Årsmelding Gangstø Ressurssenter 2017 1. Innleiing / samandrag Grunnskuleopplæringa i Fjell er fordelt på 15 skular, 2 av dei er ungdomsskular. Kvaliteten i skulen vert vurdert i høve til struktur, prosess og resultat. Vi nyttar ulike kartleggingar, elevundersøkinga og nasjonale prøvar for å få eit godt grunnlag for resultatmåling og evaluering. «Framtidsskulen i Fjell» - ein skule med læringsfremjande tiltak bygd på forskningsbasert kunnskap. Grunnskuleopplæringa i Fjell kan sjåast på som ein samanfatning av 5 sentrale faktorar som til saman skal stimulere til læring: 1) Eleven Alle elevar i Fjell skal oppleve skulen som ein plass der dei trivst og utviklar seg i tråd med eigne evner og føresetnader både fagleg og sosialt. 2) Læraren I Fjell har vi lærarar som legg vekt på gode relasjonar til elevar og foreldre, og som driv undervisning ut frå høg fagleg kompetanse og i dialog med den einskilde elev. 3) Skuleleiinga I Fjell har vi skuleleiing som legg vekt på gode relasjonar til tilsette, elevar og foreldre, og som driv skulen ut frå høg fagleg kompetanse og i dialog med den einskilde medarbeidar. 4) Læringsarenaen Læringsarenaene i Fjell står fram som gode, motiverande og velutstyrte. 5) Heimen Godt samarbeid mellom skule og heim. 1
1.1 Læringsleiing Den overordna satsinga innan pedagogisk utviklingsarbeid er sidan 2015 samla i omgrepet «læringsleiing.» Innanfor læringsleiing ligg dei tre satsingsområda i Fjellskulen fram til 2020: 1. Grunnleggjande ferdigheitar 2. Vurdering for læring 3. Elevane sitt læringsmiljø 1.2 Insight Fjellskulen nyttar Insight (Puls) som leiingsverktøy for kvalitetsutvikling. Insight innhentar datamateriale frå ulike kjelder, som t.d. SSB, SATS, PAS, Skoleporten, GSI, Elevundersøkinga, Nasjonale prøvar og kartleggingsprøvar i Engage (Vokal). Gjennom gode pedagogiske utviklingsprosessar mellom leiinga og lærarane skal ein arbeide mot stadig betre nivå innan dei kommunale satsingsfelta for skule: LÆRINGSLEIING 1) Vurdering for læring 2) Læringsmiljø 3) Grunnleggande ferdigheiter Arbeidet vert koordinert av Insight-koordinator ved skulesjefen. 2
1.3 Framtidsskulen Framtidsskulen i Fjell skal vera eit samla plandokument for Fjellskulen, der kompetanse for framtidas skule er gjort synleg gjennom overordna tema, satsingsområde og konkrete eksempel. Framtidsskulen i Fjell er inndelt i tre hovuddelar: 1. Elevens vel 2. Elevens læring 3. Kollektiv kapasitet Arbeidet med «Framtidsskulen» skal vidareførast og implementerast i organisasjonen i løpet av 2017/2018. 1.4 Trygg i Fjell Skulesjefen har sidan 2014 intensivert arbeidet for å få etablert betre verkemiddel mot mobbing og krenkande åtferd mellom elevane. Tiltaket er kalla «Trygg i Fjell» og vert organisert gjennom ei fagleg kompetansegruppe og ei brei referansegruppe samansett av ulike representantar (politikarar, elevar, foreldre, idrett, skule.) Arbeidet vert vidareført og i 2017 vert det arrangert ein stor konferanse «Saman mot mobbing», for elevar, lærarar, foreldre og andre målgrupper. Kunnskapsministeren, Bruk Hue, og relevante fagpersonar deltek også på konferansen. 3
1.5 Skule og forsking Skulesjefen i Fjell legg sterk vekt på at utviklingsarbeid og kompetansebygging skal skje i nært samarbeid med høgskule, universitet og forskningsinstitusjonar. Difor har vi i Fjell samarbeid med UIB, NLA, Sintef, HIB, HSH, VilVite og Nasjonalt senter for læringsmiljø og oppvekst i Stavanger. Gjennom forskningsprosjektet «Dale Oen Experience» og YouExplore på ungdomstrinnet, har ein samarbeid på forsking frå ulike land og organisasjonar (Norge, Russland, USA og NASA). I høve til språk er Fjell kommune inne i eit større forskningsprosjekt om nynorsk språk og målform saman med UIB. Skulesjefen har også samarbeid med Sintef omkring prosjekt med å bruke miljøterapeutar i skulen. 1.6 Den raude tråden Skulesjefen er oppteken av samanhengen i opplæringa frå barnehage til yrkesliv. Målsetjinga er betre læringsutbytte og å minske fråfallet frå utdanningsløpet. Derfor er samarbeid og overgongane mellom dei ulike læringsarenaene viktig for å støtte ei god utvikling for den einskilde elev. I tillegg til samarbeid med barnehage har skulen i Fjell sidan 2015 etablert eit sterkare samarbeid med vidaregåande skule og næringslivet. Det er og etablert eit godt samarbeid mellom skulen og Kunnskapsbyen i Vest og VNR. 1.7 Digitalisering i skulen Som del av eit framtidsretta samfunn er det viktig å førebu elevane til deltaking i eit digitalisert arbeidsliv og kvardag. Prosjektet med digitale klassar er etablert på ungdomsskulane og fire av barneskulane, og dette vert vidareført og utvida fram mot 2020. 1.8 Refleksjon og vurdering Gangstø ressurssenter har for hausten 2017 valt å styrke sin kompetanse på digitale dugleikar, vurdering for læring og læringsleiing. Dette kjem i tillegg til det arbeidet som allereie vert gjort inn mot arbeidet med elevens vel gjennom aktiv deltaking i Trygg i Fjell der Gangstø er sentrale. I april 2017 starta Gangstø opp samarbeidet ansvarleg for digitalisering, Andreas Noreide. Målet her er å være digitalisert så snart som råd. Kjell Erik Gjerstad har ansvaret for denne satsinga hos Gangstø. Gangstø bør vere ein god arena for digitalisering og elevane hos oss vil kunne profittere spesielt på ei slik satsing. Elin Bjerke har fått ansvaret for vurdering for læring og vil følgje nettverket der. Gunhild Fjell vil likeeins følgje nettverket for læringsleiing og ha overordna ansvar for dette på Gangstø. Guttorm Helgøy har ansvar for elevenes læringsmiljø og det systematiske arbeidet knytt til det. 4
2. Personale 2.2 Tal på lærarar 2.3 Refleksjon og vurdering: På skuleavdelinga er det tre personar som er tilsett i lærarstillingar. Ein assistent og ein barne og ungdomsarbeidar. Frå Desember har vi hatt ein assistent i vikarstilling i samband med skjerming av elev. Mai og Juni har vi og hatt ein barne og ungdomsarbeidar lærling hjå oss. Vidare er det tilsett ein ungdomskoordinator i prosjektstilling. Han har vore i sjukemelding sidan jul. Gangstø har og eit aktivitetstilbod for elevar på barne og ungdomstrinnet. Elevane for tilbod om ein dag i veka her. Det er tilsett ein miljøarbeidar i tiltaket. Vidare har rektor eit delansvar for dei 4 miljøterapeutane som er plassert på ulike skular på barnetrinnet. Gangstø Ressurssenter er dimensjonert for å ta imot 7-8 elevar avhengig av kva for utfordringar ein står ovanfor. Når det viser seg at det årvisst er behov for akuttplasseringar av elevar ber dette med seg behovet for tilsetting av vikarar. Dei elevane som vert søkte inn utanom ordinært opptak krev normalt ein til ein oppfølging frå vaksne. Dette kjem i tillegg til dei elevane på avdelinga som allereie har denne typen oppfølging grunna omfanget av utfordringar dei står i. Ein lyt ta omsyn til dette i budsjett vurderinga frå år til år, for å unngå ei misoppfatning av det faktiske behovet. Siste år har vore typisk i så måte, og handlingsrommet for å tilsette vikarar har vore heilt naudsynt. Det har vore eit særs belastande skuleår for personalet og vi har knytt til oss kompetanse på handtering av vald/utagering. Rettleiing frå PPT har og vore sentralt i å bygge eit trygt og godt arbeidsmiljø for dei tilsette i ein turbulent situasjon. Leiinga på Gangstø har måtta prioritere arbeidet med det psykososiale arbeidsmiljøet. Situasjonen har betra seg etter jul, men dette må være eit område med høgt fokus framover og. Hausten 2017 har Gangstø eit opptak av elevar slik at talet er 8 ved oppstart. Sist vil vi og påpeike at Gangstø skal ha ein rettleiande funksjon ut mot dei to ungdomsskulane. Dette arbeidet har vore marginalt dette skuleåret grunna bemanningssituasjonen på skuleavdelinga. Her må det gjerast omfattande grep om ein vil auke opp denne funksjonen. 3. Læringsmiljø 3.1. Tal på elevar 3.1.1. Refleksjon og vurdering Talet på elevar ved oppstart i år var 10. Dette var for høgt, og vi var ikkje rusta for å ta imot eit slikt tal elevar. Utviklinga dei siste åra har gått i retning av at ein større del av elevmassen har utfordringar knytt til tung psykiatri, til dømes omfattande skulevegring. Desse elevane er av naturlege årsaker sårbare i møtet med elevar som har hyppige utageringar både fysisk og verbalt. Læringsmiljøet hausten 2016 var ikkje tilfredsstillande med utgangspunkt i slike utfordringar. Det har vore gjort observasjonar og sosiometrisk kartlegging av miljøet og vi har soleis kunne endra kurs, men ikkje utan auka bemanning og auka bruk av ein til ein tiltak. Med auka bemanning har ein lykkast i å trygge elevane og skape eit markant betre læringsmiljø utover våren. 5
3.2 Arbeidsro 3.2.1 Refleksjon og vurdering Syner her til førre punkt angåande skilnaden mellom haust 2016 og vår 2017. Beskrivinga av læringsmiljøet går direkte over i dette spørsmålet. 3.3 Trivsel 3.3.1 Refleksjon og vurdering Elevane på Gangstø uttrykker at dei kjenner seg trygge på skulen. Mykje av tryggheita beskriv dei som eit direkte resultat av det å kome i eit lite skulemiljø. Dei fortel at dei føler seg møtt og forstått av dei vaksne og opplev i dei fleste høve støtte frå medelevar. Dei opplev ei høg grad av tilpassa opplæring som igjen gjer at dei kjenner på mestring. For dei best fungerande elevane kan det vere ei utfordring at miljøet vert for lite og «kjedeleg». Dei kjenner då på sakn etter klassen på heimeskule. I eit lite miljø kan det og nokre gonger verte ei utfordring å klare å skape vennskapsband for alle elevar. 3.4 Støtte frå lærarane 3.4.1 Refleksjon og vurdering Elevsamtalar og møte med føresette peiker på at dei begge opplev høg grad av støtte frå både lærerar og andre tilsette. Den daglige kontakten legg til rette for eit samarbeid som raskt finn gode løysingar for elevane om noko skulle vere utfordrande. Elevane tilbake melder at det er rom for å gjere feil og komme til de vaksne for å søkje hjelp. 6
3.5 Vurdering for læring I Fjell handlar vurdering for læring (VFL) om at: - Skuleleiinga arbeider systematisk med utviklinga av læringsfremmande vurdering. Arbeidet er godt forankra i kommunalt styringsdokument for Læringsleiing. - Lærarane arbeider systematisk med vurdering for læring og har felles omgrep og rutinar knytt til dette. - Elevane forstår kva dei skal lære og kva som er forventa av dei. Elevane får tilbakemeldingar som fortel om kvaliteten på arbeidet og som gir råd om korleis dei kan forbetre seg. Elevane nyttar tilbakemeldingane slik at dei utviklar seg i læringsprosessen. Elevane er involverte i eige læringsarbeid m.a. ved å vurdere eige arbeid og utvikling. 3.5.1 Refleksjon og vurdering Gangstø har tidligare hatt eit fokus på vurdering for læring. Fokuset vil variere med utgangspunkt i elevgruppa vi har.her kan det vere store skilnader frå år til år. Frå hausten 2017 har Elin Bjerke ansvar for satsinga på dette og vil få frikjøpt tid til å delta på nettverk. Mange av elevane våre har utfordringar knytt til både det skulefaglege og til sjølvbildet. Difor vert satsinga på vurdering eit viktig verktøy for å trygge dei på eigne ferdigheter. Arbeidet med vurdering for læring har ein viktig miljøterapeutisk profil. Eleven vert bevisstgjort sine sosiale mål gjennom IOP og samtalar. Det vert gitt daglege tilbakemeldingar på gode val eleven tar. Ein dag i veka får eleven sjølv evaluere sin framgang og sei noko om realistiske vidare mål. Målet er og at eleven skal delta i foreldremøter for ein refleksjon kring dette. Nokre få elevar klarar dette. 7
3.6 Mestring 3.6.1 Refleksjon og vurdering Gangstø har som overordna mål at elevane skal kjenne at dei har eit skuletilbod som gir dei ei kjensle av mestring. Dei fleste elevane våre har ei skulehistorie som inneber utfordringar knytt til skulegang. Angst, depresjon og høgt fråvær frå skulen er ofte ein del av bilete. Målet er at dei skal kjenne på mestring gjennom : Tilpassa opplæring, respekt og anerkjenning frå medelevar og vaksne, medråderett i eigen skulekvardag. Vi arbeider mykje etter dei same prinsippa iht foreldresamarbeid, der det overordna målet alltid er at vi skal hjelpe dei til å kjenne dei mestrer foreldrerolla. 3.7 Elevdemokrati og medverknad Gjennom medarbeidarskap med andre elevar, læraren og skulen skal eleven utvikle evner og kunnskap om samarbeid og medverknad i demokratiske prosessar. 3.7.1 Refleksjon og vurdering 8
Sjå punkt 3.6 3.8 Læringskultur Læringskultur handlar om elevane si oppleving av at skulearbeidet er viktig, at det er arbeidsro, og at ein lærar av erfaringar. 3.8.1 Refleksjon og vurdering Læringskulturen varierer i stor grad frå år til år. Dynamikken i gruppa endrar seg ved nye opptak og akuttplasseringar i løpet av skuleåret. Skuleår der elevgruppa i høg grad består av kognitivt sterke elevar har vi eit anna høve til å sikre ein god læringskultur. 9
3.9 Mobbing 3.9.1 Refleksjon og vurdering Gangstø brukar sosiometriske verktøy jamlege for å avdekke mobbing. Dette inneber bruk av observasjon og elevsamtalar. Alle tilsette har fått kursing i både førebygging, avdekking og handtering av mobbing. Dette er eit kontinuerleg arbeid. 3.10 Krenkingar Krenkingar handlar om å bli halda utanfor, bli spredt løgner om, bli truga, oppleve slag, spark eller halda fast, samt negative kommentarar på utsjånaden. 3.10.1 Refleksjon og vurdering Arbeidet med krenkingar kan og skal ikkje skiljast frå arbeidet med mobbing. På Gangstø har fleire av elevane ei historie med krenkingar og vanskeleg samspel med medelevar og vaksne. Med bakgrunn i dei utfordringane elevane har er dette arbeidet ein heilt naturleg del av den daglege drifta. Systematisk arbeid med sosial kompetanse er vårt viktigaste verktøy i arbeidet mot mobbing og krenkingar. 10
5. Læringsresultat 5.2 Lesing og norsk I Fjell handlar lesing om at: - Leiinga og lærarane har god kunnskap om lesing som grunnleggande dugleik. Alle lærarar, uansett fag, tek ansvar for leseutviklinga til elevane. - På småtrinnet jobbar skulen med grunnleggande avkoding og forståing av enkle tekstar. Skulen nyttar leselærar på 1. og 2. trinn som tidleg innsats. Leselæraren blir nytta til å rettleie i lesing. Leiinga er oppdatert på leseutviklinga til elevane på desse trinna. - På mellomtrinn og ungdomstrinn jobbar skulen systematisk med elevane si evne til å finne informasjon, tolke og reflektere. Elevane nyttar ulike typar lesestrategiar. - Skulen nyttar SOL* (Systematisk Observasjon av Lesing) som verktøy i undervegsvurderinga. Soling av elevar skjer systematisk og kontinuerleg gjennom skuleåret. * Fjell Ungdomsskule nyttar eit anna system for lesing, "Lesing i alle fag." 5.2.2 Nasjonale prøvar i lesing 5.2.3 Eksamen og standpunkt - norsk 5.2.4 Refleksjon og vurdering Lærare ved Gangstø er ikkje kursa i SOL men brukar det som verktøy i undervisninga. Mange av våre elevar er friteken frå eksamen i sidemål likeeins nasjonale prøver. 11
5.3 Rekning og matematikk 5.3.1 Nasjonale prøvar i rekning 5.3.2 Eksamen og standpunkt - Matematikk 5.3.3 Refleksjon og vurdering Grunna låge ferdigheiter i faget er våre elevar ofte friteken for nasjonale prøvar i dette faget. Matematikk er eit fag vi ser dei aller fleste strevar mykje med. Dei fleste gjennomførar eksamen med dårlege resultat 5.4. Engelsk 5.4.1 Nasjonale prøvar i engelsk 5.4.2 Standpunkt og eksamen - engelsk 5.4.3 Refleksjon og vurdering Dei fleste elevane slit mykje i skriftleg engelsk. Ein del av dei som er friteken frå norsk sidemål er også friteken her. Dei utan fritak gjennomfører ofte eksamen med låge resultat. Dei fleste er friteken frå nasjonale prøvar Muntleg engelsk er det store skilnader på elevanes ferdigheiter. Nokon klarar seg godt. 12
6. Undervisning og læring Reflekter over undervisning og læringsprosessar ved eigen skule Som tidlegare nemnt er undervisninga og læringsprosessane på Gangstø i stor grad farga av ein elevmasse som skiftar ofte. Som ein alternativ opplæringsarena er fleksibilitet og tilpassing av undervisninga eit berande prinsipp. Undervisninga skjer i større og mindre grupper og i ein til ein samanheng. Læring handlar om det faglege, det psykososiale, samspel og om evna til å lære gode strategiar for seg sjølv. Gangstø treng å koble seg tydeleg på satsningsområda i kommunen. Det er store variablar frå år til år iht fokus på teoretisk undervisning. 7. Fysisk miljø og læremiddel Reflekter over fysisk miljø og læremiddel ved eigen skule Algrøy skule er eit godt egna bygg for vårt formål. År med høg grad av alvorleg utagering treng vi likevel andre skjermings arenaer. At vi ligg usentralt til gjer og at det går mykje tid iht frakting av elevar, køyring til og frå møter med barnevern, bup, ppt og andre. 8. Timeressursar og organisering Reflekter over timeressursar og organisering ved eigen skule Sjå punkt 2. Alle elevar som byrjar på Gangstø har ei sakkyndig vurdering med tilråding på spesialpedagogiske ressurssar. 5-1 Dei vert ved Gangstø gitt 437 årstimar lærar timar. Opplegget er eit fulldags spesialpedagogisk tilbod. 13
9. Skule - heim Reflekter over skule-heim samarbeidet ved eigen skule. Vi har eit tett skule heim samarbeid. Informasjon mail heim ein gong i veka og hyppige foreldremøter. I periodar der det er behov dagleg kontakt. Vi arbeidar ut frå ein tanke om at eit godt grunnlag legg vi i gode periodar. Hyppig kontakt med positive tilbakemeldingar heim er difor viktig for oss. Då er foreldre tryggare og vi møter mindre utfordringar når vi står i vanskelege situasjonar. Vi ynskjer å trygge og formidle god kunnskap for å styrke våre foreldre i rolla si. Gjensidig respekt og tillit er viktig. 10. Konklusjon 10.1. Reflekter omkring: - Sterke sider og utfordringar ved eigen skule - Korleis de jobbar med og skal utvikla vidare dei kommunale satsingsområda LÆRINGSLEIING 1) Vurdering for læring 2) Læringsmiljø 3) Grunnleggjande ferdigheiter Grunna høgt elevtal har det vore vanskeleg å frigjere timar for dei ansatte til å delta i nettverk og arbeide med ulike satsningsområder. Målet for dei komande åra er å frigjere ressurssar til dette, samt auke kapasitet på utadretta arbeid. 14