Bremanger kontrollutval SEKOM-sekretariat www.sekom.no post@sekom.no Innkalling Utval: Bremanger kontrollutval Møtested: Formannskapssalen Dato: 27.01.2017 Tid: Kl. 09:00 maks kl 12:00 Innkalling: Faste medlemar i utvalet Rådmannen i sak 2 Revisor i sak 2-5 Dersom du ikkje kan møte: Meld frå på e-post: o Arnar Helgheim: ah@sekom.no (mobil: 975 81 418) Sakliste Sak nr. Sakstittel 01/17 Godkjenning av innkalling og sakliste 02/17 Skriv og meldingar 03/17 Prosjektplan for forvaltningsrevisjon: Tilpassa opplæring og spesialundervisning i skule og barnehage 04/17 Plan for forvaltningsrevisjon og selskapskontroll 2016-2019 - drøfting av vidare prioriteringar 05/17 Revisor si uavhengigheit 06/17 Årsmelding 2016 - Bremanger kontrollutval 07/17 Oppfølgingsliste og merknader 1-2017 Med helsing Nils Jørgen Sagebø Leiar
Kontrollutvalet SEKOM-sekretariat Saksnr. utval Utval Møtedato 01/17 Bremanger kontrollutval 27.01.2017 Arkiv Sakshandsamar Arnar Helgheim Godkjenning av innkalling og sakliste Tilråding frå SEKOM-sekretariat: (Kontrollutvalet gjer endeleg vedtak) Innkalling og sakliste vert godkjent.
Kontrollutvalet SEKOM-sekretariat Saksnr. utval Utval Møtedato 02/17 Bremanger kontrollutval 27.01.2017 Arkiv Sakshandsamar Arnar Helgheim Skriv og meldingar 32T Saksnummer Tittel 17/132-2 Oversikt over status forprosjektrekneskap 2017 Kommunestyret sitt vedtak om rapport frå forvaltningsrevisjon: Oppfølging av sjukefråvær Referat frå møte i styringsgruppa 16.12.16: Eventuell omorgansiering av den interkommunale revisjon i Sogn og Fjordane Rådmannen sitt tilsyn i forhold til risiko for misleghald Rådmannen sitt tilsyn risiko misleghald, svarbrev Bremanger Årsrapport 2016 - Skatteoppkrevjaren i Bremanger kommune Fylkesmannen: Tilsynsrapport. Skulens arbeid med elevane sitt utbytte av opplæringa - Hauge oppvekst Tilråding frå SEKOM-sekretariat (Kontrollutvalet gjer endeleg vedtak) Skriv og meldingar vert tekne til orientering.
Bremanger kommune Rådmann Arnar Helgheim Vår ref: Dykkar ref. Dato: 17/374 - - TOM 16.01.2017 Oversikt over status forprosjektrekneskap 2017 Eg syner til dykkar e-post datert 19.12.2016 Etter gjeldande investeringsreglement (vedteke 11.02.2016), 9.9.6 Sluttrapport prosjektrekneskap, skal det utarbeidast sluttrapport og prosjektrekneskap for alle investeringar. I tillegg til løpande rapportering til kommunestyret i økonomirapportar og årsrekneskap skal det etter 9.9.9 Sluttrekneskap, utarbeidast sluttrapport med prosjektrekneskap. For investeringsprosjekt over NOK 3 mio skal rekneskapen attesterast av revisor og sluttrapport handsamast av kontrollutval og kommunestyret. For prosjekt under NOK 3 mio skal sluttrapport leggjast fram for formannskapet. Vedlagd følgjer oversikt over pågåande og avslutta prosjekt med dato for kortid sluttrapport skal ligge føre. Dersom noko er uklart, ta kontakt. Helsing Tom Joensen Rådmann Dokumentet er elektronisk godkjent og har difor ingen signatur. Vedlegg. Kopi til: Audun Åge Røys Vedlegg: Status prosjektrappportering 20170116 Adresse Telefon: Org.nr. E-post postmottak: Internett Rådhuset, Postboks 104, www.bremanger.kommune.no 6721 Svelgen 57 79 63 00 959 318 166 Bankkontonr. 3776 07 50035 post@bremanger.kommune.no E-post sakshandsamar: tom.joensen@bremanger.kommune.no
PROSJEKTLISTE - RAPPORT 2016 Nr. Prosjektnamn PL Ramme Status % Rapport til Ferdig sluttrapp Merknad 2116 Svelgen oppvekst - ventilasjon U-skulen FH 7,5 mill 5 Rev/KST 31.10.2017 Krav pga dårleg luftkvalitet/innemiljø (målingar utf.) 2122 Hauge skule, bibliotek - kulturskule FH 1,0 mill 95 FSK 31.03.2017 Gjeld bibliotek 2143 Kalvåg oppvekst - uteområde FH 3,1 mill 100 Rev/KST 31.03.2017 Uteområde for barnehage/skule 2144 Kalvåg oppvekst - rassikring FH 3,0 mill 5 Rev/KST 31.10.2017 Rasvoll startast mai 2017, konsulent utgjer ca. 5% 2145 Kalvåg oppvekst VVA FH 7,0 mill 5 Rev/KST 31.10.2017 VVA-anlegg startar januar 2017, konsulent utgjer ca. 5% 2720 Stasjonen barnehage FH 3,0 mill 100 Rev/KST 28.02.2017 Budsjett redusert frå opphavleg 4,0 mill 3700 HDU - Hauge FH 26,3 mill 100 Rev/KST 28.02.2017 Tilskot frå Husbanken 7,5 mill 3705 Svelgen omsorgssenter FH 172,6 mill 100 Rev/KST 28.02.2017 Tilskot frå HB auka 56,8 mill frå til 79,1 mill 3726 ENØK-BSA GY 0,75 mill 100 FSK 31.01.2017 3813 Bremanger sjukeheim, Palliativ FH 2,0 mill 100 FSK 31.03.2017 Tilskot frå HB auka frå 0,8 mill til 1,1 mill 4100 Rehab kommunale Bygg GY 2,0 mill 100 FSK 31.03.2017 4100 Svelgen oppvekst - nye vindauge FH 2,0 mill 100 FSK 31.03.2017 Del av større rehabiliteringsprosjekt 4106 Rådhuset møblar FSK/KS GY 0,6 mill 100 FSK 31.01.2017 6201 Vassverk ytre - 7650 Kai Leirgulen 5,96 mill 100 Rev/KST 15.01.2017 7670 Landareal Kalvøya 25 mill 90 Rev/KST 31.05.2017 Sluttføring med VA + elektro i 2017 7050 Veg GY 1,0 mill 100 FSK 15.02.2017 7620 Bru GY 0,75 100 FSK 15.02.2017
Bremanger kommune JournalpostID: 16/12443 Sakshandsamar: Tom Joensen Dato: 02.12.2016 Saksframlegg Saksnr. Utval Møtedato 079/16 Kommunestyret 15.12.2016 Rapport frå forvaltningsrevisjon: Oppfølging av sjukefråvær Andre dokument i saka: 18.11.2016 Sak til kommunestyret: Forvaltningsrevisjon om oppfølging av sjukefråvær Vedlegg: 44_16 Rapport frå forvaltningsrevisjon Oppfølging av sjukefråvær - vedtak, utgreiing og rapport Sak til kommunestyret Forvaltningsrevisjon om oppfølging av sjukefråvær Kontrollutvalet sitt framlegg til vedtak: Rapport frå forvaltningsrevisjon om oppfølging av sjukefråvær vert teken til orientering. Rådmannen følgjer opp funn og tilrådingar i rapporten med vekt på: Sikre at oppfølginga av sjukmelde er i tråd med lov- og avtaleverk, og at oppfølginga vert dokumentert. Utarbeide rutinar som sikrar at kommunen søkjer fritak frå arbeidsgjevarperioden der det er aktuelt. Oppdatere skjema, rutinar og prosedyrar for registrering av sjukefråvær. Vidare arbeid med meir bruk av eigenmeldt i staden for legemeldt fråvær. Rådmannen informerer kontrollutvalet om oppfølginga av rapporten innan utgangen av 1. halvår 2017. Bakgrunn for saka: I tråd med vedteken plan for forvaltningsrevisjon er det gjennomført forvaltningsrevisjonsprosjekt vedk. kommunen si oppfølging av sjukefråvær. Forvaltningsrevisjonsrapport, med kontrollutvalet si tilråding vert lagt fram for kommunestyret for endeleg handsaming. Kommunestyret 15.12.2016: Handsaming: Tilleggspunkt frå Høgre og SP, foreslått av Elisabeth Birkeland Hatlenes, Høgre Vidare arbeid med meir bruk av eigenmeldt i staden for legemeldt fråvær. -samarbeid med legane om bruk av egenmeldt sjukmelding framfor legemeldt, ved kortvarig sjukmelding. -leiarar med personalansvar skal oppmode om meir bruk av eigenmeldt framfor legemeldt, ved kortvarig sjukdom.
-leiarkultur og oppfølging av dei tilsette bør i større grad ha fokus på instrukser og motivasjon om tydelege mål tal for sjukefråver. - nytt måltal for sjukefråver bør ligge på 6%. Det hadde vore ynskjeleg at leiar av kontollutvalet hadde vore tilstades ved handsming av saka i Kommunestyret. Det vart røysta for om tilleggsframlegg frå Elisabeth B. Hatlenes (Høgre) skal takast med i vedtaket. 9 røysta imot framlegget frå Høgre, 14 røysta for. Det vart røysta for framlegget frå Kontrollutvalet med tillegg av tilleggsframlegget frå Elisabeth B. Hatlenes. Vedtaket vart samrøystes vedteke. KST- 079/16 Vedtak: Rapport frå forvaltningsrevisjon om oppfølging av sjukefråvær vert teken til orientering. Rådmannen følgjer opp funn og tilrådingar i rapporten med vekt på: Sikre at oppfølginga av sjukmelde er i tråd med lov- og avtaleverk, og at oppfølginga vert dokumentert. Utarbeide rutinar som sikrar at kommunen søkjer fritak frå arbeidsgjevarperioden der det er aktuelt. Oppdatere skjema, rutinar og prosedyrar for registrering av sjukefråvær. Vidare arbeid med meir bruk av eigenmeldt i staden for legemeldt fråvær. Vidare arbeid med meir bruk av eigenmeldt i staden for legemeldt fråvær samarbeid med legane om bruk av egenmeldt sjukmelding framfor legemeldt, ved kortvarig sjukmelding. leiarar med personalansvar skal oppmode om meir bruk av eigenmeldt framfor legemeldt, ved kortvarig sjukdom. leiarkultur og oppfølging av dei tilsette bør i større grad ha fokus på instrukser og motivasjon om tydelege mål tal for sjukefråver. nytt måltal for sjukefråver bør ligge på 6%. Rådmannen informerer kontrollutvalet om oppfølginga av rapporten innan utgangen av 1. halvår 2017. Aktuelle lover, forskrifter avtale mm: Arbeidsmiljøloven Kommuneloven Saksopplysningar: Det vert vist til den vedlagde rapporten frå KRYSS Revisjon datert 14.11.16
Klipp med tilrådingar frå rapporten: Vert kommunen sine rutinar for oppfølging av sjukemelde følgde? Tilråding Revisor rår til at det vert sett i gong tiltak for å syte for at oppfølgingsarbeidet blir dokumentert i tråd med kommunens rutine/loggskjema, og i framhaldet av dette, i tråd med arbeidsmiljølova og folketrygdlova. Har kommunen rutinar for registrering av eigenmeldte og legemeldte sjukefråvær? Vert i tilfelle rutinane følgde? Tilråding Revisor rår til at Bremanger kommune føretar ein gjennomgang av skjema rutinar og prosedyrar med tanke på å gradere opp registreringsrutinane rundt sjukefråvær slik at dei kommuniserer med kommunelovas krav til «betryggende kontroll», slik dette er definert i denne rapporten. Korleis er tilhøvet mellom eigenmeldt og legemeldt sjukefråvær i Bremanger kommune samanlikna med andre? Kva gjer kommunen for at tilsette kan nytte eigenmelding ved sjukdom? Jf. avtale om Inkluderande Arbeidsliv. (Ingen tilråding) Har kommunen rutinar for å søkje fritak frå arbeidsgjevarperioden for tilsette med kroniske lidingar? Vert rutinane følgde? Tilråding Redvisjonen rår til Bremanger kommune å vurdere å utarbeide ordningar som sikrar at det blir søkt om fritak frå arbeidstakarperioden for alle aktuelle personar i organisasjonen. Tilråding frå SEKOM-sekretariatet Sekretariatet rår til at rapporten vert send vidare til kommunestyret med tilråding om at den vert teken til orientering og at rådmannen følgjer opp funn og tilrådingar med vekt på: Sikre at oppfølginga av sjukemelde er i tråd med lov- og avtaleverk, og at oppfølginga vert dokumentert Utarbeide rutinar som sikar at kommunen søkjer fritak frå arbeidsgjevarperioden der det er aktuelt. Vi rår også til at kontrollutvalet får informasjon om oppfølginga innan utgangen av første halvår 2017. Kontrollutvalet si handsaming (18.11.2016): Tilleggstilråding få sekretariatet om nytt kulepunkt: Oppdatere skjema, rutinar og prosedyrar for registrering av sjukefråvær. Framlegg i møtet om nytt kulepunkt:
Vidare arbeid med meir bruk av eigenmeldt i staden for legemeldt fråvær. KRYSS Revisjon ved Stig Årdal gjekk gjennom forvaltningsrevisjonsoppdraget. Bremanger kommune ved Randi Ytrehus og Grete Førde Hennøy deltok under saka. Tilråding med tilleggstilråding og framlegg i møtet vart samrøystes vedteken.
Fra: Terje Førde Sendt: 10. januar 2017 09:34 Til: Tom Joensen (Tom.Joensen@bremanger.kommune.no); post@bremanger.kommune.no Kopi: 'audun.age.roys@bremanger.kommune.no'; Sekom postmottak; Trine Havn Emne: Rådmannen sitt tilsyn i forhold til risiko for misleghald Vedlegg: Bremanger, Rådmannen tilsyn risiko misleghald, 050117.pdf Hei. Vedlagt følgjer vårt årlege skriv til rådmannen om rådmannen sine vurderingar kring rådmannen sitt interne tilsyn i høve risiko for misleghald, m.v., i kommunen. Skrivet er forankra i internasjonal revisjonsstandard for vårt arbeid. Vi viser til innhaldet i vårt skriv og tør be om tilbakemelding i saka innan 31.01.17. sendast attende hit pr. e-post. Svar kan gjerne Vi gjer merksam på at vårt brev er sendt kun elektronisk som vedlegg her; i pdf.format. Med helsing KRYSS Revisjon Terje Førde Dagleg leiar/revisjonssjef Mobil: 99 22 92 27 E-post: terje.forde@kryssrevisjon.no <mailto:terje.forde@kryssrevisjon.no>
Fra: Terje Førde Sendt: 12. januar 2017 09:52 Til: Sekom postmottak Emne: Rådmannen sitt tilsyn risiko misleghald, svarbrev Bremanger Vedlegg: Bremanger, svarbrev risiko misleghald, d 120117.pdf Viser til vårt skriv oversendt kommunen vedr. rådmannen sitt tilsyn i høve risiko for misleghald, m.v., i kommunen, d. 05.01.17, (som er oversendt SEKOM/kontrollutvalet tidlegare i eigen e-post herifrå). Det ligg no føre svarbrev frå Rådmannen i Bremanger, d. 12.01.17. Det vert vist til ordlyden i vårt skriv, samt til ordlyden i rådmannen sitt svarbrev attende til oss. Skrivet vert herved oversendt til informasjon for kontrollutvalet i kommune. Med helsing KRYSS Revisjon Terje Førde Dagleg leiar/revisjonssjef Mobil: 99 22 92 27 E-post: terje.forde@kryssrevisjon.no <mailto:terje.forde@kryssrevisjon.no>
Bremanger kommune Rådhuset Postboks 104 6721 Svelgen TILSYNSRAPPORT Skulens arbeid med elevane sitt utbytte av opplæringa Bremanger kommune Hauge oppvekst Sak 2016/1869
Innhald Samandrag... 3 1. Innleiing... 5 2. Om tilsynet med Bremanger kommune Hauge oppvekst... 5 2.1 Fylkesmannen fører tilsyn med offentlege skular... 5 2.2 Tema for tilsyn... 5 2.3 Om gjennomføringa av tilsynet... 6 3. Skulens arbeid med opplæringa i fag... 7 3.1 Rettslege krav... 7 3.2 Fylkesmannens observasjonar... 8 3.3 Fylkesmannens vurderingar og konklusjon...12 4. Undervegsvurdering for å auke eleven sitt læringsutbytte...14 4.1 Rettslege krav...14 4.2 Fylkesmannens observasjonar...15 4.3 Fylkesmannens vurderingar og konklusjon...19 5. Undervegsvurdering som grunnlag for tilpassa opplæring og spesialundervisning...21 5.1 Rettslege krav...21 5.2 Fylkesmannens observasjonar...21 5.3 Fylkesmannens vurderingar og konklusjon...23 6. Vurdering av behov for særskild språkopplæring...25 6.1 Rettslege krav...25 6.2 Fylkesmannens observasjonar...25 6.3 Fylkesmannens vurderingar og konklusjon...26 7. Førehandsvarsel om vedtak...27 8. Kommunen sin frist til å rette...28 Vedlegg: Dokumentasjonsgrunnlaget...29 2
Samandrag Tilsynsrapporten gir ikkje ei heilskapsvurdering av skuleeigaren og skulen. Rapporten omhandlar berre resultat knytt til temaet som er valt og på det tidspunktet tilsynet er gjennomført. Når det gjeld metode for tilsyn etter opplæringslova, har Utdanningsdirektoratet utarbeidd eiga handbok som Fylkesmannen skal nytte. Handboka 1 ligg på Utdanningsdirektoratet sine nettsider. Tema og føremål Temaet for tilsynet er retta mot skulens arbeid med elevane sitt utbytte av opplæringa. Det overordna formålet med tilsynet er å medverke til at alle elevar får eit godt utbytte av opplæringa. Hovudpunkt i tilsynet er: Skulens arbeid med opplæringa i fag, undervegsvurdering for å auke elevane sitt læringsutbytte, undervegsvurdering som grunnlag for tilpassa opplæring og spesialundervisning, og vurdering av behov for særskild språkopplæring. Gjennomføring Den 11. juni gjennomførte Fylkesmannen ei dagsamling på Nordfjordeid om det felles nasjonale tilsynet 2014-2017 for kommunar i Nordfjord, dvs. kommunane Bremanger, Gloppen, Selje og Stryn. Under samlinga vart det informert om at det hausten 2016 ville bli gjennomført tilsyn i regionen. Informasjon om Utdanningsdirektoratet sitt rettleiingsmateriell, lovkrava og metoden for tilsynet var tema på samlinga. Det vart òg lagt vekt på at kommunane og skulane, uavhengig av om dei fekk tilsyn, burde nytte tida framover til å vurdere eigne system og praksis opp mot tilsynstemaet. Tilsynet med Hauge oppvekst i Bremanger kommune vart opna gjennom varselbrev 23.06.2016. Den 06.10.2016 gjennomførte vi intervju med rektor og lærarar som underviser på 8. 9.og 10. årstrinn i faga kunst og handverk, norsk og matematikk. Elevane på 8., 9. og 10. årssteg svarte på eit spørjeskjema med åtte spørsmål om undervegsvurdering i faga kunst og handverk, norsk og matematikk. I rapporten vert dette omtalt som spørjesundersøking. Det er levert inn anonyme elevsaker om spesialundervisning og særskild språkopplæring. Kommunen mottok ein førebels tilsynsrapport 24.10.2016 og vi gjennomført sluttmøte med kommunen og skulen 07.11.2016. 1 Metodehåndbok for tilsyn - en håndbok for tilsyn i metode for tilsyn etter barnehageloven og opplæringsloven. 3
Kommunen fekk frist til 14.11.2016 til eventuelt å kommentere førebels tilsynsrapport. Vi har ikkje motteke skriftlege kommentarar innan fristen. Fylkesmannens vurderingar og konklusjonar er baserte på intervju og skriftleg dokumentasjon, sjå vedlegg. Regelverksbrot Det er avdekt regelverksbrot under følgjande undertema: Skulens arbeid med opplæringa i fag Undervegsvurdering som grunnlag for tilpassa opplæring og spesialundervisning Status på rapporten og vegen vidare Fylkesmannen har i kapitla 3 og 5 konstatert regelverksbrot når det gjeld skulens arbeid med opplæringa i fag og undervegsvurdering som grunnlag for tilpassa opplæring. Det er kommunen som har det overordna ansvaret for at krava i opplæringslova blir etterlevde, jf. opplæringslova 13-10 første ledd. Kommunen er derfor adressat for denne tilsynsrapporten. Bremanger kommune får ein frist til å rette regelverksbrota, jf. kommunelova 60 d. Frist for retting er 01.03.2017. Kommunen må innan denne datoen sende Fylkesmannen ei erklæring om at det ulovlege forholdet er retta. Dersom regelverksbrot ikkje er retta innan den fastsette fristen, vil Fylkesmannen vedta pålegg om retting. Eit eventuelt pålegg om retting vil ha status som enkeltvedtak og kan klagast på, jf. forvaltningslova kapittel VI. 4
1. Innleiing Fylkesmannen opna 23.06.2016 tilsyn med skulens arbeid med elevane sitt utbytte av opplæringa ved Hauge oppvekst i Bremanger kommune. Felles nasjonalt tilsyn 2014-17 handlar om elevane sitt utbytte av opplæringa og består av tre område for tilsyn: Skulens arbeid med elevane sitt utbytte av opplæringa (som denne rapporten handlar om), forvaltningskompetanse og skulebasert vurdering. Utdanningsdirektoratet har utarbeidd rettleiingsmateriell 2 knytt til tilsynet, og Fylkesmannen har gjennomført informasjons- og rettleiingssamlingar. Det er kommunen som har det overordna ansvaret for at krava i opplæringslova blir etterlevde, jf. opplæringslova 13-10 første ledd. Kommunen er derfor adressat for denne tilsynsrapporten. Tilsynet har avdekt regelverksbrot når det gjeld skulens arbeid med opplæring i fag og undervegsvurdering som grunnlag for tilpassa opplæring og spesialundervisning. 2. Om tilsynet med Bremanger kommune Hauge oppvekst 2.1 Fylkesmannen fører tilsyn med offentlege skular Fylkesmannen fører tilsyn med kommunen som offentlege skular, jf. opplæringslova 14-1 første ledd. Fylkesmannens tilsyn på opplæringsområdet er tilsyn med det lovpålagde, jf. kommunelova 60 b. Fylkesmannens tilsyn med offentlege skular er utøving av mynde og skjer i samsvar med reglane for dette i forvaltningsretten. I dei tilfella der Fylkesmannen konkluderer med at eit rettsleg krav ikkje er oppfylt, blir dette sett på som regelverksbrot, uavhengig av om det er opplæringslova eller forskrifter fastsett i medhald av denne lova som er brotne. 2.2 Tema for tilsyn Temaet for tilsynet er retta mot kjerneverksemda ved skulen: skulens arbeid med elevane sitt utbytte av opplæringa. Det overordna formålet med tilsynet er å medverke til at alle elevar får eit godt utbytte av opplæringa. Hovudpunkt i tilsynet vil vere: Skulens arbeid med opplæringa i fag Undervegsvurdering for å auke elevane sitt læringsutbytte Undervegsvurdering som grunnlag for tilpassa opplæring og spesialundervisning Vurdering av behov for særskild språkopplæring 2 http://www.udir.no/regelverk/tilsyn/_tilsyn/rettleiingsmateriell-for-felles-nasjonalttilsyn-2014-2017/ 5
Tilsynet skal medverke til at kommunen som skuleeigar syter for at elevane: får kjennskap til og opplæring i måla som gjeld for opplæringa får tilbakemeldingar og blir involverte i eige læringsarbeid for å auke utbyttet av opplæringa får vurdert kontinuerleg kva for utbytte dei har av opplæringa blir følgde opp og får nødvendig tilrettelegging når utbyttet av opplæringa ikkje er tilfredsstillande Manglande etterleving av regelverket kan føre til at elevane ikkje får realisert sine moglegheiter eller får lite utbytte av opplæringa. 2.3 Om gjennomføringa av tilsynet Tilsyn med Bremanger kommune vart opna gjennom brev 23.06.2016. Fylkesmannen har kravd at kommunen legg fram dokumentasjon med heimel i kommunelova 60 c. Fylkesmannens vurderingar og konklusjonar er baserte på skriftleg dokumentasjon og opplysningar frå intervju, sjå vedlegg. 6
3. Skulens arbeid med opplæringa i fag 3.1 Rettslege krav Nedanfor har vi opplyst om dei rettslege krava for tilsynet med skulens arbeid med opplæringa i fag. Vi viser òg til kva for reglar i opplæringslova og forskrift til opplæringslova krava er knytte til. Rektor skal sikre at innhaldet i opplæringa er knytt til kompetansemål i faget Undervisningspersonalet skal leggje til rette og gjennomføre opplæringa etter Læreplanverket for Kunnskapsløftet (LK06), jf. opplæringslova 2-3 og forskrift til opplæringslova 1-1. Det vil seie at opplæringa skal ha eit innhald som byggjer på kompetansemåla i læreplanen og medverkar til at dei blir nådde. Rektor må organisere skulen slik at dette blir sikra, jf. opplæringslova 2-3. Rektor skal sikre at undervisningspersonalet tek vare på eleven sin rett til å kjenne til mål for opplæring og kva som blir vektlagt i vurderinga av eleven sin kompetanse Undervegsvurdering skal brukast som ein reiskap i læreprosessen og medverke til å forbetre opplæringa, jf. forskrift til opplæringslova 3-2. Eleven skal kjenne til kva som er måla for opplæringa og kva som blir vektlagt i vurderinga av hans eller hennar kompetanse, jf. forskrift til opplæringslova 3-1. Det inneber at elevane må kjenne til kompetansemåla i læreplanane for faga, og at dei er grunnlaget for vurderinga av eleven sin kompetanse. Dei skal òg kjenne til kva læraren legg vekt på når læraren vurderer ein prestasjon. Frå og med 8. trinn skal elevane kjenne til kva som skal til for å oppnå dei ulike karakterane. Kravet til at dette skal vere kjent, inneber noko meir enn at informasjonen er tilgjengeleg for elevane. Rektor må organisere skulen for å sikre at undervisningspersonalet formidlar dette til elevane. Rektor skal sikre at opplæringa dekkjer alle kompetansemåla på hovudtrinnet / i faget og dei individuelle opplæringsmåla i IOP. Undervisningspersonalet skal leggje til rette og gjennomføre opplæringa etter LK06, jf. opplæringslova 2-3 og forskrift til opplæringslova 1-1. For dei fleste fag i grunnskulen og for nokre fag i vidaregåande skule er kompetansemåla førte opp per hovudtrinn eller etter fleire års opplæring. I slike tilfelle må rektor sikre at elevane får opplæring i alle kompetansemåla i faget / på hovudtrinnet gjennom opplæringsløpet. Opplæringslova 5-5 heimlar at ein elev som får spesialundervisning, kan ha unnatak frå kompetansemåla i dei ordinære læreplanane. Gjeldande opplæringsmål for eleven skal da gå fram av ein individuell opplæringsplan (IOP). I slike tilfelle må skulen sikre at opplæringa for eleven dekkjer dei individuelle måla. Alle elevar som har vedtak om spesialundervisning, skal ha IOP. Skulen skal utarbeide ein individuell opplæringsplan (IOP) for alle elevar som får spesialundervisning, jf. opplæringslova 5-5. Det må gå fram av IOP-en kva for tidsintervall han gjeld for. Innhaldet i IOP-en skal samsvare med enkeltvedtaket når det gjeld innhaldet i opplæringa og synleggjere eventuelle avvik frå LK06. 7
IOP-en skal vise mål for og innhaldet i opplæringa og korleis opplæringa skal gjennomførast, jf. opplæringslova 5-5. Reglane for innhald i opplæringa gjeld så langt dei passar for spesialundervisninga. Det kan føre til at måla for opplæringa vik av frå kompetansemåla i læreplanane i LK06. Før skulen/kommunen gjer eit enkeltvedtak om spesialundervisning, skal PPT utarbeide ei sakkunnig vurdering. Den sakkunnige vurderinga skal gje tilråding om innhaldet i opplæringa, mellom anna realistiske opplæringsmål for eleven, og kva for opplæring som gjev eleven eit forsvarleg opplæringstilbod. Vedtaket om spesialundervisning skal byggje på den sakkunnige vurderinga, og eventuelle avvik må grunngjevast. Vedtaket om spesialundervisning fastset rammene for opplæringa og dermed innhaldet i IOP-en. IOPen kan først takast i bruk etter at det er gjort enkeltvedtaket om spesialundervisning. IOP-en må ha eigne mål for opplæringa når eleven si opplæring vik av frå LK06, og skulen må ha ein innarbeidd framgangsmåte for å sikre at IOP-en er samordna med planane for den ordinære opplæringa (klassen). Reglane om innhald i opplæringa (kompetansemåla i læreplanane) gjeld for spesialundervisning så langt dei passar, jf. 5-5 i opplæringslova. Skulen skal leggje vekt på utviklingsmoglegheitene for eleven og dei opplæringsmåla som er realistiske innafor det same totale undervisningstimetalet som for andre elevar, jf. opplæringslova 5-1. Den individuelle opplæringsplanen skal vise måla for opplæringa, jf. opplæringslova 5-5. Dersom vedtaket om spesialundervisning ikkje inneheld avvik frå LK06, eller berre har færre kompetansemål i eit fag enn i den ordinære læreplanen, må dette òg komme klart fram i IOP-en. Det må òg komme klart fram i kva for fag eller delar av fag eleven eventuelt skal følgje ordinær opplæring (i klassen). Skulen må ha ein framgangsmåte som opplyser om korleis ein skal sjå spesialundervisninga og den ordinære opplæringa i samanheng / arbeide saman i slike tilfelle. Framgangsmåten må vere kjent og innarbeidd av dei som har ansvaret for å utvikle IOP-en og for å gjennomføre opplæringa. 3.2 Fylkesmannens observasjonar Fylkesmannens vurderingar og konklusjonar er baserte på innsendt skriftleg dokumentasjon, innsendte eigenvurderingar og opplysningar gitt i intervju av rektor, elevar og lærarar på 8., 9. 10. årssteg i faga; kunst og handverk, norsk og matematikk. Det er òg gjennomført ei spørjeundersøking med alle elevar på ungdomstrinnet. 1.1 Sikrar rektor at undervisningspersonalet knyter innhaldet i opplæringa til kompetansemål i det enkelte fag? I skulens årshjul går det fram at lærarane i august/september skal arbeide med årsplanar/halvårsplanar (og vekeplanar) i fag. Dei skal gå igjennom kompetansemål i Læreplan for kunnskapskapsløftet og IOP med elevane. Lærarane skal òg gå igjennom læringsmål og vurderingskriterium med elevane. Det er sendt inn oppdaterte lokale læreplanar i faga kunst og handverk, norsk og matematikk der det er ført opp kompetansemål i faga. Det er vidare sendt inn vekeplanar for 4.,7. og 8. trinn for veke 38/2016 der det er ført opp læringsmål i faga. 8
I skulens årshjul står det at teama på skulen skal vurdere behov for nye læreverk i april, og det kjem fram i intervju med dei tilsette at det er kjøpt inn nye læreverk i fleire fag dei siste to-tre åra. Det kjem vidare fram i intervju med rektor at skulen har læreverk som ikkje tek opp i seg alle kompetansemåla i den nasjonale læreplanen, og at han aktiv etterspør på kva måte lærarane kompletterer med anna læringsmiddel i opplæringa. Rektor forklarar i intervju at han føl systematisk med på Utdanningsdirektoratet sin informasjon, t.d. den årlege informasjonen om nytt for barnehage- og skuleåret. Han tek opp alle endringar med dei tilsette på planleggingsdagane om hausten. Dei tilsette stadfestar at dei får slik informasjon og at dei må omsetje endringane til den lokale læreplanen. Det vert òg diskutert på lærarteama. Rektor nyttar skulevandring som metode, dvs. observasjon av undervisninga som leiingsverkty. Til no har tema for skulevandringa vore klasseleiing, men i mars 2017 skal det gjennomførast skulevandring der tema vil bli eleven sitt utbytte av opplæringa. Det er stadfesta i intervju med elevane at rektor har vore inne og observert undervisninga nokre gonger i haust. Dei forklarar «Vi har snakka om at dersom rektor kjem inn i klasserommet, så skal han sjå på korleis elevane har det og korleis lærarane driv undervisninga». 1.2 Sikrar rektor at undervisningspersonalet tek vare på eleven sin rett til å kjenne til mål for opplæringa? Fagplanane og vekeplanane er tilgjengelege for elevar og føresette i læringsplattforma Fronter. Det er stadfesta gjennom intervju med lærarane at dei snakkar med elevane om kompetansemåla på fagplanen ved oppstarten av skuleåret. Nær 100 prosent av elevane på ungdomstrinnet har i spørreundersøkinga stadfesta at dei blir «forklart kva som er mål for opplæringa på ein måte som gjer at dei forstår kva dei skal lære». Skulen har rutine for at elevane får kome med innspel til årsplanen i fag. Lærarane forklarar i intervju at elevane i hovudsak kjem med innspel til aktivitetar i undervisninga. Rektor fortel i intervju at skulen har endra utforminga av årsplanane i fag i samband med tilsynet, og han reflekterer over korleis det er mogleg for han å sikre at elevane i enda større grad får kome med innspel. Det er sendt inn døme på oppgåver som er gjeve til elevane i faga der det går fram kva kva som er kompetansemål, læringsmål og kjenneteiken på måloppnåing (kopla til karakter). 9
1.3 Sikrar rektor at undervisningspersonalet tek vare på eleven sin rett til å kjenne til kva som blir vektlagt i vurderinga av eleven sin kompetanse? 85 prosent av elevane meiner at dei får vite kva læraren legg vekt på når arbeid i fag blir vurdert. I malen for lokale læreplanar i fag skal det stå kjenneteiken på høg måloppnåing. Det kjem fram i intervju med ein lærar at «Eg veit ikkje om det er ein bestemt grunn til at det berre er høg grad av måloppnåing på fagplanen. Kanskje handlar det om plass [på skjemaet]. Eg lagar i tillegg vurderingskriteria med ulik grad av målopnåing. Vi er ikkje bedt om å lage vurderingskriteria med ulik grad av måloppnåing». Rektor forklarar i intervju at skulen har arbeidd særskilt med å utarbeide vurderingskriterium i samband med tilsynet og at dei har blitt betre i dette arbeidet. «Eg har ikkje hatt god nok kontroll på utarbeidde vurderingskriterier i alle fag på alle årssteg. Eg er blitt meir systematisk i å kontrollere det som vert utarbeidd av vurderingskriteriet på skulen.( ) Vi har diskutert at det berre står høg grad av måloppnåing på årsplanane. Det kan godt hende at vi bør leggje inn både høg, middels og låg grad av måloppnåing i årsplanane på ungdomssteget». Rektor forklarar òg «på ungdomssteget har eg tenkt på vurderingskriterier kjenneteiken på ulik grad av måloppnåing- men ikkje tenkt på dette systematisk i forhold til barnesteget. ( ) Eg har ikkje tenkt godt nok over korleis desse kriteria skal nyttast til vurdering utan karakter. Vurderingane som vert gjort på utviklingssamtalane kan verte for generelle.» Innsendte vurderingsnotat skrive av faglærarar på skulen syner at elevar kan få vurderingar i fag som; «Skriveleksa er grundig og flott gjort. XX arbeider godt og konsentrert i timane. Kjem fort i gang med arbeidet. Har fokus på det han skal arbeide med og får gjort mykje. Arbeider sjølvstendig og gjer grundig og utfyllande arbeid. Fin orden i skrivebøkene» (norsk 17.11.2015). 1.4. Sikrar rektor at opplæringa samla dekkjer alle kompetansemåla på hovudtrinnet? Kompetansemåla i fag skal stå på dei lokale fagplanane og desse planane vert lasta opp av lærarane i Fronter, slik at dei er tilgjengelege for mellom anna leiinga. Rektor forklarer i intervju at det er lærarane som må kontrollere at kompetansemåla på hovudtrinnet er dekka i fagplanane, på same måte som dei må kontrollere at læreverka er dekkande opp mot kompetansemål i den nasjonale læreplanen. Det vert stadfesta i intervju at rektor kan lese fagplanane i Fronter og på denne måten har han anledning til å sjekke kompetansemåla på hovudsteget. Det vert òg stadfesta i intervju med rektor og lærarane at rektor etterspør korleis lærarane supplere læreverk, dersom læreverket ikkje dekkjer alle kompetansemåla i Kunnskapsløftet. 10
Rektor forklarar i intervju at «Eg må så kontrollere, og eg klarer kanskje ikkje å kontrollere dette fullt ut i alle fag». Ein lærar forklarar i intervju at «Rektor skal ha tilgang til fagplanane og eg trur han sjekker at alle kompetansemåla på hovudtrinnet er dekka. Eg opplever at rektor føl med på endringar i kompetansemål i læreplanen». 1.5 Sikrar rektor at opplæringa samla dekkjer alle dei individuelle opplæringsmåla i dei individuelle opplæringsplanane (IOP)? Rektor forklarar i si eigenvurdering at han godkjenner alle IOP-ar og årsrapportar om spesialundervisning i Oppad sikker sone. Skulen har sendt inn dokument som syner at IOP-ar er sendt til elektronisk godkjenning til rektor. Skulen har sendt inn tre anonymiserte enkeltvedtak om spesialundervisning. Både IOP-ar og årsrapportar har ein omfattande gjennomgang av individuelle opplæringsmål og innhaldet i spesialundervisninga. 1.7 Har alle elevar som har vedtak om spesialundervisning IOP? I handbok for Hauge skule (oppdatert haust 2015) går det fram at skulen skal utarbeide IOP for elevar med enkeltvedtak om spesialundervisning. Skulen har sendt inn tre enkeltvedtak om spesialundervisning der det er laga IOP for elevane. 1.8 Samsvarer innhaldet i IOP-en med enkeltvedtaket når det gjeld innhaldet i opplæringa, medrekna når det er gjort avvik frå LK06? I handbok for Hauge skule (oppdatert haust 2015) står det at «Utforminga av IOP skal stemme overens med den sakkunige vurderinga og enkeltvedtaket (sjå eigen rutine for utforming av IOP». Skulen har sendt inn døme på enkeltvedtak der IOP-en samsvarar med enkeltvedtaket og sakkunnig tilråding frå PPT. I malen for IOP er det lagt inn ein kolonne der det skal gå fram om eleven har avvik frå ordinære kompertansemål. Rektor skriv i si eigenvurdering at «Rektor ser at enkeltvedtaka viser for mykje til sakkunnig vurdering og må bli meir detaljert på kva som skal vere innhaldet i undervisninga». 11
1.9 Har IOP-en eigne mål for opplæringa når eleven si opplæring skal avvike frå ordinære læreplanar? I malen for IOP er det lagt inn ein kolonne det det skal gå fram om eleven har avvik frå ordinære kompertansemål. Skulen har sendt inn døme på IOP-ar der det er utarbeidd eigne mål for opplæringa. 1.10 Har skulen ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at IOP-en er samordna med den ordinære opplæringa (klassen)? Rektor svarar nei på dette spørsmålet i si eigenvurdering. Det vert forklart i intervju med rektor og ein av lærarane at det er læraren med ansvar for spesialundervisninga som har ansvar for å samordne spesialundervisninga med den ordinære opplæringa i klassen. I eigenvurdering til ein av lærarane vert det forklart at samordninga heng saman med omfanget av avvik frå ordinære kompetansemål. «Til ein elev som har stort avvik frå dei ordinære læringsmåla, er samordninga ikkje like sterk. Uansett brukar ein som oftast klassen sin vekeplan som utgangspunkt, og samordnar den individuelle opplæringa med klassen sine planar i den grad det er til det beste for eleven.» 3.3 Fylkesmannens vurderingar og konklusjon Med sikre meiner vi at rektor både må gje føringar og ha oppfølging slik at skulen har eit system. Vi finn at rektor sikrar at undervisningspersonalet knyter innhaldet i opplæringa til kompetansemål i faga og ivaretek eleven sin rett til å kjenne til mål for opplæringa. Føremålet med vurdering er å fremje læring undervegs og uttrykkje kompetanse undervegs og ved avslutninga av faget. For at vurdering skal støtte elevenes læring, må elevane vite kva læraren legg vekt på. Eit alternativ er å beskrive kriterier og/eller kjenneteikn på måloppnåing i opplæringa. Det kan bidra til at det er tydeleg både for lærarane og elevane kva det er forventa at elevene skal meistre, og kva læraren vektlegg i vurderinga. Det kan også bidra til at elevane får auka forståing for eiga læringsprosess og korleis dei kan utvikle seg vidare. Rektor har i for liten grad oppfølging av arbeidet som gjeld å sikre at elevane er kjende med kva som er vektlagt i vurderinga av elevane sin kompetanse og grunnlaget for vurderinga. 12
Grunnlaget for vurdering i fag er kompetansemåla i læreplanen. Det tyder at elevens samarbeidsevne, faglege interesse, sjølvstende, initiativ og innsats 3 ikkje skal vere ein del av vurderingskriteriet i faget. Det er heller ikkje høve til å trekke inn orden og åtferd i vurderinga av kompetansen, jf. forskrift til opplæringslova 3-3. Elevane har rett til opplæring i samsvar med Læreplanverket for Kunnskapsløftet. Timar og kompetansemål i dei enkelte fag er rettsleg bindande. Rektor har ansvar for å organisere skolen i samsvar med Læreplanverket for Kunnskapsløftet. Det konkrete innhaldet i opplæringa, korleis opplæringa skal organiserast og kva arbeidsmåtar som skal nyttast i opplæringa, skal fastsetjast på lokalt nivå. Likevel har rektor og undervisningspersonalet ei plikt til å gjennomføre og tilretteleggje opplæringa i tråd med læreplanane. Rektor har ansvaret for å forsikre seg om at opplæringa dekkjer alle kompetansemåla i aktuelle læreplaner for alle elever. Det vert forklart at rektor på Hauge oppvekst kan sjekke at dei lokale læreplanane dekkjer alle kompetansemål på hovudttrinnet, men vi kan ikkje sjå at det er dokumentert eit system som sikrar at dette vert gjort i dag. Det vil seie at rektor både må gje klare føringar og ha oppfølging med tanke på å sikre at opplæringa dekkar alle kompetansemål på hovudtrinnet. Før skulen lagar ein IOP skal rektor gjere eit enkeltvedtak som fastset innhaldet i opplæringa. Dette vedtaket legg føringar for innhaldet i IOP-en. Skulen har sendt inn døme på enkeltvedtak der det i liten grad blir klargjort kva som skal vere innhaldet i spesialundervisninga, slik som også rektor påpeikar. Vi viser til Utdanningsdirektoratet sin rettleiar om spesialundervisning som ligg på udir.no 4. Vi finn at rektor sikrar at innhaldet i spesialundervisninga gjennom å kontrollere at det vert utarbeidd IOP for elevar med vedtak om spesialundervisning og at opplæringa dekkar alle dei individuelle opplæringsmåla i IOP. Rektor må syte for at skulen har ein innarbeidd framgangsmåte som sikrer at IOP-ar er samordna med den ordinære opplæringa. Vi finn at planane for spesialundervisninga for elevar på skulen til vanleg blir samordna med den ordinære opplæringa, men lærarar seier i intervju at samordninga kan bli enda betre. Skulen sitt arbeid med opplæring i fag imøtekjem ikkje alle dei aktuelle lovkrava. 3 Grunnlaget for vurdering i fag er kompetansemåla. Faktorar som orden og oppførsel, fråvær, arbeidsinnsats og forutsetningar skal ikke liggje til grunn for vurderinga i fag, dersom dette ikke fremgår av kompetansemåla. Om eleven er tilstades, arbeidsinnsatsen og orden er viktige forutsetningar for læring, men skal vurderast i dialog om annan utvikling og vurdering av orden og oppførsel. Unnataket er i kroppsøving, kor innsats inngår som ein del av vurderingsgrunnlaget. 4 Eit enkeltvedtak vil som oftast ha ein saksbehandlingsfeil dersom enkeltvedtaket ikkje seier noe om organiseringa av opplæringen, i kva fag eleven har behov for særskilt opplæring eller kva som skal vere innhald i opplæringstilbudet», jf. pkt. 7.2. i rettleiaren. 13
4. Undervegsvurdering for å auke eleven sitt læringsutbytte 4.1 Rettslege krav Nedanfor har vi opplyst om dei rettslege krava for tilsynet med skulens arbeid med undervegsvurdering for å auke eleven sitt læringsutbytte av opplæringa. Vi viser òg til kva for reglar i opplæringslova og/eller i forskrift til opplæringslova krava er knytte til. Elevane skal få rettleiing i kva for kompetansemål frå LK06 eller mål i IOP-en som opplæringa er knytt til. Elevane skal bli kjende med måla for opplæringa, jf. forskrift til opplæringslova 3-1. Dette gjeld for alle årstrinn og gjeld òg for elevar med individuelle mål i ein IOP. Elevane skal bli i stand til å forstå kva dei skal lære, og kva som er formålet med opplæringa. Lærarane gjennomfører opplæringa og må kommunisere dette til elevane. Elevane skal få rettleiing i kva det blir lagt vekt på i vurderinga i faget. Eleven skal kjenne til kva som blir vektlagt i vurderinga av hans eller hennar kompetanse, jf. forskrift til opplæringslova 3-1. Det inneber at elevane skal kjenne til kva som kjenneteiknar ulik grad av kompetanse, og kva det blir lagt vekt på i vurderinga av ein prestasjon. Kravet til at det skal vere kjent for eleven, inneber at det ikkje held at informasjonen ligg på Internett, eller at ein kan få informasjonen ved å spørje læraren. Lærarane må kommunisere grunnlaget for vurderinga til elevane. Elevane skal få tilbakemeldingar på kva dei meistrar, og rettleiing i kva dei må gjere for å auke sin kompetanse. Vurderinga undervegs i opplæringa skal gje god tilbakemelding og rettleiing til eleven og vere ein reiskap i læreprosessen, jf. forskrift til opplæringslova 3-2. Undervegsvurdering skal medverke til at eleven aukar sin kompetanse i fag, jf. forskrifta 3-11. Undervegsvurderinga skal elevane få løpande og systematisk, ho kan både vere skriftleg og munnleg, skal innehalde grunngjeven informasjon om kompetansen til eleven og skal gjevast med sikte på fagleg utvikling. Elevane skal involverast i vurderinga av eige læringsarbeid. Elevane skal delta aktivt i vurderinga av eige arbeid, eigen kompetanse og eiga fagleg utvikling, jf. forskrift til opplæringslova 3-12. Lærarane må syte for at elevane blir involverte i dette. Eleven si eigenvurdering skal vere ein del av undervegsvurderinga. Elevane skal frå og med 8. årstrinn få halvårsvurderinga utan karakter midt i opplæringsperioden i alle fag og på slutten av opplæringsåret i fag som ikkje er avslutta. Skulen må ha ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at lærarane i halvårsvurderinga gjev informasjon om elevane sin kompetanse i faga og rettleiing om korleis elevane kan auke kompetansen sin. Halvårsvurdering i fag er ein del av undervegsvurderinga og skal uttrykkje eleven sin kompetanse knytt til kompetansemåla i læreplanverket, jf. forskrift til opplæringslova 3-13. Halvårsvurdering skal òg gje rettleiing i korleis eleven kan auke kompetansen sin i faget. Halvårsvurdering utan karakter skal elevane få gjennom heile grunnopplæringa og gjeld alle elevar uavhengig av vedtak og type opplæring. Det er ikkje sett krav til kva form 14
vurderinga skal ha. Vurderinga kan derfor vere både skriftleg og munnleg. Frå og med 8. årstrinn og i vidaregåande opplæring skal vurderinga gjennomførast midt i opplæringsperioden. Frå og med 8. årstrinn og i vidaregåande skule skal elevane få vurdering utan karakter midt i opplæringsperioden og på slutten av året dersom faget ikkje blir avslutta. Frå 8. årstrinn og i vidaregåande skule skal elevane i tillegg ha halvårsvurdering med karakter midt i opplæringsperioden og på slutten av året dersom faget ikkje blir avslutta. Skulen må gjennomføre halvårsvurderinga utan karakter på riktige tidspunkt og ha ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at vurderinga til lærarane har eit innhald i samsvar med forskrifta. Skulen må ha ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at årsrapporten inneheld ei vurdering av utviklinga til eleven ut frå måla i IOP-en. For elevar med spesialundervisning skal skulen, i tillegg til halvårsvurdering med og utan karakter, ein gong i året utarbeide ein skriftleg rapport. Rapporten skal mellom anna gje vurdering av eleven si utvikling i forhold til måla i IOP, jf. opplæringslova 5-5. Skulen må ha ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at elevane får årsrapportar på riktige tidspunkt og at årsrapportar har eit innhald i samsvar med forskrifta. 4.2 Fylkesmannens observasjonar Fylkesmannens vurderingar og konklusjonar er baserte på innsendt skriftleg dokumentasjon, eigenvurderingar og opplysningar gitt i intervju av rektor og lærarar på 8., 9. og 10. årstrinnet i faga; norsk, matematikk og kunst og handverk. Under dette temaet har til saman 45 elevar på 8., 9. og 10. årstrinn svart på eit eige spørjeskjema. Det vart utarbeidd åtte spørsmål om vurdering som gjaldt faga norsk, matematikk og kunst og handverk. 1/3 av elevane svarte i forhold matematikk, 1/3 norsk og 1/3 kunst og handverk. 2.1 Rettleiar lærarane elevane om kva for kompetansemål frå LK06 eller mål i IOP-en som opplæringa er knytt til? Nær 100 prosent av elevane svarer i spørjeundersøkinga at dei vert forklart kva som er måla for opplæringa på ein måte slik at dei forstår kva dei skal lære. Kompetansemål og læringsmål er sett opp på årsplanar for fag og på vekeplanar. Planane er lagt ut på skulen si læringsplattform Fronter. Læraren forklarar i intervju at dei snakkar med elevane om måla for opplæringa; både kompetansemåla på den lokale fagplanen, læringsmåla på vekeplanen og måla for tema-perioden eller timen. Skulen har sendt inn vekeplan for 4., 7. og 10. årssteg veke 38, der det er sett opp læringsmål for alle fag. 15
Det kjem fram i intervju med lærarane at leiinga legg vekt på at læringsmåla på vekeplanen er kommunisert til elevane på ein konkret og forståeleg måte. Elevane forklarar i intervju at det kan variere mellom faga i kva grad det er tydeleg for dei kva som er målet for opplæringa. 2.2 Rettleiar lærarane elevane i kva det blir lagt vekt på i vurderinga i faget? 85 prosent av elevane svarer i spørjeundersøkinga at dei får vite kva læraren legg vekt på når deira arbeid i faget blir vurdert. Nokre elevar forklarar i intervju at «Når vi tenkjer på vurdering er det opp mot ein karakter. Lærarene seier kva som må til for å få beste karakter». Elevane stadfester òg at dei har fått vurderingskriterier i dei fleste faga. Av dokumentasjonen kan vi sjå at det er utarbeidd vurderingskriter (kjenneteikn på høg måloppnåing) på fagplanane i norsk og matematikk. I tillegg blir det laga vurderingskriterier til oppgåver og prøver/større arbeid i løpet av året. I kunst og handverk er det laga overordna vurderingskriterier til dei ulike emna og oppgåvene i faget. 2.3 Gjev lærarane elevane tilbakemeldingar på kva dei meistrar i faga? Nær 50 prosent av elevane kan ikkje stadfeste at faglæraren forklarar kva dei får til undervegs i opplæringa. I intervju med elevane vert det utdjupa «Eg trur dei fleste elevane ikkje får tilbakemelding på kva dei meistrar i faga løpet av ein time. Eg trur elevane berre får tilbakemelding på kva dei meistrar i faga i utviklingssamtalane.» Lærarane forklarar i intervju at dei gjev tilbakemelding til elevane undervegs i opplæringa. Det vert vidare uttrykt «Kanskje elevane ikkje forstår at vi melder tilbake kva dei meistrar i faget, når vi melder tilbake?» Ein annan lærar reflekterar; «Det er ikkje sikkert at dei oppfattar at det som vert utført, at det som skjer undervegs i opplæringa løpande, er ei undervegsvurdering?». Ein tredje lærar undrar; «Kanskje vi legg meir vekt på kva elevane kan gjere betre?» Det er sendt inn døme i norskfaget frå inneverande skuleår der eleven har fått skriftleg vurdering i samband med ein produsert tekst. Det er òg sendt inn døme på individuelle skriftlege tilbakemeldingar i samband med kapittelprøve i matematikk. 16
2.4 Rettleiar lærarane elevane om kva dei må gjere for å auke kompetansen sin i det enkelte faget? Rektor skriv i eigenvurderinga at elevane får tilbakemelding på kva dei må gjere for å auke kompetansen i faga i utviklingssamtalane i oktober/november og mars/april. Det vert òg vist til tilbakemeldingar på prøver, innleveringar og skulearbeid. Skulen har sendt inn døme på skjema som dei nytta i samband med utviklingssamtalane haust og vår. Her skal ein kort referere innhaldet i samtalen og avtalar ein gjer framover. I forkant av utviklingssamtalane har faglærarane fylt ut ein vurderingsomtale [vurderingsnotat] av eleven sin åtferd/orden og måloppnåing i faga. Vurderingsnotatet blir sendt heim i forkant av utviklingssamtalen mellom elev, føresett og kontaktlærar. Over 50 prosent av elevane svarar at læraren ikkje snakkar med dei undervegs i opplæringa om kva dei må gjere for å bli betre i faget. Elevane forklarar seg litt ulikt om dette spørsmålet i intervju. Ein forklarar «Læraren går av og til rundt og ser på leksene, og seier kva vi må gjere for å bli betre i faget» medan andre seier «Hos oss er tilbakemeldingane for det meste knytt til utviklingssamtalane». Det er sendt inn døme i norskfaget frå inneverande skuleår der eleven har fått skriftleg vurdering i samband med ein produsert tekst. Det er òg sendt inn døme på individuelle skriftlege tilbakemeldingar i samband med kapittelprøve i matematikk. Her er det gjeve framovermeldingar med tanke på kva eleven kan gjere betre. Det er òg forklart av ein lærar «Når eleven skal få ei tilbakemelding på slutten av kvar termin, har leiinga teke opp at vi lærarar må vere meir konkrete på kva eleven kan bli betre på i faget». 2.5 Syter lærarane for å involvere elevane i vurderinga av i eige læringsarbeid? Lærarane gjennomfører to strukturerte elevsamtalar i året. Her skal eleven vere med å vurdere eiga læringssituasjon. 50 prosent av elevane kan ikkje stadfeste at dei får vere med å vurdere arbeidet sitt i faga. Ein elev utdjupar i intervju «Når vi har hatt ein presentasjon, så spør læraren: «Kva kunne du gjort betre for å få ein betre karakter?» Det [involveringa] er nok knytt til store prosjekt/presentasjonar.» Skulen har sendt inn døme på vurderingsark som elevane nyttar etter kvart emne i faga. I eitt fag vert det i eigenvurderinga forklart «Mot slutten av eit emne har elevane eigavurdering. I [faget] får dei utlevert eit eige ark der dei skal krysse av om kan eller bør jobbe meir med dei ulike delemna (målark). På den måten må eleven tenke gjennom lærestoffet, og vurdere sin eigen kompetanse». I eit anna 17
fag har dei forklart seg slik i eigenvurderinga «Eg svarer ja, i nokon grad, men her kan vi bli betre på å formalisere det. Det nye læreverket har eit felt etter kvart kapittel eller kurs som legg vekt på eigenvurdering». Ein lærar forklarar i intervju det slik «Før elevane får levere inn eit produkt eller avslutte ein prosess, må elevane vurdere det dei har gjort.( ) Dei kan gjerne sette seg ned i grupper og vurdere. Men, vi har ikkje systematisert eigenvurderinga til elevane i faget, og det handlar ofte mykje om mangel på tid». 2.7 Får elevane frå og med 8. årstrinn halvårsvurdering utan karakter midt i opplæringsperioden i alle fag? Elevane får vurdering i oktober/november og i mars/april, jf. skulen sitt årshjul. Det følgjer eit skriftleg vurderingsnotat frå faglærarane der nokre faglærarar gjev karakter, nokre antydar karakter og nokre skriv om grad av måloppnåing i faget. Utsagn i intervju tyder på at ein termin vert oppfatta som opplæringsperioden blant personalet. Rektor forklarar i intervju at vurdering utan karakter er lagt til utviklingssamtalane i oktober/november og i mars/april. Dette vert også stadfesta i intervju med lærarane «Eg tenkjer at utviklingssamtalen er midt i perioden. Vi har ikkje diskutert dette med perioden i personalet». 2.8 Får elevane frå og med 8. årstrinn halvårsvurdering utan karakter på slutten av opplæringsåret i fag som ikkje er avslutta? Elevane får vurdering i oktober/november og i mars/april, jf. skulen sitt årshjul. Det følgjer eit skriftleg vurderingsnotat frå faglærarane der nokre faglærarar gjev karakter, nokre antydar karakter og nokre skriv om grad av måloppnåing i faget. 2.9 Har skulen ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at det i halvårsvurderinga a) blir gjeve informasjon om eleven sin kompetanse i faga? b) blir gjeve rettleiing korleis eleven kan auke kompetansen sin? Rektor forklarar i si eigenvurdering at alle halvårsvurderingane blir lagt inn av faglærarane i systemet Oppad lærarweb. Rektor har tilgang til alle vurderingane. I tillegg er vurderingane eit tema på personalmøte og driftssjefmøte. Det er sendt inn døme på utfylte halvårsvurderingar for fleire elevar der det er gjeve informasjon om eleven sin kompetanse i fag og korleis eleven kan auke kompetansen sin. 2.10 Har skulen ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at årsrapporten inneheld ei vurdering av elevens utvikling ut frå måla i IOP-en? Rektor skriv i eigenvurderinga «Lærarar som underviser elevar med IOP har tilgang til eleven sin IOP i Oppad sikkers sone. Årsrapporten skal også skrivast i sikker sone. IOP-ar og årsrapportar blir sendt vidare til rektor som godkjenner dei 18
eller sender den tilbake til lærar med melding dersom den ikkje innheld vurdering ut frå måla i IOP-en. Når rektor godkjenner IOP og årsrapport, blir den sendt til arkivering. Skulen har sendt inn tre anonymiserte elevsaker der det går fram av årsrapporten at elevens utvikling er vurdert ut frå måla i IOP. 4.3 Fylkesmannens vurderingar og konklusjon Undervegsvurdering skal gje uttrykk for oppnådd kompetanse (vurdering av læring), og gje eleven tydeleg informasjon om fagleg utvikling, og kva han eller ho må gjere for å auke kompetansen i faget (vurdering for læring). Skulen har gjennom skriftlege vurderingar, dokument og intervju godtgjort at lærarane både rettleiar elevane om måla for opplæringa og kva det blir lagt vekt på i vurderinga i fag. Når det gjeld desse forholda er det stor grad av samanfall, med tanke på kva lærarane og elevane uttrykker. På spørsmåla om elevane får tilbakemelding om kva dei meistrar i fag, korleis dei kan auke kompetansen sin og involvering av elevane i eiga læring er det mindre samsvar mellom det elevane forklarer og det lærarane fortel i intervjua kring undervegsvurdering. Undervegsvurdering skal gje lærarane grunnlag for å tilpasse opplæringa og gje elevane høve til å auke kompetansen i det enkelte fag. Dette inneber at elevene må få tydeleg og god tilbakemelding og rettleiing i løpet av opplæringa. Undervegsvurderinga skal gjevast løpande og systematisk, og kan gjevast både munnleg og skriftleg. Undervegsvurderinga er todelt. Den skal gje informasjon om elevens kompetanse vurdert etter kompetansemåla i det enkelte fag, og den skal gje rettleiing om korleis eleven kan auke kompetansen. Eleven må derfor få tilbakemelding på kva han eller ho meistrar i faget, ut frå dei ulike kompetansemåla i læreplanen for fag. Ei god undervegsvurdering er kjenneteikna ved at lærer og elev systematisk brukar informasjonen dei får gjennom vurdering og tilbakemelding til å fremme læringa. Det er truleg behov for at skulen og dei tilsette arbeidar meir med å utvikle ein kollektiv vurderingspraksis og avklare kva som kjennerteiknar undervegsvurdering av elevane. Herunder involvering av elevane i eige læringsarbeid. Elevane får vurdering med karakterantyding i oktober/november og mars/april i samband med utviklingssamtalen. Elevane frå og med 8. årstrinn får òg vurdering med karakter i midten av januar og i midten av juni. Vi gjer merksam på at kravet i lovverket er at elevene skal ha halvårsvurdering utan karakter midt i opplæringsperioden, ikkje midt i skuleåret, jf. forskrift til opplæringslova 3-13. Intervju med rektor og lærarane tyder på at ein opplæringsperiode vert oppfatta som ein skuletermin og at halvårsvurderinga er lagt om lag midt i terminen. Skulen må avklare kva som er ein opplærinsperiode i faga og ha ei kollektiv oppfatning av når skulen gjev halvårsvurdering utan karakter frå 8. årstrinn. På barnetrinnet står skulen friare til når dei vil gje halvårsvurdering i fag, men læraren må ha nok informasjon til å kunne gjere vurderinga. 19
Skulen har ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at årsrapporten inneheld ei vurdering av utviklinga til elevane ut frå måla i IOP. Skulen sitt arbeid med undervegsvurdering for å auke eleven sitt læringsutbytte imøtekjem dei aktuelle lovkrava. 20
5. Undervegsvurdering som grunnlag for tilpassa opplæring og spesialundervisning 5.1 Rettslege krav Nedanfor har vi opplyst om dei rettslege krava for tilsynet med skulens arbeid med undervegsvurdering som grunnlag for tilpassa opplæring og spesialundervisning. Vi viser òg til kva for reglar i opplæringslova og i forskrift til opplæringslova krava er knytte til. Skulen må ha ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at lærarane systematisk og løpande vurderer om alle elevane har tilfredsstillande utbytte av opplæringa. Læraren skal, som ein del av undervegsvurderinga, vurdere om den enkelte eleven har tilfredsstillande utbytte av opplæringa, jf. forskrift til opplæringslova 3-11. Skulen må ha ein kjent og innarbeidd framgangsmåte slik at lærarane systematisk og løpande vurderer om elevane har tilfredsstillande utbytte av opplæringa. Skulen må ha ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at arbeidsmåtar, vurderingspraksis og læringsmiljø blir vurdert for elevar som ikkje har tilfredsstillande utbytte av opplæringa, og skulen må vurdere og eventuelt gjennomføre tiltak innafor tilpassa opplæring. Alle elevar har krav på tilpassa opplæring, jf. opplæringslova 1-3. Dersom ein elev ikkje har tilfredsstillande utbytte av opplæringa, skal skulen først vurdere og eventuelt prøve ut tiltak innafor det ordinære opplæringstilbodet, jf. opplæringslova 5-4. Skulen må sjå på om tiltak knytte til arbeidsmåtar, vurderingspraksis og arbeidsmiljø kan medverke til at eleven får tilfredsstillande utbytte av opplæringa. Framgangsmåten for dette må vere kjent og innarbeidd. Dette skal skulen gjere før eleven eventuelt får tilvising til PPT for ei sakkunnig vurdering med tanke på spesialundervisning. Skulen må ha ein innarbeidd framgangsmåte for å vurdere om elevane har behov for spesialundervisning, og sikre at lærarane melder behov for spesialundervisning til rektor. I nokre tilfelle vil skulens vurdering og eventuelle utprøving av tiltak etter opplæringslova 5-4 konkludere med at eleven ikkje kan få tilfredsstillande utbytte av opplæringa innafor det ordinære opplæringstilbodet. Eleven har da krav på spesialundervisning, jf. opplæringslova 5-1. Det er viktig at prosessen for å kunne gje spesialundervisning blir starta så snart som mogleg etter at behovet for dette er avdekt. Undervisningspersonalet har derfor både plikt til å vurdere om ein elev treng spesialundervisning og å melde frå til rektor når det er behov for det, jf. opplæringslova 5-4. Skulen må ha ein framgangsmåte som er kjent og innarbeidd blant lærarane slik at dei vurderer og melder behov for spesialundervisning. 5.2 Fylkesmannens observasjonar Fylkesmannens vurderingar og konklusjonar er baserte på innsendt skriftleg dokumentasjon, eigenvurderingar og opplysningar gitt i intervju av rektor og lærarar på 8., 9. og 10 årstrinn i faga: norsk, matematikk og kunst og handverk. 21
3.1 Har skulen ein innarbeidd framgangsmåte for å sikre at lærarane systematisk og løpande vurderer om alle elevar har tilfredstillande utbytte av opplæringa? Skulen har eit årshjul for kartleggingsprøver knytt til dei ulike årsstega, datert 09.07.2016. Skulen har ei handbok for mellom anna kartlegging og melderutinar til PPT. Steg 1 i denne handboka heiter «Vurdere om eleven får eit tilfredstillande utbytte». Her går det fram kva punkt som bør vurderast når lærarane systematisk og løpande skal følgje med på om alle elevar har eit tilfredstillande utbytte av opplæringa. Rektor forklarar i eigenvurderinga at kartleggingsprøver og nasjonale prøver er viktige reiskap for systematisk og løpande vurdering av om elevane har tilfredstillande utbytte av opplæringa. Skulen nyttar analyseverktøya VOKAL og PULS i dette arbeidet, men det vert lagt til at det er behov for «Meir systematikk om korleis ein føl opp kartleggingsprøvene og nasjonale prøver ( )». I intervju med ein lærar vert det forklart «Vi bruker kartleggingsprøver og nasjonale prøver og fangar det vel opp der, om elevane har tilfredstillande utbytte av opplæringa.( ) Vi skal leggje resultata frå kartleggingsprøver inn i VOKAL. Eg veit ikkje kva som skal skje med resultata etter at vi har lagt inn resultata i VOKAL». På spørsmål om skulen har diskutert i fellesskap kva som ligg til omgrepet «tilfredstillande utbytte av opplæringa» forklarar nokre av lærarane «Vi har nok diskutert det litt i kollegiet, men vi er nok ganske aleine i det enkelte faget». 3.2 Har skulen ein innarbeidd framgangsmåte for å sikre at det for elevar som ikkje får tilfredstillande utbyte av opplæringa blir gjenomført vurdering av a) arbeidsmåtar, b) vurderingspraksis, c) læringsmiljøet. I skulen si handbok for kartlegging m.v. står det at etter at skulen har gjennomført kartlegging av det ordinære opplæringa, må ein vurdere om tilbodet gjev eleven eit tilfredstillande utbytte. Det er her sett opp fleire forhold som skal vurderast, mellom anna arbeidsmåter, vurderingspraksis og læringsmiljø. Rektor forklarar i si eigenvurdering at lærarane har fellestid to dagar i veka og at dei då kan vurdere arbeidsmåtar, vurderingspraksis og læringsmiljø i lag med administrasjonen eller spes.ped. team. Ein lærar uttrykker i intervju «Skal vi vurdere noko anna enn det faglege når ein elev ikkje har tilfredstillande utbytte [i faget]? Eg trur ikkje vi har ein innarbeidd framgangsmåte for kva vi skal vurdere dersom ein elev ikkje har tilfredstillande utbytte». Ein annan lærar forklarar «Eg trur det er mange lærarar som ser etter mange ting. Eg meiner vi er opne for å ha samtalar om enkeltelevar og klassar». 22
3.3 Gjennomfører skulen tiltak i dei tilfella det ikkje blir avdekt at elevane ikkje har tilfredstillande utbyte av opplæringa? Rektor forklarar i eigenvurderinga at skulen tilpassar undervisninga dersom dei avdekkjer at elevane ikkje har tilfredstillande utbytte av opplæringa. Det kjem fram i intervju med ein lærar «Eg gjer tiltak gjennom å tilpasse læremiddel og ved å endre organiseringa av undervisinga. Eg går til rektor dersom eg meiner at ein elev ikkje har tilfredstillande utbytte av opplæringa». 3.4 Har skulen ein innarbeidd framgangsmåte for å vurdere om a) elevane har behov for spesialundervisning og b) at lærarane melder behov for spesialundervisning til rektor? I skulen si handbok for kartlegging m.v. står det at kontaktærar har ansvar for å utarbeide ein pedagogisk rapport og for tilmelding til PPT. Det går fram av rutina at driftsjef kan vere involvert i ein tidleg fase både gjennom samarbeidsmøte mellom PPT, føresette og skulen og på tilbakemeldingsmøte der PPT orienterer om kartleggingar i forkant av ei sakkunnig tilråding. Lærarane viser i si eigemelding til rutinane i handbok for kartlegging m.v. og rutinane for tilmelding til PPT. Ein lærar forklarar i si eigenmelding at «Faglærar melder i frå/har samtale med rektor angåande ein enkeltelev som faglærar meinar har behov for spesialundervisning. Rektor vurderar saka, og dersom rektor er einig set vi oss ned saman og utarbeidar ein pedagogisk rapport med vår vurdering av enkelteleven. Denne pedagogiske rapporten sender vi til PPT». 5.3 Fylkesmannens vurderingar og konklusjon Skulen må syte for å ha ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at lærarane løpande vurderar om eleven får tilfredsstillande utbytte av opplæringa. Skulen har eit årshjul for kartleggingsprøvar og har starta opp arbeidet med å systematisere data i verktøya VOKAL og PULS. Skulen har òg ei handbok med rutinar som skisserer ein framgangsmåte for å kartleggje og vurdere om elevane har eit tilfredstillande utbytte av opplæringa. Vi finn likevel gjennom tilsynet at skulen i praksis ikkje har ein kjent og innarbeidd framgangsmåte slik at lærarane systematisk og løpande vurderer om alle elevar har tilfredsstillande utbytte av opplæringa. Før det blir aktuelt å gje spesialundervisning til ein elev som har vanskar med å følgje den ordinære opplæringa, må skulen vurdere om vanskane kan avhjelpast gjennom tilpassa opplæring. Dette inneber at skulen må vurdere om eleven vil kunne få eit tilfredsstillande utbytte ved at den for eksempel endrar vurderingspraksis og arbeidsmåtar gjennom å gi andre arbeidsoppgåver eller bruke anna lærestoff og andre læremidlar. Skulen må også vurdere om det må gjerast endringar i læringsmiljøet som kan medføre at eleven får tilfredsstillande utbytte; for eksempel gjennom å variere organisering av og intensiteten i opplæringa. 23
Vi finn det ikkje dokumentert at skulen har ein innarbeidd framgangsmåte for å sikre at det for elevar som ikkje får tilfredstillande utbyte av opplæringa blir gjennomført vurdering av arbeidsmåtar, vurderingspraksis og læringsmiljøet. Dersom skulen mistenker at ein elev ikkje får tilfredsstillande utbytte av opplæringa, plikter skulen som nemnt å vurdere om den kan gjere nokre endringar eller sette inn tiltak innanfor den ordinære opplæringa. Når skulen vurderer det slik at eleven vil få tilfredsstillande utbytte ved å foreta enkelte tilpassingar innanfor den ordinære opplæringa, plikter skulen å sjå til at tiltaka blir sett i verk snarast. Vi finn at skulen tilpassar undervisninga dersom dei meiner at ein elev ikkje har tilfredstillande utbytte av opplæringa og at lærarane melder frå til rektor dersom dei meiner at ein elev har behov for spesialundervisning. Det er litt uklårt for Fylkesmannen kva som er forholdet mellom kontaktlærar og faglærar i denne fasen. Det er kontaktlærar som etter rutina har ansvar for å utforme pedagogisk rapport og tilmelding, medan vi i samband med intervju vert forklart at det er faglærar som melder frå til rektor og utformar pedagogisk rapport som grunnlag for tilmelding til PPT. Skulen sitt arbeid på området er ikkje i tråd med lovkrava. 24
6. Vurdering av behov for særskild språkopplæring 6.1 Rettslege krav Nedanfor har vi opplyst om dei rettslege krava for tilsynet med skulens arbeid med å vurdere behov for særskild språkopplæring. Vi viser òg til kva for reglar i opplæringslova og i forskrift til opplæringslova krava er knytte til. Skulen må ha ein innarbeidd framgangsmåte for å kartleggje elevane sine ferdigheiter i norsk. For elevar med behov for særskild norskopplæring må ein innarbeidd framgangsmåte sikre at det blir vurdert om eleven òg har behov for morsmålsopplæring og tospråkleg fagopplæring. Elevar i grunnopplæringa med anna morsmål enn norsk og samisk har rett til særskild norskopplæring til dei har tilstrekkelege ferdigheiter i norsk til å følgje den ordinære opplæringa på skulen, jf. opplæringslova [ 2-8 eller 3-12]. Om nødvendig har elevane òg rett til morsmålsopplæring, tospråkleg fagopplæring eller begge delar. Kommunen har ansvaret for at kartlegginga av norskferdigheitene til eleven blir gjord før vedtaket om særskild språkopplæring. I dei fleste tilfella er det skulen som gjennomfører kartlegginga. Skulen må òg vurdere om eleven eventuelt har behov for morsmålsopplæring, tospråkleg fagopplæring eller begge delar. Skulen må ha ein kjent og innarbeidd framgangsmåte som sikrar dette. Elevar med vedtak om særskild språkopplæring skal få kartlagt sine norskferdigheiter undervegs i opplæringa. Skulen skal òg kartleggje eleven undervegs i opplæringa når eleven får særskild språkopplæring, jf. opplæringslova [ 2-8 eller 3-12]. Dette for å vurdere om eleven har tilstrekkelege ferdigheiter i norsk til å følgje den vanlege opplæringa på skulen. Skulen må gjere ei individuell vurdering av tidspunktet for dette. 6.2 Fylkesmannens observasjonar Fylkesmannens vurderingar og konklusjonar er baserte på innsendt skriftleg dokumentasjon, eigenvurderingar og opplysningar gitt i intervju av rektor. 4.2 Har skulen ein innarbeidd framgangsmåte for å kartlegging av elevane sine ferdigheiter i norsk? Rektor skriv i si eigenvurdering at «Hauge skule hadde tre tilsette på kurset "Ny elev i klassen - minoritetsspråklege elevar, v/marit Ekkernes" august 2014. Etter dette kurset og påfølgande arbeid i kommunegruppe vart rutinane på Hauge skule at kvar minoritetsspråkleg elev hadde kvar sin perm med blant anna kartleggingsverktøyet i tilknytning til "Læreplan i grunnleggjande norsk for språklege minoriteter". Skulen har ein rettleiar for arbeid med minoritesspråklege barn. Her er kartleggingsfasen og innhald i mottakssamtalen skildra. Det òg presisert at eleven sin norskdugleik skal kartleggast undervegs i opplæringa. 25
I skulen sitt årshjul er det lagt inn at dei i starten av desember skal kartlegge behov for særskilt språkopplæring/vidare særskilt språkopplæring. Det er sendt inn anonymisert døme på språk-kartlegging av ein elev. Eleven er kartlagt både i 2014 og 2016. 4.3 Dersom eleven har behov for særskild norskopplæring; har skulen ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at det vert vurdert om eleven også har behov for morsmålsopplæring og tospråkleg fagopplæring? Rektor skriv i eigenvurderinga at skulen vurderer behov for morsmålsopplæring og tospråkleg fagopplæring i samband med mottakssamtala, men at et er vanskeleg å få tak i lærarar med kompetanse i morsmåla. 4.4 Blir elevar med vedtak om særskild språkopplæringkartlagde undervegs i opplæringa? Rektor forklarar i eigenvurderinga at elevar blir kartlagde undervegs i skuleåret av lærarar som har språkopplæringa og andre faglærarar som underviser elevane dei andre timane. I skulen sitt årshjul er det lagt inn at dei i starten av desember skal kartlegge behov for særskilt språkopplæring/vidare særskilt språkopplæring. 6.3 Fylkesmannens vurderingar og konklusjon Skulen har ein innarbeidd praksis for å kartlegge elevane sine ferdigheiter i norsk. Elevane vert også kartlagde undervegs i opplæringa. Skulen må vurdere om elevar med vedtak om særskilt norskopplæring eventuelt har behov for morsmålsopplæring, tospråkleg fagopplæring eller begge delar. Skulen må ha ein kjent og innarbeidd framgangsmåte som sikrar dette. Det vert forklart at behovet for morsmålsopplæring og/eller tospråkleg fagopplæring blir vurdert i samband med mottakssamtalen, men at det er vanskeleg å få tak i lærar med kompetanse i morsmåla. Vi vil minne om at dersom skulen vurderer at ein elev har behov for anten morsmålsopplæring og/eller tospråkleg fagopplæring, og ikkje har tilgang på morsmålslærar, skal skulen så langt som råd leggje til rette for anna opplæring tilpassa føresetnadane til eleven. Skulen sitt arbeid på dette området er i tråd med lovkrava. 26
7. Førehandsvarsel om vedtak: Fylkesmannen har i kapitla 3 og 5 konstatert regelverksbrot. I denne rapporten får Bremanger kommune frist til å rette regelverksbrot, jf. kommunelova 60 d. Frist for retting er 01.03.2017. Kommunen må innan denne datoen sende Fylkesmannen ei erklæring om at det ulovlege forholdet er retta, og ei utgreiing om korleis regelverksbrotet er retta. Dersom regelverksbrot ikkje er retta innan den fastsette fristen, vil Fylkesmannen vedta pålegg om retting. Eit eventuelt pålegg om retting vil ha status som enkeltvedtak og kan klagast på, jf. forvaltningslova kapittel VI. Følgjande pålegg er aktuelle å vedta etter utløpet av rettefristen i denne rapporten: 27
Skulens arbeid med opplæring i fag 1. Bremanger kommune må syte for at det lokale arbeidet med læreplanar ved Hauge oppvekst oppfyller krava til opplæringslova 2-3, jf. forskrift til opplæringslova 1-1, 3-1 og 3-2. Bremanger kommune må i samband med dette sjå til at: a. Rektor sikrar at undervisningspersonalet tek vare på elevens rett til å kjenne til - kva som blir vektlagt i vurderinga av kompetanse b. Rektor sikrar at opplæringa samla dekkjer - alle kompetansemåla på hovudtrinnet/i faget Undervegsvurdering som grunnlag for tilpassa opplæring og spesialundervisning 2. Bremanger kommune må syte for at Hauge oppvekst sikrar at utbyttet av opplæringa for den enkelte eleven blir systematisk vurdert og følgt opp, jf. opplæringslova 1-3, 5-1, 5-4 og 5-5 og forskrift til opplæringslova 3-11. Bremanger kommune må i samband med dette sjå til at: a. Skulen har ein innarbeidd framgangsmåte for å sikre at lærarane systematisk og løpande vurderer om alle elevane har tilfredsstillande utbytte av opplæringa. b. Skulen har ein innarbeidd framgangsmåte for å sikre at det for elevar som ikkje får tilfredsstillande utbytte av opplæringa, blir gjennomført vurdering av - arbeidsmåtar, - vurderingspraksis, - læringsmiljøet. 8. Kommunen sin frist til å rette Som nemnt ovanfor, har kommunen fått ein frist til å rette regelverksbrota som er konstatert i denne rapporten. Frist for tilbakemelding er 01.03.2017. Kommunen har rett til innsyn i saksdokumenta, jf. forvaltningslova 18. Leikanger 16.11.2016 Lill Mona Solberg Helge Pedersen 28
Vedlegg: Dokumentasjonsgrunnlaget Følgjande dokument inngår i dokumentasjonsgrunnlaget for tilsynet: Eigenvurdering frå leiinga, datert 26.09.2016 Eigenvurdering lærarar i faget norsk 8.-10. årssteg, datert 25.09.2016 Eigenvurdering lærarar i faget matematikk 8.-10. årssteg, datert 25.09.2016 Eigenvurdering lærarar i faget kunst & handverk 8. 10. årssteg, datert 16.09.2016 Dokumentasjon frå skuleleiinga Vekeplan 4. klasse veke 38 Vekeplan 7. klasse veke 38 Vekeplan 8. klasse veke 38 Årshjul Hauge skule 2016-2017 Vokal Skjema for elev og utviklingssamtale Utviklingssamtaler 2015-2016 Oppad sikker sone Kartleggingsprøver Hauge skule Multi smart øving Digitale terminprøver i engelsk Faste dagar med PPT For tilmelding til PPT Handbok for spesialundervisning Vedtak elev 1 Vedtak elev 2 Vedtak elev 3 Saksgang minoritetsspråklege elevar Vedtak elev 1 Vedtak elev 2 Vedtak elev 3 Dokumentasjon norsk Årsplan/halvårsplan 2016-2017 norsk 10. årssteg Vekeplan veke 37 9. årssteg Halvårsplan 2016-2017 norsk 9. årssteg Halvårsplan 8. årssteg norsk Innleveringsoppgåve forteljing 8. årssteg Vurderingsskjema 8. årssteg Skriveoppgåve 9. årssteg argumenterande sosiale medium Vurderingsskjema drøftande tekst Vurderingsskjema eigne og andre sine presentasjonar Førsteutkast for tilbakemelding undervegsvurdering Kommentarar som utgangspunkt til utviklingssamtale Skjema for elev og utviklingssamtale Oppgåve og undervisningsopplegg dagbok 29
Dokumentasjon matematikkfaget Halvårsplan matematikk 8. årssteg 2016-2017 Halvårsplan matematikk 10. årssteg 2016-2017 Vekeplan 8. årssteg veke 37 Kapittelprøve i matematikk 8. årssteg Læringsmål til kapittel 1. 9. årssteg Matematikk 10 årssteg statistikk m.v. Kapitelprøve i matematikk 8. årssteg Prøve i geometri 8. årssteg Vurderingskriterium Vurderingsskjema 8. årssteg Målark matematikk 8. årssteg Dokumentasjon Kunst og handverksfaget Læreplan i kunst og handverk Halvårsplan Visuell kommunikasjon plakat Det vart gjennomført tilsyn på staden 06.10.2016. Det var gjennomført intervju med: Rektor: Kåre Magne Moe Lærarar i faget kunst og handverk: Reidun Øvrebotten Lærarar i faget norsk: Johanne Nygård og Jill Magnhild Strand Lærarar i faget matematikk: Hege Nygård I tillegg vart det gjennomført intervju med seks representantar for elevane. 30
Kontrollutvalet SEKOM-sekretariat Saksnr. utval Utval Møtedato 03/17 Bremanger kontrollutval 27.01.2017 Arkiv FE - 217 Sakshandsamar Arnar Helgheim Prosjektplan for forvaltningsrevisjon: Tilpassa opplæring og spesialundervisning i skule og barnehage Vedlegg i saka: 17.01.2017 Prosjektplan - Tilpassa opplæring og spesialundervisning i skule og barnehage 6835 Tilråding frå SEKOM-sekretariat: (Kontrollutvalet gjer endeleg vedtak). Prosjektplan datert 17.1.2017 vert godkjend. Saksutgreiing: Vi viser til bestillingsvedtak i førre møte den 16. desember 2016: Kontrollutvalet tingar forvaltningsrevisjon om «Tilpassa opplæring og spesialundervisning i skule og barnehage» av KRYSS Revisjon. Problemstillingar i prosjektet: Korleis sikrar kommunen at elevar får tilpassa opplæring/spesialundervisning? Har kommunen rutinar som sikrar at sakshandsaminga er i samsvar med lov- og regelverk, og vert rutinane følgde? Er det samsvar mellom vedtak om spesialundervisning/tilpassa opplæring og faktisk tilbod. Har kommunen rutinar som sikrar overføring frå grunnskule til vidaregåande skule, og vert rutinane følgde? Frist for levering av prosjektplan: 16.1.17 Frist for levering av rapport: 1.12.17 Den vedlagde prosjektplanen er revisor si operasjonalisering av bestillinga.
Kontrollutvalet SEKOM-sekretariat Saksnr. utval Utval Møtedato 04/17 Bremanger kontrollutval 27.01.2017 Arkiv FE - 217 Sakshandsamar Arnar Helgheim Plan for forvaltningsrevisjon og selskapskontroll 2016-2019 - drøfting av vidare prioriteringar Vedlegg i saka: 09.12.2016 Plan for forvaltningsrevisjon og selskapskontroll 2016-2019 vedteken 290916 6620 Tilråding frå SEKOM-sekretariat: (Kontrollutvalet gjer endeleg vedtak). Saka vert lagt fram til drøfting. Saksutgreiing: Sekretariatet viser til drøftingar i møte den 16.12.16: Handsaming av sak 51 om val av forvaltningrevisjon Det vart drøfta andre prosjekt til mogeleg prioritering seinare: Innkjøpsområdet Saksgang ved henvendingar frå innbyggarar til servicekontoret Handsaming av sak 53, oppfølgingsliste og merknader 7 2016: Kontrollutvalet set opp sak til neste møte med drøfting av prioritering av forvaltningsrevisjon og selskapskontroll for resten av perioden. Kommunestyret sitt vedtak om plan for forvaltningsrevisjon og selskapskontroll: Kommunestyret 29.09.2016: KST- 061/16 Vedtak: 1. Plan for forvaltningsrevisjon og selskapskontroll vert vedteken med følgjande prioritering av prosjekt: a. Oppfølging av sjukefråvær b. Avvikshandtering c. Tilpassa opplæring og spesialundervisning i skule og barnehage
d. Helse og omsorg oppfølging av avtalar 2. Kontrolluvalet får fullmakt til å gjere endringar i prioritering, og å legge til nye prosjekt i perioden.
Plan for forvaltningsrevisjon og selskapskontroll Vedteke av kommunestyret i sak 61/16 den 29.9.16
Innleiing Kontrollutvalet er kommunestyret sin reiskap for kontrollarbeid med heile den kommunale verksemda. Utvalet sine oppgåver kan forenkla delast i tre område: Rekneskapsrevisjon Forvaltningsrevisjon Selskapskontroll Kommunelova 76 slår fast at kommunestyret har det øvste tilsynet med den kommunale forvaltninga. I 77 får kontrollutvalet ansvaret for det løpande tilsynet på kommunestyret sine vegner. Utvalet rapporterer direkte til kommunestyret. SEKOM-sekretariat er eit interkommunalt samarbeid etter kommunelova 27 og er sekretariat for kontrollutvala i 15 kommunar. Sakliste, møtebok og anna aktuell informasjon er tilgjengeleg på sekretariatet sine nettsider: www.sekom.no. Møta i kontrollutvalet er opne etter same reglar som andre folkevalde organ. Obligatoriske planar Etter forskrift om kontrollutvalg i kommuner og fylkeskommuner, skal utvalet utarbeide planar for forvaltningsrevisjon og selskapskontroll. Planane vert vedtekne av kommunestyret, og skal vise dei prosjekta som utvalet planegg å gjennomføre i 4- årsperioden. Dette dokumentet er ein felles plan for forvaltningsrevisjon og selskapskontroll. Siktemålet er å legge gode føringar for kontrollutvalet sitt arbeid i inneverande valperiode. Utdrag frå forskrifta med krav til planar: 10.Plan for gjennomføring av forvaltningsrevisjon Kontrollutvalget skal minst én gang i valgperioden og senest innen utgangen av året etter at kommunestyret eller fylkestinget er konstituert, utarbeide en plan for gjennomføring av forvaltningsrevisjon. Planen vedtas av kommunestyret eller fylkestinget selv som kan delegere til kontrollutvalget å foreta endringer i planperioden. Planen skal baseres på en overordnet analyse av kommunens eller fylkeskommunens virksomhet ut fra risiko- og vesentlighetsvurderinger, med sikte på å identifisere behovet for forvaltningsrevisjon på de ulike sektorer og virksomheter.. 13.Selskapskontroll Kontrollutvalget skal påse at det føres kontroll med forvaltningen av kommunens eller fylkeskommunens interesser i selskaper m.m. Kontrollutvalget skal minst én gang i valgperioden og senest innen utgangen av året etter at kommunestyret eller fylkestinget er konstituert, utarbeide en plan for 2
gjennomføring av selskapskontroll. Planen skal baseres på en overordnet analyse av kommunens eller fylkeskommunens eierskap ut fra risiko- og vesentlighetsvurderinger, med sikte på å identifisere behovet for selskapskontroll på de ulike sektorer og med de ulike selskapene. Planen skal vedtas av kommunestyret eller fylkestinget selv som kan delegere til kontrollutvalget å foreta endringer i planperioden Kontrollutvalget avgjør selv hvem som på dets vegne skal gjennomføre selskapskontroll. Forvaltningsrevisjon I kommunelova 77, er forvaltningsrevisjon definert som:..systematiske vurderingar av økonomi, produktivitet, måloppnåing og verknader ut frå kommunestyret sine vedtak og føresetnader. I forskrift om revisjon i kommuner og fylkeskommuner mv, har 7 meir om innhaldet i forvaltningsrevisjon: Forvaltningsrevisjon innebærer å gjennomføre systematiske vurderinger av økonomi, produktivitet, måloppnåelse og virkninger ut fra kommunestyrets eller fylkestingets vedtak og forutsetninger. Herunder om a) forvaltningen bruker ressurser til å løse oppgaver som samsvarer med kommunestyrets vedtak og forutsetninger, b) forvaltningens ressursbruk og virkemidler er effektive i forhold til målene som er satt på området, c) regelverket etterleves, d) forvaltningens styringsverktøy og virkemidler er hensiktsmessige, e) beslutningsgrunnlaget fra administrasjonen til de politiske organer samsvarer med offentlige utredningskrav, f) resultatene i tjenesteproduksjonen er i tråd med kommunestyrets eller fylkestingets forutsetninger og/eller om resultatene for virksomheten er nådd. Selskapskontroll Kommunelova 77, nr 5: Kontrollutvalget skal påse at det føres kontroll med forvaltningen av kommunens eller fylkeskommunens interesser i selskaper m.m. Kommunelova 80, 1. ledd: I den utstrekning det finnes nødvendig, kan kontrollutvalget og kommunens revisor selv foreta undersøkelser i selskapet. Forskrift om kontrollutvalg i kommuner og fylkeskommuner 13, har meir omtale av selskapskontroll: 3
Kontrollutvalget skal påse at det gjennomføres kontroll med forvaltningen av eierinteressene i de selskaper som er omfattet av slik kontroll, herunder å kontrollere om den som utøver kommunens eller fylkeskommunens eierinteresser i selskaper gjør dette i samsvar med kommunestyrets/fylkestingets vedtak og forutsetninger (eierskapskontroll). Selskapskontrollen kan også omfatte forvaltningsrevisjon, jf. forskrift om revisjon i kommuner og fylkeskommuner kap. 3. Selskapskontroll kan delast i 3 delar: Selskapskontroll (Kommunelova 77 nr 5) Prosjektområde Eigarskapskontroll Kontroll med forvaltninga av kommunen sine eigarinteresser. Forvaltningsrevisjon Systematiske vurderingar ut frå kommunestyret sine vedtak og føresetnadar (sjå «Kva er forvaltningsrevisjon?»). Undersøkingar Kommunelova 80 gir heimel for at kontrollutvalet og revisor kan gjere undersøkingar. Obligatorisk Valfri Valfri Det er ikkje avgrensingar verken organisatorisk eller elles på kva område i den kommunale drifta som kontrollutvalet kan føre tilsyn med. I arbeidet med prioritering av prosjekt, har sekretariatet utgreia kort om dei områda som kontrollutvalet sjølve valde ut ved handsaming av overordna analyse (sjå saksutgreiinga). Endeleg formulering vert gjort i eiga sak ved formelt val og tinging av prosjektet. Målsetjinga er gjennomsnittleg eitt revisjonsprosjekt frå denne planen pr år. Med andre ord 4 prosjekt i valperioden. I tillegg til dei prosjekta som vert gjennomført som formell forvaltningsrevisjon etter gjeldande standard, kan kontrollutvalet gjennomføre tilsyn med forvaltninga på fleire andre måtar. Dette kan til dømes vere orienteringar frå rådmannen / andre tilsette, synfaringar, faktaundersøking ved revisjonen, avgrensa revisjonsrapportar med meir. Vanleg saksgang er at kontrollutvalet vel prosjekt og tingar hjå revisor i same sak. Utgangspunktet er at dette kjem på same møte som førre rapport vert handsama. I dette møtet er forvaltningsrevisor også til stades og ein kan ha direkte dialog. Revisor sin prosjektplan handsamast i neste møte. Prioriterte prosjekt Følgjande prosjekt innan forvaltningsrevisjon og selskapskontroll vert prioriterte i perioden 2016-2019: 4
1. Oppfølging av sjukefråvære (G) 2. Avvikshandtering (A) 3. Tilpassa opplæring og spesialundervisning i skule og barnehage (I) 4. Helse og omsorg - oppfølging av avtalar (F) Endringar gjennom valperioden Gjennom kontrollutvalet sitt løpande arbeid, kan det komme fram tilhøve som gjer at prioriteringa bør endrast, eller det bør gjennomførast prosjekt som ikkje er nemnde. Det kan også komme fram saker eller opplysningar t.d. gjennom media som utvalet finn det naturleg å undersøkje nærare. Kontrollutvalet får difor fullmakt til å gjere endringar eller tillegg i prioriteringa gjennom valperioden. Kontrollutvalet rapporterer til kommunestyret både om einskilde prosjekt og samla gjennom årsmelding. Verknadstid Planen gjeld frå vedtaksdato til ny plan vert vedteken. Vedlegg til planen Følgjande vert lagt til som vedlegg ved vidare handsaming av planen: Kontrollutvalet si handsaming med saksutgreiing frå SEKOM-sekretariat Overordna analyse frå KRYSS Revisjon 5
Kontrollutvalet SEKOM-sekretariat Saksnr. utval Utval Møtedato 31/16 Bremanger kontrollutval 10.06.2016 Arkiv FE - 217 Sakshandsamar Arnar Helgheim Plan for forvaltningsrevisjon og selskapskontroll 2016-2019 (utsett sak) Vedlegg i saka: 22.04.2016 Plan for forvaltningsrevisjon og selskapskontroll 2016-2019 4991 20.05.2016 Plan for forvaltningsrevisjon og selskapskontroll 2016-2019 4983 22.04.2016 Forvaltningsrevisjonar 2011 2015 - problemstillingar 4984 02.03.2016 OA-Bremanger 01.03.2016 (endeleg,tf) 4431 Tilråding frå SEKOM-sekretariat: (Saka går vidare til kommunestyret). 1. Plan for forvaltningsrevisjon og selskapskontroll vert vedteken med følgjande prioritering av prosjekt: 1. 2. 3. 4. 2. Kontrollutvalet får fullmakt til å gjere endringar i prioritering, og å legge til nye prosjekt i perioden 10.06.2016 Bremanger kontrollutval Handsaming: Framlegg i møtet om prioritering og tilleggspunkt: 1. Oppfølging av sjukefråvære (G) 2. Avvikshandtering (A) 3. Tilpassa opplæring og spesialundervisning i skule og barnehage (I) 4. Helse og omsorg - oppfølging av avtalar (F) Nytt første kulepunkt i planen under punkt F: System for oppfølging av avtalar i helsesektoren. Overskrift i punkt F vert endra til: Helse og omsorg - oppfølging av avtalar Framlegg i møtet vart samrøystes vedteke.
BRE-31/16 Vedtak i: 1. Plan for forvaltningsrevisjon og selskapskontroll vert vedteken med følgjande prioritering av prosjekt: 1. Oppfølging av sjukefråvære (G) 2. Avvikshandtering (A) 3. Tilpassa opplæring og spesialundervisning i skule og barnehage (I) 4. Helse og omsorg - oppfølging av avtalar (F) Nytt første kulepunkt i planen under punkt F: System for oppfølging av avtalar i helsesektoren. Overskrift i punkt F vert endra til: Helse og omsorg - oppfølging av avtalar 2. Kontrollutvalet får fullmakt til å gjere endringar i prioritering, og å legge til nye prosjekt i perioden Saksutgreiing: Saka vart utsett på møte den 20.5., og vert sett opp til ny handsaming. Vi legg ved utgreiing med vedlegg frå førre møte: Sekretariatet legg med dette fram sak om felles plan for forvaltningsrevisjon og selskapskontroll. Overordna analyse vart presentert for kontrollutvalet den 11. mars. Utvalet drøfta saka vidare i møte den 29. mars, og sekretariatet noterte ein del aktuelle område for forvaltningsrevisjon og selskapskontroll. I denne utgreiinga, har vi utgreia noko meir om kvart av desse punkta og skissert retning for revisjonsprosjekt. Siktemålet er at kontrollutvalet prioriterer mellom dei utgreidde prosjekta som tilråding til kommunestyret. Det bør vere minst 4 prosjekt i prioritert rekkefølgje. Utvalet kan sjølvsagt også ta med prosjekt som ikkje vart noterte ved gjennomgang av overordna analyse. Ved vidaresending til kommunestyret, vert kontrollutvalet sitt vedtak med utgreiinga vedlegg til planen. Merk at utgreiinga ikkje tek sikte på å gi alle detaljar og avgrensingar i kvart prosjekt som trengs ved endeleg tinging. Hovudmålet er å få fram nok informasjon til bruk ved prioritering mellom prosjekta. Ved val og bestilling av revisjonsprosjekt, utfordrar kontrollutvalet revisor til å gå nærare gjennom prosjektet. Ei viktig avklaring vil vere å avgrense prosjektet ved til dømes å velje ei eller få einingar, avgrensa tidsperiode og liknande. Revisor lagar så ein prosjektplan som utvalet får til handsaming på neste møte. Her vert både framdrift, innhald og metode for løysing av oppdraget nærare omtala. Førre valperiode vart følgjande prosjekt gjennomført: Revisjonsprosjektet om avvikshandtering vart avslutta etter at KRYSS Revisjon hadde gjort ei forundersøking.
Meir om dei områda som kontrollutvalet plukka ut ved drøfting av overordna analyse: A. Avvikshandtering Aktuelle problemstillingar: Har kommunen rutinar for melding og oppfølging av avvik? Vert desse følgde? Vert det rapportert oppfølging av innmelde avvik? Oppover i organisasjonen? Tilbake til dei som melder avvik? Jf rådmannen sitt ansvar for intern kontroll jf kommunelova 13, 2:..Administrasjonssjefen skal sørge for at administrasjonen drives i samsvar med lover, forskrifter og overordnede instrukser, og at den er gjenstand for betryggende kontroll. Stikkord frå kontrollutvalsmøte den 29.3.16: Jf utrulling av avvikssystem Korleis bygger ein kultur rundt dette? B. Mobbing, psykososialt arbeidsmiljø Aktuelle problemstillingar: Har kommunen rutinar for oppfølging i mobbesaker? Er det klare ansvarstilhøve? Vert rutinar og retningsliner følgde (både eigne og t.d. statlege)? Tilstrekkelege og gode system som vert følgde? I høve elevar i skule og andre som får teneste Internt i organisasjonen Td spørjeundersøking til foreldre? Rutinar, oppfølging, kursing osv? Stikkord frå kontrollutvalsmøte den 29.3.16: Tilstrekkelege og gode system som vert følgde? I høve elevar i skule og andre som får teneste Internt i organisasjonen Td spørjeundersøking til foreldre? Rutinar, oppfølging, kursing osv? C. Sikring av måloppnåing og likebehandling Aktuelle problemstillingar: Etterlever kommunen regelverk for sakshandsaming og innhald i vedtak? Følgjer kommunen svarfristar etter gjeldande lover og reglar? Vert saker handsama etter gyldig delegering? Har kommunen rutinar for oppfølging av vedtak frå folkevalde organ? Vert rutinane følgde opp? Stikkord frå kontrollutvalsmøte 29.3.16: Internkontroll Kvalitet på sakshandsaming Teknisk / bygg System for å kvittere ut iverksetjing av vedtak? Jf styringskort i budsjettvedtaket D. Økonomistyring Aktuelle problemstillingar
Har kommunen rutinar for rapportering og oppfølging av økonomien i etatar og einingar? Vert rutinane følgde opp? Korleis sikrar kommunen at rapporterte budsjettavvik vert følgde opp? Vert det sikra budsjettendring eller driftsendring? Følgjer kommunen formelle krav til budsjett og budsjettendringar? Stikkord frå kontrollutvalsmøte 29.3.16: Tilbakemelding til einingane på avviksmeldingar? E. Dokumenthandtering Aktuelle problemstillingar: Har kommunen postrutinar som ivaretek alle typar kommunikasjonskanalar? Vert rutinane følgde opp? Handtering av e-post, sosiale medium, sms Stikkord frå kontrollutvalsmøte 29.3.16: Handtering av e-post, sosiale medium, sms F. Helse og omsorg oppfølging av avtalar Aktuelle problemstillingar: System for oppfølging av avtalar i helsesektoren. Er legetenesta organisert i tråd med lov- og regelverk? Korleis er legetenesta dimensjonert samanlikna med andre kommunar? Korleis sikrar kommunen legeressursar både til fastlegar for innbyggarane og dei ulike allmennlegetenestene? Stikkord frå kontrollutvalsmøte 29.3.16: Lege Tilsynslegar på sjukeheim G. Oppfølging av sjukefråvære Aktuelle problemstillingar: Vert kommunen sine rutinar for oppfølging av sjukmelde følgde? Har kommunen rutinar for registrering av eigenmeldt og legemeldt sjukefråvær? Vert i tilfelle rutinane følgde? Har kommunen rutinar for innkrevjing av refusjon frå NAV? Vert i tilfelle rutinane følgde? Stikkord frå kontrollutvalsmøte 29.3.16: Oppfølging frå rådmann og personalsjef Helse og omsorg Tilrettelegging / konsekvensar av tilrettelegging Kor er sjukefråveret størst? Oppfølging av rutinar og regelverk? Er rapporteringa rett? H. Personalforvaltning Aktuelle problemstillingar: Har kommunen prosedyrar ved tilsetjingar som er i tråd med lov- og avtaleverk? Vert desse følgde opp?
Har kommunen oppdatert kartlegging av kompetansen til tilsette? Korleis nyttar kommunen kompetanse på tvers av organisering? Stikkord frå kontrollutvalsmøte 29.3.16: Heiltid / deltid. Ufrivillig deltid Tilsetjingskompetanse, rekrutteringstiltak I. Tilpassa opplæring og spesialundervisning i skule og barnehage Aktuelle problemstillingar: Korleis sikrar kommunen at elevar får tilpassa opplæring / spesialundervisning? Har kommunen rutinar som sikrar at sakshandsaminga er i samsvar med lov- og regelverk? Vert rutinane følgde? Stikkord frå kontrollutvalsmøte 29.3.16: Handsaming frå oppdaga til gjennomføring? Kva hjelp får ein? Kven utfører tiltaka? Fagkompetanse? Kor lang tid brukar PPT? Kor raskt set ein i verk tiltak? J. Kulturskule Aktuelle problemstillingar: Har kommunen retningsliner for opptak i kulturskule? Vert desse følgde? Reglar, opptakskriterier Sakshandsaming Undersøking med orientering til kontrollutvalet? Stikkord frå kontrollutvalsmøte 29.3.16: Reglar, opptakskriterier Sakshandsaming Undersøking med orientering til kontrollutvalet? K. Brukarmedverknad / bruk av tvang Aktuelle problemstillingar: Har kommunen rutinar, dokumentasjon og rapportering ved bruk av tvang som stettar lovog regelverk? Følgjer kommunen regelverket ved bruk av tvang i tenestene? Stikkord frå kontrollutvalsmøte 29.3.16: Bevisstheit om kva som er tvang? Reglar, rutinar, oppfølging?
Kontrollutvalet SEKOM-sekretariat Saksnr. utval Utval Møtedato 05/17 Bremanger kontrollutval 27.01.2017 Arkiv FE - 216 Sakshandsamar Arnar Helgheim Revisor si uavhengigheit Vedlegg i saka: 12.01.2017 Revisor sin uavhengigheit 2017 6782 12.01.2017 Revisor sin uavhengigheit 2017 6781 Tilråding frå SEKOM-sekretariat: (Kontrollutvalet gjer endeleg vedtak). Kontrollutvalet tek revisor si vurdering av uavhengigheit til orientering. Saksutgreiing: Sitat frå Forskrift om revisjon av 15.06.2004 15: Den som foretar revisjon skal løpende vurdere sin uavhengighet. Oppdragsansvarlig revisor skal hvert år, og ellers ved behov, avgi en skriftlig egenvurdering av sin uavhengighet til kontrollutvalget. Den vedlagde erklæringa frå oppdragsansvarleg revisor i KRYSS Revisjon, Terje Førde er svar på kravet i forskrifta. Som det går fram av brevet, gjer andre revisorar tilsvarande Vurdering som er dokumentert i selskapet. Oppdragsansvarleg revisor har vurdert sin ubundenskap med utgangspunkt i dei objektivitetskrav som kjem til uttrykk i Kommuneloven 79 og Forskrift om revisjon 13 og 14.
Fra: Terje Førde Sendt: 9. januar 2017 10:54 Til: Sekom postmottak Emne: Revisor sin uavhengigheit 2017 Vedlegg: Uavhengigheitserklæring Askvoll 2017, 050117.pdf; Uavhengigheitserklæring Bremanger 2017, 050117.pdf; Uavhengigheitserklæring Fjaler 2017, 050117.pdf; Uavhengigheitserklæring Flora 2017, 050117.pdf; Uavhengigheitserklæring Førde 2017, 050117.pdf; Uavhengigheitserklæring Gaular 2017, 050117.pdf; Uavhengigheitserklæring Gulen 2017, 050117.pdf; Uavhengigheitserklæring Hyllestad 2017, 050117.pdf; Uavhengigheitserklæring Jølster 2017, 050117.pdf; Uavhengigheitserklæring Naustdal 2017, 050117.pdf; Uavhengigheitserklæring Solund 2017, 050117.pdf Vedlagt følgjer oppdragsansvarleg (underteikna) sine uavhengigheitserklæringar for 2017; ein for kvar av dei 11 kommunane i KRYSS Revisjon. Dei avløysar eksisterande erklæringar for 2016. Det vert vist til ordlyden i kvar av erklæringane. Vi gjer merksam på at einkvar medarbeidar hos oss utferdigar eigne/særskilde erklæringar for alle oppdrag. Desse dokumenta har vi internt hos oss, slik forskriftene/revisjonsttandardene stiller krav om, og for ein eventuell gjennomgang/kontroll ved ekstern kvalitetskontroll; om vi skulle bli utsett for det i året. Det er oppdragsansvarleg si erklæring som skal handsamast som sak i kontrollutvalet i kommunen, med rapportering frå KU til kommunestyret/bystyret. Vi sender kopi av erklæringa til kommunestyret/bystyret v/ordførar, og ein kopi til rådmannen, i kvar av kommunane, til orientering. Er det spørsmål til erklæringane, ta gjerne kontakt med underteikna. Vedlagt følgjer 11 vedlegg; - (Uavhengigheitserklæring overfor kommunane Askvoll, Bremanger, Fjaler, Flora, Førde, Gaular, Gulen, Hyllestad, Naustdal og Solund) Med helsing KRYSS Revisjon Terje Førde Dagleg leiar/revisjonssjef Mobil: 99 22 92 27 E-post: terje.forde@kryssrevisjon.no <mailto:terje.forde@kryssrevisjon.no>