,76 % 2,94 % -2,10 % 3,42 % Vekst i utlån til kundar (12 mnd.) -0,81 % 11,11 % -2,38 % -4,16 % 6,35 % Vekst i innskot frå kundar (12 mnd.) 17,39 % 18,61 % 6,19 % 7,05 % 8,31 % Innskot i % av brutto utlån 59,73 % 63,76 % 69,36 % 77,47 % 78,90 % Tilsette Årsverk funksjonærar pr Årsverk reinhald, kantine m.v. pr Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2013

7 Hovudtal TAL I MILL. KRONER KONSERN RESULTATREKNESKAP Netto renteinntekter Utbytte og verdiendring på finansielle instrument Andre driftsinntekter Driftskostnader Resultat før nedskriving (inkl. resultat fin. instrument) Resultat før nedskriving (ekskl. resultat fin. instrument) Netto realisert vinst ved avhending av varige driftsmidlar Nedskriving på utlån og garantiar Resultat før skatt Skatt Resultat verksemd og anleggsmidlar haldne for sal, etter skatt Resultat etter skatt Andre innrekna inntekter og kostnader Totalresultat BALANSE Eigedelar Brutto utlån til og krav på kundar Nedskriving på utlån Verdipapirplasseringar (aksjar, sertifikat og obligasjonar) Gjeld og eigenkapital Innskot frå og gjeld til kundar Verdipapirgjeld og gjeld til kredittinstitusjonar Eigenkapital Forvaltningskapital Gjennomsnittleg forvaltningskapital NØKKELTAL Lønsemd Rentenetto i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 1,72 % 1,75 % 1,59 % 1,70 % 1,74 % Utbytte og verdiendring på finansielle instrument 0,04 % 0,17 % 0,06 % 0,26 % 0,17 % Andre driftsinntekter (eks. res. fin. instrument) i % av gj. sn. forv. kap. 0,42 % 0,41 % 0,39 % 0,35 % 0,33 % Driftskostnader i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 1,20 % 0,97 % 1,07 % 0,94 % 0,89 % Resultat før nedskriving i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 0,98 % 1,37 % 0,84 % 1,37 % 1,35 % Resultat før skatt i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 0,70 % 0,94 % 0,37 % 1,21 % 1,24 % Totalresultat i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 0,59 % 0,69 % 0,20 % 0,92 % 0,90 % Driftskostnader i % av driftsinnt. ekskl. res. frå fin. instrument 56,18 % 44,72 % 54,23 % 45,86 % 42,90 % Driftskostnader i % av driftsinnt. inkl. res. frå fin. instrument 55,10 % 41,40 % 55,90 % 40,71 % 39,63 % Nedskriving i % av brutto utlån (resultatført) 0,32 % 0,45 % 0,53 % 0,18 % 0,12 % Eigenkapitalavkastning før skatt 9,92 % 13,39 % 5,24 % 18,26 % 17,55 % Eigenkapitalavkastning totalresultat 8,46 % 9,89 % 2,80 % 13,94 % 12,81 % Soliditet Kapitaldekningsprosent 11,85 % 13,04 % 13,83 % 14,64 % 14,59 % Kjernekapital 10,76 % 12,06 % 12,77 % 13,64 % 13,97 % Rein kjernekapital 10,76 % 10,90 % 11,24 % 12,15 % 12,56 % Eigenkapitalprosent 7,43 % 7,26 % 6,84 % 7,29 % 7,63 % Balanseutvikling Vekst i forvaltningskapital (12 mnd.) 4,78 % 17,33 % 7,41 % 5,44 % 6,57 % Vekst i utlån til kundar (12 mnd.) 5,21 % 15,12 % 5,76 % 6,95 % 6,62 % Vekst i innskot frå kundar (12 mnd.) 6,21 % 18,64 % 6,18 % 7,05 % 8,27 % Innskot i % av brutto utlån 56,29 % 58,01 % 58,23 % 58,29 % 59,19 % Tilsette Årsverk funksjonærar pr Årsverk reinhald, kantine m.v. pr Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

8 Fakta om Sparebanken Sogn og Fjordane MARKNADSOMRÅDE, FORVALTNINGSKAPITAL, ÅRSVERK Sparebanken Sogn og Fjordane er den største banken i Sogn og Fjordane med ein forvaltningskapital på 39,6 milliard kroner og 264 årsverk. Banken har 22 salskontor, 17 Bank i Butikkavtalar og er representert i 21 av dei 26 kommunane i fylket. I tillegg har banken kontor i Bergen. PRIVATMARKNADEN Banken er den dominerande aktøren på privatmarknaden i fylket. Det er lånt ut 24,5 milliard kroner til personar i Sogn og Fjordane og i resten av landet. Desse utlåna utgjer 70% av dei totale utlåna. Samla innskot frå personkundane er 12,2 milliard kroner og utgjer 59% av dei samla innskota. Banken satsar på å ha regionale kontor med tilbod innan finansiering, plassering, eigedomsmekling og forsikring. Banken har dei siste åra hatt ansvaret for sal og distribusjon av Gjensidige sine forsikringsprodukt til privatmarknaden i Sogn og Fjordane. Banken har i drift 40 minibankar/kontantautomatar og nettbankavtaler er teikna. BEDRIFTSMARKNADEN Banken har ytt lån på 10,3 milliard kroner til verksemder, i hovudsak i Sogn og Fjordane. Dette utgjer 30% av dei totale utlåna. Innskot frå næringslivet utgjer 5,8 milliard kroner. OFFENTLEG/FINANSIELL SEKTOR Mange kommunar i fylket har Sparebanken Sogn og Fjordane som hovudbank. Samla innskot frå offentleg og finansiell sektor er 2,6 milliard kroner. BANKEN SOM DRIVKRAFT FOR FYLKEt Sparebanken Sogn og Fjordane har som visjon å vere ei drivkraft for fylket. Gjennom god rådgjeving, tilføring av kapital til sunne prosjekt for næringslivet og folk flest, skal banken oppfylle sin visjon. Banken har også eit breitt kulturelt engasjement og ser verdien av kulturelle bidrag i vid forstand for at lokalsamfunna skal utvikle seg. Banken er hovudsponsor for dei fleste store kulturarrangementa i fylket og har av overskotet for 2013 sett av 40 mill. kroner i gåver og utbytte som i hovudsak skal understøtte det frivillige lagsarbeidet. Stikkord for vårt bidrag er mangfald, trivsel og nyskaping. FINANSIELL KALENDER Venta offentleggjering av kvartalsrekneskapstal for 2014 er (1. kvartal), (2. kvartal) og (3. kvartal). Rapportane vil også bli lagt ut på våre heimesider og vil også ligge føre på engelsk. KONSERN Forutan morbanken driv konsernet si verksemd gjennom i alt 3 dotterselskap og 3 tilknytte selskap. 8 Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2013

9 «Ein meir fleksibel kvardag for familien» Sparebanken Sogn og Fjordane ei drivkraft for landbruket Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

10 Bra for samfunnet = Bra for banken Dei siste åra har ein større del av støttemidlane frå Sparebanken Sogn og Fjordane blitt retta mot utdanning og næring. Å bidra til å styrke fundamentet for næringsutvikling og muliggjere utnytting av dei fantastiske ressursane vi har i fylket ser vi på som heilt grunnleggande for å følgje visjonen om å vere ei drivkraft for fylket. Det som er bra for samfunnet rundt oss er bra for banken. Saman med Sparebankstiftinga Sogn og Fjordane har vi nok ein gong vore viktige bidragsytarar til finansiering av nytt studie i fylket. I 2012 var vi med å støtte opprettinga av Subsea-utdanninga i Florø. Denne gongen er det det nye elkraftstudiet ved Høgskulen i Sogn og Fjordane vi har bidrege til. Vi var med å fullfinansiere elkraftstudiet med 1,5 millionar kroner. Med elkraftstudiet tek fylket eit sjumilssteg mot å vere sjølvforsynte på kompetanse til å ta energiressursane i bruk. Næringslivet i Sogn og Fjordane vil trenge minst 120 nye elkraftingeniørar dei neste 10 åra, i følgje utrekningar energibransjen har gjort. Studiet ved Høgskulen vil mellom anna skje på eit moderne laboratorium, som skal sikre at studentane får bryne seg på ingeniørfaget i praksis og stå best mogleg rusta for det som møter dei. 10 Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2013

11 Bankkort for barn Nytt produkt i 2013 Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

12 Ungt Entreprenørskap Sogn og Fjordane Gjennom 2013 har om lag 1300 elevar frå vidaregåande skule vore gjennom to ulike løp i regi av Sparebanken Sogn og Fjordane. I programmet «Frå utdanning til jobb» blir elevane betre rusta til overgangen frå student til arbeidstakar. Programmet legg vekt på at elevane skal bli betre kjende med sine eigne interesser, kompetanse og verdiar. På denne måten vert dei betre rusta til å ta eit val som vil følgje dei resten av livet. Økonomilappen er eit program utvikla av Finans Norge og Forbrukarombodet der ungdom får teste seg i spørsmål kring personleg økonomi. Målet er på den måten å setje ungdom betre i stand til å handtere sin eigen økonomi på ein god og fornuftig måte. Begge programma er med på å hjelpe ungdom gjennom to viktige fasar av livet, som kan virke både skremmande og for omfattande å sette seg inn i på eigenhand. Tilbakemeldingane frå elevane vi har hatt gjennom desse to programma er utelukkande positive. Vi legg difor opp til ei vidareføring i 2014 gjennom opplegget «Sjef i eige liv». Dette programmet har som mål å lære elevane å forstå livsøkonomien sin. Økonomiske val du tek i dag vil også påverke økonomien din i framtida. Gjennom eit digitalt program skal elevane setje seg inn i sin eigen livsøkonomi. Velje yrke med eit utdanningsløp, velje bustad og erfare dei økonomiske konsekvensane som forbruk og sparing gjev. Alle desse programma arrangerer vi i samarbeid med Ungt Entreprenørskap Sogn og Fjordane. 12 Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2013

13 Ikkje la det bli berre med tanken Kampanje sparing til pensjon Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

14 Sponsorarbeid og gåver Vi har delt ut 110 millionar kroner dei siste fem åra

15 Årsmelding frå styret INNLEIING Konsernet Sparebanken Sogn og Fjordane har eit totalresultat etter skatt på 347 millionar kroner i Hovudtrekk i 2013: God vekst i innskot og utlån Auka rentemargin Reduksjon i eksterne fundingkostnader Uendra driftskostnader Lågare nedskriving på utlån Godt resultat frå finansielle postar Kjøpt 10% av Frende Holding AS Styret er godt nøgd med resultat og eigenkapitalavkastninga som er på 12,8%. Resultatet er historisk godt og vitnar om ein organisasjon i god utvikling som evnar å ta tak i utfordringane. Det mest gledelege er at god kostnadskontroll basert på godt forankra prosessar ikkje har gått ut over trivselen eller den gode kundeopplevinga. Dette er eit godt grunnlag for å sikre konkurransekraft og evne til å investere i ny kunnskap og teknologi. VERKSEMD Sparebanken Sogn og Fjordane er ein frittståande og sjølvstendig sparebank som leverer tenester innan bank, finansiering, forsikring, sparing, pensjon og betalingsformidling. Det primære marknadsområdet er Sogn og Fjordane, men banken har også ei offensiv satsing på privatmarknaden i sentrale strøk elles i landet. Om lag 56% av utlånsveksten og 41% av utlånsvolumet på privatmarknaden kjem frå kundar med adresse utanfor fylket. Hovudkontoret ligg i Førde, og banken har kontor i 21 av 26 kommunar i Sogn og Fjordane. Medrekna kontoret i Bergen, har banken totalt 23 kontor og tilbyr i tillegg enkle banktenester via 17 «Bank-i-Butikk» løysingar i Sogn og Fjordane. Sparebanken Sogn og Fjordane har ansvaret for sal og distribusjon av Gjensidige sine forsikringsprodukt til privatmarknaden i fylket. Banken har også eit samarbeid med Gjensidige Pensjonsforsikring. Samarbeidet med Gjensidige blir avvikla i løpet av første halvår Sparebanken Sogn og Fjordane vil tilby forsikringsprodukt frå Frende innanfor privatog bedriftsmarknaden frå 1. juli Banken driv eigedomsmekling gjennom Eigedomsmekling Sogn og Fjordane AS, som er eit 100% eigd dotterselskap av banken. Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS er eit heileigd dotterselskap, og har som formål å kjøpe godt sikra bustadlån frå Sparebanken Sogn og Fjordane, som grunnlag for utferding av særskilt sikre obligasjonar (OMF). Banken har samla brorparten av eigedomsforvaltninga i Bankeigedom Sogn og Fjordane AS, som er eit 100% eigd dotterselskap. Verksemda er i hovudsak avgrensa til forvaltning av eigedomar som banken sjølv er brukar av. Sparebanken Sogn og Fjordane var med og etablerte investeringsmiljøet Fjord Invest i Førde. Banken har pr ein 45,3% eigarandel i Fjord Invest AS, 40,4% direkte og indirekte i Fjord Invest Industri AS og 20,1% i Fjord Invest Sør Vest AS. Fjord Invest er eit viktig supplement til det finansielle miljøet i fylket. STRATEGI Sparebanken Sogn og Fjordane sin visjon er å vere ei drivkraft i utviklinga av fylket. Ei tydeleg forretningsorientering som bidreg til å skape gode resultat, er avgjerande for å realisere visjonen om å vere ein sterk aktør i samfunns- og næringslivet. Sparebanken Sogn og Fjordane er den leiande banken i fylket, og har gjennom fleire år styrka sin marknadsposisjon. Samtidig kjem over halvparten av veksten på privatmarknaden utanfor fylket, og andelen er aukande. Sparebanken Sogn og Fjordane skal vere ein frittståande og sjølvstendig sparebank, og vekststrategien på privatmarknaden har vore viktig for å sikre grunnlaget for dette. Målsettinga er høg og stabil kundetilfredsheit og kundelojalitet, og det har vi lukkast med. Samarbeid med andre bankar er også viktig for å sikre sjølvstende. Dette gir utviklingskraft og grunnlag for å dele kostnader og kunnskap. Gjennom kjøp av 10% av Frende, styrkar banken sitt nettverk mot andre aktørar og får med dette også eigarskap på produktsida innan forsikring. Sparebanken Sogn og Fjordane arbeider aktivt for å oppretthalde høg trivsel i organisasjonen, og for å utvikle prestasjonsorienterte og kompetente medarbeidarar. Kostnadseffektiv drift er eit særskilt fokusområde for Sparebanken Sogn og Fjordane, og målsettinga er at dette framleis skal vere eit relativt konkurransefortrinn. RESULTATREKNESKAPEN Resultat Totalresultatet for Sparebanken Sogn og Fjordane for 2013 er på 347 mill. kr mot 334 mill. kr i 2012 og dette gir ein EK-avkastning på 12,8% mot 13,9% i Konsernet har i 2013 hatt god utvikling i netto renteinntekter og lågare nedskriving på utlån samanlikna med Driftskostnadene er uendra i forhold til 2012 og resultat frå finansielle instrument er lågare enn for Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

16 16,0 % 14,0 % 12,0 % 10,0 % 8,0 % 8,5% Totalresultat 9,9% EK-avkastning 13,9% 12,8% Lønns- og personalkostnader Lønns- og personalkostnadene er på 179 mill. kr og er redusert med 3,6 mill. kr eller 2,0%. Samla tal årsverk ved utgangen av i 2013 er på 264 og er redusert med 2 det siste året. I alt 19 tilsette har slutta i løpet av året og 17 er komne inn i konsernet i Den primære årsaka til nedgongen i personalkostnadene er elles at det i 2012 var bonus til dei tilsette, medan det ikkje var bonus for ,0 % 4,0 % 2,0 % 2,8% Forvaltningskapitalen pr. årsverk har auka med over 7% det siste året. Kostnadsfokus og effektivisering vil halde fram også i 2014 og det er venta at talet på tilsette vil bli redusert også i ,0 % Netto renteinntekter Netto rente- og kredittprovisjonsinntekter er på 666 mill. kr og er auka med 8,5% samanlikna med Banken har betalt avgift til Sikringsfondet med i alt 18 mill. kr i 2013, medan det i 2012 ikkje vart kravd inn slik avgift. Utan denne avgifta ville konsernet hatt ein vekst på 11,5% i rentenettoen frå 2012 til Auken skuldast primært god innskots- og utlånsvekst frå kundar og reduksjon i eksterne fundingkostnader. Netto renteinntekter i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital (GFK) er på 1,74% i 2013 mot 1,70% i Utan avgifta til Sikringsfondet ville rentenettoen i % av GFK vore 1,79% i Forvaltningskapital pr. årsverk Tal i mill. kr Netto andre inntekter Netto andre driftsinntekter for 2013 er på 192 mill. kr og er redusert med 28 mill. kr i forhold til Reduksjonen skuldast primært at det i 2012 var eit svært godt resultat frå finansielle instrument. Netto resultat frå finansielle instrument Netto resultat frå finansielle instrument i 2013 er på 65 mill. kr mot 94 mill. kr i Resultatet for 2013 vert rekna som godt sjølv om det er lågare enn for Den største endringa i forhold til 2012 skuldast verdiendring på fastrenteutlån til kundar. Av resultatet for 2013 kjem 24 mill. kr frå utbytte og verdiauke på aksjar. For nærmare forklaring sjå note 7. Netto provisjonsinntekter Netto provisjonsinntekter er på 108 mill. kr og er auka med 5 mill. kr i forhold til Inntektspostar som har auka er garantiprovisjon, betalingsformidling og omsetning av verdipapir for kundar. Andre inntekter Andre inntekter er på 33 mill. kr og er redusert med 5 mill. kr samanlikna med Reduksjonen skuldast primært lågare inntekter frå eigedomsmekling. Driftskostnader Driftskostnadene for 2013 er på 340 mill. kr og er om lag uendra samanlikna med Pensjonskostnadene er på 15,3 mill. kr og er 1,1 mill. kr høgre enn i Auken skuldast primært endra føresetnader for utrekning av pensjonsansvar. Implementering av revidert IAS 19 Ytingar til tilsette I 2013 er den reviderte standarden for ytingar til tilsette, IAS 19, implementert. Endringa inneber mellom anna at det ikkje lenger er høve til å ha ein korridor ved rekneskapsføring av estimatavvik. I staden skal endring i estimatavvik førast i den enkelte rekneskapsperiode, i utvida resultatrekneskap under andre innrekna inntekter og kostnader. Sjølve implementering førte til at pensjonsansvaret auka med 13 mill. kr i 2013 og at eigenkapitalen vart redusert med 10 mill. kr, etter frådrag av 28% skatt. Samanlikningstal for tidlegare periodar er omarbeidde, som konsekvens av implementeringa. Endringa i estimatavviket for 2013 er på 9 mill. kr etter skatt, og er ført under andre innrekna inntekter og kostnader. Andre kostnader Andre kostnader er på 138 mill. kr i IT kostnadane auka med 2 mill. kr og kostnader for omprofilering av bankkort med 3 mill. kr. Samtidig er kostnader til marknadsføring redusert med 2 mill. kr. Totalt auka andre driftskostnader med 3 mill. kr eller 2,5% frå 2012 til Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2013

17 Kostnads-/inntektsrelasjon Driftskostnader i prosent av samla inntekter, inkludert resultat frå finansielle instrument, er på 39,6% i 2013 mot 40,7% i 2012, og vi er godt nøgd med denne utviklinga. 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 00,0% 55,1% 2009 Kostnadsprosent 48,2% 6,8% ,9% ,7% 39,6% Grøn del av søyle for 2010 viser justering for tilbakeføring av AFP-ansvar. Nedskriving på utlån og garantiar Netto nedskriving på utlån og garantiar er på 43 mill. kr i 2013 mot 58 mill. kr i Netto nedskrivingskostnader utgjer 0,12% av brutto utlån i 2013 mot 0,18% for Nedskriving på utlån og garantiar Tal i mill. kr Brutto misleghaldne engasjement over 90 dagar utgjorde 384 mill. kr pr og er redusert med 7 mill. kr samanlikna med tal pr Det er relativt få nye engasjement som har gått i misleghald i Misleghaldne utlån til personmarknaden er på eit lågt nivå. Når det gjeld bedriftsmarknaden er misleghaldet høgt, men ein vesentleg del er knytt til eitt engasjement som er under avvikling. Skattekostnad Skattekostnaden for 2013 er på 133 mill. kr og utgjer 27,9% av resultat før skatt. I 2012 var skattekostnaden 114 mill. kr og utgjorde 26,1% av resultat før skatt. Grunnen til varierande skattekostnad i prosent er mellom anna at resultat frå aksjar er omfatta av fritaksmetoden. Dotterselskap Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS er 100% eigd av banken. Selskapet har pr samla utlån på 8,7 mrd. kr og ein eigenkapital på 470 mill. kr. Aktiviteten i selskapet er utvida det siste året og selskapet har eit resultat før skatt på 131 mill. kr i 2013 mot 63 mill. kr i Bankeigedom Sogn og Fjordane AS Bankeigedom Sogn og Fjordane AS er eit 100% eigd dotterselskap og eig dei største bankbygga i konsernet. Resultat før skatt for 2013 er på 5,8 mill. kr mot 8,1 mill. kr i Eigedomsmekling Sogn og Fjordane AS Eigedomsmekling Sogn og Fjordane AS er 100% eigd av banken. Inntektene frå eigedomsmekling er redusert frå 24,4 mill. kr i 2012 til 20,2 mill. kr i 2013 på grunn av ein generell reduksjon i talet på selde eigedomar i Sogn og Fjordane. Inntektene i 2012 var elles spesielt høge. Resultat før skatt i 2013 er på 2,9 mill. kr mot 7,0 mill. kr i Resultat Totalresultatet for konsernet etter skatt for 2013 er på 347 mill. kr mot 334 mill. kr. Dette gir ein eigenkapitalavkasting på 12,8% for 2013 mot 13,9% for Resultatet og avkastninga er i tråd med forventningane og styret er godt nøgd med resultatet. Disponering av årsresultatet til morbanken Årsoverskot morbank kr Overført til fond for urealiserte vinstar kr Til disposisjon kr Styret vil legge fram forslag til Forstandarskapsmøte 13. mars 2014, om følgjande disponering: Utbytte kr Gåver kr Utjamningsfond kr Grunnfondskapital kr Sum disponert kr Banken vil i tillegg yte eit konsernbidrag til eit dotterselskap på kr. BALANSEN Konsernet har ved utgangen av 2013 ein forvaltningskapital på 39,6 mrd. kr og den har auka med 2,4 mrd. kr eller 6,6% frå Auken skuldast primært vekst i utlån til kundar. Utlån til kundar Brutto utlån er på 34,8 mrd. kr ved utgangen av 2013 og utlåna har auka med 2,2 mrd. kr eller 6,6% det siste året. Utlånsveksten til privatmarknaden er på 9,5% og utlån til bedriftsmarknaden har auka med 0,4%. Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

18 Brutto utlån pr er fordelt med om lag 70% til privatmarknaden og 30% til bedriftsmarknaden og offentleg sektor. Pr var andelen utlån tilbedriftsmarknaden på om lag 31%. Andelen utlån til BM har vore fallande i fleire år. Utlån fordelt på sektor konsern 0,2 % Innskota pr er fordelt med 59% på privatmarknaden, 28% frå bedriftsmarknaden og 13 % på offentleg/finansiell sektor og er om lag uendra samanlikna med fordelinga pr Innskot fordelt på sektor konsern 13% 29,4% 59% 28% Off./fin. sektor Bedriftsmarknad Privatmarknad 70,4 % Grafen nedanfor viser fordelinga av bedriftsmarknadslåna på ulike næringar pr Fordelinga av utlåna på ulike næringar har vore relativt stabil frå 2012 til Utlån fordelt på næringar konsern 5,9 % 32,5 % 9,5 % 14,6 % 5,0 % 6,8 % 8,0 % 2,7 % 5,8 % 9,0 % Fiskeindustri/ Havbruk Bygg og anlegg Industri elles, bergverk Varehandel Kraft Jord- og skogbruk Eigedomsdrift Transport Hotell Tenesteyting /Reiseliv Tenesteyting Hotell/reiseliv Eigedomsdrift Kraft Transport Bygg og anlegg Nedskrivingar på utlån og garantiar Samla nedskriving på utlån og garantiar ved utgangen av året er på 214 mill. kr mot 268 mill. kr eitt Industri år tidlegare. Av nedskrivinga er 89 mill. kr nedskriving på grupper av utlån og 125 mill. kr nedskriving på Fiske individuelle engasjement. Samla nedskriving i balansen på utlån pr utgjer 0,61 % av brutto utlån mot 0,82% eitt år tidlegare. Nedgongen skuldast konstatering av tap på engasjement der det tidlegare er føreteke individuell nedskriving og i tillegg er det relativt låge nedskrivingar på nye engasjement. Innskot frå kundar og innskotsdekning Innskot frå kundar er på 20,6 mrd. kr ved utgangen av 2013 og har auka med 1,6 mrd. kr eller 8,3% det siste året. Innskot frå privatmarknaden har auka med 8,2% og innskot frå bedriftsmarknaden, inkludert offentleg og finansiell sektor, er auka med 8,4%. Off./ fin. sektor Bedriftsmarknad Privatmarknad Verdipapirplasseringar Aksjar m.v. Banken har pr aksjar og grunnfondsbevis bokført til 420 mill. kr mot 251 mill. kr pr Av porteføljen pr er 69 mill. kr finansielle kortsiktige plasseringar og 351 mill. kr er knytt til strategiske langsiktige plasseringar. Banken kjøpte 10% av Frende Holding AS i desember Dette er ei strategisk langsiktig plassering og forklarar det meste av auken i aksjar i perioden. Sertifikat og obligasjonar Plasseringar i sertifikat og obligasjonar er bokført til 3,7 mrd. kr ved årsskiftet mot 3,9 mrd. kr pr Desse blir nytta i likviditetsstyring og som likviditetsbuffer. Sertifikat og obligasjonar er vurdert til marknadsverdi. Obligasjonar og sertifikat har ein bokført verdi og marknadsverdi som er 21 mill. kr høgre enn kostprisen. Verdipapirgjeld Ved utgangen av 2013 har banken sertifikat- og obligasjonslån bokført til 14,1 mrd. kr mot 13,0 mrd. kr pr Banken har hatt god tilgong på likviditet i 2013, både frå marknaden for banklån og ved å nytte Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS til utlegging av obligasjonar med fortrinnsrett. Ansvarleg lån og fondsobligasjonar Samla bokført verdi for ansvarleg lånekapital og fondsobligasjonar pr er på 514 mill. kr og er om lag uendra samanlikna med i fjor. Eigenkapital og kapitaldekning Konsernet har pr ein eigenkapital på mill. kr mot mill. kr pr Vidare har konsernet ansvarleg lånekapital og fondsobligasjonar med 514 mill. kr. Netto ansvarleg kapital, som grunnlag for utrekning av kapitaldekningsprosenten, er på til saman 3,3 mrd. kr. Sparebanken Sogn og Fjordane har ein eigarandelskapital på mill. kr og grunnfondskapital på 338 mill. kr. Resultatet for 2013, etter avsetning til 18 Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2013

19 utbytte og gåver og endring i fond for urealisert vinst, er fordelt på eigarandelskapitalen og grunnfondskapitalen i forhold til eigarbrøken pr , slik at eigarbrøken er uendra. Konsernet har ein kapitaldekningsprosent pr på 14,6 % og den er om lag uendra i forhold til Rein kjernekapitaldekning pr er på 12,6% mot 12,2% pr Rein kjernekapitaldekning er styrka i 2013 på grunn av tilføring av ein stor del av årsresultatet for Etter kjøp av 10% av aksjane i Frende Holding AS i desember 2013, har banken fått eit fråtrekk ved utrekning av ansvarleg kapital, som utgjer 0,6% på kapitaldekningsprosenten. F.o.m. 3. kvartal 2014 vil kapitaldekningsregelverket bli endra og det vil då ikkje bli noko fråtrekk i ansvarleg kapital. Styret vurderer eigenkapitalsituasjonen ved utgangen av 2013 som tilfredsstillande. Grafen viser utviklinga i kapitaldekninga. 16,0% 14,0% 12,0% 10,0% 11,9% 1,1% 12,9% 1,0% 1,0% 13,8% 1,1% 1,5% 14,6% 14,6% 1,0% 0,6% 1,4% 1,4% Samarbeid med andre bankar Sparebanken Sogn og Fjordane er ein frittståande bank, men samarbeider med andre bankar i fleire felles utviklingsprosjekt. Banken har eit formalisert samarbeid med Gjensidige Bank, Sparebanken Sør, Helgeland Sparebank og Sandnes Sparebank innanfor innkjøp, oppfølging og drift relatert til innkjøp og ulike utviklingsprosjekt. Fire av bankane har ein felles rammeavtale med EVRY om kjøp av betalingsformidlingstenester. Samarbeidet skal sikre konkurransedyktige løysingar innanfor drift, forvaltning og utvikling av systemløysingar. Partane jobbar aktivt for å følgje den teknologisk utviklinga og for å velje offensive og framtidsretta leverandørar innanfor teknologi og løysingar. EIGARSTYRING OG SELSKAPSLEIING Styringa av SSF byggjer på norsk lov, mellom anna på rekneskapslov, sparebanklov og lov om finansieringsverksemd. Banken følgjer i hovudsak prinsippa for eigarstyring og selskapsleiing, slik dei er formulert av Norsk utval for eigarstyring og selskapsleiing (NUES). Øvste organ i SSF er forstandarskapen. Forstandarskapen er samansett av representantar for eigenkapitalbeviseigarane (18 representantar), innskytarane (13 representantar), tilsette (11 representantar) og offentleg oppnemnde (3 representantar). Forstandarskapen vel valkomite som foreslår val til banken sine organ elles. 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% 10,8 % 10,9% Rein kjernekapital 11,2 % ,2 % 12,6 % Ansvarleg kapital Styret i SSF har 7 medlemmer inkludert 1 tilsetterepresentant. Administrerande direktør eller leiande tilsette er ikkje medlem av styret. Val av styret er regulert i vedtektene 5-1. Valet vert gjort av forstandarskapet og medlemene vert valde for to år og varamedlemene for eitt år. Styret hadde 12 møter i Strategi, finansiell utvikling, kapitalisering, risikostyring og internkontroll var viktige tema i møta. Styret har to underutval: revisjonsutvalet og kompensasjonsutvalet. Hybridkapital Fortsett drift Rekneskapen for 2013 er framlagt under føresetnad av at drifta skal halde fram. Hendingar etter balansedagen Det er ingen hendingar etter balansedagen som påverkar den framlagde rekneskapen i vesentleg grad. STRUKTUR OG SAMARBEIDSFORHOLD Eigarstruktur Sparebanken Sogn og Fjordane vart omdanna til eigenkapitalbevisbank i Sparebankstiftinga Sogn og Fjordane har ein eigardel på 94,12% av eigenkapitalbevisa, og Sparebankstiftinga Fjaler har tilsvarande ein eigardel på 5,88%. Med ein eigenkapital på 1,8 mrd. kr, er Sparebankstiftinga Sogn og Fjordane ein av dei største i sitt slag i landet. Det kan vere aktuelt å vurdere børsnotering av eigenkapitalbevisa, og banken følgjer marknadsutviklinga i tråd med dette. Revisjonsutvalet består av to styremedlemmer og hadde 6 møter i Revisjonsutvalet går gjennom kvartals- og årsrekneskapen med særleg fokus på prinsipp, vesentlege verdivurderingar og estimat, nærståande parter, samt revisor sitt arbeid. I tillegg evaluerer utvalet organisering og gjennomføring av internkontroll og risikostyring, samt årsrapport og årsplan for internrevisjon. Kompensasjonsutvalet består av tre styremedlemmar og hadde 5 møter i Utvalet handsamar retningslinjer for kompensasjon til leiiande tilsette, forslag til styret om kompensasjon til administrerande direktør, samt er rådgjevande organ for administrerande direktør vedkommande kompensasjon til resten av konsernleiinga. Vedtektene 11 1 gir heimel for å gi styret fullmakt til å kjøpe eigne eigenkapitalbevis eller auke eigarandelskapitalen. Slike vedtak krev fleirtal som ved vedtektsendring og minst 2/3 fleirtal av dei stemmene som vert avgitt av dei eigarar som er valde av eigenkaptalbevis- Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING

20 eigarane. Forstandarskapet gav den 14. mars 2013 styret fullmakt til å auke eigarandelskapitalen med inntil 3 mill. nye eigenkapitalbevis kvar pålydande kr 100. Fullmakta gjeld i 24 månadar frå møtedato. Tilsvarande fekk styret fullmakt til å kjøpe attende eigne eigenkapitalbevis for inntil samla pålydande kr 150 mill. kr. Fullmakta gjeld i 18 månadar frå møtedato. Ingen av fullmaktene er nytta i INTERNKONTROLL OG RISIKOSTYRING Banken sin risikostyring og internkontroll skal bidra til å sikre at banken når sine strategiske målsettingar gjennom riktig måling, kontroll og prising av risiko, samt effektiv drift og forsvarleg handtering av risiko. Internkontrollen er etablert i samsvar med Internkontrollforskrifta. Styret har vedtatt retningslinjer for risiko og kapitalstyring. Ansvar for risiko og kontroll er delt inn i ulike nivå, med 1., 2. og 3. linjekontrollar. Det er etablert årshjul for internkontroll for ulike nivå, som mellom anna set krav til risikovurdering, inkludert risikoreduserande tiltak, gjennomgang av regelverk, kontrollhandlingar, rapportering og stadfesting av internkontroll. Risikoidentifikasjon for operasjonell risiko blir også gjort gjennom slike vurderingar og stadfesting frå leiarane. Internkontroll knytt til finansiell rapportering Styret ved revisjonsutvalet fører tilsyn med prosessen for finansiell rapportering og intern kontroll og ser til at dette fungerar effektivt. Revisjonsutvalet handsamar kvartals- og årsrekneskapen og ser til at konsernet har ein uavhengig og effektiv ekstern revisjon. Revisjonsutvalet gjennomgår skjønnsmessige vurderingar og estimat i tillegg til eventuelle endringar i rekneskapsprinsipp. Minst ein gong i året har utvalet møte med ekstern og intern revisor. Årsrekneskapen blir fastsett av forstandarskapen etter handsaming av styret i konsernet. Direktør for økonomi og finans har ansvar for banken sin rekneskaps- og økonomifunksjon og har gjennom dette ansvar for finansiell rapportering og internkontroll knytt til dette. I dette ligg også ansvar for å sikre at finansiell rapportering løpande tilfredstiller lover og reglar. Det er etablert prosessar og interne kontrollrutinar som skal sikre kvaliteten i finansiell rapportering. Dette omfattar fullmaktsreglar, arbeidsdeling, avstemmingar, IT-kontrollar m.m. Alle rapporterande einingar har ansvar for å ha effektiv og hensiktsmessig internkontroll for eigen risiko generelt og for finansiell rapportering spesielt. I dette ligg eit ansvar for å vurdere om verksemda til eininga/ fagområdet representerer ein risiko for feil i finansiell rapportering. Einingane skal vurdere risiko før tiltak og risikoreduserande tiltak. For gjenverande risiko skal eininga vurdere kontrollbehov og sørgje for at risikoen blir tilfredsstillande følgt opp og kontrollert. Einingane skal løpande rapportere kontrollresultat og minst årleg evaluere etterleving og behov for nye tiltak. Leiinga følgjer løpande opp dei ulike forretningsområda og avdelingane sine finansielle resultat, og dette blir følgt opp i møter med avdelingane. Ekstern revisor utarbeider årleg ein rapport om resultatet for den finansielle revisjonen. Rapporten inneheld også opplysingar om eventuelle svake punkt og manglar og forslag til tiltak og utbetringar. Dette blir følgt opp av dei ansvarlege einingane og av avdeling for risikostyring. Ekstern revisor har også årlege møter med styret utan at administrasjon er tilstades. RISIKO OG KAPITALSTYRING Styret vedtar og evaluerer årleg banken sitt kapitalbehov, strategi og styringsprosess (ICAAP). Styret vedtar også årleg kredittstrategi og finansstrategi, samt rammer for kapitaldekning, kredittrisiko, likviditetsrisiko og marknadsrisiko (rente, valuta og aksjar). Gjennom kvartalsvis rapportering vurderer styret banken sitt risikobilete mot vedtekne styringsmål. Risikostyring omfattar kredittrisiko, operasjonell risiko, marknadsrisiko, konsentrasjonsrisiko, likviditetsrisiko og forretningsrisiko. Banken følgjer reglane i kapitalkravforskrifta, og nyttar standardmetoden for utrekning av kapitalbehov knytt til kredittrisiko og marknadsrisiko. For operasjonell risiko nyttar banken basismetoden. Banken har hatt slik utvikling når det gjeld risikoeksponering og kapitalbehov dei tre siste åra: (Tal i mill. kr) Kapitalbehov og kapitaldekning Kredittrisiko Operasjonell risiko Min.kapitaldekning (Pilar I) Marknadsrisiko Konsentrasjonsrisiko bransjar Likviditetsrisiko Forretningsrisiko Tillegg kreditt, operasj. og marknad Sum risikojustert kapital (Pilar II) Ansvarleg kapital Margin Pilar Kapitaldekning 13,83 % 14,63 % 14,59 % Kjernekapital Kjernekapitaldekning 12,77 % 13,64 % 13,97 % Kjernekapital ekskl. fondsobl Kjernekapitaldekning rein EK 11,24 % 12,15 % 12,56 % Den reine kjernekapitalen har auka med 0,4 %-poeng gjennom året. Årsresultatet for 2013 tilseier ein større auke, men investeringa i Frende Holding AS medfører eit fråtrekk i ansvarleg kapital så lenge banken rapporterer kapitaldekning etter gjeldande regelverk. Frå 3. kvartal 2014 vil reglane bli endra, og banken vil ikkje lenger få fråtrekket i ansvarleg kapital. Om banken 20 Sparebanken Sogn og Fjordane ÅRSMELDING 2013