NORSK ARABISK EKSEMPEL

Transkript

1 NORSK ARABISK EKSEMPEL DIAGRAM Mal Tabell Vunne Tapt Uavgjort Søylediagram Øst Vest Nord Stolpediagram Sirkeldiagram/ sektordiagram sektor 4: 13 % sektor 1: 13 % sektor 2: 17 % sektor 3: 57 % Øst Linjediagram Sektor 1: Sektor 2: Sektor 3: Sektor 4: Vest Nord Gjennomsnitt Gjennomsnittet (kalla G) av tala 20, 15, 10 og 15 blir rekna ut ved å finne summen av tala og dele på antal verdiar. Sum G = = = = 15 Antall 4 4 1

2 Medianen til 8, 15, 3, 12 og 5 finn ein ved å sortere tala i rekkefølgje, og finne det midterste talet. 8, 15, 3, 12, 5 sortert blir 3, 5, 8, 12, 15 Median= 8 Median Viss antal verdiar er eit partal (to tal er i midten), finn ein medianen ved å ta gjennomsnittet av de to midterste tala. 4, 12, 1, 7 sortert blir 1, 4, 7, Median = = 5,5 2 Sannsynlegheita for å få et bildekort når ein trekkjer eit vilkårleg kort frå ein vanleg kortstokk finn vi ved å finne antall gunstige utfall (dei vi vil ha) og dele på antall mulege utfall (dei vi kan få). Sannsynlegheit/ sannsyn Det finst 16 bildekort (knekt, dame, konge og ess i spar, hjarte, kløver og ruter) i ein vanleg kortstokk med 52 kort. Sannsynlegheit = Gunstige Mulege = = 0,31 x-akse y-akse x-akse y-akse Sjå eksempelet ovanfor! 2

3 NORSK ARABISK EKSEMPEL MÅLESTOKK Kart Avstand Objekt Avstanden frå sørspissen til nordspissen på øya Ylvingen er 6,23 km. Lengd Lengda til sida i trekanten er 2 cm Brøkform 3 4 Desimalform 0,75 Prosentform 60% Naturleg størrelse 3

4 Forminske Forstørre Linjestykke/ linjesegment Verkelegheit/ røynd x A x B 4

5 NORSK ARABISK EKSEMPEL LIKNINGAR Formel Arealet til ein trekant (A) er gitt ved formelen: g h A = 2 der g blir kalla grunnlinje og h blir kalla høgd. Koordinatsystem Variabel Konstant Constant Størrelse som kan variere. Blir ofte kalla x, y, a, b, c osv. I f x = 2x + 3 er x ein variabel som vi kan endre verdien til. Ein størrelse som er fast (endrar seg ikkje). For eksempel π = 3, Høgre side (HS) 10 + Y = 22 Venstre side (VS) 10 + Y = 22 Løysing/rot Parentesar x = 5 er ei løysing/rot til likninga 6x + 7 = 37 sida = 37 (24 +3) 5 Størrelse Tid For eksempel masse, tid eller lengd. Størrelsar kan samanliknast og vere større enn, det same som, lik eller mindre enn. 3 minutt og 8 sekund 5

6 NORSK ARABISK EKSEMPEL BRØK Brøk Brøkstrek Teljar Nemnar Brøkform Blanda tal 2 3 eller Del Hundredel Ein fjerdedel Kvart Halv Heil Forenkle ein brøk/ forkorte ein brøk Utvide ein brøk (en hundredel), (to hundredelar) osv = = = = Tallinje 6

7 NORSK ARABISK EKSEMPEL ADDISJON + Addere/ pluss = 13 Leggje saman Leggje til Auke Addisjonsteikn/plussteikn + Sum = 6 Ledd = 7 Samanlagt Til saman Begge Positive tal 1, 2, 3, 4 Negative tal -1, -2, -3, -4 Heile tal Whole number (integer)..., -1, -2, -3, 0, 1, 2, 3,... Oppstilling Minnetal Oppstilling med minnetal Utvida form 273,5 = ,5 Vanleg form 273,5 7

8 NORSK ARABISK EKSEMPEL SUBTRAKSJON Subtrahere (trekkje frå) = 2 Minus/ subtraksjon 10 3 = 7 Subtraksjonsteikn/ minusteikn Differanse 5 3 = 2 Ledd = 19 Minske/ trekke frå Minske med Lengre enn Kortare enn Samanlikne Shorter than 4 > 2 (4 er større enn 2) 8 < 14 (8 er mindre enn 14) Manglar 10 - = 8 Rest Det som blir igjen Veksle Ytterlegare 8

9 NORSK ARABISK EKSEMPEL MULTIPLIKASJON, *,, Gange/multiplisert med 4 14 = 56 Multiplisere Multiplikasjonsteikn/ gangeteikn, *,, Produkt 10 3 = 30 Faktor 10 3 = 30 Multiplikasjonstabell Minnetal Gjentatt addisjon = 12 9

10 NORSK ARABISK EKSEMPEL DIVISJON :,,, Dividere/dele 20 : 2 = 10 Kvotient 22 / 2 = 11 Brøkstrek Teljar Nemnar Tal på brøkform Tal på desimalform 30, Forenkle Kor mange gonger går opp i? Simplify = = 1 4 Kor mange gonger går 3 opp i 18? 18 : 3 = 6 gonger Primtal 2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19 Rest Det som er igjen 10

11 NORSK ARABISK EKSEMPEL PROSENT Brøkform 1/2 Desimalform 0,50 Prosentform 50% 25 % Prosent fordeling Prosent (hundredel) % Promille (tusendel) Delar per million/ milliondel (ppm) Tiande-del Ein fjerdedel av det heile 0, Kor mykje er ein fjerdedel av 100? = Halvparten 1/2 Hundredel Rente Rentesats Når ein låner pengar av ein bank, betaler ein rente til banken. Sparer ein pengar i ein bank, får ein renter av banken. For eksempel 5 % rente på sparekontoen. 11

12 NORSK ARABISK EKSEMPEL PRISAR OG PENGAR Pris Pris Bruttopris Nettopris Vare Rettleiande utsalspris Brukast vanlegvis om transportkostnader, for eksempel prisen for ein bussbillett Pris utan avslag Pris med avslag Brukast om noko ein kan kjøpe, for eksempel eit eple i daglegvarebutikken Prisen fabrikken/ grossisten anbefaler butikken å selje vara for. Verdi Dyr, dyrare, dyrast Billeg, billegare, billegast Teljing Counting Handle Selje Kor mykje kostar det? Kasse Kjøpe Betale Beløp 500 kr Veksel Veksle Få tilbake Ha igjen/ rest Tilbakebetaling Pris 12

13 Kvittering Sal Tidsavgrensa kampanje i butikk med redusert pris på ei eller fleire varer Spesialtilbod Nedsett pris Rabatt Billegare/ nedsett pris Redusert pris Rabattkupong Pengar Setel Mynt Krone Eikrone Femkrone Tikrone Femtikronersetel/ femtilapp Hundrekronersetel/ hundrelapp Tene NOK (Norwegian krone) 1 kr (1 NOK) 5 kr (5 NOK) 10 kr (10 NOK) 50 kr (50 NOK) 100 kr (100 NOK) Forteneste/ inntening Tene på/vinne på Avtale/oppgjer Settlement Fortene Bonus Miste Kontant Sjekk Faktura/rekning 13

14 Giro Overføre pengar ved bruk av giro Minibank Bankkort Kredittkort Kreditt Debitere Spare Låne Rente Når ein låner pengar av ein bank, betaler ein rente til banken. Sparer ein pengar i ein bank, får ein renter av banken. Gjeld Skuldig Betale eit avdrag Skatt Beløp ein betaler til staten. Størrelsen avhengjer av inntekt/ formue. Øke Stige Stigning Synke Seinke Avrunding til nærmaste heile Overslagsrekning 28,99 Kr = 29 Kr Blir brukt når ein ikkje er avhengig av eit heilt nøyaktig resultat. 23 kr + 19 kr 20 kr + 20 kr = 40 kr 14

15 NORSK ARABISK EKSEMPEL GEOMETRI Figur Like Hjarta er heilt like i størrelse og form. Objekt Punkt Startpunkt Starting point Endepunkt Bevegeleg punkt Linje Rett Diagonal Transversal Parallelle 15

16 Parallelltransversal Kurve Stråle Tallinje Område Region/area Fargelagt Figuren er fargelagt med grøn, gul, raud og blå. Skravert Figuren er skravert Skugga Lommereknar/ kalkulator Måle Breidde Høgd Lengde Justering, innstilling Passar Grader 60, 90, 135, 360 Gradskive Pi (π) Blir brukt til å måle kor mange grader ein vinkel er. π = 3,

17 Vinkel Vinkelbein Toppunkt Rett vinkel Ein rett vinkel er alltid 90. Spiss vinkel Vinkel som er mindre enn 90 Stump vinkel Vinkel som er større enn 90 Halvere Normal Fotpunkt 17

18 C er midtpunktet til linjestykket AB Midtpunkt like lange Skjeringspunkt Toppvinklar V 1 og V 3 er toppvinklar. Det er også V 2 og V 4.. Nabovinklar V 1 og V 4 er nabovinklar. Det er også V 1 og V 2, V 2 og V 3 og V 3 og V 4. Samsvarande vinklar Yttervinkel/ utvendig vinkel 18

19 Arealeining/ eining for areal km 2 (kvadratkilometer), m 2 (kvadratmeter) Sirkel Perimeter (omkrets/ omkrins) Omkretsen til ein sirkel er lengda rundt ytterkanten til sirkelen. Sentrum O er sentrum i sirkelen Diameter Radius Sirkelboge Korde AC blir kalla korden til sirkelen Segment (sirkelsegment ) Området ABC er eit sirkelsegment. 19

20 Sekant Linje AB er ein sekant Tangent Sektor Midtpunktsvinkel m blir kalla midtpunktsvinkel (vinkel med toppunkt i sentrum av sirkelen og vinkelbein som er like lange som radiusen til sirkelen) Halvsirkel Kvartsirkel Trekant 20

21 Likebeina trekant Likesida trekant Trekant der alle sidene er like lange og vinklane er like store (60 ). Motståande side Side a i trekanten er motståande til vinkel A ( A) Topptrekant Rettvinkla trekant Hypotenus Katet Pytagoras setning a 2 + b 2 = c 2 21

22 Polygon Firkant Kvadrat Firkant der alle sider er like lange og alle vinklar er like store (90 ). Parallellogram Rektangel Rombe Trapes Femkant 22

23 Sekskant Vinkelsummen Summen av vinklane i ein regulær sekskant er 120 o 6= 720 o Rommet Romgeometri Volum Volumeining/ eining for volum (kubikkeining) Seier kor stor plass eit objekt tar i rommet. For eksempel: ein terning der alle sidene er 1 dm, tar opp 1 dm 3 eller ein kubikkdesimeter av rommet. dm 3 (kubikkdesimeter), m 3 (kubikkmeter) Ball, kule Halvkule 23

24 Prisme Sidekant Sideflate Topp/toppunkt Rettvinkla parallellepiped Eit rettvinkla parallellepiped blir kalla ei kube dersom alle sideflatene er like store Kube Pyramide 24

25 Sylinder Kjegle Overflate Overflata til ein terning er det ein kan ta på, altså den ytre/utvendige avgrensninga. Overflatearealet til ein sylinder finn ein ved å dele opp sylinderen og rekne ut arealet til flatene. Overflateareal Surface area Tangram Tangram er eit kvadrat som består av sju bitar med ulike former. Ein kan lage ulike figurar av bitane. Kvadratrot 16 = 4 siden 4 2 = 16 25