progrescultus fonjs svedbom, Mag. NIC. FRIEDER. BIBERG, indole et UPSALIiE, Reg. Acad, Typogr» εuro ρmi hodierni D1SSERTATIO,

Transkript

1 """ 3 te - iäpaffij fy -:MB QMKSI D, D. \ de ; progrescultus εuro ρmi hodierni indole et D1SSERTATIO, =sss?= CUJUS PARTEM TERTTAM, cons. ampl1ss. fac. philos. vps. PUBLICO EXAMINI DEFERUNT. Mag. NIC. FRIEDER. BIBERG, STIP. STIEGL. et fonjs svedbom, ANGERMANNI. In Audit. Guft. Maj. d. 13 Jun UPSALIiE, Lkteris johan. fredr. edman, Reg. Acad, Typogr» t 7 ; t c

2 . dyrbart EKKEFRU RÅDMANSKAN ΛΜΧΛ :Μ:Λ&;Ο. Cjljloséw^ född vwj&xrs, MIN' VÖRDADE MOR i Öm minnet af Edra välgärningar förut nltfd rörande och likvå!, den fynd jag tilågnar Eder desia blad, vore i ner ån annars lifligt, och iviolgdi af en mera tilived.silållande kan (la: få tilfkrifven denna olikhet icke fårmåtenhetcns inbillika fågnad, utan det tack fin ma hjcrtats ofkyldiga ofuertygelfe, fom vid ett oifenteügt vi fände af fina forbindelfcr trott fig vinna for fina kånflor en ny och friare utvidgning,. j O a? Λ S SvEDBOM.

3 De Inåole & Progresfu Cultus Europcei Hoditvni. 39 Licet enim fociali per Europam cultui moras nexerit infinitasque difficulcates dendo longior,quemindicavimus,in con- ftabiliendoque regimine profe&uum circuitus; nec id permiferit varius, qui recentiorum focietarum tam ortum moderatas fuit, quam progresfum, fatorum converfionumque lufus, ut legum «quitati & conftantiae firmus quidam fauftusque per fingula progresfionis momenta regiminis habitus faveret: nefcio tarnen, tioris quae animo patien- judicis obverfetur in fu univerfo progresfionis ni- atque ordine causfarum cum effe libus apra concatenatio & prona ienfim firmataque in faventiorém adfpe&um temporum inclinatio, turbaros ancipiti fingulorum eventuum facie Sc fe&us cun labundo totius progresfionis motu ad* qualicumque folatio temperatura. Quam quidem qui mente obfirmatam tenuerit ideam, fimulque judicaverit, eam fere ubivis esfe inftitutorum praeteciti tem poris vim, ut fequentium mutationum femina partim, partim ftabilimenta contineanr; ille vero nec incasfum omnino dictum judicabit, Sc quod de profe&uum habitu generaliori confecutione jam dudum attulimus; nec ignobilis cenfebit esfe momenri aut infru&uofae fus curioficatis pror*, disquirere j quonam culo potisfimum vin«cum diuturno apud noftras focietates progresfionis ßupore ejusdemque ambigua tionibus interdum in fingulis fta- facie, infecuta cultus confiitutionisque ftabilitas, nec fpernendus apud easdem in civili firmanda attemperandaque difciplina fuccesfus aut conne ti posfit «Ot faltem conciliari. Ceterum vero, quum ex mutationibus regiminis habitu Sc cultusque in vium hominum ingenia Sc fociales ci- copulas emnesque imperii rariones efficacia totum illud in obnoxium legum difciplina pendeat,quod progresfioni cenfetur; ifta autem heic rn omen t a nec defcribere noftro fini fufiiciat, nec fineula feorfim ponderare, G fcd

4 De Indole Zf Drogrcsfu fed ex fuis deducere causfis, deduftaque nexu, quantum fieri posiit, generalisfimo exponere incumbat: hanc forfan haud pigebit occafionem arripere, quo proprium exquiramus Europoeae circa hsec ipfa momenta progresfio nis chara fcerem, quantum hic quidem progresfuum apud reliquas culriores genres ingenio totus opponatur. Neque vero alias heic fedtari disiimilitudines juvabit, quam quae extenfiori confpicuae effe&u charadlerem ipfum pro gresfionis adficiunr. Nec ifta eledturo dijudicaturoque rerum momenta, quae mutationum apud noitras i'ocietates confecurioni praecipui fint pondens innedtenda, duplex erit fludium intermittendum: unum, ut mente, quanruin posiit, & judicio totus in (aecula, quee dijudicabit, transeat; recentiorum, quae vi vir, temporum eatenus recordatus, quatenus, ut nexus utriusque faeculi introfpiciatur, hodierni temporis notionem rerinuisfe juvabit; in tanrunt autem oblitus, in quantum, ne iingula anreadli oevi indi tuta ad men fura πι recentiorum exigantur exa&aque pra?- propere condemnentur, hot um quidem quod ad tempus oblivifei utile forfan erit de necesfarium : alterum, ur, quantum mente fecemere umquam & compledli valear, generalisfimo intuitu naturam progresfumque publicae ibcietatum couilitutionis feruterur, inftitutorumque formam minus atque particutarem texturam, quatn univerfam vim atque habitum disquirat. Fuit irrperiis Europa i orbis cum nobilisfimis antiqui «vi rebuspublicis commune, ut ex horridis fere ambo inrtiis ad temperatum focialis conftitutionis habitum laxioremque cultum, progresfionis quodam proprio nifu favenlibri rerum circumftantium concut fu firnräto\urrobique ex furgerent. Id interfuit diferimtnis, quod, quum ifti leguni atque regiminis decentiae non nifi preevio diffuii cultus benefiψο aditus apud nos pateret i apud bas inverfoplerumque or-

5 Cultut Europ&i hvåuvni. 3* dine res procederent, adeo ut obtentam jam firmatamque conftirutionis felicitatem prove tior demum cultus exciperet. Ceterum in ordine ipfo, quo fefe invicem exceperunt converiiones, quac ad munier.dam tetenderunt remperandamque conftirutionis indolem, non multum diicreparunr. Nam, quantum originem progrcsfumque antiquiorum, quas lo cuti fuiinus, focietatum nobis aut rimari datum fuerit aut conjicerere, per Ariftocraticam quamdam ad Monarchicam regiminis formam dedu&ae, arrepta tandem populari variis que arribus munira, progresiionis curriculum concluferunt Nec abiimili prorfus mutationum decurfu recentiorum ci vitatum pl< rarque ab Ariilocratieo imperio exorfae ad Mooarchicum paullatim deflexerunt: in illo quidem aut fubftituiie connnuo, temperatamque regiminis conftitu tionem in diverfis, quibus Singulare unius imperium aut eircumfcribi posfit aut expoliri, tnodificationibus ca ptarurae: aur ulteriora rentandi ftudio popularis demum imperii perictila & fplendorem petirurae. Licet aurem commun.s hic fuerit utrique populo mutationum po liticarum ordo: nefcio tarnen, an heic etiam ifto ma xime momenro a prifcis rebu publicis differant recentio res, quod inrermedios inrer inconditum omnino & la xisfima tandem jurium aequitare remperatum polirici adminiftratioiiis habitum gradus citisfimo illa? curfu translilierint: quum diuturno contra tenacitatis ftupore iingu Iis tamdiu hae inkaererent, donec urgentiora rationum motnenra, quibus, accedente culru, reiifti amplius non poterat, eas fponte adducerent murationes, quibus Sc recipiendis capaces & in ufum convertendis marurac jamdum civium mentes evaiisfent. Nec inde mirum, Γι, quae rumuhuario magis ordine apud il lus compoorae & coofufius intermixtae facili plerumque fe invicem tranfiru excepe runt, intermedia cegiminis co η formation es abfolutiori lin* Gi gulae

6 De Indole & Progresfu gulae apud nos lima expolitae ftri&is fere ubivis limitibus diftin tae appareanf. Si Jeviora cuivis occurrant hasc convenientiae & difcriminis momenta, quum fingulari 8c fegregi judicio pon derantur j cavendum ramen, ne ignobilis eadem ponderis ducanrur, quum de tota agirur progresfionis ferie atque nexu. Nos quidem hanc ipfam dijudicaturi, quidquid perfe&i 8c faufti uterque populus vel commune habuerit vel proprium 8c fingulis inaequali ratlone concesfum, ifti ex magna parte aut convenientiac aut dive-rßtati adfcribere haud dubitamus. Ex triplici nimirum, noftro judicio, cardine illud pendebit, quod in motu pro gresfionis requirimus, firmiratis continuitatisque beneficium: uno, quod in converfionibus ipfius regiminis curriculum, quod indicavimus, 8c totum 8c tali potisfimum ordine decurrant: altero, quod interpofitas ejusdem ftationes non niii cauto relinquant gresfu fequentibus maturi: tertio, quod in ea potisfimum ejusdem progresfionis tempora laxior culrus incidat, quibus exfpe tari posfit, fore, ut inftitutis idem ftudiisque praeteriri aevi facilius innocentiusque internexus, 8c ulteriori profe tui occafionem fuppeditet, 8c anteriorem conftitutionis indolem perficiai, potius, quam corrumpar, corruptamque cum infeliciori commutet. Quum aurem, ii primum refpexeris momen* tum, qualitercumque cum recentioribus confenferint antiqui aevi respublicae jin reliquis vero eo apertius ab iisdem disfenferint: fingula hsec attentius peifequi juvabit 8c convexiientiae fimul, quam notavimus, ac difcriminis causfas at que effe&us generaliores indicare. Et quidem, quod ac crdinem primo ipfum attinet, quo fefe invicem infecucae fuerunt publicae conftitutionis commutationesj populis eundem in progresfione pofitis maxime eite naturalem, tcßatur limatior qusevis 8c reflexa ho-

7 Cultus EuYopcei "Hodierm. 33 hominis facialis hifloria, Scilicet, quum ea rerum condirionurnque momenra, qua? prima focietatjs periodo civium ubivis in-genia remperant arque fle&unt, & numero linr pauciora & cooiirpilis pler.umque napirae & uniformis efficaciae: aequalia fere femper erunr tempore apud unamquamque. gentem refnotisiinia conne&enda* coercenda-qpe civitatis tirocinia. Qusc quidem ccqualis inftitutorum ratio adeo late patet, ut ambigi vix queat, inveniri apud plerosque populos, qui prima exteniioris paullulum focietatis fundamenta pofueiunt, not! uniformis, tantummodo civilium poteftatum diitin&ionis, fed itabilitae etiam inter iingulas fuhor.dinationis tantum non congrua ubivis veftigia. Sic vero in i neun abulis cujuscumque,ii modo laxior aliquanto fuerit, civitatis populum videbis in minores communitates divifum: harum porro lingulis prineipes. conditutps, qui enatas inter membra uniuseujusque communitatis controverfias aut arbitrio minuere aut jure fransigere ftu'rien.t; lices autem inter fingulas communitates exortas armis concludere praeoptant: re gem denique, communem aliquo refpe&uiiniverfae focietati magiftratumj ceterum vix ultra fupremas bellicae au toritatis partes ad,huq elatum; nexu fal,tem, iireliquas fun&iones fpe&averis,, cum univerfa. focietate debiliori multum atque* (option devin&um, quam quo fuis quaeque du lorib,us iingula minorum cqtnmunitatum membra obftringuntur. a) Jam vero, quum ad hunc locum dedu&a fuit focietas; ft-id arceat pro vid us fortunae favör, ne, impotentia & ftupore fingularii» imperii, quod yaho urique 'Fatqrum ludibrio exoriri..poteft exorfumque commuqiri, proftratis perculfis - «\ ;.. )" G 3 que 1 a) Hsee initia non Grsecis tantum, Romanis & Europseis, fed aliis quoque mujj-is populis commqnia quodrjmmodo fuisfe concinne oftendit ^Iillau Biß. of the dißinttion of ranks in Society. C. 4. S. i.

8 34 /λ' lndolc Progrcsfu que civium ingeniis, torus, qui natura? congruus erat, pro gresfionis filus abrumparur,: duo eventura arbirramur. Quo enim ar&ius, qui laxiori ante focietaris vinculo co pulati fuerant, comnitinitatum ordines in unum coeant, eo prinium componra magis evadet atqtie publica, quae foluta ante fuerat & iingularis, Ariftocrariti legimi nis conformatio; Dein vero, quum crefcat ifta ci\ um necesfuudo fortiusque implicerur, iupra procerum auto ritärem, cui in foluta membrorum connexione praecipuum conitittrat dignatioms aur fundamentum aut priefidium, inagis magisque ingravefcens primas ultimo rencbit regia potelhs. Ceterum, quum reiidua adhuc optimatum audtoritas ab una parte, ab altera vero ipfa iiia libertaiis hxior ufura, quce, foiuro, quo prirroribus deviucicbantur, iubjetionis vinculo, civibus ipfis conceditur, concesiaque fua fponte increfcit, Monarchie! regiminis pon dus non posfir non continuo remirtore: eo tandem col iineabunr, ii qui ulterius exfpe&ari posfint, in perficiendo regimine profe&us, ut aut temperamenta, quae adrnittere umquam posfit Monarcbica conftitutio, ea ex reliquiis Ariilocraticae inittisque popularis poteftatis recipiat, receptaque, quantum fieri posiit, continuo modificet atque expoliat: aut locum denique populari imperio concedar. Et lic quidem finitam cenfebis progresfuum, qui perficiendi regiminis finem fpetant, vario ubivis fatoium lufu internexam feriem. Totum, quem jam perfequi conati fuimus, conver fionum politicarum oidmem f cultioribus utriusque a:vi populis prima Faltern adumbratione communem, Fua i- pftus vi benificentisfimum esfe maximeque falutarem, arguir fuprema, Fi quis eandem Fibi fingere voluerit, civilis progresfionis idea Scilicer id Femper & ubique valebir, iisdem in univerfum gradibus perfe&iorem abfolutiorem que i ' ké..'λ...: li. fler J -r -.

9 Cuhits Εu> o ρj.i Hodievni. 3; que evadere civilis hominum connexiohis formam, quibus externam tutelaris quodammodo coa&ionis necesiita» tern minuat arque temperet legibus fponre fequendis obilridia libertas. Cui quidem facialis conjun&ionis ΐηΐςgritati ; quum id non ferat humanitaiis conditio, ut vel uno eadem i iu exculta faftigium citrus petat, vel ipfo eriam feliciori facialis cuitus ineremenro ex parte obtine atur, ii faventisiimo ibmil hic momenroruro praeparantiurn concurfu non fiferit adjutus: nefcio, an ulla detuf tutiori via propius accedcre, nifi confecuturae in effingenda efformandaque conftitutione commutationes ifta fe invicem lege excipiantj ut difciplina iingulari quadamtenus & civiurn unicuivis propiori feroces antea mentes emolliantur, quam civilem illam & publicam, quae aequabili per totam civitarem coaftionis tenore diffufa pondere aliquantum remisfo iingulis incumbit, capesfere adgrediantur: hane autem vicisfim ddigenter excolanf, quantumque fieri aur posiit aut oporreat, adilringanr iimul paullatimque leniant, anrequam ad ulteriorem libertärem vora fua cives atque ftudia protendant, iuis ipii -legibus, fuse 1'aluti proipeciuri. Huic autem civiiiurn profe&u-um ordini progresiionis modo indicatae non finguli tantum gradus fed univerfa quoque ieries 8c connexio haud quidem ignobdi predidio favere videtur. Nam, ii unamquamque in ifta progresfuum ferie regiminis itationem iigillatim refpexeris; adftringére quidem iingulis difciplinam Jubjedlionisque civilis tirocinia injungeyé, proprium videbitur Ariftocraticaé coiiilifutioni: eandem dein diffuhdere arquatamque mitigare péculiaris quodammodo erit Monarchtco regimini vis; üftimam déin eicfem perfetiionis limam imponefé profe iuümque fcenam claudere* remperato populär! pöteffaté regimini refervatum cenfebuur. Si totam porro fpe&averis mtuationum concatenatioη em ;

10 3$ De Inäole Ef Progresfü nem; una Fere, Γι nativte fuerir progresfioni locus, ex altera nafeetur ; prseteritatequemi non occafionern tantum, fed ftabilitatis quoque aliquid & temperamenra non bilis igho- ponderis porrigetj ifta denique profeclißus via"', fi reliqua faverint, pate're Faltern potent, ut, quanumi jpropria & fingulari poteftate perdat regiminis ratio; tantum ea recuperet vi, quae Fociatis civium ftudtis nitu tur j tan tum vero fubjeclionis rigori detrahere ipfa necesfum habeat, quantum durioris tutelae necesfitati jam dum detraxif prove&ior focialis conjun&ionis habitus, Ideam nos civilis progresiionis. adhibuisfe ingemie fatemur, quam asfequi totam «Sc exa&e talem nulfi for«fan umquam iocietati contigit, Ceterum eo eandem confilio attulimus; ut, quum patere quodammodo credamus, permifisfe politicarum apud clariores utriusque acvi ijopulos commutationum nexum arque ordinem, generaisilmo intuitu fpe iatum, ut eiderri appropinquare quadamtenus ämbö posfentj ex Fpccialioribus dein apud utrumque populum profe tuum mödificationibus dijudicaretur, u- tra eandetn propius expresferit Angularis progresfionis forma. Scilicet ex tempeftiva' uniuscujusque gresfus maturitate Sc opportuna laxioris cultus in publicam rem efficacitate ilia ex praecipuä parte pendébit pecularis modificationüm Felicitas. Si caura nempe iftiusmodi Fegnitie ^procedant fortünae cöriditionisque civilis converfiones, ut & in ipfa earundem confecutione ajiqua ftabilita* ris veftigia occurrant, Sc in Fegregi fingularum mutationutn numero nulla remere ofendatur, cui civium in ge nia aut immåtura omnino fuerint recipiendae aut non iüfj lev Jus accin&a : fi ea porrö'efficacia & tali conftitu«tionis civilis epocha un i verfäc, quse in efformando regimine verfatur, progresfioni immifceanrur rempeftiva reliqui cultus incrementa^ ut Sc illi perficiendo emendandoque beaeficum h»c ipfa pr^fidirtm mutuefitür, SC aequis dein

11 Cultus Euvöpnei Hoäierni. 37 Mia cum reliquo cultu pasfibus incedat confolidanda: fi i' pfa denique civium iludia ne lar aröius atque cohcilier culrioris vitue confuetudo : futurum fpéramus, ut, quod progresiionis continuitati ex i η remis in fpfa ciyitate causfis umquam acccdere posfit flabilimenti, id vero cumula«tisfimum accedar. Si a Ufern id nimia cövrcésferit fato rum indulgenria, vir pfåecipiri fe invicem ordine urcxeanr féå*e potius, quam excipiant immutationes, quae rempenem conftirutioni adferunr: fi nec ftabilis um quam d.i filplinse coa tus viam posfit ulreriori laxamenro communire, nec univerfa progresfuum maturitare firmetur quidquid liberräti accesiionis attulerir momentorum potisiiiiium circumftantium favör: fi inde porro fiat, ur fuprema, ad quam focietas adfpirare posiir, civilis conftitu«tionis felicitas laxiorem ipfa culrum antevertat: ii periculutri ii c oboriarur, ne, collidentibus iito progresfionis loco utriusque principiis, infringatur potius inde ea, quam civiii jamdudum refpe hi attigeranr, conftirutionis perfe&io, quam novis håec aut prsefidris muniarur aut accesiionibus augeatur; eventurum fere cenfemus, ut falutare illud primis initiis ilacutte fubje lionis fuperponcfyum, qtiod libertärem prsecedeie eandenique exortam firma ré debuerat, citiori conftitutionis temperie inrempeftive läxatum, obfirmando progresiionis nexui rriinul inferviar: ut, quae reliqua ad«huc fit hujus itabilimenri vis, una ςιιαι omni, quae ejusdem quod ad tempus aut vices fupplere aut defeilum com penfare poterit, intenfioris in parriam pietatis virtute, Jaxiörls demum cultus intérventu remittatur atque labefa- Wur: ut au&oritati denique, quae proprio & peculiari ipiius regiminis pondere innititur, imperium libera legum obfervantia & communi itudiorum nifu fundatum fpeciofo forfan potius, quam vero & firmato tranfitu fuccedar. Jam autem, fi & mulriplici Judar fcenae fuperbia antiqui- 14 oris aévi rerumpubiicarum hiftoria; fi fuum hae curricu- H lum

12 9 g De InäoU ist Prngrpfu x pius ]um noftro non fplendidius Tantum fea plenius quoque Sc cumulatius emenfae fuerlnt; nefcio tarnen, annon periculis ultimo receniitis magis ejedem aliquo refpe&u fuérinr vicinae, ac noftrae civitates; quae quidem, quum continua totius progresiionis ftabihtate, quod fplendori ipiis decesiir, quodammodo habuerunt compenfatum, ipfam, quam tradidimus, politicae progresiionis ideam fingulis, quos ha&enus tentarunt, pasfibus, Π Sc multi reftiterint, pro«aliquanro öc aequabilius expresfisfe videntur. Qu«quidem omnia, quomodo in diverfo regiminis Sc difciplin«habitu atque progresfu iibi conftiteririt, non nifi collatis ex utriusque «vi hiftoria faftis, iisdemque nexu cum fe invicem generalisfimo confideratis, parebir. Eo apud nobiliores prifci «vi respublicas concurrerat mitior forfan jam ab initio focietatis ingeniorum dispo fitio, domi quietior vivendi ratio, foras continuus cum vicinis populis contencionum tumultus, maxime autem compa ta focietatum Sc modica magnitudo, quae ex finium uniuscujusque anguftia fequebatur b): ut reciprocae inter iingülos cives conjun tionis vincula cirius alligarentur Sc ar tiori nexu. Nec, his adftri tis, in unum civitatis corpus finguli dominum ccetus confundi potue^ runt, nifi fingula fimul ceierirer evanefcerent veitigia, quae prifcam quodammodo referrent in familias mino resque communitates civium diftin&ionem. Quum au tem fic parriculares tribuum nexus, prout explicarior focietatum ratio extenfioribus affe Vionum fiudiis occafionem patefaceret, non posfent non in publicos Sc civiles paullatim disfolvi; cito etiam ab univerfo optimatum ordine, qui, quod reliquum jam habuit honoris Sc porentiae, totum religioni Sc memoriae priftinae minorum cornmunitatum b) Quomodo ad modifieandum progresiionis habitum iftius con» ferat momenti ratio, fufius explicatum videas ap. Millar 1. c.

13 Cultvs Eurepétt Rodterni, tum cum fuis quaeqüe ducibus obligationis debuerar, ad unum torjus civitatis principem devoluta fuit potior rerum gerendarum au toriras. Temporis itaqüe decurfu aut exitin&am omnino apud has respublicas legimus nobilium au&oritatem, aut adeo faltem ex loco demotam, ut reliquas, quae libi invicem fuccesferunt, principes in focietate poteftates librare quidem iη terdum, fuo tarnen numquam praepondio abforbere valeret. Si autem fic ab Ariftocrariea ad Monarchicam inclinaret regiminis conihrutio, major tarnen, huic > quam illi, nec fiabilitas fuit nec vigor. Quum enim iisdem fere, ac ipfa respublica, principjs etiarn auftoritas limiribus circumfcribatur ; non exiguo tantum civium numero, fed magis etiam inquieta, qiue coactos in exiguum fparium homines ftimulat, liber täres invidia reih i lis imperii viribus: concesfam quidem ab i ri i c i o a u cd ox i ra rem, quae anguftis jamtunc terminrs concludebatur y firmandi pauca, augendi adhuc pauciora patuernnr principi fubiidia. Quamobrem eo etiam temporis momento, quo fuas populus vires luculentius internofcere inciperet, juriumque aur offenfam forte crederet com munitarem aut periclitantem, fa tum vidimus, ut fingularem unius poteftatem facillimo impetu proiderneret iftgravefcens popularis potentiae pondus. Sic vero, quiirn iis jam temporibus libertatis aura civibus adflaret, qui bus nativa quodammodo & recenti vi calefcerent adhuc fociales hominum adfeftus, cultioris vitae nec avocamentis interpellati, nec praefidiis, fi quae in ea forfan horum latuerint, muöiti: pukra initio imminuit regiminis difciplinaeque conftitutio, quae morum innocentia propenfionumque a* pud cives ferenitate innixa tamdiu confiftere oportuir, quamdiu ifta civibus maneret pia affe&ionum integritas, quae, poftquam primum reli&a fuit ruditatis protervia, humano, quod delictis nondum politioris vitae illeétum fuit, pe&ori propria deprefeenditur.. Si eni«n fervid» Η > ci-

14 40 Di lndolc Pfogrésfu civium in patriam focib.-que fludia rento. in univerfum fortiori impetu provoeentur & celeriori in omncs" conragione dificundantur, quanto ab allts, qua? prqpria magis eommoda fpectanr, propenfionibus fuerint foiurioia ; c o eriam his ftudiis excitandis fovendisqve aptior e-r.ii, quera modo indicavimus, facialis vitse aniculus, quo & med mm ipfe accuratius teneat inter ferociam primi temporis atque ituporem infecuturi, & occafiönum idem, quae foras domique semula civnim ftudia intendunf, feractor fere ubi* vis deprehendatur. Quamdiu iraque plaeido iftiusmodi ere* tae mentis furore am praeeludi prorfus posfint fingula, quae aiio fpe&ant, tfudia; aut i(h fairem crefcenti culrui lirpites poni, ut publicis potius, quam privaris ufibus inier viat tuendis explicandisque: tamdiu eriam magnarum erir vh'tutum alumna libertas:^ eodetp quippe, qup faio exeriens inniti poruit, in prcgresiu etiam fundarnento rnuniia, votorum uniuscujusque caititate Sc innocentia. Aftdefuit praeclaris initiis conifantia nec detuisie eandem miramur. Neque enim, fplendidarn libertatis &virtutum fcenam rient ape- majori praecipitantia, an csauderenr, facile ubivis judicaverim. Nec urgentiora fuerint, quae decus a?di icio ad de rent, momenta, an quae ejus.deni fenfim fundaroenta fubruerenr, pionunciare fuiiinuero. Generaliora carpere fufficiat. Scilicet ftatutam in univerfum (ubjedlio nis necesiitatem cum externae libertatis beneßcio intern» peftivo easdem ialru antea commutasfe, quam huic capesfendo fruendoque civium ingenia maturuisfent; praefumere quodammodo permittit praeceps ante introdu&ara libertatem poteftatum praeponderantiuro fuccesfio & le vior, quae Rnicuique ad ftabiliendam progresfionis catenam concesfa fuit, effi:acia: argult autem iufficienti teftimonio inftabilis, qu*e libertatem infecuta fuit, legum au&oritas, precaria adminiftrationis indoles,novandi fere, quam muniendi regiminis urgentior apud cives lubido.