Årsmelding Bustadkreditt ÅRSMELDING

Transkript

1 Årsmelding 2018 Bustadkreditt ÅRSMELDING

2 Innhald 3 Hovudtal 4 Årsmelding frå styret 8 Resultat 9 Balanse 10 Kontantstraumoppstilling 11 Eigenkapitaloppstilling 12 Notar 43 Revisjonsmelding 46 Erklæring frå styret og dagleg leiar 47 Opplysningar om selskapet GRAFISK UTFORMING: Sparebanken Sogn og Fjordane E. Natvik Prenteverk AS

3 Hovudtal RESULTATREKNESKAP Resultat etter skatt Netto renteinntekter i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 1,13 % 1,24 % Resultat etter skatt i % av gjennomsnittleg forvaltningskapital 0,82 % 0,88 % HOVUDTAL FRÅ BALANSEN Brutto utlån til kundar ekskl. påkomne renter Nedskriving på utlån Eigenkapital Forvaltningskapital Gjennomsnittleg forvaltningskapital ANDRE NØKKELTAL Kostnader i % av driftsinntekter 5,00 % 4,57 % Nedskriving i % av brutto utlån (Resultatført) 0,02 % 0,03 % Nedskriving i % av brutto utlån (Balanseført) 0,05 % 0,09 % Eigenkapitalavkastning etter skatt *) 9,95 % 11,44 % Kapitaldekningsprosent 19,24 % 21,74 % LCR (Likviditetsindikator) 143 % 124 % BALANSEUTVIKLING 12 MND. VEKST Vekst i forvaltningskapital 11,09 % 23,67 % Vekst i utlån til kundar 12,53 % 23,86 % Opplysningar om utlånsporteføljen Overdekning i sikringsmassen (mill. kr) Overdekning i sikringsmassen (%) 18,4 % 22,6 % Indeksert belåningsgrad 58,1 % 56,9 % Uindeksert belåningsgrad 58,1 % 58,1 % Utferda OMF-volum pålydande (mill. kr) Anna fyllingssikkerheit enn utlån (mill. kr) 75,9 249,3 Vekta tid sidan låna vart oppretta (år) 3,3 3,4 Vekta restløpetid for utlåna (år) 17,9 17,1 Andel lån med flytande rente 100 % 100 % Andel fleksilån 17,9 % 20,8 % Gjennomsnittleg volum pr. lån (mill. kr) 1,40 1,30 Tal lån Andel lån med trygd i bustad i utlandet 0 % 0 % *) Rekna av inngåande eigenkapital justert for kapitalutviding og utbetalt utbytte. Bustadkreditt ÅRSMELDING

4 Årsmelding 2018 Hovudtrekk Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS (BSF) er eit heileigd dotterselskap av Sparebanken Sogn og Fjordane. Selskapet er etablert ved banken sitt hovudkontor i Førde. Sparebanken Sogn og Fjordane fekk i januar 2009 konsesjon frå Finanstilsynet til etablering av bustadkredittføretak og utferding av obligasjonar med fortrinnsrett. Ved utgangen av 2018 er det utferda obligasjonar med fortrinnsrett for 15,0 mrd. kr, og selskapet har ein samla sikringsmasse på 17,8 mrd. kr. Dette gir ei overdekning (justert) på 18,4% i forhold til det utferda OMF-volumet. Sikringsmassen er samansett av bustadlån til ein bruttoverdi på mill. kr, og bankinnskot på til saman 75,9 mill. kr. Bankinnskota inngår som fyllingssikkerheit. Fyllingssikkerheita utgjer 0,43% av samla sikringsmasse. Alle låna som ligg i kredittføretaket har flytande rente. Av utlånsvolumet er 17,9% fleksilån. Etableringa av BSF har vore ein viktig del av Sparebanken Sogn og Fjordane sitt arbeid for å sikre langsiktig likviditetstilførsel. Føretaket har også vore avgjerande for å kunne tilby kundane bustadlån til konkurransedyktige vilkår. Ved utgangen av 2018 var det bustadlån i kredittføretaket. Gjennomsnittleg lånegrad (vekta etter innvilga volum) er på 58,1%, og vekta gjennomsnittleg nedbetalingstid er på 17,9 år. Vekta tid sidan låna vart oppretta er 3,3 år. Gjennomsnittleg lån pr. kunde er på 1,4 mill. kr. Veksten i brutto utlån siste år er på 1996 mill. kr. Den geografiske fordelinga av utlånsportefølja, fordelt etter bustadadressa til låntakarane, ser slik ut: LANDSDEL PROSENT Vestlandet 79,3 % Austlandet 18,9 % Midt-Norge 0,8 % Sørlandet 0,5 % Nord-Norge 0,5 % Utlandet 0,0 % Totalt 100,0 % FYLKE 5 STØRSTE FYLKE I UTLÅNSVOLUM PROSENT Sogn og Fjordane 51,2 % Hordaland 25,3 % Oslo 9,6 % Akershus 5,8 % Rogaland 1,5 % Resten av landet 6,6 % Totalt 100,0 % KOMMUNE 5 STØRSTE KOMMUNAR I UTLÅNSVOLUM PROSENT Bergen 21,0 % Førde 12,1 % Flora 10,8 % Oslo 9,6 % Sogndal 3,3 % Resten av landet 43,2 % Totalt 100,0 % Fordelinga av storleiken på låna er som følgjer: LÅNESTØRRELSE FORDELING UTLÅNSVOLUM VOLUM (MILL. KR) 0 1 mill mill mill over 3 mill Totalt Resultatrekneskapen Selskapet har i 2018 oppnådd eit driftsresultat før nedskriving på utlån på 183,5 mill. kr. Nedskriving på utlån er på 2,9 mill. kr. Årsresultatet etter skatt er på 140,5 mill.kr. For 2017 var årsresultatet etter skatt på 134,6 mill. kr. Resultatet er prega av press på marginar gjennom Forvaltningskapitalen har auka vesentleg, medan auken i fundingkostnadene og uendra kunderenter har utfordra marginane siste året. Netto renteinntekter i 2018 utgjer 193,2 mill. kr. Dette tilsvarer 1,13% av gjennomsnittleg forvaltningskapital. Tilsvarande tal for 2017 var netto renteinntekter på 190,9 mill. kr (1,24 % av gjennomsnittleg forvaltningskapital). Bustadkreditt ÅRSMELDING

5 Driftskostnadene for 2018 er på 9,7 mill. kr og tilsvarer 5,0 % av samla driftsinntekter. I 2017 var driftskostnadene 8,7 mill. kr (4,6% av samla driftsinntekter). BSF har auka forvaltningskapitalen vesentleg gjennom året, og dette medfører auka honorarkostnader til morbanken, kostnader ved utlegging av obligasjonar samt auke i ratingkostnader. Selskapet har ingen tilsette, og kjøper tenester frå Sparebanken Sogn og Fjordane og Evry ASA. Alle kjøpte tenester er baserte på marknadsmessige vilkår. Den største kostnaden er knytt til kjøp av tenester frå Sparebanken Sogn og Fjordane. Forventa tap på utlån og utvikling i misleghaldne engasjement Kredittforetaket nyttar Sparebanken Sogn og Fjordane sine retningslinjer for vurdering av forventa tap på utlån, garantiar og unytta trekkrettar. Selskapet har ved utgangen av 2018 ti lån i misleghald over 90 dagar, men ingen konstaterte tap. I 2018 er det kostnadsført 2,9 mill. kr for endring i forventa tap. Samla balanseført avsetning er på 8,9 mill. kr, og utgjer 0,05 % av brutto utlån. Misleghaldet vert følgt nøye. Balanse og kapitalforhold Forvaltningskapitalen har auka i takt med utlånsporteføljen og er på mill. kr pr Dette er ein auke på mill. kr det siste året. Selskapet baserer innlåna frå finansmarknaden på utferding av obligasjonar med fortrinnsrett. I tillegg har selskapet sterke og langsiktige kredittavtaler med Sparebanken Sogn og Fjordane. I 2018 er det utbetalt 134 mill. kr i utbytte til morbanken. Beløpet er lik resultatet som vart opptent i selskapet i Eigenkapitalen er ved utgangen av året på 1499 mill. kr. All eigenkapital i selskapet er rein kjernekapital, og den reine kjernekapitaldekninga er på 19,24%. Kapitaldekninga blir rekna ut med utgangspunkt i målingar av kredittrisiko etter standardmetoden og operasjonell risiko etter basismetoden. Styret vurderer selskapet sin eigenkapital som tilfredsstillande og forsvarleg sett i høve til bustadkredittføretaket si verksemd og drift. Internasjonal rating I september 2011 fekk OMF-programmet til BSF tildelt long term rating Aaa frå ratingbyrået Moody s. Denne ratinga har vore uendra i ettertid. Etter at Moody s reviderte ratingsystemet sitt i 2015, og etter oppgradering av Sparebanken Sogn og Fjordane til A2, er Aaa-ratinga til Bustadkreditt Sogn og Fjordane vurdert som meir solid enn tidlegare. Garantiar og pantesikring Selskapet har ikkje gitt nokon form for garanti. Det er heller ikkje stilt trygd utover bustadlåna og fyllingssikkerheita som ligg i sikringsmassen. Bustadlåna og fyllingssikkerheita ligg som trygd for obligasjonane med fortrinnsrett. Risiko Med konsesjon som kredittføretak er BSF underlagt lover, forskrifter og regelverk som avgrensar risikoen selskapet kan vere eksponert for. Styret og dagleg leiar er ansvarlege for at det er etablert ei forsvarleg risikostyring, og at denne er tilstrekkeleg og i samsvar med lover og reglar. BSF er utsett for kredittrisiko, operasjonell risiko, likviditetsrisiko og marknadsrisiko. Kredittrisikoen er den mest omfattande av desse. Det er utarbeidd rammer for risikoeksponeringa knytt til dei ulike risikotypane. Styret legg vekt på at selskapet skal ha låg risiko. Kredittrisiko Kredittrisiko er fare for tap som følgje av at kundane/ motparten ikkje har evne eller vilje til å oppfylle pliktene sine overfor BSF. Selskapet har i eigen kravspesifikasjon fastsett krav til lån som kan kjøpast frå morbanken. Krava er strenge, og medfører at kredittrisikoen i utgangspunktet er låg. Krava spesifiserer lånetype, lånegrad, risikoklasse og type pant som må vere på plass for å kunne kjøpe låna. Ved utgangen av 2018 er den gjennomsnittlege lånegraden i selskapet 58,1%, målt i forhold til godkjend verdi på panteobjekta utarbeidd av Eiendomsverdi AS. I 2017 var den gjennomsnittlege lånegraden på 56,9%. Auken i gjennomsnittleg belåningsgrad skuldast ein nedgang i bustadprisane, og tilførsel av nytt volum med høgare LTV. Styret vurderer kvaliteten på låneporteføljen som god og kredittrisikoen som låg. Figuren under viser vekta lånegrad for låna som ligg i kredittføretaket. 50% 40% 30% 20% 10% 0% Vekta belåningsgrad 20% Under 40% 12% 40-50% 19% 50-60% 39% 60-75% 10% over 75% Marknadsrisiko Marknadsrisiko er risiko som oppstår som følgje av at føretaket har posisjonar i utlån og finansielle instrument og der verdiane over tid blir påverka av endringar i marknadsprisar. BSF har ikkje investert i Bustadkreditt ÅRSMELDING

6 aksjar eller valuta, så all marknadsrisiko knyter seg difor til renterisiko. Styret legg vekt på at selskapet skal ha låg marknadsrisiko. Likviditetsrisiko Likviditetsrisiko er risikoen for at føretaket ikkje klarer å oppfylle pliktene sine og/eller finansiere ein auke i eigedelane, utan at det oppstår vesentlege ekstrakostnader i form av prisfall på eigedelar som må realiserast, eller i form av ekstra dyr finansiering. Styret har vedteke at selskapet skal ha låg likviditetsrisiko. Dette blir mellom anna reflektert i krav til storleiken på likviditetsreserven. Operasjonell risiko Operasjonell risiko er definert som fare for tap som skuldast menneskelege feil, eksterne hendingar eller svikt og manglar i føretaket sine system, rutinar og prosessar. BSF har inngått ein avtale med Sparebanken Sogn og Fjordane som mellom anna omfattar levering av tenester knytt til kundehandtering, administrasjon, IT-drift, økonomi og risikostyring. På desse områda er det banken som må rette opp eventuelle feil som blir gjort og handtere den operasjonelle risikoen. Det er styret si vurdering at dette blir gjort på ein god måte. Avdeling for risikostyring har ansvaret for å vurdere om 1. linjekontrollane i selskapet er gode nok. Lov- og forskriftsverket set konkrete krav til føretaket over ulike register som skal vere på plass. Gjennom oppretting og oppfølging av desse registra vil styre og dagleg leiar lettare kunne avdekke feil eller manglar som skulle oppstå i drifta av kredittføretaket. Internkontrollen er også svært viktig i arbeidet med å redusere den operasjonelle risikoen i selskapet. Styret vurderer den operasjonelle risikoen i BSF som låg. Likestilling og diskriminering Styret er samansett av to menn og to kvinner. Dagleg leiar er kvinne. Styret og leiing har, saman med banken elles, eit bevisst forhold til å fremje likestilling og til å motarbeide diskriminering i verksemda. Eigarstyring og selskapsleiing BSF sine prinsipp for eigarstyring og selskapsleiing byggjer på norsk anbefaling for eigarstyring og selskapsleiing, utarbeidd av Norsk utval for eigarstyring og selskapsleiing (NUES). Generalforsamlinga er føretaket sitt øvste organ. Generalforsamlinga skal mellom anna velje styre og revisor, og føre tilsyn med styret og dagleg leiar si forvaltning av selskapet. Val av styre er regulert i vedtektene 3. Medlemmene i styret blir valde for to år. Styret er ansvarleg for at leiing og forvaltning av selskapet skjer i samsvar med lov, føresegner, vedtekter og nærare retningslinjer vedteke av generalforsamlinga. Styret er samansett av tre interne og ein ekstern styremedlem. I 2018 er det gjennomført fire styremøte. Styret har utarbeidd årsplan for arbeidet sitt, og legg vekt på å sikre tilstrekkeleg kunnskap og kompetanse mellom styremedlemmene. Dagleg leiar står for den daglege leiinga av føretaket og skal følgje retningslinjer og pålegg som styret har gitt. Den daglege leiinga av føretaket skal skje innanfor dei rammer som følgjer av lover, forskrifter, Finanstilsynet sine rundskriv, pålegg frå styresmaktene og føretaket sine vedtekter. Gjennom året blir det utarbeidd fleire rapportar som gjer det mogleg for dagleg leiar å følgje utviklinga i ulike risikoforhold i føretaket. Desse rapportane blir laga på dagleg, månadleg eller kvartalsvis basis, og fungerer som nødvendige informasjonskjelder for å styre risikoen og setje i verk risikoreduserande tiltak, om nødvendig. Rapportane blir også sende til styret for handsaming. Dagleg leiar utarbeider ein gong i året ei samla vurdering av risiko- og kontrollsituasjonen som blir lagt fram for styret. Internkontrollen er etablert i samsvar med internkontrollforskrifta. Alle rapporterande einingar i bankkonsernet, herunder også Bustadkreditt Sogn og Fjordane, har ansvar for å ha effektiv og føremålstenleg internkontroll for å redusere eigen risiko. Einingane skal vurdere risiko før og etter risikoreduserande tiltak. For gjenverande risiko skal eininga vurdere kontrollbehov og sørgje for at risikoen blir tilfredsstillande følgt opp og kontrollert. Selskapet sin internrevisor (PwC) rapporterer årleg til styret gjennom ein uavhengig rapport om internkontroll. Granskaren (Deloitte) og ekstern revisor (Deloitte) er også ein viktig del av kontrollapparatet i kredittføretaket. Omfanget av kontrollar og kontrollerande organ gjer det sannsynleg at feil, manglar eller risikoar blir fanga opp, rapporterte og utbetra. Administrasjon og dagleg leiing BSF har gjort avtale med Sparebanken Sogn og Fjordane om vilkår for kjøp, overføring og forvaltning av lån. Andre arbeidsoppgåver blir utførte av tilsette i Sparebanken Sogn og Fjordane. Dagleg leiar er tilsett i Sparebanken Sogn og Fjordane og leigd ut til Bustadkreditt Sogn og Fjordane. Internkontroll og finansiell rapportering Som ein del av internkontrollen skal leiinga i BSF også vurdere om verksemda til selskapet representerer ein risiko for feil i finansiell rapportering. Det er etablert prosessar og interne kontrollrutinar som skal sikre kvaliteten i finansiell rapportering. Dette omfattar fullmaktsreglar, arbeidsdeling, avstemmingar, IT-kontrollar m.m. Den finansielle rapporteringa skal til Bustadkreditt ÅRSMELDING

7 ei kvar tid også tilfredstille eksterne lover og reglar. Direktør for økonomi og finans i Sparebanken Sogn og Fjordane har ansvar for bankkonsernet sin rekneskapsog økonomifunksjon og har gjennom dette det overordna ansvaret for at eksterne lovkrav er følgde i heile konsernet. Leiinga i konsernet følgjer også løpande opp dei ulike forretningsområda og dotterselskapa sine finansielle resultat. Styret fører tilsyn med prosessen for finansiell rapportering og internkontroll og ser til at denne fungerer effektivt. Årsrekneskapen blir fastsett av generalforsamlinga etter handsaming av styret. Ekstern revisor utarbeider årleg ein rapport som oppsummerer resultatet for den finansielle revisjonen. Rapporten inneheld også opplysingar om eventuelle svake punkt og manglar og forslag til tiltak og utbetringar. Tilsette og arbeidsmiljø Det er ingen tilsette i selskapet. Det er av den grunn ikkje sett i verk særskilte arbeidsmiljøtiltak. Det er styret si vurdering at drifta til selskapet ikkje forureinar det ytre miljøet. Samfunnsansvar Styret viser til årsmeldinga for Sparebanken Sogn og Fjordane, der det er gjort greie for korleis konsernet, inkludert BSF, forvaltar samfunnsansvaret sitt. Vurdering av årsrekneskapen Resultatrekneskap, balanse og notar gir etter styret si vurdering tilstrekkeleg informasjon om selskapet si drift og stilling pr. 31. desember Styret meiner at selskapet sine føresetnader for vidare drift er til stades. Styret stadfestar at føresetnaden om vidare drift er lagd til grunn ved utarbeiding av årsrekneskapen for Hendingar etter balansedagen Styret kjenner ikkje til hendingar etter som har vesentleg innverknad på årsrekneskapen eller selskapet si stilling. Strategi og utsikter for 2019 BSF vil i 2019 vidareføre kjerneverksemda, som er kjøp av bustadlån frå Sparebanken Sogn og Fjordane, for å utferde obligasjonar med fortrinnsrett. Målgruppa for obligasjonane med fortrinnsrett er nasjonale og internasjonale finansinstitusjonar og andre investorar. Det er god vekst i norsk økonomi, og sysselsettinga aukar. Arbeidsløysa er låg og kapasitetsutnyttinga er nær eit normalt nivå. Inflasjonen tok seg opp gjennom 2018 og BNP-veksten vart noko høgare enn venta. Høgare renter og gradvis styrking av kronekursen vil truleg gje lågare vekst i åra framover. Med positive impulsar frå oljeinvesteringar og frå internasjonal økonomi, vil ein likevel kunne sjå ein moderat oppgang i norsk økonomi også dei komande åra. Bustadprisane auka 2,8 % på landsbasis i I Sogn og Fjordane og Hordaland var prisauken på 3,9 % og 0,5 %. Utsikter til auka sysselsetjing og høgare lønsvekst i åra framover talar for auka prisvekst for bustader, medan høgare forventa rentenivå og lågare folkevekst trekkjer i motsett retning. Samla sett er det venta at bustadprisane vil stige moderat dei komande tre åra. Styret meiner at den makroøkonomiske situasjonen tilseier at de vil være god etterspurnad etter bustadlån i åra som kjem. Sterk konkurranse om lånekundane vil framleis medføre press på kundemarginane. Drifta av selskapet er likevel venta å gje tilfredsstillande lønsemd, og BSF vil også i tida framover vere ei viktig kjelde for langsiktig finansiering til konsernet Sparebanken Sogn og Fjordane. Resultatdisponering BSF har eit resultat på 140,5 mill. kroner etter skatt. Styret tilrår at 140,0 mill. kr blir betalt ut som utbytte til morbanken. Resterande del av resultatet, 0,5 mill. kr, blir overført til annan eigenkapital. Det høge utbyttet blir vurdert som forsvarleg ut frå kapitalsituasjonen i BSF. Førde, Styret i Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS Frode Vasseth Styreleiar Linda Vøllestad Westbye Ingeborg Aase Fransson Peter Midthun Irene Flølo Dagleg leiar Bustadkreditt ÅRSMELDING

8 Resultat Note Renteinntekter Rentekostnader Netto renteinntekter Provisjonsinntekter Netto provisjonsinntekter Netto vinst/tap på finansielle instrument Sum andre driftsinntekter Netto andre driftsinntekter Sum driftsinntekter Lønn og andre personalkostnader Andre driftskostnader Sum driftskostnader Driftsresultat før nedskriving på utlån Nedskriving på utlån Resultat av ordinær drift Skatt Resultat for perioden TOTALRESULTAT Resultat for perioden Andre innrekna inntekter og kostnader 0 0 Totalresultat Resultat pr. aksje (i heile kr) 10,41 9,97 Bustadkreditt ÅRSMELDING

9 Balanse Etter impl. av IFRS 9 EIGEDELAR Note Utlån til og krav på kredittinstitusjonar 7, Utlån til kundar 3,8, Sertifikat og obligasjonar 6, Finansielle eigedelar 19, Andre kortsiktige eigedelar Sum eigedelar GJELD OG EIGENKAPITAL Gjeld Gjeld til kredittinstitusjonar 13,19, Verdipapirgjeld 13,19, Finansielle derivat Betalbar skatt Utsett skatt Anna gjeld og avsetningar Sum gjeld Innskoten eigenkapital Aksjekapital Sum innskoten eigenkapital Opptent eigenkapital Annan eigenkapital Avsett til utbytte Sum opptent eigenkapital Sum eigenkapital Sum eigenkapital og gjeld Førde, Styret i Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS Frode Vasseth Styreleiar Linda Vøllestad Westbye Ingeborg Aase Fransson Peter Midthun Irene Flølo Dagleg leiar Bustadkreditt ÅRSMELDING

10 Kontantstraumoppstilling Resultat før skatt Nedskriving på utlån/garantiar Betalt skatt Reduksjon/auke (-) i utlån til og krav på kundar Andre ikkje kontanttransaksjonar A) Netto likviditetsendring frå operasjonelle driftsaktivitetar Reduksjon/auke (-) i plassering i sertifikat og obligasjonar B) Netto likviditetsendring frå investeringsaktivitetar Auke/reduksjon (-) i lån frå kredittinstitusjonar Auke/reduksjon (-) i verdipapirgjeld Auke/reduksjon (-) i andre eigedelar 0 0 Auke/reduksjon (-) i innbetalt aksjekapital Utbytte C) Netto likviditetsendring i finansieringsaktivitetar D) Netto endring likvidar i året (A+B+C) Likviditetsbehaldning inngåande behaldning Likviditetsbehaldning utgåande behaldning Spesifikasjon av likviditetsbehaldning Innskot i andre finansinstitusjonar Sum Bustadkreditt ÅRSMELDING

11 Eigenkapitaloppstilling INNSKOTEN EIGENKAPITAL Aksjekapital OPPTENT EIGENKAPITAL Annan eigenkapital TOTAL EIGENKAPITAL Inngåande eigenkapital Utdelt utbytte Resultat for perioden Eigenkapitaltransaksjonar Innbetalt ny aksjekapital Utgåande eigenkapital Inngåande eigenkapital Implementeringseffekt IFRS Korrigert inngåande eigenkapital Utdelt utbytte Resultat for perioden Utgåande eigenkapital Bustadkreditt ÅRSMELDING

12 Notar til rekneskapen 1 Rekneskapsprinsipp 2 Viktige rekneskapsestimat og skjønnsmessige vurderingar 3 Segment 4 Kapitaldekning 5 Risikoforhold 6 Kredittrisiko 7 Utlån til og krav på kredittinstitusjonar 8 Utvikling og spesifikasjon av utlån og eksponeringer 9 Belåningsgrad og sikkerheitsmasse 10 Resultatførte tap på utlån 11 Nedskriving av utlån og eksponeringer 12 Sensitivitetsanalyser 13 Likviditetsrisiko 14 Netto inntekter frå finansielle instrument 15 Driftskostnader 16 Godtgjersle til leiande tilsette og styret. Transaksjonar med nærståande partar 17 Godtgjersle ekstern revisor 18 Skattekostnad 19 Klassifisering av finansielle instrument 20 Verdsetting 21 Sertifikat og obligasjonar 22 Andre kortsiktige eigedelar 23 Gjeld til kredittinstitusjonar 24 Gjeld stifta ved utferding av verdipapir 25 Anna gjeld og avsetningar 26 Forpliktingar utanom balansen 27 Tvistemål 28 Aksjekapital og aksjonærinformasjon 29 Sikringsbokføring Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

13 Note 1 Rekneskapsprinsipp GENERELT Bustadkreditt Sogn og Fjordane er eit heileigd dotterselskap av Sparebanken Sogn og Fjordane. Selskapet er etablert for å vere selskapet sitt føretak for utsteding av obligasjonar med fortrinnsrett. Bustadkreditt Sogn og Fjordane vart stifta i 2009 og har hovudkontor i Førde. Årsrekneskapen for 2018 for Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS er handsama og vedteken i styremøte den 8. februar Alle beløp i rekneskap og notar er oppgitt i tusen NOK, dersom ikkje anna er spesifisert. GRUNNLAG FOR UTARBEIDING AV REKNESKAPEN Årsrekneskapen er utarbeidd i samsvar med rekneskapslova 3 9 og Forskrift om forenkla IFRS fastsett av Finansdepartementet 3. mars Dette inneber i hovudsak at innrekning og måling følgjer internasjonale rekneskapsstandardar (IFRS) og presentasjon og noteopplysningar er i samsvar med norsk rekneskapslov og god rekneskapsskikk. ENDRING I REKNESKAPSPRINSIPP Ved grunnleggande rekneskapsreformar/endring av rekneskapsprinsipp skal tal for tidlegare år omarbeidast slik at dei kan samanliknast. Dersom postar i rekneskapen vert reklassifiserte, skal samanlikningstal utarbeidast for tidlegare periodar og visast i rekneskapsoppstillinga. ENDRINGAR I EU GODKJENDE STANDARDAR OG TOLKNINGAR Selskapet har tatt i bruk følgjande standardar frå 2018: IFRS 9 FINANSIELLE INSTRUMENT IFRS 9 Finansielle instrument erstattar IAS 39 Finansielle instrument og er gjeldande frå 1. januar Standarden inneheld nye reglar innanfor tre områder: klassifisering og måling av finansielle eigedelar, utrekning av nedskrivingar og sikringsbokføring. For Bustadkreditt Sogn og Fjordane er det endringane relatert til klassifisering og måling og endra metode for berekning av nedskriving på finansielle instrument som er aktuelle endringar, sidan selskapet tidlegare år ikkje har nytta sikringsbokføring. I 2018 har selskapet tatt i bruk sikringsbokføring i tråd med IFRS 9 og tatt inn eit avsnitt om Sikringsbokføring i prinsippnoten. Selskapet vil nedanfor presentere endringar og verknadar av innføringen av IFRS 9 frå OVERGANGSREGLAR Bustadkreditt Sogn og Fjordane har valt å nytte overgangsordningane i IFRS 9 som tillèt at samanlikningstal for 2017 ikkje er omarbeidd i 2018 rekneskapen. Bustadkreditt Sogn og Fjordane har utarbeidd ein opningsbalanse pr. 1. januar 2018 der effektar av dei nye rekneskapsprinsippa er innarbeidd. Verknaden av dei nye prinsippa i opningsbalansen for 2018 er innrekna mot eigenkapitalen i samsvar med IFRS 9. ENDRING I REKNESKAPSPRINSIPP, KLASSIFISERING OG MÅLING AV FINANSIELLE INSTRUMENT Etter IFRS 9 skal klassifisering i målekategori skje basert på både karakteristika for dei kontraktsmessige kontantstraumane og forretningsmodellen for styring av dei finansielle eigedelane. Målekategoriane etter IAS 39 er ved innføringa av IFRS 9 erstatta av følgjande målekategoriar: FINANSIELLE EIGEDELAR: Gjeldsinstrument til amortisert kost Instrumenta som inngår i denne målekategorien er dei der formålet er å ta imot kontraktsmessige kontantstraumar, og at desse kontantstraumane berre skal utgjere betaling av renter, gebyr og hovudstol. Bustadkreditt Sogn og Fjordane nyttar denne kategorien for alle utlån til kundar med flytande rente og utlån til kredittinstitusjonar. Gjeldsinstrument til verkeleg verdi med verdiendring mot utvida resultat (FVOCI) Instrumenta som inngår i denne målekategorien er dei der formålet er både å ta imot kontraktsmessige kontantstraumar og å kunne selje instrumenta. Kontantstraumane skal berre utgjere betaling av renter, gebyr og hovudstol. Bustadkreditt Sogn og Fjordane nyttar ikkje denne kategorien. Gjeldsinstrument, derivat og eigenkapitalinstrument til verkeleg verdi over resultat (FVTPL) Følgjande instrument inngår i denne målekategorien: Derivat til verkeleg verdi over resultat Eigenkapitalinstrument skal som hovudregel her Gjeldsinstrument med ein forretningsmodell som tilseier å ta imot kontraktsmessige kontantstraumar frå renter, gebyr og hovudstol, samstundes som det er eit mål å kjøpe og selje papira i porteføljen med kort horisont for å sikre forteneste frå vinstar Bustadkreditt Sogn og Fjordane nyttar denne kategorien for sertifikat og obligasjonar. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

14 Eigenkapitalinstrument der det er nytta OCI-opsjon, der instrumenta blir målt til verkeleg verdi mot utvida resultat utan resirkulering Selskapet kan velje å nytte ein opsjon om å føre eigenkapitalinstrument med verdiendring mot utvida resultat i staden for over ordinært resultat. Ved val av denne kategorien vil det ikkje bli reklassifisering til resultatet ved realisasjon. Bustadkreditt Sogn og Fjordane nyttar ikkje denne kategorien. FINANSIELL GJELD Finansielle forpliktingar til amortisert kost Bustadkreditt Sogn og Fjordane nyttar denne kategorien for gjeld til kredittinstitusjonar og eigne utferda renteberande verdipapir. Gjeldsinstrument, derivat og eigenkapitalinstrument til verkeleg verdi over resultat (FVTPL) Følgjande instrument inngår i denne målekategorien: Derivat til verkeleg verdi over resultat Eigenkapitalinstrument skal som hovudregel her Gjeldsinstrument når kriteria for bruk av verkeleg verdi-opsjon (FVO) er til stades eller forretningsmodell som tilseier at instrumenta blir styrt og følgt opp til verkeleg verdi Bustadkreditt Sogn og Fjordane nyttar denne kategorien for derivat. Finansielle forpliktingar til verkeleg verdi over resultat med deler mot OCI For finansielle forpliktingar er det gjort endringar frå IAS 39 til IFRS 9 knytt til handtering av verdiendringar frå eigen kredittrisiko, når forpliktinga er utpeikt som målt til verkeleg verdi. Verdiendring knytt til eigen kredittrisiko skal skillast ut og førast mot utvida resultat (OCI). Bustadkreditt Sogn og Fjordane har utpeika ein del av verdipapirgjelda til verkeleg verdi over resultatet. Verdiendring som skuldast endringar i eigen kredittrisiko for verdipapirgjelda vil normalt vere uvesentleg og det er så langt ikkje ført verdiendring mot OCI. VERKNADAR FOR BUSTADKREDITT SOGN OG FJORDANE: Bustadkreditt Sogn og Fjordane har gjort ei vurdering av alle finansielle eigedelar og gjeld etter dei nye klassifiseringsprinsippa i IFRS 9. For store delar av selskapet sine finansielle instrument, medfører ikkje overgangen til IFRS 9 vesentlege endringar i klassifisering og måling samanlikna med tidlegare praksis. Overgangseffektane er vist i tabellar i slutten av denne noten. Endringane kan oppsummerast slik: Opptente ikkje forfalne renter for finansielle eigedeler skal no plasserast saman med tilhøyrande finansielle instrument og har blitt reklassifisert frå andre eigedelar til: Krav på kredittinstitusjonar Utlån til kundar Sertifikat og obligasjonar Påkomne ikkje forfalne renter for finansiell gjeld skal no plasserast saman med tilhøyrande finansielle instrument og har blitt reklassifisert frå anna gjeld til: Gjeld til kredittinstitusjonar Innskot frå og gjeld til kundar Verdipapirgjeld Ved overgang til IFRS 9 for selskapet er bokført verdi på utlån til kundar auka med 8,6 mill. kr pga. ny måling av forventa tap. Tapsavsetning knytt til unytta kredittar (postar utanom balansen) bokført under anna gjeld er auka med 0,1 mill. kr. Netto implementeringseffekt ved ny måling av forventa tap er følgjeleg ein auke i eigenkapitalen på 6,0 mill. kr (etter skatt). BEREKNING AV NEDSKRIVING IFRS 9 sine prinsipp knytt til nedskriving for tap på finansielle instrument tar utgangspunkt i at det skal settast av for forventa tap. Dette er ei endring frå tidlegare standard IAS 39 som var basert på ein «tap som har oppstått» modell. Etter IAS 39 skulle det berre settast av for tap når det var objektive bevis for at ei tapshending hadde oppstått. Endringa med IFRS 9 inneber at vi i mykje større grad enn tidlegare skal estimere dei framtidige kredittapa uavhengig av om det finst eit objektivt bevis for ei tapshending eller ikkje. Dei nye prinsippa i IFRS 9 for nedskriving gjeld for finansielle eigedelar som er gjeldsinstrument, og som blir målt til amortisert kost. I tillegg er også unytta kredittar omfatta. BESKRIVING AV RAMMEVERKET Selskapet har utarbeidd eit rammeverk for å berekne nedskrivingar i samsvar med krava i IFRS 9. Modellen bereknar forventa tap på kontonivå for alle konti, garantiar og unytta kredittar. Berekning av forventa tap er basert på ein modell som består av tre «trinn». Når eit lån blir innrekna første gangen vil det inngå i trinn 1. Dersom engasjementet har hatt ein vesentleg auke i kredittrisikoen sidan det vart innrekna første gangen blir det flytta til trinn 2. Misleghaldne engasjement skal alltid allokerast til trinn 3. For engasjement i trinn 1 skal det bereknast 12 månadars forventa tap, medan det for engasjement i trinn 2 og 3 skal bereknast tap over engasjementa si restløpetid. Trinn 1 og 2 erstattar dei gruppevise nedskrivingane etter IAS 39, medan trinn 3 i all hovudsak svarar Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

15 til dei individuelle nedskrivingane etter IAS 39. I tillegg blir engasjement med betalingsmisleghald utan individuelle nedskrivingar plassert i trinn 3. Forventa tap (ECL=Expected Credit Loss) er eit forventningsrett estimat basert på fleire utfall/ scenario. Selskapet si tilnærming til dette er beskrive nedanfor. Selskapet bereknar ECL som summen av marginale tap. Dei marginale tapa er basert på parametrar som gir eit estimat for eksponering og tap gitt misleghald (EAD og LGD) samt sannsyn for misleghald (PD) for kvar periode. Berekning av 12 månaders forventa tap og tap over restløpetida er basert på same logikk. Forskjellen mellom dei to estimata er perioden forventa tap blir berekna for (dvs. 12 månadar og engasjementet si forventa attverande levetid). Når det gjeld plassering av utlåna i ulike trinn, tar vi utgangspunkt i etableringstidspunktet for utlåna i selskapet. MISLEGHALDSSANNSYN (PD) Selskapet har, basert på interne misleghaldsdata, utvikla modellar for å estimere sannsynet for at eit engasjement går i misleghald i løpet av den påfølgjande 12 månadars perioden (12 månadars PD). Selskapet har søknadsscore- og åtferdsscoremodellar på kundenivå. Søknadsscoremodellane blir nytta for å rekne ut PD når ein kunde søker om eit lån eller ein kreditt, mens åtferdsscoremodellane blir brukt til å berekne PD for alle løpande engasjement ved utgangen av kvar månad. Alle PD-modellane gir eit estimat på rapporteringstidspunktet som blir justert for å ta omsyn til informasjon om framtida, før dei blir nytta i IFRS 9 modellen. TAP GITT MISLEGHALD (LOSS GIVEN DEFAULT LGD) LGD representerer det selskapet forventar å tape gitt at eit engasjement går i misleghald og byggjer på to komponentar: sannsynet for at eit misleghaldt engasjement blir friskmeldt og forventa tap dersom engasjementet ikkje blir friskmeldt (loss given loss LGL). For sikra lån blir det tatt omsyn til forventa realisasjonsverdi av underliggande pant ved fastsetjing av LGD. EKSPONERING PÅ MISLEGHALDSTIDSPUNKTET (EXPOSURE AT DEFAULT EAD) EAD representerer forventa eksponering mot kunden på eit framtidig tidspunkt. For lån der det finst ein kontraktsfesta nedbetalingsplan blir dette nytta som utgangspunkt for fastsetting av EAD. Det blir gjennomført ei justering for å ta omsyn til sannsynet for at kunden betalar tilbake lånet raskare enn det som er gitt av nedbetalingsplanen. Dette inkluderer sannsynet for at kunden innfrir lånet før avtalt innfriingstidspunkt. For kredittar med ramme er EAD basert på forventa opptrekk på ramma på misleghaldstidspunktet. FORVENTA LEVETID For lån og kredittar i Trinn 2 skal ECL bereknast for resterande forventa levetid. For lån og kredittar med ei kontraktsfesta levetid, er dette attverande løpetid på rapporteringstidspunktet. For unytta kredittar er det lagt til grunn ei forventa levetid. MIGRERING MELLOM DEI TRE TRINNA I MODELLEN Alle misleghaldne engasjement og engasjement der det er gjort individuell nedskriving skal allokerast til trinn 3. Alle engasjement som er vurdert å ha hatt ein vesentleg auke i kredittrisikoen sidan førstegangsinnrekning skal allokerast til trinn 2. Resterande engasjement inngår i trinn 1. Vesentleg auke i kredittrisiko Migrering frå trinn 1 til trinn 2 er styrt av definisjonen av vesentleg auke i kredittrisiko. Dette regelsettet består av to element eit kvantitativt element og eit kvalitativt. Kvantitativt element Det kvantitative elementet er hovuddrivaren for migrering frå trinn 1 til trinn 2. Det består av ei vurdering av differansen mellom PD berekna på rapporteringstidspunktet og forventa PD på rapporteringstidspunktet berekna på oppstartstidspunktet. Dette er omtalt som PD-testen. PD-testen består av fleire kriterium som må vere oppfylt for at eit engasjement blir vurdert til å ha hatt ein vesentleg auke i kredittrisikoen. Eit engasjement er vurdert å ha hatt ein vesentleg auke i kredittrisiko dersom PD på rapporteringsdatoen er 2 gangar høgare enn forventa PD berekna på innrekningstidspunktet. Vidare må auken i PD vere større enn to prosentpoeng for at det skal vere vurdert som ein signifikant auke. Kvalitativt element Selskapet ser på endring av lånevilkår gitt med bakgrunn i betalingsutfordringar hos kunde som ein indikator for vesentleg auke i kredittrisiko. I tillegg har selskapet ei overvakingsliste for bedriftskundar som fangar opp eventuelt andre engasjement som vert vurdert å ha vesentleg auke i kredittrisiko og som skal overførast til minimum trinn 2. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

16 Dagar over forfall Dersom eit krav er forfalle med meir enn 30 dagar over forfall skal engasjementet flyttast til trinn 2 uavhengig av om det består den kvantitative og den kvalitative testen. Migrering til lågare trinn Eit engasjement som har migrert til trinn 2 kan migrere tilbake til trinn 1, dersom det ikkje lenger oppfyller nokon av dei tre kriteria beskrive ovanfor. Det inngår ikkje i nokon eksplisitt karanteneperiode før eit engasjement kan migrere til eit lågare trinn. Engasjement som har gått i misleghald vil migrere frå trinn 3 til trinn 1 eller 2, når dei ikkje lengre er misleghaldsmerka. MISLEGHALDSDEFINISJON Eit engasjement blir sett på som misleghalde dersom eitt eller fleire av følgjande kriterium er til stades: Eit krav er forfalle med meir enn 90 dagar og beløpet ikkje er uvesentleg Individuell nedskriving på kunden Konstatert tap på kunden Ein eller fleire av følgjande eksterne merknadar er registrert på kunden: o Gjeldsordning o Konkurs Grensa for vesentleghet for forfalne beløp er fastsett til kr. Dette er likt for alle produkt. Kva som blir rekna som forfalne krav varierer mellom produkta ettersom dei har forskjellige karakteristika. Følgjande definisjonar gjeld: For nedbetalingslån blir forfalne krav definert som restanse For fleksilån blir forfalne krav definert som overtrekk (utover innvilga ramme) Ved misleghaldsmerking blir det rekna antal dagar etter forfall som restansen har vore over vesentleghetsgrensa. For kredittar er telleverket basert på første dag med overtrekk utover vesentleghetsgrensa. Misleghald inntreff på kundenivå. Dette inneber at misleghald smittar til alle kunden sine engasjement, dersom ein kunde har fleire engasjement/kontoar. MAKROSCENARIO Som tidlegare beskrive tar selskapet omsyn til informasjon om framtida for å kome fram til eit estimat på ECL. Det er valt å legge til grunn 3 scenario i berekninga (realistisk, optimistisk og pessimistisk), og prognoseperioden er sett til 5 år. Prosessen for vurdering av dei ulike scenarioa, byggjer på innhenta prognoser frå Statistisk sentralbyrå og Norges Bank. Dette skal mellom anna sikre at selskapet sitt eige makrosyn blir sett med utgangspunkt i eksterne og uavhengige prognosar. Det realistiske makroscenarioet blir vurdert og eventuelt oppdatert i forkant av kvar kvartalsrapportering, dei andre scenarioa blir oppdaterte årleg. For fastsetjing av samanhengen mellom makroøkonomiske føresetnader og modellparametrar i ECL-modellen (PD, LGD, EAD), har selskapet vurdert at eksisterande historiske grunnlag ikkje er tilstrekkeleg til å kunne modellere tilstrekkeleg sikre statistiske samanhengar. Selskapet har derfor valt ei tilnærming som i stor grad er basert på ekspertvurderingar. Basert på ei samla vurdering av makrobildet, blir det fastsett ein justeringsfaktor for PD for kvart av dei ulike scenarioa over prognoseperioden. Prognosen for utvikling i bustadprisar vil vere avgjerande for fastsetjinga av framtidige LGD-verdiar. Styring og kontroll Gjennom selskapet sine rutinar og instruksar er det etablert ein tydeleg arbeidsprosess knytt til fastsetjing av tap. Denne prosessen gir ei tydeleg ansvarsdeling mellom ulike avdelingar i selskapet for høvesvis utvikling og vedlikehald av modellar, utarbeiding av makroscenario, vurdering av scenarioa og gjennomføring av tapsvurderingar. VERKNADAR AV INNFØRING AV IFRS 9 I note 1 B er det vist kva effektar overgangen til IFRS 9 har hatt for Bustadkreditt Sogn og Fjordane. IFRS 15 Inntekter frå kundekontraktar Det er utgitt ut ein ny, felles standard for inntektsføring. Standarden erstattar alle eksisterande standardar og tolkingar for inntektsføring. Kjerneprinsippet i IFRS 15 er at inntekter skal innreknast frå tidspunkt for overføring av avtalte varer eller tenester, og då til eit beløp lik vederlaget selskapet venter å ha rett til i bytte for varene eller tenestene. Standarden gjeld for alle inntektskontraktar og har ein modell for innrekning og måling av sal av enkelte ikkje-finansielle eigedelar (f. eks. sal av eigedom, anlegg og utstyr). Standarden gjeld med verknad frå rekneskapsår som startar 1. januar 2018 eller seinare. Finansrekneskapen er ikkje påverka av den nye standarden, fordi inntektene til selskapet i all hovudsak er renteinntekter, som ikkje er omfatta av den nye inntektsstandarden. ESTIMAT Ved utarbeiding av rekneskapen blir det gjort vurderingar som påverkar rekneskapsførte beløp. I note 2 er det gjort nærare greie for vesentlege estimat og føresetnader. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

17 Eigedelar og forpliktingar vert balanseførte på det tidspunkt selskapet oppnår reell kontroll over rettar til eigedelane og tek på seg reelle forpliktingar. Eigedelar vert ført ut av balansen på det tidspunktet reell risiko knytt til eigedelane er overført og selskapet ikkje lenger har reell kontroll over eigedelane. FINANSIELLE INSTRUMENT 2018 Eit finansielt instrument er ei kontrakt som gir opphav til ein finansiell eigedel for eit føretak og ei finansiell plikt eller eit eigenkapitalinstrument for eit anna føretak. Klassifisering og måling etter IFRS 9 Finansielle eigedelar Klassifisering er basert på om instrumenta blir haldne i ein forretningsmodell både for å motta kontraktsmessige kontantstraumar og for sal, og om dei kontraktsfesta kontantstraumane berre er betaling av rente og hovudstol på gitte datoar. Finansielle eigedelar blir klassifisert i ein av følgjande kategoriar: Gjeldsinstrument til amortisert kost Gjeldsinstrument til verkeleg verdi med verdiendring mot utvida resultat (FVOCI) Gjeldsinstrument, derivat og eigenkapital instrument til verkeleg verdi over resultat (FVTPL) Eigenkapitalinstrument der det er nytta OCIopsjon, der instrumenta blir målt til verkeleg verdi mot utvida resultat utan resirkulering Finansielle eigedelar målt til amortisert kost Selskapet måler finansielle eigedelar til amortisert kost hvis følgjande vilkår er oppfylt: Den finansielle eigedelen er ein del av ein forretningsmodell der formålet er å ta imot kontraktsfesta kontantstrømmer, og Kontraktsvilkåra for den finansielle eigedelen gir opphav til kontantstraumar som berre består av betaling av hovudstol og renter på gitte datoar Etterfølgjande måling av finansielle eigedelar målt til amortisert kost blir gjort ved bruk av effektiv rentemetode og er gjenstand for tapsavsetning. Vinst og tap blir ført i resultat når eigedelen er frårekna, modifisert eller nedskriven Selskapet sine finansielle eigedelar til amortisert kost inkluderer utlån og innskot i andre bankar. Finansielle eigedeler målt til verkelig verdi med verdiendringar mot utvida resultat (FVOCI) Selskapet måler gjeldsinstrument til verkelig verdi med verdiendring mot utvida resultat dersom følgjande vilkår er oppfylt: Den finansielle eigedelen er ein del av ein forretningsmodell der formålet er både å ta imot kontraktsfesta kontantstraumar og sal, Kontraktsvilkåra for den finansielle eigedelen gir opphav til kontantstraumar som berre består av betaling av hovudstol og renter på gitte datoar Gjeldsinstrument målt til verkeleg verdi med verdiendring mot utvida resultat, renteinntekter, omrekningsdifferansar, og tapsavsetning eller reverseringar, blir innrekna i resultatreknskapen og berekna på same måte som finansielle eigedelar målt til amortisert kost. Resterande endringar i verkelig verdi blir innrekna i andre inntekter og kostnader. Ved frårekning blir den akkumulerte endringa i verkelig verdi som er innrekna i andre inntekter og kostnader, overført til resultat. Selskapet nyttar ikkje denne kategorien. Gjeldsinstrument, derivat og eigenkapitalinstrument til verkeleg verdi over resultat (FVTPL) Følgjande instrument inngår i denne målekategorien: Derivat til verkeleg verdi over resultat Eigenkapitalinstrument skal som hovudregel her Gjeldsinstrument med ein forretningsmodell som tilseier å ta imot kontraksmessige kontantstraumar frå renter, gebyr og hovudstol, samstundes som det er eit mål å kjøpe og selje papira i porteføljen med kort horisont for å sikre forteneste frå vinstar Bustadkreditt Sogn og Fjordane nyttar denne kategorien for sertifikat og obligasjonar og derivat. Eigenkapitalinstrument der det er nytta OCI-opsjon, der instrumenta blir målt til verkeleg verdi mot utvida resultat utan resirkulering Selskapet kan velje å nytte ein opsjon om å føre eigenkapitalinstrument med verdiendring mot utvida resultat i staden for over ordinært resultat. Ved val av denne kategorien vil det ikkje bli reklassifisering til resultatet ved realisasjon. Bustadkreditt Sogn og Fjordane nyttar ikkje denne kategorien. Frårekning av finansielle eigedelar Ein finansiell eigedel blir frårekna dersom: Den kontraktsfesta retten til å ta imot kontantstraumar frå den finansielle eigedelen ikkje lenger er til stades, eller Selskapet har overført den kontraktsfesta retten til å motta kontantstraumar frå den finansielle eigedelen eller beheld retten til å motta kontantstraumane frå ein finansiell eigedel, men samtidig forpliktar seg til å overføre rettane til ein motpart; og enten Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

18 a. Selskapet har overført det vesentlege av risiko og fordelar med eigedelen, eller b. Selskapet har verken overført eller behalde det vesentlege av risiko og fordelar med eigedelen, men har overført kontrollen over eigedelen Finansiell forpliktingar Finansielle forpliktingar blir klassifisert i ein av følgjande kategoriar: Finansielle forpliktingar til amortisert kost Gjeldsinstrument, derivat og eigenkapitalinstrument til verkeleg verdi over resultat (FVTPL) Finansielle forpliktingar til verkeleg verdi over resultat med deler mot OCI Finansielle forpliktingar til amortisert kost Bustadkreditt Sogn og Fjordane nyttar denne kategorien for gjeld til kredittinstitusjonar og det meste av eigne utferda renteberande verdipapir og anna finansiell gjeld. Gjeldsinstrument, derivat og eigenkapitalinstrument til verkeleg verdi over resultat (FVTPL) Følgjande instrument inngår i denne målekategorien: Derivat til verkeleg verdi over resultat Eigenkapitalinstrument skal som hovudregel her Gjeldsinstrument når kriteria for verkeleg verdi opsjon (FVO) er til stades eller ein forretningsmodell som tilseier at instrumenta blir styrt og følgt opp til verkeleg verdi. Bustadkreditt Sogn og Fjordane nyttar denne kategorien for derivat. Finansielle forpliktingar til verkeleg verdi over resultat med deler mot OCI For finansielle forpliktingar utpeikt som målt til verkeleg verdi skal verdiendring knytt til eigen kredittrisiko skillast ut og førast mot utvida resultat (OCI). Bustadkreditt Sogn og Fjordane har utpeika ein del av verdipapirgjelda til verkeleg verdi. Verdiendring som skuldast endringar i eigen kredittrisiko for verdipapirgjelda vil normalt vere uvesentleg og det er så langt ikkje ført verdiendring mot OCI. Nærmare om finansielle forpliktingar Finansielle forpliktingar blir, ved innrekning første gangen, klassifisert som lån og forpliktingar, eller derivat øyremerka som sikringsinstrument i ein effektiv sikring. Derivat blir innrekna første gangen til verkelig verdi. Lån og forpliktingar blir innrekna til verkelig verdi justert for direkte transaksjonskostnader. Derivat er finansielle forpliktingar når den verkelig verdien er negativ, og blir behandla rekneskapsmessig på tilsvarande måte som derivat som er eigedeler. Lån og forpliktingar Etter innrekning første gangen vil renteberende lån bli målt til amortisert kost ved bruk av effektiv rentemetode. Vinst og tap blir ført i resultatet når forpliktinga er frårekna. Amortisert kost blir berekna ved å ta omsyn til kostnader m.v. relatert til kjøpet, eller kostnader og avgifter som er ein integrert del av den effektive renta. Effektiv rente blir presentert som rentekostnader i resultatrekneskapen. Forpliktingar er målt til nominelt beløp dersom effekten av diskontering er uvesentleg. Frårekning av finansielle forpliktingar Ei finansiell forplikting blir frårekna når forpliktinga er innfridd, kansellert eller utløpt. Når ei eksisterande finansiell forplikting blir erstatta med ei ny forplikting frå same långjevar når vilkåra er vesentleg endra, eller vilkåra på ei eksisterande forplikting er vesentleg modifisert, blir den opphavelege forpliktinga frårekna og ei ny forplikting innrekna. Forskjellen i balanseført verdi blir innrekna i resultatet. For nærmare forklaring av rekneskapsprinsippa etter overgang til IFRS 9 viser vi til avsnitt om overgang til IFRS 9 tidlegare i denne noten. FINANSIELLE INSTRUMENT IAS 39 FOR 2017 Klassifisering av finansielle instrument Eit finansielt instrument er alle avtalar som fører til både ein finansiell eigedel for eit føretak og ei finansiell plikt eller eit eigenkapitalinstrument for eit anna føretak. Ved første gongs innrekning er alle finansielle instrument som er omfatta av standarden, identifiserte og klassifiserte i ein av dei følgjande kategoriane, avhengig av formålet med investeringa: Finansielle eigedelar og gjeld til verkeleg verdi halde for handelsformål med verdiendring over resultat Finansielle eigedelar og plikter vurdert til verkeleg verdi med verdiendring over resultat i samsvar med Verkelig Verdi Opsjon (VVO) Utlån og fordringar, balanseført til amortisert kost Finansielle eigedelar og gjeld til verkeleg verdi halde for handelsformål med verdiendring over resultat Handelsporteføljen er kjenneteikna ved at instrumenta i porteføljen i hovudsak er skaffa for å selje eller kjøpe tilbake på kort sikt, eller ved at instrumentet er ein del av ein portefølje av identifiserte finansielle instrument som blir styrte saman og der det føreligg eit faktisk mønster for kortsiktig realisering av overskot. Finansielle derivat vert alltid kategoriserte til verkeleg verdi over resultat. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

19 Finansielle eigedelar og plikter vurdert til verkeleg verdi med verdiendring over resultat i samsvar med Verkeleg Verdi Opsjon, omtala som VVO Porteføljen omfattar sertifikat- og obligasjonsplasseringar. Nemnde instrument, i tillegg til rentebytteavtalar, blir styrte og vurderte samla til verkeleg verdi. Utlån og fordringar, balanseført til amortisert kost Kategorien omfattar alle utlån og fordringar som ikkje er definerte til verkeleg verdi over resultat, eller som finansiell eigedel tilgjengeleg for sal. Verdipapirgjeld inngår i denne kategorien. VERDIVURDERING Første gongs rekneskapsføring av finansielle instrument Finansielle instrument skal balanseførast til verkeleg verdi på handelsdagen. Etterfølgjande verdimåling Verdimåling til verkeleg verdi Verkeleg verdi er definert som det beløp ein eigedel kan bytast i, eller ei plikt kan gjerast opp i, ved ein transaksjon mellom uavhengige partar. I vurderinga legg ein til grunn føresetnad om framhaldande drift og at det er tatt omsyn til avsetning for kredittrisiko ved verdsetting. Instrument som blir omsett i ein aktiv marknad Ein marknad er aktiv dersom det er mogleg å finne eksterne, observerbare prisar, kursar eller liknande og desse prisane representerer faktiske og hyppige marknadstransaksjonar. For instrument som blir handla i ein aktiv marknad blir den noterte prisen innhenta frå børs, meklar eller eit prissettingsbyrå. I den grad det ikkje er notert pris for instrumentet dekomponerer vi instrumentet og verdset det på bakgrunn av noterte prisar på dei enkelte komponentane. Instrument omsett i ein aktiv marknad gjeld mellom anna finansielle instrument som er børsnoterte eller på annan måte kvoterte som t.d. aksjar, obligasjonar og sertifikat. I tillegg gjeld det finansielle derivat som er baserte på underliggande kvoterte eller børsnoterte prisar/indeksar/instrument. Instrument som ikkje blir omsette i ein aktiv marknad Finansielle instrument som er klassifiserte i nemnde kategori blir verdsette etter ulike evalueringsteknikkar. Til dømes blir vanlege og enkle finansielle instrument verdsette etter godkjende modellar basert på observerbare data i marknaden. Verdimåling til amortisert kost Finansielle instrument som ikkje blir målt til verkeleg verdi, blir verdsett til amortisert kost ved hjelp av effektiv rentemetode. Ved effektiv rentemetode blir den effektive renta på engasjementet utrekna ved diskontering av kontraktfesta kontantstraumar innafor forventa løpetid. Kontantstraumane inkluderer etableringsgebyr og direkte transaksjonskostnader som ikkje blir dekka av kunden, og eventuell restverdi ved utgangen av forventa levetid. Nedskriving av finansielle eigedelar Individuelle nedskrivingar Dersom det er identifisert objektive bevis for verdifall, blir nedskriving på utlån utrekna som forskjellen mellom rekneskapsført verdi i balansen og noverdien av estimerte framtidige kontantstraumar neddiskontert med den effektive renta på lånet. Den effektive renta som blir nytta er effektiv rente på lånet før objektive bevis for verdifall vart identifisert, justert for endring i marknadsrente fram til målingstidspunktet. Endring i rente som følgje av endring i kredittrisiko på lånet, blir ikkje teke omsyn til ved justering av effektiv rente. Objektive bevis for verdifall på eit utlån eller gruppe av utlån omfattar vesentlege finansielle problem hos debitor, betalingsmisleghald eller andre vesentlege avtalebrot, i tilfelle der ein reknar det som sannsynleg at debitor vil innleie gjeldsforhandling eller andre liknande konkrete forhold. Individuelle nedskrivingar reduserer den reknskapsførte verdien på engasjementet i balansen, og endringar i vurdert verdi i perioden blir resultatført under «Nedskrivingar på utlån og garantiar». Det vert rekna rente på utlån som tidlegare er nedskrivne ved hjelp av den diskonteringsrenta, som vart nytta for å rekne ut nedskrivingsbeløpet. Utrekna renter på noverdien av utlånet inngår i «Netto renteinntekter». Gruppenedskrivingar 2017 Utlån som ikkje har vore gjenstand for individuelle vurderingar for verdifall, blir vurderte samla i grupper. Vurderinga blir basert på objektive bevis for verdifall på balansedagen og som kan knytast til gruppa. Gruppene er definerte som utlån med like risiko- og verdieigenskapar basert på inndeling av kundane etter risikoklasse. Utrekning av nedskrivingsbehov skal gjerast for kvar kundegruppe med utgangspunkt i estimat for konjunktursituasjonen og tapserfaring for dei respektive kundegruppene. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

20 Gruppenedskrivingar reduserer den rekneskapsførte verdien på engasjementa i balansen. Endringar i perioden vert resultatført under «Nedskrivingar på utlån og garantiar». Gruppenedskrivingane er, på same måte som for individuelle nedskrivingar, basert på neddiskonterte kontantstraumar. PRESENTASJON I BALANSE OG RESULTATREKNESKAP Utlån 2017 Utlån vert balanseført, avhengig av motpart, anten som utlån til og krav på kredittinstitusjonar eller utlån til kundar, uavhengig av verdimålingsprinsipp. Renteinntekter på finansielle instrument klassifisert som utlån vert inkludert på linja for «Renteinntekter» ved bruk av effektiv rentemetode, uavhengig av verdimålingsprinsipp. Effektiv rentemetode er forklart under «Verdimåling til amortisert kost». Verdiendringar knytt til identifiserte objektive bevis for verdifall på balansedagen for utlån inngår i «Nedskriving på utlån». Utlån 2018 Utlån blir balanseført, avhengig av motpart, enten som utlån til og krav på kredittinstitusjonar eller utlån til kundar til amortisert kost, utlån til kundar til verkeleg verdi eller utlån til kundar med verdiendring mot utvida resultat (OCI). For å forenkle balanseoppstillinga er utlåna til kundar vist netto på ei linje og så er spesifikasjon etter kategoriar vist i note til rekneskapen. Renteinntekter på finansielle instrument klassifisert som utlån blir inkludert på linja for «Netto renteinntekter» ved bruk av effektiv rentemetode. Effektiv rentemetode er forklart under «Verdimåling til amortisert kost». Verdiendringar for utlån til amortisert kost og utlån til verkeleg verdi inngår i «Nedskriving på utlån og garantiar». Den delen av verdiendring på fastrenteutlån som skuldast endringar i rentenivå, inngår i «Netto vinst frå finansielle instrument». For nærmare forklaring av prinsippa for verdivurdering sjå avsnitt om overgang til IFRS 9 tidlegare i noten. Sertifikat og obligasjonar 2017 Porteføljen omfattar sertifikat og obligasjonar definert som eigedelar balanseført til verkeleg verdi med verdiendring over resultat (VVO). Renteinntekter og kostnader på sertifikat og obligasjonar inngår i «Netto renteinntekter» etter effektiv rentemetode. Metoden er beskriven i avsnitt for amortisert kost. Andre verdiendringar inngår i «Netto vinst/tap på finansielle instrument». Sertifikat og obligasjonar 2018 Sertifikat og obligasjonar blir styrt og følgt opp til i ein forretningsmodell som tilseier å ta imot kontraksmessige kontantstraumar frå renter, gebyr og hovudstol, samstundes som det er eit mål å kjøpe og selje papira i porteføljen med kort horisont for å sikre forteneste frå vinstar. Renteinntekter og kostnader på sertifikat og obligasjonar inngår i «Netto renteinntekter» basert på effektiv rentemetode. Metoden er beskrive i avsnitt for amortisert kost. Andre verdiendringar inngår i «Netto vinst frå finansielle instrument». Finansielle derivat 2017 og 2018 Eit derivat er eit finansielt instrument med følgjande karakteristikkar: Verdien på instrumentet blir endra som eit resultat av endringar i rente, kurs eller pris på eit underliggande objekt Instrumentet krev ingen eller liten initiell investering Instrumentet blir gjort opp på ein framtidig dato Derivat blir balanseført til verkeleg verdi når kontrakten blir inngått, og deretter løpande til verkeleg verdi. Finansielle derivat blir presentert som ein eigedel dersom verdien er positiv og som ein forplikting dersom verdien er negativ. Motrekning blir føreteke dersom selskapet har ein bindande kontrakt med motparten, om å motrekne, og har til hensikt å innfri netto eller realisere eigedelar og forpliktingar samtidig. Rentebetalingar frå finansielle derivat inngår i «Netto renteinntekter» basert på effektiv rentemetode. Metoden er forklart i avsnitt for amortisert kost. Andre verdiendringar inngår i «Netto vinst frå finansielle instrument». Gjeld til kredittinstitusjonar 2017 Forpliktingar til kredittinstitusjonar er rekneskapsført som gjeld til kredittinstitusjonar uavhengig av verdimålingsprinsipp. Rentekostnader på instrumenta inngår i «Rentekostnader» og er basert på effektiv rentemetode. Andre verdiendringar inngår i «Netto vinst/tap på finansielle instrument». Gjeld til kredittinstitusjonar 2018 Forpliktingar til kredittinstitusjonar og kundar er rekneskapsført, avhengig av motpart, enten som gjeld til kredittinstitusjonar eller som innskot frå kundar til amortisert kost eller innskot frå kundar til verkeleg verdi. Rentekostnader på instrumenta inngår i «Netto renteinntekter» basert på effektiv Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

21 rentemetode. Andre verdiendringar inngår i «Netto vinst frå finansielle instrument». For å forenkla balanseoppstillinga er innskot frå kundar vist samla og så er det gitt nærmare spesifikasjon i note til rekneskapen. Verdipapirgjeld 2017 Verdipapirgjeld omfattar utferda sertifikat, obligasjonar og ansvarleg lånekapital uavhengig av verdimålingsprinsipp. Rentekostnader på instrumenta inngår i «Netto renteinntekter» basert på effektiv rentemetode. Andre verdiendringar inngår i «Netto vinst /tap på finansielle instrument». Verdipapirgjeld 2018 Verdipapirgjeld omfattar utferda sertifikat og obligasjonar og er vurdert enten til amortisert kost eller til verkeleg verdi over resultatet. For å forenkle balanseoppstillinga er verdipapirgjelda vist samla og så er det gitt nærmare spesifikasjon i note. Rentekostnader på instrumenta inngår i «Netto renteinntekter» basert på effektiv rente metode. Andre verdiendringar inngår i «Netto vinst frå finansielle instrument». For verdipapirgjeld til verkeleg verdi skal verdiendring knytt til eigen kredittrisiko skillast ut og førast mot utvida resultat (OCI). Verdiendring som skuldast endringar i eigen kredittrisiko for verdipapirgjelda vil normalt vere uvesentleg og det er så langt ikkje ført verdiendring mot OCI. SKATT Skattekostnaden i resultatrekneskapen omfattar både betalbar skatt på inntekt og formue, og endring i utsett skatt for perioden. Utsett skatt / utsett skattefordel er utrekna med 22% av midlertidige forskjellar som mellom rekneskapsmessige og skattemessige verdiar ved utgangen av året. Utsett skatt blir rekna ut ved bruk av skattesatsar og skattereglar som gjeld på balansedagen eller som det er sannsynleg blir vedtekne,og som ein legg til grunn vil gjelde når den utsette skattefordelen vert realisert eller forpliktinga blir gjort opp. Utsett skattefordel er balanseført ut frå forventningar om framtidig skattepliktig inntekt. Betalbar skatt og utsett skatt blir ført mot eigenkapitalen, dersom skatten gjeld postar som i same eller tidlegare periodar er ført mot eigenkapitalen. PERIODISERING AV RENTER OG GEBYR Renter og provisjon blir resultatført etter kvart som dei vert opptente eller påløpt som kostnad. Gebyr for etablering av låneavtalar inngår i kontantstraumane ved utrekning av amortisert kost, og inntektsført under «Netto renteinntekter» etter effektiv rentemetode. INNTEKTSFØRING AV RENTER Renteinntekter vert inntektsførte ved bruk av effektiv rentemetode. Dette medfører løpande inntektsføring av nominelle renter med tillegg av amortisering av etableringsgebyr. Inntektsføring av renter etter effektiv rentemetode blir nytta både for balansepostar vurdert til amortisert kost og balansepostar vurdert til verkeleg verdi over resultat. Renteinntekter på nedskrivne engasjement vert rekna etter effektiv rentemetode av nedskriven verdi. KONTANTSTRAUMOPPSTILLING Kontantstraumoppstillinga viser kontantstraumane gruppert etter kjelde og bruksområde. Kontantar er definert som kontantar og fordring på sentralbankar, og fordring på kredittinstitusjonar utan oppseiingsfrist. SIKRINGSBOKFØRING Selskapet har i 2018 tatt i bruk sikringsbokføring i samband med bokføring av eit obligasjonsinnlån med fastrente og derivat som er tatt opp for å moteverke verdisvinging frå det aktuelle obligasjonsinnlånet. Sikringsobjektet (obligasjonsinnlånet med fast rente) er vurdert til verkeleg verdi med verdiendring mot netto resultat frå finansielle instrument og sikringsinstrumentet (derivatet) blir vurdert til verkeleg verdi med verdiendring mot netto resultat frå finansielle instrument. IFRS 9 stiller mellom anna krav om at sikringsobjektet og sikringsinstrumentet skal vere øyremerka, det skal vere ein nær samanheng i økonomiske karateristika for sikringsobjektet og sikringsinstrumentet, sikringsforretninga skal kunne målast påliteleg og det er krav om sikringseffektivitet. Om sikringa ikkje lenger oppfyller krava til sikringseffektivitet, skal sikringsbokføringa avsluttast og ei justering som følgje av dette skal amortiserast i resultatrekneskapen. Amortiseringa skal baserast på ei rekalkulert effektiv rente frå tidspunktet når amortiseringa startar. Vinst eller tap på sikringsinstrumentet blir innrekna i resultatrekneskapen på linja for netto vinst/tap på finansielle instrument. Vinst eller tap på sikringsobjektet blir ført som ei justering av den balanseførte verdien på sikringsobjektet og innrekna i resultatrekneskapen på linja for netto vinst/tap på finansielle instrument. Det aktuelle sikringsforholdet i selskapet har tilnærma 100 % sikringseffektivitet. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

22 HENDINGAR ETTER BALANSEDAGEN Det skal opplysast om hendingar etter balansedagen i samsvar med IAS 10. Opplysningane omfattar hendingar som ikkje er innrekna i finansrekneskapen, men som er av slik art at det er vesentleg for vurdering av drifta. VEDTEKNE REKNESKAPSSTANDARDAR OG ANDRE ENDRINGAR SOM KAN FÅ VERKNAD FOR FRAMTIDIG RAPPORTERING Relevante standardar og tolkingar som er vedtatt fram til tidspunkt for framlegging av selskaprekneskapen, men der tidspunkt for innføring er fram i tid, er oppgitt nedanfor. Det er selskapet sin intensjon er å implementere dei relevante endringane, når dei blir gjeldande, under føresetnad av at EU godkjenner endringane før utarbeiding av selskaprekneskapen. IFRS 16 Leigeavtalar IASB har fastsett ny standard for leigeavtaler. IFRS 16 vil erstatte eksisterande IFRS standard for leigeavtalar, IAS 17 Leigeavtalar. IFRS 16 gir prinsipp for innrekning, måling, presentasjon og opplysningar om leigeavtalar for begge partar i ein leigeavtale. Den nye standarden krev at leigetakar innreknar eigedelar og plikter for dei fleste leigeavtalar, noko som er ein vesentleg endring frå prinsippa som gjeld i dag. For utleigar vidarefører IFRS 16 det meste av eksisterande prinsipp i IAS 17. I tråd med dette skal ein utleigar halde fram med å klassifisere sine leigeavtalar som operasjonelle eller finansielle, og rekneskapsføre dei to typane leigeavtalar ulikt. Standarden vil gjelde frå 1. januar Tidlegare bruk er mogeleg, dersom ein har tatt i bruk IFRS 15 «Inntekter frå kundekontraktar». Selskapet har ikkje til hensikt å ta standarden i bruk før i I dei tilfella selskapet er leigetakar, vil standarden få ein konsekvens, ved at vi må innrekne eigedelar og plikter knytt til leigeavtalane. Eigedelar og plikter vil auke, avhengig av lengda på leigeavtalane, men resultat og eigenkapital vil ikkje bli vesentleg påverka. Bustadkreditt Sogn og Fjordane har hatt ein gjennomgang av avtalane. Vår vurdering er at selskapet ikkje har leigeavtalar som er omfatta av IFRS 16. Andre endringar Opplistinga av endringar i rekneskapsstandardar og andre endringar ovanfor er ikkje fullstendig. Vedtekne endringar som ikkje er tatt med vil anten ikkje ha vesentleg konsekvens eller ikkje vere aktuelle for selskapet. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

23 Note 1b Endring klassifisering av finansielle instrument ved overgang til IFRS 9 Finansielle eigedeler Utlån til og krav på kredittinstitusjonar Utlån til kunder Sertifikat og obligasjonar, likviditetsportefølje Andre eigedeler Klassifisering etter IAS 39 Klassifisering etter IFRS 9 Bokført verdi IAS Bokført verdi IFRS Utlån og fordringar (amortisert kost) Amortisert kost Utlån og fordringar (amortisert kost) Amortisert kost Renteberande verdipapir, bestemt bokført til verkeleg verdi Verkeleg verdi over resultat Utlån og fordringar (amortisert kost) Amortisert kost Klassifisering etter IAS 39 Klassifisering etter IFRS Finansiell gjeld Gjeld til kunder og kredittinstitusjonar Amortisert kost Amortisert kost Verdipapirgjeld Amortisert kost Amortisert kost Anna gjeld og avsetningar Amortisert kost Amortisert kost Merknad: For forklaring av målekategoriar sjå spesifikasjon frå side 13 note 1. Effekt av reklassifisering og ny måling etter overgang til IFRS 9 Finansielle eigedeler Bokført verdi etter IAS Bokført verdi etter IFRS Finansielle eigedeler målt til verkeleg verdi over resultatet Sertifikat og obligasjonar, likviditetsportefølje Sum finansielle eiendeler målt til verkeleg verdi over resultatet Finansiell gjeld Finansiell gjeld målt til amortisert kost Bokført verdi etter IAS Reklassifisering Ny Finansielle eigedeler målt til amortisert kost måling Utlån til og krav på kredittinstitusjonar Utlån til kundar Andre eigedeler Sum finansielle eigedeler målt til amortisert kost Reklassifisering Ny måling Bokført verdi etter IFRS Gjeld til kredittinstitusjonar Verdipapirgjeld Anna gjeld og avsetningar Sum finansiell gjeld målt til amortisert kost Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

24 Endring i tapsavsetning som følgje av overgang til IFRS 9 Nedskriving etter IAS Forventa tap (ECL) etter IFRS Reklassifisering Tapsavsetning Ny måling Kontantar og krav på sentralbankar Utlån til og fordring på kredittinstitusjonar Utlån til kundar Andre finansielle eigedelar Anna finansiell gjeld (tapsavsetning garantiar og unytta kredittar) Sum tapsavsetning Endring i tapsavsetning som følgje av innføring av IFRS 9 IAS 39 IFRS 9 Individ. nedskrivingar Gruppenedskriving Sum Forventa tap trinn 1 Forventa tap trinn 2 Forventa tap trinn 3 Forventa tap trinn 3 individuelt vurdert Sum Sum tapsavsetning Tilbakeføringer avsetninger etter IAS Ny ECL-berekning etter IFRS utlån Ny ECL-berekning etter IFRS 9 garantiar og unytta kredittar Sum ECL-berekning Endring i eigenkapital som følgje av innføring av IFRS 9 Aksjekapital Annan eigenkapital Total eigenkapital Sum balanseført verdi eigenkapital Endring som følgje av ny måling av ECL på kundar Skatteeffekt av ny ECL-måling Sum balanseført verdi eigenkapital Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

25 Note 2 Viktige rekneskapsestimat og skjønnsmessige vurderingar Estimat og vurderingar basert på skjønn blir vurdert løpande og er basert på historisk erfaring og andre faktorar, inklusiv forventningar om framtidige sannsynlege hendingar. Selskapet utarbeider estimat og tar føresetnader om framtidig utvikling. Rekneskapsestimat som følgjer av dette vil sjeldan fullt ut vere i samsvar med endeleg utfall. Estimat som representerer ein vesentleg risiko for endring i balanseført verdi på eigedelar og gjeld i løpet av neste rekneskapsår, vert drøfta nedanfor. Verkeleg verdi på finansielle instrument For verdipapir som ikkje er børsnoterte og der det ikkje er ein aktiv marknad, nyttar selskapet verdsettingsteknikkar for å fastsette verkeleg verdi. Selskapet vurderer og vel metodar og tar føresetnader, som så langt som mogleg er basert på marknadsforholda på balansedagen. Verdivurderingane byggjer på siste emisjonskurs, omsetningsverdiar som vi har kunnskap om, og neddiskonterte kontantstraumar. Det vert også innhenta verdivurderingar og spread-vurderingar frå eksterne meklarføretak. Nedskriving på utlån Modellen for nedskriving av utlån under IFRS 9 er forklart i detalj i note 1 «Rekneskapsprinsipp» avsnitt for «Finansielle instrument IFRS 9». Metoden nyttar estimat for sannsynet for misleghald (PD), tap gitt misleghald (LGD) og eksponering ved misleghald (EAD). Forventa tap blir justert for framtidige forventa endringar i marknadsprisar over dei neste fem åra gjennom vekting av tre ulike scenario. Alle nedskrivingar er basert på neddiskonterte verdiar, med låna si effektive rente før verdifall som diskonteringsrente. Alle utlån, unytta kredittar og garantiar til kundar vert under IFRS 9 delt i tre trinn. Trinn 1 er rekna som friske engasjement. Trinn 2 er engasjement der det har vore ein «vesentleg auke i kredittrisikoen sidan første gongs innrekning. Trinn 3 er lån i misleghald. Der det er gjort ei individuell nedskriving på engasjementet vil dette overstyre modellberekna tap på engasjementet, uavhengig av størrelsen på det modellberekna tapet. IFRS 9-standarden seier at kredittrisikoen alltid skal vurderast som vesentleg auka dersom eit engasjement er i betalingsmisleghald over 30 dagar. Det er opp til banken å vurdere kva andre faktorar som indikerer ein vesentleg auke i kredittrisiko. Vurderinga baserer seg både på kvantitative og kvalitative element, og har stor avgjersle for tapsavsetjingane, sidan vesentleg auke i kredittrisiko medfører at det skal reknast tap over heile levetida til engasjementet, og ikkje berre dei komande tolv månadene. Meir informasjon om dette er gitt i note 1 Rekneskapsprinsipp, avsnitt for «Finansielle instrument IFRS 9». Modellverket for utrekning av kredittrisiko og nedskrivingar vert vurdert og validert løpande. Endringar vert gjort for å gje forventningsrette estimat utifrå erfaringsdata og kunnskap om banken si portefølje og dei makroøkonomiske framtidsutsiktene. For ytterlegare omtale av metode for nedskrivingar, sjå også note 1 «Rekneskapsprinsipp» og note 5 «Risikoforhold». Note 3 Segment Selskapet har hovudsakleg eitt segment. Segmentet består av utlån til privatkundar og eit mindre volum av utlån til private næringsdrivande. Alle utlån er kjøpt frå Sparebanken Sogn og Fjordane. Selskapet driv ikkje verksemd utanfor Norge. Kundar med adresse i utlandet blir klassifisert som ein del av den norske verksemda. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

26 Note 4 Kapitaldekning ANSVARLEG KAPITAL Aksjekapital og overkurs Annan eigenkapital Eigenkapital Annan kjernekapital 0 0 Frådrag: Verdijustering (forsvarleg verdsetting) Netto kjernekapital Rein kjernekapital Netto tilleggskapital 0 0 Netto ansvarleg kapital BEREKNINGSGRUNNLAG Kredittrisiko Institusjonar Massemarknadsengasjement Engasjement med pant i bustad Forfalne engasjement Obligasjonar med fortrinnsrett Andre engasjement Sum berekningsgrunnlag kredittrisiko Operasjonell risiko Samla berekningsgrunnlag Overskot ansvarleg kapital KAPITALDEKNING Kapitaldekningsprosent 19,24 % 21,74 % Kjernekapitaldekning 19,24 % 21,74 % Rein kjernekapitaldekning 19,24 % 21,74 % Uvekta kjernekapitalandel 7,44 % 8,21 % Kapitaldekninga er utrekna i samsvar med nye kapitalkravsforskrifter (Basel II). Standardmetoden er nytta for kredittrisiko, marknadsrisiko og basismetoden for operasjonell risiko. Basel II er inndelt i tre pilarar (områder). Pilar 1 omhandlar minstekravet til kapitaldekning og er ei vidareutvikling av tidlegare regelverk etter Basel I. Pilar 2 omhandlar institusjonen si vurdering av samla kapitalbehov og tilsynsmessig oppfølging (ICAAP), medan Pilar 3 omhandlar krav om offentleggjering av finansiell informasjon. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

27 Note 5 Risikoforhold Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS (BSF) er utsett for kredittrisiko, operasjonell risiko, likviditetsrisiko og renterisiko. Kredittrisikoen er den mest omfattande av desse. Det er utarbeidd rammer for risikoeksponeringa knytt til dei ulike risikotypane. Styret legg vekt på at selskapet skal ha låg risiko. Viktige mål med risikostyringa er å sikre at selskapet når fastsette mål, handtere risikoar som kan hindre måloppnåing, sikre intern og ekstern rapportering av høg kvalitet, og å sikre at selskapet opererer i tråd med interne retningslinjer og eksternt lovverk. Kredittrisiko Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS er eksponert for kredittrisiko i tilknytning til bustadlån, og motpartsrisiko i samband med plasseringar i finansmarknaden. Lån som blir kjøpte frå Sparebanken Sogn og Fjordane er godt sikra. På kjøpstidspunktet skal låna vere innanfor 75% av godkjend verdi på trygda. Verdiane på eigedomane som ligg som trygd for bustadlåna i BSF blir oppdaterte kvar tredje månad. Det er verdiestimat frå Eiendomsverdi AS som åleine eller i kombinasjon med takst og meklarvurderingar blir nytta som godkjend verdi på eigedomane. Den første bolken av lån frå Sparebanken Sogn og Fjordane vart kjøpt i mars Sidan den tid har marknadsprisen på bustader vore aukande. Sparebanken Sogn og Fjordane administrerer låna i BSF og kan vise til lågt misleghald og god oppfølging av utlånsporteføljen. Pr var det 51% av utlånsporteføljen i Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS er innanfor 60% av panteverdien. Risikoen i utlånsporteføljen blir vurdert som låg. Figuren under viser vekta belåningsgrad for låna som ligg i BSF. 50% 40% 30% 20% 10% Vekta belåningsgrad 20% 12% 19% 39% 10% Låna som ligg i BSF er oppretta i Sparebanken Sogn og Fjordane, og kredittvurderinga av bustadlånskundane i BSF følgjer kredittvurderingsprosessen i morbanken. Med bakgrunn i trygd, beteningsevne, gjeldsnivå og sannsyn for misleghald vert det gjort ei kritisk vurdering av kundar som søkjer om bustadlån. Misleghaldssannsynet blir berekna i modell for søknadsscore. I tillegg vert det gjort vurderingar med omsyn til livssituasjon, arbeidsforhold og utdanning, og risiko knytt til desse faktorane. Det er også laga rutine for overføring av lån til BSF, som spesifiserer kva krav låna må oppfylle for å kunne bli flytta til føretaket. Desse krava oppfyller alle regulatoriske krav. I tillegg er det lagt til ekstra interne restriksjonar som avgrensar lånetypar som kan flyttast til selskapet. Lån som ligg i BSF blir også følgde opp grundig med omsyn til misleghald. BSF har i tillegg styregodkjend rutine for risikostyring, som systematiserer kontrollar som skal gjerast for å minimere kredittrisikoen, og som fordeler ansvar for kontrollane og for rapporteringa. Utviklinga i utlånsporteføljen blir følgt månadleg gjennom ein kredittrapport som mellom anna viser risikofordelt portefølje, utvikling i misleghald og kva konsekvensar fall i bustadprisar og auka misleghald vil ha for sikringsmassen. Bustadkredittføretaket sin motpartsrisiko er knytt til plasseringar i finansmarknaden eller eksponering mot andre finansinstitusjonar. Risikoen BSF kan eksponere seg for mot ulike motpartar, blir bestemt utifrå kredittrammer mot kvar av desse motpartane. For å unngå tap eksponerer BSF seg berre mot solide motpartar. Likviditetsrisiko Likviditetsrisiko er risikoen for at BSF ikkje maktar å innfri forpliktingane sine ved forfall. Likviditetsreserven i selskapet skal vere tilstrekkeleg til å innfri alle forpliktingar ved forfall. Selskapet styrer likviditetsposisjonane basert på styrefastsette krav til minimum likviditetsreserve og netto forfall innanfor 6 månader. Renterisiko Selskapet skal styre renteeksponeringa slik at selskapet er lite utsett for rentesvingingar. Eksponering mot rentespreadrisiko er avgrensa gjennom risikorammer for kredittrisiko. Det er i tillegg fastsett rammer for rentenivårisiko som blir overvaka og rapportert månadleg. 0% Under 40% 40-50% 50-60% 60-75% over 75% Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

28 Operasjonell risiko Operasjonell risiko er definert som faren for tap som skuldast menneskelege feil, eksterne hendingar eller svikt og manglar i føretaket sine system, rutinar og prosessar. Lov- og forskriftsverket set konkrete krav til føretaket over ulike register som skal vere på plass. Dette er mellom anna gjort for å kunne kontrollere at låna som blir overførte til BSF verkeleg tilfredsstiller alle krava som må vere oppfylte i Finansføretakslova krev at det for sikringsmassen skal vere eit register over utlån, rente- og valutakontrakter, fyllingssikkerheit, i tillegg til obligasjonar med fortrinnsrett. Banken har oppretta register som tilfredsstiller krava i forskrifta. Gjennom oppretting av desse registra vil banken lettare kunne avdekke feil eller manglar som skulle oppstå ved lånemassen i selskapet. For å sikre at selskapet til ei kvar tid har nok trygd for innlåna sine, blir sikringsmassen følgt opp på dagleg basis, og det blir kontrollert at regulatoriske krav og interne reglar er oppfylte. I tillegg blir det utført stresstestar som sikrar at krava til likviditetsmessig overskot og sikringsmasse er oppfylte i ulike scenario. RAPPORTERING Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS legg vekt på korrekt og fullstendig rapportering av risiko- og kapitalforhold. Det er difor laga ulike periodiske rapportar som blir behandla av styret, i tillegg til rapportar som inngår i den daglege drifta og som skal sikre at eksterne lover og interne retningslinjer er følgde til ei kvar tid. Gjennom desse rapportane blir styremedlemmene haldne oppdaterte på om ein ligg an til å nå måla som er sette for selskapet, og om ein held seg innanfor dei vedtekne risikorammene. Kredittrapport, økonomirapport, finansrapport og likviditetsrapport blir utarbeidde månadleg, og styrebehandla kvart kvartal. Det same gjeld økonomi- og rekneskapsrapportar. I tillegg blir det utarbeidd månadleg misleghaldsrapport og dagleg rapport som viser at krava som er stilte til utlånsvolum og anna sikringsmasse er i tråd med eksternt lovverk og interne retningslinjer. ICAAP blir gjennomført og rapportert ein gong årleg. BSF inngår i den samla ICAAP-rapporten for konsernet. Internkontrollrapporteringa skjer også på årleg basis. Internkontrollrapporten blir lagd fram for styret i BSF, og inngår også som ein del av samla internkontrollrapport for konsernet. Rapporteringa omfattar vurdering og kommentarar til eige arbeid med internkontrollen, gjennomgang av alle viktige risikoområde, vurdering av korleis lovverket blir etterlevd, og forslag til forbetringstiltak. Internrevisjonen gjennomfører årleg ei uavhengig stadfesting av internkontrollen i selskapet som blir lagd fram for styret i selskapet. Det same blir kvartalsvise rapportar frå granskar. FINANSIERING BSF kjøper lån frå Sparebanken Sogn og Fjordane, og finansierer storparten av desse kjøpa ved utferding av obligasjonar med fortrinnsrett (OMF). Resten av finansieringa skjer i form av eigenkapital og opptrekk på kredittavtaler i morbank. KAPITALDEKNING BSF nyttar standardmetoden ved berekning av kredittrisiko, og basismetoden for operasjonell risiko. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

29 Note 6 Kredittrisiko KREDITTRISIKO FORDELT PÅ KLASSER AV FINANSIELLE INSTRUMENT Maks kreditteksponering Obligasjonar og sertifikat Sum engasjement kundar Utlån til og krav på kredittinstitusjonar Sum Krav på kredittinstitusjonar knyter seg til innskot i Sparebanken Sogn og Fjordane som har rating A2 frå Moody s. KREDITTRISIKO FOR OBLIGASJONAR OG SERTIFIKAT Kredittrisiko fordelt på motpart Renteberande verdipapir Debitorkategori etter garantist AAA verkeleg verdi AA verkeleg verdi A verkeleg verdi BBB verkeleg verdi Noninvestment grade verkeleg verdi Totalt 2018 verkeleg verdi Totalt 2017 verkeleg verdi Finans, bank og forsikring Stat og statsgaranterte Sum Ratingklasser basert på Standard & Poors. Verdiendringar: Sum verdiendringar balanse Resultatførte verdiendringar i perioden Kundar med bustadlån blir vurderte i forhold til vilje og evne til å betale lånet. Betjeningsevne blir utrekna og kundane risikovurderte på søknadstidspunktet. Belåningsgrad for kundar i Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS er mindre enn 75 % ved overføringstidspunktet frå Sparebanken Sogn og Fjordane. Kredittkvaliteten til lån som ikkje er forfalne er god. Trygda i Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS er pant i bustadeigedom. Trygda vert vurdert som svært god for porteføljen. Porteføljen har låg kredittrisiko. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

30 Note 6 Kredittrisiko, framhald ALDERSFORDELING PÅ FORFALNE ENGASJEMENT Utlån til og fordringar på kundar Utlån til og fordringar på kundar Unytta kredittrammer og garantiar Andel av total Unytta kredittrammer og garantiar Engasjement* Andel av total Betalingsmisleghald dagar ,3 % Betalingsmisleghald dagar ,1 % Betalingsmisleghald dagar ,0 % Betalingsmisleghald over 90 dagar ,0 % Sum ,4 % Engasjementa vert vurdert som i betalingsmislehald når ein kreditt er i overtrekk eller eit utlån er i restanse med eit beløp på minst kr. Engasjement* Nedskrivingar IFRS 9 Betalingsmisleghald dagar ,6 % 931 Betalingsmisleghald dagar ,1 % 131 Betalingsmisleghald dagar ,0 % 9 Betalingsmisleghald over 90 dagar ,1 % 824 Sum ,8 % RISIKOKLASSIFIERING AV ENGASJEMENT 2018 Utlån til og fordringar på kundar Unytta kredittrammer og garantiar Engasjement* Andel av total Nedskrivingar IFRS 9 Låg risiko ,1 % 866 Middels risiko ,5 % Høg risiko ,4 % Sum ,0 % Utlån til og fordringar på kundar Unytta kredittrammer og garantiar Engasjement* Andel av total Låg risiko ,9 % Middels risiko ,3 % Høg risiko ,8 % Sum ,0 % FINANSIELLE EIGEDELAR TIL VERKELEG VERDI OVER RESULTATET (FVO) Obligasjonar og sertifikat Bokført verdi Stat og statsgaranterte papir = Maksimal eksponering for kredittrisiko Verkeleg verdi vert fastsett på bakgrunn av ei teoretisk utrekning der avtalt kontantstraum vert neddiskontert med den renta som vert tilbydd på nye lån med tilsvarande rentedurasjon og kredittrisiko. Finansielle eigedelar blir øyremerkte til verkeleg verdi over resultatet (FVO) ved førsstegangsinnrekning i dei tilfella ei anna måling ville medført inkonsistens i resultatrekneskapen. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

31 Note 7 Utlån til og krav på kredittinstitusjonar Sum utlån og krav på kredittinst. utan avtalt løpetid til amortisert kost *) Sum utlån og krav på kredittinst. med avtalt løpetid til amortisert kost 0 0 Sum utlån og fordringar på kredittinstitusjonar til amortisert kost *) Gjeld driftskonto/mellomrekningskonto som Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS har i Sparebanken Sogn og Fjordane. Note 8 Utvikling og spesifikasjon av utlån og eksponeringer Utlån til kundar til amortisert kost Sum brutto utlån til kundar Nedskrivingar på utlån (sjå note 11) Netto utlån til kundar UTVIKLING I BRUTTO UTLÅN Trinn 1 Trinn 2 Trinn 3 Total Brutto utlån til amortisert kost pr Overføringar til trinn Overføringar til trinn Overføringar til trinn Nye finansielle eigedelar utsteda eller kjøpt Finansielle eigedelar som er frårekna Endring i modell/risikoparameter Andre endringar Brutto utlån til amortisert kost pr UTVIKLING I UNYTTA KREDITT OG GARANTIAR Trinn 1 Trinn 2 Trinn 3 Total Inngåande unytta kredittar og garantiar pr Overføringar til trinn Overføringar til trinn Overføringar til trinn Nye finansielle eigedelar utsteda eller kjøpt Finansielle eigedelar som er frårekna Endring i modell/risikoparameter Andre endringar Unytta kredittar og garantiar pr ENGASJEMENT FORDELT PÅ SEKTOR OG NÆRING 2018 Brutto utlån Unytta kredittar og garantiar Engasjement Prosent Nedskrivingar IFRS 9 Lønstakarar, pensjonistar ,5 % Personleg næringsdrivande ,5 % 314 Totalt pr ,0 % Unytta 2017 Brutto utlån kredittar og garantiar Engasjement Prosent Lønstakarar, pensjonistar ,1 % Personleg næringsdrivande ,9 % Totalt pr ,0 % Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

32 Note 8 Utvikling og spesifikasjon av utlån og eksponeringer, framhald ENGASJEMENT FORDELT PÅ SEKTOR OG NÆRING Unytta kredittar og garantiar Engasjement Prosent Nedskrivingar IFRS 9 Brutto 2018 utlån Austlandet ,7 % Vestlandet ,5 % Sørlandet ,5 % 49 Midt-Norge ,8 % 27 Nord-Norge ,4 % 131 Utlandet ,1 % 7 Totalt pr ,0 % Brutto utlån Unytta kredittar og garantiar Engasjement Prosent Austlandet ,0 % Vestlandet ,0 % Sørlandet ,5 % Midt-Norge ,9 % Nord-Norge ,5 % Utlandet ,1 % Totalt pr ,0 % Note 9 Belåningsgrad og sikkerheitsmasse Brutto utlån til kundar Snitt utlån pr kunde Tal lån Totalt verdigrunnlag for utlån Vekta snitt sidan løyving av lånet (månader) Vekta snitt attståande nedbetalingstid (månader) Vekta belåningsgrad 58,1 % 56,9 % Samansetning av sikkerheitsmassen: Bustadlån 1) Fyllingssikkerheit 2) Sum ) I berekninga er lån i misleghald, og den delen av lånesaldo som ligg over 75 % av verdigrunnlag for panteobjekta, ikkje rekna med i sikkerheitsmassen. 2) Fyllingssikkerheiten består av bankinnskot i Sparebanken Sogn og Fjordane. Note 10 Resultatførte tap på utlån Auke/reduksjon i individuell nedskriving 0 0 Auke/reduksjon i gruppenedskriving Auke/reduksjon i forventa tap Konstaterte tap i perioden dekt av tidlegare nedskriving 0 0 Konstaterte tap i perioden utan tidlegare nedskriving 0 0 Inngang på tidlegare års konstaterte tap 0 0 Resultat av nedskriving for perioden Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

33 Note 11 Nedskriving på utlån og eksponeringer UTVIKLING I NEDSKRIVING PÅ UTLÅN OG EKSPONERINGER Trinn 1 Trinn 2 Trinn 3 Total Inngåande nedskriving på utlån til amortisert kost pr Overføringar til trinn Overføringar til trinn Overføringar til trinn Nye finansielle eigedelar utsteda eller kjøpt Finansielle eigedelar som er frårekna Endring i modell/risikoparameter Netto konstanterte tap Andre endringar Nedskriving på utlån til amortisert kost pr Trinn 1 Trinn 2 Trinn 3 Total Inngåande nedskriving på unytta kredittar og garantiar pr Overføringar til trinn Overføringar til trinn Overføringar til trinn Nye finansielle eigedelar utsteda eller kjøpt Finansielle eigedelar som er frårekna Endring i modell/risikoparameter Netto konstanterte tap Andre endringar Nedskriving på unytta kredittar og garantiar pr Samla nedskriving på utlån, unytta kredittar og garantiar pr SENSITIVITETSANALYSE FOR FRAMOVERSKUANDE PARAMETERE Forventa tap blir berekna basert på tre scenario, der utvikling i styringsrente, arbeidsløyse og bustadprisar blir sett opp fem år fram i tid. Scenarioa tek utgangspunkt i venta utvikling frå Norges Banks Pengepolitisk rapport. I tillegg nyttast eit optimistisk makroscenario der den norske økonomien veks meir enn venta, samt eit pessimistisk makroscenario der den norske økonomien går dårlegare enn venta. Tabellen under viser korleis ulik parametersettingar for dei makroøkonomiske parameterane verkar inn på nedskrivingane. Til dømes ville nedskrivingane auka med 2,1 % dersom ein legg til grunn ei utvikling i styringsrenta som er 5 % høgare enn den som er nytta i modellen. Endring makroparameter Endring forventa tap Styringsrente 5 % 0,8 % + 5 % 2,1 % Arbeidsløyse 5 % 3,1 % + 5 % 4,7 % Bustadprisar 5 % 1,0 % + 5 % 0,1 % Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

34 Note 12 Sensitivitetsanalyser Ved endringar av marknadsrisiko som inntreff i løpet av 1. året vil innverknad for resultat og eigenkapital bli som vist nedanfor basert på balansen pr Innverknad på resultat/eigenkapital Rente 1,50 % 1,50 % Utlån til og krav på kredittinstitusjonar Obligasjonar og andre verdipapir med fast avkastning Utlån til kundar (42 dagars frist) Gjeld stifta ved utferding av verdipapir Finansielle derivat Gjeld til kredittinstitusjonar Sum Noten viser den rekneskapsmessige effekten over ein periode på 12 månader av ei umiddelbar parallell renteendring på +1,5 prosentpoeng og 1,5 prosentpoeng. Det er teke omsyn til endring i løpande renteinntekter og kostnader, samt eingongseffekt ein slik umiddelbar renteendring har på dei postar som blir ført til verkeleg verdi og på dei effektar renteendringa har på resultat for gjenverande rentedurasjonsperiode før renteendringa får inntekts-/og kostnadsmessig effekt. Selskapet nyttar sikringsbokføring i sine rekneskap. Note 13 Likviditetsrisiko Udiskonterte kontantstraumar finansielle plikter 0 1 mnd 1 3 mnd 3 12 mnd 1 5 år >5 år Utan restløpetid Totalt Gjeld til kredittinstitusjonar Gjeld stifta ved utferding av verdipapir Anna gjeld Unytta kredittrammer utlån Finansielle derivat brutto oppgjer (utbetalingar) Sum *) Finansielle derivat brutto oppgjer (innbetalinger) Finansielle derivat netto oppgjer (negativt tal gjev netto innbetaling) mnd 1 3 mnd 3 12 mnd 1 5 år >5 år Utan rest løpetid Totalt Gjeld til kredittinstitusjonar Gjeld stifta ved utferding av verdipapir Anna gjeld Unytta kredittrammer utlån Sum Forfallsoversikten er inkludert renter. For å rekne ut rentekostnadene for innlån med flytande rente vert det nytta gjeldande renter på rapporteringstidspunkt. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

35 Note 14 Netto inntekter frå finansielle instrument Netto renteinntekter Renter og liknande inntekter av utlån og fordringar på kreditinstitusjonar vurdert til amortisert kost Renter og liknande inntekter av utlån til og fordringar på kundar vurdert til amortisert kost Renter og liknande inntekter av sertifikat og andre renteberande papir til verkeleg verdi Andre renteinntekter og liknande inntekter av krav til verkeleg verdi 0 0 Sum renteinntekter Renter og liknande kostnader på gjeld til kreditinstitusjonar vurdert til amortiser kost Renter og liknande kostnader på utsteda verdipapir vurdert til amortisert kost Renter og liknande kostnader på utsteda verdipapir vurdert til verkeleg verdi Andre rentekostnader og liknande kostnader av gjeld vurdert til amortisert kost Sum rentekostnader Sum netto renteinntekter Netto vinst/tap på finansielle instrument Sertifikat og obligasjonar plasseringar Obligasjonsgjeld Derivat Netto vinst/tap på finansielle instrument, til verkeleg verdi Note 15 Driftskostnader Lønn og andre personalkostnader IT kostnader Andre tenester Andre kostnader Sum administrasjonskostnader Kjøp av tenester frå konsernet Revisjonshonorar (ekstern- og internrevisor) Honorar utlegging obligasjonar og rating Andre driftskostnader Sum andre driftskostnader Sum driftskostnader Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

36 Note 16 Godtgjersle til leiande tilsette og styret. Transaksjonar med nærståande partar Godtgjersle til leiande tilsette og styret Selskapet leiger dagleg leiar av Sparebanken Sogn og Fjordane. Det er ikkje utbetalt godgjersle frå selskapet til dagleg leiar. Styret har eitt eksternt styremedlem. Det er betalt ut styregodtgjersle til det eksterne styremedlemet. Styret Godtgjersle Lån pr Frode Vasseth Linda Vøllestad Westbye 0 0 Ingeborg Aase Fransson 0 0 Peter Olav Midthun 33 0 Transaksjonar med konsernselskap Renter motteke frå Sparebanken Sogn og Fjordane Renter betalt til Sparebanken Sogn og Fjordane Renter betalt til Sparebanken Sogn og Fjordane på OMF Kjøpte tenester av Sparebanken Sogn og Fjordane Innskot i Sparebanken Sogn og Fjordane Gjeld til Sparebanken Sogn og Fjordane OMF-gjeld til Sparebanken Sogn og Fjordane Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS har ingen tilsette. Det er inngått avtale med Sparebanken Sogn og Fjordane om levering av tenester knytt til låneadministrasjon og drift av selskapet. Alle utlån som selskapet har, er overført frå Sparebanken Sogn og Fjordane og det er inngått avtale med banken om forvaltning av denne utlånsporteføljen. Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS påtek seg all risiko knytt til låna som er kjøpte frå morbanken. Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS har fått tilgang til sterke kredittfasilitetar hos Sparebanken Sogn og Fjordane. Desse skal sikre at selskapet kan betale renter og avdrag til OMF-eigarane, at selskapet er i stand til å dekkje lånekundane sine opptrekk på etablerte fleksilån, at selskapet har mellomfinansiering ved overføring av lån, og finansiering av nødvendig overdekning i sikkerheitsmassen. Nærare om kredittavtalane: Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS har fire kredittavtaler med Sparebanken Sogn og Fjordane (SSF): a) Ein 3-årig kreditt som går til utløp i desember Kreditten skal brukast til kjøp av bustadlån frå SSF. Ramma på kreditten er 2 mrd. kr, men gjeld kun ved bolkoverføring av lån. b) Ein kredittavtale som skal sikre at OMF-eigarane får oppgjer også i tilfelle der kredittføretaket ikkje klarer å gjere opp for seg. Ramma på avtalen pr er på 237 mill. kr. Pliktene til morbanken er knytt til oppgjer mot OMF-eigarane eitt år fram i tid. c) Ein kredittavtale som kan nyttast for å finansiere opptrekk på til ei kvar tid ubrukte fleksilånsrammer. Pr utgjer dette mill. kr. d) Ein kredittavtale knytt til overkollateralisering. Avtalen skal berre nyttast til kjøp av lån som inngår i sikringsmassen, og til kjøp av instrument som kvalifiserer som likviditetsreserve. Ramma pr er på mill. kr, og er avhengig av OMF-volumet som til ei kvar tid er utferda. e) Ein ISDA avtale mellom Bustadkreditt og Sparebanken Sogn og Fjordane er inngått i ISDA avtalen regulerer all derivathandel mellom partane. ISDA avtalen har same oppbygging som andre avtalar som Sparebanken har med andre eksterne aktørar der ein dagleg måler verdiendringane av rentesikringsavtalane og der sikkerheit blir utveksla. Ved utlegging av fastrente OMF rentesikrar SSF volumet mot ekstern part og internswappar vidare til Bustadkreditt. Alle avtalar og transaksjonar er inngått etter prinsippet om armlengdes avstand. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

37 Note 17 Godtgjersle ekstern revisor Lovpålagd revisjon inkl. mva Godtgjersle gransking inkl. mva Andre tenester utanfor revisjon inkl. mva 0 10 Sum Note 18 Skattekostnad Betalbar skatt denne perioden For mykje avsett skatt i fjor Sum betalbar skatt Endring utsett skatt/skattefordel Utsett skatt som skuldast opparbeiding/reversering av midlertidige forskjellar Sum endring utsett skatt/skattefordel Sum skattekostnad Avstemming av forventa skattekostnad til faktisk skattekostnad Ordinært resultat før skatt Forventa inntektsskatt med nominell skattesats på 23 % (24 % i 2017) Redusert skatt knytt til vinst/tapskonto 8 10 For mykje avsett skatt i fjor Andre skilnader Skattekostnad Betalbar skatt Betalbar skatt i balansen SPESIFIKASJON AV SKATTEEFFEKTEN AV MIDLERTIDIGE FORSKJELLAR Skattereduserande midlertidige forskjellar Finansielle instrument 0 0 Negativ vinst og tapskonto Sum skattereduserande midlertidige forskjellar Skatteaukande midlertidige forskjellar Finansielle instrument Negativ vinst og tapskonto 0 0 Implementering av IFRS Sum skattereduserende midlertidige forskjellar Netto grunnlag utsett skatt ( ) /skattefordel Netto utsett skattefordel/gjeld ( ) i balansen Skattesatsen for betalbar skatt er 23% i For 2017 var den 24 %. Utsett skattefordel blir balanseført i den utstrekning det er sannsynleg at den vil kunne nyttast mot skattepliktig framtidig inntekt. Skattesatsen for utsett skattefordel/ utsett skatt var 23 % i 2017 og er for 2018 redusert til 22 %. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

38 Note 19 Klassifisering av finansielle instrument Netto utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar Balanseført verdi Verkeleg verdi Balanseført verdi Verkeleg verdi Utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar til amortisert kost, lån og fordringar Sum utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar Obligasjonar og sertifikat Sertifikat og obligasjonar verkeleg verdi Sum obligasjonar og andre verdipapir Netto utlån til kundar Utlån til kundar til amortisert kost, lån og fordringar Sum utlån før individuelle nedskrivingar og gruppenedskrivingar Nedskrivingar på individuelle utlån Gruppenedskrivingar Forventa tap på utlån Sum netto utlån til kundar Andre eigedelar Andre eigedelar, amortisert kost Sum andre eigedelar Sum finansielle eigedelar Finansielle eigedelar summert etter klassifisering Finansielle eigedelar bokført til verkeleg verdi Finansielle eigedelar til amortisert kost, lån og fordringar Sum finansielle eigedelar Gjeld til kredittinstitusjonar Lån og innskot frå kredittinstitusjonar til amortisert kost Sum gjeld til kredittinstitusjonar Verdipapirgjeld Utferda sertifikat og obligasjonar til amortisert kost Utferda sertifikat og obligasjonar til verkeleg verdi Sum verdipapirgjeld Andre finansielle plikter Anna gjeld, amortisert kost Sum andre finansielle plikter Sum finansielle plikter Finansiell gjeld summert etter klassifisering Finansiell gjeld bestemt bokført til verkeleg verdi, FVO *) Finansiell gjeld til amortisert kost, lån og fordringar Sum finansiell gjeld *) FVO: Fair Value Option (Verkeleg verdi opsjon) Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

39 Note 20 Verdsetting Spesifikasjon av finansielle eigedelar til verkeleg verdi Kvoterte prisar og observerbare føresetnadar Bokført verdi Finans, bank og forsikring Stat og statsgaranti Sum Berekna rente Sum Verdsettingsmetode Norske obligasjonar og sertifikat blir målt til verkeleg verdi basert på verdsettingsteknikkar. I verdsettingsteknikkane nyttar vi rentekurver og kredittspreader frå eksterne leverandørar. Note 21 Sertifikat og obligasjonar Sertifikat 2018 Obligasjonar Sum Sertifikat Sertifikat og obligasjonar til verkeleg verdi med verdiendring over resultat 2017 Obligasjonar Sertifikat og obligasjonar, bokført verdi Av dette børsnotert Pålydande verdi Sektorfordeling Finans, bank og forsikring Stat og statsgarantert Sum Modifisert durasjon (år) 0,46 0,10 0,13 0,22 0,16 0,16 Gjennomsnittleg vekta effektiv rente pr ,77 % 1,53 % 0,90 % 0,26 % 1,19 % 1,10 % Forfallsstruktur på obligasjons- og sertifikatplasseringar (marknadsverdi) SUM Sum Alle verdipapir er i norske kroner. Note 22 Andre kortsiktige eigedelar Opptente ikkje mottekne renter utlån Opptente ikkje mottekne renter obligasjonar Sum andre kortsiktige eigedelar Opptente ikkje forfalne renter er etter overgang til IFRS 9 reklassifisert frå andre eigedelar til det finansielle instrument som rentene er tilhøyrande. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

40 Note 23 Gjeld til kredittinstitusjonar Sum gjeld til kredittinst. utan avtalt løpetid til amortisert kost 0 0 Sum gjeld til kredittinst. med avtalt løpetid til amortisert kost Sum gjeld til kredittinstitusjonar til amortisert kost Selskapet har fleire avtaler med Sparebanken Sogn og Fjordane som regulerer ulike forhold rundt drift og trekkrettar. For nærare informasjon om desse avtalane blir det vist til note 16. Note 24 Gjeld stifta ved utferding av verdipapir Sertifikat og andre kortsiktige låneopptak 0 0 Obligasjonsgjeld Eigne ikkje amortiserte sertifikat/obligasjonar Sum gjeld stifta ved utskriving av verdipapir (pål.) Løpetid Gjenståande løpetid (pålydande verdi) Sum Nye lån i Tilbakebetalingar i perioden Bokført ISIN NUMMER Pålydande Rente Margin Utløpsdato *) NO MND. NIBOR 0,58 % NO MND. NIBOR 0,36 % NO MND. NIBOR 0,43 % NO MND. NIBOR 0,67 % NO MND. NIBOR 0,60 % NO MND. NIBOR 0,42 % NO FAST 2,675 % Eigenbehaldning MND. NIBOR 0,58 % Sum gjeld stifta ved utskriving av verdipapir Bokført ISIN NUMMER Pålydande Rente Margin Utløpsdato *) NO MND. NIBOR 0,55 % NO MND. NIBOR 0,48 % NO MND. NIBOR 0,58 % NO MND. NIBOR 0,36 % NO MND. NIBOR 0,43 % NO MND. NIBOR 0,67 % NO MND. NIBOR 0,60 % Amortisering Sum gjeld stifta ved utskriving av verdipapir Tabellane viser ordinære forfall. *) Iflg. avtalevilkår kan utløpsdato forlengast med eitt år. Alle lån er i NOK. Til inngåtte låneavtalar er det knytt standard lånevilkår. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

41 Note 25 Anna gjeld og avsetningar Påløpne kostnader og ikkje opptente inntekter Anna gjeld Tapsavsetning unytta kredittar 78 0 Sum anna gjeld Note 26 Forpliktingar utanom balansen Selskapet har ingen andre forpliktingar utanom balansen. Note 27 Tvistemål Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS har i 2018 ikkje vore part i tvistesaker. Note 28 Aksjekapital og aksjonærinformasjon Aksjekapitalen i selskapet pr er sett saman av følgjande aksjeklassar: Antal Pålydande Bokført A-aksjar Sum Eigarstruktur Største aksjonærar i selskapet pr : Eigar- Stemme- A-aksjar andel andel Sparebanken Sogn og Fjordane % 100 % Totalt antal aksjar % 100 % Ingen medlemer av styret eller dagleg leiar eig aksjar eller har opsjonar. Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

42 Note 29 Sikringsbokføring Bustadkreditt Sogn og Fjordane nyttar seg av sikringsbokføring for verdipapirgjeld som er teke opp med fast rente. Formålet er å motvirke verdisvingningar på obligasjonsinnlånet. Sikringsobjektet (obligasjonsinnlånet) blir vurdert til verkeleg verdi med verdiendring mot netto resultat frå finansielle instrumentet og sikringsinstrumentet (derivatet) blir vurdert til verkeleg verdi mot netto resultat frå finansielle instrument. Pr omfatter sikringsbokføringa berre eitt forhold og dette er direkte kopla ved at sikringsobjektet og sikringsinstrumentet har eksakt same vilkår (rente, løpetid) Resultat Sikringsinstrument Renteswap (fast rente) Kursregulering Sum inntekt Sikringsobjekt Obligasjonsinnlån (fast rente) Kursregulering Sum kostnad Netto kostnad 57 0 Balanse Sikringsinstrument Renteswap (fast rente) Sikringsobjekt Obligasjonsinnlån (fast rente) Sikringseffektivitet Retrospektiv 99 % 0 Bustadkreditt Sparebanken Sogn ANNUAL og Fjordane REPORT ÅRSMELDING

43 Revisjonsmelding

44

45

46 Erklæring frå styret og dagleg leiar Vi erklærer etter beste overtyding at årsrekneskapen for 2018 er utarbeidd i samsvar med gjeldande rekneskapsstandardar og at opplysningane i rekneskapen viser eit rett bilde av selskapet sine eigedelar, gjeld, finansielle stilling og resultat. Styret meiner at årsmeldinga gir ei rett oversikt over utviklinga, resultat og stillinga til selskapet, og ei vurdering av dei mest sentrale usikre forholda og risikofaktorane selskapet står overfor. Førde, Styret i Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS Frode Vasseth Styreleiar Linda Vøllestad Westbye Ingeborg Aase Fransson Peter Midthun Irene Flølo Dagleg leiar

47 Opplysningar om selskapet ADRESSE: Bustadkreditt Sogn og Fjordane AS Langebruvegen Førde TELEFON FØRETAKSNUMMER LEIING Irene Flølo STYRE Frode Vasseth Linda Vøllestad Westbye Ingeborg Aase Fransson Peter Midthun Dagleg leiar Styreleiar Styremedlem Styremedlem Styremedlem KONTAKTPERSON Irene Flølo, dagleg leiar Tlf