Tilstandsrapport Barnehagane og grunnskulen i Ål kommune 2009/2010 1

Tilstandsrapport Barnehagane og grunnskulen i Ål kommune 2009/2010 1

INNLEIING Det er fastsett i opplæringslova og privatskolelova at skoleeigar pliktar å utarbeide ein årleg rapport om tilstanden i opplæringa. I St.meld.nr. 31 (2007-2008) går det fram at det er viktig for styringsorgana i kommunar og fylkeskommunar å ha eit bevisst og kunnskapsbasert tilhøve til kvaliteten på grunnopplæringa. Dette er naudsynt for å følgje opp utviklinga av sektoren på ein god måte. Rapporten om tilstanden i opplæringa skal omhandle læringsresultat, fråfall (i vgs.) og læringsmiljø. Dette er obligatorisk for alle og ligg i føringane frå staten. Ål kommuestyre gjorde møte den 26.08.10 vedtak om å gjennomføre prosjektet Utvikling av innhald, kvalitet og struktur for skular og barnehagar i Ål kommune. For prosjektet er det viktig å få belyst noko meir om ressursbruken i Ål enn den obligatoriske rapporteringa krev. Barnehagane er med i prosjektet, og det er også laga ein kort ståstadsanalyse for dei i denne rapporten. Slik sett er denne rapporten ein kombinasjon av den lovpålagte tilstandsrapporteringa for skulen og ein ståstadsanalyse til bruk i Ål sitt prosjekt. For skoledelen er dei fleste data henta inn frå nettstaden Skoleporten. Dette er ein del av det nasjonale kvalitetssystemet for skole (NKVS). Systemet omfattar nasjonale prøver, kartleggingsprøver, eksamensresultat, brukarundersøkingar, internasjonale undersøkingar og statleg tilsyn. Det er også brukt data henta frå grunnskolens informasjonssystem (GSI). For barnehagane er informasjonen henta frå dei data som finst i kommunen sine system. Områda SFO, fysisk aktivitet i skolen og leksehjelp er ikkje med i denne rapporteringa. Opplysningar om desse kan vera aktuelle for prosjektet, og vil bli gjeve til prosjektgruppa på annan måte. 2

INNHALD 1. Styringsdokument 4 1.1. Lovkrav skolane 4 1.2. Lovkrav barnehagane 4 2. Hovudområde skole 5 2.1 Elevar og undervisningspersonale 5 2.1.1 Elevtal og årsverk 5 2.1.2 Lærartettleik 5 2.2 Læringsmiljø 6 2.2.1 Trivsel med lærarane, trinn 7 og 10 7 2.2.2 Mobbing på skolen, trinn 7 og 10 8 2.2.3 Fagleg rettleiing, trinn 7 og 10 9 2.2.4 Meistring, trinn 7 og 10 10 2.2.5 Fagleg utfordring, trinn 7 og 10 11 2.3 Resultat 12 2.3.1 Nasjonale prøver, lesing, trinn 5 og 8 12 2.3.2 Nasjonale prøver, rekning, trinn 5 og 8 13 2.3.3 Karakterar matematikk, norsk og engelsk, trinn 10 15 2.3.4 Grunnskolepoeng 16 2.4 Spesialundervisning 17 2.5 Ressursauke, skole 18 3. Hovudområde barnehage 19 3.1 Barnehageforliket 19 3.1.1 Kapasitetsauke i Ål 19 3.1.2 Kvalitet og innhald 20 3.2 Ressursauke, barnehage 20 4. Oppsummering 21 4.1 Skole 21 4.2 Barnehage 21 3

1. STYRINGSDOKUMENT 1.1. Lovkrav, skolane Gjennom lov og forskrift er Ål kommune som skoleeigar pålagt ansvar og plikter i høve til å gje barn og unge grunnskoleopplæring. I tillegg til å oppfylle elevane sine individuelle rettar, skal kommunen ha system som sikrar god kvalitet på opplæringa. Kommunen sitt ansvar er forankra i opplæringslova 13-10: Kommunen/fylkeskommunen og skoleeigaren for privat skole etter 2-12 har ansvaret for at krava i opplæringslova og forskriftene blir oppfylte, under dette å stille til disposisjon dei ressursane som er nødvendige for at krava skal kunne oppfyllast. Kommunen/fylkeskommunen og skoleeigaren for privat skole etter 2-12 skal ha eit forsvarleg system for vurdering av om krava i opplæringslova og forskriftene til lova blir oppfylte. Kommunen/fylkeskommunen og skoleeigaren for privat skole etter 2-12 skal ha eit forsvarleg system for å følgje opp resultata frå desse vurderingane og nasjonale kvalitetsvurderingar som departementet gjennomfører med heimel i 14-1 fjerde ledd. Som ein del av oppfølgingsansvaret skal det utarbeidast ein årleg rapport om tilstanden i grunnskoleopplæringa, knytt til læringsresultat, fråfall og læringsmiljø. Den årlege rapporten skal drøftast av skoleeigar dvs. kommunestyret, fylkestinget og den øvste leiinga ved dei private grunnskolane. Kravet til vurdering av kvalitet og utvikling på den einskilde lærestad er presisert i forskriften til opplæringslova der det i kapittel 2 heiter: 2-1 Skolebasert vurdering Skolen skal jamleg vurdere i kva grad organiseringa, tilrettelegginga og gjennomføringa av opplæringa medverkar til å nå dei måla som er fastsette i Læreplanverket for Kunnskapsløftet. Skoleeigaren har ansvar for å sjå til at vurderinga blir gjennomført etter føresetnadene. 2-2 Rapportering frå kommunen og fylkeskommunen Skoleeigaren skal medverke til å etablere administarative system og å innhente statistiske og andre opplysningar som trengst for å vurdere tilstanden og utviklinga innanfor opplæringa. 2-3 Nasjonale undersøkingar om læringsmiljøet for elevane Skoleeigaren skal sørgje for at nasjonale undersøkingar om motivasjon, trivsel, mobbing, elevmedverknad, elevdemokrati og det fysiske miljøet blir gjennomførte og følgde opp lokalt. 1.2 Lovkrav, barnehagane Barnehage har ikkje på same måte som skule eit lovbestemt krav om å utarbeide årleg tilstandsrapport. Likevel er det i stor grad fokus på innhald og kvalitet i barnehagane. 4

2. HOVUDOMRÅDE SKOLE Skolane i Ål Elevtal Skoleslag Leveld skule 76 1-7 skole Nedre Ål skule 176 1-7 skole Sando skule 42 1-7 skole Skattebøl skule 50 1-4 skole Torpo skule 85 1-7 skole Ål ungdomsskule 206 8-10 skole 2.1 Elevar og undervisningspersonale Utdanningsdirektoratet rår skoleeigar til å ta med desse indikatorane i rapporten: Talet på elevar og lærarårsverk (sum årsverk for undervisningspersonalet) Lærartettleik på 1.-7. trinn og 8.-10. trinn 2.1.1. Elevtal og årsverk Indikator og nøkkeltal 2004-05 2005-06 2006-07 2007-08 2008-09 2009-10 Talet på elevar 647 642 626 663 627 645 Sum årsverk for undervisningspersonale 63 61 61 66 70 68 Ål kommune skoleeier, Grunnskole, Antall elever og lærerårsverk Kommentar: Tabellen syner at elevtalet i Ål kommune har vore ganske stabilt gjennom perioden. Likevel ser ein at antal årsverk for undervisningspersonale har hatt ein auke på 5. Dette har 2 hovudårsaker: Auka timetal på barnetrinnet frå staten og auke i spesialundervisninga. Auka timetal på barnetrinnet sidan 2004 utgjer for Ål sine 5 barneskular totalt om lag 1710 timar. Dette utgjer ca. 1,7 lærarårsverk. Resten av auken er knytta til spesialundervisning. 2.1.2. Lærartettleik 5

Indikatoren syner gjennomsnittleg lærartettleik ned på skolenivå. Lærartettleik vert utrekna med utgangspunkt i tilhøvet mellom elevtimar og lærartimar, og gjev informasjon om storleiken på undervisningsgruppa. Indikatoren inkluderer timar til spesialundervisning. Vurdering: På barnetrinnet ser ein at Ål kommune har færre elevar pr. undervisningsgruppe enn samanlikningsgruppene. På ungdomstrinnet ligg me litt over i høve til kommunegruppe 2, men under Buskerud fylke og nasjonalt nivå. Lovverket har kun krav om at gruppestorleiken skal vera pedagogisk forsvarleg. For perioden 2004-2009 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 Barnetrinnet 11,4 11 10,6 11 10,3 10,4 Ungdomstrinnet 12,3 12,9 13,5 13,2 11,8 13 Utvikling i perioden: Ingen store avvik noko år, gjennomsnittleg gruppestorleik har vore ganske stabil gjennom perioden. Det betyr at auken i ressursbruk til spesialpedagogiske tiltak ikkje i vesentleg grad har påverka gruppestorleiken ved skulane. 2.2 Læringsmiljø Alle skoleeigarar og skoleleiarar er pålagt å gjennomføre Elevundersøkinga for elevar på 7. og 10. trinn i grunnskulen. Alle data i dette kapitlet er henta frå denne. I tilstandsrapporten er det obligatorisk rapportering på følgjande: Trivsel Mobbing på skolen Fagleg rettleiing Meistring Faglege utfordringar 6

2.2.1. Trivsel med lærarane Indikatoren syner elevane sin trivsel med lærarane knytt til fag og i kva grad elevane opplever at lærarane er trivelege. Skala: 1-5. Høg verdi betyr positivt resultat. Trinn 7: Trinn 10: Kommentar: Jevnt god trivsel med lærarane i Ål-skulen, verdi 4 i dei 4 siste åra for barnetrinnet, og verdi 3,7 og 3,6 for ungdomstrinnet. Ål ligg ganske jevnt med samanlikningsgruppene, og ein ser også frå andre kommunar at ungdomstrinnet ligg litt under barnetrinnet. Høgaste verdi er 5, så det er eit utviklingspotensiale. 7

2.2.2. Mobbing på skolen Indikatoren syner andelen elevar som melder at dei har blitt mobba dei siste månadene. Skala: 1-5. Låg verdi betyr liten forekomst av mobbing. Trinn 7: Trinn 10: Kommentar: Ål skulane skil seg ikkje vesentleg ut sett i høve til samanlikningsgruppene. Det skal likevel vera nulltoleranse her. Arbeidet mot mobbing pågår kontinuerleg i skulane, og målet må vera å koma endå lågare. 8

2.2.3 Fagleg rettleiing Indeksen syner i kva grad elevane føler at dei får god rettleiing. Denne indeksen inkluderer i kor stor grad dei får veta korleis dei kan forbedre seg, og kva krav som vert stilt til det faglege arbeidet. Skala: 1-5. Høg verdi betyr posistivt resultat. 7. trinn: 10. trinn: Kommentar: For barnetrinnet ligg Ål-skulane mellom 3,1 og 3,7, med 3,5 som verdi ved siste elevundersøkelse. Ungdomstrinnet ligg litt under, med 3,3 som verdi siste gong. Fagleg rettleiing er viktig, mykje av læringa foregår her ved at elevane får hjelp til å bli betre og får tydelege meldingar om kva krav som vert stilt til det faglege arbeidet. Her har me eit utviklingspotensiale. 9

2.2.4. Meistring Indeksen syner elevane si oppleving av meistring i samband med undervisning, lekser og arbeid på skolen. Skala: 1-5. Høg verdi betyr posistivt resultat. 7. trinn: 10. trinn: Kommentar: Ål ligg på line med samanlikningsgruppene. Sjølv om verdien her ligg like oppunder 4, må det vera eit mål å få endå fleire til å få ei god oppleving av meistring med skolearbeidet. Det er kjent at kjensla av å meistre også gjev motivasjon og lyst til vidare innsats og arbeide. 10

2.2.5 Fagleg utfordring Indeksen syner elevane si oppleving av faglege utfordringar i skolearbeidet. Skala: 1-5. Høg verdi betyr posistivt resultat. 7. trinn 10. trinn: Kommentar: Ål ligg også her jevnt med gruppene me vert samanlikna med. Likevel er det tydeleg at ein her har noko å gå på. Det må vera eit mål framover å gje fleire elevar større utfordringar i skolearbeidet. Ein kan spørje seg om dei som har lettast for å lære får nok utfordringar heile tida. 11

2.3 Resultat Alle elevar som går ut av grunnskulen skal meistre grunnleggjande ferdigheiter. Dette er ferdigheiter som gjerd ei i stand til å delta i vidare utdanning og arbeidslivet. I tilstandsrapporten er det obligatorisk å rapportere på desse resultata: Nasjonale prøver på 5. og 8. trinn i lesing og rekning Standpunkt- og eksamenskarakterar i norsk hovudmål, matematikk og engelsk Grunnskolepoeng 2.3.1 Nasjonale prøver, lesing Nasjonale prøver i lesing kartlegg i kva grad elevane sine ferdigheter er i samsvar med måla for den grunnleggjande ferdigheten lesing slik den er integrert i kompetansemål i læreplanar for fag i LK06. Dette betyr at nasjonale prøver i lesing ikkje er ei prøve i norskfaget. Dei nasjonale prøvene i lesing omfattar tre aspekt: Elevane skal syne at dei kan: 1 finne informasjon 2 forstå og tolke 3 reflektere over og vurdere tekstens form og innhold 5. trinn: Elevane sine resultat på nasjonale prøver på 5. trinn vert presentert ved ein skala med tre meistringsnivå, der meistringsnivå 1 er lågast. Presentasjonen syner ein oversikt over prosentvis fordeling av elevar på meistringsnivå: Kommentar: Lesing er avgjerande for å tileigne seg kunnskap på mange område i livet. Det er eit mål å få fleire av elevane opp på eit høgare meistringsnivå Prøvene syner ein liten oppgang på meistringsnivå 3 frå førre skuleår, men ein klar nedgang frå åra før der. Over halvparten av elevane ligg på meistringsnivå 2. 12

8. trinn: Elevane sine resultat på nasjonale prøver på 8. trinn vert presenterte ved ein skala med fem meistringsnivåer, der meistringsnivå 1 er lågast. Presentasjonen syner ein oversikt over prosentvis fordeling av elevar på mestringsnivå: Kommentar: Året 2007/2008 utmerkar seg ved å ha 56,5% av elevane på meistringsnivå 3. Resultata for inneverande skuleår er litt bedre enn fjoråret på meistringsnivå 4 og 5, men me har også fleire på nivå 1 og 2 enn i fjor. Det må arbeidast spesielt med å få elevane på nivå 1 og 2 til å heve seg. 2.3.2 Nasjonale prøver, rekning Nasjonale prøver i rekning skal kartleggje i kva grad elevane har ferdigheter som er i samsvar med mål for den grunnleggjande ferdigheten rekning, slik den er integrert i kompetansemål i læreplanar for fag i LK06. Dette betyr at nasjonale prøver i rekning ikkje er ei prøve i matematikk som fag. Dei nasjonale prøvene i rekning dekkjer tre innhaldsområde: Tal Måling Statistikk 5. trinn: Prøvene i rekning tek utgangspunkt i korleis elevane brukar rekning i ulike faglege og daglegdagse samanhengar. Dette betyr at elevane på 5. trinn forstår korleis dei: 13

kan løyse ei gitt utfordring kan løyse problemet ved hjelp av rekneoperasjoner kan vurdere om svara er rimelege kan ha effektive strategiar for enkel talrekning Elevane sine resultat på nasjonale prøver på 5. trinn vert presentert ved ein skala med tre meistringsnivå, der meistringsnivå 1 er lågast. Presentasjonen viser ein oversikt over prosentvis fordeling av elevar på mestringsnivå: Kommentar: Ei positiv utvikling i rekning ved at det siste året er ein reduksjon på meistringsnivå 1, og ein auke på meistringsnivå 2. Det er også ein liten auke på meistringsnivå 3. Legg likevel merke til at året før hadde me motsatt tendens. 8. trinn Prøvene i rekning tek utgangspunkt i korleis elevane brukar rekning i ulike faglege og daglegdagse samanhengar. Dette betyr at dei: forstår og kan reflektere over korleis dei best kan løyse ei gitt utfordring kan løyse problemet ved hjelp av rekneoperasjoner kan vurdere om svara dei får er rimelege kan syne effektive strategiar for enkel talrekning Elevane sine resultat på nasjonale prøver på 8. trinn vert presentert ved ein skala med fem meistringsnivå, der meistringsnivå 1 er lågast. Presentasjonen viser ein oversikt over prosentvis fordeling av elevar på mestringsnivå: 14

Kommentar: Ein liten auke på høgaste nivå siste år, nedgang på nivå 3 og 4 og auke på nivå 1 og 2. Alle 3 åra har me flest elevar på nivå 3. Det må vera eit mål å auke antalet på nivå 4 og 5. 2.3.3. Karakterar matematikk, norsk og engelsk Standpunktkarakterar og karakterar frå eksamen i grunnskolen og i vidaregåande opplæring utgjer sluttvurderinga. Denne vurderinga gjev informasjon om kompetansen eleven har oppnådd i faget. Vurderinga skal ta utgangspunkt i måla i læreplanverket. Graderinga beskriv at karakteren: 1 uttrykkejr at eleven har svært låg kompetanse i faget 2 uttrykkjer at eleven har låg kompetanse i faget 3 uttrykkjer at eleven har nokså god kompetanse i faget 4 uttrykkjer at eleven har god kompetanse i faget 5 uttrykkjer at eleven har mykje god kompetanse i faget 6 uttrykker at eleven har svært god kompetanse i faget Karakterskalaen er 1-6. Beste karakter er 6. Karakterane syner gjennomsnittet. 15

Kommentar: Både standpunkt og eksamenskarakterane ligg mellom 3 og 4. Ål kommune skil seg lite frå samanlikningsgruppene. For matematikk og engelsk skriftleg eksamen ligg det ikkje føre tal for Ål i Skoleporten der alle data er henta frå. 2.3.4 Grunnskolepoeng Grunnskolepoeng er eit mål for det samla læringsutbyttet for elevar som vert sluttvurderte med karakterar. Karakterane vert brukt som kriterium for opptak til vidaregåande skole. Grunnskolepoeng er rekna ut som summen av elevane sine avsluttande karakterar, delt på antall karakterar og ganga med 10. Dersom det manglar karakterar i meir enn halvparten av faga, skal det ikkje reknast ut poeng for eleven. Grunnskolepoeng vert presentert som karaktergjennomsnitt med ein desimal. 16

Kommentar: Dei 2 siste åra ligg Ål litt under samanlikningsgruppene, og tendensen i Ål dei siste 3 åra har vore ein liten nedgang. 2.4 Spesialundervisning Opplæringslova 5-1 slår fast at elevar som ikkje kan få eit tilfredsstillande utbytte av det ordinære opplæringstilbodet, har rett til spesialundervisning. Det skal liggje føre ei sakkunnig vurdering av dei spesielle behova eleven har, og det skal fattast eit einskildvedtak basert på denne vurderinga. I Ål har antal elevar med spesialundervisning auka dei siste åra, det same gjeld sjølvsagt ressursar brukt på spesialundervisning. Skuleåret 2009/2010 hadde 13% av totalt elevtal i Ål spesialundervisning. Timetalsauken frå hausten 2006 til hausten 2009 utgjer i overkant av 4 lærarårsverk. I tillegg har assistenttimar knytta til spesialundervisning hatt ein betydeleg auke. 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 Auke Auke i % Elevtal 51 59 70 86 35 59 % Lærartimar 4032 5631 7473 7839 4133 47 % Antal elevar med spesialundervisning fordelt på trinn. 45 40 35 30 25 20 15 2009/2010 2008/2009 2007/2008 2006/2007 10 5 0 1.-4.trinn 5.-7.trinn 8.-10.trinn Kommentar: Her ser ein utviklinga gjennom 4 år: 2006/2007: Auke i antal elevar med spesialundervisning oppover i trinna. 2007/2008: Stor auke frå 1-4 trinn til 5-7 trinn med ein liten nedgang til ungdomstrinnet. Dei 2 siste åra: Same tendens som året før, men med større variasjon mellom trinna. Ut frå dette ser ein kor viktig det vil vera å intensivere arbeidet med tidleg innsats for å redusere behovet for spesialundervisning på mellom og ungdomstrinn. 17

2.5 Ressursauke, skole I perioden 2004 2009 har det vore ein betydeleg ressursauke utan at det har vore auke i elevtal. Storparten av grunnskulebudsjettet er løn, og tabellen under syner utviklinga i timeforbruk og stillingsauke i perioden. Tala er henta frå GSI. 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Endr Endr. i % Elevtal 647 642 626 663 627 645-2 Årstimar til undervisning 40 444 41 560 41 198 42 758 44 879 44 599 4 155 9 % Elevar spes. ped 38 44 51 59 70 86 48 56 % Spes.ped.timar einsk.vedt. 5 938 5 140 4 032 5 631 7 473 7 839 1 901 24 % Særskilt norsk einsk.vedt. 1 196 2 364 1 721 1 359 1 637 1 327 131 10 % Tospråkleg fagoppl. 1 425 0 0 0 0 114-1 311 Tilrettelagt opplæring/samisk 0 0 0 1 681 1 557 534 534 Sum 2 621 2 364 1 721 3 040 3 194 1 975-646 -33 % Ordinære årstimar = l.7-10 og 15 31 885 34 056 35 445 34 087 34 212 34 785 2 900 8 % Timar til kontaktlærar 1 054 1 027 1 520 1 291 1 407 1 754 700 40 % Timar til yrkesrådgjeving 256 256 290 290 290 290 34 12 % Timar til anna 2 752 2 728 2 138 2 342 3 135 3 193 441 14 % Assistenttimar, undervisning 3 176 4 677 5 593 8 646 9 359 11 135 7 959 50 % Lærarårsverk 63,29 60,98 60,98 65,73 69,75 68,41 5 7 % Adm. Ressurs 6,03 5,98 6,14 5,73 6,21 5,96 0-1 % Assistentressurs 5,01 3,93 5,28 7,23 10,57 11,30 6 56 % Timetalsauken har samanheng med følgjande faktorar: Timetalsauke frå staten 1,7 lærarårsverk Auka lokal ressursbruk, hovudsakeleg til spesialundervisning, 3,3 lærarårsverk og 6 assistentårsverk. I tillegg til timetalsauken har grunnskulane hatt kostnadsauke på følgjande område: Lønnsauke Øyremerka tilskot til norsk II er lagt i rammetilskotet, og påverkar nettoresultatet som auka utgift. Dette utgjer om lag kr. 750 000. 18

Tabellar som syner endringar i faste utgifter som skulane ikkje kan påvirke: Skyss: I skuleåret 2009/2010 var det 268 skysselevar i Ål. År 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Auke Beløp 1524000 1449000 1896000 2112000 1992000 2106000 582000 Energi: Ål kommune har fast, låg straumpris for eigne bygg. År 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Auke Beløp 663000 683000 751000 904000 908000 1018000 355000 3. HOVUDOMRÅDE BARNEHAGE I Ål er det 4 kommunale og 3 private barnehagar. Dette er: Namn Adresse Eigar Godkjenning Nordbygdene barnehage Leveld Ål kommune 2 avd, 48 plassar Sando barnehage Sando Normisjon 1 avd, 18 plassar Skattebøl barnehage Branesvegen Ål kommune 2 avd, 48 plassar Stallen barnehage Øvre-Ål Ingrid og Ivar Ådnegard 1 avd, 24 plassar Solflekken familiebarnehage Nedre Kolbotn Anne Lise Gasser 10 plassar Sundre barnehage Gartnarvegen Ål kommune 6 avd, 108 plassar Torpo barnehage Torpo Ål kommune 4 avd, 48 plassar 3.1 Barnehageforliket Det har skjedd mykje innanfor barnehageområdet dei siste åra. Med barnehageforliket i 2003 vart det sett fokus på utbygging, finansiering og rett til barnehageplass. Same år vart det innført investeringstilskot for å stimulere til utbygging og det vart innført skjønsmidlar for å sikre finansiering av barnehagesektoren. Lovfesta syskenmoderasjon og makssats på foreldrebetaling for barnehageplass vart innført i 2005. I 2009 vart rett til barnehageplass innført. Lov om barnehagar 12 a sikrar barn som søkjer plass i barnehage i hovudopptaket og som fyller 1 år innan utgangen av august same året, rett til barnehageplass. 3.1.1 Kapasitetsauke i Ål Også i Ål har me vore gjennom ein periode med utviding av kapasitet og utbygging. Torpo barnehage vart bygd ut med ein avdeling i 1999 og fekk ny garderobe i 2009. Skattebøl barnehage vart bygd ut med ein ny avdeling i 2005, medan Sundre barnehage fekk to nye avdelingar og ny administrasjon- og personalavdeling i 2009. Nordbygdene barnehage er også utvida med ein avdeling og skal ta i bruk nye lokale i 2010. Stallen barnehage utvida kapasiteten i 2009 og våren 2010 vart ein ny privat familiebarnehage godkjent. 19

Tala nedanfor viser auken i antal barn i barnehagane i Ål i perioden 2005-2010: 2010/2011 2008/2009 2008/2009 2007/2008 2006/2007 2005/2006 Ant. barn under 3 år 82 85 65 75 69 50 Ant. barn over 3 år 171 154 165 154 162 143 Sum 253 239 230 229 231 203 I tillegg kan det nemnast at behovet for fleire barnehageplassar også har hatt bakgrunn i at foreldre søkjer større plassar for barna sine. Frå at det var mest vanleg med to- og tredagarsplassar for nokre år sidan, er det no eit klart fleirtal der barna har fire- og femdagarslassar. Ein ser også ein klar tendens i at det har vorte meir vanleg å søkje barna inn i barnehage frå dei fyller eitt år. Tidlegare byrja fleirtalet av barna i barnehage når dei var to eller tre år. Som ein ser er det fleire årsakar til at det har vore behov for auka antal barnehageplassar i Ål dei siste åra. Pr d.d har Ål kommune full barnehagedekning og innfrir den lovbestemte retten til barnehageplass. Men det er svært lite å gå på, og sidan behovet vil variere mellom år, er ei utbygging under stadig vurdering. 3.1.2 Kvalitet og innhald I ein tilnærma fullt utbygd sektor er det no sett fokus på kvalitet og innhald. Regjeringa har tre mål for å sikre kvalitet i barnehagen: å sikre likeverdig og høg kvalitet i alle barnehagar å styrke barnehagen som læringsarena å sikre at alle barn skal få delta i eit aktivt og inkluderande fellesskap. Barnehagane i Ål har akkurat gjennomført ein ståstadsanalyse som bakgrunn for deltaking i eit regionalt prosjekt Felles løft for tidleg innsats. Pr. d.d er det for tidleg å seie noko om resultatet. Intensjonen med prosjektet er å auke kompetansen hjå dei tilsette i barnehagane slik at dei vert i stand til å identifisere vanskar og sette inn tiltak på eit tidlegare tidspunkt. Det vert gjennomført brukarundersøking i alle barnehagane annakvart år i regi av oppvekstkontoret. Siste gongen var i 2009 og denne viste at brukarane totalt sett er godt nøgd med barnehagane i Ål. På ein skala frå 1 til 6, der 6 er det beste, gav dei føresette i snitt 4,8 på den generelle totale kvaliteten på barnehagen. Undersøkinga viste at barnehagane samla scorar best på trivselen hjå barna (5,0), respektfull behandling (5,1) og tilgjengelegheit (5,3), medan det vart scora lågast på brukarmedverknad (4,6), informasjon (4,6)og fysisk miljø (4,3). Barnehagane har utarbeidd eigen tiltaksplan på bakgunn av resultat i eigen barnehage. 3.2 Ressursauke, barnehage Tal frå Kostra viser at utgiftene pr plass i barnehage har auka i takt med antal barn i barnehage. I 2004 kosta ein barnehageplass kr 11 650, medan i 2009 var summen pr barnehageplass auka til 30 377. Det er fleire årsakar til auken, men det viser seg at det er lønsauke som gjev det største utslaget. 20

Grunnbemanninga i barnehagen er 100 % pedagogisk leiar og 200 % assistent pr. avdeling. Bemanningsnormen har vore uendra i perioden 2004-2009 og er ingen grunn til at utgiftene pr. plass har auka. Derimot har lønsnivået auka kraftig dei siste åra. I same periode har årsløna i barnehage gjennomsnittleg auka med 65 000. Med om lag 45 heile stillingar utgjer dette ein kostnadsauke på om lag 3 millionar. Etter at dei fleste kommunale barnehagane no har vorte fleiravdelings barnehagar, har styrarressursen auka frå 35 % til 100 %. I tillegg har kom det frå 01.08.09 inn ein ny stilling som styrarassistent. Dette utgjer til saman nesten tre heile stillingar og er også med på å forklare auken i kostnad pr. plass. Ein annan årsak er auke i antal stillingar til styrking av barnegruppene i denne perioden. Antal barn med spesielle behov har auka og fleire har behov for å ha eigen assistent for å kunne vere i barnehagen. I 2004 var det under ei stilling til saman i alle barnehagane, medan i 2009 var tilnærma fire heile stillingar. 4. OPPSUMMERING 4.1 Skole Elevtalet er stabilt. Ål har færre elevar pr. lærar enn gjennomsnittet i Buskerud fylke og landet. Ål-skulen er godt bemanna. Elevundersøkinga syner at Ål har eit gjennomsnittleg bra læringsmiljø, men at det finst utviklingspotensiale. Læringsresultat: Ål skil seg lite ut frå samanlikningsgruppene. I dei faga som er målt, er det utviklingspotensiale i Ål. Spesialundervisning har hatt ein betydeleg auke, og dette er eit område som bør vurderast spesielt. Kostnadsauken i skolen har samanheng med fleire faktorar, der timetalsauke (inkl. spesialundervisning) og lønnsauke er dei viktigaste. 4.2 Barnehage Barnehageforliket er oppfylt i Ål, enn så lenge Barnehagane er med i det interkommunale prosjektet Felles løft for tidleg innsats. Brukarundersøkinga i barnehagane har eit positivt resultat, men det er også her utviklingspotensiale. Ål følgjer nasjonal bemanningsnorm for barnehagane. Kostnadsauken i barnehagane er i hovudsak knytta til auka lønsutgifter, auka adm. ressurs fordi barnehagane har vorte større, og auka bemanning til barn med spesielle behov. 21