Veke Tema Kompetansemål Læringsmål Matrett Teknikk/ arbeidsmetode 34 Bli kjent på kjøkkenet

Transkript

1 Årsplan mat og helse 8. og 9. klasse 2018/2019 Lærar: Anne Grethe Nerheim Læreverk: Kokebok for alle, Matlyst, Matopedia nettressurs og Helsedirektoratet. Det vil vera fokus på berekraftig mat gjennom heile året, men ekstra i veke 7,8 og 10. Sist endra: Veke Tema Kompetansemål Læringsmål Matrett Teknikk/ arbeidsmetode 34 Bli kjent på kjøkkenet 35 Mat for glede og god helse 36 Mat for glede og god helse Eg er kjent med ein del av utstyret på skulekjøkkenet. Eg veit kva som skal til for å laga trygg mat. Eg kan namna på nokre næringsstoff og veit kva oppgåver dei har i kroppen. Eg brukar hygienereglane konsekvent. Eg kjenner til kostråda frå Helsedirektoratet og kan seia noko om maten me lagar i dag Sconespinnar, grønsaksnacks og rosa dipp. (Matopedia, leksjon 1, usk) Heimelaga tomatsuppe s. 26) Fiskegryte s. 64). Bakepulverbaks t Kutteteknikkar Steikeomn Koking og steiking. Jamna med stavmiksar. Koking. Toppjamning. Trekkja fisk. Vurdering

2 Samanlikna måltid ein sjølv lagar, med kostråda frå helsestyresmaktene. Vurdera kosthaldsinformasjon og reklame i media. følgjer desse råda eller ikkje. Eg held det reint og ryddig på arbeidsplassen. 37 Fri planleggingsdag for lærarane 38 Næringsstoffa Eg veit kva for næringsstoff me har og er kjent med oppgåvene deira i kroppen. Ingen 39 Kjøkkenhygiene og tallerkenmodellen 40 Måltid og måltidsrytme Samanlikna måltid ein sjølv lagar, med kostråda frå helsestyresmaktene. Eg veit korleis ulike matvarer skal oppbevarast, og kan seia noko om konsekvensar ved feil oppbevaring og behandling av matvarer. Eg kan gje døme på ulike måltid gjennom Chiliglasert kyllingfilet med paprikasaus s. 80). Grove horn fylt med ost og Laga små veggaviser og presentera dei. "Surra" grønsaker. Koka og steika. Bakterieeksperiment. Setja gjærdeig. Kjevla rundt. tilbakemelding.

3 Samanlikna måltid ein sjølv lagar, med kostråda frå helsestyresmaktene. dagen. Eg kan nemna gode alternativ til frukost og lunsj og viktigheita av desse måltida. 41 Haustferie 42 Mat og energi + liten teoritest Bruka digitale verktøy til å vurdera energi- og næringsinnhald i mat og drikke, og gjera seg nytte av resultata når ein lagar mat. 43 Mat og energi Bruka digitale verktøy til å vurdera energi- og næringsinnhald i mat og drikke, og gjera seg nytte av resultata når ein lagar mat. Eg er kjent med nettstadar som gjev informasjon om energi- og næringsinnhald i mat og drikke. Eg kan bruka digitale verktøy til å utvikla måltid som er tilpassa ulike behov. Eg kan bruka kosthaldsplanleggaren til å vurdera energi- og næringsinnhald i matretten me laga i dag og kan koma med forslag til forbetringar av retten. skinke og Godmorgongraut (Kokebok for alle s. 124, 126 og 147) Velja matrett til veke 44, tilpassa oppskrifta og laga handleliste. Pasta carbonara og grove rundstykke s. 39 og 124). Koka. Steikeomn. Bli kjent med det digitale verktøyet "Kosthaldsplanleggaren" Bruka oppskrift på emballasje. Koka og steika. tilbakemelding på oppgåvene som er løyste. tilbakemelding på oppgåvene som er løyste.

4 44 Mat og energi Eg veit at veganarar bør ha erter, bønner og linser i kosthaldet sitt for å sikra å tilføra kroppen m.a. protein. Valfri matrett tilpassa ulike behov (vegansk, glutenfritt osb.) Bruka kjende teknikkar utfordra seg sjølv med nye? 45 Norsk tradisjonsmat 46 Mat i verda. råvarer, matlagingsmetodar og matkulturar. Planleggja og gjennomføre måltid i samband med høgtid eller fest og ha ei vertskapsrolle. 47 Mat i verda. råvarer, matlagingsmetodar og matkulturar. Planleggja og gjennomføre måltid i samband med høgtid eller fest og ha ei vertskapsrolle. Eg kan forklara samanhengen mellom tradisjonelle matskikkar i eit land sin geografi og gje ulike døme på dette. Eg kan seia noko om kjenneteikn på mat som er vanleg i ulike delar av verda. Eg kan laga mat som er typisk for landet som gruppa vår har valt. Eg kan presentere maten på ein innbydande måte og fortelje andre kva som er spesielt med denne matretten. Komle med kålrotstappe og raudgraut med mjølk (Matopedia, leksjon 17, usk). Planleggja hovudrett og dessert. Valfri matrett frå landet elevane har valt med meny. Bruka rivjern og potetmosar. Koka. Forma komler. Potetmjøljamning. Elevane brukar kjende teknikkar og det dei har lært til no, eller utfordrar seg sjølv med nye matlagingsmetodar. innlevering av planen ut frå oppgjevne kriterium.

5 48 Matreglar i ulike religionar. råvarer, matlagingsmetodar og matkulturar. 49 Praktisk prøve 50 Høgtid - jul Planleggja og gjennomføra måltid i samband med høgtid eller fest og ha ei vertskapsrolle. Eg kan seia noko om kva som kjenneteiknar mat i ulike religionar når det gjeld kva som er lov å ete og ikkje. Eg er mest mogleg sjølvstendig og brukar kjende teknikkar når eg lagar mat. Eg tenker hygiene når eg lagar mat. Eg veit kva rettar me kan laga i dag som dei ikkje kunne laga før, og forstår korleis kvardagen blir påverka av dagens matlaging, tillaging og oppbevaringsmetodar Shakshuka (Jødisk gryte) Jødisk sabbatbrød og Dal Tadka (Hinduistisk suppe). Elevane trekk kva dei skal laga ut frå teknikkar me har brukt til no. Julekaker småkaker s ). Fin gjærbakst. Steika og koka. Posjert egg. Elevane brukar kjende teknikkar og det dei har lært til no. Kakedeig småkaker. Piska eggekvitar stivt. Steikeomn. Skilja eggekvite-/ plomme. 51 Høgtid jul Planleggja og gjennomføra måltid i samband med høgtid eller fest og ha ei vertskapsrolle. Eg kan samanlikna kosthaldet før og no (fordelar og ulemper). 52 Juleferie Risgraut s. 147). Koka graut. Følgja oppskrifter på emballasje. Dekka "festbord"

6 1 Juleferie 2 Smak bruk av krydder 3 Livsstilssjukdommar 4 Merking av mat + liten teoritest Informera andre om korleis matvanar kan påverka sjukdommar som heng saman med livsstil og kosthald. 5 Mat og identitet Laga mat for ulike sosiale samanhengar og drøfta korleis mat er med på å skapa Eg veit kva krydder som eignar seg til å setja litt ekstra smak på maten. Eg veit kva salt gjer med maten. Eg kan informera om døme på matvanar som kan påverka sjukdommar, og korleis dette kan førebyggjast. Eg har innsikt i at det finst ulik forsking knytt til matvanar, livsstil og sjukdommar. Eg veit kva for informasjon matmerking gjev meg. Eg kan gje døme på halvfabrikat og heilfabrikat og drøfta korleis kvardagen blir påverka av dagens mattilgang, tillaging og oppbevaringsmetodar. Eg kan reflektera Sinte kjøttbollar i rask tomatsaus og krydderkakemuffins (Kokebok for alle s. 96 og 137) Ingen Ingen Fiskesuppe frå pose og gulrotkake (ferdig kakemiks). Kjøttfarse. Bruk av krydder. Steika og koka. Kakerøre. Laga brosjyre og informera dei andre elevane i klassen. Lesa på ulike matvarer og finna svar på spørsmål knytta til dei. Bruka oppskrift på emballasje. Steika og koka. Handtera fisk riktig. innlevering av brosjyre med skriftleg

7 identitet. Gje døme på korleis kjøkkenreiskapar, tillagingsmåtar eller matvanar har endra seg over tid eller flytta seg geografisk, og forklara korleis det har verka inn på livet til folk. 6 Samisk mat Laga mat for ulike sosiale samanhengar og drøfta korleis mat er med på å skapa identitet. 7 Berekraftig mat Vurdera og velja varer ut frå etiske og berekraftige kriterium. 8 Berekraftig mat. Vurdera og velja varer ut frå etiske og berekraftige kriterium. rundt konsekvensar av val av rettar. Eg kan gje døme på måltider som er identitetsskapande. Eg kan drøfta korleis mat kan vera med å skapa identitet. Eg kan forklara kva det vil seia at ei matvare er berekraftig. Eg kan reflektera rundt konsekvensane av å velja varer ut frå etiske og berekraftige kriterium. Eg veit kva det vil seia å vera sjølvforsynt. Eg kan forklara orda Bidos og samisk festbrød s. 70 og 122). Moltekrem (Matopedia, leksjon 21, usk.). Grønsakkarbonadar med potet og coleslaw s. 9 og 17). Seibiff med lauk, kokte poteter, rivne gulrøter og lauksjy (Kokebok Toppjamning. Koking og steiking. Gjærdeig. Handmiksar. Råkostjern. Egg som bindemiddel. Steika og koka. Panera og steika fisk. Råkostjern.

8 sesongvarer og kortreist mat. Eg kan planleggja ein rett som er laga med matvarer frå etiske og berekraftige kriterier (Frå Kokebok for alle) 9 Vinterferie 10 Berekraftig mat Vurdera og velja varer ut frå etiske og berekraftige kriterium. Eg kan ta medvitne val og velja varer ut frå etiske og berekraftige kriterium. 11 Utvikling av eige produkt - LUNSJ 12 Utvikling av eige produkt - LUNSJ Utvikla, produsera, gje produktinformasjon og reklamera for eit produkt. Drøfta korleis ulike marknadsføringsmetodar kan påverka vala forbrukarar gjer. Vurdera kosthaldsinformasjon i reklame og media. Utvikla, produsera, gje produktinformasjon og reklamera for eit produkt. Drøfta korleis ulike Eg kan i samarbeid med gruppa mi utvikla eit produkt som er godt eigna for lunsjmat til ungdommar. Eg kan finna produktinformasjon om lunsjretten. Eg er kjent med korleis ulike marknadsføringsmetodar kan påverka forbrukarane, og er for alle s. 56). Koking. Sjølvvald rett som elevane planla veke 8. Ingen Ingen Bruka kjente teknikkar og arbeidsmetodar som me har arbeidd med til no. Mappe-innlevering med eigne kriterier. Mappe-innlevering med eigne kriterier.

9 13 Utvikling av eige produkt - LUNSJ marknadsføringsmetodar kan påverka vala som forbrukarar gjer. Vurdera kosthaldsinformasjon i reklame og media. Utvikla, produsera, gje produktinformasjon og reklamera for eit produkt. Drøfta korleis ulike marknadsføringsmetodar kan påverka vala forbrukarar gjer. Vurdera kosthaldsinformasjon i reklame og media. 14 Ut på tur Laga mat for ulike sosiale samanhengar og drøfta korleis mat er med på å skapa identitet. medviten om dette når eg lagar reklame for vårt produkt. Eg kan laga ein lunsjrett av god kvalitet og stor grad av originalitet, presentera produktinformasjon og reklamera for produktet. Eg kjenner til reglane for båltenning og kan koma med gode døme på kva mat me kan laga på eit bål. Laga lunsjretten som gruppa har valt. Foliepakke på bål, pinnebrød og foliesteikt banan (Matopedia, leksjon 22, usk). Bruka kjente teknikkar og arbeidsmetodar som me har arbeidd med til no. Gjærdeig. Mappe-innlevering med eigne kriterium.

10 15 Mat frå landbruket Vurdera og velja matvarer på ein mangfaldig varemarknad når ein planlegg innkjøp. Vurdera og velja varer ut frå etiske og berekraftige kriterium. Eg er kjent med kva for landbruksprodukt som blir produsert i Noreg. Eg kan reflektera rundt korleis kosthaldet vårt ville vore dersom me berre skulle levd av eigenproduserte matvarer. 16 Påskeferie 17 Mat frå havet Vurdera og velja matvarer på ein mangfaldig varemarknad når ein planlegg innkjøp. Eg kan fortelja litt om Noreg som fiskerinasjon. Eg veit kva næring fisken gir oss. 18 Fri 1. mai 19 Mat, sesongar og årstider Vurdera og velja matvarer på ein Eg kan gje døme på norske sesongmatvarer, og norske matvarer som ikkje er sesongrelaterte. Eg kan nemna fordelar med å eta Suppelapskaus og rullekake s. 70 og 134). Lakseburgar med heimelaga burgarbrød og aioli (Matopedia, leksjon 12, usk). Kyllingsalat (Matopedia, leksjon 26, usk) og sitronfromasj s. 113). Koka kjøt. «Sukkerbrød» og piske eggedosis. Handmiksar/ kjøkkenmaskin. Fiskefarse. Steika fisk. Gjærdeig. Handtera mango. Bruk av gelatin. Eggedosis. Handmiksar/ kjøkkenmaskin.

11 mangfaldig varemarknad når ein planlegg innkjøp. Vurdera og velja varer ut frå etiske og berekraftige kriterium. 20 Kreativ gjærbakst 21 Praktisk prøva. (Bakeprøve) 22 Pizza i ulike variantar råvarer, matlagingsmetodar og matkulturar. matvarer i sesong. Eg er trygg på korleis eg lagar ein gjærdeig. Eg er mest mogleg sjølvstendig og brukar kjende teknikkar når eg lagar mat. Eg tenker hygiene når eg lagar mat. Eg kan laga pizzadeig. Eg kan vurdera i kva for høve pizzaformene me kunne velja mellom Grunnoppskrift på rundstykke og bollar. Elevane vel kva deig dei vil laga og kva dei vil gjera med han (blir valt veka før?) Elevane trekker kva dei skal laga ut frå teknikkar me har brukt til no. Pizzadeig s. 92). Ulike typar fyll. Elevane vel korleis dei vil forma pizzaen. Trille bollar/ rundstykke? Horn? Bagettar? Kanelbollar/ kanelknutar? Klippekrans? Maibollar/ skulebollar? osb.. Elevane brukar kjende teknikkar og det dei har lært til no. Rund/rektangelforma? Pizzasnurr (s. 93)? Calzone (eiga oppskrift)?

12 Laga mat for ulike sosiale samanhengar og drøfta korleis mat er med på å skapa identitet. 23 Raudt kjøt Samanlikna måltida ein sjølv lagar med kostråda frå helsestyresmaktene. 24 Fingermat Laga mat for ulike sosiale samanhengar og drøfta korleis mat er med på å skapa identitet. 25 Sommaravslutning eignar seg godt og mindre godt. Eg kan vurdera om kjøtet me brukar i dag er reint kjøt eller bearbeidd kjøttprodukt og nemna skilnader på desse, og eg kan gjengje kva helsestyresmaktene seier om raudt kjøt. Eg kan vurdera i kva for situasjonar det vil eigna seg godt å servera tapas. Eg kan hugsa tilbake på året som har gått og dela tre ting eg hugsar ekstra godt at eg har lært i dette faget. Kjøt i mørke med ris og grønsakstuing og sjokoladekake s. 73, 12 og 137). Tapas til i dag (eigne oppskrifter) og iskrem til neste gong (Kokebok for alle s. 110). Eta is. Pizzahorn (s.126)? osb. Bruna kjøt og steiking av kjøt i panne. Koka kjøt. Laga kvit saus med mjøljamning. Ulike teknikkar ut frå kva matrettar ein vel å laga. Eggedosis. Handmiksar/ kjøkkenmaskin. Utvask av skulekjøkkenet.