Veourstofa islands Greinargero

Transkript

1 Veourstofa islands Greinargero ljorsteinn Sæmundsson Grj6thrun ur Steinafjalli i austanveroum Eyjafjollum, 2. september 1997 J Vi-G97029-UR24 Reykjavik Oktober 1997

2 Inngangur Grj6thrun varo ur Steinafjalli rett vestan via bæinn Steina, f austanveroum Eyjafjollum, laust fyrir klukkan atta um morguninn pann 2. september Fimm dogum aour, pann 28. agust, hafoi einnig hrunio ur homrunum a sama stao og enn hrundi ur fjallinu pann 26. september. Pao lmm er taljo vera pao stærsta sem atti ser stao f pessa'ri hrynu. Aostæour voru skooaoar eftir hrunio pann 2. september og farvegur Ij6sl~yndaoureftir hrunio pann 26. september. Mynd I. Yfirlitsmynd af austanveroul11 Eyjafjollum (Landmælingar Islands). Steinafjaliliggur milli NupakotscIals ao austanveroll og Holtsdals ao vestanverou, f austanverollm Eyjafjollum. Ao noroanverou er pao afmarkao af Kolbeinsskaroi. Hæst rfs fjallio f um 809 m hæo yfir sjo, nyrst, en brun suourhlfoar pess Iiggur f um 400 til 500 m hæo. Hlfoar fjallsins eru brattar og eru pær leifar forma brimklifa sem mynciuoust pegar sjor stoo hærra f lok fsaldar. Neostu 160 til 200 m fjallsins eru i dag hulciir skriouefni, sem hrunio hefur ur fjallinu faldanna ras. Par fyrir ofan ris nær 160rettur klettaveggur upp a efstu brun f um 400 til 500 m. Sunnan undir fjallinu Iiggur Holtsos (mynd I). Eyjafjoll eru mynduo a sioari hluta fsaldar, a tfmabilj fjarosogunni ljar sem skipst hafa a kuldaskeio og hlyskeio. Å kuldaskeiollm hafa hlaoist upp mobergs og kllbbabergslog vio sfendurtekin eldgos undir jokillm isalciarinnar, en a hlyskeiounum hafa par runnio hrallnlog. Pessar miklll loftlagsbreytingar endurspegla berggrunn Eyjafjalla par sem mobergslog, kllbbabergslog og hraunlog skiptast a. Steinafjall er par engin undantekning og er fjolbreytnin i berggrunninum par mikil (mynd 2). Talsvero bygga er undir Eyjafjollum og liggja sumir bæjanna pett upp vio brekkufotinn. Utihus eru p6 oft a tioum staosett ofan via wuoarhus en pao er ekki algilt. Mikil ummerki gljothnms finnast vioa å svæoinu og eru sumir staoir meira_

3 Mynd 2. Sunl1anvero hlfo Steinafjalls milli Holts6s og Bæjargils. 2

4 Myncl 3. Dreifing skriollefnisins niour fjallshlfoina. Mynclin er tekin efst f skriollnni lipp linclir hamraveggnlllll. ~..,~.... t~ Myncl4. Vm 20 til 30 tonna bjarg efst f skriollvængnllm. Hæo bjargsins er lim 2,5 ffi. 3

5 aberandi i pessu samhengi en aorir. Mikio af skraoum upplysingum um grjothmn og aurskriaur er lil fra Eyjafjallasvæoinu. Pessar skraningar na po nær eingongu til peirra atburoa par sem tjon hefur hlotist af, en mun meira hrynur niour, an pess ao vera skrao. SfOan 1925 eru skraoir 16 aurskriou og grjolhrunsatburoir undir Eyjafjollum, storir sem smair ao meotoldulll pessum premur. Par af hafa 8 alt ser stao i Steinafjalli i kringum Steinabæina (sja vioauka I)., Ao sogn SiglIljons Palssonar bonda a Steinulll hrynur Illikio lir fjallinu a pessjm stao, en slikir atburoir eru oftast ekki skraoir. Hrunio Ilann 2. september Bjorgin sem hrundu pann 2. september klofnuou efst ur brun Steinafjalls, milli BæjargiJs og Holtsos (mynd I). Brotsario er i mobergslagi sem liggur i um 450 m hæo yfir sjo. Gfan a Illobergslaginu liggur um m pykkt gragrytislag en undir pvi liggur syrpa af pynnri grågrytislogum (mynd 2). Ekkert afmarkao gil er i hlioinni par sem bjorgin FelJu, en i um 300 til 350 m hæo skullu pau a grågrytisillu sem skagaoi ut lir hamrabeltinu (myncl 2). Bæoi bjorgin og siljan hafa brotnao talsvert via pennan årekstur pvi mikillmulningur bæoi ao gragryti og mobergi liggur efst i skriouvængnum fyrir neoan brotsårio. Mulningurinn nær nokkua langt niour i hlfoina en eftir pvi sem neoar clregur minnkar ffnefnio og skrioan verour i heilclina grofari og dreifoari (myncl 3). Neori hluti hlfoarinnar er groin og talsvert magn bjarga og storra steina liggur par. f skriouefninu liggja nokkm stor bjorg. Eirt peirra liggm efst i skriouvængnum. Pao er um4 x 2,5 x l mao stæro eaa um 20 til 30 tonn (mynd 4). Onnur tvo naou niom a veg en eilt minna stiiovaoisl nokkrum metrum fyrir ofan hann (myncl5). Pao var um 2,5 x I x I mao stæro eaa um 6 til 8 tonn. Stærra bjargio sem naoi niour a veg var um tvær til prjar mannhæoir eaa um 50 til 70 tonn ao pyngcl (myncl6) samkvæmt logreglunni a Hvolfsvelli. Pao var buio ao sprengja og fjarlægja Myncl 5. Um 6 til 8 tonna bjarg, sem stiiovaoist relt fyrir ofan veginn. 4

6 Mynd 6. Bjorgin sem!1<\oll alla leia niour aveg. Stærra bjargio er lim 50 til 70 tonn ao pyngd (Lj6sm. Siglllj6n Palsson). Mynd 7. Fori eftir bjorgin sem stoovliollst a veginllm. Lengd farsins er lim 6-8 m, breidd lim 0,5-1,5 og dypt 0,5-1 m 5

7 bæili bjorgin pegar undirritailur var par a feril. Pau bjorg sem lengst f6ru skildu eftir sig sl6il niilur skriiluvænginn. Efst i honum bar 1)6 ekki å pessum forum par sem ffnna efni huldi 0llul11merki. Neilar, par sem skriiluvængurinn er enn gr6fur, vont forin illgreinanleg en par bar talsvert å brotnu grj6ti og viila m6taili fyrir c!ældum par sem bjorgln hofilu komiilniilur. Skyrust voru ummerkin par sem hlfilin er gr6in. Par var hægt'ail rekja PljU nanast samsiila for niilur ail veginum (mynd 3). Neilstu farin voru um 6 til 8 m lang, um 0.5 til 1.5 m breiil og 0.5 til 1.0 m å dypt (mynd 7). Hruniil pann 26. september pann 26. september hrundi enn meir lir fjallinu. Pessi atburilur åtti ser stail å sama stail og hruniil pann 2. september. Ail sogn SigllIjons Palssonar bonda,\ Steinum var petta hrun mun stærra (mynd 8). Så var po munurinn ail gijotiil for ekki eins langt niilur hlfilina og einungis purfti ail fjarlægja eitt bjarg af veginul11. Mynd 8. Skriiluvængurinn eftir hruniil pann 26. september. Til samanburilar er vert ail skoila mynd 2. Orsakir grj6thrunsins Eins og åilur hefur komiil fram pa hrundi i 011 PljU skiptin ur mobergslagi, sem liggur milli gragrytishraunlaga. Greinilegt er ail talsvert hrun hefur att ser stail ur mobergslaginu fyrir pessa atburili, pannig ail petta hrun er alis ekki einsc!æmi. En hvail getur hafa orsakail hruniil? Nokkrar astæilur geta veriil fyrir grjothruni og ma par meilal annars nefna frostsprengingar, jarilskjalfta, miklar rigningar og undirgrbft. Leitail var eftir pvi hvort einhver jarilskjålftavirkni hefili veriil a svæilinu n6ttina å undan hruninu. Svo virtist ekki vera en skjlilfti um li 2,5 li Richter hafili ått ser stail i Goilalandsjokli, sem liggur i norilvestanverilum Myrdalsjokli um klukkan 2:30 um nottina. Svo 1ftill skjlilfti getur tæplega hafa orsakail petta hrun, nema efniil 6

8 hafi verio mjog laust, en skjalftavirkni hafoi p6 verio nokkur a svæoinll vikurnar a undan atburoinum. Vitao er ao skjalftavirkni hefur orsakao hrun undir Eyjafjollum, til dæmis ario Einnig var leitao eftir pvi hvort slikir grj6thrunsatburoir kæmu fram a skjalftamælum. Erfitt er segja meo nokkurri vissu hvort slfkir atburoir seu greinanlegir en pao fer ao, sjalfsogou eftir stæro atburoanna. f pessu tilviki voru gogn skoouo fra mæli a MiO-Mork, undir vestanveroum Eyjafjollum. Einhver 6r61eiki h6st klukkan 7:57: 12 ; og st60 yfir i um 30 sekundur, en pao er mjog erfitt ao segja til um hvort pessi 6r6leiki stafi af hruninu eoa ekki. A skjalftamælinum i Vfk kom pessi 6r6i hins vegar ekki fram. Urkoma var talsvert mikil a suourlandi f sumar, en hun var ekki mikil dagana fyrir hmnio. Lfklegasta orsokin fyrir hruninu er sprungumyndlln i m6bergslaginu. Greina matti slika sprungu i brotsarinu, en ekki var hægt ao skooa aostæour nanar vegna 6aogengi hennar. Slikar sprungumyndanir erll algengar i m6bergi her a landi, en orsakir fyrir myndun peirra er ekki meo ollu pekkar. Ef vatn nær ao seytla ofan i slikar sprungur, pa geta pær glionao smamsaman vio sfendurtekin frost og pyoll ahrif, svokollllo frostveorun. Vio petta flagna eoa klofna stykki utan af m6bergslaginu og hrynja niour. Augljosar hættur Mjog liklegt er ao <!fram hrynji ur Steinafjalli, en 6mogulegt er ao segja til um hvenær slfkir atburoir geta gerst. Lfkurnar a sliku eru talsveroar enda sjast ummerki mikils grj6thruns a pessu svæoi. Eins og Mur hefur komio fram pa hefur mesta hrunio att ser stag ur m6bergslagi sem liggur undir pykku gragrytislagi. Vio sfendurtekio hrun ur m6bergslaginu pa veikist undirlag gragrytisins og hætta er a ao pau fari ao hrynja ur pvi. petta ferli er kallao undangroftur. petta getur leitt til pess ao hrun getur att ser stao, hvort heldur af voldum frostsprengingar, jaroskj~\lfta eoa annars ferlis. par sem gragrytislagio er bæoi pykkt og stendur nokkuo 160rett, getur slikt hrun oroio mjog efnismikio og gætu afleioingar pess oroio mun alvarlegri en hingao til hefur pekkst. J I>akkir Eg vil pakka Sigurj6ni Peturssyni b6nda a Steinum fyrir aogang ao 1j6smyndum sem hann t6k og allar pær upplysingar sem hann veitti. Einnig logreglunni a Hvolfsvelli fyrir upplysingar sem peir hafa veitt. 7

9 ViUauki l Heimild. Halld6r G. Petursson 1996: Grj6thrun og skrioufdll a Suourlandi des. OLFUS (lng6ifsfjall), AUSTUR EYJAFJOLL (Steinar), MYRDALUR, HORNAFJORDUR (Almannaskaro). Skriour.Suolægar åttir varu rfkjandi fra pvf umlj. 20. Pessa daga var lirkolllusallll å SUUUf- og Veslurlandi og hili fyrir ofan meuallag. Ivlest rigndi lj. 25. ag 26. og mældist s61arhringsllrkoma i Vik i MYrela mm. Af pessu urfdli uruu viua miklir vatnavextir, f16u og skriuufdll. Au auki hafoi snj6 kyllgt niuur fyrir j6lin. Fylgdi rigningunni asahlåka og urou pvf vatllavextirnir enn meiri. Mikil fl60 urou i Borgarfirui og Noruun\relaiur var sem eitt beljalldi straumhaf hlfua å milli (ll1cstu floa sfuan 1882). Ekki ullu pessir vatnavextir neinu tj6ni å skepnl1iti eoa bæjl1ll1, en allmiklar skemmelir urou å vegl1ll1 (sjå Mbl ). Floa f \>jorsil eyoi1aguj floogåtl MiklavatnsmYrar<l\ citunnar (Veor. des.)....$kriuur hefou nokkrar falliu il vegi, Lei. ein ur Ing6lfsfjalli yfir veginn l1pp au Sogi (Mbl ).... ValllsjlorJ og skriolllz/allp gralldaoi tveilllllr "æjll/ii ao SIeillIlIll 1111dir D"jafjolllll7l.... 8æimir SIOOIl [dauli/li hos 1111dir brallrifjallshlirj. UllIhveljis bæilla var alj){/kio gljoluro, selll "orist he/lir liiallr lilerj slllalækjarsprællll er rellllllr liiollrfjallsh/[oina (allrkei/o/skriollkeila). Lækllr jjessi er j>o ehi liieiri ell jmo, arj [ jmrrkal[o a swnrin er halill jm,.,., og er jxi elfill 00 Ila [V(I/Il. Eli boruv[si er pella [ leysillglllll a velmm og vorill.... Kl. liål. 03 arj/arallolt sllljlilidags ( ) vakllooi /6/kio å SIeillIlIll via pao arj valmjlorj liiikio skall a "æillii. Fylgdi jlnrjillll ko/lllorallrj lilo/dorleoja og slnrgrylisllrrj. Floo jjella skall.'}!r lilecj ogllr/egll/ii hraoo og varo folki lileo 1l{[lIlililldll/li bjargao lir "ajllllll/il. 8æirnir bårjir og fjo/di Illillllsa er SIOOIl [ jjyrpingu heil/l{[, foru 1111dirjlooio.....-\ Ilk pessarar eyoileggillgar a lillsilill og lillililliil heima, hejllr skriijlihlallpioforirj.'"flr og eilgjar og valcliij slorkostlegll/jolli. Er poo liiillllsi 200 hesta slægja of /lllii selll skriooll he/lir eyoilagl og mlll{[o,eiiis af agætu ellgi. H/jop skriooll alla leia fralil [ Hol/sos, er jmr erfrrirfrmllall (Isa/old Mb/ )...Valll og skriaafyllii bæilla Moa a Ylri-Sleilill/li og ja/llaoi aora "oaslojilllo vio jiiroll asollli bæjardyrllllj og /lesllllllllli/liislllll. FyJl/llSI bæjarslæoin og IIIl1hveljia a/ s/orgry/i og allr,... 8æirnir emllli hrlllulir ao liles/li. Poo sem eftir sleiidilr er a ka/i [siorgl:yrisliro (Vorollr ).... 8æiruir [ SteillIlIll llofa JollglI/ll verio [ tolsverori hæltll veglla grjo/hnllis og.rkriall/al/a og gallga ajj}\.[ sagilrfrå YIIISIIIII /[11I/1111. Mes/a hællall hejilr po staaiij a/ Srcillalæk, sem kemllr ofall affjal/i e/rir giji næslulii jj\'[ beillr lipp a/bæjarjulsllnllm [ gblllill Steilllllll. 1 J ar Ilppi a fjallill Il er mikillægrj eoa da/verpe og er j)({a varnasvæoi lækjarills. Fyrir kolli ao frall/ras S/eillalækjar tepplist afjallsbnlnimli sakir [sa og slljoa og sa/ilaaisl pa gjarna II/ikio vo/n par eira [ /eysillglllll og srorrigllillgllm. Fyrirstooall efsr [ gililill alli pao til ao bresta skyndilega og k01ll1l pa oskapleg hlaup [ lækinll, selll/all garfyrir staaio.... Veori var svo halloo jjeluwn dag, ao j)ao var akaflega milt og kyrrr. Nokkllr snjor hafai veria SkOlIIlIIll aour, en var lekilln lipp hio neora, poll eillhvao væri eftir [fjal/ilill og pa jjaljsagt liiikiofyrir o/all bnll/ir. Fros/horkllr hofall og verifj wldmifario og gaddur [joroil, prallfyrir hlyilldin...pao var byljoo ao riglla, er via forum lil jjeirra [lippbæll/lln (1111I kl. 21 :30), og rigndi s[fjall l6rloilsl allt kvoldio. LitlllJ1 vio pao s[fjllr ell svo nok/.:ilo a ok/.:llr/a, el/da var besra veollr. Pegar via kvoddlllll [lippbælllll1l og geilgillii heim (1111I /.:I. 24), var enn sallla allsandi rigllillgill (Svipast /lill a Suollrlalldi 1978).... Steilla/olkia sofnaoi 11I1 lir fra billdri lækjarins og regnh/jooinll a baosloflljjekjllnni. Eli kl. 02/ lina vaknar pao vio volldon drollll1. Vailish/joo ogllrleg/ billdi a hæjarlllls/llillm. li SViPStlllldll var bæriml allilr IIIl1jlOtili1i va/ni og borsr gljo/ meo jlalllllnlllll.... Lækllrilln hafoi breyii stefilli, i sioo pess ao rei/no vel/jlliega leio fyrir allstml bæinn hafoi homl grafia serfarveg gegn 1111I margra n!allnhæoa hall baro og stefndi 11I1 beinl a Sleillabæ...Pao var ollilgllalileg sjoll er blasri vio Steinafolkinu, jjegar bil-li afdegi. Allir kdlgoraor vonl gersamlego eyoi/agoer, par var IIrrJ eil/. Matvæli og IlIlsmllnir lagll eills og havioi Ilt llin alla myri, ra/rar lir Sllllllllll ~ IltillllS/lllllll1 og mallarvirjir hofolljafllvel borist alla leio/ram afjoru eoa Ilt a sjo. 8

10 Obbinn ofengjlllllllli var eyoi/agollr afglj6t- og /Ila/arbllroi, allilar veggllrillli af /alllbilltsinll hoifillll, ell!iarhllsio luikk ellll Ilppi. Fj6sio var ha/.f!lll/t ofsandi og vatlli og kymar homill/ega /eikllar. Tvær heyhloijllr voru eyoi/agrjar og al/t he.vflotio bllrt, hestar. Tjollio al/t var /Iletio a 3500 kr, og p6tt /)(IiJ væri al//ilikio je ( /Ja daga, for /JV(fjarri arj!jollirj væri aij filiill bætt. Var luzfist hallda WII salllskot hallda fjo/sky/dlllllllll (Steilllllli og safllarjist ta/svertfri, eillklllll rreykjav(k (HeiIlIa er beze 195/).... Ta/sveroar ske/llllldir urou allilars slaoar Illldir E)jafjol/llIll ( pessll rigllillgakasti. i Hlio rallstlll' Eyjafjoll) hilp"lliour IIlik/ar skrirjllr og seorskelllllldll tli" og ellgi. MikiiJ f10rj ko/ll (alla allstml virj Porva/dseyri og ske/ll/lldi /Jao garrja 0.f1. (Isrzfo/d )....Mikio!j01l varo (Myrda/ og Eyja!ial/asveil (/Jessari rigllillgll...skriourjellu 1'(00 og skelllllldll eligjar, Ilill ( Skalll/llada/ og ef li/ vill vlijar (VeiJr. des.)....austur i Hornafiroi voru einnig Illiklir vatnavextir, par fell alll11ikil skrioa a veginn i Almannaskaroi (Mbl ). HeiIIl: isczfo/d Mb/ }1.12. VIsir A/Jb. 2S.!2. 2?12. VdriJllr Veor. des. Trill '/ Lesb.Mb/ Ami Ola 1944: LalldiiJ erfagurt og fritt. Hei/lla er bezt (lir. 10) /. JOIlS. '57. JOII R. Hja/II/arssoll 1978: Svipast a SlliJur/alldi. ATH: Greinarg60 frasagn.af hlaupinu og bjargun f61ks og skepna (lr PV!, er i b6kinni Svipast um a Sllourlandi (Orlagan6tt lindir Eyjafjallllm, bis ). Er frasagn su eflir Sigrf.oi Bjarnsd6ttur, en h(ln bjargaoi asal11t mour sinum flestul11 skepnulll ur fl60inu. OnnlIr frasagn "I' i Heima er bezt, 1951 (Hræoileg j6lan6tt, bis ). Er hun skråa eftir frasagn Olafs Simonarsonar fr,\ Steinl1m.... Steilzar 1111dir Eyjajjo/lrl/ll hafa svo lengi, selll IllelIll 11/111111, verd) lla/lllogaoir fyrir allr- og gljotskriour /Her, selll par hczfa fa/lio ViD og viij. Segir wllhverfiij efeir UI11 pao, In'( kriligliill bæilla er eill/eeg Ilro. Sleillabæimir voru tilforna lilargir, ell hafa Slllamlllall /agst czf Ile/lla prlr, ell ekki s.\'llist skriollhættall, stoollgt )firvofalldi, ha/a vakio /Ja Sleillabælldur aftom/ætillll liill va/ a Il.ljllll/ bæjarstæoll/ll, Ile/lla hvao Maglllis bolldi T611lassoll jllltti bæ Sillll allstarfyrir 1l0kkrulll åru/ll, /}{liigao sen! hættlllallst er. Ao V(SIl hafa skrirjur /Jær selll hillgao til luzfa hlallpio, ekki verio storhættlllegar, ell Illi er svo komio å dagillil, ao vart er pv! ereystwldi, ao ekki komi eillhvem t(lila 00 stortjolli, pott sva hoft aldrei verio fyrr (A/Jb ). - Eftir pella voru bæimir å Steinwllfæroir, ell salllkvælllt ga/llal/i pjootrli hvildll/jall å/og li SteillIlIll, ao bæimir sf..:y/dll eyl!ast efkirkja sem/jar hrzfoi veril!frå forn Il fari yroi rijill og /dgl! aj Kirkjall var /dgo rzf og par /Ilel! drldg S(eilla ekki IIIIif/liill. Pessi klallsa lir Apb. segir /JO meira eiliilarg oro Illll sofalldahlitt 1s/elldillga gagllvart Ilatt,lrudfllllllllll. Ekki er 61iklegt er ao skriaur hafi i!jetta skiptio fallio vfoar um land, t.d. i Borgarfiroi sept..borgarfjordur (No~ourardalur,Lundarreykjadalur), HVALFJORDUR, EYJAFJOLL, MYRDALUR. Skriaur. P Lægoir fyrir vestan land, en hæo yfir Bretlandi. Hlyir sunnan og suovestanvindar, meo Illiklu urfelli a Suour og Vesturlandi, einkum pann 5.-9.(mest urkoma a einlllll s61arhring var f Vik f Myrdal mm p. 8.)...Rigningarnar f byrjun manaoarins (p ) olllljeikna vatnavaxtllm f Illorgl1m am. Skemmdir urou mestar i Borgarfiroi og Myrdal. I Norourardal skemmdist vegurinn; 4 bryr brotnuou og vegurinn s6paoist sllmsstaoar i bllrtu. Mikil hey f6m i fl6oinu, og fenaour f6rst. Vestllr i Dalum og vioa a Sllourlandsundirlencli urou einnig Illiklir heyskaoar. EYJAFJOLL: Skriouhlallp liroil v(l!a lliulir Eyjafjolllllll (rigningunni ri dogllnull1 og Sllms staoar miklu tjolli li tlllllll11 (Mbl )...El1Izfremllr hofa skriijllr fallil! lmc/ir Eyjafjollwll og gert skal!a ri tlll/llm og engjwn (Dagltr ). MYRDALUR: Um kl. 22 f gærkvoldi (07.09.) fell st6rkostlegt skriouhlallp ur brekkunni ofan via kauptunio i Vik f Myrdal. Fell skrioan yfir heyhlaour og gripahus og keyroi allt f kaf. Sum fbuoarhus voru i hættu, en sakaoi p6 ekki og ekkert manntj6n varo. Tvær kyr voru i fj6si einu, sem skrioan hlj6p yfir og t6kst ao grafa aora lifåffili upp ur hlaupinll. Hun st60 fast inn via gafhlao og hafili pao hlfft henni. Hin kyrin var 9

11 dauo pegar hun naoist (Mb! ).... Hlaupio f6r yfir tvær heyhltiour, fj6s og 2 hesthus. Hloournar voru fullar af heyi (Mb! )....Jarohlaup hafa vioar moio i n6tt i Myrdal og skemmdir a tunum og gtiroul11, en nanari fregnir af pvi vantar (Apb )...St6r skrioa hlj6p a nyj,! veginn hja Fagradal f austur Myrdal og t6k af veginn akafia (Mb! )...A nyja veginum inn ur brekkunni austan vio Fagradal, sem var l11ikio mannvirki, urou l11iklar skemmdir. Braut par stort stykki ur veginum a ca. 20 m Itingul11 kafia, en vegkal1turinn var parna har (Mb! )...skemmdist vegurinn par mikio af hruni'a um 20 m kafta (Apb. I 1.09.)...Skriour og jarohlaup urou vfoa i Myrdal og ollu talsverou tjoni a tunum, giroingum og beitarhtigum (Mb! ). Heim: Mhl Visir Apb Tim Vestllr(alld Eillhelji Dagllr VeDr. sepl. N.1ja Dbl Ol. JOIlS. '57. ATH: Skriournar viroast bæoi hafa fallio p. 7. og 8. og skrioufoliin Vestanlan,ds verio fyrr a feroinni. Mikio jokulhlaup kom i Jtikulsa a S61heimasandi p. 8. eoa 9. Ovist er hv9rt eitthvert samhengi hefm verio milli rigningarinnar og hlaupsins des. EYJAFJOLL, MYRDALUR. Skriour. Leysing, p var toluvero urkoma, vioast rigning. Asahlaku geroi her (Vik i Myrdal) ailfaran6tt sunnudags, l11eo skriouhlaupum og gifurlegum vexti i ollul11,1m....slor glj61skrioa h/jop lir HoIISIll/P (lilldir Veslur E.\jafjoIlLlm), skammt alistall vir)jloll.l"c/, og lokar)i a!lri LlmJero (Mb! ). Heim: klhl Tim Ol. JOIlS. ' apr. (BULANDSHOFDI) - SVEIFLUHALS, VESTUR EYJAFJOLL (Steinar}. Skriour. Hitaskil nalguoust landio suovestan lir hafi ao kv,eldi p. 12. og hvessti pa af suoaustri meo slyddu og sfoar rigningu a Suoveslurlandi. Urkomusvæoio pokaoist noroaustm yfir landio daginn eftir. Rigndi mikio um illil vestan; og sunnanvert landio austm fyrir Hornafjoro, en p6 serstaklega fl SfOu og i Oræfum. A Snæfellsnesi geroi sunnanrok og rigningu og urou fokskaoar fl noroanverou nesinu. Vio Kleifarvatn (Sveifluhals) runnu skriour fl Krisuvikurveginn og lokaoist hann um tima (Tim ). SiUdegis ei Jostlldag ( )Ril skrioa ae! Hvalstllllgll, Steimllll 1111dir Eyjafjollllm....Ao SteillIlIll erjimlllbyli, og stelldllr bærilln Hvolstllnga upp 11I1dir jja!lillu. Vm sexleytio kom mikio Mallp i bæjarlækillll ognil aur og storgrytisskrioa lliijur gamla Jarvegillil (Steillalækllr), sem var ei aora I/lOllllhæo ti dypt og fy!ltijarveginn. For skrioalllllilli ibliijariu/ssills ogfjossiils, ell ei milli peirra eru WIl 30Jaomar. SkriiJan h/jop a!lt lliijlir li veg. Litio aj hell/li IIlllll/H) hajajario )1ir vegillil sjtilfall. Mikill hlttli tllllsills ao Hvalstllllgll er Il 1/ lilldir leojll og gljoti (Mbl ). HeiIIl: Visir Mbl Tim Veor. apr. Ol. JOIlS. '74. ATH: Mb!. segir fyrst ao skrioan vio Steina hafi fallio a fostudag (13.04) og sfoan a laugardag (14.04.) febr. AUSTUR EYJAFJOLL, (Lambafellsfjall). Grjothrun,skrioa. Gljolhrwl varo i morgwl (22.02.) lir LambaJe!lsfjalli og lenti ti bællwil LambaJelli i AlIstllr-Eyjafja!lahreppi, selll stelldur ll/zdir hliou//lfja!lsills...stor kleitur losllaoi L/r fjallillu liill 300 IIlJrå bællll/n og i!rapaoi niour hlioina, sem er snarbrott, en bærinn stelldur ti jajllsleltu ll/ulir hell/li. A leiijinni Izllllaoisl bjargio sulldur i //larga hlula, sem lelltu vir)s vegar og gerou ymiss konar usla (Mhl ). Furou litlar skemmdir urrju ti ILlninu, pvi aurskrioan staonæmdist ojall vw Illnio, Ile//la bjorg pau erfyrr vom nejnd (Tim ). 10

12 Vm kl. 10 i morgliil,...hen oi hallll gll.y mikillll. Helt hmlllfyrst, ao flliglb flygi yfir og tæki svolla 1111dir i homrullllmfyrir ofall bæillll. HraiJaiJi hallll ser lit, ell.1'6 p6 storall klett 6 hlaoillllllokkra metrafyrir vestallfjosiij. Var hallil 6m 6lellgd, 5 III 6 breidd og nlmlega mallllhæaarh6r...tveggja tollna steillll hafai /){I lellt 6 fjosspakillll miajll, brotirj /mo 6 hillta, /)ar å meijal 2-3 spermr, eli oltia sioall ofall af /Jl'i og lliollr å hallglllls, sem steiidilr slliu/olllmdirfjo.n egg og brotilj Imo. Millifjoss og iblioarllliss er sklir...hafai IIUI 2ja tollila steillll brotia skiirillll, og ålika stort bjarg'lwfrji stbrjva.l't virj l'egg å Iloraurhomi ibticjarhllssills. Folksbil/ stoa allstall virj ibtirjirrlllisirj og l/ojrji steillll lellt 6 holllilll, klessti velarlulsirj, molbrautframrzicjlilla og skemmdi velilla eitthvar}.... På brotllarji reykmfllr å iblloarhlisillu (Mbl ).... HafrJi ellll eillll steillil, eillllig 1111Imetri 6 hvem veg,jaricjfram SIIlldirJ milli h100u og iblioarilliss, brotirj reykh6fillll og staallremstfyrirfralllml bæilln. På hafai steillll af likri stæro staallæmst fast l'ia bllrglllggwlll ell ekki valdir) skemmdulii 611llSillll (Tim ). HeiIlI: Trm Mbl VerJr.febr. 61. Jons. ' nov. VESTUR EYJAFJOLL (Nupm). Grjolhrun. IJrj11 bjorg losllllall lirjjal/shifoillllifyrir ofall breillli Nlip (Vestllr-E.\jafjal/ahreppi) sfrjdegis (liil1 kl. 18) å jastlldag (06. I J.) og liltil heim arj fj6rlulslim....ekkert tjoil varo a/gljorhmlli pessll, Ilema hmr) bjorgill {(rttllllppfjal/shlirjilla å lliourleirj og sellu mbrk sill å Bjbrg /Jessi eru 11m 2 m å hrerj (lvibi I.). Heim: Mbl okt. HVERAGERDI, EYJAFJOLL, MYRDALUR. Skriaur. P. 23. vara sunnan stormur og rok sunnanlands, og ll1ikio valnsveour a Suom- og Suovesturlandi. Vatnavextir og vegaskell1ll1clir. Hveragerai, Vanna: Skriallfall varo svo i gilbarl11inull1 allstan megin, beint niour undan Garoyrkjllsk61a rikisins. Hefllr par fallio niollr laluvertjarovegsmagn. Varma er eins og foraosvatnsfall nuna, p6tt hun se venjulega aoeins saralitil spræna (Tim. 24. lo.) Hjålmarssoll skolastjori aa Skogum: "Feikllarlegt IlrkomuverJur gekk hema meo Fjol/lIIll/m og i Myrdal ifyrrilloll, aofaranott miaviklldags, svo ao sjahlall hefur verio wuwo eills. Skriollfolluroll Illarg lirfjolllllll, og skelllmdir 6 lalldi talsveroar. Skrioa fell til dremis IIppi i lal/(ii sk6græktarilll/orfyrir ofall HerarJskolarill i Skog11111 og eyoilagoi alllllikio af/lj6111, Ilokkllrra åra gollllll1ll og Vrelllllll." Kvao Jon skriijufollil1 aoal/ega hafa oroio i allstallveroll1ll Eyjafjol/um. Par ber helst arj liefi/o skrioufoli [ lalldi Skarashlioar, Hnltafells og svo Skoga. Vpp II/ulir tiu slikar sll1åskriourfillu lir fjol/llm (Trill )....SigjJor Sigmosson, Litla Hvammi yio Vik: Taldi hannurkomull1agnio eitt hia mesta sem par hefoi clunio yfir i marg ar. A nokkrnm stooum urou skemmdir er skriour rellu (lr fjallshlfollm og komu skaro i vegi. Mestar mou skemmdirnar via Skammadal i Myrdal og par i kring. Margar skriaur felill yfir gamlil tun, rifu meo ser giroingar og barll storgryti yfir tunin. Ein skrioan fell alveg lipp ao fjosinll og um tima var ibuoarhusio i Skammadal umflotio vatni. Einnig fell allmikil skrioa yfir tun a bænllm Gi Ij liill. Forn Slllllar yfir pj60veginn svo ao 6fært vara fyrir f61ksbfla um tima. Skaro kom i veginn via Steinflat og lokaoi par allu en i gær var Ilar unnio ao viogero (Mbl ). Heim.: Visir Mbl og TIm og Veor. okt febr. EYJAFJOLL (Steinafjall). Skrioa, grjothrun. Kalt veour og frost dagana aundan hruninll. Il

13 Mikia bjargllrll1l vara lir Steillafjalli ofall Steillahellis a l1iorkum AIIStl1l og Vestllr E)jafjalla 11m kl. 23j). 5. Skriaall Ilær yfir nimlega eim hektara svæai, ell olli ekki tjålli Ilellla a rajlillll. Slim bjorgill eru a stæra via l1ieaall."is. Pa(J mr liiikillllildi aa sliliwrb!istaallr, sem er jxir//(/ rett hja, slapp, og hnlllicj Ilaai ekki niallr a jjjåaveginn. Him vegar skelllll1dist rajlillan og var jjvi rajillagllslallst. Bjbrg og allr dreijallst IlIIl grållar brekkllr Iliallr 1111dir JJjåol'egill1l og er j)etta Ilr/Illmiklllllllll/ll/Illeira ell pegar sfcjast hrulldi lir Steillafjallii'.-rir j;remllr an1111 (J'db! ). Heim> Mb! DV ATH': Ekki hafa funclist upplysingar um hrunia sem rætt er um i fretlinni febr. EYJAFJbLL (NClpur). Skrioa, gljåthrull. Sen'tok veallrblfaa h~fllr verd) her j)aa sem afer vetri.... Veglla liiikilla rigllillga a liiilli hefllr veria ovelljlll1likia IlIIl skriallfall/irfjolllllllllll. Til dælllisfill skriaa via bæillll NilP og hrulldi storgr:.'ti aofjosi og i!jliaarhii.1"ii1ii (Mbl ). SlOrir sleillar og bjbrg eru liii i krillglim bæilla aa Niipi eflir aa g/jotskriaa jilllir fjalli. Gllalllulldllr Guolllllndssoll bolldi aa Niipi var aa mjolka /Jegar hallll heyroi liiiktar dnlllllr og jbrai!lllolrarji ogfjosia skalf. Pegar lil kom blasli via stæraar gljot IIl11l11elrafrafj6sillll. A llagrallllabælllll1l stbavaoisl stæraar bjarg via rakstravel bolldalls. Gllallllllldllr sagai ao algellgt væri aå sleillar brotnllall lir bergillil, og Imo wl'ri liiea ålfkilldlllll aa aldrei hefoi oraia tjoil afpessll gljolhrulli. Gllajoll Jållsson bolldi aa NIlpi, sagai ao ser hefoi brugaio i ve/llr jjegar SOllIlr halls vara liæstulllfyrir steilli ;'elll komjljllgandi reit viå skellllllllveggillll (Mbl ) HeiIlI.: Mbl Veor. fehr. 10. mars. EYJAFJbLL (Steinafjall). Skriaa. Miklar rignillgar a Sllallrialldi Skriaajelilliollr Steillafjal/ hja Steinahelli /lill kl9 p. 10. Ao jni er best verållr sea er her aa ræåa 1lr/I1IIIr skrio/llllli sellljel/1979 og ajillr Lækllr sem kemllr liiallr hlfailla a /JeSS/ll1l stoa i vatllavoxlliili heflir kolllia skrialllllli afsloa og komist j}{/illlig i Sillll gallliafarveg. Skrioall sem var //Ill 2 m a j)ykkl og 50 III breio lokaoi vegilillili. Står bjorg hrundll Iliour hlfoil/(/ IIlilli slatlra i raflllagnslfll/llllli, ell rufu hana ehi. Vegllrilln er alis ekki oruggllr pvi lækllrillll og rigningill gela komio skriollnni ajillr afstao (Mbl ). 50 III breio allr og g/j6tskrioa (TrI! ). Sko 1IIl1lllllegllmllpplysillglllllji'a Arna Hjartarsy"i, Reykjavik, sem kom ao skrio/llllli, virtist hollllmj)ama vera Imlll aferaillni, ekki bara lækllr selll væri aa hreinsa Iltfarveg sinll (Gogll H.G.P.). HeiIlI.: Mbl DV Trill Vear. mars. Gagn H.G.P. ATH: Ekki hefur tekist aa finna upplysingar um skriauna sem fell mai. BURFELL, SELSUNDSFJALL, EYJAFJbLL, VESTMANNAEYJAR, HAFRAFELL, VATNAFJbLL. Glj6thnm via jaraskjalfta. Kl p. 25. mai vara jaraskjåifti af stærainni 5.8 a Richter i Vatnafjollum. Nokkurt hrun vara Clr Burfellsfjalli, Se1sundsfjalli og ur Eyjafjollum og fell m.a. grj6t a hringveginn unclir EyjafjoIIum (pvl ). Eyjafjoll: Meo fjbllllll/llll hefoi verio mikio grjothr/ll~ og rykmakkur staoia IIpP fra Hrafnagili sem benti til verulegs grjotlmms par...iht/ar Itofall tilkyllllt ao skrii!lir hefol/fal/ia, en pær reyndust smaar (Mb! ). St6rt bjarg hefoi hr/mii! lir bergh/il reu austall vii! Steinaltelli en ekki Ilaa aofara Ilt il vegillll og lægi paa i hifoilllzifyrir neaan (DV ). Vio Steina-bæina lindir Eyjafjollllm hrwzdi mikio grj6t lir hol/ml/n (Tim ). ~ 12

14 Vestmannaeyjar: Steinar hrllndu ur Klifinll og urilu smavægilegar skemmdir 11 girilingu af peim sokum (Mbl ). Einnig er alitiil ail pall hafi hrllniillir Klifinu ailnorilanv~rilu.en par fellur hlfilin f sj6 fram (DV ). Hafrafell: Ur sllilurbrllll fjallsins hafili hruniil talsvert grj6t og la nokkllr grj6tdreif um hlfilina og yfir veginn. Vatnafjoll: A Iwossllm kambi sem gengur llpp f sllilvestllrhlfilina var mikio umr6l Steinar og bjorg hofilll losnall fra klettllm og finna matti steina sem hofilll oltio f litlunl halla. (SkjalftabreF 65) Heim': Mb/ Pv/ DV Trm Skjalftahref65. ATH: Snj6f160 FeIIll Ld. ur hlfilum Heklll vill skj,\lftann Febr.lmars VESTUR EYJAFJOLL (Hvammur). Skrioa, g/j6thnll/. Skiptllst a hlyilldi og mik/ar rigllillgar og /allgvillilirfrostakciflar. EIGrill1l Hvammllr { Vestur-E)jafjallahreppi steildlir 1111dir /u:lum mohergsholllrlil1l, en Ilellall l io hmnrana er grasigr6ill hrekka. Ei//Ilmorgllil {jjeirri mik/ll rigllillgartfo se11l gekk }fir Silourialld f h.yljililjebniar, toku bælldur eftir jjvf ao jaro vegsfylla hafoi ri/ilao fra rett Ileoall vio bergsta/io og flotio lliollr brekkulla. Mikio sar mylldaoist f jarovegsjjekjlllllli f brekkullili og to/flir og eoja hnigaoist upp a /ag/elldillu Ileoall vio. l'jtir pettafy/gdi sterklirjrostakcifli og ojall f hal1ll riglldi mikio. Eillilmorglln /Jegar bælldllr komll lit hafoi stor mobergsfylla hrtillio lirfjallillil ofgil vio jarofallio og gljot dreifl"! IIIIl brekklilla og s[ettulla Ileoall vio. Eergfyl/all/wfoifleygastfra IIIll sprungll semmellll hofolllil)lir tekir' eftir ffjallillil (MIIIlIl/egar IIpp/.Ysillgarfrd Magillisi SigliljollssYlli, bonda f HVCllllllli, - gagll H.G.P.). Heim: Gagll H.G.P apr. VESTUR EYJAFJOLL (Nupur). G/jothnlll. G/jothnlll lir Nlipsfjal/i fjyrrillott ballaoi killd ogfæroi storgryti ao litihlisll11l Ntips Il.... vio /Ilisgafl velageyms/lillllar. Uppi a o/[utankllll11l og skoroao vid /Ilisgajlinn var storgryti IIIil eitt tolll1 å JJYllgd og så hanll ao hrullio hafoi lirfjal/illll. Pegar hann gekk fyrir horn a /llisillu så hallll dalloa killd og hajoi fuill oroio fyrir ooru storgryti, sem la llpp ao fjår/llisdynllli og lokaoi jjeim. HandGIl fjar/liissills var bjarg ofan a baggafærihalldi (Mb! ). Heim: Mhl t3