Saksframlegg Saksmappe Saksbehandlar 2010/2073-24 Kjell Odd Nygård Saksgang Saksnr Utval Møtedato Formannskapet Kommunestyret Budsjett 2011, økonomiplan 2011-2014 og handlingsplan 2011-2014. Forslag til innhald i endeleg vedtak: 1. Kommunestyret godkjenner driftsinntektene og driftsutgiftene i budsjettet for 2011 slik det går fram av vedlegg nr. 1a datert den xx.12.2010. 2. Kommunestyret godkjenner budsjettrammene til skulane, barnehagane og dei andre verksemdene i budsjettet for 2011 slik det går fram av vedlegg nr. 1b datert den xx.12.2010. 3. Kommunestyret godkjenner investeringane i budsjettet for 2011 slik det går fram av vedlegg nr. 1c datert xx.12.2010. 4. Kommunestyret godkjenner økonomiplan 2011 2014 slik det går fram av vedlegg nr. 2 datert xx.12.2010. 5. Kommunestyret godkjenner handlingsplan 2011 2014 slik det går fram av vedlegg nr. 3 datert xx.12.2010. 6. Ordføraren si godtgjersle for 2011 blir sett til, medan varaordføraren si godtgjersle for 2011 blir sett til. 7. Inntekts- og formueskatten for 2010 blir utlikna etter dei satsar som Stortinget bestemmer. 8. Marginavsetjing av innbetalt skattesum blir sett til 9,0 %. 9. Frå 01.01.2011 eller frå den tid det lovleg eller praktisk kan gjerast, vert følgjande avgifter innan vatn og avløp endra: M3-sats drikkevatn vert auka frå kr 9,50 til kr 10,00 eks. moms. M3-sats avløp vert auka frå kr 8,50 til kr 9,00 eks. moms. 10. Frå 01.01.2011 eller får den tid det lovleg eller praktisk kan gjerast, vert følgjande renovasjons- og slamtømingsgebyr endra: Abonnementsgebyr hus vert auka frå kr 490,- til kr 550,- eks. moms. Abonnementsgebyr hytter vert auka frå kr 850,- til kr 860,- eks. moms. Alle andre renovasjonsgebyr vert uendra frå 2010 til 2011. Gebyr for slamtøming vert uendra frå 2010 til 2011. 11. Frå 01.01.2010 eller frå den tid det lovleg eller praktisk kan gjerast, vert følgjande avgifter, gebyr og betalingssatsar endra: Byggesaksgebyr vert auka med 2,5 %. Delings- og kartforretning vert auka med 7,5 %. Handsaming reguleringsplanar vert auka med 10,0 %. Utsleppssaker vert auka med 2,5 %. Husleiger vert auka i tråd med konsumprisindeksen. Årsplass kulturskulen vert auka med 5,0 %. side 1
Instrumentleige Kulturskulen og dirigenttenester vert auka med 5,0 %. Foreldrebetaling SFO vert auka med 2,5 %. Barnehagesatsane vert sett lik Stortinget sine maksimalsatsar. Feiegebyr for skorstein med eit løp vert sett til kr 210,- eks. moms. Feiegebyr for skorstein med to eller fleire løp vert sett til kr 260,- eks. moms. Feiegebyr for to skorsteinar med eit løp vert sett til kr 320,- eks. moms. 12. Frå 01.01.2011 eller frå den tid det lovleg eller praktisk kan gjerast, vert abonnementsatsane for praktisk hjelp i heimen pr. månad endra som følgjer: Inntekt under 2G: Frå kr 155,- til kr 160,-. Inntekt frå 2G til 3G: Frå kr 750,- til kr 800,- Inntekt frå 3G til 4G: Frå kr. 1200,- til kr. 1300,- Inntekt over 4G: Frå kr 1750,- til kr 1850,-. 13. Frå 01.01.2011 eller frå den tid det lovleg eller praktisk kan gjerast, vert følgjande betalingssatsar innan pleie- og omsorg endra: Middag frå kr 62,- til kr 70,- Kvelds eller frukost frå kr 30,- til kr 35,- Graut eller suppe frå kr 40,- til kr 50,- Vask av tøy frå kr 40,- til kr 50,- pr. vask. Dagopphald blir sett til 65,- kr pr. dag eller så høgt som staten gjev løyve til. Tryggleiksalarm frå kr. 2000,- til kr 2200,- pr. år. Maksimalpris pr. time praktisk hjelp i heimen frå kr. 290,- til kr 310,- Leige av sengklede og handklede pr. månad frå kr 350,- til kr 400,- Kjøp av toalettartiklar pr. månad frå kr 125,- til kr 150,- Korttidsopphald pr. døger blir sett til kr 125,-, eller så høgt som staten gjev løyve til. Fribeløp før berekning av vederlag frå kr 6250,- til kr 6500,- Kurdøgnpris pr. månad frå kr. 33000,- til kr. 35000,- 14. For 2011 blir det lagt opp til ei samla investeringsramme på 119,836 mill. kr. Av dette er 99,336 mill. kr lån som kommunen sjølv må betale ned, 15,5 mill. kr er lån der renter og avdrag blir betalt av andre, 12,0 mill. kr er etableringslån og -7,0 mill. kr er forskotteringar. Investeringane blir finansiert med 3,0 mill. kr i sal av areal, 1,0 mill. kr i refusjon av spelemidlar, 3,2 mill. kr frå refusjon MVA-midlar, 3,2 mill. kr frå kraftfondet, 2,5 mill. kr frå drift og 106,936 mill. kr i nye lån. Fråtrekt 26,0 mill. kr i avdrag blir endringa i kommunen sine lån på 80,936 mill. kr. Låna får ei løpetid i tråd med kommunelova 50. Avdragstida blir sett til maksimum 40 år. Rådmannen får fullmakt til å godkjenne lånevilkåra innanfor vedtekne budsjettrammer. 15. Kommunen betaler avdrag etter minimumsavdragsprinsippet i kommunelova 50 pkt. 7a. Ved endeleg utrekning kan dette avvike ein del frå dei løyvingane som er sett av i budsjettet 16. Eit positivt premieavvik for pensjonsinnbetalingane blir sett av på eit premieavviksfond. Kostnader relatert til tidlegare positive premieavvik må dekkast av dette fondet. 17. Ordninga med streng tilsetjingspraksis og rapportering til administrasjonsutvalet blir ført vidare også i 2011. 18. Med heimel i Eigedomsskattelova 2, 3 og 4 blir ordninga med utskriving av eigedomsskatt i vidareført i 2011. Eigedomsskatteområdet er faste eigedomar samt verk og bruk i heile kommunen etter Eigedomsskattelova 3. Botnfrådrag etter Eigedomsskattelova 11 vert kr. 0,-. Skattesatsen for kommunen vert sett til 7 o/oo jfr. Eigedomsskattelova 11. For eigedomar etter Eigedomsskattelova 12a vert skattesatsen 2 o/oo. Skattevedtektene i etter Eigedomsskattelova 10 vert ikkje endra. Ved taksering og utskriving av eigedomsskatt nyttar kommunen tidlegare vedtekne skattevedtekter. Det er for 2011 ikkje nødvendig med ny taksering av heile kommunen. Skatten forfell til betaling i to terminar, 15 mars og 15 september i 2011, jfr. Eigedomsskattelova 25. I medhald av eigedomsskattelova 7 bokstav a og b, vert det fritak for eigedomar til stiftingar eller institusjonar som tek sikte på å gagne kommunen, fylket eller staten, samt bygningar som har historisk verdi. Formannskapet får fullmakt til å avgjere einskildsaker om nedsetjing eller ettergjeving etter 28 i Eigedomsskattelova. side 2
Saksutgreiing: Alt på møte i formannskapet den 26.08.10 la rådmannen fram ferdig saldert budsjettgrunnlag for 2011, samt forslag til økonomiplan 2011 2014 og forslag til handlingsplan 2011 2014. I budsjettgrunnlaget vart det forventa 624,6 mill. kr i inntekter til drift av kommunen. Dette var ein auke frå 2010 på 17,0 mill. kr eller 2,8 %. Den 05.10.10 vart statsbudsjettet lagt fram. Der er skatteøyret blir senka frå 12,8 til 11,3 %, noko som gjev ein skattereduksjon for kommunane på 6,5 %. Grunngjevinga for dette er at skattedelen av kommunane sine inntekter skal ned frå 45,0 % i 2010 til 40,0 % i 2011. I høve til rådmannen sitt salderte budsjettgrunnlag fører dette til ein skattereduksjon på 24,9 mill. kr. Samla rammetilskot i statsbudsjettet er i høve til saldert budsjettgrunnlag auka med 90,5 mill. kr, og dermed blir auken i dei frie inntektene i justert budsjettgrunnlag på 65,6 mill. kr. Årsaka til auken er følgjande: - Øyremerka tilskot til barnehagane blir lagt inn i rammetilskotet med 63,5 mill. kr. - Kvalifiseringsprogrammet er lagt inn i rammetilskotet med 2,7 mill. kr. - Leksehjelp og ein del andre endringar for skulane blir lagt inn i rammetilskotet med 0,9 mill. kr. - Styrking fysioterapi blir lagt inn i rammetilskotet med 0,3 mill. kr. - Bustøtte og porto blir lagt inn i rammetilskotet med ein reduksjon på 0,1 mill. kr. Samla krev endringane ein auke i rammetilskotet på 67,3 mill. kr, og dette er 1,7 mill. kr meir enn den auken som er lagt inn i statsbudsjettet. I justert budsjettgrunnlag blir også eigedomsskatten redusert med 1,0 mill. kr. Dette er i tråd med det ein har fått inn i eigedomsskatt i år. Reduksjonen blir kompensert med tilsvarande auke i MVAkompensasjon knytt til investeringane, noko som fører til at overføringane til investering blir auka med 0,2 mill. kr. Når også renter på diverse bankinnskot blir redusert med 1,0 mill. kr, må inntektene i saldert budsjettgrunnlag samla reduserast med 2,9 mill. kr. Denne reduksjonen blir tilrådd kompensert med lågare overskot og mindre lønsvekst slik statsbudsjettet legg opp til (3,25 %). Med desse endringane blir rammene til verksemdene i 2011 på 688,35 mill. kr. Dette er ein auke på 66,05 mill. kr i høve til saldert budsjettgrunnlag for 2011, og ein auke på 83, 975 mill. kr i høve til budsjettet for 2010. Når mange vil føle at dette ikkje strekk til, er ei viktig årsak det endra inntektssystemet der staten slår fast at Kvinnherad ikkje lenger er ei kommune som treng 110 % meir enn snittkommunen. For 2011 har staten rekna ut at Kvinnherad skal ha 104,89 % meir enn landsgjennomsnittet. I rammene til verksemdene har ein i stor grad ført vidare nedskjeringane frå 2009 og 2010. Det er vidare lagt inn 1,8 mill. kr i reduserte kostnader med innføring eigedomsskatt og 1,0 mill. kr i reduserte utgifter til vinterbrøyting. I tillegg er det lagt inn 3,0 mill. kr i redusert tilbod til brukarar med små behov innan pleie og omsorg. Dette er i tråd med kommunestyret sitt vedtak i saka om Omsorg 2020. Av nye driftsoppgåver er det lagt inn 2,0 mill. kr til drift av bufellesskap psykisk utviklingshemma, 0,8 mill. kr til ny kommunalsjef, 0,3 mill. kr til valkostnader og 0,3 mill. kr til MVA for matkjøp ved Halsnøytunet. I tillegg kjem dei nemnde tiltaka som kommunen er pålagt i statsbudsjettet. I stor grad betyr dette at drifta skal førast vidare på same nivå i 2011 som i 2010. Eit viktig unntak er pleie og omsorg der det som påpeikt er lagt inn 3,0 mill. kr i innsparing i 2011. Her er det lagt side 3
inn 7,0 mill. kr i ytterlegare innsparing i 2012, 8,0 mill. kr i vidare innsparing i 2013 og til slutt er det lagt inn 4,0 mill. kr i ekstra innsparing i 2014. Utan slik innsparing vil det bli vanskeleg å saldere driftsbudsjettet til kommunen i åra som kjem. I det justerte budsjettgrunnlaget har rådmannen vist alle innspel ein har motteke til auke i så vel driftsbudsjettet som investeringsbudsjettet. Samla ville dette i 2011 gjeve ei driftsoverskriding på over 42,0 mill. kr og ein auke i lånegjelda på over 46,0 mill. kr. Alle innspel følgjer vedlagt. I tillegg kjem kompensering for tidlegare nedskjeringar som ikkje er med i mottekne ønskelister. Dei tilsette såg behovet for å redusere forbruket i kriseåret 2009. Noko meir motvillig vart det akseptert å føre nedskjeringane vidare også i 2010. Når det no blir lagt opp til at nedskjeringane blir av meir permanent karakter, så vil nok dette raskt kunne merkast på så vel trivsel og arbeidsmiljø som på tenestetilbod. For barnehagane vil det bli ekstra vanskeleg i tida som kjem. Årsaka er at dei nye tildelingskriteria ikkje er spesielt gunstige for Kvinnherad med mange små barnehagar og heller få barn i rett alder. Som om ikkje dette er nok, så viser ny gjennomgang at det er sett av for lite midlar til full drift av det nye bufellesskapet for psykisk utviklingshemma på Husnes. Lova krev at driftsbudsjettet er i balanse. Det betyr at ein ikkje kan budsjettere med større utgifter enn inntekter. Difor er ingen av alle dei gode og rettkomne ønskja og behova lagt inn i justert driftsbudsjett. Heller ikkje investeringsbudsjettet er auka sjølv om ein her kan finansiere gode prosjekt med auka låneopptak. Etter realisering kjem driftskonsekvensane til syne gjennom auka kapitalkostnader, og sjølv med rekordlåg rente får investeringsbudsjettet dermed stor innverknad på driftsbudsjettet. Driftsauken blir først borte når heile lånet og alle renter er betalte, og då er gjerne dei samla kostnadane med det prioriterte investeringsprosjektet blitt dobla. Kvinnherad er ei av dei kommunane i landet som har høgast lånegjeld. Om dette skriv mellom anna fylkesmannen følgjande: Kommunen sitt gjeldsnivå burde vekke bekymring lokalt. Å basere seg på høge låneopptak år etter år samstundes som avdraga vert haldne på eit minimum er ingen berekraftig politikk store fond eller ikkje. Skal tenesteproduksjonen i kommunane kunne oppretthaldast og helst utviklast vidare hevdar Kommunenes Sentralforbund (KS) at ein lånegjeld på under det halve er i meste laget. Til tross for dette er Kvinnherad i ferd med å planlegge ei ytterlegare gjeldsdobling. Den vil kome på toppen av alle eksisterande behov for driftsauke, komande renteoppgang, motstand mot strukturendring og rasjonalisering av drifta, samt aukande driftsutfordringar knytt spesielt til ei aldrande befolkning. Intensjonane med dei store investeringane er dei beste. Ein ønskjer å skape optimisme og tru på framtida, og dermed vidare vekst i folketalet. Resultatet kan lett bli det motsette, og kanskje bør ein no ta seg tid til å vurdere kva driftskonsekvensane av alle investeringane vil bli i åra som kjem. I justert budsjettgrunnlag for 2011 og økonomiplan for 2011 2014 blir det ikkje lagt opp til auke i investeringane ut over det som ligg i gjeldande budsjett og økonomiplan. Dette er i tråd med det som låg i revidert budsjettgrunnlag. Truleg burde ein her lagt opp til ytterlegare reduksjon i investeringane. I handlingsplan 2011 2014 er det blitt føreteke ein del justeringar og utvidingar. Dette på grunn av mottekne innspel som følgjer vedlagt. side 4
Forslag til innstilling i saldert budsjettgrunnlag er blitt omarbeidt og endra ein del etter mottekne innspel. Dette gjeld spesielt alle VAR-gebyr som er endra i tråd med innspel frå Tekniske tenester og SIM. Vidare er punktet om eigedomsskatt blitt endra slik at det tilfredsstiller alle formelle lovkrav. I tillegg er ein del andre endringar lagt inn, mellom anna lågare husleigeauke. Her skal det fremjast eiga sak, og difor blir auken inntil vidare sett lik konsumprisindeken. Uttale frå Eldrerådet: Blir lagt fram på seinare møte. Uttale frå Rådet for dei funksjonshemma: Blir lagt fram på seinare møte. Økonomisk konsekvens: Går fram av saksutgreiinga og vedlegg nr. 1, 2 og 3. Miljømessig konsekvens: Går mest fram av rådmannen sitt salderte budsjettgrunnlag datert 16.08.2010. Vedlegg: Nr. 1: Budsjett 2011. Nr. 2: Økonomiplan 2011 2014. Nr. 3: Handlingsplan 2011 2014. Nr. 4: Innspel frå Omvikdalen oppvekstsenter. Nr. 5: Innspel frå Uskedalen oppvekstsenter. Nr. 6: Innspel frå Sunde oppvekstsenter. Nr. 7: Innspel frå Valen oppvekstsenter. Nr. 8: Innspel frå Skarveland skule. Nr. 9: Innspel frå Husnes ungdomsskule. Nr. 10: Innspel frå Fellestenester. Nr. 11: Innspel frå Kultur og fritid. Nr. 12: Innspel frå Samfunnsutvikling. Nr. 13: Innspel frå Tekniske tenester. Nr. 14: Innspel frå Helse og rehabilitering. Nr. 15: Innspel frå Herøysund kompetansesenter. Nr. 16: Innspel frå Husnessona. Nr. 17: Innspel frå Tiltak og tenester barn og unge. Nr. 18: Innspel frå Tiltak og rådgjeving vaksne. Nr. 19: Innspel frå Kvinnherad kyrkjelege Fellesråd. Nr. 20: Innspel frå Rosendal Turnlag. Nr. 21: Innspel frå Tekniske tenester. Nr. 22: Innspel frå Dimmelsvik Entreprenør AS. Nr. 23: Innspel frå Folgefonnbanen. Nr. 24: Innspel frå Folgefonnsenteret. Nr. 25: Innspel frå Samarbeidsrådet for Sunnhordland. Nr. 26: Innspel frå Kontrollutvalet. Nr. 27: Innspel frå SIM. Nr. 28: Innspel frå Miljøretta helsevern. Nr. 29: Innspel frå Miljøretta helsevern. Nr. 30: Brev frå Kommunal- og regionaldepartementet med svarbrev frå kommunen. Nr. 31: Innspel frå Fylkesmannen. Nr. 32: Innspel frå Kommunal- og regionaldepartementet. Nr. 33: Innspel frå Tysnesbrua AS. side 5
side 6