Hjelmeland Sparebank har hovudkontor og forretningsadresse i Hjelmeland kommune og har i tillegg eit salskontor på Jørpeland i Strand kommune.

Transkript

1 Årsmelding

2 Innhald 3 Visjon, forretningsidé og hovudmål 4 Samandrag 8 Årsberetning 8 Rammevilkår i Noreg 9 Lokalsamfunnet 10 Bankdrifta 13 Resultatrekneskapet 15 Balanse 16 Risikoeksponering 20 Personaltilhøve, miljø og tryggingstiltak 22 Utsiktene for Takk! 24 Resultatrekneskapet 26 Balansen 28 Kontantstraumanalyse 29 Oversikt over notar 30 Notar 42 Revisors beretning 44 Årsrapport frå Kontrollkomiteen 2

3 Vår visjon Banken som tar best vare på kundane sine. Forretningsidé Hjelmeland Sparebank skal vera ei viktig kjelde til vokster og trivsel i Ryfylke og vera det naturlege val for finansielle tenester innan banken sitt virkeområde. Hjelmeland Sparebank har hovudkontor og forretningsadresse i Hjelmeland kommune og har i tillegg eit salskontor på Jørpeland i Strand kommune. Hjelmeland Sparebank skal som sjølvstendig og frittståande finansinstitusjon vera totalleverandør av produkt og tenester av høg kvalitet innan utlån, innskot, betalingsformidling, fondsforvaltning, forsikring og eigedomsmekling. Målgruppene er personkundar, næringsliv og offentleg sektor. Primærkommunane er Hjelmeland, Strand, Suldal og Finnøy. Hjelmeland Sparebank skal stå fram som r y f y l k e b a n k e n. Hovudmål Å sikra ein langsiktig og stabil verdiauke av banken gjennom å utvikla vidare den verksemd vi i dag driv. Dette skal skje innafor dei rammer som går fram av finanslovgivinga, banken sine vedtekter og dei retningsliner forstandarskapet har gitt. Bankens kapitalmål er 2 % over berekna kapitalbehov etter ICAAP. ICAAP 2011 ga eit kapitalbehov på 15,1 % - kapitalmål er såleis 17,1 %. Banken skal sikra tilstrekkeleg vekst i storleik og tilbod for å møta og halda følgje med utviklinga i bankens virkeområde. Banken skal sikra trygge og interessante arbeidsplassar og vera attraktiv for personar med realkompetanse i samsvar med stadig stigande kvalifikasjonskrav. Banken skal ta godt vare på dei tilsette. Banken skal over tid gi eigarane avkastning på minimum 5 % over snitt risikofri rente for tilsvarande periode. Banken skal ved utgangen av 2013 ha rating BBB+ hos DNB Markets. Banken skal yta fullgod service til kundane. 3

4 Samandrag Auka rentenetto god soliditet og styrka rating. Auka aktivitet mot kundane. Totalt sett eit godt år med resultat før skatt på 31,9 mill. kroner. Brutto utlån privatmarknaden inkludert utlån gjennom Terra Boligkreditt har auka med 9,2 %. Lokale investorar viser interesse for eigarskap i banken. Største eigar er no lokal med ein eigardel på 10 %. Banken har god likviditet, og har ikkje hatt problem med å skaffa funding. Rentenettoen er auka frå 2010, men er lågare enn kva den bør vera for banken. o Vedvarande sterk konkurranse frå dei store bankane på innskots- og utlånsrenta gjer det vanskeleg å auka rentenettoen på desse o Tilbakekjøp av fondsobligasjon og ansvarleg lån i tillegg til ein styrt lågare likviditetsbuffer er viktigaste årsak til den auka rentenettoen Tiltak knytt til kostnadene har gjeve positiv effekt i den underliggande drifta, og banken går ut av året med 23,1 årsverk mot 25,2 årsverk førre år. Netto inntekt frå posten Tap på utlån på 10,5 mill. kroner er resultat av omfattande arbeid mot tapsutsette og tidlegare nedskrivne engasjement. Tiltak ovafor tapsutsette engasjement har gjennom året redusert volum misleghaldne engasjement frå 81,8 til 40,5 mill. kroner. Rating BBB+ hos DNB Markets oppnådd 1,5 år før plan. Kapitaldekninga er enno særs god med 22,7 % mot 25,1 % førre år. Reduksjonen er knytt til innløysing av: o Fondsobligasjon 30,5 mill. kroner i Statens finansfond o Ansvarleg lån 30,0 mill. kroner Kjernekapitalen er omtrent uendra med 17,6 % mot 17,7 % førre år. 4

5 God utvikling i verdiane for eigarane av banken og særs godt utbytte for 2011: 5

6 Forvaltningskapitalen Per er forvaltningskapitalen på mill. kroner. Ein reduksjon på 127,3 mill. kroner (5,9%). Innskot Innskota er på mill. kroner. Fastrenteinnskot ligg på eit lågt nivå. Totalt har innskota ein reduksjon på 29,8 mill. kroner (2,2%). Utlån Brutto utlån til kundar i eiga bok utgjer ved årsskiftet 1.661,7 mill. kroner mens utlåna gjennom Terra Boligkreditt utgjer 333,9 mill. kroner. Utlån inkludert Terra Boligkreditt er siste år auka med 44,6 mill. kroner (2,3%). Auken kjem innan utlån til privatmarknaden, mens utlån til næring er redusert. Driftsresultat før skatt syner eit overskot på 31,9 mill. kroner (konsern 32,1 mill. kroner). Resultatet er det beste nokon gong i bankens historie. I høve til i 2010 er resultatet prega av to forhold som verkar positivt medan eit verkar negativt. Etter to år med særs låg rentenetto (1,35%) er den auka til 1,65%. Auken er knytt til redusert kostbar likviditetsreserve samt innløyst fondsobligasjon i Statens finansfond 30,5 mill. kroner og ansvarleg lån 30,0 mill. kroner. Marginen på utlån og innskot er auka med 0,10%. Inntekt frå tidlegare nedskrivne engasjement på 10,5 mill. kroner mot kostnad på 9,1 mill. kroner førre år. Verdipapir og aksjar har hatt ein meir normal auke i verdi og netto auke er 1,8 mill. kroner mot 15,8 mill. kroner i Drifta elles har vore som venta med fokus på reduksjon av kostnader og tilpassing av bemanning i høve til omfanget av banken si verksemd. Eigenkapital/kapitaldekning Eigenkapitalbeviskapitalen i banken er noko redusert da banken har kjøpt eigne eigenkapitalbevis for 4,9 mill. kroner. Netto er eigenkapitalen likevel auka gjennom disponering av overskotet. Frå drifta i året kjem totalt 14,2 mill. kroner. Eigenkapitalen er auka frå 200,7 mill. til 209,5 mill. kroner (konsern 208,7 mill. kroner). Dette tilsvarar 10,3 % av forvaltningskapitalen. Kapitaldekninga er på 22,7%, mens kjernekapitaldekninga er på 17,6%. Konsernet Hjelmeland Sparebank Konsernet består av Hjelmeland Sparebank og Ryfylke Eiendomsmegling AS, der banken har ein eigardel på 70%. Sjå note 4. Utviklinga i Hjelmeland Sparebank dei siste 6 åra 6

7 Nøkkeltal dei siste 6 åra 7

8 Beretning for året 2011 Rammevilkåra i Noreg Året har nærmast vore som i fjor - uro i finansmarket, men no med særleg merksemd mot nokre land si evne til å betena gjelda. I Noreg er tilhøva noko betre med ein god og stabil økonomi på nær alle område. Noreg har kome godt frå desse åra relativt sett. Tiltaka frå det offentlege i 2008 og 2009 har vore effektive, og konsekvensane har blitt langt mindre enn frykta. Åra 2010 og 2011 må difor vurderast til å ha vore gode for landet. Styringsrenta blei i mai auka med 0,25% etter å ha lege på 2,00% sidan november I løpet av hausten kom det ei rekke negative meldingar, særleg knytt til nokre land i Europa. Noregs Bank fant det i desember naudsynt å redusera styringsrenta med 0,50% til 1,75%. Dei siste 3 åra har renta 3 månader NIBOR vore låg, men som grafikken nedanfor viser så varierer renta mykje når ein ser i eit lengre perspektiv: Finanstilsynet vart ytterlegare uroa over bankane sin lånepraksis overfor kjøparar av bustad. På slutten av året kom dei med presisering av deira retningsline og innskjerping mellom anna av krava til eigenkapital og evne til å betena framtidig auke i utlånsrenta. Den økonomiske stillinga til hushaldningane er omtrent uendra, eller svakt styrka undervegs i året. Dei er òg blant dei som har høgast gjeld i Europa. Arbeidsløysa er låg, og det er stor rift om ingeniørar i vår region. Nye funn av olje gjev stor optimisme hos bedrifter og befolkninga. Dei investeringslystne har hatt grei tilgang på kreditt. Prisen på kreditt har vore på det jamne i forhold til i fjor for dei som har god evne til å betena gjelda og kan stilla god sikkerheit. For næringslivet er situasjonen om lag som i Prisen på olje var rekordhøg i 2007, men fall drastisk tilbake i Gjennom 2009 og 2010 auka nivået og låg betydeleg over nivået for Men i mai kom det ein kraftig korreksjon. Prisen kom tilbake i løpet av hausten og 2011 blei eit år med rekordhøg oljepris. Ein pris på rundt 100 dollar gjev grunnlag for stigande aktivitet i næringslivet. Eksporten av olje var låg. Kjelde: Dagens Næringsliv/Norges Bank Rentenivået i Noreg er ved utgangen av året på eit nivå som er lågare enn det som gjerne blir angitt som eit normal nivå, om lag 5,5% for eit godt sikra lån til bustad. Næringslivet er i større grad prisa etter risiko enn før finansuroa. Det er ein aukande tendens til at dei større selskapa på nytt låner direkte i marknaden gjennom å utferda eigne obligasjonar. Aksjar og verdipapir har opplevd eit turbulent år. Indeksen OSEBX fall med 12,7% i

9 Lokalsamfunnet Også kommunane i Ryfylke merka konsekvensane av uroa i finansmarknaden. Den vart merka i større grad i 2009 enn i I 2010 og 2011 har både bedrifter og befolkninga vorte meir vande med uroa og konsekvensen av ho. Ryfylke er prega av optimisme og jamn aktivitet. Det er likevel ikkje på same nivå som i åra før Bygge- og anleggsektoren Entreprenørane har i dei siste åra stått for betydelege utbyggingar i bustadfelt og felt for fritidseigedomar. Denne verksemda merka omslaget i størst grad. Redusert bygging av hytter og fritidsbustader i forhold til tidligare år ga mindre reserve i ordrebøkene til entreprenørar og handverkarar. Salet har siste 2 år har gått noko betre, men marknaden skil tydeleg mellom gode og dårlege prosjekt. Sysselsettinga er høg, og det verkar som alle fagfelt har greitt med oppdrag. Industrien Redusert byggjeverksemd førte til redusert etterspørsel etter råvarer som sand og betongprodukt og produksjonen har gått noko ned. Banken merkar framleis at det for industrien elles i området er noko lågare ordreinngang og utnytting av kapasitet. Store verksemder som Scana på Jørpeland og Comrod på Tau opplever noko forskjellig etterspurnad. Scana har fått auke i ordrar, mens Comrod har iverksett permitteringar. Fiskeoppdrett og fiskeforedling Fiskeoppdrett og fiskeforedling med tilknytta verksemder representerer ein av dei største private arbeidsplassane i lokalmiljøet. Marine Harevest har fleire oppdrettsanlegg og eit av verdas største slakteri for laks i bankens område. Denne næringa har i lita grad blitt ramma av finansuroa, men store volum i marknaden har gjeve reduserte prisar. Dette er noko næringa med jamne mellomrom opplever, og næringa har vist god evne til å gjera tiltak som rettar på lønnsemda. Figuren nedanfor visar utviklinga i eksportprisane i perioden : Jordbruket I jordbruket blir husdyrproduksjonen for storfe halde oppe ved samdrift og ved at passive jordeigarar leiger bort areala sine til bønder som ønskjer større drift. Produsentane av fjørfe/egg har hatt eit tilfredsstillande år, og det er fleire no som vil satse på produksjon av egg. Innan svinehald er det òg om lag uendra vilkår. Veksthusnæringa har hatt, nærmast som vanleg, eit utfordrande år. Mens det i fjor var problem knytt til overproduksjon, var problema i år ein sesong med lite sol. Konsekvensen blei låg produksjon og auka kostnader til energi. Store deler av næringa nyttar gass som viktigaste energikjelde og vert sterkt påverka av varierande prisnivå på gassen (prisen har vore høg i 2010 og 2011). Vi meiner på generelt grunnlag at det i åra som kjem vil vera utfordringar innan veksthusnæringa sjølv om vi no er noko meir optimistiske enn i fjor. Reiselivsnæringa Reiselivsnæringa i Ryfylke er optimistisk med ønske om utvikling av Ritlandskrateret og Jøsenfjorden. Spa-Hotell Velvære dekker eit lenge etterlengta overnattingstilbod. Hotellet er med på å marknadsføra distriktet på ein positiv måte. Kommunikasjon Det viktigaste som har skjedd i vår region i 2011 er at arbeid er i gang med ny tunnel på delar av den rasutsette RV 13 langs Tysdalstranda. God lokal innsats frå kommune, næringsliv og 9

10 vegvesen har òg gjort at tunnelen blir noko forlenga slik at nok eit rasutsett parti blir i tunnel. Arbeid på RV 13 i Erfjord har no komme langt og vil bli ferdig i Utbygginga av RV 13 til å bli Nasjonal Turistveg gjev håp om forsterka turiststraum til Ryfylke og betre vilkår for turistnæringa. Det er planar for bygging av bru over Sandsfjorden. Denne brua vil erstatta ferjestrekninga mellom Sand og Ropeid og binda kommunane Suldal, Vindafjord og Sauda tettare saman. Dette vil ha stor betyding for næringane i dette området. Banken er òg opptatt av Ryfast (tunnel under sjøen mellom Strand og Stavanger), og trur og håpar at eit endeleg vedtak snart kan fattast om dette prosjektet. Det vil føra til auka optimisme i næringslivet og auka folketal i Ryfylke-kommunane. Merkevara Ryfylke - Ryfylkealliansen Merkevara Ryfylke og Ryfylkealliansen skal stimulera heile regionen til å hausta meirverdi og fordelar av dette fellesskapet. Hjelmeland Sparebank deltek i dette arbeidet og er medlem av alliansen. Banken er òg representert ved å ha ein styremedlem i alliansen. Næringsutvikling Hjelmeland Vekst AS Banken er medeigar og representert med ein styremedlem i dette selskapet som har som formål er å bidra til utvikling av et variert næringsliv i Hjelmeland ved å yta kvalifiserte rådgjevings- og servicetenester til bedrifter og offentleg forvaltning. Formålet er òg å ta initiativ til og bidra til tiltak som kan gi menneske og bedrifter i Hjelmeland betre kompetanse. Selskapet skal også bidra til utvikling av lokalsamfunnet og infrastrukturen ved eigne initiativ eller ved å støtta initiativ frå andre. Bankdrifta Generelt Når næringslivet går relativt godt og det er tilnærma full sysselsetting, ligg det til rette for at bankdrifta også kan bli bra. Den underliggande drifta blir vurdert som god. Det blir jobb med å ha ei rasjonell drift, og talet på årsverk er noko redusert i løpet av året. Banken har vore meir retta mot aktivitetar enn på lenge. Banken etterlever og reviderer løpande rutinar for styring og kontroll, og alle naudsynte dokument er etablerte. Kostnad med funding og hybridkapital og konkurransen på rentenivå både på innskot og utlån er framleis slik at banken har ein lågare rentenetto enn det som var før finanskrisa. Det er gjennom året gjort tiltak for å redusera balansen generelt og ha eit noko lågare, men framleis forsvarleg, overskot av likviditet. Sjølv om banken òg har løyst inn kostbare instrument for kapitalen er banken svært solid med høg kjerne- og ansvarleg kapital. Tapsengasjement Det er gjennom året lagt ned betydelege ressursar både internt og gjennom bankens advokatar mot tapsutsette engasjement. Det same gjeld engasjement kor banken allereie har nedskrive eller realisert tap, og fokus er å sikra mest mogleg verdiar for banken. Arbeidet har gjeve resultat og netto effekt av dette og verdivurdering av misleghaldne og andre utsette engasjement og gruppevise vurderingar har saman med realiserte tap medført netto inntekt på 10,5 mill. kroner. Volum på misleghaldne engasjement over 90 dagar er ved utgangen av året på 40,5 mill. kroner, langt lågare enn året før då det var 81,8 mill. kroner. Organisering Banken har ei leiargruppe som består av banksjef, leiar næringsliv, leiar privatmarknad og kontorsjef. Banksjef har overordna ansvar for drifta. Leiar privatmarknad har ansvar for alle salsaktivitetar. Leiar næringsliv og leiar privatmarknad har ansvar for all kredittgiving og tilhøyrande risiko innan sine 10

11 område. Kontorsjef har ansvar for complience og operasjonell risiko, mens banksjef har ansvar for marknads- og likviditetsrisiko. Kompetansefremjande tiltak For å kunna yta fullgod økonomisk rådgjeving er det vesentleg at rådgjevarane har nødvendig produktkompetanse og kompetanse om kva ansvar som kviler på den enkelte ved økonomisk rådgjeving. Banken har vore tidleg ute og utdanna rådgjevarane gjennom studiar ved Høgskulen i Gjøvik. Banken starta i 2010 arbeidet med å autorisera eit tilstrekkeleg tal med rådgjevarar (AFR). Dette er no autorisert 5 rådgjevarar medan ein er i gong med autorisasjonen. Banken har òg autorisert 3 rådgjevarar innan skadeforsikring mot privatmarknaden og ein tilsett er autorisert mot næringsmarknaden. Banken har gjennom året hatt fleire besøk frå ulike produktselskap i Terra for å auka kompetansen innan produkta. Terra-Gruppen AS Saman med 78 andre mindre og mellomstore sparebankar etablerte vi for nokre år sidan Terra-Gruppen AS (etablert i 1997). Selskapet har starta ei rekke dotterselskap som leverer tenester til oss. Samarbeidet har vore vellukka, og organisasjonen er ein vesentleg bidragsytar til at banken i dag kan tilby kundane alle tenester som ein normalt kan forventa å få i ein bank. I løpet av 2011 ser vi teikn til at det er på gong strukturelle prosessar i mange bankar og regionar. Nokre bankar ser seg for små til å kunne gi eit tilfredsstillande tilbod til kundane sine og vel å slå seg saman med andre bankar. Dette gjer at nokon bankar er i ferd med å fusjonera med bankar som høyrer til andre alliansar. Vi ser òg at bankar som i dag står utanfor alliansar finn at dei må bli del av slike for å kunna oppretthalde sjølvstendet. Det kjem såleis nye bankar inn i Terra-Gruppen AS. Dette tykkjer vi er svært hyggeleg og viktig for at Terra-Gruppen AS i framtida skal ha grunnlag for å vera den fremste og naturlege alliansen for sparebankar og andre som ønskjer sjølvstende og støttar opp om dei verdiar sparebankane representerer og arbeider for i samfunnet. Marknadsretta tiltak/sal av produkt Kunderådgjevarane har også i 2011 vore ute i marknaden på besøk hos eksisterande kundar. Banken har i 2011 vore meir aktiv og synleg enn året før. Strand kommune er eitt av våre viktigaste område. Kommunen er den i Ryfylke kor vi kan venta sterkast vekst dei neste åra. Banken ser at salskontoret som vart opna i nye, trivelege lokale på Jørpeland i 2008 i samlokalisering med vår eigedomsmeklar Ryfylke Eiendomsmegling AS, er vel tatt i mot av gamle og nye kundar. Kontoret gjer det mogleg å yta betre service og vinna nye kundar. Fokus Bank valde å leggja ned sitt kontor på Jørpeland ved årsskiftet 2009/ Dette har gitt banken nye kundar, og vi merkar at mange føretrekkjer og er meir tilfredse med ein bank som er til stades i deira lokalmiljø. Skadeforsikring Vi har i 2011 auka skadeforsikringsavtalane netto med 0,7 mill. kroner gjennom Terra forsikring AS. Sjølv om interessa er aukande for å nytta den lokale sparebanken også for skadeforsikringsføremål, merkar vi godt at det er enkelt både å skifta forsikringsselskap og at priskonkurransen er stor. Skadeforsikring er eit produkt som har potensial for banken, og det vil bli satsa på å få fleire av kundane til å sjå fordelen med å ha forsikringane hos sin lokal sparebank. Årlege provisjonsinntekter frå Terra forsikring AS er no 1,2 mill. kroner. Livsforsikring I samarbeid med Terra forsikring AS sel vi også livsforsikringsprodukt. Livprodukt er no eit naturleg produkt som rådgjevarane tilbyr kundane i samband med opptak av lån. Det har vore stor interesse for produktet og netto sal har auka med 0,4 mill. kroner mot at det året før ikkje var auke. Årlige provisjonsinntekter er 0,2 mill. kroner. 11

12 Kort Banken tilbyr ulike kort i samarbeid med Terra Kort AS. Provisjonen frå kort utgjer ein viktig del av inntekta til banken. Leasing Saman med Terra Finans AS tilbyr vi også leasing. For næringslivet er leasing eit godt alternativ til ordinære avdragslån. Interessa har siste 2 år vore lågare enn særleg åra rett før finanskrisa. Banken har tru på at leasing kan få ein auke i åra som kjem. Terra-Gruppen AS bidrar òg med nye løysingar for bankane. Terra deltek mellom anna i pilotprosjekt for den nye betalingsforma som nyttar NFC (Near field communication). Bustadfinansiering Produktselskapet Terra Boligkreditt (TBK) er boligkredittselskapet til Terragruppen AS. TBK gir bankane utveg til å tilby langsiktig konkurransedyktig bustadfinansiering. Hjelmeland Sparebank har både i 2010 og 2011 i stor grad nytta seg av TBK. TBK er eit godt produkt for banken då det gjer at banken kan ha eit konkurransedyktig tilbod i ein marknad med stor fokus på renta både frå kundar og myndigheitene. Totalt har banken plassert lån for 333,9 mill. kroner i TBK. Eigedomsmekling Banken etablerte i 2008 salskontor på Jørpeland saman med vår eigedomsmeklar Ryfylke Eiendomsmegling AS. Ryfylke Eiendomsmegling AS inngår som ein del av konsernet Hjelmeland Sparebank da banken eig 70% av selskapet. Ryfylke Eiendomsmegling AS har bygd opp eit godt rykte, og står i dag fram som den fremste meklaren i Ryfylke. Selskapet hadde nok eit godt år med ein auke i omsetning og resultat. Vidare vokster er mogleg og ein forsøkjer no å tilsetta fleire meklarar. Ei av meklarane skal ha permisjon i store delar av 2012 og noko av Resultatet for 2012 er såleis venta å bli noko lågare enn for Meklarane, frå venstre: Marion Espedal, Merete Livastøl og dagleg leiar Marianne Torbjørnsen. Aktivitetar innan forsking og utvikling Det er ikkje utført noko direkte forsking eller utvikling i Hjelmeland Sparebank. Skandinavisk Data Center A/S (SDC) leverer IT-system til banken. SDC driv løpande utvikling av systemet. 12

13 Resultatrekneskapet Føresetnad om vidare drift Rekneskapen er gjort opp under føresetnad av at drifta av banken skal halda fram. Resultatet Driftsresultat i 2011 er godt tatt i betraktning finansuroa og konkurransen i vårt virkeområde. Det blei eit overskot før skatt på 31,936 mill. kroner. For konsernet er overskot før skatt på 32,100 mill. kroner. Netto rente- og kredittprovisjonsinntekter Rentenettoen har i kroner vorte auka med 2,859 mill. kroner i høve til 2010 og er på 34,570 mill. kroner (konsern 34,631 mill. kroner). Prosentuelt er rentenettoen 0,30 høgare enn Provisjonar/gebyr på banktenester Provisjonsinntekter frå sal av produkt som ikkje inngår i banken sin balanse utgjer ein stor og viktig part av banken sine inntekter. Dette dreier seg om sal av aksjar, fondspartar, skadeforsikringsprodukt, livsforsikringsprodukt, låne- og leasing-formidling m.m. I alt er det ført til inntekt 11,132 mill. kroner, ein auke på 0,527 mill. kroner i høve til Kostnadene på banktenester Dette er i det vesentlege kostnader ved betalingsformidling. Kostnadene er på 1,978 mill. kroner. Rasjonalisering av betalingsformidlinga har halde fram også dette året. Kostnadene ved banktenester er redusert med 0,413 mill. kroner. Omsetning av verdipapir Gevinst på obligasjonar Terra Forvaltning forvaltar banken sine obligasjonar etter eit spesifikt mandat utarbeidd av styret, og har utført handlar i tråd med dette. Det er verdiauke på 0,396 mill. kroner etter justert kursverdiar. Alle obligasjonane er oppførte til kursverdi per i balansen. Skilnad mellom kjøpsverdi og kursverdi er resultatført. Omløpsaksjar Også aksjane har auka i verdi i Det er bokført ein gevinst på 1,327 mill. kroner etter auka kursverdi. Det er berre gjennomført handel ved emisjonar i selskap og/eller at det har skjedd andre endringar i selskapa som har medført sal eller kjøp. Vi har motteke aksjeutbyte med 2,162 mill. kroner. 0,980 mill. kroner er utbyte frå Ryfylke Eiendomsmegling AS. Det er motteke utbyte på 0,918 mill. kroner for aksjar i Terra- Gruppen AS i Valuta Omsetnaden av valuta i sparebanken er ikkje stor. Det dreier seg i det vesentlege om reisevaluta, samt nokre overføringar til utlandet for det lokale næringslivet. Denne verksemda gir årleg eit mindre, positivt bidrag til driftsresultatet. I 2011 er det inntektsført 0,108 mill. kroner. Andre driftsinntekter Dette er i hovudsak leigeinntekter for fast eigedom og butikkterminalar m.m. Beløpet betyr lite for banken sine samla inntekter. Dette er ein mindre reduksjon i høve til I 2011 er desse bokført med 0,476 mill. kroner og for konsernet er tala 8,630 mill. kroner. Løns- og administrasjonskostnader Som servicebedrift utgjer løns - og administrasjonskostnadene ein vesentleg del av dei samla kostnadene i sparebanken. I 2011 er desse bokført med 22,089 mill. kroner (konsern 26,751 mill. kroner). Kostnadene er på tilnærma same nivå som i Løner, honorar og andre kostnader vedkomande dei tilsette Løns- og lønsrelaterte kostnader utgjer 15,386 mill. kroner (konsern 19,159 mill. kroner). Summen er 1,630 mill. kroner høgare enn i Løn til banksjef er kostnadsført med 0,830 mill. kroner, 13

14 honorar til styre, kontrollkomité og forstandarskap med 0,409 mill. kroner. Kostnader til revisor er bokført med 0,194 mill. kroner for revisjon, 0,271 mill. kroner for rådgjeving og 0,013 for andre tenester. Sjå note 18. Andre driftskostnader Andre driftskostnader er i sum bokførte med 4,087 mill. kroner (konsern 5,402 mill. kroner) mot 4,703 mill. i fjor. Tap på utlån Det er rekneskapsført inngått på tap utlån og garantiar med i alt 10,503 mill. kroner. Det er i hovudsak inntektsføring av kausjonsinnbetalingar på tapsprosjekt frå Gruppevise nedskrivingar er redusert med 1,464 mill. kroner til 11,524 mill. kroner. Sjå elles note 2. Skatt Skatten for driftsåret er utgiftsført mot utsett skattefordel med 7,712 mill. kroner (konsern 8,336 mill. kroner). Årets overskot Resultat av ordinær drift er eit overskot på 31,936 mill. kroner (konsern 32,100 mill. kroner). Overskotet etter skatt på 24,224 mill. kroner vert fordelt etter eigarbrøken mellom eigarane av eigenkapitalbevisa og fondet til banken. 10,0 mill. kroner av delen til eigarane utbetalast i utbytte. Resten, 5,7 mill. kroner, overførast til utjamningsfond. Kjernekapitalen er tilført 14,2 mill. kroner fordelt slik: Auke i bankens fond 6,5 Auke i utjamningsfondet 5,7 Auke i gåvefondet 2,0 Kjernekapitalen i banken blir gjennom dette styrka. Eigarbrøken er noko endra då eigarane av eigenkapitalbevisa får ein stor del av overskotet utbetalt medan det av bankens sin del av overskotet ikkje utbetalast noko til gåver. 14

15 Balansen Forvaltningskapitalen Sparebanken har i 2011 hatt ein reduksjon på 5,8 % i forvaltningskapitalen. Reduksjonen er på 126,3 mill kroner. Per forvalta sparebanken 2.038,1 mill. kroner. Utlån Etterspørselen etter lån har vore stabil gjennom året. Nokre kundar har ønska å flytta bustadlån Terra Boligkreditt (TBK) for å oppnå lågare rente. Dei fleste nye kundane vel òg å ta lånet i TBK då det gjev den lågaste renta. Brutto utlån har i 2011 falle med 9,6 mill. kroner (0,6%) Justert for netto utlån tilført TBK 333,9 mill. kroner er det ein auke på 44,6 mill. kroner (2,3%). Vi har også formidla eit mindre volum med leasing og lån til vår samarbeidspartnarar Terra Finans. Ihendehavarobligasjonar Hovudmålet med kjøp av obligasjonar er å stetta lovpålagte krav til likviditet. Det alt vesentlege av obligasjonane har flytande rente og rentesatsen vert regulert i samsvar med endringane i 3 mdrs. NIBOR. Sjå note nr. 3. Aksjar 2011 gav fall i verdiane på Oslo Børs. OSEBX enda ,7% lågare enn då året starta. Hjelmeland Sparebank har ein aksjeportefølje av avgrensa storleik. Engasjementet kan oppsummerast slik: a) Behaldninga av partar i aksjefond hos våre samarbeidspartnarar er uendra. b) Behaldninga av anleggsaksjar er noko høgare etter meirkjøp i Terra Gruppen. c) Behaldninga av omløpsaksjar er redusert på grunn av sal. Sjå note nr. 4. Gjeld til kredittinstitusjonar Sparebanken har gjennom året hatt god likviditet. Ved årsskiftet utgjer gjelda til andre kredittinstitusjonar 100,0 mill. kroner mot 88,0 mill. kroner eitt år tidlegare. 50 mill. kroner av denne gjelda har forfall i 2012, og 50 mill har forfall i Låna er i rekneskapet ført opp til pålydande ved låneopptaket. Sjå elles note 2 og kommentarar til tap på lån under merknadene til resultatrekneskapet. Endring i bto. utlån frå 2010 til % - vis mill. kr mill. kr endring Nedbetalingslån 1.307, ,2-0,2 Kasse- drifts. og personkreditt 66,4 79,6-16,6 Flexilån 223,8 244,5-8,5 Byggjelån 64,0 37,1 72,5 Innskot Det er i 2011 ein svak nedgang i innskota. Innskota frå kundar var per på i alt 1.353,2 mill. kroner. Innskotsdekninga er no på 81,4% mot 82,7% eitt år tidlegare. Sett i kroner har det vore til dels lita endring i samansetjing på innskota. Det er ein auke i fastrenteinnskot. Det er ikkje teikna rentebytteavtale på desse. Volumet er relativt lite. I alt 1.661, ,4-0,6 15

16 Ordinære innskot fordelt på innskotsformer %-vis mill. kr. Mill. kr. Endr. Foliomidlar 210,1 250,0-16,0 I handa og på lur konti 89,5 73,4 22,0 Ryfylkekonti 977, ,2-3,6 Fastrenteinnskot 38,6 10,1 282,2 BSU og IPA 37,9 36,3 4,4 I alt 1.353, ,0-2,2 Ihendehavarobligasjonslån Det er i året innløyst eit obligasjonslån på 75 mill. Sjå note 9. Ansvarleg lån/fondsobligasjonar Banken har ved årsskiftet fylgjande ansvarlege lån og fondsobligasjonar: a) Evigvarande ansvarleg lån 40 mill. kroner teke opp i b) Ansvarleg lån 30 mill. kroner teke opp i 2009 med løpetid år. c) Fondsobligasjon 20 mill. kroner teke opp i Låneopptaka styrkjer sparebankens kapitaldekning og er med på å tryggja innskytarane sine pengar. Det er i året innløyst eit ansvarleg lån på 30 mill. kroner og ein fondsobligasjon (hjå Statens finansfond) på 30,5 mill. kroner. Desse vart løyst inn då styret fant at banken er tilstrekkeleg solid utan. Sjå note 10. Eigenkapital/Kapitaldekning Banken styrka òg kjernekapitalen på slutten av 2009 gjennom fondsobligasjon på 30,5 mill. kroner frå Statens finansfond. I 2010 fekk næringa i stor grad klargjort krava til soliditet frå myndigheitene. Vurderinga ved starten av 2011 var at banken skulle innfri fondsobligasjon til Statens finansfond (30,5 mill. kroner) samt ansvarleg lån (30,0 mill. kroner) som har call i Banken søkte Finanstilsynet, og med løyve frå dei er innfriingane gjennomført som planlagt. Når overskotet av drifta for 2011 er lagt til, er bokført eigenkapital på 209,5 mill. kroner (konsern 208,7 mill. kroner). Eigenkapitalen utgjer 10,3% av forvaltningskapitalen per Kapitaldekninga er 22,7% av risikovekta berekningsgrunnlag. Banken sitt siste kapitalmål er sett til 17,2%. Kapitaldekninga ligg langt høgare enn krava frå styresmaktene om minimum 8%. Banken er per svært solid. Sjå note 14. Risikoeksponering Risikosituasjonen for banken generelt Styret vurderer banken til å ha svært god soliditet ved utgangen av året. Det er gjennom året gjort tiltak for å sikre kontinuitet og vidare utvikling av styring og kontroll. Det er innan kredittområdet næringsliv banken vurderer at eksponeringa er høgast. Det er no langt færre engasjement som er tapsutsette og i misleghald. Risikoen for at banken skal bli påført tap er no vesentleg lågare enn for 2-3 år sia. Nokon av næringsengasjementa har komplisert struktur, men det er no færre av dei. Det er relativt få store engasjement. Det er òg ein viss risiko knytt til operasjonell risiko, då det er etablert mange nye rutinar. Etter nokre år med nye tilsettingar har det vore stabilt, og dei tilsette har no fått god erfaring. Risikostyring og kontrolltiltak Internkontroll Med bakgrunn i Finanstilsynet sine føresegner om kontrollansvar og internkontroll i sparebankar har styret etablert systematisk overvakings- og rapporteringssystem på alle nivå for dei ulike hovudområda i banken. Ansvarlege for dei ulike områda rapporterter kvartalsvis med ein utvida årleg rapport til dagleg leiar. På bakgrunn av innkomne rapportar og eiga vurdering gir banksjefen ei totalvurdering av internkontrollen overfor styret. Ekstern revisor (revisjonsfirmaet BDO) mottek rapporten, og gjev ein uttale til styret om at arbeidet er gjennomført og at rapporten er i samsvar med den faktiske stoda i organisasjonen. Rapportane angir at kontrollen er på eit akseptabelt nivå. Det viktigaste området er oppfølginga av engasjement innan næringsliv, slik at banken på eit tidleg stadium får etablert tiltaksplanar med 16

17 mål om å hindra at engasjementa blir tapsutsette. Styret og banken har utarbeidd ICAAPrapport og kartlagt kva kapital banken må ha i ulike framskrivingar med nedgang i økonomien, samt kartlagt ulike område med risiko og kva kapital banken må ha i høve til dei. Kapitalbehovet er berekna til 15,1% og er vurdert til å vera dekkande, medan kapitalmålet er sett til 17,1% etter at det lagt til ein romsleg kapitalbuffer på 2,0%. Banken har inntrykk av at ein buffer på 2,0% er relativt konservativt i høve til andre bankar. Det er venta at det òg i 2012 vil bli nytta betydelege interne ressursar til rapportering og oppfølging. Nivået vil likevel bli noko lågare da fokus no er vedlikehald og mindre behov for etablering av nytt rammeverk. Operasjonell risiko Risiko for at tilsette, underleverandørar, system, maskinar og bygg ikkje verkar i samsvar med føresetnaden og at banken som fylgje av dette misser inntekter, forretningar eller blir påført kostnader. For å avgrensa og overvaka den operasjonelle risikoen har banken m.a. gjort fylgjande: - Fysisk sikra bankbygg og teknisk utstyr. - Utarbeidd rutinar for ansvar og oppgåvedeling for kredittyting, plassering og pengehandtering. - Systematisk vidareutdanna dei tilsette for ved det å gjera dei betre skikka for arbeidet. - Utarbeidd rutinar for rapportering til styret ved driftsavvik i høve til norm. Banken hadde stor vokster fram til Fram til 2009 blei det gjort fleire tilsetningar, og nokre av dei nytilsette var utan erfaring frå bank eller finansverksemd. Desse har no fått opplæring og er å rekna som rimeleg røynde. Nye regelverk blir stadig innført. Banken har gått frå å vera ein liten og ganske lokal sparebank til å bli ein mellomstor sparebank med eit noko større geografisk nedslagsfelt. Kontorsjef rapporterar kvartalsvis utviklinga i risikoen. Ved utgangen av året er risikoen berekna til å utgjera eit behov for kapital på 13,1 mill. kroner. Etter styret si meining er den operasjonelle risikoen i banken no middels. Banken vil i 2012 arbeida vidare for at operasjonell risiko endrast til liten. Strategisk/marknad risiko Risiko for tap av utlåns- og innskotsmidlar på grunn av feil pris eller dårleg service, risikoen for tap av konkurransekraft ved feil kostnadsnivå og risiko for tap av omdømme ved feil profil i marknaden. Sparebanken har synt evne til raskt å tilpassa seg nye rammevilkår frå styresmaktene. Tap av utlåns- og innskotsmidlar på grunn av feil pris eller dårleg service vert kontrollert dagleg. Kostnadsnivået på tenestene i banken er konkurransedyktig. Som liten institusjon med evne til å gjera raske vedtak for å tilpassa seg endra marknadsforhold, vurderer styret den strategiske risikoen som relativt liten. Likviditetsrisiko Risiko for at banken ikkje har nok likvider til å dekka banken sine skyldnader ved forfall. Banken har gjennom året hatt god likviditet. Banken har redusert si gjeld og sin ansvarlege kapital. Banken henta i 2008 og i starten av 2009 inn rikeleg med likviditet, men til høge prisar i høve til tidligare. Også i 2010 og 2011 har prisen vore høg, men banken har hatt lite behov for å ta opp ny gjeld. I sum har dette resultert i at rentenettoen for banken er auka med 0,3% frå Forholdet mellom innskot frå kundar og utlån til kundar er stabilt, ved inngangen til året 82,7% og per ,4%. Det er slik at innskota kan takast ut på kort varsel, medan store deler av utlåna har meir langsiktig karakter. Det forfell i 2012 gjeld til kredittinstitusjonar på 50 mill. kroner, og obligasjonslån på 70 mill. kroner. Hjelmeland Sparebank har også ei stor obligasjonsportefølje. Finansuroa viste at portefølja banken hadde i 2008 ikkje kunna nyttast slik intensjonen var: raskt gjerast om til likviditet ikkje utsett for fall i verdi 17

18 Portefølja var relativt likvid, men svært utsett for fall i verdi. Såleis ville sal gjeve likviditet, men store tap måtte blitt realisert. Åra etter 2008 har vist at fallet i verdi ikkje var permanent. Banken har etter 2008 inngått avtale med Terra forvaltning om forvaltning av portefølja. Dei forvaltar etter eit mandat vedteke av styret i banken. Portefølja består i dag av papir som er langt mindre utsett for fall i verdi, og til dels ein stor del er OMF ar og pengemarknadsfond. Mykje av obligasjonane er flytta over i Noregs Bank og er nytta som tryggleik for lån banken har tatt opp der. Vi har og unytta trekkrett i DnBNOR på 108 mill. kroner dersom likviditetstrongen skulle bli akutt. Styret vurderer likviditetsrisikoen som låg til moderat. Renterisiko Risiko for at renta på kundeinnskot og på lån frå andre finansieringskjelder endrar seg raskare enn det er råd å få endra på vilkåra for lån til kundar og til finansinstitusjonar. Det har vore ein auke i innskot til fast rente. Per er det 38,6 (10,1) mill. kroner i slike innskot. Elles er det i banken innskot for 122,3 (144,3) mill. kroner kor renta er relatert til 3 mnd NIBOR. Tilsvarande utlån representerer 70,6 (71,7) mill. kroner. Ved renteendringar oppover medfører det at vi har eit visst rentetap ved at vi på grunn av lovverket ikkje får regulert utlånsrenta like raskt som innskotsrenta, og motsatt ved fall i renta. Obligasjonane som banken eig har flytande rente med regulering kvart kvartal i høve til endring i 3 mnd NIBOR. Det same gjeld for obligasjonslåna som sparebanken har tatt opp. Risikoen for rentetap som følgje av at sparebanken ikkje raskt nok kan tilpassa rentenivået i banken i høve til endringar i det generelle rentenivået i samfunnet er låg til moderat. Valutarisiko Risiko for tap ved at kursen mellom norske kroner og utanlandsk valuta skal endra seg i disfavør av den valutaposisjonen banken måtte ha. Ved årsskiftet har Hjelmeland Sparebank ingen lån i utanlandsk valuta. Sparebanken har ein mindre behaldning av kontantar i ymse valutaslag for å stetta kundane sine behov for reisevaluta. Indirekte har banken også ein valutarisiko ved at det er garantert for lån i valuta som kundar har tatt opp. Låna utgjer 60,2 (68,3) mill. kroner og er spreidde i fleire valutaslag, men i hovudsak CHF og YEN. Låna er trygda med pant. Ingen av engasjementa er vurdert som tapsutsette. Garantiar kan fornyast viss kunden stiller tilstrekkeleg tryggleik og likviditet til å dekka disagio løpande. Styret vurderer krava til å vera tilstrekkelege slik at banken har låg til moderat risiko knytt til slike garantiar. Kredittrisiko Risiko for at ein kunde ikkje kan dekka sine skyldnader ved forfall, t.d. ikkje betala attende eit lån på grunn av manglande betalingsevne eller vilje. Låna er med omsyn til risiko klassifiserte i 5 grupper etter bokstavane A-E kor A er beste verdi og representerar lågast risiko. Risikoklassifiseringa er ein integrert del av kredittvurderingsprosessen i banken, og for alle vesentlege engasjement skal det etter bankens rutinar føreligga ei risikoklassifisering. Det blir brukt ein standardisert modell som er felles for både privatmarknaden og næringslivsmarknaden, men kriteria som ligg til grunn for klassifiseringa er vekta forskjellig i de to marknadene. Hjelmeland Sparebank konsentrerer verksemda i eit mindre avgrensa geografisk område. Her har sparebanken godt oversyn over næringsliv og personmarknad. Låna er delte på mange små låntakarar i ulike bransjar. Dei største engasjementa blir regelmessig og minst kvart kvartal vurderte av administrasjonen, med minst årleg rapport til styret. Alle engasjement innan næring over 1,0 mill. kroner er klassifisert gjennom året. Alle aksjeselskap er 18

19 klassifiserte i Engasjement innan næring under 1,0 mill. kroner blir reklassifisert ved refinansiering. Engasjement innan privat blir reklassifiserte ved refinansiering. Nye engasjement innan næring og privat skal alltid klassifiserast. Alle vesentlege engasjement er klassifiserte. Totalt uklassifisert brutto utlån er 1,9 mill. kroner mot 3,3 mill. kroner i fjor. Det er per individuelle og gruppevise nedskrivingar på lån og garantiar med i alt 25,174 (38,566) mill. kroner. Fordeling av nedskrivingar pr mill. kr Individuelle 13,7 Gruppevise 11,5 I alt 25,2 Nedskrivinga er gjennomført for å dekka moglege tap på engasjement kor det er identifisert tapsindikator og lån som på oppgjerstidspunktet ikkje er identifiserte som tapsutsette. Av note 2 går det fram at brutto misleghaldne lån er meir enn halvert frå 81,765 mill. kroner per til 40,540 mill. kroner per Alle større engasjement er vurdert individuelt samt at alle engasjement innan utsette bransjar og er vurdert spesielt i tillegg til alle andre engasjement med tapsindikasjon. Styret vurderer kredittrisikoen som moderat. Sjå elles note nr. 2 for meir detaljert informasjon. Anleggsaksjar Anleggsaksjane er per bokførte til 27,739 (25,507) mill. kroner. Aksjane er bokførte til kostpris, men blir skrivne ned ved vesentlege endringar av verdien. Dei største postane er verdivurderte pr og det er gjort tilbakeføring av tidlegare nedskrivingar. Auken i bokført verdi er knytt til kjøp av aksjar i retta emisjon i Terra-Gruppen AS. Verdipapirfond Hjelmeland Sparebank har verdipapirfond som per er bokførte til 0,805 (0,655) mill. kroner. Dette er partar i fond forvalta av Terra-Gruppen AS og Aberdeen. Pengemarknadsfond Verdi per er bokført til 100,013 mill. kroner. Banken plasserer no i all hovudsak langsiktig overskot av likviditet i pengemarknadsfond. Dei gjev noko lågare avkastning, men blir vurderte til å vera mindre utsette for fall i verdi. Obligasjonar Obligasjonane som banken eig har flytande rente med renteregulering minst kvart halvår. Per er verdien 180,096 mill. kroner. Terra Fondsforvaltning forvaltar portefølgja. Samla sett er det styret si vurdering at kursrisikoen i banken er moderat. Kursrisiko Risiko for at omsetningsverdien på banken sin verdipapirportefølje kan bli redusert i høve til bokført verdi og at det av dette oppstår bokføringsmessig tap for banken. Omløpsaksjar - handelsportefølje Hjelmeland Sparebank er lite eksponert i aksjar og grunnfondsbevis. Portefølje per er bokført til 2,511 (2,523) mill. kroner. Styret har vedteke at portefølja kvartalsvis skal vurderast for om noko kan seljast til ein akseptabel pris. På sikt skal heile portefølja seljast. 19

20 Personaltilhøve, miljø og tryggingstiltak Det er ved utgangen av året 25 personar tilsette i banken. Av desse er 17 kvinner og 8 menn. 4 er tilsette i deltid, 2 av desse arbeider tilnærma full tid etter tidsavgrensa avtale. Samla er det no 23,1 årsverk i bankdrifta og 0,43 årsverk i reinhaldsfunksjon. Lån til tillitsvalde og tilsette går fram av note nr. 18. Fråvær Fråværet syner slik utvikling: ,04 3,57 Fråværet er høgt, og utviklar seg feil sjølv om banken no er IA-bedrift. Fråværet vurderast i hovudsak å vera knytt til tilhøve utanfor banken. Det vil likevel bli sett fokus på dette i 2012 og innleia drøfting med legar og NAV for å jobba mot alternativ aktivitet i staden for sjukemelding. Ytre miljø Sparebanken driv ikkje verksemd som ureinar det ytre miljø ut over det som følgjer av vanleg bankdrift. Arbeidsmiljø Det blir årleg gjennomført undersøking av trivsel og arbeidshøva. Banken arbeider med å betra arbeidsmiljøet med basis i undersøkinga. Ulykke og skadar Det har ikkje vore ulukker eller skadar av noko slag i Diskriminering Vi meinar det ikkje blir gjort forskjell på tilsette, eller ved tilsettingar, på grunn av nasjonalt opphav, religion eller livssyn. Likestilling Det er eit stort fleirtal kvinner i banken. I leiargruppa på fire er det ei kvinne. Blant rådgjevarane er det eit stort fleirtal kvinner, og det er ingen menn i bankservice (det er no ein mannleg vikar). Banken vil arbeida for ei betre fordeling mellom kjønna. I styret er 2 av 6 medlemmer kvinner. Eigartilhøve/organisasjon Hjelmeland Sparebank er ein institusjon som er dels sjølveigande og dels eigd av andre som eig eigenkapitalbevis, og er organisert i samsvar med sparebanklova, lov om finansieringsverksemd og finansinstitusjonar. Sjå elles note 14 og 20 for meir detaljert informasjon. Forstandarskapet Det høgaste organet i banken er forstandarskapet som har 16 medlemer: 6 vert valde av eigarane av eigenkapitalbevisa, 2 vert valde av kommunestyret, 4 vert valde av innskytarane, og 4 vert valde av og mellom dei tilsette. Forstandarskapet fastset banken sine vedtekter, vedtek banken sitt rekneskap, vel banken sine representantar i styre og kontrollnemnd. Honorar til medlemmene i forstandarskapet går fram av note 18. Leiar i forstandarskapet er Trygve Brandal. Kontrollnemnd Forstandarskapet vél ei kontrollnemnd på 3 personar som fører tilsyn med at styret og administrasjonen driv sparebanken i samsvar med lovverk og vedtekter. Styret mottar rapport frå kontrollnemnda sitt arbeid etter kvart møte. Honorar til medlemene av kontrollnemnda går fram av note 18. Leiar i kontrollnemnda er Oddbjørn Sæbø. Styret Forstandarskapet vél også 6 medlemer til styret som saman med banksjefen er ansvarleg for drifta av sparebanken. Leiar i styret er Gunnar Eilefstjønn. Styret har i året hatt 12 ordinære møte. I tillegg har det vore ei strategisamling samt fleire møte på telefon for avklaring av saker som ikkje kan venta til ordinært møte. På styremøta er det m.a. gjennomgått periodiske rekneskap målt mot budsjett og fjoråret. Vidare går styret gjennom administrasjonen sine rapportar over utviklinga i banken samt omsetning av verdipapir og større kredittsaker. Styret får òg rapportar som viser status på arbeidet med styrets vedtak og kor banken ligg an i høve til dei strategiske 20

21 måla. Styret følgjer ein plan for revidering av styringsdokumenta i banken. Honorar til styret går fram av note 18. Revisjon Til å kontrollera verksemda er sparebanken pliktig å ha revisor. Statsautorisert revisor Inge Soteland i firmaet BDO AS har denne oppgåva i banken. Meldinga frå revisor ligg ved årsmeldinga. Godtgjersla til revisjonen går fram av note 18. Banken signerte avtale om internrevisjon med revisjonsselskapet Ernst & Young for perioden Internrevisor har gjennomført kontrollar og avlagt sine rapportar til styret. Innhaldet i desse har vore brukt i vidare forbetringstiltak i Frå 2011 har banken ikkje hatt ein egen internrevisor då styret har funne at dei største betringane no må koma gjennom bankens interne fokus og arbeid. Internrevisjon 2008 viste at banken hadde for høg kredittrisiko og operasjonell risiko og at kontrollarbeidet måtte betrast. Styret vedtok etablering av internrevisjon i banken for å sikra etablering av tilfredsstillande styring og kontroll. Dei tilsette i Hjelmeland Sparebank i 2011: Første rad frå venstre: Karin Sande Breiland, Karen-Elise Fowels-Landmark (no pensjonist), Sùsanna Poulsen, Tone Tjelmeland, Brit Hustoft Ås, Marit Hopland, Aina N. Århaug. Andre rad frå venstre: Dag Rune Lorentzen, Børge Oanes, Olaug Soppeland, Ellen Mari Fosså, Raushan Kozhirova, Bodil M. Kvame, Marit Laugaland. Bakre rad frå venstre: Kristian Hagalid, Harald Bjørkhaug (no slutta), Tom-Kenneth Moen, Jon Ordin Mjølsnes, Bjørn Bog, Olav Skjervik, Odd Øvstebø, Aslaug Warland Ur. Tilsette som ikkje er med på bilete: Brit Dagrun K. Hetlelid, Kathrine S. Veland, Anne B. Jensen, Merete Marthinussen, Wenche I. Nordbø. 21

22 Utsiktene for 2012 Marknad Det har i banken sitt virkeområde vore høg aktivitet og lita arbeidsløyse i fleire år har også vist at også vårt virkeområde er utsett for negativ utvikling nasjonalt og internasjonalt. Vi meiner at 2012 vil bli slik som 2011: noko betre enn året før. Det er fleire teikn til meir optimisme. Nokre område vil framleis ha utfordringar, mens andre kan sjå lysare på det. Det er for tida sprikande signal på kva den vidare utviklinga vil vera for renta gjennom året. Prognosane tydar på ein svak auke, men det kan og bli at den vil bli noko redusert før den stig igjen. Vi trur renta ved utgongen av 2012 vil vera omtrent uendre i høve til no. Vi meiner at næringslivet generelt vil vera påhaldne, men at selskap som er engasjerte med bygging og vedlikehald av fritidsbustadar vil få vidare auke i aktiviteten i Det generelle inntrykket er at næringslivet i området etter tilhøva går godt. Delårsrekneskapstala som vi har henta inn frå våre næringslivskundar syner i all hovudsak overskot for Husstandane har i mindre grad merka finanskrisa då utlånsrenta blei særs låg også i Dei har òg blitt noko meir påhaldne, men har generelt sett hatt eit godt år då det berre i mindre grad har vore oppseiingar og permitteringar. Vi meiner at husstandane vil ha eit godt år i 2012, og at dei vil ta opp att tankar om bytte av bustad og investera i fritidseigedom. Bankdrifta Styret legg opp til ein vokster i innskot og utlån for Det er ikkje planlagt nokon større tiltak i marknaden for å ta nye marknadsdelar. Det er venta at nye kundar i hovudsak vil komma frå eksisterande satsing i Strand kommune. Det vil bli jobba vidare med å tilpasse bemanninga i årsverk og kompetanse på eit nivå som står i høve til vedtekne mål og dei utfordringar styret ser ligg føre. Styret har vedteke at banken sitt kapitalmål er 17,2%. Kapitaldekning er ved årsskiftet heile 22,7%. ICAAP 2012 vil gi ei revidering av kapitalmålet, men det er venta at faktisk kapitaldekning vil ligga godt over målet. Banken vil ha tilstrekkeleg med kapital til å kunne gi nødvendige lån til næringsliv og husstandane i bankens virkeområde. Banken vil følgja tett opp utvikling av risiko og spesielt kredittrisiko innan næringsliv. Arbeidet med å leggja om bankdrifta i retning av tettare oppfølging av kundane og meir marknadsretta verksemd vil halda fram. Vidare skolering av dei tilsette vil også skje og vera eit prioritert område i 2012, og då spesielt med fokus på kontroll og rapportering. Ein av dei tilsette er i ferd med å ta autorisering som AFR. Banken vil òg foreta minst ei ytterlegare autorisering innan sal av forsikring. Resultat Stadig sterk konkurranse i regionen gjer at vi må innretta drifta slik at vi toler ein lågare rentenetto enn det som mange bankar oppnår. For 2012 har styret lagt til grunn ein auke i rentenettoen med ei målsetning på minimum 1,8% av GFK. Lågare ansvarleg kapital vil bidra saman med at likviditetsreservane no er nede på riktig nivå. Vidare reknar vi med det via Terra vil koma mange salsaktivitetar rundt produkt som ikkje inngår i sparebanken sin balanse. Me håpar at dette skal bidra til at andre inntekter aukar noko i forhold til i fjor. Det meste av opprustinga av bankbygga og uteområdet er no gjennomført, men det eine hjørnet av tomta i forkant av bygget vil bli oppgradert i løpet av våren. Det vurderast å endra noko kundeområdet i 1.etg samt gå til innkjøp av nokre nye automatar som kan bidra til at kundane i større grad kan betena seg sjølve. Tapsvurdering Rentenivået bli noko auka gjennom Frå Noregs Bank si side er det signalisert at det kan reknast med stabile renter i 2012, men vi har dei siste 3 åra sett at utviklinga like godt kan bli noko heilt anna. Rentenivået er no nærmast noko for lågt ut frå eit ideelt nivå. Renta vil nok òg i tida vidare bli brukt som middel til å få fart på økonomien igjen og motvirka ei uønska høg arbeidsløyse. Arbeidsløysa er ennå låg i området som banken har sine 22