Årsplan i norsk for 6 trinn

Transkript

1 Årsplan i norsk for 6 trinn Muntlig kommunikasjon: Mål for opplæringen er at elevene skal kunne: *lytte til og videreutvikle innspill fra andre og skille mellom meninger og fakta * uttrykke og grunngi egne standpunkter og vise respekt for andres * bruke sang, musikk og bilder i framføringer og presentasjoner * opptre i ulike roller gjennom drama-aktiviteter, opplesing og presentasjon * uttrykke seg med et variert ordforråd tilpasset kommunikasjonssituasjonen * presentere et fagstoff tilpasset formål og mottaker, med eller uten digitale verktøy * vurdere andres muntlige framføringer ut fra faglige kriterier Skriftlig kommunikasjon: Mål for opplæringen er at elevene skal kunne: *lese et bredt utvalg norske og oversatte tekster i ulike sjangere på bokmål og nynorsk, og reflektere over innhold og form i teksten * referere, oppsummere og reflektere over hovedmomenter i en tekst * lese enkle tekster på svensk og dansk og gjengi og kommentere innholdet

2 * forstå og tolke opplysninger fra flere uttrykksformer i en sammensatt tekst * mestre sentrale regler i formverk og ortografi og skrive tekster med variert setningsbygning og funksjonell tegnsetting * skrive sammenhengende med personlig og funksjonell håndskrift, og bruke tastatur på en hensiktsmessig måte * skrive tekster med klart uttrykt tema og skape sammenheng mellom setninger og avsnitt * skrive fortellende, beskrivende, reflekterende og argumenterende tekster etter mønster av eksempeltekster og andre kilder, og tilpasse egne tekster til formål og mottaker * eksperimentere med skriving av enkle tekster på sidemål * gi tilbakemelding på andres tekster ut fra faglige kriterier og bearbeide egne tekster på bakgrunn av tilbakemeldinger * bruke digitale kilder og verktøy til å lage sammensatte tekster med hyperkoblinger og varierte estetiske virkemidler * velge ut og vurdere informasjon fra bibliotek og digitale informasjonskanaler Språk, litteratur og kultur: Mål for opplæringen er at elevene skal kunne: *gi eksempler på noen likheter og forskjeller mellom muntlig og skriftlig språk *utføre grunnleggende setningsanalyse og vise hvordan tekster er bygd opp ved hjelp av begreper fra grammatikk og tekstkunnskap * sammenligne språk og språkbruk i tekster på bokmål og nynorsk * lese og uttale stedsnavn som inneholder spesielle nordsamiske bokstaver, og kjenne til enkelte ord og uttrykk på ett av de samiske språkene

3 * sammenligne talemål i eget miljø med noen andre talemålsvarianter og med de skriftlige målformene bokmål og nynorsk * gi eksempler på og reflektere over hvordan språk kan uttrykke og skape holdninger til enkeltindivider og grupper av mennesker * presentere egne tolkinger av personer, handling og tema i et variert utvalg av barne- og ungdomslitteratur på bokmål og nynorsk og i oversettelse fra samisk * vurdere tekster med utgangspunkt i egne opplevelser og med forståelse for språk og innhold * kjenne til opphavsrettslige regler for bruk av kilder * bruke forskjellige former for digitale og papirbaserte ordbøker Kompetansemåla er kopiert direkte frå Udir.no og er difor på bokmål. Årsplan i norsk for 6 trinn Læreverk: Salto Faglærer: Vilde Follesø Veke Læringsmål Tema Arbeidsform Vurdering planlegge og gjennomføre ei munnleg framføring bruke stemma på forskjellige måtar når du framfører lage støtteark til ei munnleg framføring vurdere eiga og andre si framføring skape flyt og samanheng i ein Munnleg framføring bruke råd frå retorikken i planlegginga og gjennomføringa av ei munnleg framføring planlegge presentasjonar trene på stemmebruk lage støtteark og programleiarkort bindeord som viser rekkefølgje i tid, motsetning, årsakssamanheng, og som Vurdering av munnleg framføring Er du i mål? (kapittelprøve)

4 tekst ved bruk av bindeord legg til informasjon gi eksempel på samansette tekstar finne dei ulike delane ein tekst er sett saman av finne og tolke informasjon frå både ord og bilde i ei bildebok planlegge og lage ei bildebok bøye substantiv, verb og adjektiv rett Bildeboka ein samansett tekst Inn i tema (s ) - Samansett tekstar - Lese, samanhalde og tolke informasjon frå verbalteks og illustrasjonar i bildebøker Les og forstå (s ) - Utdrag frå Garmanns hemmelighet av Stian Hole Kapittelprøve Vurdering av samansett tekst Meir å lese (s ) - Utdrag frå Kant av Jon Fosse og Akin Duzakin - «Å sanse verden gjennom barnets øyne»- Intervju med Stian Hole Språkverkstad (s.35-37) - regelrette og uregelrette substantiv - svake og sterke verb - å bøye adjektiv etter kjønn og tal.

5 Skriveskulen (s ) - Lage ein samansett tekst: bildebok - Skrive eigne tekst og lage illustrasjonar til boka gi eksempel på ulike måtar å fortelje på skildre, utan å fortelje direkte skilje mellom ei førstepersonsforteljing og ei tredjepersonsforteljing skrive ei forteljing med frampeik og spenningskurve bruke personlege pronomen til å skape variasjon i tekstar Forteljinga Inn i tema tre måtar å fortelje på: handlingsreferat, tankar og replikkar, skildring forteljarstemme: førstepersonsforteljing og tredjepersonsforteljing verkemiddel: frampeik og spenningskurve ulike måtar å avslutte ei forteljing på: god, trist, open Lekser Kapittelprøve Les og forstå utdrag frå Sunnaneng av Astrid Lindgren Mer å lese - «Prøven» av Henry Slesar Språkverksted personlege pronomen, eintal og fleirtal Skriveskolen skrive ei forteljing i førsteperson eller tredjeperson med forskjellige forteljarmåtar,

6 frampeik og ein tydeleg spenningskurve samanlikne opplysningar frå to kjelder som handlar om same tema bruke råd om kjeldekritikk til å vurdere nettkjelder bruke kjelder til å skrive ein fagtekst, og gi opp kjeldene i ei kjeldeliste bygge opp eit avsnitt i eiga skriving gi eksempel på konjunksjonar og subjunksjonar Kjelder og kjeldebruk Inn i tema: samanlikne to kjelder (nettkjelde og bokkjelde) som handlar om same tema bruke råd om kjeldekritikk til å vurdere nettkjelder skrive sjølvstendige tekstar på bakgrunn av kjelder gi opp kjelder i ei kjeldeliste Les og forstå: Vurdering av argumenterande tekst. Kapittelprøve utdrag frå Ida av Jørn Hurum, Torstein Helleve og Esther van Hulsen. Teksten består av ein fiksjonsdel og ein faktabasert del. Meir å lese (s ) utdrag frå Når pappa jobber i Norge. Izabellas nye liv av Harald Skjønsberg utdrag frå Den store boka om spøkelse. Faktabok om spøkelse: «Munken i Nidarosdomen» av Velle Espeland utdrag frå Den store spøkelsesboka: «Spøkelseshoteller i Norge» av Tom Egeland

7 Språkverkstad: - konjunksjonar og subjunksjonar - heilsetning og leddsetning lese og forstå tekstar på svensk og dansk - omsette danske og svenske tekstar til norsk - finne likskapar og forskjellar mellom nokre nordiske språk - forklare og gi eksempel på kva arveord, lånord og avløysarord er - skrive ein fagtekst om språk Språk i Norden Inn i tema språkfamiliar og slektskap mellom språk likskapar og forskjellar mellom svensk, dansk og norsk lese og forstå tekstar på svensk og dansk falske venner Språkverksted Vurdering av manuskript. Kapittelprøve arveord, lånord og avløysarord Les og forstå utdrag frå «Isjenta» av Bent Haller Mer å lese «Svenske oppfinningar», henta frå Kameratposten utdrag frå Trollvinter av Tove Jansson Sk skrive ein fagtekst om språk bruke kjelder i arbeidet

8 med tekstenriveskolen beskrive kjenneteikn ved teikneseriar og teikneserieromanar - fortelje om opphavet til teikneseriane - beskrive kva verbaltekst og teikningar fortel saman i teikneseriane - lage teikneserie av verbaltekst - gi eksempel på interjeksjonar og preposisjonar Teikneseriar Inn i tema kjenneteikn ved teikneseriar; oppbygging, lydord, symbol teikneseriehistorikk teikneserieromanar Språkverkstad preposisjonar interjeksjonar Vurdering av teikneserie Les og forstå - utdrag frå Rekrutten av Robert Muchamore, Ian Edginton og John Aggs Mier å lese «Slik fortel du ei historie» av Øistein Kristiansen utdrag frå 26. november. Fire fortellinger fra det norske Holocaust: «Rosas historie» av Mikael Holmberg Skriveskulen teikneserie som samansett tekst gjere om vits, forteljing

9 eller utdrag frå bok til teikneserie fortelje med både teikning, verbaltekst og symbol 1-3 fortelje om verkemiddel i film som bilde, musikk og lyd lese tekstutdrag og samanlikne dei med filmmanus skilje mellom ulike bildeperspektiv skrive eit filmmanus med scenetilvisingar og replikktilvisingar bruke ulike typar adverb til å gjere språket meir variert og levande Frå bok til film Inn i tema tilpasse tekst frå bok til film (adaptasjon) filmmanus: sceneoverskrifter, scenetilvisingar, replikkar og replikktilvisingar verkemiddel i film: lyd (replikkar, musikk, lydeffektar), bilde (normalperspektiv, froskeperspektiv, fugleperspektiv) og lys Er du i mål? (kapittelprøve) Les og forstå intervju med Jon Ewo: «Jon Ewo fortel om Birkebeinerne» (film/bok-adapatasjon) filmomtale: «SVK Store Vennlige Kjempe», som er basert på Roald Dahl si bok med same namn Mer å lese utdrag frå filmmanuset Bak sju hav av Espen Thorstenson og Saeed Anjum Språkverksted

10 kommareglar: komma ved tiltaleord, svarord og utropsord komma mellom to heilsetningar komma etter ei leddsetning Skriveskulen skrive ein filmscene med sceneoverskrift, scenetilvisingar, replikkar og replikktilvisingar 4-6 -lese og uttale nokre ord og uttrykk på nordsamisk lese og uttale stadnamn med nordsamiske bokstavar skrive ei miljøskildring som del av ei forteljing forklare kva bestemmarord er skrive ord med o-lyd, å-lyd, æ-lyd og stum h rett Buorre Beaivvi Inn i tema -det samiske språkområdet skrive og uttale nordsamisk bokstavar lese og uttale ord og uttrykk på nordsamisk nordsamiske stadnamn den samiske folkedrakta samiske forteljingar Språkverksted Vurdering av miljøskildring Er du i mål? (kapittelprøve) bestemmarord (eigedomsord, peikeord, mengdeord) rettskriving (o--lyden, å-lyden, æ-lyden og stum h) Les og forstå utdrag frå Mellom verdener av Máret Ánne Sara, ein fantasy-roman for barn og unge

11 Meir å lese «Guten som terga sola, månen, stjernene og nordlyset», eit samisk eventyr intervju med Mikkel Ante Langlo og Tor Isak Eira Bjørn, to samiske gutar på 12 og 11 år Skriveskulen skrive ei miljøskildring med skildringar av sanseinntrykk 7-9 kjenne igjen ulike verkemiddel i dikt, som rim, rytme og besjeling lese og tolke innhaldet i dikt skrive eigne dikt og eksperimentere med ulike verkemiddel dikte ein ny tekst med rim og fast rytme til ein kjend melodi lage nye ord ved å bygge ut ordstammar med forstavingar eller endingar 9 Rim og rytmedikt og slikt Inn i tema (s ) dikt med fast form og rim, dikt med fri form utan rim enderim og ulike rimmønster bokstavrim rytme i dikt; trykksterke og trykksvake stavingar besjeling som verkemiddel Les og forstå (s ) eventyret «Hans og Grete» fortalt att på rim av Roald Dahl Vurdering av tekst Er du i mål? (kapittelprøve) Meir å lese (s ) «Han smiler», ein songtekst av den norske reggaeartisten Nico D utdrag frå Stans denne natta!, diktsamling av Merima Maja Brkic

12 Skriveskulen (s ) skrive ny tekst til ein kjend melodi eksperimentere med rimmønster i enderim skilje mellom påstand og argument argumentere for og mot ei sak skilje mellom sakleg og usakleg argumentasjon finne setningsledda verbal, subjekt og direkte objekt i ei setning skrive ein argumenterande tekst Når meingar møtest Inn i tema (s ) kommunikasjon: avsendar, mottakar og bodskap, (respons) argumentere på ein overtydande måte: vere truverdig, vise kunnskap, vekke interesse argument for og imot ein påstand saklege og usaklege argument argumenterande tekstar: hovudpåstand og argument Er du i mål? (kapittelprøve) Les og forstå (s ) artikkel: «Kampen for likes!» lesarinnlegg: «Master of sleep» artikkel: «Hvorfor må jeg alltid legge meg så tidlig?» Meir å lese (s ) utdrag frå Kurt kurér av Erlend Loe: «Tårevåt avskjed» tekst frå Aftenposten Junior: «Spør Vera» tekst om mobilreglar: «Voksne bør også legge fra seg mobilen!» Språkverkstad (s ) setningsanalyse: verbal,

13 13-15 forklare kva som kjenneteiknar ulike typar biografiar lese og tolke biografiar om historiske og nolevande personar vurdere kjelder og bruke relevante kjelder til å skaffe opplysningar om ein person skrive ein biografi bygge ut setningsledd for å skape variasjon i ein tekst subjekt, direkte objekt variere setningsbygningen Skriveskulen (s ) skrive ein argumenterande tekst. Overtyde mottakaren ved å vere truverdig, vise kunnskap og vekke interesse Biografiar Inn i tema (s ) biografi, bruk av kjelder sjølvbiografi dagbok digitale sjølvbiografiar biografiske filmar Les og forstå(s ) utdrag frå Malala, sjølvbiografien til Malala Yousafzai Meir å lese (s ) «Anastasia» av Kristina Lindström frå Jentenes historie utdrag frå Roald Dahls sjølvbiografi Gut Språkverkstad (s ) å utvide setningsledd med adjektiv som beskriv, bestemmarord eller somsetningar som utdjupar Skriveskulen (s ) skrive ein biografi. Vere bevisst på kva episodar og Er du i mål? (kapitteltest)

14 hendingar som blir beskrivne gi eksempel på skilnader og likskapar mellom munnleg og skriftleg språk samanlikne talemål i eige miljø med andre talemålsvariantar og med målformene nynorsk og bokmål gi eksempel på målmerke samanlikne tekstar på nynorsk og bokmål lage ein fagtekst om di eiga språkhistorie skrive ord med stum d, j-lyd, kj- og sj-lyd rett forklare kva eit språkleg bilde er gi eksempel på språklege bilde som samanlikningar, metaforar og besjeling tolke og forstå språklege bilde i ulike tekstar Tale og skrift Inn i tema (s ) ulike variantar av norsk talemål: målmerke i talemåla talemålet endrar seg skriftspråket finst i to målformer: bokmål og nynorsk munnleg og skriftleg språk i ulike situasjonar Les og forstå (s ) utdrag frå Språkmagi av Helene Uri: «Småsøskenspråk» Meir å lese (s ) «Sokkertøy for det som blir att» av Alf Prøysen utdrag frå forskingsrapport: «Ta tempen på språket!» Språkverkstad (s ) rettskriving: stum d, j-lyden, kj-lyden, sj-lyden Skriveskulen (s ) skrive fagtekst om eiga språkhistorie bygge opp eit avsnitt bruke fagomgrep Bilde i språket Inn i tema (s ) ulike typar språklege bilde; samanlikningar med som og like som, metaforar, faste uttrykk, ordtak og symbolbruk. Vurdering av fagtekst Er du i mål? (kapitteltest) Er du i mål? (kapitteltest)

15 bruke språklege bilde i eiga skriving kunne reglane for når du skal skrive da/når og å/og Les og forstå (s ) utdrag frå Widar Aspelis Sort enke. Mustangen Meir å lese (s ) «Når ein ulv i saueham må bite i det sure eplet» er ein fagtekst om bilde i språket utdrag frå romanen Morderens ape av Jakob Wegelius Språkverkstad (s ) reglar for bruk av ordpara å/og og da/når Skriveskulen (s ) skrive ein reportasje frå ei hending eller ei storhending bruke språklege bilde i beskrivingar i teksten