TILSYNSRAPPORT. Skulens arbeid med elevanes utbytte av opplæringa. Flora kommune Markegata Florø

Transkript

1 Flora kommune Markegata Florø TILSYNSRAPPORT Skulens arbeid med elevanes utbytte av opplæringa Flora kommune Eikefjord barne- og ungdomsskule Sak 2016/1971

2 Innhald Samandrag Innleiing Om tilsynet med Flora kommune Eikefjord barne- og ungdomsskule Fylkesmannen fører tilsyn med offentlege skular Tema for tilsyn Om gjennomføringa av tilsynet Skulens arbeid med opplæringa i fag Rettslege krav Fylkesmannens observasjonar Fylkesmannens vurderingar og konklusjon Undervegsvurdering for å auke eleven sitt læringsutbytte Rettslege krav Fylkesmannens observasjonar Fylkesmannens vurderingar og konklusjon Undervegsvurdering som grunnlag for tilpassa opplæring og spesialundervisning Rettslege krav Fylkesmannens observasjonar Fylkesmannens vurderingar og konklusjon Vurdering av behov for særskild språkopplæring Rettslege krav Fylkesmannens observasjonar Fylkesmannens vurderingar og konklusjon Førehandsvarsel om vedtak Kommunen sin frist for å rette Vedlegg: Dokumentasjonsgrunnlaget

3 Samandrag Tilsynsrapporten gir ikkje ei heilskapsvurdering av skuleeigaren og skulen. Rapporten omhandlar berre resultat knytt til temaet som er valt og på det tidspunktet tilsynet er gjennomført. Når det gjeld metode for tilsyn etter opplæringslova, har Når det gjeld metode for tilsyn etter opplæringslova, har Utdanningsdirektoratet utarbeidd eiga handbok som Fylkesmannen skal nytte. Handboka 1 ligg på Utdanningsdirektoratets nettsider. Tema og føremål Temaet for tilsynet er retta mot skulens arbeid med elevanes utbytte av opplæringa. Det overordna formålet med tilsynet er å medverke til at alle elevar får eit godt utbytte av opplæringa. Hovudpunkt i tilsynet er: Skulens arbeid med opplæringa i fag, undervegsvurdering for å auke elevane sitt læringsutbytte, undervegsvurdering som grunnlag for tilpassa opplæring og spesialundervisning, og vurdering av behov for særskild språkopplæring. Gjennomføring Våren 2014 gjennomførte Fylkesmannen ei dagsamling med kommunane i Sunnfjord der vi informerte skulefagleg ansvarlege, rektorane/inspektørane om retteleiingsmateriellet for det felles nasjonale tilsynet På samlinga det òg lagt vekt på at kommunane og skulane, uavhengig av om dei fekk tilsyn, burde nytte tida framover til å vurdere eigne system og praksis opp mot tilsynstemaet. Samlinga var lagt til Førde. Seinare er RefLex 2 tatt i bruk, spesielt med tanke på skulens og skuleeigars eigenkontroll. Tilsynet med Eikefjord barne- og ungdomsskule i Flora kommune vart opna gjennom varselbrev Den gjennomførte vi opningsmøte og intervju med elevar, rektor og lærarar som underviser på 8., 9. og 10. årstrinn i faga kunst og handverk, norsk og matematikk. Etter oppsett plan var opningsmøte og intervju planlagt 7. desember 2016, men på grunn av møtekollisjon og sjukdom vart datoen flytta til 13. januar Elevane på 8., 9. og 10. årssteg har svart på eit eige spørjeskjema med åtte spørsmål om undervegsvurdering i faga kunst og handverk, norsk og matematikk. Det er levert inn anonyme elevsaker om spesialundervisning og ei elevsak om særskild språkopplæring. 1 Metodehåndbok for tilsyn - en håndbok for tilsyn i metode for tilsyn etter barnehageloven og opplæringsloven. 2 RefLex er eit nettbasert verktøy som skal gi offentlege skular og skuleeigar hjelp til å vurdere om eigen praksis er i samsvar med opplæringslova med tilhøyrande forskrifter. 3

4 Brot på regelverket Det er avdekt regelverksbrot under følgjande undertema: Skulens arbeid med opplæringa i fag Undervegsvurdering for å auke elevane sitt læringsutbytte Undervegsvurdering som grunnlag for tilpassa opplæring og spesialundervisning Status på rapporten og vegen vidare Kommunen fekk tilsendt førebels tilsynsrapport der dei fekk frist til med å kommentere dokumentet. Den gjennomførte vi sluttmøte som videomøte der kommunalsjef -oppvekst, skulefagleg rådgjevar, rektor og inspektør deltok. Vi mottok svar frå kommunen på førebels rapport innan fristen. Kommunen sine merknader er vurderte i den endelege tilsynsrapporten. Fylkesmannen har i kapitla 3 til 6 konstatert regelverksbrot. Det er kommunen som har det overordna ansvaret for at krava i opplæringslova blir etterlevde, jf. opplæringslova første ledd. Kommunen er derfor adressat for denne tilsynsrapporten. Flora kommune får ein frist til å rette regelverksbrota, jf. kommunelova 60 d. Frist for retting er Kommunen må innan denne datoen sende Fylkesmannen ei erklæring om at det ulovlege forholdet er retta. Dersom regelverksbrot ikkje er retta innan den fastsette fristen, vil Fylkesmannen vedta pålegg om retting. Eit eventuelt pålegg om retting vil ha status som enkeltvedtak og kan klagast på, jf. forvaltningslova kapittel VI. 4

5 1. Innleiing Fylkesmannen opna tilsyn med skulens arbeid med elevane sitt utbytte av opplæringa ved Eikefjord barne- og ungdomsskule i Flora kommune. Felles nasjonalt tilsyn handlar om elevanes utbytte av opplæringa og inneheld tre tilsynsområde: Skulens arbeid med elevane sitt utbytte av opplæringa (som denne rapporten handlar om), forvaltningskompetanse og skulebasert vurdering. Utdanningsdirektoratet har utarbeidd rettleiingsmateriell 3 knytt til tilsynet, og Fylkesmannen har gjennomført informasjons- og rettleiingssamlingar. Det er kommunen som har det overordna ansvaret for at krava i opplæringslova blir etterlevde, jf. opplæringslova første ledd. Kommunen er derfor adressat for denne tilsynsrapporten. Tilsynet har avdekt regelverksbrot knytt til tre deltema i rapporten; skulens arbeid med opplæringa i fag, undervegsvurdering for å auke elevane sitt læringsutbytte, undervegsvurdering som grunnlag for tilpassa opplæring og spesialundervisning

6 2. Om tilsynet med Flora kommune Eikefjord barne- og ungdomsskule 2.1 Fylkesmannen fører tilsyn med offentlege skular Fylkesmannen fører tilsyn med kommunen som offentlege skular, jf. opplæringslova 14-1 første ledd. Fylkesmannens tilsyn på opplæringsområdet er tilsyn med det lovpålagde, jf. kommunelova 60 b. Fylkesmannens tilsyn med offentlege skular er utøving av mynde og skjer i samsvar med reglane for dette i forvaltningsretten. I dei tilfella der Fylkesmannen konkluderer med at eit rettsleg krav ikkje er oppfylt, blir dette sett på som regelverksbrot, uavhengig av om det er opplæringslova eller forskrifter fastsett i medhald av denne lova som er brotne. 2.2 Tema for tilsyn Temaet for tilsynet er retta mot kjerneverksemda ved skulen: skulens arbeid med elevane sitt utbytte av opplæringa. Det overordna formålet med tilsynet er å medverke til at alle elevar får eit godt utbytte av opplæringa. Hovudpunkt i tilsynet vil vere: Skulens arbeid med opplæringa i fag Undervegsvurdering for å auke elevane sitt læringsutbytte Undervegsvurdering som grunnlag for tilpassa opplæring og spesialundervisning Vurdering av behov for særskild språkopplæring Tilsynet skal medverke til at kommunen som skuleeigar syter for at elevane: får kjennskap til og opplæring i måla som gjeld for opplæringa får tilbakemeldingar og blir involverte i eige læringsarbeid for å auke utbyttet av opplæringa får vurdert kontinuerleg kva for utbytte dei har av opplæringa blir følgde opp og får nødvendig tilrettelegging når utbyttet av opplæringa ikkje er tilfredsstillande Manglande etterleving av regelverket kan føre til at elevane ikkje får realisert sine moglegheiter eller får lite utbytte av opplæringa. 2.3 Om gjennomføringa av tilsynet Tilsyn med Flora kommune vart opna gjennom brev Fylkesmannen har kravd at kommunen legg fram dokumentasjon med heimel i kommunelova 60 c. Fylkesmannens vurderingar og konklusjonar er baserte på skriftleg dokumentasjon og opplysningar frå intervju, sjå vedlegg. 6

7 3. Skulens arbeid med opplæringa i fag 3.1 Rettslege krav Nedanfor har vi opplyst om dei rettslege krava for tilsynet med skulens arbeid med opplæringa i fag. Vi viser òg til kva for reglar i opplæringslova og forskrift til opplæringslova krava er knytte til. Rektor skal sikre at innhaldet i opplæringa er knytt til kompetansemål i faget. Undervisningspersonalet skal leggje til rette og gjennomføre opplæringa etter Læreplanverket for Kunnskapsløftet (LK06), jf. opplæringslova 2-3 og forskrift til opplæringslova 1-1. Det vil seie at opplæringa skal ha eit innhald som byggjer på kompetansemåla i læreplanen og medverkar til at dei blir nådde. Rektor må organisere skulen slik at dette blir sikra, jf. opplæringslova 2-3. Rektor skal sikre at undervisningspersonalet tek vare på eleven sin rett til å kjenne til mål for opplæring og kva som blir vektlagt i vurderinga av eleven sin kompetanse. Undervegsvurdering skal brukast som ein reiskap i læreprosessen og medverke til å forbetre opplæringa, jf. forskrift til opplæringslova 3-2. Eleven skal kjenne til kva som er måla for opplæringa og kva som blir vektlagt i vurderinga av hans eller hennar kompetanse, jf. forskrift til opplæringslova 3-1. Det inneber at elevane må kjenne til kompetansemåla i læreplanane for faga, og at dei er grunnlaget for vurderinga av eleven sin kompetanse. Dei skal òg kjenne til kva læraren legg vekt på når læraren vurderer ein prestasjon. Frå og med 8. trinn skal elevane kjenne til kva som skal til for å oppnå dei ulike karakterane. Kravet til at dette skal vere kjent, inneber noko meir enn at informasjonen er tilgjengeleg for elevane. Rektor må organisere skulen for å sikre at undervisningspersonalet formidlar dette til elevane. Rektor skal sikre at opplæringa dekkjer alle kompetansemåla på hovudtrinnet og dei individuelle opplæringsmåla i IOP. Undervisningspersonalet skal leggje til rette og gjennomføre opplæringa etter LK06, jf. opplæringslova 2-3 og forskrift til opplæringslova 1-1. For dei fleste fag i grunnskulen og for nokre fag i vidaregåande skule er kompetansemåla førte opp per hovudtrinn eller etter fleire års opplæring. I slike tilfelle må rektor sikre at elevane får opplæring i alle kompetansemåla i faget / på hovudtrinnet gjennom opplæringsløpet. Opplæringslova 5-5 heimlar at ein elev som får spesialundervisning, kan ha unnatak frå kompetansemåla i dei ordinære læreplanane. Gjeldande opplæringsmål for eleven skal da gå fram av ein individuell opplæringsplan (IOP). I slike tilfelle må skulen sikre at opplæringa for eleven dekkjer dei individuelle måla. Alle elevar som har vedtak om spesialundervisning, skal ha IOP. Skulen skal utarbeide ein individuell opplæringsplan (IOP) for alle elevar som får spesialundervisning, jf. opplæringslova 5-5. Det må gå fram av IOP-en kva for tidsintervall han gjeld for. 7

8 Innhaldet i IOP-en skal samsvare med enkeltvedtaket når det gjeld innhaldet i opplæringa og synleggjere eventuelle avvik frå LK06. IOP-en skal vise mål for og innhaldet i opplæringa og korleis opplæringa skal gjennomførast, jf. opplæringslova 5-5. Reglane for innhald i opplæringa gjeld så langt dei passar for spesialundervisninga. Det kan føre til at måla for opplæringa vik av frå kompetansemåla i læreplanane i LK06. Før skulen/kommunen gjer eit enkeltvedtak om spesialundervisning, skal PPT utarbeide ei sakkunnig vurdering. Den sakkunnige vurderinga skal gje tilråding om innhaldet i opplæringa, mellom anna realistiske opplæringsmål for eleven, og kva for opplæring som gjev eleven eit forsvarleg opplæringstilbod. Vedtaket om spesialundervisning skal byggje på den sakkunnige vurderinga, og eventuelle avvik må grunngjevast. Vedtaket om spesialundervisning fastset rammene for opplæringa og dermed innhaldet i IOP-en. IOPen kan først takast i bruk etter at det er gjort enkeltvedtak om spesialundervisning. IOP-en må ha eigne mål for opplæringa når eleven si opplæring vik av frå LK06, og skulen må ha ein innarbeidd framgangsmåte for å sikre at IOP-en er samordna med planane for den ordinære opplæringa (klassen). Reglane om innhald i opplæringa (kompetansemåla i læreplanane) gjeld for spesialundervisning så langt dei passar, jf. 5-5 i opplæringslova. Skulen skal leggje vekt på utviklingsmoglegheitene for eleven og dei opplæringsmåla som er realistiske innanfor det same totale undervisningstimetalet som for andre elevar, jf. opplæringslova 5-1. Den individuelle opplæringsplanen skal vise måla for opplæringa, jf. opplæringslova 5-5. Dersom vedtaket om spesialundervisning ikkje inneheld avvik frå LK06, eller berre har færre kompetansemål i eit fag enn i den ordinære læreplanen, må dette òg komme klart fram i IOP-en. Det må òg komme klart fram i kva for fag eller delar av fag eleven eventuelt skal følgje ordinær opplæring (i klassen). Skulen må ha ein framgangsmåte som opplyser om korleis ein skal sjå spesialundervisninga og den ordinære opplæringa i samanheng / arbeide saman i slike tilfelle. Framgangsmåten må vere kjent og innarbeidd av dei som har ansvaret for å utvikle IOP-en og for å gjennomføre opplæringa. 3.2 Fylkesmannens observasjonar Fylkesmannens vurderingar og konklusjonar er baserte på innsendt skriftleg dokumentasjon, innsendte eigenvurderingar og opplysningar gitt i intervju av rektor og lærarar på 8., 9, og 10 årssteg i faga; kunst og handverk, matematikk og norsk. 1.1 Sikrar rektor at undervisningspersonalet knyter innhaldet i opplæringa til kompetansemål i det enkelte fag? I rektors eigenvurdering går det fram at skulen har utarbeidd felles mal for årsplanar og to-vekersplanar som lærarane skal nytte i planarbeidet. Rektor skriv at det er nedfelt frist for innlevering av årsplanar til rektor og frist for tilbakemelding frå rektor til lærar. I samband med studium i klasseleiing utarbeidde tilsette ved skulen ein eigen mal for "den gode timen" 4. 4 Den gode timen sjekkliste for avkryssing ved oppstart, overgangar og avslutning, og hugseliste for gode beskjedar. 8

9 Vi har fått tilsendt årsplanar i norsk, matematikk og kunst og handverk for skuleåret for 8.,9. og 10. klasse, og to-vekersplanar for veke 44 og 45 i 2016 for 8.,9. og 10. klasse. Det er kontaktlærars ansvar å organisere arbeidet med to-verkersplanar, men den enkelte faglærar er ansvarleg for å skrive inn opplysningane for «sitt» fag. Elevane får to-verkersplanar på papir, men dei er tilgjengelege for elevane i Fronter. Skulen vil no ta i bruk Office 365. To av eigenvurderingane frå lærarane svarar «nei» på dette kontrollspørsmålet. Vidare skriv lærarane at dei «( ) no har fått fristar for å levere inn årsplanar», og tidlegare vart dette gjort «( )fordi det blir forventa.» Lærarane skriv at dei «( ) fleste lærarane har ein rutine å skrive årsplan med kompetansemål, men vi har ikkje hatt ein rutine der årsplanen vert sikra av leiinga, i den forstand at alle planar vert sjekka og godkjende.» Både i intervju og i eigenvurderingar seier lærarane at arbeidet med årsplanar og arbeidet med vekeplanar i stor grad har vore basert på tillit utan at innhaldet har vore sikra av rektor: «Tidlegare har vi arbeidd med planane for fag litt kvar for oss ( ).Vi veit at rektor kan kontrollere lærarane sine planar. Vi veit ikkje om rektor sjekkar om alle kompetansemål i den nasjonale læreplanen er lagt inn på dei lokale årsplanane.» Vi spør rektor om kva som er det mest sentrale ho gjer med tanke på å sikre at læringsmåla er i samsvar med kompetansemåla i faga. Rektor seier at gjennom «( ) å ha sett opp ein møteplan, personalet får tid til å arbeide i grupper. Vidare (..) gjennom å vere til stades. Vi har fast møtetid på onsdagane.» Rektor seier vidare at skulen hausten 2016 har nytta planleggingsdagar der lærarane har arbeidd i grupper. Der har dei m.a. sett på «( ) dei nasjonale planane der vi ser på korleis vi fangar opp kompetansemål på tvers av fag og korleis vi kan sikre progresjon.» 1.2 Sikrar rektor at undervisningspersonalet tek vare på den retten eleven har til å kjenne til mål for opplæringa? I rektors eigenvurdering går det fram at måla for opplæringa vert synleggjort for elevane gjennom årsplanar, to-vekersplanar og IOP. Lærarane går gjennom «( ) måla for opplæringa i starten av kvart emne og eller for kvar økt. Dette skjer både skriftleg og munnleg. I matematikk nyttar (..) alle klassane læreverket sine målark for kvart emne.» Vidare skriv rektor at skuleleiinga deltek på i lagmøte 5 og klassesamhandlingsmøte 6 der læreplanen og arbeid med denne er tema, og at lærarane gjennomfører faste samtaler med elevane gjennom året der mål for opplæringa er tema. Skulen har utvikla eigne malar for desse samtalane som skal takast i bruk frå veke 44 i I eigenvurdering frå lærarar svarar ei gruppe «nei» på dette kontrollspørsmålet. Lærarane skriv elles at dei «( ) har mal for vekeplanar der vi har ei kolonne for læringsmål.» I intervju seier rektor at dei ved skulen ikkje har «( ) vore gode nok å ha fokus på læringsmål.» Ho meiner at ungdomssteget er best på utforming av læringsmål, men at dei «( ) må nok arbeide meir med dette for alle årssteg.» 5 Lærarane på Eikefjord barne- og ungdomsskule er delt inn i tre lag som kvar har «lagmøte» for barnetrinnet, mellomtrinnet og ungdomstrinnet. 6 Klassesamhandlingsmøte består av alle tilsette som er inne i klassen. 9

10 I intervju med lærarane går det fram at rektor har snakka med lærarane om at dei må utforme gode mål for elevane. Matematikklærarane seier at dei «(.)går igjennom målarka og snakkar om emne på starten og på slutten av eit tema.» På spørsmål til elevane om det er lett å forstå læringsmåla på vekeplanen seier elevane at dette «( ) varierer mellom faga kva som er læremåten, korleis dei vil at vi skal lære.» Men peikar på at i matematikk er oppgåvene gjerne meir konkrete, dvs. det «( ) står det heilt konkret kva vi skal gjere.» I innleverte to-vekersplanar finn vi at måla i faga norsk og matematikk tek i vare elevens rett til å kjenne til mål for opplæringa, men vi ser at for nokre andre fag er måla meir varierande, t.d. vert det i nokre fag berre vist til bestemt sider i læreboka eller er meir generelle mål utan at dette er formulerte som læringsmål til elevane. 1.3 Sikrar rektor at undervisningspersonalet tek vare på den retten eleven har til å kjenne til kva som blir vektlagt i vurderinga av elevane sin kompetanse? I rektors eigenvurdering går det fram at dette vert synleggjort for eleven gjennom årsplanar, to-vekersplanar og IOP. Vidare at faglærar informerer elevane om kva som blir vektlagt i vurderinga av deira kompetanse i samband med årsplan. Når elevane får presentert ulike oppgåver som skal vurderast, og at dette skjer både skriftleg og munnleg. I eigenvurderinga til rektor er det òg vist til faste samtaler med elevane gjennom året der vurdering av elevane sin kompetanse er tema. Til dette er det no utarbeidd malar for dette skal takast i bruk frå og med veke 44 i Rektor viser elles til at dette tema i dei uformelle samtalene som skjer gjennom året i, og utanfor, klasserommet. I eigenvurdering frå lærarar svarar ei gruppe «nei» på dette kontrollspørsmålet. I forklaringane viser lærarane til bestemte læreverk i fag der elevane får utdelt målark opp mot læreverket. Det går også fram i eigenvurdering frå lærarane at «Ingen frå leiinga kjem og sjekkar at lærarane legg ut vurderingskriterium. Igjen - det er eit spørsmål om tillit, for dette ligg i arbeidsoppdraget til lærarane.» For faget kunst og handverk skriv lærarane følgjande: «Ved avgangsfag er det gjort rede for vurderingskriteriene til den enkelte elev.» Ved Eikefjord barne og ungdomsskule er faget kunst og handverk avgangsfag i 10. klasse. I intervju med rektor viser ho til kva som har vore vanleg praksis ved skulen: «( ) det er opp til den enkelte lærar, men målet vårt er at alle skal ivareta retten elevane har å kjenne til kva som blir vektlagt i vurdering av elevane sin kompetanse.» Ho meiner at rektor må vere tydlegare på føringar: «Vi ser ting klarare etter at vi starta arbeidet med tilsynet.» I intervju seier lærarane at dei snakkar med elevane om dette i løpet av året og i «( ) samband med prøver.» Dei seier at rektor i den seinare tid òg i bestemte samanhengar har teke opp forventningar til lærarane når det gjeld elevanes rett til vurdering. 1.4 Sikrar rektor at opplæringa samla dekkjer alle kompetansemåla på hovudtrinnet? Det går fram av rektors eigenvurdering at det blei utarbeida lokale læreplanar ved innføring av LK06, men desse har ikkje vore reviderte i etterkant, noko dei ser er ei svakheit. På bakgrunn av dette starta skulen eit arbeid med lokale læreplanar og årsplanar vinteren Rektor skriv vidare at personalet har ønskje om at 10

11 årsplanane i større grad er gjennomgåande for trinnet og soleis viser progresjonen i faget og sikrar at alle kompetansemåla vert dekka. Målet er at det dette skal vere klart til skuleåret I eigenvurdering frå lærarar svarar to grupper «nei» på dette kontrollspørsmålet. Lærarane viser m.a. til tidlegare svar under kontrollspørsmål 1.1., dvs. at dei fleste lærarane har ein rutine for dette, men at ein ved skulen ikkje har ein rutine som sikrar at opplæringa samla dekkjer alle kompetansemåla på hovudtrinnet. I intervju seier rektor at ho per i dag ikkje kan seie at alle kompetansemåla er dekka på hovudtrinnet i matematikk, norsk og kunst og handverk. Men ho opplever at lærarane er samvitsfulle og at ho får inn planane. Rektor seier i intervju at «I dag ville eg ikkje fanga opp om eit kompetansemål vert utegløymt. I dag har eg i praksis ikkje eit system for å kontrollere dette.» I intervju seier lærarane«( ) Vi har ikkje årsplan som går over tre år (ungdomstrinnet). Vi har årsplan for kvart trinn.» I merknader til førebels rapport seier lærarane at det i intervjuet òg vart sagt at «( )læreboka vert sjekka opp mot kompetansemåla i forkant.» 1.5 Sikrar rektor at opplæringa samla dekkjer alle dei individuelle opplæringsmåla i IOP? I eigenvurderinga frå rektor står det at kontaktlærarar leverer IOP til rektor innan fastlagde datoar: IOP innan 9. september 2016 og årsrapport innan 9. juni Vidare skriv rektor at leiinga deltek i ansvarsgruppemøte, klassesamhandlingsmøte og samarbeidsmøte der mellom anna opplæringa til eleven er tema. Rektor viser til sjekkliste for kontaktlærar og faglærar/støttelærar, kartleggingsplan og møteplan. I eigenvurderingane frå lærarar svarar alle gruppene «ja» på kontrollspørsmålet, og det vert hevda at leiinga følgjer med på «(..)planverket, at alt som skal skrivast, vert skrive. Men, leiinga følgjer lite med på det faktiske innhaldet i undervisninga.» Rektor seier i intervju at skulen tok i bruk ein ny mal for IOP. Vidare at det er viktig at leiinga er med i arbeidet med IOP. Rektor uttrykker at nokre lærarar kan «( ) ha problem å sjå samanhengen mellom sakkunnig tilråding, vedtak og IOP.» Vidare uttrykkjer rektor at det er «( ) litt uklårt for enkelte lærarar kva status ein IOP har, og det er varierande forplikting hos lærarane når det gjeld å bruke IOP.» Rektor meiner at skuleleiinga «( ) no er tydeleg på at IOP skal nyttast i opplæringa.» Lærarane forklarer i intervju at i samband med årsrapporten skriv dei inn endringar i IOP som skal gjelde til hausten (neste skuleår). Lærarane seier at rektor skal godkjenne kvar IOP. 1.6 Inngangsspørsmål i RefLex «Har skulen elevar som har fått vedtak om spesialundervisning?» Skulen har elevar med vedtak om spesialundervisning. 11

12 1.7 Har alle elevar som har vedtak om spesialundervisning IOP? I eigenvurderinga seier rektor at det er nedfelt rutine i stillingsinstruks, kartleggingsplan og årshjul at kontaktlærar, saman med faglærar/støttelærar(ar), er ansvarleg for at det kvart år vert utarbeidd IOP med bakgrunn i enkeltvedtaket og sakkunnig vurdering. Både rektor og lærargruppene seier svarar «ja» på kontrollspørsmålet, men ingen av lærargruppene kommenterer dette nærare. Skulen har sendt tre anonymiserte saker der alle enkeltvedtaka for skuleåret er gjort i slutten av oktober Ei av dei sakkunnige vurderingane er frå 2014 og to av vurderingane er frå Etter førebels rapport forklarer rektor at datoane på vedtaka vart endra då skulen i samband med tilsynet ønskte å sette vedtaka inn i same mal. Dei er samd i at der er «( )lang avstand mellom dato for sakkunnig vurdering og vedtak», men rektor har påpeika dette i RefLex. I intervju seier rektor at skulen ikkje har eit system som fangar opp at det blir laga IOP dersom sakkunnig vurdering er utarbeidd og vedtak fatta i løpet av skuleåret: «Vedtak ligg ikkje til faste tider og om IOP ane då automatisk blir laga, det er eg usikker på.» Lærarane seier i intervju at dei ikkje kjenner til om det er reglar ved skulen som seier kor lang tid det skal gå mellom vedtak og utarbeiding av IOP, t.d. dersom det vert gjort enkeltvedtak inne i skuleåret. 1.8 Samsvarer innhaldet i IOP-en med enkeltvedtaket når det gjeld innhaldet i opplæringa, medrekna når det er gjort avvik frå LK06? Skulen har sendt inn tre anonymiserte elevsakar, dvs. sakkunnig vurdering, enkeltvedtak, IOP og årsrapport. Vedtaka viser til sakkunnig vurdering for innhald i opplæringa. Alle tre enkeltvedtaka er daterte i veke 43 i 2016, jf. rektors forklaring under kontrollspørsmål 1.7. Ein gjennomgang av IOP ane viser at desse er i samsvar med dei aktuelle enkeltvedtaka. Men i eitt av vedtaka er engelsk oppført i IOP en utan at dette går fram i enkeltvedtaket. Etter førebels rapport forklarer rektor at dette var uklart frå den eine sakkunnige vurderinga til den neste, men at skulen i denne saka kom til at eleven òg hadde behov for spesialundervisning i engelsk. 1.9 Har IOP-en eigne mål for opplæringa når eleven si opplæring skal avvike frå ordinære læreplanar? Skulen har sendt inn tre anonymiserte elevsakar, dvs. sakkunnig vurdering, enkeltvedtak, IOP og årsrapport. I ei av sakene går det fram at det er avvik frå kompetansemåla, og det er utarbeidd eigne mål for opplæringa i elevens IOP Har skulen ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at IOP-en er samordna med den ordinære opplæringa (klassen)? Rektor skriv i eigenvurderinga at kontaktlærar er ansvarleg for utarbeiding av IOP og har oversikt over årsplanane for den ordinære opplæringa i sine fag. Vidare at 12

13 faglærar eller støttelærar også deltek i utarbeidinga av IOP: «( ) dette sikrar at den er samordna med planane for den ordinære opplæringa. I tillegg er tovekersplanane for ordinær opplæring, og for dei med IOP, samordna av kontaktlærar/faglærar/støttelærar.» I eigenvurderinga svarer ei av lærargruppene «nei» på dette kontrollspørsmålet og forklarer dette utifrå «praktiske problem» og vidare at «Dette er særs avhengig av at ein har tid til å samarbeide med dei ulike lærarane.» Ei anna lærargruppe svarer at «Ordinær og tilpassa vekeplanar er ganske like i høve læringsmål.» På spørsmålet om kva som er skulens felles framgangsmåte med tanke på samordning mellom IOP og klassens plan, svarar rektor i intervju at skulen er i ferd med å innarbeide ein slik framgangsmåte og er usikker på om skulen har ein felles framgangsmåte: «Vi er på veg til å gjere det til ein innarbeidd framgangsmåte ved skulen.» Ei av lærargruppene svarer i intervju at «Vi har ikkje fast system for å samordne spes.ped og opplæringa i klassen, men vi pratar som regel med kvarandre.» Etter førebels rapport seier rektor at elevens IOP vil som oftast følgje klasssens tema. 3.3 Fylkesmannens vurderingar og konklusjon Flora kommune var med i Utdanningsdirektoratet si satsing Vurdering for læring, pulje 1 ( ). Skuleeigar skriv i eigenvurderinga at satsinga «( )ligg som felles grunnlag i arbeidet med undervegsvurdering og dei fire prinsippa for læringsfremmande undervisning.» Skuleeigar skriv vidare at «Undervegsvurdering er tema i fagnettverk på tvers av skular og i møte mellom skuleeigar og skuleleiing.» På spørsmål om korleis skuleeigar skaffar seg informasjon om skulanes arbeid med opplæring i fag og IOP, svarer skuleeigar at den «( ) opne dialogen mellom skuleeigar og skuleleiarane er den viktigaste kjelda til informasjon om opplæringa.» Under dette temaet «Skulens arbeid med opplæringa i fag» er fleire av kontrollspørsmåla retta mot om «rektor sikrar». Å sikre inneber at rektor både må gi føringar og ha oppfølging slik at skulen har eit system. Rektor skal sikre at innhaldet i opplæringa er knytt til kompetansemål i fag, dvs. at opplæringa skal ha eit innhald som byggjer på kompetansemåla i læreplanen og medverkar til at dei blir nådde. Rektor må organisere skulen slik at dette blir sikra. Lærarar svarer «nei» på ein del av kontrollspørsmåla som gjeld om rektor sikrar. I svara kjem det fram at arbeidet t.d. med årsplanar eller vekeplanar i stor grad er bygd på tillit mellom rektor og lærarane. Av tiltak som rektor har sett i verk hausten 2016 er m.a. endra møtetider. Vi finn at dette arbeidet må vere meir innarbeidd og oppfølgt før vi kan konkludere med at rektor sikrar at innhaldet i opplæringa er knytt til kompetansemål i fag. Rektor skal sikre at undervisningspersonalet tek vare på eleven sin rett til å kjenne til mål for opplæring og kva som blir vektlagt i vurderinga av elevens kompetanse. Rektor må sikre at elevane får opplæring i alle kompetansemåla på hovudtrinnet gjennom opplæringsløpet. Også i samband med desse kontrollspørsmåla svarar lærargrupper «nei» i sine eigenvurderingar. Skulen har i dag eit system med årsplanar og vekeplanar 13

14 eller to-vekersplanar. I intervju kjem det fram at rektor i den seinare tid har peika på kva som er elevane sine rettar og at lærarane difor må utarbeide gode læringsmål for elevane. Rektor meiner at dette er eit område som skulen må bli betre på, elevane uttrykker òg at dette varierer mellom faga. Innsendte vekeplanar er òg varierande frå å ha gode læringsmål til berre å vise til bestemte sider i læreboka. Vi finn at dette arbeidet må vere meir innarbeidd og oppfølgt. Rektor skal sikre at opplæringa dekkjer alle kompetansemåla på hovudtrinnet og dei individuelle opplæringsmåla i IOP. I rektors eigenvurdering er det ønskje om gjennomgåande planar for hovudtrinna. I dag kan ikkje rektor seie med sikkerheit om alle kompetansemåla for hovudtrinnet i faga er dekka. Målet for skuleleiinga er å få dette på plass til skuleåret Men rektor har per i dag ikkje etablert eit system som sikrar at kompetansemåla på hovudtrinnet er dekka. Når det gjeld i kva grad individuelle opplæringsmåla i IOP er dekka, sier rektor at det er ulik praksis og bruk av IOP-malar blant lærarane, dvs. om det faktiske innhaldet i opplæringa er i samsvar med innhaldet i elevens IOP. Etter førebes rapport skriv rektor til at skulen legg vekt på at det er kontaktlærar som har ansvar for elevens IOP slik det går fram av utarbeidd sjekkliste. Opplæringslova seier at det skal utarbeidast IOP for alle elevar som har vedtak om spesialundervisning. Hovudregelen er at kontaktlærarar leverer IOP til rektor innan ein fastlagt dato om hausten. Både i intervju og innsendte saker går det fram at vedtak om spesialundervisning òg vert gjort utover året, men i desse tilfella kan ikkje skulen vise til rutinar som seier nærare når IOP en skal vere utarbeidd. Etter førebels rapport skriv rektor at Flora kommune sin prosedyre òg gjeld for Eikefjord barne- og ungdomsskule. Rektor har ansvar for at prosedyren blir følgt ved å ha eit eige avkryssingsskjema 7 for utarbeiding av sakkunning vurdering, enkeltvedtak, IOP og årsrapport. Rektor beklager at dette ikkje vart nemnt i intervjuet. Fylkesmannen finn at skulen imøtekjem lovkrava på dette punktet. Innhaldet i IOP-en skal samsvare med enkeltvedtaket når det gjeld innhaldet i opplæringa og synleggjere eventuelle avvik frå LK06. Innleverte elevsaker viser at IOP er i samsvar med vedtaket. I ein av IOP ane er engelsk kome med sjølv om engelsk ikkje går klart fram av enkeltvedtaket, men etter førebels rapport har rektor forklart korleis dette kome til, dvs. skulen kom til at eleven framleis hadde behov for engelsk. IOP-en må ha eigne mål for opplæringa når eleven si opplæring avvik av frå LK06, og skulen må ha ein innarbeidd framgangsmåte for å sikre at IOP en er samordna med planane for den ordinære opplæringa (klassen). I eitt av dei tre innleverte enkeltvedtaka er det avvik frå ordinær læreplan, og det er her ført opp individuelle mål i elevens IOP. Når det gjeld samordning mellom klassens plan og elevar med IOP, får vi opplyst at skulen i ferd med å innarbeide ein framgangsmåte for dette, men at denne ikkje er på plass enno. Våre vurderingar under dette punktet viser at på nokre punkt er skulens praksis i samsvar med minimumskrava i regelverket, men vurderingane viser òg at i forhold til nokre kontrollspørsmål imøtekjem ikkje skulen dei aktuelle lovkrava. Våre førehandsvarsel om pålegg går fram av kap Spes.ped. vedtak 2016/

15 4. Undervegsvurdering for å auke eleven sitt læringsutbytte 4.1 Rettslege krav Nedanfor har vi opplyst om dei rettslege krava for tilsynet med skulens arbeid med undervegsvurdering for å auke eleven sitt læringsutbytte av opplæringa. Vi viser òg til kva for reglar i opplæringslova og/eller i forskrift til opplæringslova krava er knytte til. Elevane skal få rettleiing i kva for kompetansemål frå LK06 eller mål i IOP-en som opplæringa er knytt til. Elevane skal bli kjende med måla for opplæringa, jf. forskrift til opplæringslova 3-1. Dette gjeld for alle årstrinn og gjeld òg for elevar med individuelle mål i ein IOP. Elevane skal bli i stand til å forstå kva dei skal lære, og kva som er formålet med opplæringa. Lærarane gjennomfører opplæringa og må kommunisere dette til elevane. Elevane skal få rettleiing i kva det blir lagt vekt på i vurderinga i faget. Eleven skal kjenne til kva som blir vektlagt i vurderinga av hans eller hennar kompetanse, jf. forskrift til opplæringslova 3-1. Det inneber at elevane skal kjenne til kva som kjenneteiknar ulik grad av kompetanse, og kva det blir lagt vekt på i vurderinga av ein prestasjon. Kravet til at det skal vere kjent for eleven, inneber at det ikkje held at informasjonen ligg på Internett, eller at ein kan få informasjonen ved å spørje læraren. Lærarane må kommunisere grunnlaget for vurderinga til elevane. Elevane skal få tilbakemeldingar på kva dei meistrar, og rettleiing i kva dei må gjere for å auke sin kompetanse. Vurderinga undervegs i opplæringa skal gje god tilbakemelding og rettleiing til eleven og vere ein reiskap i læreprosessen, jf. forskrift til opplæringslova 3-2. Undervegsvurdering skal medverke til at eleven aukar sin kompetanse i fag, jf. forskrifta Undervegsvurdering skal elevane få løpande og systematisk, ho kan både vere skriftleg og munnleg, skal innehalde grunngjeven informasjon om kompetansen til eleven og skal gjevast med sikte på fagleg utvikling. Elevane skal involverast i vurderinga av eige læringsarbeid. Elevane skal delta aktivt i vurderinga av eige arbeid, eigen kompetanse og eiga fagleg utvikling, jf. forskrift til opplæringslova Lærarane må syte for at elevane blir involverte i dette. Eleven si eigenvurdering skal vere ein del av undervegsvurderinga. Elevane skal frå og med 8. årstrinn få halvårsvurderinga utan karakter midt i opplæringsperioden i alle fag og på slutten av opplæringsåret i fag som ikkje er avslutta. Skulen må ha ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at lærarane i halvårsvurderinga gjev informasjon om elevane sin kompetanse i faga og rettleiing om korleis elevane kan auke kompetansen sin. Halvårsvurdering i fag er ein del av undervegsvurderinga og skal uttrykkje eleven sin kompetanse knytt til kompetansemåla i læreplanverket, jf. forskrift til opplæringslova Halvårsvurdering skal òg gje rettleiing i korleis eleven kan auke kompetansen sin i faget. 15

16 Halvårsvurdering utan karakter skal elevane få gjennom heile grunnopplæringa og gjeld alle elevar uavhengig av vedtak og type opplæring. Det er ikkje sett krav til kva form vurderinga skal ha. Vurderinga kan derfor vere både skriftleg og munnleg. Frå og med 8. årstrinn og i vidaregåande opplæring skal vurderinga gjennomførast midt i opplæringsperioden og på slutten av året dersom faget ikkje blir avslutta. Skulen må gjennomføre halvårsvurderinga utan karakter på riktige tidspunkt og ha ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at vurderinga til lærarane har eit innhald i samsvar med forskrifta. Skulen må ha ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at årsrapporten inneheld ei vurdering av utviklinga til eleven ut frå måla i IOP-en. For elevar med spesialundervisning skal skulen, i tillegg til halvårsvurdering med og utan karakter, ein gong i året utarbeide ein skriftleg rapport. Rapporten skal mellom anna gje vurdering av eleven si utvikling i forhold til måla i IOP, jf. opplæringslova 5-5. Skulen må ha ein innarbeidd framgangsmåte som sikrar at elevane får årsrapportar på riktige tidspunkt og at årsrapportar har eit innhald i samsvar med forskrifta. 4.2 Fylkesmannens observasjonar Fylkesmannens vurderingar og konklusjonar er baserte på innsendt skriftleg dokumentasjon, eigenvurderingar og opplysningar gitt i intervju av rektor og lærarar på 8., 9. og 10. årstrinnet i faga; kunst og handverk, norsk og matematikk. Under dette temaet har til saman 38 elevar på 8., 9. og 10 årstrinn svart på eit eige spørjeskjema. Det vart utarbeidd åtte spørsmål om vurdering som gjaldt faga matematikk, norsk og kunst og handverk. 1/3 av elevane svarte i forhold matematikk, 1/3 norsk og 1/3 kunst og handverk. 2.1 Rettleiar lærarane elevane om kva for kompetansemål frå LK06 eller mål i IOP-en som opplæringa er knytt til? I vår spørjeundersøking svarer ca. 85 prosent av elevane at læraren forklarer dei kva som er måla i faget, slik at dei forstår kva dei skal lære. I rektors eigenvurdering viser ho til årsplan for faget der det er gjort greie for kva kompetansemål frå LK06 opplæringa er knytt til, og at i to-vekersplanane vert kompetansemåla brotne ned til læringsmål. Ho seier at læringsmåla vert gjennomgått med elevane: «Ved oppstart av kvart emne og/eller kvar økt går læraren også gjennom læringsmåla i klassen. Når det gjeld å gå gjennom måla i IOP med den eigne mål i IOP, er det ikkje ein etablert praksis ved skulen å gå gjennom desse med den enkelte elev. Måla vert likevel presentert for elevane som læringsmål på to-vekersplanen og ved gjennomgang av måla for dei ulike øktene.» I lærarane sine eigenvurderingar skriv ei lærargruppe at «Vi rettleiar i læringsmål. Kompetansemåla får dei skriftleg på årsplanane, men i kvardagen må vi bruke nedbrotne læringsmål for at elevane skal forstå kva dei skal lære.» 16

17 I intervju med lærarar i matematikk seier dei at «Vi pratar med elevane om måla for tema og vi snakkar om målarka.» Lærarane i norsk seier i intervju at «Læringsmåla står på vekeplanen. Vi forklarar deretter kva som står på planen. Når elevane får vekeplanen, ser vi på kva sider vi skal jobbe med, kva som er oppgåvene som skal hjelpe elevane til å nå læringsmåla. Vi trur at dette er ein felles måte å arbeide på.» Etter førebels rapport sier rektor at dei ikkje følgjer læreboka slavisk «( ) Læringsmåla kjem først og deretter så finn elevane oppgåver og sider i læreboka eller ev. andre ressursar.» Elevane seier i intervju at sjølv om det kan variere mellom faga, vert læringsmåla stort sett formidla på ein måte dei forstår. Dei meiner at for matematikk er dette mest konkret. 2.2 Rettleiar lærarane elevane i kva det blir lagt vekt på i vurderinga i faget? I spørjeundersøkinga svarer ca. 85 prosent av elevane at dei får vite kva læraren legg vekt på når arbeidet i faget blir vurdert. I tilknyting til dette kontrollspørsmålet er det lagt ved døme på elevvurdering i samband med kapittelprøve i matematikk (8.klasse), døme på skriveoppgåve i norsk med kriterier for karakterar for argumenterande tekst (10.klasse), elevvurdering i faget kunst og handverk (design) (10. klasse). Rektor skriv i eigenvurderinga at dette skjer på ulike måtar gjennom året. I årsplanane vert elevane presentert for vurderingsformene: «Det blir også utdjupa munnleg når faglærar presenterer planen for klassen/eleven. Før større arbeid som innleveringar, framføringar og prøver blir elevane gjort kjent med kva som blir vektlagt i vurderinga, munnleg og/eller skriftleg. Dette er også tema i dei faste elev-, fag- og utviklingssamtalene. I tillegg vektleggast dette i den daglege uformelle samtalen med klassen/eleven.» Alle lærargruppene svarer «ja» på dette kontrollspørsmålet i eigenvurderingane, men gir ikkje utfyllande kommentarar. I intervju seier rektor at «Det er nok ulik praksis mellom lærarar og fag. Nokre sikrar seg nok via skriftleggjering i større grad og nokre formidlar nok meir verbalt.» Lærarane i matematikk seier i intervju at i dette faget er litt vanskeleg å gje elevane rettleiing då elevane har størst merksemd på «( )riktig eller feil svar ( ).» Lærarane peikar på at dei kan nytte Utdanningsdirektoratets kjenneteikn på måloppnåing i matematikk, men seier vidare at «dette kan eg bruke i større grad.» Lærarane i norsk seier at elevane likar godt å få utlevert kva som skal til for å få dei ulike karakterane, men «( ) dersom dei lurer på noko undervegs så kan elevane spørje oss som lærarar undervegs i prosessen.» I intervju viser elevane til faga matematikk og norsk som fag der lærarane gir rettleiing om kva dei legg vekt på i vurderinga. Elevane seier at kunst og handverk i 8.klasse har vore krevjande dette skuleåret med hyppige lærarbyte, og at dei ikkje har fått vurderingskriterier i dette faget. Vi har tidlegare vist til at lærargruppa i kunst og handverk skriv følgjande i eigenvurderinga under kontrollspørsmål 1.3.: «Ved avgangsfag er det gjort rede for vurderingskriteriene til den enkelte elev.» I førebels rapport fann vi at det ikkje var utarbeidd vurderingskriterier eller årsplan i kunst og handverk for 8. klasse. Etter førebels rapport skriv rektor at vurderingskriterier for 8. klasse i kunst og handverk er utarbeidd, men av 17

18 «( )ulike grunnar blei dei ikkje sendt inn som vedlegg innan fristen.» Vi fekk òg tilsendt vurderingskriterier for 8. klasse i kunst og handverk. 2.3 Gjev lærarane elevane tilbakemeldingar på kva dei meistrar i faga? I spørjeundersøkinga svarer ca. 65 prosent av elevane på ungdomssteget at dei ikkje får tilbakemeldingar på kva dei meistrar i faga, dvs. i faga norsk, matematikk, og kunst og handverk. Rektor skriv i eigenvurderinga at tilbakemeldingar til elevane skjer på ulike måtar gjennom året: «Etter større arbeid som innleveringar, framføringar og prøver får elevane tilbakemelding på kva dei meistrar, med utgangspunkt i vurderingskriteria som dei fekk presentert i forkant. Dette skjer munnleg og skriftleg. Dette er også eit viktig tema i dei faste elev-, fag- og utviklingssamtalene. I tillegg vektleggast dette i den daglege uformelle samtalen med eleven i, og utanfor klasserommet.» Alle lærargruppene svarer «ja» på dette kontrollspørsmålet i eigenvurderingane, men berre lærargruppa i kunst og handverk kommenterer: «Både skriftlege og munnlege tilbakemeldingar.» I intervju seier rektor at elevane truleg vil ha ulike synspunkt om dei får tilbakemeldingar om kva dei meistrar i faga: «( ) berre ein karakter, andre ( ) får meir utfyllande tilbakemelding.» Rektor seier at vurderingsarbeidet er tema i samarbeidsmøta mellom lærarane: «Leiinga er ikkje alltid er med i desse møta. Eg (rektor) kjenner ikkje heilt til innhaldet i diskusjonane på møta (..).» Skulen har sendt inn mal for den halvårlege elevsamtalen og foreldresamtalen. I samtalane skal læraren gje informasjon om mål, korleis eleven ligg an og seie noko om ev. utvikling i faga. Skulen har utarbeidd fleire nye malar som først blir tekne i bruk i 2017, t.d. mal for utviklingssamtale og fagsamtale. Innleverte notat etter gjennomførte fagsamtalar hausten 2016 er i ettertid ført over i ny mal med ei eige punkt om «Eleven si utvikling i forhold til kompetansemål». Hovudinntrykket er at tilbakemeldingane vi har motteke er forholdsvis knappe og generelle under dette punktet, t.d. «arbeider raskt og effektivt» og «har god sjangerkunnskap». Skulen har sendt inn eit anonymisert referat etter gjennomførte konferansetimar i faga for elev i 9. klasse. Tilbakemeldingane er litt varierte i kva grad tilbakemeldingane gjeld det eleven har prestert i faget. Norsk: «Skriv godt! God formuleringsevne og god penn. Viser god forståing, jobbar godt». Matematikk: «Treng å bli bevisst på kva som lærast og kva ho må gjere for å lære, ho må rett og slett bli meir målbevisst» Kroppsøving: «Middels nivå og innsats.» I intervju med lærarane meiner spesielt ei av lærargruppene at elevane gjerne får flest tilbakemeldingar på det dei ikkje meistrar: «Elevane får kanskje overvekt over vurderingar kring kva dei ikkje meistrar i faget. Dette (.) kjenner vi oss igjen i og vi har diskutert dette på skulen.» I intervju svarer elevane slik: «Vi får tilbakemelding etter prøver.», «( ) ikkje så mykje tilbakemelding (..) i timen, men etter prøver får vi tilbakemelding». Dei uttrykkjer også at det er «( ) vanskeleg å forstå kva læraren meinte.» Elevane utrykkjer at dei ikkje opplever «(..) ein felles måte frå lærarane å gje tilbakemelding på.» 18

19 2.4 Rettleiar lærarane elevane om kva dei må gjere for å auke kompetansen sin i det enkelte faget? I spørjeundersøkinga svarer halvparten av elevane at dei ikkje meiner å få rettleiing i kva dei må gjere for å auke kompetansen i faget, dvs. den andre halvparten meiner dei får rettleiing om kva dei må gjere for å auke kompetansen. Rektor skriv i eigenvurderinga at tilbakemeldingar til elevane skjer på ulike måtar gjennom året, slik som under kontrollspørsmål 2.3. Alle lærargruppene svarer «ja» på dette kontrollspørsmålet i eigenvurderingane, men gir ikkje utfyllande kommentarar. I kva grad lærarane rettleiar elevane om kva dei må gjere for å auke kompetansen sin svarer rektor i intervju: «(.) dette varierer mellom lærarar og fag. Eg har lærarar som seier vi informerer om kor eleven er, det er ikkje noko dialog». I intervju svarar lærarane at dette er ikkje nedskrive, men at det «( )fell (.) naturleg for oss å rettleie elevane om kva dei må gjere for å auke kompetansen.» Elles meiner lærarane at elevane ikkje alltid oppfattar at dei får slik tilbakemelding og dei meiner at «Nokre av våre tilbakemeldingar kan og vere for generelle.» I intervju med elevane seier dei at dei gjerne får tilbakemelding etter prøve om kva dei kan gjere betre eller at læraren snakkar med deg «( ) dersom dei ser du slit.» Elles svarer elevane at dei i stor grad får tilbakemeldingane i elevsamtalen «Det er mest i elevsamtalen vi får slik tilbakemelding.» Når det gjeld å gjennomføre samtaler i løpet av timen, opplyser elevane at uro i klassen kan vere ein hindringsfaktor. 2.5 Syter lærarane for å involvere elevane i vurderinga av eige læringsarbeid? I spørjeundersøkinga svarer ca. 45 prosent av elevane at lærarane involverer dei i vurdering av eige læringsarbeid. I eigenvurderinga viser rektor til skulen sin mal for to-vekersplan der elevane skal fylle ut for kvart fag i kva grad dei har forstått dei ulike læringsmåla. I matematikk seier rektor at elevane gjer eigenvurdering knytt til kvart tema dei jobbar med gjennom året. Og i norsk og kunst og handverk blir det lagt til rette for at elevane skal vurdere sitt eige læringsarbeid på ulike måtar. Ei av lærargruppene svarer «nei» på dette kontrollspørsmålet i eigenvurderinga og tilfører at det til «( ) no vert dette gjort i liten grad.» Ei anna lærargruppe, seier «ja», men «( )til ein viss grad. Dei (elevane) har ikkje heilt kompetansen sjølv til å gjere dette sjølv, så lærarane må inn med ein del styring.» I intervju med rektor seier ho at dette er noko dei har snakka med elevane om «Elevane er nok meir med å vurdere enn dei opplever sjølve.» Når det gjeld bruken av vekeplanane der elevane skal fylle inn meistring/forståing av læremåla med + eller -, seier rektor at det «( )er nok ulikt korleis lærarane nyttar denne eigenvurderingsmetoden i opplæringa.» Elevane seier i intervju at lærarane gjerne spør om dei (elevane) er fornøgde. Vi får skjema der vi skal vurdere oss sjølve i forkant av prøve», «( )eg trur ikkje vi får vere med så masse» og «( ) i enkelte fag får vi vere med å vurdere, norsk og engelsk.» Elles svarer elevane gjennomgåande at dei ikkje nyttar vurderingskolonna på vekeplanen. 19

20 2.6 Inngangsspørsmål i RefLex, dvs. om skulen har elevar frå 8. trinn eller høgare 2.7 Får elevane frå og med 8. årstrinn halvårsvurdering utan karakter midt i opplæringsperioden i alle fag. Rektor skriv i eigenvurderinga at «Elevane får halvårsvurdering utan karakter i januar og juni (ca. to veker før halvårsvurdering med karakter). I tillegg får dei undervegsvurdering i oktober og april. Dette skjer gjennom faste elev-, fag- og utviklingssamtalar. Dette blir gjort både skriftleg og munnleg. Alle lærargruppene svarer «ja» på dette kontrollspørsmålet i eigenvurderinga. Ei leiargruppe legg til at dette skjer mellom anna ved «( )munnleg tilbakemelding før karakter blir sett, elles andre elevsamtalar undervegs i perioden.» Ei anna lærargruppe legg til at «Elevane blir gjort merksam på korleis dei ligger i karakter når det byrjar å nærme seg slutten på perioden. Elevane blir også gjort merksam undervegs gjennom utviklingssamtaler.» I intervju seier rektor at «Vi har ikkje hatt god nok praksis på halvårsvurdering utan karakter. Dette har vi no laga skjema for og lagt inn i vår årsplan. Det er ulikt om dette er trått i kraft. ( ) Tidlegare har det vore meir ad hoc ( )» Skulens årsplan viser at skulen skal gjennomføre halvårsvurdering i fag med og/eller utan karakter for 8., 9. og 10. klasse i januar. 8 Etter førebels rapport skriv rektor at skulen ikkje har lagt opp til at lærarane skal skirftleggjere innhaldet i halvårsvurderinga utan karakter. EBU har rutine på å gjere dette munnleg. Det er heller ikkje krav om at halvårsvurdering utan karakter treng vere skriftleg. 2.8 Får elevane frå og med 8. årstrinn halvårsvurdering utan karakter på slutten av opplæringsåret i fag som ikkje er avslutta? Forholdet er det same som under kontrollspørsmål 2.7., dvs. at skulen hadde ikkje gode nok rutinar for halvårsvurdering utan karakter, dette er no lagt inn i skulens årshjul som viser at skulen gjennomfører halvårsvurdering i fag med og eller utan karakter for 8., 9. og 10. klasse i juni. Skulen har sendt inn kopi av utfylt skjema for faget norsk for 8. klasse, datert Det går fram at læraren har gjennomført halvårsvurdering utan karakter i klassen med kommentar «Ingen merknad». Etter førebels rapport skriv rektor at skulen ikkje har lagt opp til at lærarane skal skirftleggjere innhaldet i halvårsvurderinga utan karakter. EBU har rutine på å gjere dette munnleg. Det er ikkje krav om at halvårsvurdering utan karakter treng vere skriftleg. 8 Årshjul for elevsamtale / fagsamtale, halvårsvurdering i fag og utviklingssamtalen. 20