MØTEINNKALLING. NB! Det vert halde generalforsamling i Haram Industrier AS kl og årsmøte i Haram frivilligsentral kl

Transkript

1 MØTEINNKALLING Utval: Formannskapet Møtedato: Møtestad: Ingebrigt Davik-huset, Brattvåg Møtetid: Kl. 12:45 NB! Følgjande saker vil bli ettersendt måndag: Barnevernet i Haram omstillingsarbeid Grunnkjøp Årsundet Avtale Eidet kulturhall Økonomiplan NB! Det vert halde generalforsamling i Haram Industrier AS kl og årsmøte i Haram frivilligsentral kl Den som har lovleg forfall, eller er ugild i nokon av sakene, må melda frå så snart råd er, tlf (00), slik at varamedlem kan bli innkalla. Varamedlemmer møter etter nærare innkalling. Dokument som ikkje er utsendt, kan du få kopi av på rådhuset. Dokument som ikkje er offentlege, vil bli utleverte i møtet. Dersom medlemmene på førehand ønskjer å gjere seg kjent med innhaldet i desse dokumenta, er dei tilgjengelege på rådhuset. Haram kommune Bjørn Sandnes ordførar Elin Adele Moen sekretær

2 Sakliste Sak nr. Saktittel 037/15 Referatsaker 038/15 Godkjenning av møtebok /15 Tilstandsrapport for grunnskulen i Haram /15 Organisering av grunnskulen i Vatne-/Tennfjordområdet 041/15 Tennfjord barnehage - utviding av bygg 042/15 Tertialrapport 1. tertial /15 Samarbeidsprosjekt mellom frivillige og kommunen 044/15 Fusjon mellom Destinasjon Ålesund og Sunnmøre og Destinasjon Geirangerfjord-Trollstigen

3 HARAM KOMMUNE Sakspapir Utval Møtedato Saksnr Saksbeh. Formannskapet /15 Elin A. Moen Avgjerd av: Formannskapet Referatsaker Arkiv: 033 Arkivsaknr 15/567 Framlegg frå Rådmannen: Referert sak vert teke til vitande: - Protokoll eldrerådet Vedlegg: Møteprotokoll Eldrerådet ER

4 PROTOKOLL Eldrerådet Møtedato: Møtetid: Kl. 10:00 12:00 Møtestad: Kommunehuset, Brattvåg Saksnr.: 012/15-017/15 Medlemmer: Kjell Frøysa Einar Bakke Svein Nilsen Åshild Otterlei Liv Akselsen Svein Røsok Forfall: Elsa Uri Varamedlemmer: Birgit Fjelle Av 7 medlemmer møtte: 6. Totalt frammøtte: 7 Møteleiar: Frå adm. møtte: Utlevert i møtet: Orientering: Sp.mål/interpell.: Diverse: Kjell Frøysa Utvalssekretær Elin A. Moen Einingsleiar Solveig Aarø vart til stades på møtet og orienterte i sakene 13/15 og 14/15. Leiar Kjell Frøysa orienterte frå work-shop om kommunereforma som vart halde på Ingebrigt Davik-huset Innkallinga har vore kunngjort og medlemmene har fått innkalling til møtet pr. post. Det kom ikkje fram merknader til innkalling eller sakliste. Det vart samrøystes vedteke å føre opp sak 17/15 på saklista som tilleggssak. Neste møte vert halde 9. juni 2015.

5 Sakliste Sak nr. Saktittel 012/15 Godkjenning av møtebok /15 Pleie og omsorg - utskrivingsklare pasientar 014/15 Låste dører i sjukeheimar 015/15 Brukarutval for Haram kommune - oppfølgjing av saka 016/15 Eldredag /15 Møte om eldreomsorg - privat initiativ

6 012/15: Godkjenning av møtebok Framlegg frå Rådmannen: Møtebok frå møtet vert godkjent. Behandling i Eldrerådet den : Rådmannen sitt framlegg vart samrøystes vedteke. ER-012/15 Vedtak: Møtebok frå møtet vert godkjent. 013/15: Pleie og omsorg - utskrivingsklare pasientar Framlegg frå Rådmannen: Ikkje framlegg. Behandling i Eldrerådet den : Leiar Kjell Frøysa sette fram slikt framlegg: I følgje Samhandlingsreforma og den nye Lov om kommunale helse- og omsorgstenester 6-2 skal ein pasient utskrivast frå spesialhelsetenesta til heimkommunen når der ikkje lenger er medisinske behov for vidare behandling. Dette set store krav også til Haram kommune. Stikkord her er m.a.: epikrise, diagnose, habilitering, rehabilitering, medverknad, heime eller sjukeheim, heimesjukepleie, kvantitet og kvalitet i tenestene, fastlegen si rolle og pårørande sin situasjon. Haram Eldreråd er også klar over at Helsetilsynet i 2015 vil utføre landsdekkande tilsyn på dette området. Einingsleiar Solveig Aarø var til stades på møtet, og gjorde greie for situasjonen i vår kommune. Slik Haram Eldreråd forstår det, er pleie- og omsorg i Haram opptekne av at kvar einskild pasient på dette området også skal få individuell og best mogleg behandling etter utskriving. Ved røysting vart framlegget frå Kjell Frøysa samrøystes vedteke. ER-013/15 Vedtak: I følgje Samhandlingsreforma og den nye Lov om kommunale helse- og omsorgstenester 6-2 skal ein pasient utskrivast frå spesialhelsetenesta til heimkommunen når der ikkje lenger er medisinske behov for vidare behandling. Dette set store krav også til Haram kommune. Stikkord her er m.a.: epikrise, diagnose, habilitering, rehabilitering, medverknad, heime eller sjukeheim, heimesjukepleie, kvantitet og kvalitet i tenestene, fastlegen si rolle og pårørande sin situasjon. Haram Eldreråd er også klar over at Helsetilsynet i 2015 vil utføre landsdekkande tilsyn på dette området. Einingsleiar Solveig Aarø var til stades på møtet, og gjorde greie for situasjonen i vår kommune. Slik Haram Eldreråd forstår det, er pleie- og omsorg i Haram opptekne av

7 at kvar einskild pasient på dette området også skal få individuell og best mogleg behandling etter utskriving. 014/15: Låste dører i sjukeheimar Framlegg frå Rådmannen: Ikkje framlegg. Behandling i Eldrerådet den : Leiar Kjell Frøysa sette fram slikt framlegg: I 2010 gjennomførte Helsetilsynet ikkje varsla tilsyn med «låste dører i sjukeheim» i fire fylke, til saman 15 kommunar og 27 sjukeheimar. Sjå rapport frå Helsetilsynet 5/2011, s.43. Pasientrettslova kapittel 4A opnar for at pasientar utan samtykkekompetanse kan haldast tilbake i form av låste dører, men då etter ei konkret vurdering av den einskilde pasienten. Helsetilsynet fann avvik i 18 av 27 sjukeheimar. Helsetilsynet presiserer at problemstillingane på dette området er både fagleg, etisk og juridisk krevjande Einingsleiar Solveig Aarø var til stades og gjorde greie for praksisen i kommunen vår på dette området. Haram Eldreråd har tillit til dei tilsette og til administrasjonen i pleie- og omsorg at dei også på dette området utfører sine oppgåver utifrå Lov og Føresegner og høg yrkesetikk. Ved røysting vart framlegget frå Kjell Frøysa samrøystes vedteke. ER-014/15 Vedtak: I 2010 gjennomførte Helsetilsynet ikkje varsla tilsyn med «låste dører i sjukeheim» i fire fylke, til saman 15 kommunar og 27 sjukeheimar. Sjå rapport frå Helsetilsynet 5/2011, s.43. Pasientrettslova kapittel 4A opnar for at pasientar utan samtykkekompetanse kan haldast tilbake i form av låste dører, men då etter ei konkret vurdering av den einskilde pasienten. Helsetilsynet fann avvik i 18 av 27 sjukeheimar. Helsetilsynet presiserer at problemstillingane på dette området er både fagleg, etisk og juridisk krevjande Einingsleiar Solveig Aarø var til stades og gjorde greie for praksisen i kommunen vår på dette området. Haram Eldreråd har tillit til dei tilsette og til administrasjonen i pleie- og omsorg at dei også på dette området utfører sine oppgåver utifrå Lov og Føresegner og høg yrkesetikk.

8 015/15: Brukarutval for Haram kommune - oppfølgjing av saka Framlegg frå Rådmannen: Ikkje framlegg. Behandling i Eldrerådet den : Svein Røsok sette fram slikt utsettingsframlegg: Saka om oppretting av brukarutval vert utsett til neste valperiode. Ved røysting vart utsettingsframlegget samrøystes vedteke. ER-015/15 Vedtak: Saka om oppretting av brukarutval vert utsett til neste valperiode. 016/15: Eldredag 2015 Framlegg frå Rådmannen: Ikkje framlegg. Behandling i Eldrerådet den : Leiar Kjell Frøysa sette fram slikt framlegg: Eldredagen vert i år arrangert på Lepsøy i regi av styret for Lepsøy Pensjonistlag v/ leiaren Kirsti Farstad. Styret har ansvaret for arrangement og økonomi. Frå «Den kulturelle spaserstokken» vert det stilt til rådvelde inntil kr ,- til underhaldning jf. sakene 11/12 og 18/12 i Haram Eldreråd. Ved røysting vart framlegget frå Kjell Frøysa samrøystes vedteke. ER-016/15 Vedtak: Eldredagen vert i år arrangert på Lepsøy i regi av styret for Lepsøy Pensjonistlag v/ leiaren Kirsti Farstad. Styret har ansvaret for arrangement og økonomi. Frå «Den kulturelle spaserstokken» vert det stilt til rådvelde inntil kr ,- til underhaldning jf. sakene 11/12 og 18/12 i Haram Eldreråd. 017/15: Møte om eldreomsorg - privat initiativ Framlegg frå Rådmannen: Ikkje framlegg. Behandling i Eldrerådet den : Leiar Kjell Frøysa sette fram slikt framlegg: Leiar Kjell Frøysa og nestleiar Svein Nilsen tok del på eit temamøte om pleie og omsorg i Haram. Innkalling kom frå pårørande. 28 frammøtte var til stades, av dei fleire politikarar, mange frå Røde Kors besøksteneste og nokre tilsette i pleie- og omsorg. Fagforbundet var også representert.

9 Møtet var uoffisielt utan protokoll. Det kom fram kritikk frå pårørande m.a. om følgjande område: bemanning, aktivitet (fysisk, sosial), leggetid og verdigheit. Leiar i Haram eldreråd presiserte at eldrerådet ikkje har høve til å ta opp einskildsaker. Derimot kan einskildsaker danne grunnlag for å ta opp eit saksområde innan pleie og omsorg på generelt grunnlag. Leiar og nestleiar synte også til klageretten. Ofte kan det likevel vere nok å vende seg til administrasjonen i kommunen ved einingsleiarane. Motto: Dialog er ofte betre enn konfrontasjon. Haram eldreråd vil presisere at utifrå vårt syn prøver både administrasjon og tilsette å gjere sitt beste for kvar einskild brukar utifrå gjevne ressursar. På møtet var det også ein gjennomgåande vilje til å opprette eit kommunalt brukarutval. Ved røysting vart framlegget frå Kjell Frøysa samrøystes vedteke. ER-017/15 Vedtak: Leiar Kjell Frøysa og nestleiar Svein Nilsen tok del på eit temamøte om pleie og omsorg i Haram. Innkalling kom frå pårørande. 28 frammøtte var til stades, av dei fleire politikarar, mange frå Røde Kors besøksteneste og nokre tilsette i pleie- og omsorg. Fagforbundet var også representert. Møtet var uoffisielt utan protokoll. Det kom fram kritikk frå pårørande m.a. om følgjande område: bemanning, aktivitet (fysisk, sosial), leggetid og verdigheit. Leiar i Haram eldreråd presiserte at eldrerådet ikkje har høve til å ta opp einskildsaker. Derimot kan einskildsaker danne grunnlag for å ta opp eit saksområde innan pleie og omsorg på generelt grunnlag. Leiar og nestleiar synte også til klageretten. Ofte kan det likevel vere nok å vende seg til administrasjonen i kommunen ved einingsleiarane. Motto: Dialog er ofte betre enn konfrontasjon. Haram eldreråd vil presisere at utifrå vårt syn prøver både administrasjon og tilsette å gjere sitt beste for kvar einskild brukar utifrå gjevne ressursar. På møtet var det også ein gjennomgåande vilje til å opprette eit kommunalt brukarutval.

10

11 HARAM KOMMUNE Sakspapir Utval Møtedato Saksnr Saksbeh. Formannskapet /15 Elin A. Moen Avgjerd av: Formannskapet Godkjenning av møtebok Arkiv: 033 Arkivsaknr 15/568 Framlegg frå Rådmannen: Møtebok frå møtet vert godkjent.

12 HARAM KOMMUNE Sakspapir Utval Møtedato Saksnr Saksbeh. Kommunestyret Bjørn Nedreskodje Formannskapet /15 Bjørn Nedreskodje Avgjerd av: Kommunestyret Arkiv: 614, &46 Arkivsaknr 15/510 Tilstandsrapport for grunnskulen i Haram 2014 Framlegg frå Rådmannen: Formannskapet rår kommunestyret til å gjere følgande vedtak: Kommunestyret tar «Tilstandsrapport for grunnskulen i Haram 2014» til vitande. Kommunestyret ynskjer at fokuset på utviklingsarbeid og utvikling av basiskompetanse hjå elevane skal halde fram. Vedlegg: Tilstandsrapport grunnskule 2014 Haram BUSK Tilstandsrapport frå skulane Tilstandsrapport Søvik skule Tilstandsrapport Brattvåg b 2014 Tilstandsrapport frå Flem skule 2014 Tilstandsrapport frå skulane Haramsøy skule Tilstandsrapport frå Tennfjord skule 2014 Tilstandsrapport frå Vatne ungdomsskule 2014 Tilstandsrapport Lepsøy skule 2014 tilstandsrapport Vatne b 2014

13 Saksutgreiing: Alle kommuner er pliktige å utarbeide ein årleg rapport om tilstanden i opplæringa, inkludert læringsmiljø og resultat. Elevgrunnlaget på landsbasis er om lag elevar. Den årlege rapporten skal drøftast av skuleeigar, dvs. kommunestyret. Tilstandsrapporten blir også drøfta i SU. Einingsleiar har tatt i kommentar med vurdering under dei einskilde avsnitta i rapporten. Førre Tilstandsrapport vart lagt fram i kommunestyret i mars Tala som er brukt i rapporten er henta frå Skoleporten, Utdanningsdirektoratet sin skulebase. Vurdering: Læringsresultat Nasjonale prøver blir gjennomført kvart år på 5., 8. og 9. trinn. Resultata er tenkt brukt inn mot den einskilde elev som hjelp til å gjere framgong i dei 3 basisfaga norsk, engelsk og matematikk. Nokre skular premierar rektor og lærarar for gode resultat. Desse skulane kan starte drilling inn mot Nasjonale prøver 1-2 år i forvegen. Slik arbeider vi ikkje i Haram. Alle elevane skal testast. Dette er ikkje ein konkurranse mellom skular, men ein reiskap for å gi den einskilde eit lite puff framover. Haram har tradisjonelt vore litt under landssnittet på dei faglege områda, men vi ser no at vi gradvis nærmar oss landssnittet. Vi ser at på dei fleste områda som rapporten omhandlar at vi er i postiv utvikling, men vi har framleis ein veg å gå. Vi trur at eit ambulerande team kan gi betre rettleiing mot lærarane. Forsking syner at rettleiing av lærar er det tiltaket som fungerer best for å heve kvaliteten i skulen. Grunnskulen i Haram arbeider systematisk med 2 satsingsområde, Lesing og Vurdering for læring. Skulane går i desse dagar gjennom eigne planer og arbeider for å intensivere dette arbeidet neste skuleår.

14 Læringsmiljø Skulane gjennomfører Elevundersøkinga på 7. og 10. trinnet kvart år. Skulane har handlingsplanar mot mobbing og dei fleste skulane har eigne trivselsgrogram. Barnetrinnet arbeider med Zippys venner i verdiarbeidet, og ungdomstrinnet nytter MOT. Hausten 2015 vil vi skulere lærarar på alle barneskulane for å innføre obligatorisk «Mitt val» på trinn. Då har vi fått ein gjennomgåande plan gjennom heile grunnskuleløpet. Skuleåret 2013/14 ser vi stor og gledleg framgong både på barne- og ungdomstrinnet i Haram. Vi trur at auka fokus er noko av grunnen til framgongen. Vi har fått med 3 skular på ei statleg satsing på Læringsmiljø; Søvik skule, Brattvåg barne- og ungdomsskule. Prosjektet skal vare over 2 år og har fokus på forebygging av mobbing. I september 2015 før vi besøk av den verdskjende forskaren Erling Rodal som skal ha kurssdaf for alle lærarar i Haram. Vi trur summen av alle desse tiltaka skal verke positivt inn på læringsmiljøet i skulane våre. Rådmann Bjørn Nedreskodje Einingsleiar grunnskuletenester

15 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Onsdag 13. mai, 2015 Tilstandsrapport for grunnskolen i Haram kommune Den årlege tilstandsrapporten inngår som ein del av det ordinære plan-, budsjett- og rapporteringsarbeidet hos skoleeigaren og har kvalitetsutvikling som siktemål.

16 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Medverknad i utarbeidinga av rapporten Kryss av for kven som har vore involverte i prosessen med å utarbeide tilstandsrapporten. Elevar og foreldre (f.eks. dialogmøte) Ja x Nei Organisasjonane Ja x Nei Skolar Ja x Nei Administrasjonen i kommunen/fylkeskommunen Ja x Nei Politikarar i kommunen/ fylkeskommunen Ja Nei x Lovkravet Det er fastsett i opplæringslova og privatskolelova at skoleeigarar pliktar å utarbeide ein årleg rapport om tilstanden i opplæringa. I St.meld. nr. 31 ( ) går det fram at det er viktig at styringsorgana i kommunar og fylkeskommunar har eit bevisst og kunnskapsbasert forhold til kvaliteten på grunnopplæringa. Dette er nødvendig for å følgje opp utviklinga av sektoren på ein god måte. Den årlege rapporten skal drøftast av skoleeigaren, dvs. av kommunestyret, fylkestinget og den øvste leiinga ved dei private grunnskolane, jf. opplæringslova andre ledd. Det er fastsett i privatskolelova 5-2 andre ledd bokstav k at styret skal drøfte den årlege rapporten om tilstanden i desse skolene. Desse har ansvar for å utarbeide den årlege tilstandsrapporten: Kommunar Fylkeskommunar Private grunnskolar som er godkjende etter opplæringslova 2-12 Private skolar med rett til statstilskott Innhald i tilstandsrapporten Tilstandsrapporten skal som eit minimum omtale læringsresultat, fråfall og læringsmiljø, men skoleeigaren kan omtale andre resultat og bruke andre data ut frå lokale behov. Når det blir gjerast vurderingar av tilstanden, er det viktig å synleggjere kva for målsetjingar hos skoleeigaren og skolane som danner grunnlag for vurderinga. Tilstandsrapporten skal innehalde vurderingar knytte til opplæringa av barn, unge og vaksne. Dei data som er tilgjengelege i Skoleporten, innheld ikkje data om vaksne. Skoleeigaren skal derfor bruke andre kjelder for datainnhenting på dette området. Tidleg innsats er vesentleg for å betre elevane sine ferdigheiter og den faglege utviklinga. Kartlegging av elevane sitt ferdigheitsnivå må følgjast opp med tiltak for dei som har behov for ekstra opplæring frå første stund. Den spesialpedagogiske innsatsen er her sentral. Kvalitetsvurderingssystemet Tilstandsrapporten inngår i kvalitetsvurderingssystemet. Kvalitetsvurdering er å samanstille informasjon og data som grunnlag for å drøfte kvaliteten på opplæringa internt på ein skole eller i ein Side 2 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

17 Kan inneholde data under publiseringsgrense. kommune/fylkeskommune, og for å drøfte kvaliteten i større delar av eller i heile utdanningssektoren. Målet er kvalitetsutvikling og læring. Kvalitetsvurderinga er ein prosess der dialogen om kva som er god kvalitet, står sentralt. Det er naturleg at det blir stilt spørsmål ved samanhengen mellom kvaliteten på opplæringa ved den enkelte skolen og mellom skolane og resultata i dialogen med skoleeigaren. Det generelle systemkravet Skoleeigarane si plikt til å utarbeide årlege rapportar om tilstanden i grunnopplæringa er ein del av oppfølgingsansvaret knytt til det generelle systemkravet (internkontroll), jf. opplæringslova andre ledd og privatskolelova 5-2 tredje ledd. Ver merksam på at kravet til internkontroll omfattar alle plikter som skoleeigaren har etter lov og forskrift. Det generelle systemkravet er derfor meir omfattande enn det tilstandsrapporten sitt minimum skal dekkje. Personvern Tal som blir lasta direkte inn frå Skoleporten, kan for små einingar innehalde indirekte identifiserbare opplysningar. Dette kan være teiepliktige opplysningar etter forvaltningslova 13 og/eller personopplysningar etter personopplysningslova 2 nr. 1. Tilsvarande kan også gjelde for lokale indikatorar. Desse opplysningane må behandlast i tråd med reglane i forvaltningslova og/eller personopplysningslova. Merk: Denne versjonen av tilstandsrapporten er på nynorsk. Uttrekk av innhald frå Skoleporten, som ikkje finst på begge målformer, kan likevel vere på bokmål. Side 3 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

18 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Innhald 1. Samandrag Hovudområder og indikatorar Elevar og undervisningspersonale Talet på elevar og lærarårsverk Lærartettleik Læringsmiljø Støtte frå lærarane Vurdering for læring Læringskultur Meistring Elevdemokrati og medverknad Mobbing på skolen Andel elevar som har opplevd mobbing 2-3 gonger i måneden eller oftare (prosent) Resultat Nasjonale prøver lesing 5. steget Nasjonale prøver lesing ungd. steg Nasjonale prøver rekning 5. steget Nasjonale prøver rekning ungd. steg Nasjonale prøver engelsk 5. steget Nasjonale prøver engelsk ungd. steg Karakterar - matematikk, norsk og engelsk Grunnskolepoeng Gjennomføring Overgang frå grunnskole til VGO Eget kapittel System for oppfølging (internkontroll) Konklusjon For å oppdatere innholdsfortegnelsen, markerer du denne setningen - så klikker du F9. Side 4 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

19 Kan inneholde data under publiseringsgrense. 1. Samandrag Elevar og undervisningspersonale. Gjennomsnittleg gruppestorleik i skulane ligg litt under snittet elles i landet. Elevtalet i Haram har vore stabilt på ca 1150 dei siste åra. Det er først og fremst tilflytting, særleg til dei største skulekrinsane, som gjer at elevtalet er relativt stabilt. Talet på årsverk for undervisningspersonale har gått ned i dei kommunale skulane dei siste åra. Dette har dels med oppretting av privatskular å gjere, men det kjem også av nedskjeringar p.g.a stramme driftsbudsjett. Denne nedskjeringa gjer at spesialundervisninga aukar frå år til år då ein får mindre tid til tilrettelagt undervisning. Vurdering for Læring Alle skulane i Haram har Vudering for læring (VFL) som satsingsfelt. Skulane har vore i 2 ulike puljer med nasjonalt og regionalt utviklingsprosjekt. Fokus er på «Den gode timen» og «Den gode skulen» og er i stor grad basert på internasjonal forskning på korleis elevar lærer. Det er valt ut 3 VFL-LOSAR som har henta impulsar frå inn- og utland. Dette skaper ekstra entusiasme i skulen og gode faglege diskusjonar innad i skulane. Læringsmiljø. Alle elevar skal inkluderast og oppleve meistring. Skulane er pålagde å gjennomføre Elevundersøkinga for elevar på 7. og 10. steget innan medio desember kvart år. Resultata for skulane i Haram er stort sett bra, men kan variere ein del frå år til år og frå skule til skule. Skulane går kvart år gjennom resultata og ser om ein gjer funn som ein må undersøke nærare og om ein ev. må sette inn tiltak. Ein viser her til rapport frå kvar einskild skule som blir lagt ved til kommunestyret. Skulane har eigne handlingsplanar mot mobbing, og er særleg på vakt dersom svara på elevundersøkinga indikerer mobbing på skulen. Resultata hausten 2014 viser at særleg ungdomstrinnet har ei utfordring når det gjeld mobbing. Elevundersøkinga hausten 2014 viser også at ungdomssteget har ei utfordring når det gjeld læringskultur og elevdemokrati/medverknad. Ein har sett i verk div. tiltak som ein trur vil verke positivt på læringsmiljøet. Her kan nemnast: Trivselsprogrammet ved dei 5 største skulane. Fører til auka aktivitet i friminutta. Zippys venner, eit program for 1. og 2. klasse. Fokus på psykisk helse. Utvikle empati m.m. Det er mitt val, eit program for mellomtrinnet. Klassemiljø og sosial kompetanse. MOT på ungdomstrinnet. 3 AV SKULANE VØRE, Søvik, Brattvåg b- og u-skule er med på eit 2-årig statleg prosjekt for å bygge opp læringsmiljøet og redusere mobbing på sine skular. Resultat. Nasjonale prøver vert gjennomførde kvar haust i 5., 8. og frå 2014 i 9. årskull. Resultata frå desse prøvene skal først og fremst brukast inn mot kvar einskild elev for å finne ut kva han/ho treng hjelp til for å gjere framgang i faget. Skulane skal ha primær fokus på den einskilde eleven si utvikling, men kan også sjå på variasjonar mellom årstrinna og trendar over tid. På nasjonalt nivå ser ein at gutar gjer det best i rekning og jentene best i lesing. Engelsk er ganske jamt. Side 5 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

20 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Når det gjeld samla resultat for Haram kommune, må ein ikkje vere for snar til å dra slutningar. Resultata hausten 2014 er særs gode for Haramsøy ungdomsskule som ligg på topp i fylket. Elles ligg snittresultata litt under landsgjennomsnittet i alle fag. Ein har tru på at prosjektet SOL (Systematisk Observasjon av Lesing) etter kvart vil gi endå meir framgang i lesinga, også på ungdomstrinnet. Det er valt ut 3 Lese-LOSAR som får ekstra skulering for å vere pådrivarar i arbeidet med lesing. Det vert elles vist til rapportane frå den einskilde skule. N Ei undersøking av symjedugleiken blant elevane hausten 2013 viste at 97% av elevane i 10. klasse svarte ja på spørsmålet om dei kunne å symje. Side 6 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

21 Kan inneholde data under publiseringsgrense. 2. Hovudområder og indikatorar 2.1. Elevar og undervisningspersonale Om Elevar og undervisningspersonale Utdanningsdirektoratet tilrår at skoleeigarane tek med desse indikatorane i tilstandsrapporten: talet på elevar og lærarårsverk (sum årsverk for undervisningspersonalet) lærartettleik (lærartettleik steget, lærartettleik steget) Talet på elevar og lærarårsverk Talet på elevar Indikatoren opplyser om talet på elevar som er registrerte ved grunnskolar per 1. oktober det aktuelle skoleåret. Indikatoren omfattar barn og unge som etter opplæringslova 2-1 har rett og plikt til grunnskoleopplæring, og som får denne opplæringa ved ein grunnskole. Tala omfattar ikkje vaksne elevar som får grunnskoleopplæring. Årsverk for undervisningspersonale Indikatoren viser summen av årsverk for undervisningspersonalet. Summen inkluderer berekna årsverk til undervisning og berekna årsverk til anna enn undervisning. Årsverka er berekna ved å dividere årstimar på årsramma. Det er brukt 741 timar på barnesteget og 656 timar på ungdomssteget. I denne indikatoren høyrer følgjande delskår med: Årsverk til undervisning. Haram kommune skoleeier Fordelt på periode Offentleg Alle Begge kjønn Grunnskole Indikator og nøkkeltall Talet på elevar Årsverk for undervisningspersonale 123,8 111,5 105,3 104,0 107,0 Haram kommune skoleeier, Grunnskole, Antall elever og lærerårsverk, Skoleeiers egenvurdering Side 7 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

22 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Samla elevtal i kommunen har halde seg relativt stabilt dei siste åra. På grunn av stor tilflytting, blir elevtalet alltid høgare enn det framskrivinga av kjende tal skulle tilseie. Særleg gjeld dette i Brattvåg og Tennfjord. Hausten 2011 starta Grytestranda friskule opp med ca 40 elevar. Dersom ein legg desse elevane til det oppgjevne talet (1109) i tabellen, står det samla elevtalet i kommunen uendra (1149) frå 2010 til Hausten 2012 starta Hildre montessoriskule opp med ca 40 elevar. Dersom ein legg til elevane ved dei to privatskulane, vart samla elevtal i kommunen hausten 2012 på 1130 elevar, dvs ein liten nedgang. Hausten 2014 var samla elevtal i kommunale og private skular på 1150, dvs. at det kom opp att på tidlegare nivå. Elevtalet ser ut til å halde seg på dette nivået (ca 1150 elevar) også hausten Talet årsverk for undervisningspersonale viser ein markant nedgang hausten 2011 og Dette har samanheng med oppstart av privatskulane, og med nedskjeringa p.g.a stramme budsjettrammer Lærartettleik Lærartettleik steget Indikatoren viser gjennomsnittleg lærartettleik på steget ned på skolenivå. Lærartettleik er rekna ut med utgangspunkt i forholdet mellom elevtimar og lærartimar, og gir informasjon om storleiken på undervisningsgruppa. Indikatoren inkluderer timar til spesialundervisning og til andre lærartimar som blir tildelte på grunnlag av individuelle elevrettar. Lærartettleik steget Indikatoren viser gjennomsnittleg lærartettleik på steget ned på skolenivå. Lærartettleik er rekna ut med utgangspunkt i forholdet mellom elevtimar og lærartimar, og gir informasjon om storleiken på undervisningsgruppa. Indikatoren inkluderer timar til spesialundervisning og til andre lærartimar som blir tildelte på grunnlag av individuelle elevrettar. Side 8 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

23 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Alle Begge kjønn Periode Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Skoleeiers egenvurdering Vurdering av lærartettleik (gjennomsnittleg storleik på undervisningsgruppene): Grafane viser at gjennomsnittleg storleik på undervisningsgruppene i Haram, både på barnetrinnet og på ungdomstrinnet, ligg om lag på same nivå som kommunegruppe 11, men er noko mindre enn gjennomsnittleg gruppestorleik i fylket og på landsplan Læringsmiljø Om Læringsmiljø Det er obligatorisk for skoleeigarar og skoleleiarar å gjennomføre Elevundersøkinga kvar haust for elever på 7. og 10. steget og for Vg1. Ein del av spørsmåla i Elevundersøkinga er sett saman til indeksar som blir viste i Skoleporten. Resultata for alle spørsmåla i Elevundersøkinga blir viste i ein eigen rapportportal. I tilstandsrapporten er desse læringsmiljøindeksane obligatoriske: Støtte frå lærarane Vurdering for læring Læringskultur Meistring Elevdemokrati og medverknad Mobbing på skolen Andel elevar som har opplevd mobbing 2-3 gonger i måneden eller oftare (prosent) Støtte frå lærarane Side 9 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

24 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Indeksen viser korleis elevane opplever emosjonell og fagleg støtte frå lærarane. Skala: 1-5. Høg verdi vil seie positivt resultat. Lokale mål Haram kommune skal vere på landssnittet i støtte frå lærarane Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Fordelt på periode Offentleg Trinn 7 Begge kjønn Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Side 10 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

25 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Fordelt på periode Offentleg Trinn 10 Begge kjønn Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Skoleeiers egenvurdering Begge trinn har positiv utvikling. Ungdomstrinnet ligg på nivå med landssnittet, men barnetrinnet ligg litt under Vurdering for læring Indeksen kartlegg elevane si oppleving av dei fire prinsippa i vurdering for læring. Skala: 1-5. Høg verdi vil seie positivt resultat. Lokale mål Haram kommune skal vere over landssnittet på vurdering for læring Side 11 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

26 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Fordelt på periode Offentleg Trinn 7 Begge kjønn Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Side 12 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

27 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Fordelt på periode Offentleg Trinn 10 Begge kjønn Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Skoleeiers egenvurdering Her ligg barnetrinnet i Haram litt under landssnittet, medan ungdomstrinnet ligg likt med resten av landet. Begge trinna har positiv utvikling Læringskultur Indeksen viser om elevane opplever at skolearbeidet er viktig for klassen, og om det er rom for å gjere feil i læ Her ser Haram ut til å ha ei utfordring sidan særleg ungdomstrinnet ligg under resten av landet. Lokale mål Haram skal ligge over landssnittet på læringskultur Side 13 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

28 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skal vere på landssnittet Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Fordelt på periode Offentleg Trinn 7 Begge kjønn Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Side 14 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

29 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Fordelt på periode Offentleg Trinn 10 Begge kjønn Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Skoleeiers egenvurdering Barnetrinnet i Haram ligg litt over nivået med resten av landet, medan ungdomstrinnet ligg litt under. Barnetrinnet har ei svak auke frå 2013, medan ungdomstrinnet har markert framgong Meistring Indeksen viser elevane si oppleving av meistring i samband med undervisning, lekser og arbeid på skolen. Skala: 1-5. Høg verdi vil seie positivt resultat. Lokale mål Haram kommune skal vere på landssnittet i høve meistring Side 15 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

30 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Fordelt på periode Offentleg Trinn 7 Begge kjønn Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Side 16 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

31 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Fordelt på periode Offentleg Trinn 10 Begge kjønn Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Skoleeiers egenvurdering Elevdemokrati og medverknad Indeksen viser elevane si oppleving av om det er mogleg å medverke i arbeidet med faga, og om dei får vere med og avgjere klassereglar og delta i elevrådsarbeid. Skala: 1-5. Høy verdi betyr positivt resultat. Både barnetrinnet og ungdomstrinnet har positiv utvikling og ligg likt med landssnittet Lokale mål Haram kommune skal vere på landssnittet på elevdemokrati og medverknad Side 17 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

32 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Fordelt på periode Offentleg Trinn 7 Begge kjønn Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Side 18 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

33 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Fordelt på periode Offentleg Trinn 10 Begge kjønn Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Skoleeiers egenvurdering Mobbing på skolen Gjennomsnittsverdien for indikatoren Mobbing på skolen er berekna ut frå kor mange som opplever at dei blir mobba, og kor ofte dei blir mobba. Verdien viser ikkje talet på elevar som i snitt blir mobba. Ein og same verdi kan anten indikere at mange kryssar av at dei blir mobba sjeldan, eller at færre kryssar av at dei blir mobba hyppig. I Skoleporten tyder eit gjennomsnitt ned mot verdien 1 på lite mobbing i skolen. Lokale mål Haram kommune skal vere under landssnittet på alle trinn i høve mobbing Side 19 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

34 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Fordelt på periode Offentleg Trinn 7 Begge kjønn Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Side 20 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

35 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Fordelt på periode Offentleg Trinn 10 Begge kjønn Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Skoleeiers egenvurdering Andel elevar som har opplevd mobbing 2-3 gonger i måneden eller oftare (prosent) Prosentdelen Mobbing på skolen viser den prosentdelen elevar som opplever å bli mobba 2 eller 3 gonger i månaden eller oftare. Prosentdelen elevar som opplever mobbing på skolen, er summen av den prosentdelen elevar som har kryssa av på svaralternativa «2 eller 3 gonger i månaden», «Omtrent 1 gong i veka» og «Fleire gonger i veka». Prosentdelen Mobba på skolen seier med andre ord ingen ting om kor ofte elevane opplever å bli mobba. Undersøkinga viser ei god utvikling der vi no har kome på fylkes- og nasjonalt nivå på ungdomstrinnet. På barnetrinnet har vi hatt ein formidabel nedgang og ligg no på under halvparten av landssnittet. Side 21 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

36 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Lokale mål Haram kommune skal ligge betre enn landssnittet på mobbing Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Fordelt på periode Offentleg Trinn 7 Begge kjønn Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Side 22 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

37 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Fordelt på periode Offentleg Trinn 10 Begge kjønn Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Skoleeiers egenvurdering 2.3. Resultat Om Resultat Alle elevar som går ut av grunnskolen, skal meistre grunnleggjande ferdigheiter. Dette er ferdigheiter som gjer dei i stand til å delta i vidare utdanning og i arbeidslivet. I tilstandsrapporten er desse resultatindikatorane obligatoriske: nasjonale prøver på 5. og 8. steget i lesing og rekning standpunkt- og eksamenskarakterar i norsk hovudmål, matematikk og engelsk grunnskolepoeng Side 23 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

38 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Utdanningsdirektoratet tilrår at skoleeigarane tek med følgjande indikatorar i tilstandsrapporten: nasjonale prøver i engelsk på 5. og 8. steget Nasjonale prøver lesing 5. steget Nasjonale prøver i lesing kartlegg i kva grad ferdigheitene til elevane er i samsvar med mål for den grunnleggjande ferdigheita lesing, slik ho er integrert i kompetansemål i læreplanar for fag i LK06. Dei nasjonale prøvene i lesing omfattar tre aspekt: Elevane skal vise at dei kan: 1. finne informasjon 2. forstå og tolke 3. reflektere over og vurdere form og innhald i teksten Diagrammet viser gjennomsnittet av elevane sine skalapoeng og usikkerheita knytt til dette gjennomsnittet. Søylene viser intervallet på skalaen der hovuddelen (60 prosent) av elevane er. Dette er eit mål på spreiinga av resultata til elevane. På 5. og 8. trinn vert elevane plasserte på høvesvis 3 og 5 meistringsnivå, der meistringsnivå 1 er lågast. Presentasjonen viser eit oversyn over prosentvis fordeling av elevar på dei ulike meistringsnivåa. Lokale mål Haram kommune skal ligge på landssnittet i lesing på barnesteget Side 24 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

39 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Trinn 5 Begge kjønn Periode Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Side 25 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

40 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Trinn 5 Begge kjønn Periode Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Skoleeiers egenvurdering Nasjonale prøver lesing ungd. steg Nasjonale prøver i lesing skal kartleggje i kva grad ferdigheitene til elevane er i samsvar med måla for den grunnleggjande ferdigheita lesing, slik ho er integrert i kompetansemål i læreplanar for fag i LK06. Dette inneber at nasjonale prøver i lesing ikkje er ei prøve i norskfaget. Dei nasjonale prøvene i lesing omfattar tre aspekt ved lesing. Elevane viser at dei kan: 1. finne informasjon 2. forstå og tolke 3. reflektere over og vurdere form og innhald i teksten Diagrammet viser gjennomsnittet av elevane sine skalapoeng og usikkerheita knytt til dette gjennomsnittet. Søylene viser intervallet på skalaen der hovuddelen (60 prosent) av elevane er. Dette er eit mål på spreiinga av resultata til elevane. På 5. og 8. trinn vert elevane plasserte på høvesvis 3 og 5 meistringsnivå, der meistringsnivå 1 er lågast. Presentasjonen viser eit oversyn over prosentvis fordeling av elevar på dei ulike meistringsnivåa. Side 26 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

41 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Lokale mål Haram kommune skal ligge på landssnittet i lesing på ungdomstrinnet Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Trinn 8 Begge kjønn Periode Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Side 27 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

42 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Trinn 8 Begge kjønn Periode Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Skoleeiers egenvurdering Nasjonale prøver rekning 5. steget Nasjonale prøver i rekning skal kartleggje i kva grad ferdigheitene til elevane er i samsvar med mål for den grunnleggjande ferdigheita rekning, slik ho er integrert i kompetansemål i læreplanar for fag i LK06. Dette inneber at nasjonale prøver i rekning ikkje er ei prøve i matematikk som fag. Dei nasjonale prøvene i rekning dekkjer tre innhaldsområde: tal måling Side 28 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

43 Kan inneholde data under publiseringsgrense. statistikk Prøvene i rekning tek utgangspunkt i korleis elevane bruker rekning i ulike faglege og daglegdagse samanhengar. Dette inneber at elevane forstår korleis dei: kan løyse ei gitt utfordring kan løyse problemet ved hjelp av rekneoperasjonar kan vurdere om svara er rimelege kan ha effektive strategiar for enkel talrekning Diagrammet viser gjennomsnittet av elevane sine skalapoeng og usikkerheita knytt til dette gjennomsnittet. Søylene viser intervallet på skalaen der hovuddelen (60 prosent) av elevane er. Dette er eit mål på spreiinga av resultata til elevane. På 5. og 8. trinn vert elevane plasserte på høvesvis 3 og 5 meistringsnivå, der meistringsnivå 1 er lågast. Presentasjonen viser eit oversyn over prosentvis fordeling av elevar på dei ulike meistringsnivåa. Lokale mål Haram kommune skal over landssnittet på rekning i barnetrinnet Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Trinn 5 Begge kjønn Periode Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Side 29 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

44 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Trinn 5 Begge kjønn Periode Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Skoleeiers egenvurdering Haram ligg så vidt det er under landssnittet, men har relativt få elevar i begge endar Nasjonale prøver rekning ungd. steg Nasjonale prøver i rekning kartlegg i kva grad ferdigheitene til elevane er i samsvar med mål for den grunnleggjande ferdigheita rekning, slik ho er integrert i kompetansemål i læreplanar for fag i LK06. Dette inneber at nasjonale prøver i rekning ikkje er ei prøve i matematikk som fag. Dei nasjonale prøvene i rekning dekkjer tre innhaldsområde: tal måling statistikk Prøvene i rekning tek utgangspunkt i korleis elevane bruker rekning i faglege og daglegdagse samanhengar. Dette inneber at dei: forstår og kan reflektere over korleis dei best kan løyse ei gitt utfordring, kan løyse problemet ved hjelp av rekneoperasjonar kan vurdere om svara dei får er rimelege kan vise effektive strategiar for enkel talrekning Side 30 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

45 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Diagrammet viser gjennomsnittet av elevane sine skalapoeng og usikkerheita knytt til dette gjennomsnittet. Søylene viser intervallet på skalaen der hovuddelen (60 prosent) av elevane er. Dette er eit mål på spreiinga av resultata til elevane. På 5. og 8. trinn vert elevane plasserte på høvesvis 3 og 5 meistringsnivå, der meistringsnivå 1 er lågast. Presentasjonen viser eit oversyn over prosentvis fordeling av elevar på dei ulike meistringsnivåa. Lokale mål Haram kommune skal på landssnittet i rekning på ungdomssteget Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Trinn 8 Begge kjønn Periode Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Side 31 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

46 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Trinn 8 Begge kjønn Periode Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Skoleeiers egenvurdering Haram ligg litt under landssnittet, men også her eit tyngdepunkt i midten Nasjonale prøver engelsk 5. steget Engelsk er ikkje ein del av dei grunnleggjande ferdigheitene som er integrerte i kompetansemål i læreplanane i alle fag i LK06. Prøvene tek utgangspunkt i kompetansemål i eitt fag engelsk. Oppgåvene (på 5. steget) er knytte til desse ferdigheitene: finne informasjon forstå hovudinnhaldet i enkle tekstar forstå vanlege ord og uttrykk knytte til daglegliv og fritid forstå kva ord og uttrykk tyder ut frå samanhengen dei er brukte i bruke vanlege grammatiske strukturar, småord og enkle setningsmønster Side 32 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

47 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Diagrammet viser gjennomsnittet av elevane sine skalapoeng og usikkerheita knytt til dette gjennomsnittet. Søylene viser intervallet på skalaen der hovuddelen (60 prosent) av elevane er. Dette er eit mål på spreiinga av resultata til elevane. På 5. og 8. trinn vert elevane plasserte på høvesvis 3 og 5 meistringsnivå, der meistringsnivå 1 er lågast. Presentasjonen viser eit oversyn over prosentvis fordeling av elevar på dei ulike meistringsnivåa. Lokale mål Haram kommune skal på landssnittet i engelsk på barnetrinnet Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Trinn 5 Begge kjønn Periode Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Side 33 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

48 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Trinn 5 Begge kjønn Periode Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Skoleeiers egenvurdering Haram ligg under landssnittet, men nesten 2/3 av elevane i mestringsnivå Nasjonale prøver engelsk ungd. steg Engelsk er ikkje ein del av dei grunnleggjande ferdigheitene som er integrerte i kompetansemål i læreplanane i alle fag i LK06. Prøvene tek utgangspunkt i kompetansemål i eitt fag engelsk. Oppgåvene for ungdomssteget er knytte til desse ferdigheitene: finne informasjon forstå og reflektere over innhaldet i tekstar av ulik lengd og forskjellige sjangrar rå over eit ordforråd som dekkjer daglegdagse situasjonar forstå kva ord og uttrykk tyder ut frå samanhengen dei er brukte i forstå bruken av grunnleggjande reglar og mønster for grammatikk og setningstypar Diagrammet viser gjennomsnittet av elevane sine skalapoeng og usikkerheita knytt til dette gjennomsnittet. Søylene viser intervallet på skalaen der hovuddelen (60 prosent) av elevane er. Dette er eit mål på spreiinga av resultata til elevane. På 5. og 8. trinn vert elevane plasserte på høvesvis 3 og 5 meistringsnivå, der meistringsnivå 1 er lågast. Presentasjonen viser eit oversyn over prosentvis fordeling av elevar på dei ulike meistringsnivåa. Side 34 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

49 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Lokale mål Haram kommune skal på landssnittet i engelsk for ungdomstrinnet Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Trinn 8 Begge kjønn Periode Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Side 35 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

50 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Trinn 8 Begge kjønn Periode Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Skoleeiers egenvurdering Haram ligg hårfint under landssnittet, men har fleire elevar på nivå 5 enn dei andre gruppene Karakterar - matematikk, norsk og engelsk Standpunktkarakterar og karakterar frå eksamen i grunnskolen og i vidaregåande opplæring utgjer sluttvurderinga. Denne vurderinga gir informasjon om kompetansen eleven har oppnådd i faget. Vurderinga skal ta utgangspunkt i måla i læreplanverket. Graderinga beskriv at karakteren: 1 uttrykkjer at eleven har svært låg kompetanse i faget 2 uttrykkjer at eleven har låg kompetanse i faget 3 uttrykkjer at eleven har nokså god kompetanse i faget 4 uttrykkjer at eleven har god kompetanse i faget 5 uttrykkjer at eleven har mykje god kompetanse i faget Side 36 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

51 Kan inneholde data under publiseringsgrense. 6 uttrykkjer at eleven har framifrå kompetanse i faget Karakterskalaen er 1-6. Beste karakter er 6. Karakterane er viste som gjennomsnitt. Lokale mål Haram kommune må få ei betre harmonisering mellom standpunkt og eksamensresultat Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Trinn 10 Begge kjønn Periode Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Side 37 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

52 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Skoleeiers egenvurdering Haram ligg våren 2013 litt under landsgjennomsnittet i norsk, men likt i engelsk og over i matematikk Grunnskolepoeng Grunnskolepoeng er eit mål for det samla læringsutbyttet for elevar som får sluttvurdering med karakterar. Karakterane blir brukte som kriterium for opptak til vidaregåande skole. Grunnskolepoeng er rekna ut som summen av dei avsluttande karakterane til elevane, delt på talet på karakterar og gonga med 10. Dersom det manglar karakterar i meir enn halvparten av faga, skal det ikkje reknast ut poeng for eleven Grunnskolepoeng er presentert som karaktergjennomsnitt med ein desimal. Lokale mål Haram kommune skal vere på landssnittet i grunnskulepoeng Side 38 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

53 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Fordelt på periode Offentleg Trinn 10 Begge kjønn Grunnskole Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Skoleeiers egenvurdering 2.4. Gjennomføring Om Gjennomføring Alle elevar og lærlingar som er i stand til det, skal gjennomføre vidaregåande opplæring. Kompetansebeviset skal sikre dei vidare studium eller deltaking i arbeidslivet. Utdanningsdirektoratet tilrår at skoleeigarane tek med denne indikatoren: Overgang frå GS til VGO Overgang frå grunnskole til VGO Prosentdelen av elevkullet som er registrert i vidaregåande opplæring hausten etter uteksaminering frå grunnskolen. Side 39 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

54 Kan inneholde data under publiseringsgrense. Lokale mål Haram kommune vil ligge over landssnittet på overgang u-skule til vgo Haram kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Alle Begge kjønn Periode 2013 Grunnskole Indikator og nøkkeltall Haram kommune skoleeier Kommunegruppe 11 Møre og Nasjonalt Romsdal fylke Elever (16 år) som er registrert i videregående opplæring samme år som avsluttet grunnskole 97,2 98,1 97,9 Haram kommune skoleeier, Grunnskole, Overgangen fra grunnskole til VGO, Skoleeiers egenvurdering Av tabellen går det fram at prosentandelen i Haram er nesten på linje med resten av landet Eget kapittel 2.5. Symjedugleik. Under behadlinga av Tilstandsrapporten for 2012 vart det i kommunestyret etterlyst ei måling av kor mange av elevane som kunne/ikkje kunne symje når dei gjekk ut av grunnskulen. På denne bakgrunn vart det hausten 2013 gjennomført ei undersøking av symjedugleiken blant alle elevane i klasse i dei kommunale grunnskulane i Haram.I spørjeskjemaet vart det spurt om elevane kunne symje (ja/nei). Dersom dei svarte ja, vart dei bedne om å krysse av for kor langt dei kunne symje (25m/50m/100m/over200m). Elevane vart også spurde om kven som lærte dei å symje (mor-far / skulen-læraren / symjeklubben / andre) Oppsummeringa av resultata er lagt ved denne tilstandsrapporten. Oppsummeringa viser at 83% av elevane i klasse svarte ja på at dei kunne symje. Fleirtalet av desse meinte dei kunne symje over 200m. Prosentandelen som svarte ja auka frå 53% i 3. klasse til 97% i 10. klasse. På spørsmålet om kven som hadde lært dei å symje, svarte over halvparten at dei hadde lært det av mor/far. Det var relativt få som svarte at dei hadde lært å symje på skulen/av læraren. For fleire detaljar vert det vist til vedlegget. Vurdering: Ein har tidlegare ikkje gjort liknande undersøkingar, og har heller ikkje sentrale tal å samanlikne med. Det har ikkje vore symjeopplæring i skulane i Haram dei siste åra. Dersom dette held fram, er det rimeleg å tru at talet på elevar som går ut av grunnskulen utan å kunne symje, vil auke. Side 40 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

55 Kan inneholde data under publiseringsgrense. 3. System for oppfølging (internkontroll) Skulane har jamnlege tilsyn frå ulike instansar på ulike system. Skulekontoret har kvar haust utviklingssamtale med rektor og kvar vinter utviklingssamtale med rektor og plasstillitsvald. Alle grunnskulane møtas tein dag i månaden på rektormøte der vi alltid har fagleg utviklingsarbeid på agendaen. Side 41 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

56 Kan inneholde data under publiseringsgrense. 4. Konklusjon Det er mykje godt arbeid som vert gjort i Haramskulen. Det er få klager frå foreldra og elevane ser ut til å trivast. Eksamensresultata på ungdomstrinnet syner i 2014 ei gledeleg utvikling. På nasjonake prøver ser vi positiv utvikling og på læringsmiljø og mobbing er vi godt over landssnittet. Likevel har vi utfordringar på læring av basiskunnskap og dette tar vi tak i gjennom felles utviklings- og nettverksarbeid i og mellom skulane. Her opplever vi systematisk arbeid og engasjerte tilsette både på skulane og mellom skulane. Vi arbeider også i nettverk med andre kommunar. Grunnane til at vi scorar lavare enn landssnittet fagleg er ikkje eintydige, men noko kan nok ha samanheng med ein svært stor del framandspråklege i grunnskulen. Haram kommune er dessutan ei kommune med relativ lavt utdanningsnivå. Det kan også vere litt av forklaringa. Den viktigaste utfordringa for skulen i Haram vil uansett vere å sjå på korleis vi saman kan utvikle organisasjone og menneska som arbeider i skuleverket i Haram. For å bli betre må vi auke eigen kunnskap og ha vilje til å endre måten vår å arbeide på. Side 42 av 42 - Tilstandsrapport for grunnskolen mai 2015

57 Tilstandsrapport 2014 frå Brattvåg ungdomsskule. Elevundersøkinga hausten Funn og tiltak. Funn: Det er auka trivsel blant elevane på skulen, elevane prioriterer i auka grad tid til skulearbeidet, forventingane frå heimen til elevane sine skuleprestasjonar er høgre i år enn i 2013 og elevane opplever i større grad at det er arbeidsro i timane. Når det gjeld mobbing så viser tala for skulen at det er lite mobbing på skulen. Når det gjeld VFL (Vurdering for læring), så viser tala frå undersøkinga at vi ligg under snittet for landet. Garderobe og toalettforholda er elevane lite nøgde med. Elevane på skulen er òg vesentleg mindre nøgd med reinhaldet i høve snittala for heile landet og dei tala som var for nokre år sidan. Tiltak: Vi må halde fram med dei trivselsskapande tiltaka som vi har på skulen. Her er MOT, Trivselsleiar, miljøtenesta og ulike aktivitetar for heile skulen viktig. Det er og viktig å halde fram det gode arbeidet som lærarane gjer på dette området i klasseromet. VFL er eit satsingsområde der vi er med i pulje 5 av den nasjonale satsinga. Det vil medføre at vi skal gjere gode steg i rett retning. Når det gjeld garderobe og toalettforholda, så vil desse verte tilnærma totalrenoverte i løpet av sommarferien Skulen har sendt signal til ETD at hyppigheita av vask på skulen må vurderast endra tilbake til nivået som var før nedskjeringane. Elevane bør kome til reine undervisningslokale! Skulen er med på ei nasjonal satsing gjennom «læringsmiljøprosjektet». Gjennom dette trur vi at vi skal kunne få implementert den nye handlingsplana mot mobbing slik at vi heile tida vil arbeide systematisk for at elevane ved Brattvåg ungdomsskule skal ha eit godt psykososialt skulemiljø slik 9-a i opplæringslova krev. Nasjonale prøver hausten Funn og tiltak. Funn: Resultatet av nasjonale prøver viser noko betre resultat enn dei siste åra. Fortsatt noko under landsgjennomsnittet på 9. trinn. På landsgjennomsnittet på 8. trinn. Tiltak: Etter forslag frå elevrådsrepresentantane i Samarbeidsutvalet i fjor, prøvde vi i år å la NP telje inn på terminkarakteren i faga. Dette kan ha hatt innverknad på resultata. Skuleåret 2015/2016 vil ein lærar ha ei oppgåve som leselærar. Det vil seie at han skal gje lesekurs til elevar som har større trong for å trene på lesing enn andre. Han skal og ha eit særleg fokus på arbeid med ein leseplan for skulen og lesing i alle fag. Vi vil og ha ein runde der vi skal sette oss mål på ulike områder, blant anna kva vi meiner er måla våre når det gjeld resultat på Nasjonale prøver. Korleis har skulen arbeidd med SOL og VFL i 2014 og kva er planane for 2015? 1. SOL: Hausten 2014 var mykje av fokuset på skulen knytt opptil arbeidet med mobbeplan og oppstart av VFL og våren har vi mykje måtte nytta til VFL og LMP. Målet for nytt skuleår er at alle elevar som startar på skulen til hausten skal vere SOLa. Elevar frå Brattvåg barneskule og Søvik skule reknar vi med er SOLa på barneskulen. Elevane frå privatskulane skal SOLast

58 når dei startar til hausten. Leselæraren skal gå gjennom SOL-resultata til elevane på nye 8. med kontaktlærar/faglærarane til dei nye 8. klasse elevane. Vidare skal vi arbeid med lesestrategiar og studieteknikk. 2. VFL: Oppstart hausten Vi starta med å motivere og kartlegge. Gjennom ulike kartleggingar fann vi ut kva elevar og lærarar tenkte om kvar skulen er i arbeidet med vurdering for læring. I vår har lærarane prøvd ut ein del og dette skal summerast opp på slutten av skuleåret(14/15). Til hausten skal vi få ein del felles kompetanseheving med foredrag av ein resursperson og fellesgjennomlesing av eit hefte om tema. På bakrunn av felles erfaringar, resultat frå kartleggingar og påfyll med teori frå fagmiljø vil vi prøve å få til eit felles løft som gjer at vi på Brattvåg ungdomsskule kan seie at «Vurdering ER for læring». Kva gjer skulen for å få meir tilpassa opplæring og mindre spesialundervisning? Korleis vil ein nytte spesialpedagogen / assistent i klassane? 1. Vi vil bruke spesialundervisningsressursen inn i klassen slik at vi har to lærarar i dei faga der det er trong for spesialundervising. Begge lærarane vil ha ansvar samla for elevane si læring i klassen og må løyse dei utfordingane som er i klassen. Dette både med tanke på spesialundervisning og tilpassa opplæring. Vi vil òg arbeide med læringsmiljø, vurdering for læring og det å lære av kvarandre. 2. Med den nye måten å arbeide på treng lærarane arbeidsplassar der dei både kan samarbeide med andre og ha det stille og arbeid åleine. Dette vert ei utfording for skulen. Andre skuleutviklingstiltak? Skulen er med i eit læringsmiljøprosjekt. Dette er det Utdanningsdirektoratet som står bak i samarbeid med Læringsmiljøsenteret ved Universitetet i Stavanger. I prosjektet er det tre område det skal arbeidast med. Desse er: Avdekke og stoppe mobbing, klasseleiing og utvikling av ein mobbefri skule. Skulen vil òg starte arbeidet med merkevarebygging/omdømmebygging neste skuleår. Dette for å få til ein auka fellesskapskjensle og finne område som vi vil vere gode på. Vi skal ha sosiallærar, spesialpedagogisk koordinator, «innføringsklasse» for framandspråklege der dei som treng det får eit tilbod inntil 10. timar i veka. Reglar for elevane sin bruk av mobiltelefon: elevane må levere inn mobiltelefonane ved starten på skuledagen og får dei att når skuledagen er slutt. Dette har ført til at det er meir positiv samhandling mellom elevane i friminutta, elevane følgjer betre med i timane og mindre digital mobbing(?). Andre viktige moment for å få ein god skule? Skulen treng tenlege arbeidsforhold for lærarane. Eit møterom der alle tilsette kan samlast, arbeidsrom som er delt opp i trinn med tilhøyrande trinnmøterom med telefon. Skulen må få mobildekning. o Dersom det hender ei alvorleg ulykke på skulen, så kan tid gå tapt når det ikkje er mobildekning. o Kommunikasjon mellom kontaktlærar og heimar går mykje føre seg ved hjelp av mobiltelefonar. Handsama i elevrådet og SU/SMU måndag 18. mai og med dei tilsette på skulen tysdag 19. mai. Dato: tysdag, 19. mai 2015 Rektor: Trond Herje

59

60

61 Tilstandsrapport 2014 Brattvåg barneskule Elevundersøkinga Elevundersøkinga vart ved Brattvåg barneskule gjennomført i desember Samtlege elevar som kan lese norsk deltok under undersøkinga. Når vi analyserer undersøkinga ser vi at elevane opplever vaksne som bryr seg, dei lærer mykje på skulen og er motiverte for å lære. Foreldra får også godt skussmål frå borna sine når det kjem til å vere interessert i skulearbeidet deira og gje dei hjelp. Også i år vel vi å særleg gå nærare inn på tala rundt mobbing. Vi ser at talet er redusert frå førre året, men at mobbing framleis er til stades mellom elevane våre. Så lenge eit barn seier det blir mobba, er det eit for mykje. Vi må kontinuerleg jobbe med å redusere faren for mobbing. Vi held fram med dei tiltaka som vi veit har positiv effekt; Trivselsleiarprogrammet, Mitt Val, Zippys Venner, fellesarrangement som BlimE, fjelldag, matematikkdag, lesedag, idrettsdag og fellesprosjektet med foreldreinvolvering før jul. Vi har også dette året hatt fokus på mobbing og nettvett i samband med foreldrerådsmøte. Nasjonale prøver 2014 Nasjonale prøver vart gjennomført med ein daltakarprosent på over 90 i både lesing, engelsk og rekning. Dette er ein svært høg deltakarprosent sett frå den ståstaden at det er mange elevar også på dette årstrinnet som har anna morsmål enn norsk. Det er gjort enkeltvedtak om fritak berre for elevar som er på innføringsklasse eller har eit svært avgrensa norsk språk. Ut frå resultata av dei nasjonale prøvene er vi svært nøgde med resultatet i engelsk. Her ligg trinnet over landsgjennomsnittet. Vi har betydeleg fleire av elevane som har det høgaste meistringsnivået enn det lavaste nivået. Dette er eit resultat vi seier oss svært nøgde med. Når det gjeld lesing konstaterer vi at vi har fått fleire elevar på nivå 2 samanlikna med dei to siste åra. Dette er vi nøgde med, men er samstundes ikkje nøgde med at vi ikkje har fått fleire elevar opp på nivå 3 som er det høgaste nivået. I rekning konstaterer vi at vi har fått eit høgare tal på elevar opp til nivå 3 og at færre elevar er på nivå 1. Vi seier oss nøgde med resultatet dette året som vi meiner viser at vi arbeider på rett måte når vi set oss langsiktige mål basert på tidlegare erfaringar med nasjonale prøver. Lesing Satsinga på lesing som grunnleggande dugleik vil på sikt kunne medføre ei endring når det gjeld talet på elevar som vil kunne nå nivå 3 både i engelsk, rekning og lesing. Leseutviklingsplanen som vi har utarbeidd har medført at vi får til ein betre samanheng i leseutvikling i alle fag, på alle trinn og mellom overgangane. Læreverk som har blitt tatt i bruk dei siste to åra vil kunne vere eit viktig bidrag til å skape motivasjon og lærelyst. Dette meiner vi at vi vil kunne sjå att på dei nasjonale prøvene når desse elvane kjem i 5.trinn. Ein vil satse på innkjøp av nye læreverk også komande år. Bruk av digitale hjelpemiddel utvikla for dei ulike læreverka er i bruk på trinna. Her vil ein også neste år fortsatt satse på innkjøp av tavlelisensar og bruk av appar/programvare for pc og nettbrett. Desse innkjøpa vil også omande år vere avhengig av dei økonomiske rammene. Alle elevar ved Brattvåg barneskule blir «sola» to gongar i året. Foreldra får tilbakemelding på kartlegging ved hjelp av SOL og andre kartleggingsverktøy når dei møter til kontaktmøte. Dette er eit godt utgangspunkt for å kunne drive tilpassa leseopplæring. Viktig for skulen er det også å bevisstgjere foreldra på deira rolle som leselærarar for barna sine. På foreldremøte om hausten vert det modellert for foreldra til dei yngste trinna korleis dei kan hjelpe sitt barn med leksene og då særleg med lesing. Språklege minoritetar blir kartlagt ved hjelp av Udir sitt kartleggingsverktøy. Tilpassing blir gjort ut frå resultata på kartlegginga og elevar vil få tilpassa opplæring lagt til trinnet sitt eller

62 til innføringsklasse. Ei utfordring for elevar, foreldre og skulen er at det er bokmål som er opplæringsmålføret på vaksenopplæringa. Dette vanskeleggjer jobben for foreldra som prøvar å hjelpe sitt barn med leksene. Skuleutvikingstiltak Brattvåg barneskule arbeider heile tida for å vere ein lærande organisasjon. Gjennom skulering av personalet innanfor fagområde som lesing, vurdering for læring, læringsmiljø, klasseleiing og åtferdsvanskar kan ein sjå at vi i stadig større grad greier å vidareutvikle praksisen vår til det beste for elevane våre. Vi er med i pulje 5 av Utdanningsdirektoratet si satsing på VFL (Vurdering For Læring). Ei ressursgruppe som er sett saman av lærarar og skuleleiing har særleg ansvar for å drive prosjektet og drive vegleiing av kollegiet. Dette ser vi fører til at kollegiet har fått ein betre praksis som er meir i tråd med vurderingsforskrifta. Prosjektet vil halde fram også neste kuleår. DUB (Dei Utfordrande Barna) er eit samarbeidsprosjekt med Læringsmiljøsenteret i Stavanger. Prosjektet har som mål å skape praksisendring gjennom kunnskap om nyare forsking på tema om åtferdsvanskar. Det er lærarar og assistentar på dei første årstrinna som har vore med på kursrekkja. Alle assistentar og lærarar har fått deltatt i dette prosjektet gjennom læringsøkter internt. Gjennom Bulystprosjektet har Brattvåg barneskule også dette skuleåret fått midlar til å gjennomføre «Leksekurs for foreldre». Dette er eit tiltak retta mot foreldre som kjem nye til landet og som slik kan få hjelp til å skjøne kva forventningar skulen har til dei om deltaking i deira barn si opplæring og integrering. Prosjektet har medført at trykket på kontaktlærar er noko redusert i høve til oppfølging av desse foreldra. Tilpassa opplæring Brattvåg barneskule er ein baseskule med trinn opp i 42 elevar. Det er ei krevjande øving å drive tilpassa opplæring på ein skule der 29 nasjonar er representert og der 40% av elevmassen har eit eller to foreldre som har eit anna morsmål enn norsk. Likevel ser vi at det blir jobba godt på trinna for at alle skal få ei undervisning som er godt tilpassa den einskilde. Vi har eit målbevisst forhold til den internasjonale elevmassen som vi har og ser at det også er ein positiv ressurs. Elevar som har behov ut over det ordinære opplæringstilbodet får hovudsakleg denne hjelpa inne på sitt eige trinn. For å få dette til, krev det god logistikkplanlegging på trinna. Vi unngår dermed ei stigmatisering av elevar og kan også gje hjelp til fleire elevar samstundes. På den måten har vi også i år vore i stand til å halde s-timetalet nede på eit minimum ut frå sakkunnige vurderingar gjort av PPT. Lesekurs for elevar med dysleksi eller som har svak progresjon i lesing, har også vore eit vellukka tiltak dette året. Med ein slik bruk av «frie timar» vonar vi å kunne hjelpe fleire av elevane våre på eit så tidleg tidspunkt som mogleg. Målet med tiltaket må vere å unngå behov for s-timar på eit seinare trinn i opplæringsløpet. Konklusjon Ved Brattvåg barneskule vert det jobba målretta med utviklingstiltak som samla sett vil føre til auka læringsutbytte for elevane våre. Kompetansehevingstiltak som er sett i gang medfører auka kvalitet på opplæringa for alle elevar. Som ein lærande organisasjon må vi heile tida gå inn og gjere vurderingar av opplæringa slik at vi kan forbetre praksisen vår. Eit direkte resultat av dette er at vi har valt å takke ja til Udir sitt tilbod om å delta i Læringsmiljøprosjektet i perioden

63 Tilstandsrapport 2014 frå Flem skule. Elevundersøkinga hausten Funn og tiltak. (På Flem skule var alle 26 elevar i 5.-7.klasse med i undersøkinga.) Resultata har vore drøfta i personalet, i elevrådet og i FAU: Dette var bra: - Lite mobbing - God trivsel - Mange er fornøgd med skulebygget - Gode rutinar når det blir oppdaga tendensar til mobbing. - God motivasjon for skulearbeidet. - Elevane opplever god støtte frå lærarane. Dette kan bli betre: - Elevar og lærarar må jobbe med dei som ikkje har det så bra. (Ein del melder om at det lett fell negative kommentarar frå medelevar t.d.) - Lærarar og elevar må passe godt på ute. (Det kan sjå ut til at dei fleste episodar med plaging foregår ute.) - Dårleg luft i klasserommet. (6/7kl.) - Involvere elevane meir i vurderingsarbeidet. Tiltak: - Jobbe vidare for at alle skal trivast og lære på skulen. - «Venneveker» hausten Vidareføring av aktivitetsleiarar for meir variert leik i friminutta. - God kommunikasjon. (Formidle kva tiltak ein set inn når ein får henvending om episodar i friminutta t.d.) - Jobbe med enkeltelevar/klasser når det gjeld språkbruk. - Prøve ut metodar der ein involverer elevane meir i vurderingsarbeidet. (Læringsstrategiar som t.d. læringspartnar m.m.) - Melde frå om dårleg luftkvalitet til bygg og eigedom. Nasjonale prøver hausten Funn og tiltak. Engelsk lesing: Dei fleste på nivå 2 i engelsk, men ingen på nivå 3. Rekning: Gjennomsnittleg fordeling på alle tre nivå. Lesing: Gjennomsnittleg fordeling på alle tre nivå. Resultatet var stort sett som forventa for elevgruppa. Nivået i lesing var likevel noko dårlegare enn forventa for elevgruppa. Dette vart følgt opp i klassen med konkrete tiltak for å auke leseflyt og leseforståing. I matematikk vil ein ha fokus på matematisk forståing, at elevane får setje ord på læringsprosessane. I engelsk kan ein gjerne øve meir på å lese ukjende engelske tekstar. (Mengdetrening utanom læreverket.) Korleis har skulen arbeidd med SOL og VFL i 2014 og kva er planen for 2015? Vi har fått VOKAL som er eit digitalt kartleggingsverkty som samlar all formell kartlegging av elevar. (SOL er ein del av denne kartlegginga.) SOL er innarbeidd i kollegiet, og har blitt meir ein måte å jobbe på i kvardagen. (Innføring i SOL-skjema haust og vår for å følgje utviklinga.) VFL: I januar 2014 hadde Flem skule eigen studiedag med «vurdering» under lupa. (Oppfølging og status etter nettverksmøte hausten 2013 der H. Pedersen hadde kursing.) Fokusområdet «Læringspartnar» vart utprøvd på Flem skule i løpet av våren Skulen legg vekt på innlæring av «læringsstrategiar» (viktig del av SOL). Det er utarbeidd ein plan for Læringsstrategiar i øyanettverket, med mål for kva læringsstrategiar elevane skal kunne i løpet av 1-10.klasse. Hausten 2014: Ein av lærarane ved Flem skule har blitt «Leselos» og får ekstra kompetanseheving som kjem skulen og øyanettverket til gode. Likeeins er ein lærar på Haramsøy blitt «vurderingslos», slik at ein kan nytte kompetansen inn mot heile nettverket.

64 Plan for 2015: Utprøving av «Den gode time». Vidareutvikling av skulebiblioteket. Legge betre til rette for mengdetrening tilpassa elevane sitt lesenivå. Vidare arbeid med læringsstrategiar og involvere elevane meir i vurderingsarbeidet. Kursing utanfrå og i nettverket. Utprøving av nettbrett i leseopplæringa/undervisninga. Kva kan gjerast for å få meir tilpassa opplæring og mindre spesialundervisning? Skulen har no auka kunnskap om kva som må til av tidlege tiltak. Vi har hatt to kursdagar med PPT i nettverket innan lese- og skrivevanskar og matematikkvanskar. Skulen har hatt ein pott med timar som har blitt nytta bolkevis til kursing av elevar, og også til testing av elevar i «gråsone.» Når det gjeld organisering av spesialundervisninga føregår det meste av dette i klasserommet med to-lærar og assistent. (Ein-til ein undervisning blir nytta fleksibelt i små mengder der det er naudsynt og fornuftig.) Suksessfaktor: Det er satt opp fast møtetid mellom lærarar og assistentar kring dei elevane som har spesialundervising for å følgje opp best mogleg. (Viktig med god informasjonsflyt innad i skulen og til heimane.) Andre skuleutviklingstiltak? Våren 2014: «Grunnlovsjubileet » vart jobba grundig med i fleire fag. I tillegg vart det framført eit eigenprodusert skodespel om temaet på 17.mai. - Hausten 2014: Tema: «Venneveker» over 3 veker med fokus på vennskap, nettvett, mobbing og «fair-play». Aldersblanda grupper med kjekke aktivitetar gjennom alle tre vekene. Avslutta med foreldrekveld med program og kveldsmat. - Fokus på positiv leik i friminutta. Vi ser at tiltaket med aktivitetsleiarar har effekt, og at fleire finn på meir variert leik i friminutta no. - Bruk av digitale ressursar: Bruk av smartboard og innføring av FEIDE. (Eigen nettverksdag hausten 2014). Det ligg mange muligheiter i bruken av digitale ressursar, og i øyanettverket er vi flinke til å dele denne kompetansen med kvarandre. Andre viktige moment for å få ein god skule? - La skulane få behalde grunnressursen sin utan nedskjeringar. (= nok lærartimar til god, tilpassa opplæring og til vurdering som fremjar læring) - Det er viktig med eit godt hjelpeapparat. Nok ressursar til PPT og andre hjelpeinstansar, slik at dei kan ha møte med skulen til faste tider gjennom heile skuleåret. Råd om undervising og klassemiljø. Bruke PPT som kompetanseheving. (Kurse lærarar) - Halde fram nettverkssamarbeidet i øyanettverket. Positivt å samarbeide om skuleutvikling. - Eit godt skule-heim samarbeid er også svært viktig for å få ein god skule. Viktig at skule og heim støttar kvarandre i opplæringa og oppsedinga av elevane. Dato: 13/ Rektor: Tanja Otterlei

65 Tilstandsrapport 2014 frå Haramsøy skule Elevundersøkinga hausten Funn og tiltak. Resultata frå elevundersøkinga hausten 2014, viser at elevane trivst godt ved Haramsøy skule. Den viser også at heimane er engasjerte i skulen. Den viser også at elevane har ein god relasjon til lærarane sine. Elevane gir også uttrykk for at dei får gode tilbakemeldingar/vurderingar. I år, som i fjor, er det dei fysiske rammefaktorane som får stryk av elevane. Særleg garderober/dusjanlegg kjem dårleg ut. Sjølv om elevundersøkinga gir gode resultat, veit vi at vi må vere merksame til ei kvar tid. Fokus på elevane sin skulekvardag er viktig. Vi kjem til å gjennomføre spørjegransking om elevane sin skulekvardag to gongar pr år, og skulen sin plan for å avdekke og sette inn tiltak mot mobbing, skal reviderast. Nasjonale prøver hausten Funn og tiltak. Haramsøy skule gjorde det relativt bra på dei nasjonale prøvene hausten Skulen har dei siste åra prøvd å bruke resultata til å ta tak i dei utfordringane som har kome fram i prøvene. Men at resultata og profilane har kome i veldig lenge etter at prøvene har blitt gjennomført, har vore ei svakheit. Skulen har deltatt på den kommunale satsinga i lesing SOL. Dette har falle godt inn i den satsinga skulen har hatt lenge på leseopplæringa. Dette har elevane dratt nytte av i alle fag - og i høve nasjonale prøver lesing, engelsk og rekning. Når det gjeld rekning så har skulen prioritert ei auka satsing på dette faget. På ungdomsskulen har skulen gjennomgått vurderingssystemet å vere med i satsinga vurdering for læring (VFL), har vore viktig i dette arbeidet. I tillegg har lærarane gått kritisk gjennom eigene undervisningspraksis, og til slutt har skulen auka timeressursane til faget på alle tre trinna. Det siste betyr at elevar med store utfordringar, kan få rask og målretta hjelp på eit tidleg tidspunkt og dermed minske sjansane for å mislukkast. På barnesteget har også fokus på kompetansemål, læringsstrategiar og læringsstilar vore sentralt. Mellomsteget har dei siste åra har også hatt ein gjennomgang på linje med ungdomssteget. Haramsøy skule har ein strategiplan der lesing, vurdering, skule / heim samarbeid, skuleutvikling og matematikk er dei fem fokusområda. Planen er forpliktande for alle ved skulen og vert evaluert og rullert kvart år. Samarbeidet i «Øyanettverket» har også vore positivt. Samarbeid og erfaringsdeling mellom desse skulane har bidratt positivt for alle skulane. Dette har også vore med å bidra sterkt til at elevane har gjort det godt. Vi må huske på at det berre er resultata for 9.klasse som kan spegle litt biletet til arbeidet på ungdomssteget. Resultata for 8.klasse og Animasjonsverkstad

66 5.klasse speglar det elevane har fått arbeidd med på barnesteget på Flem, Lepsøy og Haramsøy. Til slutt trur vi at å vere kjende med arbeidsmåtar, kompetansemål og vurdering for heile skuleløpet 1 10, er ein styrke for arbeidet på alle trinna. Korleis har skulen arbeidd med SOL og VFL i 2014 og kva er planane for 2015? SOL: Ved Haramsøy skule har vi fokus på elevane si leseopplæring, og elevane sin bruk av lesing som reiskap for læring. Lesing er eit av fokuspunkta i strategiplanen vår. Dette inneber at vi jobbar systematisk med lesing og lærestrategiar frå 1. til 10. klasse. Vi samarbeider med dei andre Øya-skulane om kompetanseheving og erfaringsutveksling. Samlingane i Øyanettverket har vore positive og lærerike. Målet for neste skuleår er å halde ved like og vidareutvikle dei prosessane vi har satt i gang. VFL: Vi har no vore med i satsinga Vurdering for læring i 2 år. Vi har hatt fokus på «Den gode timen», og prøvd ut ulike tiltak i forhold til dette. Neste skuleår ynskjer vi å verte endå spissare og meir samla i satsinga. Vi ser for oss eit smalt og felles fokus for heile skulen. Vi er overtydde om at denne satsinga vil føre til at skulen vår vert endå betre. Også innan dette temaet, har samarbeidet med dei andre skulane i Øyanettverket vore positivt. Kva gjer skulen for å få meir tilpassa opplæring og mindre spesialundervisning? Korleis vil ein nytte spesialpedagogen / assistent i klassa? At spesialundervisninga aukar, er eit tydeleg resultat av dei jamne kutta i rammetimetalet dei siste åra. Ved å auke rammetimetalet, vil mengda spesialundervisning kunne gå ned på sikt. Vi trur også at vi må tenkje annleis når det gjeld spesialundervisning. Fokuset må i større grad over på effektiv og fleksibel bruk av ressursane. Innsatsen må også setjast inn på rett tidspunkt. Tidleg og rett innsats vert viktig. Vi trur at eit meir fleksibelt system med mindre grad av papirarbeid, og meir fokus på kvalitet i undervisninga vil føre til ein endå betre skule. Ved vår skule evaluerer vi jamt bruken av spesialundervisning. Meir og meir av spesialundervisninga går no føre seg i grupper/tolærar i klassa. Vi ser også at det i perioder kan vere lurt å intensivere spesialundervsininga, for så ha perioder med mindre spesialundervisning. Dette må sjåast i samanheng med kvar einskild elev sine behov. Andre skuleutviklingstiltak? Skuleutvikling er ein kontinuerleg prosess. Det er viktig for ein skule å evaluere eige arbeid, og så eventuelt korrigere kursen. Alt utviklingsarbeid skal ha eleven i fokus. Mottoet vårt er «Sett og verdsett». Dette må vi også ha fokus på i eigen praksis. Strategiplanen vår inneheld 5 punkt: Lesing Skule/heim Vurdering Skuleutvikling Matematikk Det er innafor desse områda vi skal utvikle oss vidare dei neste åra. Det er ei viktig Lektor 2 - prosjekt

67 leiaroppgåve å klare halde fokuset. Lesing og VFL skal vi jobbe vidare med på same måten som i år. Matematikk har vi jobba med i fleire år, og også dette utviklingsarbeidet vil vi forsette med. Skule/heim samarbeid vil få eit ekstra fokus neste år, og tiltak knytt til dette vil verte utarbeida. Andre viktige moment for å få ein god skule? Ein god skule er ein skule der elevane får lære og utvikle seg i trygge omgjevnader. Forsking viser at den viktigaste faktoren for elevane si læring, er relasjonen mellom lærar og elev. Det betyr at vi må ha fokus på dette. Alle treng å verte sett og verdsett. Det krev engasjerte lærarar som kan sine fag. Men det krev også ein skulekvardag som gir lærarane tid og rom til å sjå kvar einaste elev. Eleven må vere i fokus i alle samanhengar. Vi er opptekne av at Haramsøy skule skal vere ein skule i utvikling. Vi tek med oss det vi lykkast med, men er ikkje redde for å sjå etter nye og betre løysingar. Strategiplanen vår inneheld desse 5 fokuspunkta: Lesing, skule/heim-samarbeid, vurdering, skuleutvikling og matematikk. Innanfor desse områda ynskjer vi å utvikle oss vidare dei neste åra. Strategiplanen vert evaluert og rullert årleg. Dato: Haramsøy Rektor: Kenneth Ulla

68 Tilstandsrapport 2014 frå Tennfjord skule Elevundersøkinga hausten Funn og tiltak. Elevundersøkinga er tatt på heile mellomtrinnet på Tennfjord skule for å få eit best mogleg bilete av situasjonen. Generelt så scorar vi betre enn tala på både nasjonalt- og fylkesnivå, og trenden på skulen i forhold til tidlegare år er positiv. Trivsel: Dei aller fleste elevane trivst godt på skulen. Der er elevar som ikkje trivst og som vi arbeider jamt med, også tverrfagleg med andre instansar. Det er lite mobbing ved skulen. Læring: Elevane oppgir at dei får god støtte til læring både frå heimen og lærarane. Dei er motiverte og ønskjer å lære. Det er ikkje noko i undersøkinga som tilseier at der er felt der vi utmerkar oss i negtiv Vi vil fortsette arbeidet vårt ved skulen for å skape og vedlikehalde ein skule som er prega både av trivsel og læring. Nasjonale prøver hausten Funn og tiltak. Vi ligg stort sett rundt snittet nasjonalt både i lesing, engelsk og rekning. Vi har litt nedgang frå sist skuleår, men dette var for oss ikkje uventa. Det som er spesielt ved resultata frå Tennfjord skule er at vi har veldig få på nivå 1 som er det svakaste nivået, og få som er på nivå 3 som er det sterkaste nivået. Veldig mange med oss ligg på nivå 2. Vi har difor diskutert mykje på skulen korleis vi skal klare å få dei flinkaste elevene med oss enda flinkare. Det er viktig at dei får utfordringar som gjer at dei vert flinkare. Vi ser også litt på matematikk og korleis vi få sterkare resultat der. Her vurderer vi og bytte læreverk som eit av tiltaka. Korleis har skulen arbeidd med SOL og VFL i 2014 og kva er planane for 2015? SOL arbeider vi jamt med på skulen og fører resultata til elevane inn digitalt inn i Vokal. Resultata skal også vere ein del av foreldresamtalane. I vurdering for læring har vi arbeida godt heile året. Høgdepunktet var studietur til Edinburgh der vi fekk sjå veldig god praksis på to skular, samt at vi hadde foredrag med Sheena Liddell frå utdanningsetaten i Edinburgh om assessment is for learning. Vi fortset dette arbeidet framover der fokuset i første omgang er å lage ein skriftleg metodebank for læring og vurdering ved Tennfjord skule. Dette for å sikre oss at vi har ein plattform ved skulen som ligg til grunn og som dannar grunnlaget for det vidare arbeidet. Kva gjer skulen for å få meir tilpassa opplæring og mindre spesialundervisning? Korleis vil ein nytte spesialpedagogen / assistent i klassa? Vi fokuserer på at meir av spesialundervisninga skal forgå i grupper eller inne i klassa der fleire kan gjere nytte av ressursen. Vi prøver også at elevar er kortare tid ute for så å kome inn igjen i klassa. På generelt grunnlag så har vi tru på at å kunne bygge opp gode klasser med

69 godt læringsmiljø er den beste tilpassa undervisning ein kan gje. Det fører til at det er lettare for lærar å gje tilpassa undervisning til den enkelte. Vi nyttar differensierte vekeplanar med to eller tre ulike «løyper» ved skulen som eit tiltak for å tilpasse undervisninga. Trange økonomiske rammer reduserer kvaliteten og omfanget på tilpassa undervisning. Det er viktig med tidleg innsats som til dømes å kunne styrke 1. klasse med ekstra ressursar. Dette prioriterer Tennfjord skule. Ein evt. framtidig større skule på Vatneeidet vil kunne gje mindre spesialundervisning fordi det vert lettare å gje ressursen i mindre grupper enn til einetimar. Andre skuleutviklingstiltak? Til hausten vil vi sjå nærare på den pedagogiske plattforma til skulen og prøve å utvikle ein visjon for skulen. Vi vil lage ein plan for lese- og skriveopplæringa i samarbeid med Vatne barneskule. Andre viktige moment for å få ein god skule? Tennfjord skule er ein skule i stor vekst. Det må nemnast at infrastrukturen ved skulen er prekær. Vi har for få grupperom, og vil i nær framtid få for få og små klasserom. Hausten 2016 har vi ikkje plass til alle elevane og noko må gjerast. Parkeringstilhøva er fortsatt ikkje i orden. Her er det ikkje nok plassar og situasjonen er kaotisk, og farleg for elevar, spesielt i bringe/hentesituasjon. Vi håper at dette kjem på plass snart. Det er også meldt frå tenesteveg at vi fortsatt har fuktproblematikk i klasserom ved bibliotek. Her er det meldt tilbake frå fleire tilsette og elevar om haudeverk, sår hals og vond lukt. Vi har ikkje fått tilbakemelding om tiltak frå ETD. Dato: Rektor: Ole André Lukkedal

70 Tilstandsrapport 2014 frå Vatne ungdomsskule Elevundersøkinga hausten Funn og tiltak. Undersøkinga er gjort på 10. trinn Trivsel: Alle elevane melder om god trivsel og at dei har nokon å vere i lag med i friminutta, men dei melder også at dei ikkje likar skulearbeid så godt. Dei opplever lite (nesten ingenting) av mobbing. Lekser: Ein del seier at dei av og til har lekser dei ikkje får til, men at dei får lite hjelp til skulearbeid heime. Lærarar: Det er spreiing i meiningane om kontakten med lærarar, om utbytte av gjennomgang av lærestoff og om rettleiing i faga. Det er semje om at elevane har fått god hjelp til val av vidare utdanning og yrke. Nasjonale prøver hausten Funn og tiltak. Det er ganske like profilar på 8. og 9. trinn. Det er forholdsvis mange på nivå 3 og under. Vi har late alle elevane (med unntak av ein elev med stort avvik frå sentral læreplan) delta på nasjonale prøver. Resultata for den enkelte eleven blir presentert i foreldresamtale om hausten. Saman med resultat av Kartleggaren og leseprøver som vert gjennomført internt om hausten, legg ein strategi for vidare arbeid. Etter omlegginga av tilbakemeldingsverktyet til Nasjonale prøver, har det blitt eit veldig bra hjelpemiddel til planlegging for den enkelte. Korleis har skulen arbeidd med SOL i og vurdering for læring? I 2014 har det vore arbeidd lite med SOL. Begge våre SOL-lærarar var ute i foreldrepermisjon. Vi gjorde eit forsøk på å organisere arbeidet innanfor klassetrinnsteama, men vi har ikkje fått det heilt til. Vi starta opp med VFL hausten Teamleiarane har vore ressursgruppe saman med leiinga ved skulen. Denne gruppa har delteke på nettverksarbeid i regi av ÅRU. Der har vi vore på gruppe med Brattvåg ungdomsskule og Valderøy ungdomsskule. Ein starta med prinsipp 1 i UDIR sitt oppsett over arbeidet i VFL-satsinga. Vi sette fokus på arbeidsplanen vi deler ut til elevane: Korleis formulerer vi måla slik at det vert læringsmål og ikkje arbeidsmål? Korleis sikrar vi at alle elevane forstår kva dei skal lære? Lærarane har hatt ei utprøvingsperiode og ein har hatt presentasjonar for kvarandre. Dette arbeidet held fram for fullt i Kva kan gjerast for å få meir tilpassa opplæring og mindre spesialundervisning? Det er viktig at ein er einige om innhaldet i omgrepa ordinær undervisning, tilpassa opplæring og spesialundervisning. Dersom ein brukar desse omgrepa ulikt, vil ein snakke forbi kvarandre. Lærarane/foreldra/skulen vere trygge på at det finst ein timeressurs som kan nyttast til tilpassa opplæring. Det må vere ein stabil timepott som ikkje vert radert vekk etter kort tid. Ein greier ikkje legge til rette for alle elevar innanfor skulen sin grunnressurs. Ein MÅ ha timar som kan nyttast til oppdeling i grupper eller gi rom for fleire vaksne i klasserommet. Holdninga blant dei som allereie har fått rett til spesialundervisning etter par 5, er nok at dei er redd for å miste denne retten av same grunn som nemnt over. Alle elevar har rett på tilpassa opplæring etter Lov om opplæring. For å avdekke den einskilde sitt nivå og dermed behov, blir det brukt fleire typar kartleggingsverkty. For store

71 grupper/få lærarar vil vere til hinder for god kartlegging og nødvendig oppfølgjing av den enkelte. Det er vidare viktig at lærarane har eit stort repertoar av metodar å spele på og at dei er gode på vurdering. Skulelokale og utstyr vil kunne vere både suksess-og hindringsfaktorar. Andre skuleutviklingstiltak? Valfaga: Vi har lagt opp til valfag som er praktisk retta. Vi har teke omsyn til dei ulike lærarane sin formelle kompetanse, men også til interessene deira. Vi har og teke omsyn til nærmiljøet og knytt valfaga opp mot dette. Entreprenørskapsløypa: Vatne ungdomsskule har gjennomført alle tiltak i entreprenørskapsløypa. Det er nedfelt i skulen sin plan for faget utdanningsval som vi rullerer kvart år. Desse aktivitetane er motiverande for elevane og vi håper det tener hensikta å prioritere entreprenørskap høgt; utvikle elevane si evne til kreativ tenking og nyskaping, men også hjelpe dei til rett val når det gjeld vidaregåande opplæring. Andre viktige moment for å få ein god skule? Det er etter vårt syn viktig å ha fokus på totalsituasjonen til eleven. Godt samarbeid med heimen og med andre aktørar i nærmiljøet er viktig. Eg vil spesielt nemne samarbeidet med MOT som vi endeleg har fått gjennomført på alle klassestega igjen. Dato: Rektor: Sonja Lundanes

72 TILSTANDSRAPPORT 2014 FRÅ LEPSØY SKULE. E LEVUNDERSØKINGA HAUSTEN FUNN OG TILTAK. Elevane i 5.-7 klasse svarte på elevundersøkinga. Skulen hadde på førehand valt ut hovudtema som dei skulle svare på. Eit stort område av undersøkinga var spørsmål angåande trygt skulemiljø og motivasjon, sidan vi meiner at dette er vesentlege faktorar som ligg til grunn for eit godt læringsmiljø. Ut i frå svara som vart gitt, ser vi at her er bra generell trivsel, og vi er veldig nøgde med å få svar frå elevane om at her er svært lite mobbing. N ASJONALE PRØVER HAUSTEN F UNN OG TILTAK. Resultata ved dei nasjonale prøvene i norsk, matematikk og engelsk vart som forventa, ut i frå slik vi kjenner elevgruppa frå før. Ingen overraskingar. Sidan vi har så få elevar ved skulen, kan vi ikkje kommentere konkrete funn på prøvene her, dette er slikt som blir tatt opp med dei ulike heimane på konferansemøte. K ORLEIS HAR SKULEN ARBEIDD MED SOL OG VFL (VURDERING F OR L ÆRING) I 2014, OG KVA ER PLANEN FOR 2015? SOL står for systematisk observasjon av lesing. På småskulen handlar dette i hovudsak om å lære å lese, medan det oppover i skulesystemet meir og meir går ut på også å lese for å lære, altså å bruke ulike lese- og læringsstrategiar for å sitje att med så mykje kunnskap som mogeleg. SOL er eit verkty som blir brukt av lærarane for å hjelpe den einskilde elev til å komme vidare i leseutviklinga si. Dette medfører også arbeid med tekstar og ulike lese- og læringsstrategiar i fleire fag enn norsk. Innan øyanettverket (Flem, Haramsøy og Lepsøy) har vi utarbeidd ein felles plan for kva slags læringsstrategiar ein skal jobbe med på ulike klassesteg, slik at elevane har ein nokon lunde lik progresjon fram mot felles opplæring på ungdomsskulen. Ved Lepsøy skule blir det framleis gitt leselekser med tilhøyrande lesebestillingar (oppgåver til tekstane) heime, som foreldra signere og kommenterer. Det er bra å kunne samarbeide tett med foreldra rundt eit så viktig tema som lesing, og fleire heimar har gitt positive tilbakemeldingar til dette arbeidet. Minst to gonger i året oppdaterer vi elevane sine skjema for korleis dei ligg an innan leseopplæringa i følgje SOL-pyramiden. Dette synleggjer vegen vidare, kva ein må jobbe meir med. VURDERING FOR LÆRING går mykje ut på å hjelpe elevane mest mogeleg medan dei er i ein læringsprosess, når dei er mest mottakelege for læring, meir enn å gi tilbakemelding og retting i ettertid. Det vil seie at vi rettar mest mogeleg i lag med elevane, eller at elevane rettar seg sjølve. Vi strebar også etter å ha tydelege mål for arbeidsøktene og tydelege kriterier som elevane arbeider etter og blir vurderte etter. Vi er også medvitne på kor viktig det er at elevane får tid og ro til å tenkje og samarbeide om å finne svar for seg sjølve eller i par, før dei presenterer det for klassen. Då får vi fleire aktive elevar. Innan øyanettverket jobbar vi mykje med å dele erfaringar med kvarandre om konkrete måtar å jobbe på for å få til betre vurdering for læring. Vi har to nettverkssamlingar i året der erfaringsdeling er viktig. Lærarane inspirere kvarandre og kjem med konkrete tips og idéar som andre kan nytte. Mykje av dette blir også delt på vår felles datasystem i kommunen, Skulefelles. Felles skulering innan dette temaet blir det meir av utover i Mellom anna skal heile nettverket på same kurs i veke 33 med Gordon Stobart, som er ein guru innan emnet.

73 KVA KAN GJERAST FOR Å FÅ MEIR TILPASSA OPPLÆRING OG MINDRE SPESIALUNDERVISNING? Skuleåret 2014/15 sette vi av ein liten fri ressurs fordelt på alle lærarane ved skulen, til å setje inn på tiltak med ein gong ein såg problemområde som dukka opp. Stort sett har denne ressursen blitt brukt til lesing, men kan nyttast fritt etter kva som trengst til ei kvar tid. Dette vil vi prøve å få til neste skuleår også. Så tidleg innsats er det eine svaret på spørsmålet som er stilt her. Vi har generelt lite spesialundervisningstimar ved skulen, og dei få timane vi har skal vidare bli brukt til å veksle mellom å ha to lærarar inne i større elevgruppe, dele gruppa, og også til å jobbe åleine med einskildelevar i kortare økter. Fleire lærarressursar inn i klasserommet, er det andre svaret på spørsmålet. A NDRE SKULEUTVIKLINGSTILTAK? IKT: Vi prøver stadig ut diverse gode digitale hjelpemiddel for å få best mogeleg nytte av pc-ar og digitale tavler. Vi går inn for å lære å bruke tavlene på stadig betre måtar, og har kopla oss opp mot Smartskole.no, der vi finn fleire ferdige undervisningsopplegg som ein kan bruke. Vi abonnerer også på tilgang til den flotte nettstaden Salaby (alle fag) for alle elevane, i tillegg til det nye for året: Enki (matematikk, engelsk og naturfag). Elles har vi mykje bruk av dei flotte lenkjene som den kommunale heimesida til skulen legg til rette for å bruke. Vi har eit ønske om å få ekstra midlar til å kjøpe inn nokre I-padar til å bruke spesielt inn mot begynnarstadiet i lesing, då vi har fått forståing for at dette har gitt gode resultat ved andre skular. A NDRE VIKTIGE MOMENT FOR Å FÅ EIN GOD SKULE? Det er kjempeviktig for skulen å ha eit nært og tett forhold til heimane. Vi legg vekt på å ha ein lav terskel for å ta kontakt med skulen om det er noko ein lurer på. Skulen har ei heimeside som helst skal vere oppdatert til ei kvar tid. Her kan heimane gå inn og sjå glimt frå det som skjer på skulen, få med seg viktige opplysningar og sjå kalender for vekene framover. Skulen har også ei lukka facebookgruppe, der vi legg ut og får meldingar. Når vi legg ut lenkjer på facebookgruppa frå artiklar på heimesida, lokkar vi også lesarane vidare inn på heimesida. Nettverksarbeidet mellom skulane på øyane er veldig viktig for å halde trøkket oppe i utviklingsarbeidet vårt, og det gode samarbeidet inspirerer til vidare samhandling. Sjølv om vi er få tilsette i det vesle miljøet her på skulen, er vi likevel likeverdige samarbeidspartnarar i ein større samanheng. Det vil vi fortsetje med. Dato: Rektor: Ingunn Kjerstad

74 Tilstandsrapport 2014 frå Vatne barneskule. Elevundersøkinga hausten kl, 6.kl og 7.kl deltok i undersøkinga. Svarprosent 96%. Elevane trivast godt på skulen, og alle elevar svarar i år også at dei alltid har nokon å vere i lag med i friminutta. Dei aller fleste gler seg til å gå på skulen og vil prioritere å bruke tid på skulearbeid. Ikkje alle elevar opplever at det er god arbeidsro i timane. Fleire av elevane meiner at dei ikkje får vere med å foreslå kva det skal leggjast vekt på når arbeidet deira skal vurderast. Ikkje alle elevar meiner dei får hjelp av læraren til å tenkje gjennom korleis dei kan utvikle seg i faget. I år som i førre skuleår svarar svært mange elevar at dei i varierande grad får vere med på å foreslå korleis dei skal arbeide med faga. Alle elevar svarer at dei kan snakke med ein vaksen på skulen, viss dei har behov for det. 90,5 % av elevane svarar at dei ikkje har vorte mobba på skulen dei siste månadane. 9,5% svarer at dei ein sjeldan gang har vorte mobba dei siste månadane. Vegen vidare blir å jobbe med tema vurdering, elevmedverknad og klassemiljø. Nasjonale prøver 5.trinn hausten Funn og tiltak. Lesing Resultatet av denne prøva viser at flesteparten av elevane (60%) høyrer til i meistringsnivå 2. Vidare er 30% plassert på meistringsnivå 1, og 10% på meistringsnivå 3. Elevane scora høgare på skjønnlitterære tekstar og teikneseriar enn på faktatekstar. Vi ser at elevane scora spesielt lågt på oppgåver knytt til faktatekstar der ein hadde svartypen «samansett fleirval». Det kan sjå ut som elevane her ikkje ser nyansane i svaralternativa, men svarar dersom dei finn igjen enkeltord frå teksten i svaret. Vegen vidare blir å fokusere på lesing av faktatekstar og oppgåver der ein ikkje finn svaret direkte i teksten og lære elevane strategiar slik at dei faktisk oppfattar kva oppgåva spør om. Rekning Klassen hadde eit godt resultat på den nasjonale prøva i matematikk. Prøveresultata viser at ingen ligg på meistringsnivå 1. I underkant av 80% ligg på meistringsnivå 2, medan resten ligg på meistringsnivå 3. Dette kan tyde på at arbeidsmetodane vi nyttar, gir resultat. Elevane hadde størst problem med oppgåver innan emna måling og statistikk, særleg rundt måleeiningar for lengde og vekt, og ein del sleit med oppgåver rundt det å gjere om mellom tidseiningar. Vidare ser ein at dei har problem med å lese tabellar, diagram og grafar. Vegen vidare blir å fokusere på desse fagområda slik at dei vert betre i stand til å møte slike oppgåver i framtida.

75 Engelsk Her hadde klassen sitt svakaste resultat. Ein ser att normalfordelingskurva i klassa sitt resultat. Likevel skulle ein ynskt at fleire elevar var på øvste del av nivå 2 eller på nivå 3. Ut frå resultata bør ein jobbe meir med generelt å opparbeide seg eit breiare ordforråd, korleis uttrykke og vite kva klokka er, pronomen på engelsk. Vidare fokusere på innlæring av andre ord enn det som handlar om kvardagslege og personlege emne og det å kunne forstå meininga med ein tekst/kunne hente ut svaret frå ein tekst der ein må «lese mellom linjene», dvs. der ein ikkje kan hente svaret direkte i teksten. Korleis har skule arbeidd med SOL og VFL i 2014 og kva er planane for 2015? Sol er implementert i det daglige arbeidet til lærarane. Skulen er med i pulje 5 i VFL. Kva gjer skulen for å få meir tilpassa opplæring og mindre spesialundervisning? Fleire rammetimar i grunnramma. Eit godt samarbeid med føresette, PPT, barneverntenesta, helsestasjon og BUP. Andre viktige moment for ein god skule? Eit aktivt FAU har bygt gapahuk, leikehytte og gjort mykje arbeid på uteområdet. Dato: Rektor: Ranveig Velle Vedeld

76 HARAM KOMMUNE Sakspapir Utval Møtedato Saksnr Saksbeh. Kommunestyret Bjørn Nedreskodje Formannskapet /15 Bjørn Nedreskodje Avgjerd av: Kommunestyret Arkiv: B12 Arkivsaknr 15/511 Organisering av grunnskulen i Vatne-/Tennfjordområdet Framlegg frå Rådmannen: Formannskapet vil rå kommunestyret til å gjere følgande vedtak: 1. Kommunestyret vil ikkje samordne rektortenestene no, men vil sjå dette i samanheng med organisering av skulen generelt og evt.om ei samanslåing av skulane i Vatne- / Tennfjord området vert ein realitet. 2. Kommunestyret rår til at rådmannen avklarer med eigar av Tennfjord ungdomshus om muligheit for å leige huset for 7. trinn ved Tennfjord barneskule frå og til anna skulebygg står klart. 3. Kommunestyret ber rådmannen planlegge oppstart av strategiarbeidet slik det kan igongsettast så fort råd er etter valet i haust. Saksutgreiing: Saka er ei oppfølging av tidlegare vedtak i «Budsjett 2015», K-styret og k.sak 54/14 frå møte og vedtaka som vart gjort der. Vedtaket er gjengitt her: KS-054/14 Vedtak: Kommunestyret ønskjer å legge opp til ein god prosess og debatt om korleis legge til rette for framtidsretta læringsmiljø og best muleg utnytting av dei samla ressursane i skulesektoren, og vedtek følgjande opplegg for å kome vidare med å behandle saker om endring i skuledrift og skulestruktur: 1. Det skal arrangerast temamøte / arbeidsseminar som skissert i saksutgreiinga for å starte prosessen med framtidas skule som tema. I ettertid skal det utarbeidast eit kortfatta strategidokument med overordna mål og ambisjonar som kan leggast til grunn for drøfting av framtidige vegval for skuleutviklinga i kommunen.

77 2. Vurdering av formålstenleg organisering av ungdomsskulenivået og ungdomsskulestruktur skal gjerast etter, eller parallelt med at pkt 1 vert gjennomført, og før ein tek stilling til nye konkrete skuleutbyggingar. 3. Rådmannen vert bedt om å legge fram sak med vurdering av kapasitetsbehov i Tennfjord/ Vatne området, og forslag til løysingar på kort sikt i god tid før skulestart Dei andre punkta i vedtaket i K-sak 42/13 vert å kome tilbake til etter at eit overordna strategidokument er utarbeidd. Vedtak i Kommunestyret Haram kommune søkjer å samordne rektortenestene i kommunen slik at ein unngår å ha fleire rektorar enn nødvendig. Ein ser for seg at rektortenesta ved Vatne barneskule, Vatne ungdomsskule og Tennfjord skule til dømes kan utførast av ein rektor. Temamøte / arbeidsseminar er ikkje gjennomført etter planen våren Dermed er heller ikkje strategidokumentet utarbeidd. Dette vert foreslått utsatt til hausten Punkt 2 og 4 i KS-054/14 vedtak skal sjåast i samband med dette og er difor ikkje spesifikt omhandla i denne saka. Samordna rektortenester Vedtak i K-styre ber Rådmannen om å vurdere samordning av rektortenestene for Vatne barne-, Vatne ungdomsskole og Tennfjord skule. Opplæringslova 9-1 seier «Kvar skole skal ha ei forsvarleg fagleg, pedagogisk og administrativ leiing. Opplæringa i skolen skal leiast av rektorar. Rektorane skal halde seg fortrulege med den daglege verksemda i skolane og arbeide for å vidareutvikle verksemda». Det vil vere mogleg å ha ein felles rektor, men berre så langt det vil vere mogleg for rektor å å halde seg fortruleg med den daglege verksemda ved kvar av skulane og vidareutvikle denne. Dette atterhaldet vert peika på i Ot.prp nr 67 og i merknadane frå Stortingskommiteen. Administrasjonsressursen ved den einskilde skule er knytt til elevtalet og regulert gjennom særavtale.. Kommunen kan gi tid og løn utover desse minsteressursane, men ikkje gi mindre enn det tariffavtalen tilseier. Rektorane har ein adminstrasjonsressurs ut frå elevtalet. Rektor på Vatne ungdomsskule som evt. skal leie dei 2 barneskulane har 54% av stillinga si til administrasjon. Resten av tida er undervisningstid. Ein felles rektor vil få ein veldig oppstykka dag med reising mellom skulane og ei stor utfordring med å rettleie tilsette, møte foreldre, ha sentralbordfunksjon, delta på tilsyn, gjere mindre vedlikehaldsoppgåver, skaffe vikarar, sende inn vikarlister, faste samtaler med plasstillitsvalde, FAU, SU og einingsleiar, delta på ansvarsgruppemøte, føre arkiv over post inn og ut, handle inn materiell, skrive rapportar, organisere og følgje opp prøver og testar, kontere rekningar, delta på foreldremøte og skulearrangement, lage handlingsplanar og sørge for all lovpålagt dokumentasjon, gjere einskildvedtak og følgje desse opp, svare på alle henvendelser og utgreiingar, ha inspeksjon og ta vikartimar, gjennomføre medarbeidarsamtalar, vere pedagogisk motivator og pådrivar, avholde alle personalmøter og vere pådrivar for 3 ulike utviklingsplaner samstundes.

78 Rektorane på Vatne barneskule og Tennfjord skule har sikringsbestemmelser som gjer at dei får behalde noverande løn. Det er difor på kort sikt lite å hente økonomisk på ei slik omorganisering. Dersom ein skal samordne rektortenestene i Vatne- / Tennfjordområdet bør ein difor sjå på felles lokalisering. Prinsippet om samordning av rektortenester blir det samme for dei 3 skulane på øyane. Det er lite å hente økonomisk på ein ambulerande rektor, men ei samordning ved ein felles skule vil gi ei innsparing både på administrasjon og på lærarressurser. Framtidsretta læringsmiljø Kapasitetsbehov i Tennfjord / Vatne - området Pkt 3 i vedtaket: Rådmannen vert bedt om å legge fram sak med vurdering av kapasitetsbehov Tennfjord / Vatne området, og forslag til løysingar på kort sikt i god tid før skulestart På Tennfjord skule har ein veksande kapasitetsproblem. I 15/16 vil her vere 140 elevar, medan ein i 16/17 vil få ei auke til 153 elevar. Uteområde og parkeringsplass må rustast opp. Eit alternativ kan vere parkeringsplass bak samfunnshuset. Denne er kostnadsrekna til om lag 1 million kr. Parkeringsplassen kan opparbeidast hausten Skuleåret 2015/16 kan løysast innanfor noverande bygg. Skuleåret 2016/17 bør her vere ei midlertidig løysing på plass grunna kapasitetsmangel. Tennfjord skule vil i 17/18 få 149 elevar, i 18/ elevar og i 19/ elevar. Det har aldri tidlegare vore over 140 elevar ved skulen. Vatne barneskule vil i 17/18 ha 104 elevar, i 18/ elevar og i 19/ elevar. Skulen er godkjent for inntil 150 elevar. Begge skulane har 7 klasserom, men nokre av dei relativ små. Det er fleire mulege løysingar som kan etablerast i ein periode for avhjelpe plassbehovet ved Tenfjord skule frå skuleåret 2016/17 og inntil ny permanent skule er etablert. Alt. 1 Brakke ved Tennfjord skule Dette gir elevane høve til å halde fram på eigen nærskule, men er ei kortsiktig og relativ kostbar løysing. Det sikrar at 7. trinn får gå heile barneskuletida si på Tennfjord skule. Alt. 2 Legge golv og gjere om til 2 klasserom i symjebassenget ved Vatne ungdomsskule. 7. trinna på Vatne barneskule og Tennfjord skule kan starte her hausten 2016 og administrerast av Vatne ungdomsskule. Ein får delt klassene slik ein ser for seg at klassene blir dei neste 4 åra. Golvet er kostnadsrekna til om lag 1 million kr, men i tillegg kjem avdeling av rom, ventilasjon, lys, elektriske punkt, solskjerming. Symjebassenget kan med det gjerast funksjonelt og også dekke spesialfunksjonar for Vatne ungdomsskule. Det er særleg ynskjeleg med eit musikk- og kulturlokale der.

79 Symjebassenget må før eller seinare oppjusterast til anna bruksareal. Ved ei slik løysing får ungdomsskulen betre funksjonsareal, og ein løyser plassproblema på Tennfjord skule Det uheldige med ei slik løysing er at begge 7. trinna må slutte eit år for tidleg på sine skular. Dette er med å svekke elevmiljøet på desse skulane. Særleg merkbart er dette på Vatne som har kapasitet til å halde fram med trinnet på Vatne barneskule. Det er ikkje ønskeleg å etablere ei slik ordning berre for elevane frå Tennfjord fordi dei då ikkje får gå samla i eit 4-års løp. Alt. 3 Endre krinsgrensene. Dette krev ei forskriftsendring der kommunestyret slår saman Vatne barneskulekrins og Tennfjord barneskulekrins frå Det gir høve til å flytte over elevar i store kull frå Tennfjord skule til Vatne barneskule, eller ein kan til dømes la klasse gå på Vatne og klasse i Tennfjord. Sidan begge skulane berre rår over 7 klasserom må ein vurdere om 1. klassene skal gå på nærskulen og etter det fordele skulane på småtrinn (2.-4. klasse) og mellomtrinn (5.-7. klasse) Dette krev auka skysskostnadar, men lite investering i bygnadar og uteområde. Eit anna alternativ er å flytte nokre elevar frå kvart kull over frå Tenfjord til Vatne barneskule. Dette er den minst ressurskrevande modellen, men kan skape misnøye mellom foreldre og elevar. Det er ikkje ein modell vi vil anbefale som eit varig tiltak. Alt. 4 Tennfjord ungdomshus For å halde elevane på 7. trinn ved Tennfjord skule på nærskulen, kan leige av Tennfjord ungdomshus vere eit både rimleg og organisatorisk godt alternativ. Det blir lettare personalmessig sidan lærarane ved Tennfjord skule held til i nabobygget og ein har lettare for å finne løysingar ved sjukdom og fellesaktivitetar ved skulen. Alternativet krev ein avtale med huseigar, samt sikring av trafikale tilhøve før tiltaket vert starta opp. Alternativet blir midlertidig. Når det gjeld trafikkavviklinga ved skulen er det vurdert å bygge ut ny parkeringsplass i området. Tiltaket er kostnadsrekna til om lag 1 mill kroner. Administrasjonen meiner andre og rimelegare avbøtande tiltak som td bruk av trafikkvakter, kan prøvast ut i påvente av avklaring for framtida til Tennfjordskulen Vurdering Når det gjeld samordning av rektortenestene ved dei tre skulane i Vatne Tennfjord området, meiner rådmannen at tida ikkje er inne for å gjennomføre dette no. Dette gir ein del ulemper for organisering av skulekvardagen for rektor, lærarane, elevane og foreldra. Dersom ei slik løysing skal etablerast bør ein helst sjå på ordninga som eit ledd i nyorganisering av skulesektoren under eitt. Dersom ei prøveordning skal etablerast vil det etter rådmannen sitt syn vere meir nærliggjande å starte med skulane på øyane som er dei minste, og sjå om det ligg synergiar i ei slik ordning. Haram har ingen store skular i nasjonal målestokk. Rådmannen meiner den enklaste og mest effektive måten å utnytte kapasitet og kompetanse i både administrative

80 ressursar og lærarressursar på, er å organisere skulesektoren i færre og større einingar. Når det gjeld det andre spørsmålet som er behandla i denne saka, nemleg kapasitetsbehovet ved Tennfjord skule, meiner rådmannen at kapasitetsauke må til frå skuleåret 2016/17. Det er framleis stor utbygging i Tennfjorden, så det er all grunn til å tru at elevtalet vil halde fram med å stige her. Det vil truleg vere behov for utbygging av den samla skulekapasiteten i området i løpet av dei neste 5-6 åra. Saksutgreiinga viser at det med litt velvilje og kreativitet samla sett er bra kapasitet til å ta i mot nye elevar i fleire år framover som ei midlertidig løysing i påvente av ny varig ordning for Vatne- Tennfjordområdet, og at det dermed er muleg å utsette bygging av ny skule nokre år fram i tid. Det vil vere ein føremon ut frå kommunens økonomiske situasjon, og det faktum at kommunens kapasitet er begrensa til å arbeide med mange store utbyggingsprosjekt parallelt. Når ein etablerer midlertidige løysingar er det ein fordel om ein samstundes kan seie kva som skal bli ei ny permanent løysing. Høyringa i 2012 syner at fleirtalet av foreldra i Vatne og Tennfjord ynskjer ein felles skule på Eidet. Rådmannen meiner det bør avklarast om Vatne og Tennfjord barneskular skal samlokaliserast på Eidet. Med ei samlokalisering på Eidet vil ein spare både administrasjons- og lærarressursar. Dersom det skal investerast i skulebygg, har rådmannen signalisert at det mest framtidsretta vil vere å investere dette på Eidet. Det er samtidig nødvendig å få avklart kva skuletilbod som skal etablerast før planlegging vert starta; felles barneskule for Vatne og Tennfjord, kombinert barne- og ungdomsskule eller også ta høgde for elevar frå andre delar dersom kommunen blir med i ei større kommune i nær framtid. Spørsmålet om organisering av ungdomsskuletrinnet er vedteke tatt opp i samband med den planlagde strategiprosessen for utvikling av skulesektoren i Haram, og før det vert tatt stilling til konkrete skuleutbyggingar. Intensjonane om skulestrukturen på øyane bør også avklarast med det første slik ein kan starte ei samla planlegging av investeringane i skulesektoren. I og med at strategiarbeidet for framtidsskulen i Haram ikkje kunne startast opp etter planen i vår, vil rådmannen foreslå at det vert lagt opp til å utsette dette til etter valet i haust, og kome i gang med dette så snart som muleg i den ny valperioden. Då kan ein likevel rekke å legge dette til grunn når konkrete utbyggingsplanar og framtidig skulestruktur skal vurderast og vedtakast. Som mellombels løysing for å avhjelpe kapasitetsutfordringa for elevane i Vatne Tennfjord området rår rådmannen til at det vert lagt vekt på å velje ei løysing som gir minst muleg negativ effekt for elevane, og som ikkje medfører store kostnader for kommunen så lenge det ikkje er tatt stilling til framtidig skulestruktur for området. Dersom det er muleg å kome fram til ei ordning med bruk av ungdomshuset som tilleggsareal, vil dette vere ei brukbar løysing for elevane ved Tennfjord skule i første omgang. Dersom dette ikkje let seg gjere rår rådmannen til at ein kjem tilbake til dei andre alternativa i god tid før skulestart hausten Planlegging og utbygging av gang- og sykkelvegar må gjerast uavhengig av kva modell ein vel. Rådmann

81 Bjørn Nedreskodje Einingsleiar grunnskuletenester

82 HARAM KOMMUNE Sakspapir Utval Møtedato Saksnr Saksbeh. Kommunestyret Marit Eik Formannskapet /15 Marit Eik Avgjerd av: Kommunestyret Arkiv: A10 Arkivsaknr 15/557 Tennfjord barnehage - utviding av bygg Framlegg frå Rådmannen: Formannskapet rår kommunestyret til å gjere følgjande vedtak: 1. Kommunestyret vedtek å byggje på Tennfjord barnehage for å imøtekomme krav til ekstra plass for barn med særlege behov. 2. Tilbygget skal finansierast ved låneopptak innafor ei kostnadsramme på 0,5 mill.. Saksutgreiing: Tennfjord barnehage har stor søknad om plass og skal frå hausten av også gi ekstra plass til barn med særlege behov. For å kunne imøtekomme krava for å kunne gi eit godt barnehagetilbod til desse, er det bruk for å utvide bygget. F. eks. treng ein å avsette eit rom til bruk for berre eitt barn. Dette vil medføre inntak av færre barn om ein ikkje får noko auke av arealet. Det er oppstarta planlegging av korleis ein kan få til ei funksjonell løysing for alle med litt utviding av eksisterande bygg, og arkitekt og byggefirma som sette opp barnehagen er kontakta for å få eit kostnadsoverslag. Ramma er i utgangspunktet sett til 0,5 mill. Kostnadsoverslaget er venta før møtet i formannskapet. Vurdering: Dette er barn med rett til barnehageplass, og kommunen har ansvar for å legge til rette for eit så godt barnehagetilbod som råd. I tillegg til eit godt barnehagetilbod har dei også rett til spesialpedagogisk hjelp. Barn med særlege behov er plasskrevande både med omsyn til ekstra uttstyr og i forhold til gode rom for kvile og stimulering.

83 Dersom barnehagen får til denne ombygginga no, vil det hjelpe på situasjonen til hausten, og det vil vere nyttig også for seinare bruk. I eit buområde så stort som Vatne / Tennfjord vil det av og til vere behov for ein spesielt tilrettelagt barnehageplass. Om ein får periodar utan dette behovet, vil arealet kunne nyttast til å gi plass til fleire barn. Rådmann Marit Eik Einingsleiar

84 HARAM KOMMUNE Sakspapir Utval Møtedato Saksnr Saksbeh. Kommunestyret Per Langnes Formannskapet /15 Per Langnes Avgjerd av: Kommunestyret Tertialrapport 1. tertial 2015 Arkiv: 210 Arkivsaknr 15/560 Framlegg frå Rådmannen: Formannskapet rår kommunestyret til å gjere slikt vedtak: Kommunestyret tek tertialrapport for 1. tertial 2014 til vitande. Vedlegg: Tertialrapport - 1. tertial 2015 Gjeldsrapport pr 1-tertial 2015 Pareto-rapport pr 1-tertial 2015 Saksutgreiing: I følgje økonomireglementet for Haram kommune skal det kvar tertial leggjast fram ein økonomirapport til kommunestyret. I tillegg til økonomidelen gir vedlagte tertialrapport ei oversikt over ting det har vore arbeidd spesielt med i forhold til verksemdsplanar og styringskort. Det er vanskelig etter 1. tertial å danne seg eit godt bilete av korleis situasjonen vil utvikle seg ut over året, og korleis einingane vil greie å halde seg innanfor dei økonomiske rammene utan at dette går ut over lovpålagte oppgåver eller dei føresetnadane som elles er lagt i budsjettet. Dei fleste einingane rapporterer om at ein ligg innanfor ramma, medan det på einskilde område ser ut til å vere eit overforbruk. Samla sett har ein eit litt høgare netto forbruk pr. 1. tertial, sett i forhold til same periode i 2014 og Delvis skuldast dette at kostnadar/inntekter kjem på andre tidspunkt enn tidlegare, men det vert og rapportert om mogleg overforbruk i einskilde einingar. Dette gjeld spesielt barnehage, sosial, omsorgseiningane og tiltakstenester for barn og unge. Ut over dette må ein følgje situasjonen framover, og vurdere kva tiltak som kan vere aktuelle.

85 Skatteinngangen i 1. tertial låg ved utgongen 4,18% høgare enn på same tid i fjor. Prognose for Haram gir ein skatteinngang på noko under snittet på landsbasis. Differansen vil delvis utjamnast som auka rammetilskot. Det også gitt lovnader om delvis kompensasjon for den nasjonale skattesvikten, men det er mykje usikkert rundt skatteinntektene og ein veit ikkje det endelige resultatet før medio februar Kommunen fekk i 2015 redusert det generelle skjønnstilskotet som følgje av endringar i ordninga med differensiert arbeidsgivaravgift. Det er venta at kommunen får auka dette skjønstilskotet, men om auken tilsvarer reduksjonen som vart gjort er enno usikkert. Ein viser elles til dei kommentarane som er lagt inn i rapporten. Rådmann Per Langnes Leiar Stab/støtte

86 TERTIALRAPPORT 1. TERTIAL 2015

87 INNHALD 1. INNLEIING STYRINGSKORTET... 3 BRUKARPERSPEKTIVET... 3 PERSPEKTIV FOR ØKONOMI OG RESSURSAR... 5 MEDARBEIDARPERSPEKTIVET... 9 PERSPEKTIV FOR PROSESS OG FORNYING ØKONOMIRAPPORT PR. 1. TERTIAL Side 2

88 1. INNLEIING Tertialrapporten for 1. tertial vil i hovudsak vere knytt til økonomi. I tillegg vert det rapportert om ting som ein spesielt har arbeidd med i forhold til styringskortet, samt spesielle ting innanfor einingane som har vore arbeidd med i første tertial. Det er framleis tidleg på året i forhold til budsjettet. Dei fleste einingane rapporterer om at ein ligg innanfor ramma, medan det på einskilde område ser ut til å vere eit overforbruk. Samla sett har ein eit litt høgare netto forbruk pr. 1. tertial, sett i forhold til same periode i 2014 og Delvis skuldast dette at kostnadar/inntekter kjem på andre tidspunkt enn tidlegare, men det vert og rapportert om mogleg overforbruk i einskilde einingar. Dette gjeld spesielt barnehage, sosial, omsorgseiningane og tiltakstenester for barn og unge. Ein viser her til kommentarar innanfor økonomiperspektivet. 2. STYRINGSKORTET BRUKARPERSPEKTIVET Hovudmålet i styringskortet er at Haram kommune skal levere moderne og brukarretta tenester, i samspel med innbyggarar / omgivnader. Fokusområde i 2015 er Utvikle og bruke kunnskap, ferdigheiter og haldningar knytt til forventningar og endra føresetnader frå omgivnadene / innbyggjarane våre. Haram kommune som fleirkulturelt samfunn Nedanfor har ein tatt inn spesielle utfordringar og/eller ting det har vore arbeidd spesielt med i 1. tertial Informasjon: Arbeidet med den nye nettportalen er vidareført i 2015, og ein har fått kopiert over aktuell informasjonen som ligg i den gamle. Arbeidet med kvalitetssikring og korrigering vil fortsette ei stund til før ein bytter ut den gamle portalen med den nye. Barnehagetenestene har også god struktur og kontakt med brukarane gjennom IST barnehageadministrasjonsprogrammet. Barn og unge: Alle skulane arbeider systematisk med dei 2 kommunale satsingsområda Lesing og Vurdering for læring. Skulane har ekstra fokus på mobbing, minoritetsspråklege, fosterheimsbarn og barn med psykiske vanskar. Gjennom arbeid med ambulerande team ynskjer ein å nytte ulike fagkompetansar i dette arbeidet. Barnehageopptaket 2015 har gitt plass til alle barn med rett til plass, men ikkje alle har fått der dei helst vil. Ein har no 34 barn på venteliste. 16 av dei har fått eit tilbod, men søkjer omplassering til høgare prioritert barnehage. 13 ønskjer plass i januar eller seinare. Utanom øyane har både Søvik og Grytestranda og Hildre ledig kapasitet pr. i dag. Det er største presset Side 3

89 på barnehagane i Vatne / Tennfjord. Tryggheim Brattvåg tok i bruk nybygg i april og det hjelper noko på situasjonen i Brattvåg. Kriseplan: Det har vore arbeidd aktivt med plan for krisekommunikasjon, spesielt med tanke på at kommunen har ei stor gruppe innbyggjarar som kjem frå andre land. Arbeidet med ROS-analyser er også videreført, men det vil framleis ta litt tid før dette arbeidet kan sluttførast. Omsorg: Oppdraget for totalentreprise for nytt omsorgssenter er no tildelt Ålesund Bygg AS. Byggetida er fastsett til 630 dagar etter kontrakt er inngått. Kveldsro vart stengt i slutten av mars og det vart gitt eit nytt tilbod både til pasientar/brukarar og personalet, der ein etter beste evne prøvde å kome den einsskilde sitt behov og ynskjer i møte. Pleie- og omsorgstenesta opplever fortsatt ei auke i korttids- og avlastingsbehov der rett kompetanse for oppfølging med medisin, observasjon etc. er nødvendig. Det har til tider ikkje vore tilstrekkeleg med fysio/ergoterapi tenesta. Ved Haram omsorgssenter er det krevjande pasientsituasjonar som så langt i år har utløyst behov for 1:1 bemanning og i tillegg innleige ekstravakter i helg. For å gi eit forsvarleg tilbod til pasient/brukarar har en ved Haram omsorgssenter i periodar leigd inn vikarar frå byrå. Dette har skjedd når ein ikkje har hatt personalressursar å kunne leige inn på annan måte. I periodar har ein hatt ekstra innleige helgar for å imøtekome pasientar/brukarar sine behov for pleie- og omsorgstenester både i heimetenesta og ved Haram Kvileheim. Ein har ikkje liggedøgn ved Helseforetaket der pasientar/ brukarar er meldt utskrivingsklare. Kommunehus: Arbeidet med tilbodskonkurranse for nytt kommunehus er starta opp. For å sikre framdrift og nødvendig kompetanse gjennomførte kommunen ein liten konkurranse knytt til konsulentbistand i arbeidet. Rambøll Norge AS vart valgt som leverandør, og held no på med oppfølginga av arbeidet. Kommunal planstrategi: Det vert arbeidd aktivt innanfor aktuelle område for oppfølging av handlingsdelen i kommunal planstrategi. I høve adressetildeling vart ca. 100 vegnamn utlagd til offentleg høyring i januar. Når namnevedtak er gjort vil Haram ha 80 % dekning av vegadresser innan juni Då er det bygdene Flemsøya/Skuløya, Hildrestranda/Synnalandsneset og Remme/Helland som manglar vegadresser. Side 4

90 PERSPEKTIV FOR ØKONOMI OG RESSURSAR Hovudmålet i styringskortet er at Haram kommune skal nytte ressursane effektivt. Fokusområde i 2015 er Utøve tydeleg og samkøyrt leiing for å identifisere, skaffe og nytte tilgjengelege ressursar på tvers av sektorar (offentleg, privat og frivillig) Vurdering av strukturar/tenestetilbod innanfor område omfatta av kommunestyrevedtak/budsjett Nedanfor har ein tatt inn spesielle utfordringar og/eller ting det har vore arbeidd spesielt med i 1. tertial Samarbeid med andre: Barnehagetenestene er i godt samarbeid med Høgskulen i Volda om vidareutdanning i rettleiing for ca 60 medarbeidarar. Fordi nesten alle skal ta eksamen blir det ei svært rimeleg ordning for kommunen. Ein har og arrangert regional kompetansedag om minoritetsspråklege barn, kostnadsfritt for kommunen. Det er frå mars 2015 tilsett ny landbruks-rådgjevar i 100% stilling. Frå same tidspunkt er 40% av rådgjevarstillinga utleigd til Nordre Sunnmøre landbrukskontor på Sjøholt. Organisering: Pga. få bebuarar vart Kveldsro stengt i mars Av personalressursen som var der, er 3,37 stillingar overført til heimebasert omsorg i indre omsorgseining. To stillingar går til å styrke natt, der det no blir to personar pr natt mot ein person tidlegare. Styrking av personalressursen på natt slik det no er gjort, er både ut frå tryggleik til dei som arbeider på natt i denne tenesta og for at fleire pasientar kan bu lenger i eigen heim. ØKONOMIRAPPORT Status på rekneskapen i forhold til budsjett pr. 1. tertial 2015 Vurdering frå einingane og stab/støtte DRIFTSBUDSJETTET SAMLA Netto forbruk pr. 1. tertial 2015 utgjer om lag 34,6 % av årsbudsjettet. Dette er litt høgare enn for tilsvarande periode dei to siste åra. Forskyvninger av inntekter/utgifter frå ein periode til ein annan kan imidlertid gi store utslag så tidleg på året. Resultatet så langt tyder likevel på at ein samla er litt i overkant av der ein bør vere. Ein må følgje opp situasjonen på alle område og innanfor barnehage, tiltakstenester for barn og unge, sosial og omsorgseingingane spesielt. ANSVARSGRUPPE 10 POLITISK: Netto forbruk pr. 1. tertial utgjer 39,3 % i forhold til årsbudsjettet. Dette er litt høgare enn for tilsvarande periode siste åra. Dette er i hovudsak knytt til litt høgare kostnadar til møtegodtgjersle, men dette varierer mykje frå år til år både i forhold til antal møte, og i forhold til kva tid kostnadane kjem. Side 5

91 ANSVARSGRUPPE 11 DIVERSE OG STAB/STØTTE: Netto forbruk pr. 1. tertial utgjer 38,7 % i forhold til årsbudsjettet. Dette er litt lågare enn for tilsvarande periode dei to siste åra. I perioden er det mottatt ca. kr i tilskot knytt til «Bulyst»-prosjektet, noko som medverker til lågare netto forbruk i 1. tertial. Ut over dette er status om lag som venta.. ANSVARSGRUPPE 13 TILSKOT KYRKJELEG FELLESRÅD MM. Netto forbruk pr. 1. tertial utgjer 22,7 % i forhold til årsbudsjettet. Dette er normalt i forhold til 1. tertial, men denne rapporten omfattar ikkje drifta innanfor kyrkjeleg fellesråd elles. ANSVARSGRUPPE 21 GRUNNSKULETENESTER: Netto forbruk pr. 1. tertial utgjer 37,9 % i forhold til årsbudsjettet. Dette er litt høgare enn siste to åra. Einingsleiaren opplyser følgjande: Grunnskule har eit overforbruk på om lag 1,9%. Dette er som forventa og eininga skal redusere bemanning i skulen frå med tanke på å redusere lønsutgiftene med ein million kr dei siste 5 månadane av året. Ei ekstra utfordring her er fleire fosterheimsbarn som er flytta til andre kommunar og funksjonshemma elevar som flyttar til Haram i løpet av sommaren. Tilskot frå staten til norskopplæring for vaksne har kome inn relativt tidleg på året. Andre refusjonar kjem heller ikkje jamt gjennom året. ANSVARSGRUPPE 23 - BARNEHAGETENESTER: Netto forbruk pr. 1. tertial utgjer 36,0 % i forhold til årsbudsjettet. Dette er ein del høgare enn siste to åra. Einingsleiaren opplyser følgjande: Ansvarsområda varierer frå 26 til 41%, og lønsutgifter for fast løn frå 32 til 40. Meirutgifter i nokre av barnehagane så langt i år skuldast inntak av nye barn etter årsskiftet. Med inntak av nye barn og endra bemanning til hausten vil vi få eit klarare bilete av årstotalen. Ein har i år ein stor auke i talet på barn med særlege behov med sakkyndig vurdering frå PPT. Desse krev ei bemanning utover grunnbemanninga. Maksprisen for barnehageplass steig i januar (frå 2405 til 2480 kr pr. mnd for 1/1 plass) Den stig vidare til 2580 kr frå 1. mai. Då skal heller ingen hushaldninger betale meir enn 6 prosent av inntekta si for ein barnehageplass. Kommunen må lage rutinar for dette. Rammefinansieringa av barnehagane er enno noko uforutsigbar. Den kommunale satsen til dei private barnehagane i Haram for 2015 er kr pr år for barn over 3 år og kr for barn under 3 år. Tilsvarande nasjonale satsar er / Årsrekneskapen, med noko underskot for dei kommunale barnehagane for 2014, kan medføre ein auke av tilskotet til dei private. Dette blir vurdert og rekna på no når kommunen sin rekneskap er godkjent. Fleire av dei private har også eit meirinntak av barn etter 1. januar som dei skal ha tilskot for. Vi skal ha ny teljing av barn til hausten. Det kan føre til endringar begge vegar. Totalt sett ser det ut til at vi vil få vanskar med å halde oss til ramma. ANSVARSGRUPPE 25 TILTAKSTENESTER BARN OG UNGE: Netto forbruk pr. 1. tertial utgjer 33,0 % i forhold til årsbudsjettet. Dette er om lag som for 2014, og litt lågare enn i Einingsleiaren opplyser følgjande: Side 6

92 Ved utløpet av 1. tertial er det eit stort overforbruk på ansvar 2500 administrasjon (60%). Utgifter i samband med diverse prosjekt i regi av Saman for barn og unge har blitt betalt ut frå dette ansvarsområdet. Desse utgiftene blir i si heilheit dekt av prosjektmidlar som står på fond til dette formålet. Fondsmidlane vil bli tilført rekneskapet og dekkje inn overforbruket på dette området. Ansvarsområdet for barnevern (2510) viser eit forbruk på 30%. Fastlønsbudsjettet ligg noko høgt (39%) men noko av denne løna skulle vore ført på anna ansvarsområde (2524). Lønsbudsjettet til overtid er nesten brukt opp ( 98%) noko som skuldast uforutsett arbeid på kveld og helg i samband med akutte saker. Det ser ut til at ein vil få eit stort overforbruk på budsjettpost «Kjøp av statlege tenester». Dette skuldast i hovudsak at Bufetat har gått opp med eigenandel frå til kr pr. mnd pr. barn i institusjon. Det er budsjettert med totalt kr men med forpliktingar pr. i dag vil vi få eit forbruk på kr, altså eit overforbruk på kr. Om vi får ytterlegare fleire plasseringar vil denne situasjonen bli endå verre Juridisk bistand er alt brukt opp - og vel så det ( 118%) noko som skuldast stor aktivitet i alvorlege og komplekse saker. Barneverntenesta hadde store overskridingar i 2014 ( jfr. årsmelding) Barnevernet har same forpliktingane i 2015, og det er grunn til å frykte overskridingar også i både grunna oppgåver barnevernet allereie har - og oppgåver som kan kome til i løpet av året. Helsestasjon har eit forbruk på 38%. Lønskostnader ligg på 39% - men noko av denne løna skulle vere ført på anna ansvarsområde (2524). Jordmortenesta viser eit forbruk på 41%. Fastløn ligg høgt, men blir retta opp av sjukelønsrefusjon. ANSVARSGRUPPE 31 HELSETENESTER: Netto forbruk pr. 1. tertial utgjer 37,7 % i forhold til årsbudsjettet. Dette er litt høgare enn 2014, og om lag det same som i Einingsleiaren opplyser følgjande: Forbruket varierar i dei ulike tenestetilboda, med innsparingar nokre stadar og høgare forbruk i andre. Nye brukaroppgåver i psykiatritenesta ser ut til å kunne gi auka utgifter i år, som ikkje er lagt inn i budsjettet. Dersom desse kostnadane utløyser tilskot til kommunen for ressurskrevjande tenester, vil den første millionen likevel vere en kostnad som kommunen skal bere. Ein ser på bruken av noverande ressursar opp mot dei nye oppgåvene, for å nytte det ein har på best mogeleg måte. Ei forventa inntekt kan bli sterkt redusert, då Fylkestannlegen har flytta drifta ved tannlegekontoret i Brattvåg til Vatne. Fylkestannlegen har bestemt at drifta skal vere der til lokala i Brattvåg er tilfredstillande. I heile perioden som Brattvågkontoret er stengt, vil manglande husleigeinntekter påverke rekneskapet negativt. Kommunen er i dialog med Fylkestannlegen om saka. ANSVARSGRUPPE 33 OMSORGSDISTRIKT 1 (YTRE): Netto forbruk pr. 1. tertial utgjer 32,8 % i forhold til årsbudsjettet. Dette er litt lågare enn siste to åra. Einingsleiaren opplyser følgjande: Driftsnivået i eininga er omtrent som i Økonomirapporten etter 1. kvartal viser overforbruk i eininga. Ein føresetnad for drift innanfor budsjettramma er at ein har «normal» drift, dvs at ein i vesentleg grad ikkje må leige inn for pasientar med behov for 1:1. Pga. pasient- /brukarsituasjon, har ikkje dette vore muleg. Kostnaden har særlig vore ved Haram Side 7

93 omsorgssenter med ca kr ,- i meirforbruk. Det har vore behov for å forskyve vakter og noko overtid og ekstra kostnadar i forhold til innleige av helsepersonell frå byrå. Dette er dyre løysingar og gir mindre kontinuitet i tenestene. Ein har hatt svikt i inntekter, på grunn av meir korttids, rehabilitering og avlastingsopphald ved Haram omsorgssenter på ca. kr. 1 mill. Det har vore behov for å forskyve vakter og noko overtid. Dette er dyre løysingar og gir mindre kontinuitet i tenestene. I periodar har vi hatt ledige omsorgsbustadar, og får då ikkje inntekter på husleige. Ved heimetenesta på «fastlandet» har ein fått endringar i tenestebehov som har konsekvensar for kostnadar så langt i år, og for inntekter ein i starten av året hadde lagt inn i budsjett for Pasient/brukar som normalt ville bu på Kveldsro bur no i vesentleg grad heime, og tenestene må ytast der. Budsjettjustering som følgje av endringa vert tatt seinare i år. Eininga har eit høgt sjukefråvær, men som ikkje er rapportert arbeidsrelatert i vesentleg grad. Auke i bruk av eigenmeldingar kan gi auke i kostnadar for kommunen. Dei høge sjukelønnsrefusjonane speglar dei store utfordringane i drifta. På grunn av den store aktiviteten i tenesta, har ein så langt ikkje kunna redusert drifta. Dette vil bli fortløpande vurdert ANSVARSGRUPPE 34 OMSORGSDISTRIKT 2 (INDRE): Netto forbruk pr. 1. tertial utgjer 36,1 % i forhold til årsbudsjettet. Dette er litt høgare enn dei to siste åra. Einingsleiaren opplyser følgjande: Netto forbruk pr. 1. tertial gir ikkje eit heil rett bilete av forbruket då det så langt ikkje er gjennomført endring av budsjettramma etter at 3,37 stillingar vart overført frå Kveldsro/ytre omsorgseining til heimebasert omsorg i indre omsorgseining. Overføringa skjedde i slutten av mars mnd. Andre årsakar til at nettoforbruket er såpass stort, er at det i lange periodar har vore ledige senger på Vatne sjukeheim og dermed mindre brukarbetaling samanlikna med året før. Det har vore 4-5 ledige omsorgsbustadar ved Vatne sjukeheim store delar av første tertial. I slutten av april var det ein ledig omsorgsbustad. Dette har gitt mindre leigeinntekter. Pga. krevjande pasientsituasjonar har vi brukt ca to stillingar meir enn budsjettert i første tertial. Det er her snakk om situasjonar vi ikkje kjende til då budsjettet vart utarbeidd og dette er noko som vil halde fram. Det er brukt meir midlar enn budsjettert til overtid eller forskyving av arbeidstid, noko som tidvis er nødvendig for å få dekning av personell og kompetanse på alle vakter. ANSVARSGRUPPE 35 SOSIALTENESTER: Netto forbruk pr. 1. tertial utgjer 42,9 % i forhold til årsbudsjettet. Dette er litt høgare enn dei to siste åra.. Einingsleiaren opplyser følgjande: Dette er 2,2% høgre enn i 2014 på same tid. Inntekter frå statstilskot til ressurskrevjande brukarar kjem samla ved slutten av året. Dette påverkar det prosentvise forbruket. Likevel ligg forbruket høgt. Sosialtenesta har fått fleire brukarar med omfattande hjelpebehov det siste året. ANSVARSGRUPPE 51 BYGGESAK, LANDBRUK OG AREALFORVALTNING: Netto forbruk pr. 1. tertial utgjer 4,0 % i forhold til årsbudsjettet. Dette er ein del lågare enn siste to åra. Einingsleiaren opplyser følgjande: Det låge forbruket skuldast mellom anna verknaden av fødsels- og foreldrepermisjonar, og at Side 8

94 gebyrinntektene er ca. 30 % høgare enn budsjettert. Lønsutgiftene utgjer 28,8 % i forhold til årsbudsjettet. Tal vedtak i regulerings, byggje-, seksjonerings- og delingssaker er om lag som i same periode i ANSVARSGRUPPE 52 EIGEDOM OG TEKNISK DRIFT: Netto forbruk pr. 1. tertial utgjer 11,3 % i forhold til årsbudsjettet. Dette er litt høgare enn siste to åra, men er framleis lågt. Einingsleiaren opplyser følgjande: Forbruket for 1 tertial i 2015 er lågt og skyldast fleire ting: Mindre forbruk på vintervedlikehald på veg grunna lite snø. Auka husleigeinntekter grunna utleige av gamle sjukeheimen Redusert kostnad for reinhald grunna vidareføring av sparetiltak. Vakant stilling i driftsgruppa. God kontroll på kostnadane for vatn, avløp og renovasjon (VAR områda). Gebyrsatsane vil dekkje påførte kostnadar og ein vil gå ut med null i rekneskapen for sjølvkostområda. ANSVARSGRUPPE 53 KULTUR, FRITID OG MILJØ: Netto forbruk pr. 1. tertial utgjer 22,8 % i forhold til årsbudsjettet. Dette er litt lågare enn siste to åra. Innanfor området ligg ein del utbetalingar der det varierar frå år til år kva tid dette skjer. Så langt ser det normalt ut, og ein reknar ikkje med store avvik i forhold til budsjettet. MEDARBEIDARPERSPEKTIVET Hovudmålet i styringskortet er at Haram kommune skal ha medarbeidarar som deltek aktivt i eit utfordrande og tverrfagleg arbeidsmiljø, med rom for læring og utvikling.. Fokusområde i 2015 er Utvikle kunnskap, ferdigheiter og haldningar blant medarbeidarar og leiarar, som vil vere støttande i arbeidet med å nå overordna mål Nedanfor har ein tatt inn spesielle utfordringar og/eller ting det har vore arbeidd spesielt med i 1. tertial Ansvarslinjer/delegasjon: Kommunen er saman med dei andre kommunane i innkjøpssamarbeidet i ferd med å innføre ehandel. Dette er med på både å sikre at innkjøpsrutinene vert følgt, samtidig som ein får ein gjennomgang i forhold til mynde knytt til innkjøp og tilvising. Eigedom og teknisk drift har arbeidd med å synleggjere ansvarsforhold og betre intern kommunikasjon. Det er og starta prosess med tilsetting i ei driftsoperatørstilling som har stått vakant. Side 9

95 Samhandling: Det har vore fleire samlingar med mellomleiarane i einingane innanfor Saman for born og unge for å knyte nettverk og initiere gode samhandlingsprosjekt. Kompetanse: Det har ikkje vore arbeidd med felles kompetanseplan, men det vert likevel arbeidd med å auke kompetansen til den einsklilde tilsette. Krav til ulik dokumentasjon og rapportering, opplæring i nye arbeidsmetodar og nye arbeidsverktøy legg beslag på ein ikkje ubetydeleg del av arbeidstida. PERSPEKTIV FOR PROSESS OG FORNYING Hovudmålet i styringskortet er at Haram kommune skal vere i kontinuerleg og målretta utvikling, og tydeleg i si rolle som aktør i samfunnsutviklinga Fokusområde i 2015 er Fornye og forbetre system, strukturar og prosessar for å kunne yte service og tenester med høg effektivitet og god kvalitet. Førebu ny kommunestruktur. Nedanfor har ein tatt inn spesielle utfordringar og/eller ting det har vore arbeidd spesielt med i 1. tertial Kvalitetssystem: Alle einingane skal vidareføre arbeidet med innlegging av rutinar/prosessar i kommunen sitt kvalitetssytem. Dette tar tid, men det vert rapportert frå fleire einingar om at det vert arbeidd aktivt med dette. Nye fagsystem/program: Alle skuleleiarane er i opplæring med «hypernet» som er eit nytt administrasjonsprogram for skulane. 2 grupper av lærarar har vore i Irland og Skotland for å studere Vurdering for læring. Dette er ein i ferd med å innføre i alle skulane i Haram Det er inngått avtale med Ambita AS om sal av kartdata og plan-, bygnings- og eigedomsinformasjon gjennom nettbutikken « Nettbutikken, som er ei sjølvbetjeningsløysing, vart satt i drift i mars Kommunereform: Kommunen er med i fleire utgreiingar knytt til arbeidet med ny kommunereform. Alle tilsette har fått tilbod om å delta på eit informasjonsmøte som vart avvikla i slutten av april. (To alternative møte med same innhald). I tillegg til generell informasjon om kommunereforma og den politiske prosessen, vart det informert om prosess og rettar til tilsette: «Kva betyr kommunereforma for deg og din arbeidsplass» Side 10

96 ØKONOMIRAPPORT PR. 1. TERTIAL 2015 (pr ) Side 11

97 Økonomirapport 1. tertial 2015 (pr ) Generelle inntekter / utgifter - Rekneskapsskjema 1A Rekneskap pr. Budsjett Rekneskap pr. 1.tertial tertial 2014 Skatt på inntekt og formue , ,48 Rammetilskot , ,00 Andre generelle statstilskot Komp.invest.grunnskule , ,00 Komp.invest. omsorg 0, ,00 Statstilskot flyktningar , ,00 Sum frie disponible inntekter , ,48 Tap på fordringar og finanskostnader 0,00 0 0,00 Renteutgifter ordinære lån , ,81 Renteutgifter formidlingslån , ,00 Avdrag 0, ,00 Renteinntekter bankinnskot , ,00 Renteinntekter formidlingslån , ,48 Andre renteinntekter , ,35 Avkastning likviditetsplassering , ,00 Verdiauke finansplassering , ,65 Motpost avskrivingar (VAR) 0, ,00 Kalkulatorisk rente (VAR) 0, ,00 Avdrag på pensjonsavvik 0, ,00 Netto finansinntekter/utgifter , ,67 Bruk av ubundne avsetningar 0, ,00 Bruk av bundne avsetningar 0, ,00 Netto avsetningar 0, ,00 Overføring til investeringsrekneskapen 0,00 0 0,00 Til fordeling drift (Rekneskapsskjem 1B) , , ,15

98 SKATTEINNGANG OG RAMMETILSKOT Det er budsjettert med inntekter frå skatt og rammestilskot på 462 millionar kroner, i tråd med KS sin prognose. Etter første tertial utgjer desse inntektene 159,7 millionar, eller 34,6% av budsjettet. Nye tal frå SSB viser at kommunane i første tertial har ein vekst i skatteinngang på 3,4% i høve til same periode i fjor. I RNB 2015 vert det anslått ein vekst på 4,6% for kommunane, som er eit nedjustert anslag i høve til 5,6% i NB Skatteinngangen på landsbasis for kommunane er såleis noko svakare enn anslaga i RNB Åtskilt har skatteinngangen for Haram vore slik i 2015 samanlikna med 2014: Månad 2014 Total Total 2015 Endring Endring i % Januar ,22 % Februar ,58 % Mars ,84 % April ,18 % Kommunen har ein auka skatteinngang i 1. tertial, og ligg ved utgongen 4,18% høgare enn på same tid i fjor. Prognose for Haram gir ein skatteinngang på noko under snittet på landsbasis. Differansen vil delvis utjamnast som auka rammetilskot. Det er også gitt lovnader om delvis kompensasjon for den nasjonale skattesvikten, men det er mykje usikkert rundt skatteinntektene og som kjent veit vi ikkje det endelige resultatet før medio februar ANDRE GENERELLE STATSTILSKOT Mesteparten av rente- og avdragskompensasjon frå investering i omsorg og skule kjem i desember månad. Husbankrenta gjennom året vil avgjere kva tilskota vert på. Ein må gå ut frå at ein tek imot om lag budsjetterte summar. Heile momskompensasjonen går no tilbake til investeringsrekneskapen. Dette etter ei gradvis opptrapping på 20% årleg sidan omlegginga i Reglane for bokføring seier at heile momskompensasjonen på investering skal førast til inntekt i investeringsrekneskapen. Avskriving og renter frå VAR område er sum som først vert endeleg utrekna ved rekneskapsavslutninga. Ein må gå ut frå at desse summane vert om lag som budsjettert. AVDRAG OG RENTER PÅ LÅN Mesteparten av låna er no utan fast avdrag. Budsjettert sum skal betalast og mesteparten av avdragssummen vert betalt 4. kvartal. Tertialrapporten viser berekna påløpne renter i perioden. For 150 millionar kroner er det bunde rente (swap) på 5,480%. Denne vert erstatta i juni 2016 med ein swap på 3,745%. Vidare ligg 100 millionar kroner til ein swap på 2,855% og 100 millionar til 3,365%. Resten av låna ligg flytande mot Nibor renter i sertifikat og obligasjonsmarkedet. Det er budsjettert med om lag 3,5% renter for Ved utgangen av 1. tertial ligg 3. mnd. nibor rente på 1,5% og p.t. renta på 2,0% utan kredittpåslag. Det er ikkje venta vesentlig renteoppgang i 2015, og budsjettert netto renteutgifter totalt bør såleis halde. Side 13

99 For nærmare oversikt lån og renter, samt nye låneopptak viser ein til vedlagt gjeldsrapport. VERDI OG AVKASTNING AV MIDLAR PLASSERT I AKSJAR OG OBLIGASJONAR, SAMT AVKASTNING AV MIDLAR PLASSERT I LIKVIDITETSFOND Pr. 1/ var investeringsfondet på kr Det er ikkje budsjettert med bruk av fondet i 2015, og det er heller ikkje betalt ut noko pr. 1. tertial frå fondet. Pr. 1/ var verdien på midlane plassert i fond hos Carnegie og Pareto; Langsiktige finansielle omløpsmidlar kr Likviditetsplasseringar kr Pr. 1.tertial 2015 har verdien på midlande endra seg slik; kr Januar månad verdiauke kr Februar månad verdiauke kr Mars månad verdiauke kr April månad verdiauke kr Netto verdiauke pr 1. tertial 2015 kr Samla marknadsverdi finansforvalting pr 30/4-15 kr Herav, finansielle omløpsmidlar kr likviditetsplasseringar kr Paretorapporten pr. 30/ ligg ved denne økonomirapporten. For 2015 er det budsjettert med 17 millionar kroner i avkastning på finansforvaltninga (inkl. mellomlang likviditet) Side 14

100 Figuren nedanfor viser eit totalbilde av kommunen sin samla gjeld og plasseringar. OBS! Årets låneopptak er med (83 mill NOK), men ennå ikkje fordelt på passiva side (står pt. som vanlig gjeld. Endelig fordeling skjer ved årsavslutning). Alle unytta lånemidlar (inkl. årets låneopptak) som står på bankkonto er medrekna under likviditet og bankinnskot på aktivaside. Unytta lånemidlar og likviditet utlikar difor kvarandre. Sjå elles vedlagt gjeldsrapport. Side 15

101 DRIFTSUTGIFTER OG -INNTEKTER Nettoutgifter i driftsrekneskapen er etter 1. tertial på knappe 155,3 millionar kroner, og ligg på 34,5% av det budsjetterte. Tabellen nedanfor viser korleis utgifter og inntekter for kommunen sett under eitt fordeler seg (finansinntekter/-utgifter og inntekter frå skatt og rammetilskot, dvs. ansvar 9000, er ikkje tatt med i tabellen). 1. Tertial 2015 Akkumulert Forbruk % Årsbudsjett rekneskap 10 Løn, sos.utg ,7 % /12 Innsatsfaktorar ,6 % Kjøp av tenester ,0 % Overføringar ,3 % Finansutgifter ,4 % Sum utgifter ,2 % Salsinntekter ,5 % Refusjonar ,2 % Overføringar ,5 % Finansinntekter 0 0,0 % Sum inntekter ,1 % Nettoutgifter ,5 % Brutto utgifter 1.tertial utgjer 200,4 millionar kroner. Av dette er 71,9% løn og sosiale utgifter (68,5% om ein tek omsyn til sjukelønsrefusjonen). Utgifter til innsatsfaktorar er kjøp av varer og tenester som går inn som innsatsfaktorar i kommunen sin tenesteproduksjon. Dette gjeld til dømes forbruksmateriell, straum, inventar, forsikring. Kjøp av tenester gjeld utgifter til tenester levert til brukarane frå andre produsentar enn kommunen sjølv. Døme på slike kostnadar er driftstilskot til private barnehagar, opphald i barnevernsinstitusjonar eller kjøp av tenester frå interkommunale føretak. Inntektene utgjer 45,1 millionar kroner, og ligg på 29% av det budsjetterte. Refusjonar og overføringsinntekter er ofte ikkje jamt fordelt gjennom året. Avvik her må difor tolkast med dette i mente. I tabellane på neste side ser ein utgiftene, inntektene og forbruk i % av årsbudsjett innanfor dei ulike driftseiningane. Tabellane gir same informasjon som Rekneskapsskjema 1B for 1. tertial vil gjere, men i tillegg på hovudkontonivå. Side 16

102 10 Politisk 11 Stab/støtte Reknesk. Budsj. Forbr. Reknesk. Budsj. Forbr ,9 % ,7 % 11/ ,4 % 11/ ,8 % ,3 % ,8 % ,0 % ,9 % ,4 % S.utg ,9 % S.utg ,6 % ,9 % ,3 % ,4 % ,0 % S.innt ,3 % S.innt ,4 % netto ,3 % netto ,7 % 13 Tilskot kyrkjeleg fellesråd m.m. 21 Grunnskuletenester Reknesk. Budsj. Forbr. Reknesk. Budsj. Forbr ,8 % 11/ ,0 % 11/ ,5 % ,0 % ,9 % ,1 % ,0 % S.utg ,7 % S.utg ,5 % ,7 % ,9 % ,0 % S.innt S.innt ,4 % netto ,7 % netto ,9 % 23 Barnehagetenester 25 Tiltakstenester barn/unge Reknesk. Budsj. Forbr. Reknesk. Budsj. Forbr ,8 % ,1 % 11/ ,3 % 11/ ,6 % ,0 % ,6 % ,4 % ,2 % ,0 % ,5 % S.utg ,8 % S.utg ,5 % ,5 % ,3 % ,8 % ,3 % ,0 % ,0 % S.innt ,1 % S.innt ,6 % netto ,0 % netto ,0 % Side 17

103 31 Helsetenester 33 Omsorgsdistrikt I (ytre) Reknesk. Budsj. Forbr. Reknesk. Budsj. Forbr ,1 % ,4 % 11/ ,3 % 11/ ,8 % ,5 % ,0 % ,4 % ,2 % ,0 % ,0 % S.utg ,4 % S.utg ,5 % ,8 % ,1 % ,8 % ,0 % ,0 % ,0 % S.innt ,5 % S.innt ,8 % netto ,7 % netto ,8 % 34 Omsorgsdistrikt II (indre) 35 Sosialtenester Reknesk. Budsj. Forbr. Reknesk. Budsj. Forbr ,1 % ,6 % 11/ ,1 % 11/ ,7 % ,8 % ,4 % ,7 % ,1 % ,0 % S.utg ,3 % S.utg ,4 % ,6 % ,8 % ,8 % ,0 % ,5 % ,0 % ,0 % S.innt ,6 % S.innt ,8 % netto ,1 % netto ,9 % 51 Byggesak, landbruk og 52 Kommunalteknisk drift og arealforvaltning eigedomsforvaltning Reknesk. Budsj. Forbr. Reknesk. Budsj. Forbr ,5 % ,6 % 11/ ,7 % 11/ ,6 % ,2 % ,2 % ,2 % ,0 % ,0 % S.utg ,8 % S.utg ,4 % ,7 % ,8 % ,9 % ,0 % ,0 % ,0 % S.innt ,2 % S.innt ,4 % netto ,0 % netto ,3 % Side 18

104 53 Kultur, fritid og miljø Reknesk. Budsj. Forbr ,1 % 11/ ,4 % ,4 % ,4 % ,0 % S.utg ,9 % ,7 % ,5 % ,0 % S.innt ,1 % netto ,8 % Ettersom lønskostnadane utgjer nesten 70% av totalkostnaden vil avvik her gjere størst utslag. Etter 1.tertial bør ikkje lønskostnadane overstige 36% av det budsjetterte (33% for omsorgseiningane). Totalt for kommunen er forbruket 35,4% av budsjetterte lønskostnader. Korrigert for sjukelønsrefusjon vert forbruket 34,5%. Tek ein omsyn til sjukelønsrefusjon vert forbruk av løn innan dei ulike einingane slik: 10 Politisk 39,9% 11 Stab/støtte 36,2% 21 Grunnskuletenester 36,5% 23 Barnehagetenester 37,3% 25 Tiltakstenester barn/unge 33,8% 31 Helseteneste 33,7% 33 Omsorgsdistrikt I 31,0% 34 Omsorgsdistrikt II 35,3% 35 Sosialtenester 35,0% 51 Byggesak, lanbruk og 28,8% arealforvaltning 52 Kommunalteknisk drift og 32,4% eigedomsforvalting 53 Kultur, fritid og miljø 33,0% Vel halvparten av einingane ligg innanfor den ovannemnte marginen, medan resten ligg i høgste laget. Dette vert kommentert nærmare i første delen av tertialrapporten. Side 19

105 DRIFTSSITUASJONEN ELLES Sett under eitt er totalsituasjonen for driftseiningane pr. 1.tertial slik: Sum utgifter 33,2% Sum inntekter 29,1% Sum netto 34,5% INVESTERINGSREKNESKAPEN Dei største budsjett summane til investering i 2015 er følgjande: Rekneskap pr. 30/4-15 Budsjett 2015 Vatne sjukeheim - nybygg Veg vedlikehald, byggetenester Avlaup vedlikehald, byggetenester Vaktmeisterar vedlikehald, byggjetenester Skule Tennfjord/Vatne - grunnerverv Rådmann strategiske grunnerverv Vatn vedlikehald, byggetenester KONKLUSJON Dei fleste einingane ligg stort sett i rute etter 1. tertial, men nokre i det høgste laget. Ein viser her til einingsleiarane sine kommentarar i første del av tertialrapporten. På finansieringssida har det vore skatteinngang litt under landsgjennomsnittet som venta, og ein relativt god utvikling i marknadsverdi på finansplasseringa i høve til budsjettert. Einingane må framleis styre etter gjevne budsjettrammer. Side 20

106

107

108 Finansrapport Haram kommune Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler Rapport januar til 30 april Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

109 Innhold Forbehold Side 3: Oppsummering og nøkkeltall Side 4: Fordeling rentebinding Side 5: Finansreglementets krav Side 6: Porteføljens durasjon Side 7: Utvikling i durasjon Side 8: Utvikling i gjennomsnittsrente Side 9: Utvikling i lånegjeld Side 10: Opptak av nye lån i perioden Side 11: Forfall i perioden Side 12: Motpartsoversikt lån Side 13: Motpartsoversikt renttebytavtaler Side 14: Markedskommentar Side 15: Ordliste og forklaring Appendiks : Stamdataoversikt Denne rapporten er utarbeidet av Bergen Capital Management AS (heretter BCM) i samsvar med forskrift om finansforvaltning og reglement for finansforvaltning vedtatt av kommunestyret. Rapporten baserer seg på kilder som vurderes som pålitelige, men BCM garanterer ikke at informasjonen i rapporten er presis eller fullstendig. Uttalelsene i rapporten reflekterer oppfatninger på det tidspunkt rapporten ble utarbeidet, og BCM forbeholder seg retten til å endre oppfatninger uten varsel. Denne rapporten skal ikke forstås som et tilbud eller anbefaling om kjøp eller salg av finansielle instrumenter. BCM påtar seg intet ansvar for verken direkte eller indirekte tap eller utgifter som skyldes forståelsen av og/eller bruken av denne rapporten. Denne rapporten er kun ment å være til bruk for våre klienter, ikke for offentlig publikasjon eller distribusjon, men BCM tar dog ingen forbehold om klienters eventuelle offentliggjøring. Ansatte i BCM kan eie verdipapirer i selskaper som er omtalt i rapporten, og kan kjøpe eller selge slike verdipapirer. Rapporten er utarbeidet på et gitt tidspunkt, verdiendringene kan være store i låne-og verdipapirmarkedet slik at endelig resultat vil kunne avvike, det er brukt beste anslag på gitte tidspunkt som markedspriser i rapporten. Historisk resultat i porteføljer forvaltet av BCM er ingen garanti for fremtidig resultat. Fremtidig resultat vil blant annet avhenge av markedsutviklingen, forvalters dyktighet, porteføljens risiko, samt kostnader ved forvaltning. Rapporten inneholder kun gjeld som er forvaltet av BCM. Rapporten er utarbeidet på basis av opplysninger fra långivere og kommunen, BCM kan ikke ta ansvar for riktigheten av denne informasjonen oppgitt fra tredjeparter. Ved reproduksjon eller annen bruk av rapporten bør rapporten i sin helhet vedlegges. Rapporten gir et øyeblikksbilde på rapporteringstidspunkt, slik at porteføljens sammensetning og risiko p.t. kan være høyere eller lavere. BCM vil sjekke av status mot Kundens finansreglement ved rapportering. Men BCM oppfordrer Kunden til å foreta nødvendige kontroller, da det er Kunden selv de facto som er ansvarlig for at gjeldsporteføljen er i henhold til vedtatt reglement. Dersom BCM ikke mottar innvendinger mot rapporten innen 10 virkedager etter utsendt rapport anses rapporten som korrekt og akseptert av Kunden. 2 Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

110 Oppsummering og nøkkeltall Oppsummering og nøkkeltall Nokkeltall Forklaring Total Lånegjeld Kr Viser samlet lånegjeld ved utløpet av rapporteringsperioden. Inkluderer startlån i Husbanken, lån i Kommunalbanken, KLP Kommunekreditt og verdipapirmarkedet. Durasjon 2,05 Vektet gjennomsnittsrente 2,54% Måltallet angir porteføljens vektede gjennomsnittlige rentebindingstid. Tallet viser hvor lenge renten på sertifikat, lån og obligasjoner i porteføljen er fast, hensyntatt alle kontantstrømmer (rentebetalinger, avdrag og hovedstol). Dersom en låneportefølje uten avdrag og årlige rentebetalinger har durasjon på 1 betyr det at porteføljen i gjennomsnitt har en rentebinding på 12 måneder. Måltallet angir porteføljens vektede gjennomsnittlige kupongrente, effektiv rente vil avvike noe. Ved sammenligning mot referanserente må det tas hensyn til durasjon og rentesikringsstrategi. Kapitalbinding 2,88 ÅR Måltallet angir porteføljens vektede gjennomsnittlige kredittbinding. Tallet viser hvor lang tid det i gjennomsnitt tar før renter, avdrag og hovedstol er nedbetalt. Desto høyere tall, desto mindre refinansieringsrisiko har kommunen alt annet like. 3 Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

111 Fordeling rentebinding Fordeling rentebinding Lån med fast rente: Fordeling Saldo Prosentvis av total Rentebinding > 1 år ,91 % Rentebinding < 1 år ,94 % Fordeling Sum rentebinding ,85 % Flytende rente (p.t. vilkår) ,15 % SUM ,00 % Forklaring Tabellen over viser fordelingen for gjeldsporteføljen angitt ved bruk av enkel rentebiding. Lån med flytende rente er lån i Husbanken, Kommunalbanken og KLP Kommunekreditt til p.t. vilkår. Lån med p.t. vilkår har 14 dagers rentevarsel og oppsigelsestid, dvs. En rentebinding på 14 / 365 = 0,04. Lån med nibortilknytning (3 eller 6 MND) er sortert som lån med rentebiding under 1 år. Forklaring Figuren over viser grafisk fordeling av gjeldsporteføljen kommunen målt ved bruk av enkel rentebinding. 4 Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

112 Finansreglementets krav og strategi Finansreglementets krav og strategi Krav i kommunens reglement Status Tiltak Kommentar Minst tre låneinstitusjoner skal hovedsakelig spørres ved låneopptak OK - Det avholdes anbudsrunde ved opptak av nye lån og refinansieringer. Unntak er låneopptak i statsbank som Husbanken. Refinansieringsrisiko skal reduseres ved å spre forfall/renteregulering OK - Rapportering i henhold til gjeldende reglement og forskrift OK - Fordeling av låneopptak på flere långivere OK - Flere motparter er benyttet. Nye låneopptak tatt opp i trådmed reglene i Kommuneloven 50 OK - Det er avholdt ordinærebudrunder ved opptak av nytt lån. Det har vært flere tilbydere i alle rundene, både fra det ordinære lånemarkedet og verdipapirmarkedet. Gjennomsnittlig gjenværenderentebinding (durasjon/vektetgjennomsnittlig rentebinding) på samlet rentebærende gjeld, skal til enhver tid være mellom 1-5 år. OK Enkeltlån skal ikke utgjøre mer enn 25 % av gjeldsportefølje OK Størsteenkelt lån utgjør 15,60 % av total gjeldsportefølje. 5 Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

113 Portføljens durasjon Portføljens durasjon Durasjonsintervall Pålydende i NOK Durasjon Procentvis andel av porteføljen Under 1 år ,47 65,09% 1 to 2 år ,87 9,75% 2 to 3 år 0 0,00 0,00% 3 to 5 år 0 0,00 0,00% > 5 år ,20 25,16% SUM ,05 100,00% Durasjonsintervall i % av porteføljen Durasjonsintervall i NOK Kommentar Durasjon brukes ofte for å måle renterisiko. Durasjon gir et uttrykk for hvor følsom markedsverdien på lånene er for en endring i markedsrentene. Man kan se på durasjon som vektet gjennomsnittlig løpetid for et lån eller en plassering. Porteføljens durasjon er i tabellen målt ved slutten av rapporteringsperioden. Ved beregning av durasjon for porteføljen er det antatt at alle lån, sertifikat og obligasjoner er priset til kurs lik 100 %. Durasjons tallet er i tråd med kommunens finansreglement og rentesikringsstrategi, hvor forutsigbarhet i rentekostnadene er et viktig element to 2 år > 5 år Under 1 år Under 1 år 1 to 2 år > 5 år 6 Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

114 Utvikling i durasjon Utvikling i durasjon Utvikling i durasjon Kommentar Durasjon er målt ved utløpet av hver måned I rapporteringsperioden. 7 Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

115 Utvikling gjennomsnittsrente Utvikling gjennomsnittsrente Utvikling i gjennomsnittsrente Kommentar Vektet gjennomsnittsrente er målt ved utløpet av hver måned I rapporteringsperioden. Porteføljen og markedsrenter (Rentene er justert for kredittmargin (påslag), og indikerer derfor faktiske lånerenter for angitt løpetid) Vektet gjennomsnittsrente P.T.KBN Norges Bank (foliorenten/styringsrenten) 3 MND 6 MND 12 MND 3 År 5 År 2,54 % 2,00 % 1,25 % 1,50 % 1,50 % 1,50 % 1,65 % 1,95 % Markedsrenter og porteføljens betingelser Ved utløpet av rapporteringsperioden 8 Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

116 Utvikling i Lånegjeld Utvikling i lånegjeld Utvikling lånegjeld Kommentar Lånegjeld er målt ved utgangen av hver måned i rapporteringsperioden. 9 Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

117 Opptak av nye lån i perioden Opptak av nye lån i perioden Ny långiver Dato Beløp Rente Forfall / Nytt lånenummer Kommentar renteregulering SEB Merchant Banking , NO KBN , Swedbank FS , NO KBN , KBN , SEB Merchant Banking , NO Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

118 Forfall i perioden Forfall i perioden Ny långiver Dato Beløp Rente Forfall / Nytt lånenummer Kommentar renteregulering Nordea Mkts , NO KBN , KBN , KBN , SEB Merchant Banking , NO Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

119 Motpartoversikt Lån Motpartoversikt Lån Motpartsoversikt i prosent Motpartsoversikt i NOK 12 Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

120 Motpartoversikt rentebytteavtaler Motpartoversikt rentebytteavtaler Motpartsoversikt i prosent Motpartsoversikt i NOK 13 Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

121 Markedskommentar Markedskommentar Oppgangen i verdensøkonomien er fortsatt moderat og usikkerheten om utviklingen fremover er stor, særlig i euroområdet. Globalt har utviklingen på børsene i 2015 vært god. Her hjemme har vi virkelig fått merke at oljeprisen har halvert seg i løpet av Til tross for oljefallet har likevel hovedindeksen på Oslo Børs styrket seg (+ 11%). I 2015 vil bedringen i verdensøkonomien fortsette, og flere økonomier vil henge seg på. Oppgangen i USA vil fortsette, og forbli driveren i økonomisk vekst globalt. Veksten i Europa og Japan, som har slitt med manglende vekst i 2014, vil sannsynligvis styrke seg noe på grunn av lavere oljepris og mer ekspansiv pengepolitikk. Det er ventet noe høyere vekst i fremvoksende økonomier, selv om den avtagende veksttakten i Kina vil fortsette. Styringsrentene er nær null i mange land, og markedsaktørenes forventninger til styringsrentene fremover er lave. Norges Bank overrasket de fleste i mars med å holde styringsrenten uendret på 1,25 %, og utsatte det forventede rentekuttet på 0,25 prosentenheter til enten mai eller juni. Det indikeres samtidig at ytterligere kutt ser aktuelt ut. I beslutningen ble det lagt vekt på at nedgangen i norsk økonomi vil vare lenger, og renten skal holdes lav lenger. Norges Bank sin egen analyse viser svakere utsikter for norsk økonomi enn i desember. Oljeprisen har falt videre, og aktiviteten i petroleumsnæringen ser ut til å avta mer enn tidligere antatt. Lønnsveksten i fjor ble lavere enn lagt til grunn, og det er forventninger om at lønningene også fremover øker noe mindre enn tidligere anslått. Lavere renter ute trekker også i retning av lavere renter her hjemme. Analysen innebærer en styringsrente på om lag 1 prosent de neste årene. Deretter øker styringsrenten gradvis. Prognosen for styringsrenten er lavere enn anslagene fra desember gjennom hele anslagsperioden. Hovedstyret i Norges Bank har som utgangspunkt for sin vurdering av pengepolitikken at renten settes med sikte på at inflasjonen skal være nær 2,50 prosent. Underliggende inflasjon har i 2015 vært på nivåer nært målet slik at det erdetenvissrisikoforatrenteøkningenekankommeraskereenndetsommarkedetognorgesbank legger til grunn. Norges Bank anslår nåstyringsrenten til å ligge på om lag 1%til høsten 2018, og deretter en gradvis økning. 3 mnd nibor er ved utgangen av mars 2015 på 1,47 prosent, som gir en flytende kortsiktig lånerente for kommunen på mellom 1,45 1,55 prosent etter kredittpåslag. Det er også svært lave styringsrenter og markedsrenter ute, og det ventes ikke økninger i verken USA eller Europa med det første.deterderformyesomtalerforatkommunenkanlånetilflytenderenterunder1,50prosenti hele 2015ogstoredelerav Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

122 Ordliste og forklaring Ordliste og forklaring Basispunkt -Et basispunkt er ett hundredels prosentpoeng. Denne måleenheten brukes særlig til å angi kostnader og avkastningsforskjeller i kapitalforvaltning. Deflasjon - Vedvarende fall i det generelle prisnivået (se inflasjon). Derivat -En finansiell kontrakt hvor verdien avhenger av verdien til en underliggende variabel på et fremtidig tidspunkt. Priser på finansielle aktiva, råvarer osv. benyttes ofte som underliggende variabel. Opsjoner og terminkontrakter er eksempler på derivater. Durasjon -Durasjonen til en fastrenteobligasjon er den tid det i gjennomsnitt tar før alle kontantstrømmer (rentekuponger og hovedstol) forfaller til betaling. Durasjonen (egentlig modifisert durasjon) gir i tillegg uttrykk for hvor følsom verdien av obligasjonen er for endringer i rentenivået, og forteller hvor mangeprosent verdien av obligasjonen vil gå ned med dersom markedsrentene stiger med ett prosentpoeng. Lang durasjon betyr at obligasjonsverdien er svært følsom for renteendringer. Finansinstitusjoner -Selskap, foretak eller annen institusjon som driver finansieringsvirksomhet, med unntak av offentlige kredittinstitusjoner og fond, verdipapirfond, verdipapirforetak. Finansinstitusjon er en samlebetegnelse for banker, finansieringsforetak og forsikringsselskaper. Finanstilsynet - Finanstilsynet fører tilsyn med finansinstitusjoner, institusjonene i verdipapirmarkedet, pensjonskasser, revisorer, regnskapsførere, eiendomsmeglere og inkassoselskaper. Foliorenten - Renten bankene får på sine innskudd fra en dag til den neste i Norges Bank. Foliorenten er det viktigste virkemiddelet i pengepolitikken. FRA-rente - Forward Rate Agreement. Fremtidig renteavtale. Avtale mellom to parter om å fastlåse rentesatsen på et fremtidig innlån eller utlån for en gitt periode. IMM-dager - Vanlig brukte forfallsdager for standardiserte pengemarkedsprodukter (forkortelsen står for International Money Market). Inflasjon - Vedvarende vekst i det generelle prisnivået. Inflasjonen måles vanligvis ved veksten i konsumprisindeksen (KPI). KPI - Konsumprisindeks. Indeks som måler veksten i konsumprisene (se inflasjon). Kredittinstitusjon - Foretak som mottar innskudd eller andre tilbakebetalingspliktige midler og yter lån for egen regning. Kredittrisiko - Risiko for at motpart ikke oppfyller sine forpliktelser. I et låneforhold består kredittrisikoen i at låntager ikke oppfyller låneavtalen. Markedsrisiko - Risiko for potensielt tap i form av redusert markedsverdi som følge av prisfluktuasjoner i finansielle markeder. Nominell rente - Pålydende rente på en finansiell fordring. Se også realrente. Nullkupongobligasjon -En obligasjon uten rentebetalinger. Nullkupongobligasjoner legges ut til underkurs, dvs. til en kurs lavere enn pålydende verdi, og løses inn til pålydende verdi ved forfall. 15 Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

123 Ordliste og forklaring Obligasjon -Standardisert omsettelig lån med opprinnelig løpetid på minst ett år. Betingelsene ved et obligasjonslån, slik somløpetid, rente, renteutbetalingsdatoer og eventuelle rentereguleringsbestemmelser, avtales ved utstedelsen av lånet. Oppgjørsrisiko -Risiko for tap og likviditetsproblemer i forbindelse med avregnings-og oppgjørsfunksjonene. Oppgjørsrisiko omfatter kredittrisiko, likviditetsrisiko, juridisk risiko og operasjonell risiko. Ved betalingsformidling blir transaksjoner generert av kunder og de resulterende eksponeringer vil ikkevære resultat av eksplisitte kredittvurderinger. Risikoen som oppstår i et betalingssystem. Opsjon -Man skiller mellom to typer opsjoner, kjøpsopsjoner og salgsopsjoner. En kjøpsopsjon (salgsopsjon) er en rett, men ikke plikt til å kjøpe (selge) et underliggende aktivum til en på forhånd avtalt pris. Mulige underliggende aktiva er aksjer, valuta m.m. Pengeoppgjøret - Pengedelen av verdipapiroppgjøret. Portefølje -Brukes om samlet mengde av verdipapirer eller lån. Realrente - Realrenten er nominell rente korrigert for prisstigning (inflasjon). Rentebærende instrumenter - Finansielle kontrakter der avkastningen er knyttet til en avtalt rente av en pålydende verdi. Et eksempel er obligasjoner. Renteforvaltning - Styring og oppfølging av en portefølje av rentebærende instrumenter. Rentefølsomhet - Sier noe om hvor mye kursen på et rentefond endres ved renteendring på ett prosentpoeng i pengemarkedet. Rentemargin - Differansen mellom (en banks) utlåns- og innskuddsrente. Styringsrente - Sentralbankens sentrale rente i utøvelsen av pengepolitikken. I Norge er dette foliorenten. Swap - Avtale mellom to parter om å bytte fremtidige kontantstrømmer. For eksempel kan den ene parten betale den andre flytende rente, mens den selv mottar fast rente. Terminrenter -Terminrenter er renter som løper mellom to fremtidige tidspunkter. Terminrentene kan under visse forutsetninger gi uttrykk for markedets forventninger om fremtidig rentenivå. Valutakurs - Prisen på et lands valuta målt mot andre lands valuta, for eksempel norske kroner per euro. Valutarisiko - Risiko for potensielt tap i form av redusert markedsverdi som følge av fluktuasjoner i valutakursen. Verdipapirforetak - Foretak som yter investeringstjenester. VPS -Verdipapirsentralen (VPS) er en privat, selveiende institusjon, opprettet ved lov om verdipapirsentral, som driver et elektronisk rettighetsregister for aksjer, obligasjoner og andre finansielle instrumenter med i hovedsak norske utsteder. 16 Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

124 Stamdataoversikt Stamdataoversikt Type Ref. nr Motpart Beløp Startdato Forf. dato Type Ref rente B. Rente Margin Periode Total rente % av gjeld Lån NO DNB Fast Fast År 1,735 0,000 1,735 15,60 % Lån Husbanken Flytende PT Rente HB Halvår 2,280 0,000 2,280 0,12 % Lån Husbanken Flytende PT Rente HB Halvår 2,280 0,000 2,280 0,13 % Lån Husbanken Flytende PT Rente HB Halvår 2,280 0,000 2,280 0,08 % Lån Husbanken Flytende PT Rente HB Halvår 2,280 0,000 2,280 0,02 % Lån Husbanken Flytende PT Rente HB Halvår 2,280 0,000 2,280 0,17 % Lån Husbanken Flytende PT Rente HB Halvår 2,280 0,000 2,280 0,13 % Lån Husbanken Flytende PT Rente HB Halvår 2,280 0,000 2,280 0,23 % Lån Husbanken Flytende PT Rente HB Halvår 2,280 0,000 2,280 0,24 % Lån Husbanken Flytende PT Rente HB Halvår 2,280 0,000 2,280 0,27 % Lån Husbanken Flytende PT Rente HB Halvår 2,280 0,000 2,280 0,25 % Lån Husbanken Fast Fast Halvår 2,583 0,000 2,583 0,78 % Lån Husbanken Flytende PT Rente HB Halvår 2,287 0,000 2,287 0,98 % Lån Husbanken Flytende PT Rente HB Halvår 2,280 0,000 2,280 0,98 % 17 Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

125 Stamdataoversikt Type Ref. nr Motpart Beløp Startdato Forf. dato Type Ref rente B. Rente Margin Periode Total rente % av gjeld Lån Husbanken Flytende PT Rente HB Halvår 2,280 0,000 2,280 1,46 % Lån Husbanken Flytende PT Rente HB Halvår 2,280 0,000 2,280 0,49 % Lån Husbanken Flytende PT Rente HB Halvår 2,287 0,000 2,287 0,10 % Lån KBN Fast Fast År 1,840 0,000 1,840 12,52 % Lån KBN Flytende PT Rente KBNHalvår 2,000 0,000 2,000 4,06 % Lån KBN Flytende PT Rente KBNHalvår 2,000 0,000 2,000 5,44 % Lån KBN Fast Fast År 1,240 0,000 1,240 8,09 % Lån KBN Fast Fast År 1,260 0,000 1,260 13,51 % Lån KBN Fast Fast År 1,582 0,000 1,582 9,75 % Lån NO SEB Merchant Banking Fast Fast År 1,485 0,000 1,485 9,75 % Lån NO Swedbank FS Fast Fast År 1,350 0,000 1,350 14,84 % Renteb yttavt. Renteb yttavt. Renteb yttavt. Renteb yttavt. Renteb yttavt. Renteb yttavt * IRS IRS IRS IRS Nordea Mkts Betala Fast Kvartal 5,480 0,000 5,480 14,63 % Nordea Mkts Innhenting Nibor3m Kvartal 1,290 0,000 1,290-14,63% SB1M Betala Fast Kvartal 2,855 0,000 2,855 9,75 % SB1M Innhenting Nibor3m Kvartal 1,500 0,000 1,500-9,75% SB1M Betala Fast Kvartal 3,365 0,000 3,365 9,75 % SB1M Innhenting Nibor3m Kvartal 1,510 0,000 1,510-9,75% 18 Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015 * Erstattesmed en forward swap med rente3,745 %.

126 Stamdataoversikt SUM Haram kommune - Forvaltning av kommunens gjeldsportefølje og finansieringsavtaler - Rapport 2015

127 BEHOLDNINGSSAMMENDRAG Haram kommune (langsiktig) 30. april ,7% 26,0% 3,2% 0,7% 48,3% CASH OBLIG NOR AKSJE NOR AKSJE UTL ANNET UTL

128 AKTIVAFORDELING Haram kommune (langsiktig) 30. april 2015 Urealisert % Ureal. Markedsverdi + Vekt Aktivaklasse Kostpris Markedsverdi kursgev./tap gev./tap pl. renter % AKSJE NOR , ,0 CASH , ,7 ANNET UTL , ,2 OBLIG NOR , ,3 AKSJE UTL , ,7 TOTALT , ,0

129 TIDSVEKTET AVKASTNING VS. INDEKSER Haram kommune (langsiktig) For perioden fra til Tidsperiode PORTEF. Bench (25/25/50) Tidsvektet avkastning (%) for porteføljen vs. indekser OSLO FTSE OSEBX WORLD RENTER 3 ÅR RENTER 3 MND til ,40 1,72 3,50 1,99 0,69 0, til ,22 1,67 3,26 4,01-0,30 0, til ,88 0,97 0,58 3,92-0,30 0, til ,79-0,26 3,26-4,59 0,14 0,06 Hele perioden to ,34 4,15 10,99 5,19 0,22 0,30

130 Avkastning i % (logaritmisk skala) 260 TIDSVEKTET AVKASTNING VS. INDEKSER NET OF FEES Haram kommune (langsiktig) Time Period Portefølje Bench (25/25/50)

131 TIDSVEKTET AVKASTNING VS. INDEKSER Haram kommune (langsiktig) For perioden fra til Tidsperiode PORTEF. Bench (25/25/50) Tidsvektet avkastning (%) for porteføljen vs. indekser OSLO FTSE OSEBX WORLD RENTER 3 ÅR RENTER 3 MND til ,02 1,07-3,93-2,96 4,89 6, til ,40-4,13-14,61-16,87 7,51 7, til ,61-15,24-31,09-38,42 7,90 6, til ,68 24,08 48,40 26,16 11,13 4, til ,99 12,52 38,45 2,71 5,49 1, til ,58 16,24 40,48 21,79 2,55 2, til ,62 10,66 32,44 9,68 0,89 2, til ,55 3,50 11,46-5,55 3,91 4, til ,76-17,99-54,06-25,84 9,65 5, til ,16 18,12 64,79 7,87 3,19 2, til ,64 9,94 18,34 10,79 4,45 2, til ,62-1,68-12,46-6,67 6,13 2, til ,10 6,48 15,36 5,77 2,17 1, til ,94 13,87 23,59 32,71 0,94 1, til ,95 9,98 4,95 25,44 5,07 1, til ,34 4,15 10,99 5,19 0,22 0,30 Hele perioden to ,22 122,00 213,72 24,42 108,86 69,44 Annualized 6,33 5,34 7,74 1,44 4,92 3,50

132 AKTIVAFORDELING Haram Kommune (Carnegie) 30. april 2015 Urealisert % Ureal. Markedsverdi + Vekt Aktivaklasse Kostpris Markedsverdi kursgev./tap gev./tap pl. renter % AKSJE NOR , ,7 CASH , ,7 ANNET UTL , ,6 OBLIG NOR , ,6 AKSJE UTL , ,4 TOTALT , ,0

133 AKTIVAFORDELING Haram Kommune (Forte Fondsforvaltning) 30. april 2015 Urealisert % Ureal. Markedsverdi + Vekt Aktivaklasse Kostpris Markedsverdi kursgev./tap gev./tap pl. renter % AKSJE NOR , ,3 CASH ,5 OBLIG NOR , ,3 AKSJE UTL , ,9 TOTALT , ,0

134 AKTIVAFORDELING Haram Kommune (Sparebanken Møre) 30. april 2015 Urealisert % Ureal. Markedsverdi + Vekt Aktivaklasse Kostpris Markedsverdi kursgev./tap gev./tap pl. renter % AKSJE NOR ,2 OBLIG NOR ,7 AKSJE UTL ,1 TOTALT ,0

135 AKTIVAFORDELING Pareto 30. april 2015 Urealisert % Ureal. Markedsverdi + Vekt Aktivaklasse Kostpris Markedsverdi kursgev./tap gev./tap pl. renter % AKSJE NOR , ,7 CASH ,5 OBLIG NOR , ,7 AKSJE UTL , ,1 TOTALT , ,0

136 BEHOLDNINGSOVERSIKT Haram Kommune 30. april 2015 Snitt Markeds- Markedsverdi Urealisert Markedsverdi+ Vekt Verdipapirer ISIN Beholdning kostpris Kostpris kurs (beh. x kurs) gevinst/tap Pl. renter pl. renter % CASH Rabatt Pareto Høyrente ,06 OBLIGASJONSFOND Forte Obligasjon NO , , , ,20 Pareto Høyrente NO , , , ,73 SUM OBLIGASJONSFOND ,94 TOTALT ,00

137 TIDSVEKTET AVKASTNING VS. INDEKSER Haram Kommune For perioden fra til Tidsvektet avkastning (%) for porteføljen vs. indekser Tidsperiode PORTEF. RENTER 3 MND til ,09 0, til ,00 0, til ,28 0, til ,54 0,06 Hele perioden to ,92 0,30

138 HARAM KOMMUNE Sakspapir Utval Møtedato Saksnr Saksbeh. Formannskapet /15 Per Langnes Avgjerd av: Formannskapet Arkiv: 610 Arkivsaknr 15/288 Samarbeidsprosjekt mellom frivillige og kommunen Justert søknad frå Brattvåg Vel Framlegg frå Rådmannen: Haram formannskap vedtek å godkjenne søknaden frå Brattvåg Vel knytt til opprusting av området ved krysset Storgata/Våghallvegen. Kostnadsramme for kommunen sin del av prosjektet vert satt til kr Før gjennomføring må det inngåast avtale med kommunen i tråd med punkt 10 i retningslinjene. Vedlegg: Søknad frå Brattvåg Vel, datert Saksutgreiing: Formannskapet fordelte i sak 034/15 deler av investeringsmidlane knytt til samarbeidsprosjekt mellom frivillige og kommunen. I høve Brattvåg Vel sin søknad vart det gjort slikt vedtak: Søknaden frå Brattvåg Vel vedkomande områda ved Våghallvegen/Storgata kan ikkje godkjennast slik den no ligg føre. Formannskapet vil vurdere søknaden på nytt dersom den kan tilpassast retningslinjene som er fastsett. Kommunen si investering må gjelde tiltak som ikkje er gjennomført. Brattvåg Vel har no utarbeidd ein justert søknad som er delt i to aktuelle mindre prosjekt. Det eine prosjektet krysset mellom Storgata og Våghallvegen som i søknaden er kalla «Enoksen». I den justerte søknaden er det her rekna med ein totalverdi på arbeidet på kroner, og det vert søkt om at kommunen sjølv dekkjer halvparten. Arbeidet omfattar skogrydding, reinsk av grøft og skråning, muring av tre høgder med stein, beplantning mv.

139 Det andre prosjektet gjeld ei utviding av eit prosjekt lenger nord langs Storgata der det er satt opp ein murkant med to steinhøgder etter at området først vart rydda for skog og reinska. Det vert no søkt om midlar til medverknad av å kunne utvide prosjektet med ei ekstra rast med stein og beplantning. Prosjektet vert kalla «Branntomta» i søknaden. Verdien på arbeidet er rekna til kr , og det vert søkt om at kommunen sjølv dekkjer halvparten. Vurdering: Prosjekt 1 «Enoksen» fell innanfor rammene som kommunestyret har satt i retningslinjene. Prosjekt 2 «Branntomta» er i seg sjølv for lite, men kan evt. sjåast i samanheng med prosjekt 1 med ein samla kostnad (verdi) på kr Kommunen sin medverknad vil då eventuelt måtte ligge i området mellom kr og kr Gjennom vedtaket i sak 034/15 vart det fordelt midlar til 4 prosjekt med ei kommunal kostnadsramme på kr Innanfor prosjekta varierte kommunen sin del mellom kr og kr Den største summen på kr galdt Folkehelseområdet på Haramsøya der kommunen har søkt om kr i spelemidlar. Ein rår til at formannskapet i høve søknaden frå Brattvåg Vel forheld seg til det eine prosjektet, og legg ei kostnadsramme på kr som kommunen sin del. Rådmann Per Langnes Leiar Stab/støtte

140