uags. 18. des Framh. ags. 18. febr. 953.

Transkript

1 .t.m. \r...jtjl.~ I Va tusjjfi 1 1llt:; ar RAJ:t' J t Sky la J. Rist uags. 18. des Framh. ags. 18. febr. 953.

2 RAFORKUMALAsTJ6R I Vhm. 15 Vatnamrelingar R e n n s 1 i u r My v a t n i skyrsla. S.Rist dags. 18. des Framh. dags. 18. febr

3 Efnisyfirlit : Inngangur bis Beinav1kurlei At rioi staofest Skipt ar skooanir.- Garourinn Garoinum sleppt. Noroan oveour Kaldur vetur gefur beitt M vatn Gera parf Sundio hja Rifinu dypkao... 9 BirningsstaoafloilID - vatnsjofnun Sjalfvirk mrelitreki I' Taf1a urn. truf1anir ].. ' I.axa Lokaoro

4 Rennsli lit' M;1vatni skyrsl a S.Rist da3s. 18. des Inngangur Raforkumalast jora hefur borizt alitsger() dags. 28. f.m. fra. Vattenbyggnadsbyran, Stockbolmi, eftir verkfr~aingana Nils Berg og A. Frey Samsice. Alitsgerain fja1lar um truflani r a. rennsli Ur Mjvatni af vo1dum klaka og lagoar eru par fram t illogur til tirbota a pessu hvimleioa fyrir~i, en s llkt var tilgangur grei n arinnar. Dagana sept rannsakaoi N. Berg utrennsli Mfvatns. Meoal eirra gagna, sem verkfr~oingnum voru l atin ita, auk munnl egra upplysinga a Btaonum, um klakastiflur nar, vax skyrsla min fra. 4. febr ItAthuE~anir a. renns1i ur M;Yvat Di Il :f. SreD..skri pyoingu hagfr. Gl. Bjornssonc~. Sokum pess, hve auoveld1ega vandskjrt efni get ur misskilist, pegar pao ar frert af einu tungumali a anna0, hefur mer varia falio ao lesa skyrslu Vatten til ao athuga hvort niourstoour minar kynou ao hafa misskil ist og a1yktanir dregna~7peim pannig. Slikt er ekki aa finna. Srenzka alitsgeroin er { alia staoi hin gagnmerkasta og bak via hana l iggur djup pekking oggloggur skilningur a malefnum, sem veria er ao leysa. Her greti ag numio staoar og dregia strik undir - parf ekkert ao aratta. Sting po via penna, paa er hinn gl oggi skilningur Svianna a malefninu, sem hvetur mig til frekaxi rokreebda og fyrirspurna. Beinavikurleia VerkfrreOingar Vatten telja skur a Ur Beinavlkinni og niour i Syostukvisl, um ly2 km ao l engd, oruggustu l ausd vandamalsins, breei i termisku- sem teknisk~ tilliti, en lokadomur er ekki kveoinn upp a. hinni hagrffinu hlio malsins.

5 - 2 - Um pessa leio hefur ekki verio ritao aour 1. pl cggum VatnalIlEElinganna. f fyrsta lagi sckum l;>ess, a8 athugunum 1. sambandi vio bana varo ekki komio vio likt PV-L sem er varoandi ismyndanir a Geirastaaaleio. f coru lagi og po miklu fremur vegna pess, ao eg hefi a1yktao, ao ekki yr8i freistao a() 1eysa vandrejiu i nainni f r amti o, ef engin 6djrari lausn fyndiat. f prioja lagi vegna peels, ao meo nyj u utrennsl i Ur vatninu myndast njtt viohorf gagnvart l ifi og frjomagni vatnsina. En meo aogeroum, Bema11areru neoanviasundiaundanrifshofoanum. er slik rcskun vart mcgu1eg. 1:g rreoi her a eftir um pann mogu1eika, :p. e. a. s. skurb eftir Geirast;aoakvisl, samb. t il10gu N. Bergs, Vatten. b1s. 26. Og pa her ekki sem fyrsta 1io 1 mikilli a&t1un, heldur sem lokatakmark. At rioi staofest Eftirfarandi mikilv~ atrioi, sem eg benti a i skyrslu minoi fra 4. febr varaandi Geirastaoaskura, hafa srensku verkfrreeingarnir staofest. 1. fsstiflur af orsck I I hverfa Ur sogunni 2. Skurourinn se hafour djupur og :prongur 3. f s h 1st ekki a skuroinum ne v i a Rifio 4. Ha vatnsstaoa Mivatns er t il bat a o Skiptar skooanir - Garourinn pa er eitt atrioi, sem skiptar skoeanir eru um, en pao er st1f1ugarour og renna Ur Helgey austan Geirastaoakv1s1ar yfir i Rifie og r as austan Hofoans, en petta haroi hr. verkfr. Si gurour Thoroddsen sett f r am i aretlun urn l ausn vandans. f aour nefndri grein minni f ra 4/2 1952, taldi eg notkun l)essar a mannvikja punga

6 - ~; i bot. vofum og Geirastaeaskureurinn einn mundi gefa viohl;ytandi ur Nu hafa athuganir verk r. N. Bergs a botnlaginu leitt :1 I jos, ao garour vereur ekki gerour parna, nema meo ernum kostn aoi, um petta stendur ororett i sffidska alitinu bls. 37 : t~pprensning av Geirastadakvisl oeh avstangning av Breidas sodra del med en bank synes ge ett ut termisk synpunkt nagorlunda tillfredsstailande resultat. Projektet ar emelertid pa gr und av Breidss bottenbeskaffenhet ieke tekniskt utforbart utan storre extra kostnader. Om banken over Breida slopas, blir a andra sidan issituationen myeket svarbedombar; sannl ikt erhalles ieke ett fullgott :3kydd mod iskravninv i utloppsgrenarna". A passu er Ijost, ao garourinn ekki siour en r ennan a veigamikl u hlutver ki ao gegna, sj~i Vatten. nanar um petta a bls. 20 og 26 hja En ef hlutverk garogins er aoeins ao greina sundur norour og suourhluta Breiounnar vestan vie ras, sem gero yroi austan Rifshofoans, viroist einsrett ao hafa bann ur noroaustur horni Helgeyjar og skemmstu leio yfir 5. Rifshofoann. Faa er helmingi skemmri leio en SU, sem valin var (sennil. vegna uppmoksturs Ur rennu) og um til muna minna vatnsdjpi Ele fara og nokkrir hl utar bans a pet t ara botnlagi. Nu v i r oist hue~yndin urn rennu eftir Breiounni einnig Ur gil di fallin vegna oyg@:jandi raka verkfr. Nils Berg. v~ta matti mun slik renna ja~nast Sem ut a raum arum i vat ni eins og MYvatni. par sem botninn er groours~ll leir og eoju botn, sem fyllt hefur upp legoir og d~ldir :1 hinni eldbrunnu og hrjufu und irstoou, svo ao dypsti sta~ur!1, vatnsios er aoeins 4,5 m ao dypt eoa ekki meir en ly2 metra djpri en meginn hluti pess er. f pessu sambandi er rett ao geta pess, ao vegna f ramanskraorar hrettu a utjofnun renn 1 Breiounni, befur Johannes Sigfinnason sett f ram hugmynd sina um rennu meofram vesturlandi Breiounnar noroan Geira staoakvislar upp i sjalft MYvato, skal 'pad slzt Iastao ut fra ; /)il',-i "f,pyil// S L r,,,,/..ii,f~ 171 " " '1'1 r/ "" II".Ji.",,(,' J, "'-'77 //r/,-( ~ ~ '/y;?( h.""rit, b :A~'&r

7 - 4 termisku tillit i. En kostnaeur vie slikt mannvirki a litio skylt vie Geirastaoaskuroinn einan. Garoinum sleppt Hugmyndin um gara yfir Breiouna visa s~sku verkfrreaingarnir fra mea eftirfarandi setningu a bis. 26 i Vatt en: tilden med en med vall avgransad nordlig del av Breida kan dock alltjamt i cke forordas rt A pessu stgi malsins er rett ao leitast via ao gera ser grein fyrir pvi, hvao skeour, ef Geirastaoaskurour er grafinn og garoinum s leppt. Um petta farast oviunum oro a pessa leio, Vatten bls. 37: t"om banken over Breida slopa.s bl ir a andra sidan issituatiooen mycket svarbedombar 1 ) ; sannolikt erhalles ieke ett fullgott skydd mod iskravning i utloppsgrenarna 1 )". Her er talao um "utlopp:3grenarna" i fleirti::ill.l, p. e. a. s. ut fra sjonarholi fslendings vicoist sem rennslio eigi ao staoaldri ao hafa fleiri en eina utgou/;udyr, en s l ikt mun vart vera cetlunin. Eoa er a;t lunin ao gripa til!3kurosins, pegar kv:l.slarnar hafa stiflast? Ei nsa;tt ma teljast ao lafa skuroinn eioan opinn ao staoaldri Cao vetrinum), en stifla Hol:3kvisl (B=12 ill D=l m) og pegar er stif'la, Dragseyjarstifla, :l.»yobtukv1.s1 og fyl la parf upp 1. lcekina beggja vegna via Dragsey,jars {fluna. Noroan oveour l?egar malunum er pann veg komi a, er astceoa til ao leitast vio ao gera ser ljost ao hverju dregur, pegar noroanhr{oarbylur meo frosthorku dynur a. hefur veria ncest a undan. vdk a Alum og undan Rifinu. 1 ) Leturbr. min. Nokkru mali skiptir, hvernig veourattin, ~. Hafi frost gengi o, er J.S a Myvatni, en pegar sundinu sleppir, breikkar hun,

8 - 5 a ny og frer a sig sporbaugfllogun paoan og niour ao Geirastaoaskurai, sem er ao sjalfsogc)u einnig auour. En bafi hlpiari veria undanfario, er Mjvatn autt eoa a. m. k. starir hlutar pess og Breioan somuleiois. pal) hefur synt s i g, ao petta astand skapar ollu h~t tulegri isst1.flt~danir. Mikill oldugangur er fyrst i stao a M Vatni og krap hrekst inn 1. v:lkur og yoga, sem eru a veours. n pao er po VOnUlJl minna, einkwn. ef frostio er hart, PVl. ao pegar krapastellan vex 1. yfirboroinu, dregur ur oldugangi num og krapio irys samano En rett 1 pvi er start svreoi er frosi a 1 samfellda breiou, getur 1S- og krapaskanin rofnao pvert a vindstefnuna. Krapio sigllr pa kippkorn undan vindi, skilur eftir sig auoa vok, en hleast svo ao lokum upp { gara og ristir pa djpra 1 vatni o en ella, kezmir j afnvel grunns. lag1sskin mjog fl jott..a vokina legst Firn at' krapi skolar undan straumi og vindi fyrir Rifsoddann. p~~gar straumurinn er aoaldrifmatturinn, er rett ao kal la petta krapafor. pao mun fl j ota fram. :1 flogum (t. d. algengt um 1 m :1 frosnar olduslettur. pvermal ) mea bryddingar a joorunum eftir pegar ao skuroinum dregur, mun bilio a milli peirra lengjast, en aour mun bilio maske hafa verio vart greinanlegt. A skuroinum sjali'um. munu flogurnar lioast { sundur og krapafario 110a f r am. sem gralei1;ur grautur 1. Inn a Breiouna mun mil~ io yfirboroi vatnsins. krap reka og hlaoa upp sjalfger oan gara nalregt peim stao, sem verkfr. S. Thoroddsen aretlaoi ao bafa skilvegginn. En pangao norour nreei samfrosio krap eoa lag1s aour en nokkur klakastl fla veeri mynduo. fram meo skarabru.ninni og tast inn undir {si nn ~ Krapaf'or og jakarusl mun skrloa samp j oppuoum haugum mea auaum geislum a mill i e Nu eru heetturnar a ruebtu grosum. en jafnframt komia ao pvi, ao prer seu ur sbgunni. ljrellitin fast a nrestu klukkustundum. Krapio hefur l regt olduganginn, par mea dregio Ur blondun yfirboros

9 - 6 vatnsins vie botnstrauminn. En pao gerir meir, pao dregur Ur krelingunni vic loftic. pac er algengt ao krapafor 1 a fleyti skafrenningi yfir ana jafo aucveldlega og fastur is hefoi gert. Krapaforio geta po, ef pau lenda 1 streng, blandast vatninu svo gjorsamlega, ao fljott a litio er ekki hffigt ao sja neitt krap 1 vatninu. Af pessu er 1 'ost, ao blondun heita og kalda vatnsins a sitt hamark og somult~iois keeling af voldum lofts og skafrennings. ffiettulegasta tl.lnabilio er rett aour eoa :1 pann mund, sem pesswll h8.mor kum er nao. Fa. er {snalamyndun (rettara sagt :1shnooramyndun) 1 vatninu, sem hefur nao til ao setjast a efstu brotin 1 Laxarkvislum og IDJ~da svo fyllt ao, samb. :1 grunnstingul, sem krapaforin hafa skjralu fra 4/2 1950, er greinir, ao orsok I sta 'ar breoi af grunnstingli og krapaforwn t petta mretti,, 11 ( ):0 e. t.v. skyra nanar meu PV1 au segja: Krapaforin leggja til magnio i stifluna, en grunnstingullinn lagar undirstoouna og spennir tit netio. Meo Geirastaoaskuroinum zroi felldur i burtu annar pessi pattur, p ee.a.s. grunnstingullinn. Flotmattur lsnalanna kemur { veg fyrir, ao per nai til botna 1 djupum og slettum skurci mea samsloa straumgeislum. AftLll' a mati myndast vic bakka hans sma skarir og par hlaoast upp f.cauokenndir klakagaroar. Hvar retti klakastiflan ao eiga set stao? Vart 1 djupum og slettum skuroi. Osinn, teogiliour slrurcsins og Breiounnar, litur tit f'yrir ao vera veikas'i;:l atturion og BVO sundic vic Rifio. Setjum BVO ac breicur og mikill krapaveggur giroi flvert yf)r sundie. Skilyrci, sem pyrfti ao uppfylla, til pess ao hann orsaki stabil stl.flu, er ao vatnsborcio undan straumnum lcekki skyndilega, svo ao from l ) hans pjappist niour undan sinum eigin punga. Her er petta atrici ekki til staoar. Breioan, sem geymir urn 1 millj. m 3 vatns heldur vatns~inni 1) Frontur = from, n yroi J. Gl.slasonar uppi og ser urn, ao

10 - 7 hun 1rekkar aoeins hl:egt og ha:gt. Nokkurra stunda frestur er nregilegur. Yfirboroio frys, pao tekur fyrir ~linguna, krapio fer strax ao 10sna fra botni og stoougt seytlar meira vatn fram. 1 pessu ti1fel1i v~i eigi til beta ao hafa vatnspettan garo yfir Breiauna pvera. St:f.flist skurourinn ecla inntak hans, er annao upp a teningnurn, pa fellur vatnshreoin samstundis undan straumi og fatt er til varnar. Tvennt viroist po koma til greina: 1) ao sprengja stifluna burt mea dinamiti, 2) opna floagattir Dragseyjarst:f.flunnar. En nokkur bia g~ti oroia a pessum aogeroum, :f. fyrsta lagi yrou menn ekki klakast:f.flunnar strax varir og :f. caru lagi taka pessar aogeroir nokkurn tima, fatt r liklegra en ao alit v~i komia :f. eolilegt horf, aour en raunh~far aogeroir g~ hafizt. Sioast en ekki S.:l.zt fylgir sa boggull skammrifi ac opna floogattirnar, ao buast ma via tvefcldun a renns1i Laxar fra venjulegri steou, ef Geirastaoaskuroinum yroi ekki lokaa jafn framt. Kaldur vetur gefur hei tt M vatn. VatnshreOar.mrelingar hafa faria reglubundio tram i Mjvatni sloan Vetrarveorattunni i MYvatnssveit a pessu t.:l.mabili ma skipta 1. tve horn, hlyja 'ltetur annars vegar og kalda. vetur hins vegar. A. hlyju vetrunwn st.:l.fluaust Laxarkv:l.slar oft, sf noroankvelli gerai..i?a ver Bagt: Hvernig verour B.standia, ef via faum raunverulega vetur, fyrst paa er svona nu? Raunverule.gir vetuj:' hafa komio, p.e.a.s. tveir peir sioustu, svo aa svario via spurningunni er fengic). pa.a hljooar einfa1dlega pannig: Minni hindranir. Nu l~gi s. t.v. beinast vic ao alykta, ao skyriogin a minni rennslistruf'lud.ufj1 ur Mfvatni alrmnda frosta- og storhr.:l.oarveturinn ' 50- ' 51 eigi rot s.:l.na ao rekja til pess, ao vokin via Rifio og a Alunum hafi veria ovenju litil. En slikt

11 - 8 er ekki rett, veruleikinn syndi pao gagnst~a. f pessu sambandi vitna eg til skilagreinar Vatn~linga nr. 23 fra 17. mal 1951, HitamreQingar 1 ~1vatni. f greinageroinni er kafli Ur brefi fra Joh.Sigfinasyni, Grlmsstooum, dags. 28. apr. ;51. En Johannes hefur starf'ao mea mer ao bitam[ lingum :l Mivatni og svo oft sloan annast pa:r upp a eigin spy-tur af aluo og kostgrefni. Alltaf hefur verio mrelt a somu stooum i vatninu. Kafli ur brefi J.Sigf. er a pessel leio: ttarangur mrelinganna er eftirtektarverour. Nu er vatnio til muna hlirra en :1 fyrravetur og veldur pv:f. mikill snjor, sem liggur { :lsnum og ef til viii ovenju litlar eyour. Mest er petta aberandi a ytrifloa. Alarnir voru 1{ka serstakir mea paa t ao par voru ekki minni eycur en venju1ega. Aukinn hiti :1 vatninu syndi l{ka ahrif auk pess ao halda Alunum meira auoum en buast matti via. f vetur voru minni st{flur 1 r.axa en buast matti via,.t?vl ao tloarfario var pannig mea grimmum storhrioum og ~rosti, ao margsinnis i hverjum manuai matti buast vic stiflum { anni, an pess po ao prer kamu, og er pao a(~ ollum llkindum :pv{ ao pakka, ao vatnio var hljrra en venjulega og synir pao, hvad litlu parr ad muna til lless ao alit se { lagi"l) Vio petta parf engu ao beta, nema pa helzt ao vekja serstaka athyg1i a lat1ausu setningunni: 11. 1itlu parf ad muna til pess ad alit se a lagitt. Ritamismunur vetranna, sem nefndur var { brefinu var um o, 5 0 C niaur via botninn. ~a o mun pvl hafa latio nrerri, ao vatnio, sem rann ur MYvatni, hafi veria um o,-, C hlyrra frostaveturinn, pegar snjor la stoougt a {snum, heldur eu i umh1eypingasomum og snjolettum vetrie f pessu sambandi er rett ao sla upp a bls. 19 i alitsgera Vatten og athuga hvers o,3 0 C hiti i utrennslisvacninu er megnugur. 1 ) Leturbr., m~n.

12 - 9 - Gera parf Ef horfio er ao PV:l ra.oi ao velja odjra lausn, pott hun se ekki alveg orugg :l bllun tilfell um, pa viroist einsrett ao gera eftirfarandi: 1 ) Mrela farveg Geirastaoakvlslar nakvffimlega og athuga botnlagio 1 osnum og breiou lygnunni i kvls1inni. pa er einnig ~ess vert ao gefa pvi gaum, hvort 0 djrara mretti teljast aa far a mea svonefndan Geirastaoaskura eftir lrego fra NA til SV um Helgey rett neoan via os Geirastaoakvlslar, eoa grafa niour kvislina ajalfa. 2) Leit a eftir samningi ao logbindingu vatnsrueaar Mivatna. Nu pegar er malunum avo hattao norour par, ao slikt verour vart umf1uio til l engdar. Vegna agreinings meoal m;yvetnskra brenda, sem deila innbyrois um, hve.[' se hin retta vatnsborosstaoa, liggur via skalmold innan heraosins. Meofylgjandi t eikn. Fnr skilgreinir m e oalva tns b orosh~ M1vatns, sem er via ale;3tur 50 a. vatnshreoarmrelunum a Grmsstooum og i ~~aneai. Pa er ~arta la vat nsfl atar, raforkumalast j ora fram.kv. af verkfr. s umari o 1949, hja Grimsstooum 277, 07 og Hagallesi 277,04. Auk raforkumalastjornar og innanheraosmanna koma her fleiri aoilar til skjalanna, ef set ja a reglugero skv. la nd.m8:!lint~u Rognvaldi porl~ssyni um vatnsboroshceo M vatns. MB. par til nefna ali t veioimalast jora, na1~urufrreo i nga og j arofr~oinga og s l oast en ekki sizt, loggjaf i nn s jalfur. Hvaoa niourst aoa fengist, er er fitt ao seg ja a o svo stoddu, en hun greti oraia e i t t hvaa a pessa l eio : Fra 15. okt. til l. marz alestur (en). Lrekki ; i marz og april niaur i Mai, junl og t i l 15. jull i peirri E:t oou, sem heppulegust yroi t alin fyrir djra- og fuglalif vatnsi ns. Fr S. 15. juli til agustloka Taki BVO a o hlekka er l i our a september.

13 Sundio hja Rifinu dfpkar. i f al itsgero Vatt en bla. 26 er bent a, ao pyngsta prauti n termisku tilliti leysist mea dypkun 1 sundinu undan Rifs hofoanum. Fao er mikia fyrirtc~i, ef flytja retti burt eit t hvao urn m ur botninum. ffvort eios metr a Iffikkun a preski ldinum neoan via ajalft MYvatn kynni ao hafa abri f a djrali f pess og grosku, l~ eg osagt. En e.t. v. er rett ao gefa gvl gaum 1 pessu sambandi, a5 t il og fra a lessu svceoi eru lausar gjallbombur 1 botninum, sem standa upp Ur eoa liggja ofan a leirnum eoa smrerri hraunsalla. peasi missmia botnsins er auovelt ao hreinsa burt ao einhver j u leyti, svo ao hinir larettu straumgeislar hlyja botnvatnsins ummyndas t SlOQr 1 hvirfla, sem stiga t il yfirborosins. Meo pessu moti er eitthva5 ha:gt ao draga ur blondud hei ta og kalda vatnsins. Birningsstaoafloinn - vatns;:jofnun - Yroi l eioi n, sem her h~!fur veria rarld, prautalendingin og gert se r ao fyrir, ao hun se ekki einhlyt 1 bllum t i lfell um, pa v~ i vatnsjofnun neoar i dalnum reskileg. Venjulegt rennsli um skuroi nn yroi nal~t 2Y2-,xl0 6 m' a sol arbring og se gert r ao fyrir alg j orri stiflun 1 heilan solarhring, sem er hatt a~ lao eftir pessa lagfreringu, myndi vatnsjofnun um 2xlo 6 m' niour undir raf'stoo, jafna slika truflun ut, avo ao hennar myndi vart gceta h ja aflstoovunum. Margar uppastungur hafa komia fram um s l lkan geymsl ustao, og er Birningss aoafloinn fyrir margra hluta sakir vamlegastur. Masvatn og Arnarvatn eru of langt 1 burtu og reyndin yroi su, ao rennslia fra peim k~. ekki fram i Laxa f yrr en rennslia ur W&vatni vreri komio 1 sama lag aftur, avo aa leittgeti t i l skaor~s floobylgna i klakastorknum arfarveginum. ftur a mati

14 - 11 myndi aukin mialunarbrefni :Birningsstaoaf'loans draga enn meir en nu er, mattinn Ur floabyl gjum, sem skr 1.oa niour dalinn, en peer eru til staoar, pott ekki se miolao i pessum tveim votnum. 1 pessu sambandi er rett a(l minna a aukna f'l0oaha:ttu, ef vatn ur MYvatni fre!' nyjar utgon ;udyr mea breyf'anlegum lokuut bunaai, jafnframt pv1. sem vatnsstacan yroi spennt hatt upp, hl uta Ur arinu. Fengist vandrreaalaust 1. Birningsstaoafl oanum 2xlo 6 m 3 vatnsgeymir eoa paoan af meir. hefur malia fengio viehlytandi lausn. Jafnvel ma Ijost vera, ae rsdnslistregoan upp vie Mjvatn hafi a undanfornum arum ekki veria tilverulegs baga, ef mielun a pessari strere hefai veria til stao~ nalmgt ra stooinni. 011 oj?<:egindi af vatnspurroum, sem eiga rretur slnar aa rekja til k1akastiflna l. Laxardalnum ofan via Birningsstaoi, mun miolun 1. Birningsstaoafloanum ba~ta fullkom1ega U.r. 1'8. er pao eitt atriai e'nn til oota t sem leiddi af miolun : Birningsstaaafloanum. en pac eru minni krapafor og l.snalar l. anni a vetrum, en nu gerast. hn1.gur l. retta att. Breytingin yroi ekki storvregileg, en hun is Mundi koma a allan floann i stae pess, ao, (, I nu er hann langtlloum saman skorinn sundur af opinni ras 1 Mikio krap yroi eftir undir {snum og a. m. k. kremi vatnio 1. mia ju. "paaaifu" astandi undan isrondinni ut via Sogie. Vegalengdin 5 km niour ao rafstoo er pvl miour of long til pess ao Isnal ar hafi ekki myndast 1. vatninu og a nj aour en pao nat inntakinu, ef um verulegt frost er ao rreea. Eina orugga raaio gego :l.sn8.1um a ristum inntaksins er stort lon undir lag:f.s vie sjalft inntaki(). Sjalfvirk m~litreki Ae l okum er rett ao hugleiaa, hvaoa not vreri af sjalvirkum m~litrekjum, sem syndu t.d. a mreli heima h j a grezlumanni, hve mikio

15 - 12 rennur Ur M vatni. auovelduou eftirlitio og ykjueryggio. Fljott a litio m~ti retia, ao mrelitrekin En utkoman yrai sennilega onnur, pvl ao pott mrelitffikin VffirU venduo og syndu rett, pegar renns1io er ohindrao Ur vatniu, pa rna gera rae fyrir, aa pau truflist einmitt, pegar mest a riai. Paa sama mundi gilda via mi olunarstiflu niaur via Birningsstaoafloann, ef renns1io hindrast fram i gegnum haua, er ekki l:lkl.egt ao pao komi fram a mrelitrekum par. A tur a moti mundu mre1itrekin syna fljott, ef drregi Ur renns1inu niaur :f. sja1fan f1oann. Og pa vreri mea sjalfvirkum utbunaai fra rafstoc)inni ha:gt ao gera vioeigandi raostafanir. Reykjavik, 18. des Si~urjon Rist (sign. )

16 Rennslistruflanir Laxar, a.-ping. Framhald af skjrslu dags. 18. de s Vatns r urr5 er talin,,\:,eg&r rennsli solarhrings er undir 3xl0 6 m 3 ( ]Joe. a. s. 34,7 m 3 /sek) - V- i-~ H.f ara f s t 0 ~ M}:vatm Nr. Vatnsar Daga Re~s~i Vatgsgurr5 Dags. Ve5urlYsd.ng nags. va tns~o:tnun dags. fjoldi 10 m 10_m 10 m3 1948/ des. N8-S st.h des. 4 3,5 8,5 13. des des. 3,7 18. des. V12+0, des. 3 3,5 5, des. V jan. N7-9 snj6k jan. 5 4,0 11,0 2. jan. NV9-13 st.h jan. 4,0 23. jan febr. 3 3,0 6,0 24. jan. 86-So jan. 3,7 9. febr. 8V-5,So febr. 2 2,5 3,5 10. febr. A febr. 1,0 14. febr. SV febr. 2 1,5 4,5 15. febr. S'n-4 el jan. 1, febr. 1 1,0 2,0 21. febr. SVlo jdn. 1,5 I-' l\j 1949/ nov. 0_5 e des. 1 1,0 2,0 1. des. NV8-4 el

17 .' Nr. Vatnsarda~. Ii j a 1: a!s-:t Q ~ Y. :1. ~ M: va:td D ~ ga fj 61di Rengs~i 10 m Va tns5tu'rtl 106m nags. Ve l5urlysing nags. vatns~6fn un 10 m3 frh / des. 5 4,50 11,5 7. des. 8. des. N6-100 el N de s. 5, jan. 1 2,60 0,40 6. jan. 7. jan. A ~ jan. 3 6,90 2, jan. 23. jan. 8Vlo jan. 1, marz 3 7,15 1, / o. n ov. -5. des. 6 13,10 4,90 5. ma rz 6. marz 29. nov. 3o. nov. V8V9-30skaf'r. VSV5-6 SV7-4 Nlo n6v. -2. de s. 3, f-l w des. 2 4,70 1, des. 11. des. N9-9 st. h. NNV6-12 st. h des. 1o. 11. d e s. 13,2 1, jan. 1 2,60 0,40 9. jan. 10. jan. 0-9 A , skafr. ill jan. 2 5,20 0, jan. 16. j a n. NV5-7 SA7-70 skafr jan. 1 2,95 0, jan. 25. jan. SV-4 skafr marz 3 8,75 0, marz mar z NA5-7 snjok. NNV9-7 st. h / okt. 3 5,46 0, okt. 21. okt. N6-7 el N3-So 131

18 Nr. vatnsar dags. H.ia rafston na ga Rengssi fjoldi 10 m VatngP~rr5 10 m nags. - V i OM.-:Y vat n _. Ve5urlysing D&~s. vatnsjorun 106m frh. 1951/ okt. 2 5,95 0, okt. 25. okt A6-3 0 el des. 1 2,87 0, n6v. 1. des. 1''8-60 snj 6k B. des. 3 5,50 3,50 5. des. 6. des. r'f snjok. 6.-B. des. 0, des. 5 6,45 5, de s. 20. des. 21. des. 22. des. 23. des. 24. des SSV5-5 ANA-8 el A3 0,8 skur ir des. 4,5 I..,. f:-'i jan jan. 6 7,0 3 6,35 11,00 2,65 5. jan. 6. jan. 7. jan. B& jan. 9. jan. 10. jan. li. jan. l2. jan. 13. jan. 14. jan. 15. jan. 16. jan. 17. jan. SVl2 o!'arv. SV jan. VSV9-100 el,skafr. VNV-9 el V7- Bo snjok..f6-6 11'1-6 snjoel 0-12 SV5-3 (11-15) V6-7 ska:fr N9-7 st.h N5-11 skafr. 8,5 (5,5 ryrnun ) 3, j a n. 1 2,85 0, jan. 23. jan. N8-5 st. h. N3-11 s njoel jan. 0,9

19 Nr. Vatns~r dags. H,j a rafstots Daga Rengs~i f.jo1di 10 m vatngp!f'r5 10 m -- ~-V :( - 5-M]: vat n Dags. Vets urlysing Dags. vatn~jgfnun 10 m frh. 1951/ febr. 4 8,00 4, marz 2 5,45 0, / <;!7. nov. 4 10,75 1,25 5. fe bra 6. t~ br. 6. f ebr. 7. febr. 8. febr. 9. febr. 10. febr. 11. febr. 1. rnarz 2. JIBrz 3. mar z 23. nov. 24. n6v. 25. n6v. 26. nov. SA6 1 VNV8-7 skafr. ( s i 5d. ) NV100 st. h. NIW7-3 st. h e el N4 4 e N2 11 el N3-11 (si5ur N6-100 skafb. 0 _ _4 N2-2 e1 febr. 2,5 NS ) febr. 0,8 I I-' en des. 2 5,40 0, des. des , des. 3 5,40 3, des. 12. des. NA7- So N5-100 snjok. snj ok de s. 2, jan. 1 1,55 1, j an. 14. jan. NV4-7 SA5-2 snj6k j<rr.:. 1,1

20 H,j a r a I'- s t ti ~ V i 15 Mflva tn l~r. Vatnsar nag a Rengs~i vat~1?~rrl5 nags. Ve5ur1ysing nags. vatnsj fuun dags. f.i51di 10,mv 10 m: _.- m Frh. 1952/ jc.n. 1 3, jan jan. 1 3)4:4 16. jan. SV jan jan. 2 4,25 1,75 ls. jan. SV ,3 26. jan. S jam. 2 4,05 1, jan. a-so jam i-' (J)

21 Taflan um rennsli Laxar grundvallast a rrm1inguill og a.thugunum sta~varstj. Agustar Halblaub. Heimildarrua6U!:' ati ve~urlysingu og v atn sbor ~sbre yt i ngljm viti M~rvatr.l er J6 hannes Sigf'innsson, b6ndi a5 Grimsst6(Sum. Yfir1it: Vatns=\r Tala vatnspurrtia Tala v.p.daga vatn6~r8ir 10 m va tn~purr(sir m I sek Me~alrennsli v.~ur (Sardaga m /sek Vatnsjof'nun Myvatni 100m / ,00 23,7 11,0 14,9 1949/ ,35 16,0 18,7 6,7 1950/ / ,70 28,1.2 6,0 11,0 2~, 'I 23,7 4, 1 21,6 t-j -...J 1952/ 31/1 ' ,6.9_ 8,7 26,n~ ~5~ 4,5 \' ~r ,27 52,4 lu.f!'8 ~rs me5altal 7, , ,7 11,5 ===~==========~======~==~========================================~=============== == ==== Renns1istruflanir greinast pannig: Orsak I: Nr. 1,3,9,14,16,18,19,21,22,26,27,28,31,32. Or so k II: Nr. 2,4,5,6,11,12,13,17,23,24,25,33,34. Orsak II bsamt r 8nnsli struflunuill i Laxarda1 : Nr. 8,10,15,20,29,30.

22 .' Truflanir af vo1dlllll orsakar I eru 14 ta1ail~s ~ wtnspurr m3 TruI'lanir af vdldum II eru 14 t alsins, vatns }:>urrl5 53, m 3 Trlirf'lanir af voldud1 or sakal' II asamt rennsli struflunum i Laxar dal eru 16 ta1sina, vatnspurr5 4, m 3 Vatnspurr5 sam tals 105, m ~

23 Lokaoro Her ao framan er synt fram a, hve litlu parf ao muna, til peas ao rennslio Ur Mjvat~l se ( stbougt ohindrao. Eins og 1 greinagero fra 4/ er Pvi haldio fram, ao l ausn a vandam8.linu fengist, ef hoftin Ill- Geirastaoakvlslinni yrou sprengd burt og par gerour djupur og prengur skurour. f raun og veru styrkir alitsgero Vatten p~,ssa hugmynd. Ao visu syna hitareikningarnir 6hagst~oa utkomu. En eitt af veigamestu atrioum til stuanings G.skuroi er 4. a1irioi bls. 12, grein 4/2 '50, en ekkert kemur fram bja Vatten, er afsannar pao, sem haldio er par fram. Samsku verkfr8:!oingarnj.r segja PY1 miour: "Svarbedembar", einmitt varoandi pao atrioj., sem pair 'purftu framar ollu eoru ao gefa skjr aver vio. A bis. 23 i Vatten stendur: "Vid sydliga stor'mar bor Geirastadaprojektet av alit att dema ge en m;y'cket god s8.kerhet mot igensattning genom iskravm.ng i utloppet". Her er talao um "Geirastadaprojektet" og par er att via skuroinn asamt garoi og rennu. pess vegna yrfti ao fa ur pv1 skorio bja Vatten, hvort "Mycket god siikerhet mot igensattning" er einnig til stadar, pott gardinum og rennunni se sleppt. Samkva:mt andanum i alitsgero Va.tten viroist meg alykta a. ro. k. "god sakerhet.. " veroi fyrir hendi i su(hcegum veorum meo skuroinum einum saman, en "Svarbedamb.9.r" eigi aoeins vi o um astand, sem noroan veour skapar. Se orsak II felld Ur sdgunni, er 52% soioin af vatnspurrounum. Og enn fremur viroist leyfilegt ao alykta, ao ef skurourinn hefoi verio til staoar s.l. 4Y2 art hefei truflun att ser stao upp vio Mjvatn, nema e o,t.v. pel daga, sem falla undir purroirnar Dr. 1, 3 og 9. Hver~Lg stfflurnar, sem ollu pessum purdum, urdu til, ma sja a bis. 6 he;r ao framan og sbmuleiois er par einn

24 - 20, ig bent a, hvernig grunninum er kippt burt undan myndun peirra. Krapio mun fljota fram an pess ao na til botns i skuroinum. annaa veigamikio atrioi er vart hmgt aa ganga her fram hja an pess ao nefna, en pao er ao gera gloggan greinarmun a PVl krapi (lshnoorum eoa "diskwn"), sem verda t i l i. vatiiinu s j a l fu via kll!lingu pess og mynda svo grunnstingulinn, og PVl krapi, sem a rcetur slnar ao rekja til.2rloar og skafrennings..a. fyrsta stigi lsmyndunarinnar er enlsinn munur her a. skaf'renningskrapio "skjo1garo" efst a vat nsskorpunni. En bratt myndar Neari brun pessa krapa1ags er pasbif, p. e.a. s. myndar ekki grunnstigul. Hiti i. vatni dreifist meo s -t;raumnum, en l i.tio meo leioni. Krelingin af voldum lofts og falllikomu orsakar lsmynd via yfirboroio. Krapio ristir fwi stoougt d:rpra og dy:pra niaur i vatnio, pvl ao a11taf bcetist ofan a pao, en braonun af neora boroinu er mjbg hceg. Meo Geirastaoaskuroinum yroi loku fyrir pao skoti o, ao petta krapalag ureai ao kenna grunns. En Er:pa ekki nces t ao spyrja: Er hretta a k1akastlflu? Eg myndi svara spurningunni neitandi. Aftur a mati munu skarir og krapahrugbld geta dregio Ur renns1 inu urn stund, svo sem da:gur. En mea Dragseyjarstif1una sem varaskeifu og 2x106m3 vatnsjbfnun 1 Birningsstaoafloa, mun a rennslistruflunum fast bot sem nalgast 100%. Reykjavi k, 18. f ebr i6ur j on Rist ( Sign. ) Meofylgjandi : Teikn. Vhm. 15/ 4 Meoalvat nsh. ~at ns n " 15/ 7 Birningsst.floi, ahrif a purroir.

25

26