Fornybare strategiar? Innovasjon, implementering og kommersialisering for ny fornybar energi

Transkript

1 Frnybare strategiar? Innvasjn, implementering g kmmersialisering fr ny frnybar energi Ole I. Gjerald Frskar / PhD-stipendiat Vestlandsfrsking Western Nrway Research Institute Pb. 163, 6851 Sgndal

2 Phd-utdanninga (kursdelen) 2008 (H): Vitskapsteri, Institutt fr tverrfaglege kulturstudiar, NTNU. Essay: Tverrfagleg kmmunikasjn g fagverskridande dialg i frmidling av frskingsresultat frå fagfeltet frnybar energi (V): Tale, tekst g tlking, Institutt fr tverrfaglege kulturstudiar, NTNU. Essay: Aktørnettverkteri sm metdisk inngang i ein studie av ikkjeteknlgiske barrierar fr utvikling, prduksjn g bruk av frnybar energi? 2010 (V): Teknlgi, vitskap g kultur, Institutt fr tverrfaglege kulturstudiar, NTNU. Essay: Frå frretningsidé til knsesjnsgdkjenning fr nrske vindkraftprsjekt gjennmgang av ein kmmersialiseringsteknlgi (V): Science and technlgy studies, Senter fr teknlgi, innvasjn g kultur (TIK), UiO. Essay: Aktørnettverkteri sm metdisk g teretisk inngang i ein studie av ikkje-teknlgiske barrierar fr ny frnybar energi? (Vidareføring av tidlegare essay).

3 Vitskaplege artiklar (artikkelbasert avhandling): Innleiingsartikkel (samanbindingskappe): Frnybare strategiar? Innvasjn, implementering g kmmersialisering fr nye frnybare energiteknlgiar. Artikkel 1: Frå frretningsidé til realisering fr nrske vindkraftprsjekt. Er knsesjnsprsessen ei hindring fr nrsk vindkraftutbygging? Nrdiske Organisasjnsstudier (NOS) Vl (51-76). Osl: Fagbkfrlaget. Artikkel 2: Myndigheitsknstruksjnar: Energibedrifters vurderingar av ffentlege rammevilkår fr ny frnybar energi. Har Nreg ein teknlgi- g innvasjnsplitikk fr frnybar energi? Tidsskrift fr Samfunnsfrskning / Nrsk statsvitenskapelig tidsskrift. Artikkel 3: Snublesteinar på vegen mt frnybarmålet: Kva hindringar møter ny frnybar energi i Nreg? Ei spørjeundersøking m måla i EU sitt frnybardirektiv retta mt nrske vasskraftprdusentar. Referanseliste: Samla litteratur- g referanseliste fr heile avhandlinga.

4 Diskusjnar, vurderingar, funn (I) Står idealet m ffentlig planlegging sm demkratisk kntrll g idealet m tilrettelegging fr innvasjn, entreprenørskap g næringsutvikling i mtsetning til einannan? 3. Utvikling av alliansar 4. Allmenn representasjn 5. Bindeledd 2. Autnmisering 1. Mbilisering av element Figur 1. Brun Latur (1999). Figur 2. Fem sentrale innvasjnsfaktrar (Hernes g Røste 2007).

5 Diskusjnar, vurderingar, funn (II) 1) Krleis pplever bedriftene statlege rammevilkår g ffentlege institusjnars tilrettelegging fr frnybar energiprduksjn? 2) Kan vi på bakgrunn av bedriftene sine vurderingar hevde at Nreg har ein teknlgi- g innvasjnsplitikk sm fremmar transfrmasjnen til eit meir miljøvenleg energiregime? Str interesse fr ny frnybar energi i kmmunar, fylkeskmmunar g på statleg nivå. Intervjua syner samtidig ei tru på at staten har sterke insentiv til å beskytte dei etablerte lje-, gass- g vasskraftsektrane i Nreg. I bedriftene dminerer tre synspunkt: 1. Enkelte frventar ein meir aktiv, støttande g samrdna kunnskapsfrmidlings- g tilretteleggingsplitikk fr sine teknlgimråde. 2. Andre pplever eit mfattande byråkrati g ein regulerande, kntrllerande g styrande stat. 3. Størst einigheit er knytt til dei psitive erfaringane bedriftene har med direkte innvasjnsstøtte i den tidlege utviklingsfasen.

6 Diskusjnar, vurderingar, funn (II) 1) Krleis pplever bedriftene statlege rammevilkår g ffentlege institusjnars tilrettelegging fr frnybar energiprduksjn? 2) Kan vi på bakgrunn av bedriftene sine vurderingar hevde at Nreg har ein teknlgi- g innvasjnsplitikk sm fremmar transfrmasjnen til eit meir miljøvenleg energiregime? Det sm gjør at det ikke bygges mer vindkraft i Nrge er j [ ] at det ikke finnes et støtteregime sm fungerer spesielt gdt. Enva har gitt investeringstilskudd til vindkraftprsjekter, gså vi har mttatt slik støtte. [ ] Ordningen har ført til at det er bygget ne vindkraft, men ikke nk til å tilfredsstille regjeringens målsetning m f.eks. 3TWh innen 2010 nasjnalt. Representant frå utbyggar, 2009 Finansiering g særlig investeringsstøtte er avgjørende fr vindkraft, g dagens system er ufrutsigbart. Det medfører risik g betydelige kstnader å gå i gang med stre planleggings- g utredningsprsesser. Representant frå utbyggar, 2010

7 Diskusjnar, vurderingar, funn (II) 1) Krleis pplever bedriftene statlege rammevilkår g ffentlege institusjnars tilrettelegging fr frnybar energiprduksjn? 2) Kan vi på bakgrunn av bedriftene sine vurderingar hevde at Nreg har ein teknlgi- g innvasjnsplitikk sm fremmar transfrmasjnen til eit meir miljøvenleg energiregime? Reguleringsplanen var på ein måte ei kritisk barriere fr ss sm utbyggar. Likevel var samarbeidet med kmmunen knstruktivt g heilt nødvendig [ ] Ein arena fr løysingsrientert samarbeid [ ] Eit gdt verktøy å ha ein sånn type dialg. Representant frå utbyggar, 2009 [Utbygger] har kjørt svært gde prsesser, både mt kmmunen g mt grunneierne, sånn at vi ikke har hatt nen prblemer med det sm har vært gjrt g de kravene vi har hatt i frhld til utfrming. Det har blitt imøtekmmet. Vi har j hatt nen diskusjner rundt dette med hvr detaljert reguleringsplanen skulle være, g at de ville være mer på et skissenivå enn hva vi ville. De ville kmme tilbake igjen til f.eks. plassering av møllene, men der std vi hardt på at vi skulle ha helt nøyaktig plassering i reguleringsplanen. Rådmann i kmmune, 2010

8 Diskusjnar, vurderingar, funn (III) 1) Greier Nreg å ppfylle EU sine frnybarkrav g målsettinga m 13,2 TWh innan 2020? 2) Kr mykje av dei 26,4 TWh sm el-sertifikatrdninga legg pp til ser ut til å bli realisert i Nreg i frm av ny vasskraft? 3) Kva utgjer dei største snublesteinane eller barrierane sm kan hindre eller frseinke slik utbygging? Tabell 3. Prsjektstatus g bedriftene si prsentvise tru på prsjektrealisering innan : Prsjektstatus ( ) Sannsynleg Verken/eller Usannsynleg Veit ikkje Tal Frprsjekt 23 (28,0) 28 (34,2) 27 (32,9) 4 (4,9) 82 Melding sendt til NVE 12 (50,0) 7 (29,2) 5 (20,8) 0 (0,0) 24 Knsesjnssøknad sendt (behandl.) 172 (81,1) 15 (7,1) 25 (11,8) 0 (0,0) 212 Realiserings-ptimismen er str i utvalet; g aukande etter kvart sm plan-prsessen går framver. Knsesjnssøknad gdkjend 43 (52,4) 8 (9,8) 29 (35,4) 2 (2,4) 82 Avtale med entreprenør inngått 6 (100,0) 0 (0,0) 0 (0,0) 0 (0,0) 6 Under bygging 26 (96,3) 1 (3,7) 0 (0,0) 0 (0,0) 27 Anna stadium/veit ikkje 18 (51,4) 11 (31,4) 4 (11,4) 2 (5,7) 35 Ttalt 300 (64,1) 70 (15,0) 90 (19,2) 8 (1,7) 468 Fr researchers, the clseness f the case study t real-life situatins and its multiple wealth f details are imprtant in tw respects: First, it is imprtant fr the develpment f a nuanced view f reality (...) Secnd, cases are imprtant fr researchers wn learning prcesses in develping the skills needed t d gd research. (Flyvbjerg 2004)

9 Diskusjnar, vurderingar, funn (III) 1) Greier Nreg å ppfylle EU sine frnybarkrav g målsettinga m 13,2 TWh innan 2020? 2) Kr mykje av dei 26,4 TWh sm el-sertifikatrdninga legg pp til ser ut til å bli realisert i Nreg i frm av ny vasskraft? 3) Kva utgjer dei største snublesteinane eller barrierane sm kan hindre eller frseinke slik utbygging? Tabell 5. Aktørar utanfr utbyggarbedrifta sm vil kunne frhindre vasskraftprsjekt frå realisering innan (muleg å krysse av fleire svaralternativ): Aktør/instans sm påverkar prsjektet: Tal % av kryss % av tal prsjekt Kmmuneadministrasjnen 24 2,7 (5,1) Kmmunestyret 44 5,0 (9,3) Fylkesmannen 90 10,2 (19,0) Fylkestinget 2 0,2 (0,4) Fylkesrådmannen 20 2,3 (4,2) Nregs vasskraft g energidirektrat ,3 (54,5) Olje g energidepartementet ,8 (40,6) Private bedrifter (andre næringsaktørar) 3 0,3 (0,6) Organiserte utbyggarmtstandardar 56 6,4 (11,8) Grunneigarar/nabar (lkalsamfunnet) 32 3,6 (6,8) Media 7 0,8 (1,5) Andre 29 3,3 (6,1) Ingen 98 11,1 (20,7) Veit ikkje 26 3,0 (5,5) Ttalt ,0 (186,3)

10 Diskusjnar, vurderingar, funn (III) 1) Greier Nreg å ppfylle EU sine frnybarkrav g målsettinga m 13,2 TWh innan 2020? 2) Kr mykje av dei 26,4 TWh sm el-sertifikatrdninga legg pp til ser ut til å bli realisert i Nreg i frm av ny vasskraft? 3) Kva utgjer dei største snublesteinane eller barrierane sm kan hindre eller frseinke slik utbygging? Tabell 4. Trinn i prsessen frå prsjektidé til prduksjnsstart sm vil kunne frhindre prsjekta frå å bli realiserte innan (muleg å krysse av fr fleire enn eitt svaralternativ): Tal % kryss % av tal prsjekt Frprsjekt 27 3,1 (5,7) Melding sendt til NVE 30 3,5 (6,4) Høyringsprsess I: Meldinga 36 4,2 (7,6) Knsekvensutgreiingsfasen 17 2,0 (3,6) Utbyggingsplanane vert justerte 18 2,1 (3,8) Knsesjnssøknaden vert send inn til NVE 16 1,9 (3,4) Høyringsprsess II: Knsesjnssøknaden 48 5,9 (10,2) Reguleringsplanfasen i kmmunen 8 0,9 (1,7) Knsesjnsspørsmålet vert avgjrt i NVE/OED* ,0 (60,2) Innhenting av anbd g kntraktinng. m. entreprenørar 33 3,8 (7,0) Utbygginga vert førebudd gjennm teknisk planlegging 18 2,1 (3,8) Bygge /ppføringsfasen 15 1,7 (3,2) Andre ,0 (38,3) Ingen 86 10,0 (18,2) Veit ikkje 43 5,0 (9,1) Ttalt tal kryss ,0 (182,2)

11 Cntact infrmatin: Ole I. Gjerald Vestlandsfrsking Western Nrway Research Institute Pstbks Sgndal NORWAY phne: