Årsmelding og rekneskap 2012

Transkript

1 Årsmelding og rekneskap 2012

2 Hovudtrekk i rekneskapen Årsmelding 2012 Resultatrekneskap Balanse Notar Kontantstraum Tillitsvalde Framside: VM Kulekøyring i Myrkdalen. Foto: Per Finne/ Voss Oslo2013 Utgjevar: Voss Sparebank Postboks Voss Opplag: 6200 Trykk: Sentergrafisk Elveveien Larvik

3 Hovudtrekk i rekneskapen (morbank) - samfunnsengasjement i 170 år! Året 2012 vart eit nytt godt år for Voss Sparebank. Innteninga på den ordinære bankdrifta er tilfredsstillande. Resultatet før skatt vart 33,6 mill., 1,2 mill. kr betre enn budsjettert. Resultatet er inkludert vinstar ved sal av eigedom på brutto 5,7 mill. kr og avvikling av dotterselskap på 1,5 mill. kr etter skatt. På den andre sida kjem ein negativ resultateffekt frå dotterselskap på 4,9 mill. kr etter skatt. Sistnemnde beløp skuldast mellom anna ei ekstraordinær nedskriving av bankbygget til dotterselskapet på 9,4 mill. kr og vinst ved sal av eigedom på 3,5 mill. kr, begge beløpa før skatt. Sjå side 6 og dessutan omtale av konsernet sitt årsresultat på side 7. Voss Sparebank er på nytt kredittvurdert (rata) som den mest solide banken i landet pr : A Kundeundersøking nyleg viser: God og lett tilgjengeleg kundeservice, brukarvenleg nettbank og konkurransedyktige vilkår. Fin innskotsvekst: 185,8 mill. (7,4 %) til 2,7 mrd. kr. Stor utlånsvekst: 260,1 mill. (10,5 %) til 2,7 mrd. kr. Utlånsveksten til næring auka med 109,5 mill. (17,3 %) til 740,8 mill. kr. Voss Sparebank er største næringsbanken på Voss. Forvaltningskapitalen auka med 213,0 mill. (7,0 %) til 3,3 mrd. kr. Banken nytta 2,8 mill. kr i 2012 til ålmennyttige gåver og sponsorstønad til det yrande lags- og organisasjonslivet i bygda. I tillegg er banken ein stor skattytar, 11,5 mill. kr i skatt. Eigenkapitalen auka med 20,1 mill. til 537,8 mill. kr. 13 autoriserte finansielle rådgjevarar og 14 autoriserte forsikringsrådgjevarar Voss Sparebank tek samfunnsansvar. Sjå side 2. Resultat i millionar kr: Netto renteinntekter 71,3 70,9 64,0 66,4 75,7 Netto andre driftsinntekter 11,2 10,0 17,7 15,7 0,8 Sum driftsinntekter 82,5 80,9 81,7 82,1 76,5 Driftskostnader 46,3 47,4 32,5 40,0 37,8 Driftsresultat før tap og skatt 36,2 33,6 49,2 42,1 38,7 Nedskrivingar og tap på utlån 3,1 3,4 1,6 3,6 4,3 Tap/vinst verdipapir anleggsmidlar 0,5 1,9 0,04 0,1 0,0 Resultat ordinær drift 33,6 28,3 47,7 38,5 34,4 Skatt 11,5 8,9 14,6 11,3 10,6 Overskot 22,1 19,4 33,1 27,2 23,9 Resultat i prosent av gjennomsnittleg forvaltningskapital: Netto renteinntekter 2,25 2,43 2,37 2,58 3,22 Netto andre driftsinntekter 0,35 0,34 0,66 0,61 0,03 Sum driftsinntekter 2,60 2,77 3,03 3,19 3,25 Driftskostnader 1,46 1,62 1,20 1,88 1,61 Driftsresultat før tap og skatt 1,14 1,15 1,83 1,63 1,65 Nedskrivingar og tap på utlån 0,10 0,12 0,06 0,14 0,18 Tap/vinst verdipapir anleggsmidlar 0,01 0,06 0,00 0,00 0,00 Resultat ordinær drift 1,06 0,97 1,77 1,49 1,46 Skatt 0,36 0,31 0,54 0,44 0,45 Overskot 0,70 0,66 1,23 1,05 1,01 1 Nøkkeltal: Forvaltningskapital 3.270, , , , ,8 Brutto utlån til kundar 2.735, , , , ,1 Innskot frå kundar 2.697, , , , ,4 Eigenkapital 537,8 517,8 499,7 468,8 443,6 Eigenkapitalprosent 16,4 16,9 17,9 17,8 17,8 Eigenkapitaldekning morbank 27,3 27,9 28,2 26,5 28,4 Eigenkapitaldekning konsern 27,4 28,0 28,4 26,5 28,4 Årsverk 29,7 30,4 30,2 31,7 31,8 Kostnader i % av inntekter eksklusive verdipapir 56,9 58,8 41,1 55,2 46,1

4 Årsmelding rekneskapsår Voss Sparebank vart skipa 12. april 1843 og starta verksemda i november same året. Sparebanken har dermed skapt verdiar for kundar og lokalsamfunnet i om lag 170 år. Som lokalbank er utviklinga til Voss Sparebank nær knytt til både dei økonomiske tilhøva i kommunen og den generelle økonomiske utviklinga i landet. Banken har hovudmarknaden i Voss, men over tid har vi fått fleire og fleire kundar utanfor kommunen. Det er rekneskapstala for morbanken som for det meste er kommenterte i årsmeldinga, i tillegg til nokre vesentlege tal frå konsernrekneskapen. Konsernrekneskapen omfattar Voss Sparebank (mor) og dotterselskapa Voss Invest A/S og Voss Sparebank Eigedom AS, som begge er 100 % eigde av banken. I løpet av året er dotterselskapa Taubane Service AS avvikla og Voss Kjøttindustri AS selt til Norwegian Food Partner AS. I sistnemnde selskap eigde banken tidlegare 66,7 % av aksjane. Eigedomen til Voss Invest AS er også selt. I samsvar med rekneskapslova stadfestar styret at grunnlaget for vidare drift er til stades og rekneskapen er sett opp under denne føresetnaden. Etter styret si meining gjev årsrekneskapen og årsmeldinga rett oversikt over gjelda og eignelutane til banken, den finansielle stillinga og resultatet. Himle. Prisen var i år på kr til kvar av vinnarane og vert delt likt mellom eldsjela og laget ho/han representerer. Voss Sparebank gav i løpet av året kr i stønad til Aksjonsgruppen Bergensbanen: Oslo Bergen 4 timar 20 års ventetid er nok. Både næringsliv og andre interessegrupper håpar politikarane innser at opprusting av Bergensbana er nødvendig for både gods- og passasjertransport. Voss Ski- og Tursenter er utvikla til eit nasjonalt senter for langrenn og arrangerte i 2012 NM på ski eit vellukka og godt gjennomført arrangement. Sparebanken har jamleg ytt stønad til anlegget. Største gåva var gjeven i 2008 til delfinansiering av trakkemaskin. Den nye skytebana på Skjerve fungerer glimrande. Voss Skyttarlag sto som arrangør av landsskyttarstemnet i sommar. Også dette arrangementet var framifrå og vel gjennomført. Med mellom anna 0, 5 mill. kr i stønad frå Voss Sparebank har Voss fått ei topp skytebane som vonleg får mange framtidige arrangement. Både NM- arrangementet til Voss ski- og Tursenter og landskyttarstemnet i regi av Voss Skyttarlag var store arrangement som publikum slutta opp om og som atter stadfesta bygda sitt ry som ein særs dyktig arrangør. 2 SAMFUNNSENGASJEMENT I 170 ÅR PÅ VOSS - EIN GOD MEDSPELAR OG SAMARBEIDSPARTNAR Det er ei viktig oppgåve for sparebanken å engasjera seg i utviklinga av lokalsamfunnet. Foreiningar, lag, idrett, kulturliv, bedrifter og menneske som bur og verkar i lokalmiljøet, har behov for ein aktiv lokalbank som bryr seg og skapar verdiar for kundane og samfunnet. Vår oppgåve i komande år skal, som tidlegare, vera å hegna om og utvikla det gode samspelet mellom kundane og banken. Litt av mangfaldet i aktiviteten vår: Viktigast av alle oppgåvene våre er å driva ein sikker og god bank med konkurransedyktige vilkår og god service overfor kundane. Det ligg i botn for all verksemd og er ei oppgåve som vert prioritert høgt. Banken har gjennom mange år bygd soliditet, «stein på stein», og vert difor årleg kredittvurdert (rata) til ein av dei aller beste i landet. Ei viktig oppgåve for sparebanken er å vera medspelar og samarbeidspartnar for næringslivet og på den måten vera med å skapa vekst og utvikling i lokalsamfunnet. Voss Sparebank har utvikla seg og er den største næringsbanken på Voss, med tilstrekkeleg eigenkapital til å skjøtta den rolla også i tida framover. I 2012 ytte sparebanken 2,8 mill. kr i ålmennyttige gåver, sponsorstønad og støtteannonsering til det yrande lags- og organisasjonslivet. Voss Sparebank har sponsoravtale med 26 lag i bygda. Vi veit at støtta kjem godt med og skapar grobotn for auka aktivitet og engasjement innan både idrett og kultur. Lag og organisasjonar i heile kommunen får stønad. o Største gåva fekk i Voss Sjukehus. Gåva var på kr og vart nytta til kjøp av ultralydmaskin. VM i freestyle, som vart arrangert i Myrkdalen i vinter, fekk kr i gåve. Eliten frå heile verda var samla i Myrkdalen. Det var 350 utøvarar frå 35 nasjonar. Arrangementet vart sendt på TV over heile verda! Ekspertar innan marknadsføring meiner verdien av fjernsynsreklamen er større enn for Holmenkollrenna. Banken arrangerer ved høve eigne informasjonsmøte for både personog næringskundar, og stør dagleg store og små hendingar på ulike måtar. Voss Sparebank stifta Eldsjelprisen i Utnemninga som Årets Eldsjel 2011 vart i år tildelt to personar - Laila Rynning Veum og Per Ove Voss Sparebank er ein av dei største skattytarane i kommunen, og har for rekneskapsåret 2012 sett av 11,5 mill. kr i skatt frå morbanken. Skattekostnaden for konsernet er på 10,2 mill. kr. Skal banken sikra sjølvstende på lang sikt og oppfylla samfunnsrolla, må drifta vera god og kontrollert, samstundes som banken må tilfredsstilla kundane sine krav til oss, vera ein god samarbeids- og diskusjonspartnar, yta god kundeservice og ha gode og konkurransedyktige prisar. Sparebanken viser samfunnsansvar i all verksemd! SAMFUNNSØKONOMISKE FORHOLD Økonomien i euroområdet er framleis prega av stor usikkerheit som fylgje av gjeldskrisa. Fleire euroland slit med svært høg arbeidsløyse etter store innstrammingar i offentleg sektor. Noreg stadfesta statusen som annleislandet i 2012, med høg aktivitetsvekst, vidare nedgang i arbeidsløysa og eit høgt lønsoppgjer. To viktige vekstpilarar, olje og bustadinvesteringane, vil truleg få redusert innverknad dei neste åra. Det kan føra med seg auke i arbeidsløysa og meir moderate lønsoppgjer. Ved utgangen av 2011 var arbeidsløysa i landet på 3,3 %. I løpet av 2012 auka sysselsetjinga med nesten 2 %, men veksten i arbeidsstyrken var om lag like sterk og arbeidsløysa vart så godt som uendra. Den høge arbeidsinnvandringa har auka vekstkapasiteten i norsk økonomi og dempa presset i arbeidsmarknaden. Folk frå aust Europa står for største innvandringa, med svenskar på tredjeplass vert truleg eit utfordrande år for eksportverksemdene. Ordrane fall mot slutten av fjoråret, og etterspurnaden hjå handelspartnarane våre er venta å halda seg godt under normalen. I tillegg vil truleg den norske krona styrkja seg vidare dei neste månadane. Lønsoppgjeret medførde dessutan at gapet mellom norsk og internasjonalt kostnadsnivå aukar og forverrar konkurranseevna ytterlegare. Børsutvikling, eurokrise og låg rente framover Hovudindeksen på Oslo Børs steig i løpet av året med 15,4 %, frå 384,95 til 444,09 poeng. Det er ikkje dårleg om ein måler mot alternative plasseringar. Det er likevel viktig å hugsa kvifor det er vorte slik. Dei mektigaste sentralbankane i verda trykkjer no pengar i stort omfang, som dei pøsar inn i økonomien, for å stimulera til økonomisk vekst. Målet er å halda rentene nede mot null for å jaga kapitalen over i risikofylte investeringar som skal skapa vekst. Entusiasmen har likevel ikkje sprudla på Oslo Børs. På mange måtar er folk leie. Det har vore krise på krise sidan 2008

5 (finanskrise, gjeldskrise, lågare vekst i Kina og budsjettstup i USA) med påfylgjande usikkerheit på børsane. Konsumprisveksten har også gjennom 2012 vore langt under målet til Noregs Bank på 2,5 %. Veksten siste 12 månader (desember) var på 1,4 % og 1,1 % for KPI-JAE. Som fylgje av den låge inflasjonen, svak utsikt for internasjonal økonomi, låge eurorenter og sterk kronekurs, kutta Noregs Bank styringsrenta i mars med 0,25 prosentpoeng til 1,50 %. Denne renta har sidan vore uendra. Den Europeiske Sentralbanken (ESB) vedtok nyleg å halda renta i eurosona uendra på 0,75 %, og signaliserte at renta kanskje ville verta enno lågare. På grunn av den opne økonomien og fri flyt av kapital i Noreg, vil rentenivået i stor grad avhenga av rentenivået hjå handelspartnarane våre og vert truleg lågt i fleire år framover. Figuren under viser styringsrenta i prosent dei siste 5 åra og prognose framover frå Noregs Bank (fargane illustrerer sannsynligheitsfordeling): % 50% 70% 90% Voss Sparebank skal ha konkurransedyktige renter og auka rentene på nokre sparekonti frå 1. juli, medan rentene for bustadlån har vore uendra sidan Frå same dato vart innskotsrenta på BSU redusert til 4,75 %, ei svært gunstig spareordning for ungdom. LOKALMARKNADEN Utviklinga av folketalet i kommunen År Innbyggjarar År Innbyggjarar I 2012 har folketalet i Voss kommune auka med 80 personar til (førebelse tal). Arbeidsløysa i kommunen er låg. Frå 2000 har folketalet i hovudsak vore i svak vekst. Frå 2001 og fram til i dag har det stort sett vore fødselsoverskot, men netto innflytting var negativ både i 2001, 2003, 2005, 2006 og Det er svært viktig for utviklinga i kommunen at folketalet aukar. Ei ut- Kundeservice fordring for Voss, til liks med andre distriktskommunar, er at ein stor del av ungdomane tek høgare utdanning og at arbeidsmarknaden for personar med slik utdanning er avgrensa. Voss er likevel i ein gunstig situasjon med kort avstand til Bergen. Ei utfordring er det å gjera vossasamfunnet attraktivt å bu i, sjølv om ein må pendla til ein arbeidsplass utanfor kommunen. Særs viktig i så måte er tilgangen på sentrale bustadtomter/bueiningar og modernisering av Bergensbana. For lokaltrafikken mellom Voss og Bergen har det vore ei viss innskrenking i rutetilbodet dei seinare åra. Det vert no arbeida med å rusta opp Voss stasjon til eit meir funksjonelt trafikkknutepunkt. Bergensbana er ikkje berre viktig for Voss, men for utviklinga av Bergen og for vekst og utvikling i vår eigen landsdel. Av viktige saker for utviklinga av Voss framover er også kva som skjer med utvikling av sentrum og salet av Bømoen, med nær 2300 mål og 63 bygg, og kva dette store området vert utvikla til i framtida. Dei siste åra har det kome fleire nye arbeidsplassar innan varehandel og byggje- og anleggsverksemd. «Vossapakko» og Hardangerbrua tilfører ikkje berre auka handel på Voss og større aktivitet på arbeidsmarknaden i byggefasen, men aukar mobiliteten i arbeidsmarknaden også seinare. Reisetida mellom Voss, Eidfjord og Kinsarvik kan med ferdig bru koma ned mot 40 minutt. Opninga av den nye vindtunnelen på Tvildemoen i 2012 har også medført auka aktivitet i bygda, samstundes som bygget er i ferd med å ta ein fyrtårn posisjon godt synleg i landskapet. Rikeleg med snø og nyopna hotell har medført den beste sesongstarten nokosinne i Myrkdalen. Mykje peikar rette vegen for Voss Fjellandsby. Voss Skiskyttarlag er vald som arrangør av NM i skiskyting vinteren Dei store nasjonale og internasjonale arrangementa skapar entusiasme og liv som bygda vil ha nytte av i mange år framover. Voss er ei rik kulturbygd, med spanande arrangørar og festivalar; mellom andre Osafestivalen, Voss Cup, Ekstremsportveko, Balkanfest og Vossa Jazz. Sistnemnde skipar i palmehelga 2013 til den 40. festivalen. Reiselivsnæringa i kommunen synest å ha hatt eit nytt godt år var siste året for Jarl Hotell AS som i sommar vart selt til Midgard Gruppen AS. Året synest å vera rimeleg godt for dei to andre sentrumshotella. Generelt har næringslivet på Voss hatt eitt greitt år i 2012, med høg investeringsvilje, mange nyetableringar og få konkursar. I løpet av året vart det stifta 73 aksjeselskap, mot 69 stk. året før. Offentleg tenesteyting er den største næringa på Voss med om lag 30 % av arbeidstakarane. Undervisning og helse/omsorg er dei største sektorane innan offentleg tenesteyting. Handel, transport, tenesteyting og bank er den tredje største næringa med godt og vel 10 % av arbeidsstyrken. Deretter fylgjer jordbruk/skogbruk, bygg/anlegg/kraftforsyning og industri/ bergverk, som kvar har om lag 10 % av den samla sysselsettinga. Sysselsettinga har dei seinare åra gått noko ned i industrien og spesielt innan landbruket. Dei siste ti åra har kvar fjerde gardbrukar gått over til anna arbeid i Voss og omkring liggjande kommunar. Nedleggingstempoet er urovekkjande. 3

6 Forvaltningskapital VIKTIGE BALANSEPOSTAR - VEKST I INNSKOT OG UTLÅN Styret i Voss Sparebank er godt nøgd med marknadsutviklinga i I ein stadig meir konkurranseprega bankmarknad er det spesielt gledeleg at vi opplever fin innskotsvekst og større utlånsvekst enn på lenge, spesielt siste halvåret har det vore stor pågang etter kreditt frå næringslivet. Forvaltningskapitalen var ved utgangen av året på 3.270,9 mill. kr, ein auke på 213,0 mill. (7,0 %). I og med at Voss Sparebank ikkje låner inn pengar, kjem veksten i forvaltningskapitalen av auka kundeinnskot og eigenkapital Sparebanken opplever stor sparevilje både gjennom nedbetaling av lån og auka innskot. Kundeinnskota auka i 2012 med 185,8 mill. (7,4 %) til 2,697,7 mrd. kr, og utgjer om lag 98,6 % av utlåna. Innskotsveksten frå personkundane var på 112,3 mill. kr (6,2 %) og 62,6 mill. kr frå næring. Innskot Brutto utlån til kundar auka med 260,1 mill. (10,5 %) til 2.735,4 mill. kr. Utlånsveksten til personkundar var på 150,6 mill. kr (8,2 %), medan utlån til næringslivet auka med 109,5 mill. kr (17,3 %). Utlånsveksten til næring var spesielt stor i siste halvåret. Banken forventar konvertering av byggjelån til leilegheiter og hytter på godt over 100 mill. kr i Av utlånsvolumet utgjer lån til personkundar 72,9 % og lån til næring 27,1 %. Utlån til dotterselskapet Voss Sparebank Eigedom AS, på om lag 70 mill. kr, er inkludert i tala, men vert utlikna i konsernrekneskapen. Meir informasjon under Kredittrisiko på side 12 og note 2 og 4c. Utlån , , , , ,0 Styret er svært glad for den gode oppslutnaden om banken, noko som gjer at ein framleis maktar å finansiera utlåna ved hjelp av innskot og opparbeidd eigenkapital. I ei tid med usikkerheit i Europa og låg rente, vel mange private å spara pengar i bank. Sparing i fond har gått mykje attende. Likviditeten til banken er god og vert plassert i Noregs Bank, obligasjonar, rentefond og i korte utlån til bankar. Uroa i finansmarknaden har gjort at banken dei siste åra har hatt mykje likvide midlar plassert i Noregs Bank til svært låg rente. Slike innskot utgjorde ved årsskiftet 240,0 mill. kr. 53,8 mill. kr var plassert i andre finans-institusjonar og 221,6 mill. kr i sertifikat og obligasjonar. Av obligasjonane er 63,8 mill. kr obligasjonar med fortrinnsrett (OMF) til 10 % i risikovekt og 62,7 mill. kr med 20 % som risikovekt. Sjå side 12 og note 3. Bankeigedomen med teknisk utstyr er, etter ekstra nedskriving på 9,4 mill. og ordinær avskriving på 2,1 mill. kr, bokført til 60,0 mill. kr i balansen til dotterselskapet Voss Sparebank Eigedom AS. Banken har gitt dette selskapet eit konsernbidrag på 10 mill. kr (før skatt). 4 Eigenkapital i mill. kr 500, Konsernbalansen: Banken har to dotterselskap, som driv med utleige av fast eigedom og anna investeringsverksemd. Dei viktigaste skilnadene i balanseførte eignelutar i høve til morbanken er at lån på 69,3 mill. kr til dotterselskap vert utlikna, og verdi av bankbygget på 60,0 mill. vert teke inn i balansen. Vidare vert bokført verdi av investeringar i dotterselskap på 4,3 mill. utlikna. Dei viktigaste skilnadene på gjeldssida er at avsett konsernbidrag på 10 mill. og innskot frå dotterselskap på 4,7 mill. vert utlikna. I tillegg kjem skatteverknadene av endringane. Minoritetsinteressene er ute av konsernet, etter at det delvis eigde dotterselskapet Taubane Service AS vart avvikla i Konsernet sin eigenkapital er etter dette lik morbanken sin eigenkapital. DRIFTSRESULTAT Voss Sparebank har ikkje innlån frå marknaden og har såleis heller ikkje fått nyta godt av den store rente-nedgangen som har funne stad i pengemarknaden i løpet av året. Likevel var innteninga på den ordinære bankdrifta rimeleg god også i Resultatet før skatt vart på 33,6 mill. kr, vesentleg betre enn både fjoråret og budsjettet. Resultatet utgjer 1,06 % av gjennomsnittleg forvaltningskapital (GFK) og er påverka av ekstraordinære inntekter for til saman 9,8 mill. kr og ekstraordinære nedskrivingar for til saman 10,4 mill. kr før skatt.

7 Netto rente- og provisjonsinntekter (nettorenta) var 71,3 mill. kr, om lag som året før. Målt i prosent av GFK gjekk nettorenta ned frå 2,43 til 2,25 %. Også i 2012 var bankane fritekne for avgiftsinnbetaling til Bankenes sikringsfond. Inntekter av aksjar og andre verdipapir var i rekneskapsåret på 3,3 mill. kr. Overskotet i dotterselskapet Voss Invest AS på 2,6 mill. kr etter skatt er inntektsført under posten Inntekter av eigarinteresse i konsernselskap, og kjem av salet av Uttrågata 34. I same posten er eit negativt resultat i Voss Sparebank Eigedom AS på 7, 4 mill. kr etter skatt ført. Dette underskotet kjem av ei ekstraordinær nedskriving av eigedomen og teknisk utstyr på til saman 9,4 mill. kr. Andre gebyr og provisjonsinntekter var på linje med året før. Dei største inntektene her kjem frå fonds- og forsikringssal og frå årspris, kortbruk i utlandet og provisjon frå Visa Resultat før skatt i mill. kr I 2012 betalte banken ein mill. kr til Nets, tidlegare BBS. Ein reduksjon på 0,3 mill. kr som kjem av at banken no fører alle giroar sjølve. Betalingsoppdraget går dermed fleire dagar raskare enn når giroane vart sende til Nets for føring. Denne og liknande utgifter kjem i resultatrekneskapen fram under Provisjonskostnader og kostnader ved banktenester. I løpet av året har banken selt eigedomen Uttrågata 32 med ein bokført vinst på 5,7 mill. kr. Summen kjem fram i posten Andre driftsinntekter. Sum driftsinntekter vart 82,5 mill. kr mot 80,9 mill. kr året før. Driftskostnadene kom på 46,3 mill. kr. Som styret rekna med, er det litt lågare enn året før, men likevel 2,9 mill. over budsjettet. Kostnadsoverskridinga, i høve til budsjettet, kjem i stor grad av auka datakostnader, kostnader til oppgradering og betring av kunde- og sakshandsamarsystema. Banken betalar årleg husleige på 4,2 mill. kr til dotterselskapet Voss Sparebank Eigedom AS og omlag 0,1 mill. kr i leige av anna lokale fram til og med Sum driftskostnader var i 2012 på 1,46 % av GFK mot 1,62 % året før. I prosent av samla inntekter utgjorde kostnadene 56,9 %, eksklusive verdipapirvinstar. Voss Sparebank har gjennom mange år hatt låge kostnader samanlikna med andre bankar. Målet er likevel på nytt å få kostnadene under 50 % av inntektene. Rehabilitering og utbygging av bankbygget med stor årleg husleigekostnad gjer dette utfordrande, men når tyngda av aktiverte IT-kostnader, maskiner og inventar er avskrivne, vonar ein å nå målet. I rekneskapen for 2012 er det netto avsett 3,1 mill. kr til å møta framtidige tap på utlån. Note 2 h. I løpet av året vart det forlik i søksmålet banken reiste mot eit føretak innan eigedomsmekling. Million-erstatninga frå meklarføretaket sitt forsikringsselskap er ført som reduksjon av tidlegare konstaterte tap på lån. Som i landet elles, har også sparebanken registrert angrep av kriminelle som ved hjelp av trojanarar freistar å lura til seg informasjon for deretter å tappa nettbanken. Banken har ikkje hatt tap på dette. Vinsten ved avvikling av selskapet Taubane Service AS på nær 1,5 mill. kr er bokført under vinst/tap anleggsmidlar. Aksjetapet på 1,0 mill. kr ved sal av Voss Kjøttindustri AS er også ført her. Etter avsetjing av skatt på 11,5 mill., vart overskotet på 22,1 mill. kr og svarar til 0,70 % av GFK. Konsernresultatet: Dei største endringane i konsernrekneskapen samanlikna med morbanken sin rekneskap, er for det første at samla inntekter i konsernet for 2012 vart 90,4 mill. kr mot 82,5 mill. kr for morbanken. Konsernresultatet er slik som banken sitt resultat påverka av fleire betydelege eingongspostar. Dette gjeld hovudsakleg vinst ved sal av eigedomar på brutto 11,1 mill. kr, ført under posten andre driftsinntekter. I morbanken sin rekneskap er vinstane klassifisert både som vinst ved sal av eigedom, resultatandel frå dotterselskap og vinst ved avvikling av selskap. Andre vegen går nedskriving av bankbygget på brutto 9,4 mill. kr Kapitaldekning i prosent Kostnader i pst. av inntektene Overskot i mill. kr eks. verdipapir 5

8 Netto renteinntekter knytt til dotterselskap på 2,8 mill. kr er utlikna. Netto negativt årsresultat i dotterselskapa på 4,9 mill. kr er teke ut av konsernrekneskapen. Vinst ved eigedomssal i Voss Invest AS og Taubane Service AS på 5,4 mill. kr er ført som andre driftsinntekter. I tillegg kjem auka leigeinntekter i dotterselskap på 0,4 mill. kr. Morbanken sin bokførte aksjevinst på 1,5 mill. kr ved avvikling av Taubane Service AS er trekt ut frå konsernrekneskapen. Sum driftskostnader aukar med 7,8 mill. kr. Dette skuldast ordinære avskrivingar på 2,0 mill. kr og ekstra nedskrivingar på 9,4 mill. kr i Voss Sparebank Eigedom AS. I tillegg kjem andre driftskostnader i dotterselskap på 0,6 mill. kr. Motsatt går husleigekostnaden til morbanken på 4,2 mill. kr ut av konsernresultatet. Skilnaden i årsresultat mellom morbank og konsern er knytt til ulik vinst ved avvikling av Taubane Service AS. Skattekostnaden vert redusert til 10,2 mill. kr. Reduksjon i skattekostnad er hovudsakleg knytt til negativ resultatandel frå dotterselskap. Som følgje av nedskriving av bankbygget har dotterselskapet Voss Sparebank Eigedom AS ein negativ skattekostnad. Note 9a. Styret rår til at overskotet for 2012 vert nytta slik: Overført til gåver kr ,- Overført til fond for vurderingsskilnader kr ,- Overført til sparebankfondet kr ,- Disponert til saman kr ,- SOLIDITET - EIGENKAPITAL OG KAPITALDEKNING Eigenkapitalen til banken er i år tilført 20,1 mill. og utgjer til saman 537,8 mill. kr. Gåvefondet er på 7,0 mill. kr. Eigenkapitalen utgjer 16,4 % av totalkapitalen (forvaltningskapitalen), mot 16.9 % i fjor. Den risikovekta eigenkapitalen (kapitaldekninga) er for morbanken på 27,3 % mot 27,9 % året før og for konsernet høvesvis 27,4 % ved årsskiftet og 28,0 % på same tidspunkt året før. Denne utrekninga er gjort i samsvar med Finanstilsynet sine reglar for risikovekting av balansepostane og teljande ansvarleg kapital. Eigenkapital og risikoeksponering (ICAAP- BASEL II) Etter kapitalforskrifta skal alle bankar, uansett storleik, gjennomføra ei intern vurdering, med styrehandsaming av risikoprofil og kapitalbehov, minimum ein gong i året. Kravet til eigenkapital går i korte trekk ut på at banken skal ha ein forsvarleg eigenkapital sett i høve til den risikoen banken er utsett for. Bedriftsmarknad Styresmaktene sitt minstekrav til risikovekta kapitaldekning for finansinstitusjonar er 8,0 %. Finanstilsynet har i løpet av året, i tråd med Den europeiske banktilsynsstyresmakta, lagt til grunn at alle bankar i fyrste omgang bør ha minst 9 % rein kjernekapital. Nye og høgare krav til kjernekapital vil koma. Voss Sparebank har berre rein kjernekapital (opptent eigenkapital). Ved årsskiftet var den teljande eigenkapitalen til banken på 530,9 mill. kr. Etter siste risikovurdering (ICAAP) av styret, med oppdaterte tal frå årsskiftet, treng Voss Sparebank 203,2 mill. kr i eigenkapital, kapitaldekning på 11,1 %. Voss Sparebank har såleis 327,7 mill. kr meir i eigenkapital enn nødvendig kapital etter regelverket til styresmaktene, og viser soliditeten til den lokale sparebanken og evna til å tåla tap! Kapitalen er opparbeidd gjennom mange års nøktern og god drift, og gjer Voss Sparebank til ein av dei mest solide bankane i landet. Ved årsskiftet 2011 og per vart Voss Sparebank vurdert (rata) av DnB Markets til den mest kredittverdige banken i landet (A). Sist vurdering, med oppdaterte tal per , viser fylgjande trong for eigenkapital: Lovpålagt kapitalbehov på 8 % ( Basel II, Pilar 1) : kr 154,9 mill Sjølvpålagt kapitalbehov (ICAAP-tillegg, Pilar 2) : kr 48,3 mill Sum nødvendig kapital kr 203,2 mill Standardmetoden er nytta for kredittrisiko og basismetoden for operasjonell risiko. I høve til verksemda, omfanget og kompleksiteten til banken, er det styret si oppfatning at Voss Sparebank har tilfredsstillande risikostyring og føremålstenleg organisering. Note 6 a og b. STRUKTURENDRINGAR I BANKNÆRINGA Ca. 30 % av den norske finansmarknaden vert forvalta av utanlandske interesser og om lag det sama av største banken i landet. Komande krav til større eigenkapital, nye likviditetskrav, risiko for større tap og lågare kredittetterspurnad, har auka fokuset på rasjonaliseringar og samarbeid i banknæringa. Ved inngangen til året var det att 112 sjølvsendige sparebankar med til saman 725 ekspedisjonsstader i Noreg. Frå år 2000 er det ein nettoreduksjon på 8 bankar og 274 ekspedisjonsstader. I løpet av 2012 har spare- og forretningsbankane avvikla netto 42 ekspedisjonsstader i landet. På slutten av året kunngjorde Bø Sparebank og Seljord Sparebank at dei innleiar samtalar med tanke på fusjon. Det same har Øystre Slidre Sparebank og Sparebank 1 Hallingdal, og Sparebank 1 Telemark og Holla og Lunde Sparebank gjort. I løpet av 2012 har Voss Veksel- og Landmandsbank ASA og Gildeskål Sparebank vedteke å slutta seg til Terra Gruppen AS. SAMARBEIDSPARTNARAR Finans Norge Finansnæringens Fellesorganisasjon, vart etablert av Sparebankforeningen og Finansnæringens Hovedorganisasjon. Ved nyttår gjekk Finansnæringens hovedorganisasjon (FNO) saman med Finansnæringens Arbeidsgiverforening (FA) til Finans Norge (FNO). Dermed samsvarar det norske namnet med det engelske namnet, Finance Norway (FNO), som har vore nytta sidan samanslåinga i Samarbeidsorganisasjonen vart etablert for å styrkja finansnæringa i Noreg. Regelverket for finansnæringa vert stadig meir komplisert og omfattande. Det krev spisskompetanse og eit sterkt fagmiljø i næringsorganisasjonane. FNO har om lag 100 medarbeidarar med høg kompetanse på ulike fagområde og representerer i praksis heile finansnæringa i Noreg, både innan næringspolitiske og arbeidsgjevarmessige område. Dei Samarbeidande Sparebankane (DSS) Voss Sparebank gjekk inn som ny samarbeidspartnar i DSS-samarbeidet frå Deltakarane i samarbeidet er: Haugesund -, Skudenes & Aakra -, Flekkefjord -, Etne -, Lillesand -, Søgne og Greipstad -, Luster - og Voss Sparebank. Administrasjonen i DSS er lokalisert i Haugesund Sparebank og består av tre tilsette, ein dagleg leiar og to medarbeidarar på IT og prosjektarbeid. Dei tilsette i DSS skal vera alle bankane sin ressurs innanfor IT - området og avtaleforvaltning. Gjennom det frivillige samarbeidet

9 trekkjer bankane synergiar innanfor mellom anna innkjøpsavtalar, kostnadssparing og andre stordriftsfordeler. Vi ser at bankane har mykje å henta på denne ordninga og bankane samarbeider tett på stadig fleire område. Frende Forsikring - Frende Holding AS Voss Sparebank eig 0,8 % av forsikringsselskapet Frende Forsikring som starta opp i Frende Skadeforsikring AS og Frende Livsforsikring AS er eigd av 14 sparebankar. Både skade- og livselskapet har tilhald i Bergen. For banken betyr dette at vi via Frende kan tilby eit totalt forsikringsprodukt med både liv- og skadeforsikring. Banken har brukt store ressursar på forsikringssatsinga, og det er gledeleg å sjå at satsinga viser godt att i provisjonsinntektene til banken. Kundeundersøking (EPSI Rating) med over 2000 intervju viste at Frende Forsikring var det forsikringsselskapet som hadde mest nøgde kundar i Norne Securities AS Norne Securities er verdipapirføretaket til banken. Via Norne tilbyr Voss Sparebank eit svært godt handels- og portefølgjesystem, til kundar som ynskjer å handla aksjar. Selskapet vart etablert i juli 2008 og er eit fullservice verdipapirføretak. Voss Sparebank eig 2,1 % av selskapet. I slutten av året overtok Nornes Securities innhaldet i Terra Markets etter at dette selskapet hadde mista konsesjonen. Som eigar trur og håpar vi at dei endringar som er gjort i selskapet skal gje god effekt og at selskapet etter kvart oppnår positiv drift. EnterCard Voss Sparebank sel kreditt- og firmakort på vegne av Enter Card. Visa Business Gold er firmakortet for små- og mellomstore verksemder som forenklar og reduserer administrasjonen knytt til reiser og andre utlegg. Banken får provisjon av salet. Eiendomskreditt AS og Kredittforeningen for Sparebanker AS Voss Sparebank eig 4,6 % av Eiendomskreditt AS som held til i Bergen. Eiendomskreditt AS og dotterselskapet Kredittforeningen for Sparebanker AS er samarbeidspartnarar som kan nyttast til deling av større låneengasjement og til innlån av midlar. Brage Finans AS Voss Sparebank eig selskapet saman med 9 andre bankar. Selskapet vart etablert Hovudproduktet er leasing. Voss Sparebank sin eigardel er 2,0 %. Evry AS (tidlegare EDB Ergo Group AS) Evry er i kroner den største samarbeidspartnaren til banken. Selskapet er leverandør av IKT-systema våre. Som Nordens største leverandør av IKT innanfor bank og forsikring, er banken sikra moderne dataløysingar innan Internavdeling alle felt. Kundane våre får samla bank, spareprodukt og forsikring i ein nettbankavtale. IKT er ein stor årleg kostnad, men gode og framtidsretta IT-løysingar er avgjerande for effektiv drift. Fondsselskap Voss Sparebank har distribusjonsavtalar for fondsprodukt med DnB Asset Management AS (tidlegare DnB NOR Kapitalforvaltning ASA) og Holberg Fondene. Dette gjer at banken kan tilby kundane mange ulike spare- og fondsprodukt frå fleire aktørar. Banken får provisjon av salet. STYRING AV VERKSEMDA Voss Sparebank er i særklasse det største tiltaket bygdefolket i kommunen eig og styrer saman. Bygdefolket har bygd opp sparebanken gjennom generasjonar til den mest solide banken i landet. Voss Sparebank driv målretta arbeid for å styrkja konkurranseevna på kort og lang sikt. I det ligg mellom anna utvikling av medarbeidarane, produkt og styringssystem. Voss Sparebank har valt å vera sjølvstendig i ein samfunnssektor som er prega av auka sentralisering og større avstand til kundane som fylgje av samanslåingar, alliansar og oppkjøp. Sjølvstende gjer Voss Sparebank handlekraftig. Banken legg vekt på nærleik til kundane og god service, samstundes som banken skal vera ein konkurransedyktig bank, bygd på tillit og skal driva etter strenge etiske og sunne økonomiske prinsipp til beste for kundane og lokalsamfunnet. Styringsstrukturen til sparebankane fylgjer sparebanklova og samsvarar ikkje med aksjeselskap, som har til hovudoppgåve å maksimera overskotet til beste for aksjonærane. Eigarstyringa i sparebanken er tillagt forstandarskapet som er samansett av 24 medlemar, fordelt med 12 innskytarvalde, 6 kommunevalde og 6 frå dei tilsette. Det er viktig at kundane stiller på det årlege innskytarvalet til banken og er med å påverka utviklinga og styringa av føretaket. Kontrollnemnda har tre medlemar. Ein av medlemane har juridisk bakgrunn i samsvar med gjeldande krav i sparebanklova 13. Ei viktig oppgåve for nemnda er å sjå til at styret er klar over ansvaret sitt og utfører oppgåvene sine. Styret er samansett av seks medlemar. Styremedlemene har yrkesbakgrunn frå næringar som er typiske for området til banken. Styret er oppteken av å ha best mogeleg kunnskap om lokalmarknaden og dei kundar som opererer innanfor dette området. Det er ei av føremonene til ein lokalbank. Styret fungerer som revisjonsutval i samsvar med Sparebanklova 17 c-e. Revisjonsutvalet har fire møte i året - eitt i kvartalet, der hovudoppgåvene er gjennomgang og drøfting av kvartalsrekneskap og risikorapportering innanfor kredittområdet. I 2012 har styret hatt 17 styremøte og handsama 128 saker. Styret har utarbeida årsplan for arbeidet sitt og legg vekt på å sikra tilstrekkeleg kunnskap og kompetanse hjå medlemane. Oppfølging av drifta, strategi, risiko- og kapitalstyring, og overvaking av marknader og 7

10 8 Ålmennyttige gåver I 2012 vart det nytta 2,8 mill. kr til gåver, sponsorstønad og støtteannonsering. Dei største gåvene gjekk til: Voss Sjukehus kr ,- FIS Freestyle VM 2013 kr ,- Voss Ski- og Tursenter kr ,- Vossa Jazz kr ,- NM hopp Bavallen kr ,- Voss IL kr ,- Voss Skyttarlag kr ,- Ekstremsportveko kr ,- Vossestrand RK kr ,- Bulken IL kr ,- FBK Voss kr ,- IL Eldar kr ,- IL Vargar kr ,- IL Ørnar kr ,- Voss Freestyleklubb kr ,- Årmotslia Skisenter kr ,- Voss RK kr ,- Voss KFUM/KFUK kr ,- Evanger Musikklag kr ,- Voss Musikklag kr ,- Voss Skulemusikk kr ,- Bjørgum Ungdomslag kr ,- Evanger Grendaslag kr ,- Hauge Ungdomslag kr ,- Jordalen Grendalag kr ,- Kløve Ungdomslag kr ,- Oppheim Ungdomslag kr ,- Ungbjørk Ungdomslag kr ,- Voss Ungdomslag kr ,- Sommar på Sævelid kr ,- Sponsoravtalar Sparebanken har sponsoravtalar med mange lag i bygda og gjev i tillegg eingongsstønad til ein del andre lag. Samla tilførte banken desse aktørane 0,7 mill. kr i Mellom desse er: Balkanfest Voss Ski- og Tursenter Vossa Jazz Voss Golfbaner AS IL Eldar Voss Skulemusikk Voss Idrottslag IL Vargar Vossevangen Cykleklubb VossaLangrenn Voss Freestyleklubb Bulken IL IL Ørnar Osafestivalen rammevilkår er viktige fokusområde for styret. Eigenevaluering av arbeidsform, kompetanse, prioriteringar og samarbeid mellom styre og leiing vert gjennomført årleg. Etter svært mange år som ansvarleg revisor for sparebanken slutta Wilhelm Forland (69) i Som ny revisor vart Åse Steen-Olsen i Revisorgruppen engasjert. Revisjonen vert utførd i samsvar med gjeldande regelverk. Ekstern revisor deltek etter behov i styremøte, i møte med revisjonsutvalet og i møte med kontrollnemnda. Ekstern revisor gjev kvart år uttale til styret om kvaliteten av internkontrollsystemet og om gjennomføringa av kontrollane. Voss Sparebank har ikkje krav om internrevisjon. Banken legg stor vekt på å ha ein veldefinert organisasjon til ei kvar tid, med klare ansvarsområde og fullmakter. Det er laga stillingsinstruksar for alle leiarstillingar og utarbeidd eit omfattande system av rutinar og styringssystem. Meir informasjon om eigarstyring og leiing av banken er å finna etter notane. RISIKOPROFIL Sjølv om verksemda til banken fører med seg ei rekkje risiki, vurderer styret den samla risikoeksponeringa til banken som låg/moderat. Styret har vedteke prinsipp for risikostyringa gjennom ulike styringsdokument. Risikotilhøva vert overvaka ved analysar av aktuelle risiki, med kvartalsvis rapportering til styret. ICAAP-analysane vert oppdaterte minst ein gong årleg, dekkjer alle vesentlege aktivitetsområde og er ein integrert del av banken sitt kvalitetssikringssystem. Vesentlege område er kreditt-, marknads-, likviditets-, omdømme- og operasjonell risiko. Kredittrisiko Kredittrisiko er risikoen for tap som fylgje av at kundar eller motpartar ikkje har evne til å oppfylla forpliktingane sine overfor banken. Kredittrisikoen er det største risikoområdet i verksemda til banken og knytt til utlån/kreditt, garantiar og til verdipapirbehaldninga. Styring av kredittrisiko skjer ved hjelp av kredittpolicy, fullmaktsystem, risikoklassifisering og andre fastsette retningslinjer frå styret. Risikoen for tap på utlån og garantiar vert vurdert som låg/moderat. Overvakinga skjer regelmessig ved gjennomgang av misleghald, overtrekk, økonomioppfølging av kundane og verdien på trygda. Næringskundar vert systematisk risikoklassifisert etter mottak av rekneskap. Privatkundar vert vurderte etter gjeldsgrad i høve til samla inntekt og verdi av deponert trygd. I 2012 hadde banken stor vekst i utlån til kundar, 260,1 mill. kr (10,5 %), samstundes som garantivolumet auka med 22,3 mill. til 69,3 mill. kr. Utlånsveksten til lønstakarane var på 150,6 mill. kr (5,5 %), medan lån til næringsliv auka med 109,5 mill. kr (17,3 %). Ved årsskiftet var nær 99 % av alle engasjementa risikoklassifiserte. 93,2 % av engasjementa er klassifiserte med låg eller moderat risiko for tap (ingen tapsrisiko), 5,6 % med ein viss fare for tap og 1,0 % med stor tapsrisiko. Klassifiseringa viser ein avtakande risiko dei siste åra. 72,9 % av alle utlåna er gjevne til hushaldningar/lønstakarar. Det meste mot pant i bustad. All historikk i banken viser svært lite tap på personlån. Lån til næringslivet utgjorde 27,1 % av brutto utlån og medfører større kredittrisiko. Det er difor nedfelt i kredittpolicyen til banken at lån til næring berre skal ytast til verksemder i Voss kommune (primærmarknaden) og til verksemder lokaliserte i kommunar som soknar til primærmarknaden. Banken hadde ved årsskiftet eitt engasjement, med tillegg av vårt eige eigedomsselskap og Noregs Bank, som vert rekna som store engasjement etter gjeldande regelverk. Eit engasjement er stort når det utgjer 10 % eller meir av eigenkapitalen til banken.

11 Av kredittpolicyen til banken går det mellom anna fram at maksimum engasjement for ein enkelt kunde ikkje bør overstiga 10 % av den ansvarlege kapitalen til banken og 20 % på konsolidert basis. Salsmål og krav om snarleg svar på søknader skal aldri gå ut over kvaliteten på kredittvurderingane, og kreditt skal ikkje ytast til forretningsidear ein ikkje har full forståing av, eller ein god grunngjeven oppfatning av. Samla individuelle nedskrivingar av utlån er gjennom året reduserte med 0,7 mill. til 12,2 mill. kr, samstundes som gruppenedskrivingane er auka med 0,5 mill. netto, til 28,7 mill. kr. Tapsavsetjingane utgjer 1,5 % av brutto utlån. Ein nedgang på 0,2 prosentpoeng frå året før. Tapsutsette, ikkje misleghaldne engasjement, utgjorde ved årsskiftet 2,6 % av brutto utlån, 72,3 mill. kr. Misleghaldne nærings- og personlån var på eit svært lågt nivå, 3,6 mill. og 1,7 mill. kr (0,2 %). Netto nedskrivingar for tap på utlån er resultatført med 3,1 mill. kr. Tapa var små i 2012, 0,06 % av brutto utlån. Pårekneleg tapsprosent dei næraste åra vil vera mellom 0,1 % og 0,3 % av brutto utlån. Med utgangspunkt i risikoklassifiseringa og føretekne nedskrivingar av utlånsmassen, vurderer styret risikoen i personmarknaden som låg og i næringsmarknaden som moderat. Styret vurderer nedskrivingane som tilstrekkelege for å dekka risikoen i porteføljen. Note 2. Marknadsrisiko Marknadsrisiko er risiki relaterte til rente-, valuta- og kursrisiko. Det samla marknadsrisikonivået er vurdert som tapspotensialet for aksjar, renter og valuta. Kundeservice Renterisiko Renterisiko er eit resultat av at rentebindingstida på aktiva- og passivasida ikkje er samanfallande. Banken er berre i liten grad eksponert for renterisiko. Banken har ikkje innskot eller utlån med renterisiko. Renterisikoen på obligasjonsporteføljen utgjorde ved utgangen av året 0,2 %. Ved ei renteendring på eitt prosentpoeng vil kursen/verdien av obligasjonane dermed endra seg med 0,4 mill. kr. Målet til styret er å halda verdiendringa av porteføljen innanfor +/- 3,0 mill. kr ved ei renteendring på eitt prosentpoeng. Note 3. Aksjerisiko Aksjerisiko er marknadsrisiko knytt til posisjonar i eigenkapitalinstrument, inkludert derivat. Plasseringar i aksjefond og kombinasjonsfond er ein del av aksjerisikoen, som er låg vurdert ut frå eksponert sum. Banken har ikkje drive handel med opsjonar og derivat. Banken har ikkje handelsportefølje av aksjar, eigenkapitalbevis eller aksjefond. Bokførd verdi av børsnoterte aksjar og eigenkapitalbevis (omløpsaksjar) var på 8,6 mill. kr, som er litt over 0,2 % av forvaltningskapitalen. Urealiserte kursvinstar i børsnoterte aksjar og eigenkapitalbevis var ved årsskiftet 25,4 mill. kr. Note 4 b. Valutarisiko Valutarisiko er risikoen for tap når valutakursane endrar seg. Voss Sparebank har ikkje lån i valuta eller andre nemneverdige valutaposisjonar. All valutaomsetnad vert gjort som kommisjonær for valutabank. Likviditetsrisiko Likviditetsrisiko er risikoen for manglande likviditet til å oppfylla dei finansielle pliktene ved forfall. Ved årsskiftet utgjorde kundeinnskota 98,6 % av brutto utlån, mot 101,5 % året før. Utlånsporteføljen til banken har forholdsvis lang nedbetalingstid, medan storparten av innskota frå kundar ikkje har oppseiing. Voss Sparebank har god likviditet og låner ikkje, som dei fleste bankar, inn pengar i penge- eller obligasjonsmarknaden. I tider med fungerande pengemarknad, vert derimot storparten av overskotslikviditeten vår lånt ut til andre finansinstitusjonar. Slike lån vert for det meste gjevne for 1-3 månader om gongen. Ved årsskiftet hadde banken 53,8 mill. kr i utlån til andre finansinstitusjonar. Store deler av verdipapirporteføljen på 221, 6 mill. kr vert vurdert som lett omsetteleg, medan obligasjonslåna til bankar på 62,7 mill. kr kan ha noko svakare likviditet i spesielle situasjonar. I spesielle høve kan dei ansvarlege låna på 14,5 mill. kr til andre bankar vera lite likvide. Note 3. Risikoen for bråe svingingar i likviditeten er i tillegg sikra gjennom trekkrettar i Noregs Bank og DnB NOR. Styret i Voss Sparebank er tilfreds med likviditetssituasjonen og vurderer risikoen som låg. Likviditetsindikatoren til Finanstilsynet var ved årsskiftet på 117, godt over målet til styret på minimum 107 (låg risiko). Finanstilsynet har varsla om innføring av nye likviditetskrav for bankane frå 2015, Liquidity Coverage Ratio (LCR), som skal vera 100 % eller meir. Frå 2018 kjem eit krav om langsiktig likviditet, Net Stable Funding Ratio, (NSFR). LCR-rapportering til Finanstilsynet starta i Etter dette likviditetskravet hadde Voss Sparebank ved årsskiftet 89,6 %. Operasjonell risiko Operasjonell risiko er risikoen for tap som fylgje av utilstrekkelege eller sviktande interne prosessar eller system, menneskelege feil, eller eksterne hendingar. Av risiki, som vert vurderte nærare etter den nye kapitalkravforskrifta, kan nemnast konsentrasjonsrisiko, geografisk risiko, omdømerisiko og strategisk risiko. Styret er oppteke av at strategisk / forretningsmessig risiko og omdømerisiko vert handtert på ein god måte. Styret arbeider difor systematisk med strategiske vurderingar og legg stor vekt på etiske haldningar. Banken skal ikkje gjennomføra investeringar som utgjer ein uakseptabel risiko for at me medverkar til uetiske handlingar, som t.d. grove eller systematiske krenkingar av menneskerettane og/eller alvorlege miljøskadar. Banken har gjort seg svært avhengig av moderne teknologi, særleg IKTløysingar. Våre IKT-løysingar vert leverte av Evry. Deira retningsliner for utvikling, leveranse og datatryggleik gjeld for desse tenestene. Voss Sparebank har eigne retningsliner for å sikra at drifta er i samsvar med IKT-forskriftene. Etter styret si vurdering, er Voss Sparebank sin bruk av IKT i samsvar med dei lover og reglar som gjeld. PERSONALE, LIKESTILLING, ARBEIDSMILJØ OG ETIKK Ved utgangen av året hadde banken 30 fast tilsette. To av desse var ved årsskiftet i mellombels redusert stilling og ein langtidssjukmeldt. Gjennom året vart det nytta 29,7 årsverk. 9

12 10 Av banken sine fast tilsette er 17 kvinner og 13 menn. Ein av dei fire avdelingseiarane er kvinne. To av dei seks styremedlemene er kvinner. Ein av tre personar i kontrollnemnda er kvinne. Av medlemene i forstandarskapet er 11 kvinner og 13 menn. Som arbeidsgjevar held banken seg til reglane om å fremja likestilling og hindra diskriminering på grunn av kjønn, nedsett funksjonsevne, etnisitet, nasjonalitet, avstamming, hudfarge, språk, religion og livssyn. Alle tilsette har dei same mogelegheitene for personleg og fagleg utvikling. Banken har kollektiv pensjonsforsikring, gruppeliv, yrkesskade og reiseforsikring. Frå 1. februar i 2011 vart den kollektive ytingspensjonen lukka. Banken gjekk frå same dato over til innskotspensjon (med maksimale satsar) for ny-tilsette og for tilsette som ynskte overgang. Kollektiv ytingspensjon under utbetaling vert regulert med avkastninga av ordninga sitt fond. Banklovkommisjonen leverte nyleg sin tredje rapport om korleis tenestepensjonsordningane i private verksemder skal tilpassast den nye folketrygda. Det er venta at regjeringa vil leggja fram forslag til lovendringar for Stortinget i løpet av 2013 og grunn til å tru at endringane vil få fleirtal. Det vert spesielt interessant å sjå om tilpassingane også vil koma til å gjelda for offentleg sektor. For å styrkja kvaliteten på rådgjevinga og gje kundane god service, har banken satsa målretta på høg kompetanse og å tilpassa organisasjonen. Alle kunderådgjevarane i banken vart i 2011 autoriserte finansielle rådgjev -arar (13 stk.). 14 tilsette er autoriserte forsikringsrådgjevarar. Arbeidsmiljøet i banken vert vurdert som godt. Dei nye lokala i Vangsgata fungerer som planlagt og er på fleire måtar tilrettelagde for å tilfredsstilla ulike behov hjå dei tilsette. Av helsefremjande tiltak kan nemnast at alle arbeidsborda er utrusta med elektrisk hev-/senkefunksjon. Det vert årleg nytta ressursar på tiltak av både helsefremjande og sosial karakter for å styrkja samhaldet og arbeidsmiljøet. Bedriftslækjarordninga, med årleg kontroll, fungerer tilfredsstillande. Det har ikkje vore registrert skadar på personar. Sjukefråværet er normalt lågt, men auka siste året til 4,2 % av den samla arbeidstida i banken. Styret ynskjer at alle tilsette er beviste sitt etiske ansvar og har god kunnskap om dei etiske retningslinjene til banken. Retningslinjene vert difor handsama av styret årleg og gjennomgått i plenum med dei tilsette. Banken har eit aktivt bedriftsidrettslag som er flinke til å dra i gang populære aktivitetar. Banken driv ikkje verksemd som ureinar det ytre miljøet meir enn det som er normalt for næringa. UTSIKTENE FRAMOVER Sjølv om dei gjeldstyngja landa i Europa i haust har fått lettare tilgang til finansiering, er det framleis trong for store innstrammingar. Dette medfører stor usikkerheit for den økonomiske utviklinga framover. Interessant vert det å sjå om Euroen overlever den krisa Europa no er inne i. Utsiktene for styringsrentene i land, som er viktige for norsk økonomi, vil truleg vera nær null lenge. Denne situasjonen vil også medføra låg rente i landet vårt. I bygda forventar vi god aktivitet. «Vossapakko» er snart ferdig, men det står framleis att mykje av tiltakspakkane frå styresmaktene. Byggjeaktiviteten trur vi vil halda seg oppe, med mange nye fritidshusvære både i Bavallen, i Myrkdalen, på Oppheim og fleire andre stader i bygda. Dei mange hyttekjøparane og tilreisande til bygda gjev positive ringverknader og er med å auka kjøpekrafta og investeringsevna til fleire av verksemdene i bygda. For å utvikla Voss som regionsenter og for å få auka folketalet, er det svært viktig å få på plass sentrumsnære bustadtomter/bueiningar og leggja godt til rette for pendlarar som har arbeidet sitt utanfor kommunen. Styret reknar med at utviklinga til Voss Sparebank vil halda fram på nivå med 2012, omsynteke resultatmessige eingongsforhold. Ein ventar at presset på rentenettoen held fram som fylgje av høg konkurranse. På litt lenger sikt vil renta auka og betra avkastninga på eigenkapitalen og innteninga til banken. Innkjøpssamarbeidet med sju andre sparebankane (DSS) fungerer som tiltenkt og gjev banken kostnadsreduksjonar ein elles ikkje ville fått. Serviceinnstilte og kompetente medarbeidarar er, saman med banken sin solide eigenkapital og gode likviditet, vesentlege faktorar som vil sikra banken sin plass som ein sjølvstendig, framtidsretta og god sparebank på Voss. Banken stettar alt no forventa, nye internasjonale og nasjonale krav til auka soliditet i finansnæringa. Styret kjenner ikkje til noko som, etter utgangen av rekneskapsåret, er viktig for vurdering av stillinga til banken. Takk til kundar, tilsette og tillitsvalde. Styret rettar ei stor takk til alle kundar og bygdefolket for svært god oppslutnad om Voss Sparebank. Styret takkar òg alle tillitsvalde for innsatsen og ikkje minst dei tilsette i banken for stor innsats og godt samarbeid i året som er gått. Styret ser fram til stort engasjement og godt samarbeid i 2013 til beste for kundane og interessegruppene elles. Voss, / Styret for Voss Sparebank