Fylkesmannen i Møre og Romsdal Saksbehandlar, innvalstelefon fagsjef Jon Ivar Eikeland, 71258468 Vår dato 04.05.2014 Dykkar dato 20.03.2014 Vår ref. 2011/3842/J0E1/421.3 Dykkar ref Ørsta kommune Dalevegen 6 6150 Ørsta Sc2 ;! < _kk_{ _WLS/1,tiAl 10 JUN2014 Ørsta kommune L() Kommunedelplan for Ørsta sentrum og Hovdebygda Fråsegn ved offentleg ettersyn Fylkesmannen har ut frå sine ansvarsområde følgjande merknader: KONSEKVENSUTGREHNGA Konsekvensutgreiinga meiner vi er god og oversiktleg og er i samsvar med krava set i planprogrammet. Det er fint at det også går fram at alternativ som er vurdert som for konfliktfylte ikkje er teke inn i planen. Dette gir god informasjon og ei forklaring til dei som då ikkje får realisert sine utbyggingsønske. PLANFORSLAGET MED FØRESEGNER Generelt Kartet er noko overlesst med informasjon. Hensynssone på eige temakart, kanskje også andre hensynssoner. ras bør kunne takast ut og leggast Vi støttar hovudtrekka i planen der ein vil satse på å konsentrere utbygginga til sentrumsnære område for å redusere transportarbeidet. Korte avstandar vil gjere det meir attraktivt å anten gå eller sykle til og frå jobb, skule eller fritidstilbod. Ulempene med dette er at ein del verdfull innmark blir føreslege som utbyggingsområde og at ein del grøntkorridorar og mindre grøne lunger forsvinn grunna ønske om fortetting. Planen legg opp til å følgje opp LUK-rapporten når det m.a gjeld lokalisering av detaljhandel, noko vi meiner er positivt. Kjøpesenteretableringa Amfi har vist kor sårbar lokalisering av handelsverksemd er for sentrumsutviklinga. Kommunen har ei utfordring i å få gamle Ørsta sentrum til å bli meir attraktiv for etablering av handelsverksemd og få folk til å opphalde seg der. Kommunen bør vurdere å satse på å få til gode møteplassar i Vikegata og kople saman handelssenteret Amfi med Webjørn Svendsen gata og Vikegata på ein betre måte. Natur- og miljøvern Generelt er vi svært nøgd med at kommunen har gjort ei god konfliktvurdering i konsekvensutgreiinga, og lagt til side ei rekke utbyggingsforslag som er i konflikt med Postadresse: Telefon: Telefax: E-post: Web: Fylkeshuset 71 25 84 43 71 25 85 10 postmottak(dfmmr.no www.fylkesmannen.no 6404 Molde
side 2 av 7 ålmenne interesser av ulikt slag. Ut frå dette har vi ingen motsegner til planen grunna konfliktar med ålmenne interesser. Planen viser 4 alternativ for hestesportsenter. Det er laga ein eigen rapport med ei vurdering av dei ulike alternativa, der det ut frå ålmenne interesser er Mele/Melsbygda 1 og Nedre Daleteigane som kjem dårlegast ut når det gjeld moglege konfliktar. Vi er ikkje ueinig i den vurderinga som er gjort, men meiner konflikten mellom bruk av turvegar på Nedre Daleteigane til riding, vil kunne medføre relativ stor konflikt med anna fritidsbruk av dei same vegane for gåande og syklande, og eventuelt om vinteren i lysløypa. Vi tilrår at Mele/Melsbygda 2 blir valt som alternativ for hestesportsenter. Planen viser to aktuelle trasear for kryssing av Ørstafjorden, det eine ved tunell under Raudøya og det andre som bru mellom Sørheim og Lianeset. Dette er prosjekt som truleg ligg langt fram i tid og der det vil bli utarbeidd full konsekvensutgreiing. Det er ikkje kjende store ålmenne interesser i traseane som tilseier at nokon av dei to alternativa er uaktuelle. Landbruk Det er positivt at kommunen gjennom denne planen ynskjer å bidra til å gi kjende, framtidige rammer for landbruksnæringa i Ørsta. Tidsperspektivet for planen er etter det vi forstår 12 år, men kommunen har samstundes sett av areal som gir prioriteringar for framtidig arealbruk ut over denne planperioden, 20-30 år fram i tid. Planframlegget gjer greie for at det er lagt til grunn ein folketalsvekst på 1650 personar i planperioden. SSB sin prognose for høg vekst opererer med 1536 personar, og LUK-rapporten 2200 personar. Tidshorisonten i planen går utover den tradisjonelle 12-års planhorisonten, slik at det er lagt ut det doble av estimert behov fram til 2025 for å ha ein arealreserve ca 20-30 år fram i tid. Dette medfører at ein gir signal om nedbygging av svært mykje landbruksareal lenge før samfunnsutviklinga eventuelt tilseier at det er forsvarlig å omdisponere det. Etter Fylkesmannens syn, gir innføringa av ei tettstadsgrense tilstrekkelege føringar om at landbruksareal innanfor og utanfor grensa vil bli vurdert ulikt ved framtidige planrulleringar. Det er å gå for langt å faktisk legge ut landbruksareal til bustader lenge før utbygging måtte vere nødvendig. Etter Fylkesmannens syn er det SSB sine framskrivningar som må leggast til grunn for planen. Dette er ikkje minst viktig i ein plan der utlegging av nye bustadområder har så omfattande konsekvensar for ei nasjonal og regional viktig interesse som jordvern. Gjennom arbeidet med LUK-rapporten har kommunen fått råd om å innføre tettstadsgrense, noko som både skal styrke Ørsta som tettstad og hindre fragmentering av viktige landbruksareal. Fylkesmannen er positiv til dette plangrepet, som skal bidra til at hovudtyngda av folketalsveksten skal skje i områda innanfor tettstadgrensa. På denne måten forstår vi at kommunen vil signalisere at landbruksareal utanfor tettstadsgrensa vil ha eit sterkare vern mot nedbygging enn areal innanfor grensa. Vi meiner likevel at tettstadsgrensa går noko langt ut, og særleg med høve til kva det medfører for landbruksareal. Vi oppmodar til ei strammare avgrensing av tettstaden. Det er vidare gjort greie for at utbyggingsmønsteret skal vere fordelt på 20 % bybustader, 40 % konsentrerte bustadbygg og 40 % einebustader. Då mykje av arealet innanfor tettstadsgrensa utgjer fulldyrka jord og dyrkbar jord, bør ein ta sikte på eit meir
side 3 av 7 arealeffektivt utbyggingsmønster, noko som også er i tråd med det som er føreslege i LUK-rapporten. Det er gjort greie for at planframlegget medfører eit jordtap på 590 dekar fulldyrka jord (der 209 daa er innanfor kjerneområde landbruk) og 180 dekar dyrkbar jord. I ei planperiode på 12 år utgjer dette eit årleg gjennomsnitt på om lag 50 dekar fulldyrka og 15 dekar dyrkbar jord. Sjølvsagt er det positivt at kommunen tar sikte på å tenkje langsiktig. Men når det er lagt til grunn ei såpass uviss folketalsutvikling, og denne medfører eit arealbehov som har så dramatiske følgjer for tap av produksjonsareal for landbruket, får planforslaget følgjer for jordvern og landbruk som vi ikkje kan stille oss bak. Når gode jordbruksareal endrar planstatus frå LNF til utbyggingsareal, vil det få dramatiske følgjer for drifta av arealet og høve til å investere i landbruksverksemd knytt til arealet, lenge før utbygginga eventuelt skjer. Dette gjeld sjølv om kommunen skriv at det skal økonomiserast godt med utbyggingsareala og ikkje byggje ned nytt areal før ein har bygd heilt ferdig eit felt. Dette er bakgrunnen for at vi vil fremje motsegn mot deler av utbyggingsareala. Kommentarar til dei einskilde utbyggingsområda: B10 Øvre Mo Brekke: Arealet utgjer nærare 240 dekar, og mykje av arealet nyttast i dag til landbruk. Deler av arealet ligg innanfor kjerneområde landbruk, og heng i hop med eit av dei større produksjonsområda i kommunen. Mellom anna er det ein fulldyrka teig på nærare 50 dekar innanfor B10, i tillegg til mykje anna dyrka og dyrkbart areal. B10 vil medføre eit dramatisk tap av produksjons- og potensielt produksjonsareal for matproduksjon, og arealet må takast ut. Vi oppmodar om at tettstadsgrensa går nord for B10, slik at B10 framleis vil vere sett av til landbruk. Vi fremjer motsegn mot B10. Samleveg Mosflata Mosmarka: Vegen vil medføre uheldig oppdeling av landbruksareal innanfor kjerneområde landbruk. Vi har motsegn mot bustadområdet B10 på grunn av viktige landbruksinteresser, og vegen vil skjere tvers gjennom dette området. Dersom B10 blir tatt ut, vil det vere naturleg å endre trasé for vegen i samsvar med denne endringa. Vi har motsegn mot vegen slik den er skissert no. B16 Vinjevoll: Arealet utgjer 60 dekar, og av dette utgjer 37 dekar dyrka jord og 12 dekar dyrkbar jord. Utbygging vil såleis medføre eit tap av matproduserande ressursar. Området ligg mot den vestlege ytterkanten av bustadområdet på nordsida av ørstafjorden, og er såleis mindre influert av bustader i nærleiken. Fylkesmannen meiner at tettstadsgrensa bør gå aust for B16, og at B16 framleis skal vere landbruksareal. Vi fremjar motsegn mot B16. 131. Ytre Hovden:Arealet utgjer ei blanding av gardstun og bustadhus med små flekkar dyrkamark imellom. Arealet er fragmentert med hus, men mange av desse er hus som høyrer til gardane. B1 vil medføre at jordbruksarealet som har fått nemninga B2 Sjømyrane - blir inneklemt mellom B1 og allereie etablert bustadfelt. Den delen av B2 som ligg mellom B1 og bustadfeltet mot aust, og nord for vegen, utgjer om lag 20 dekar dyrka jord. Arealet er noko fragmentert, men likevel ikkje meir enn at det har verdi som jordbruksareal, så nedbygging vil medføre eit monaleg jordtap. B2 omfattar også, sør for Ytrehovdvegen og aust for Hovden møbler, eit jordbruksareal på 14 dekar fulldyrka jord som ligg innanfor kjerneområde landbruk og har god arrondering. Arealet heng saman med eit større område dyrka jord vidare vestover. Vi ber om at denne delen av B2
side 4 av 7 (som ligg sør for Ytrehovdvegen) blir tatt ut av planen og går tilbake til LNF. Vi fremjer difor motsegn mot deler av B2. Føresegnene må sikre at jordlova framleis gjeld for B1 og B2 her, slik at eventuell frådeling av tun som høyrer til landbruksareal som framleis er LNF, krev jordlovshandsaming. Poenget med dette er å hindre huslause landbrukseigedomar. B3 Storerystene: Området utgjer 85 dekar, og er i dag eit landbruksområde som er oppdelt av ein del bustadar. Området inngår ikkje i kjerneområde landbruk. For å ta vare på det best arronderte og minst fragmenterte jordbruksarealet her, oppmodar vi om at ein reduserer B3 til arealet sør for vegen (Rystene, som slik B3 er utforma no går tvers gjennom B3), slik at det nord for vegen framleis regulerast til jordbruk. Dersom BN2 også utgår, blir det då framleis eit godt arrondert jordbruksareal mellom Industrivegen og Rystene. BN2 Rystene: Området utgjer fulldyrka jord i aktiv drift. BN2 vil såleis medføre nedbygging av om lag 30-35 dekar fulldyrka jord, og såleis sjølvsagt ha negative verknader for jordvern og landbruk. Arealet ligg mellom Industrivegen og Rystene. Vi oppmodar om at ein framleis prioriterer jordbruket mellom Industrivegen og Rystene, slik at BN2 utgår og arealet framleis er jordbruksareal. B5 - Ryste: Ser ut til å hovudsakleg utgjere skogkledd, ikkje dyrka- eller dyrkbart areal, men eit areal som grensar til fulldyrka jord innanfor kjerneområde landbruk. Arealet ligg på nordsida av Leitevegen, som er tilkomstveg til det store byggjefeltet her. Til no har busetnaden vore lagt på sørsida av denne vegen, slik at vegen har fungert som ei jordverngrense. B5 inneber at ein bryt opp denne naturlege grensa mellom jordbruk og bustader, slik at presset på jordbruksarealet aukar. Dette meiner vi er negativt, og vi vil utfrå dette rå ifrå B5. B12, BBH2, BOP1 Jomarka: Arealet utgjer dyrka areal og beiteareal, og utbygging vil medføre tap av om lag 42 dekar dyrka og dyrkbar jord. Arealet er ikkje ein del av kjerneområde landbruk, ligg nært sentrum og grensar til bustadområder i nord. Arealet utgjer ei grøn lunge langs elva, og framstår som eit vakkert kulturlandskap med full jordbruksdrift. Planframlegget vil gi eit monaleg tap av matproduserande ressursar, og vi rår til at ein framleis lar dette området vere LNF. BN5- Skorgeura: Utbyggingsområdet er på 15 dekar, og av dette er om lag 9-10 dekar fulldyrka jord. Det går fram av KU-en at aktivt jordbruk på Lystad vert skadelidande. Det går også fram av KU-en at føremålet er fritidsbustad eller næring, medan konklusjonen seier at delar av området blir tatt inn i planen som næringsareal pga behov for sjønært næringsareal. Fulldyrka areal bør ikkje brukast til fritidsbustader. Vi oppmodar om at ein reduserer utbyggingsarealet mot aust slik at ein ikkje byggjer ned det som er fulldyrka jord. B11 Ellingsbakkane: Området ligg innanfor kjerneområde landbruk og utgjer produksjonsareal for landbruk. Deler av arealet er i aktiv drift og arealet er svært viktig for det sentrumsnære jordbruket. Eit overslag viser at B11 utgjer om lag 35 dekar samanhengande jordbruksareal, som med dette forslaget går ut av produksjon. Arealet er noko innebygd både frå vest, sør og aust, men ut frå storleiken på arealet, at det er
side 5 av 7 innanfor kjerneområde landbruk og også heng saman med anna dyrka areal, ser vi det som landbruksmessig svært uheldig om arealet byggjast ned. Vi rår difor til at B11 takast ut. BN1 Hovden næringsområde: Området utgjer 57 dekar, og av dette er om lag 33 dekar fulldyrka jord. Kommunen har tidligare ønska å omregulere området, men Fylkesmannen fremja då motsegn. Arealet ligg ikkje innanfor kjerneområde landbruk, men utgjer eit stort, godt arrondert areal som utgjer ein monaleg ressurs for matproduksjon. Det blei trekt fram i den tidligare reguleringsprosessen for området at tiltaket mangla kopling til overordna plan, noko som det gjennom kommunedelplanen er endra på. Gjennom kommunedelplanen er det no vist til at BN1 er i samsvar med arealstrategiane i kommunedelplanen, der det skal leggast til rette for tilstrekkeleg næringsareal. Det er naturleg at kommunen ønskjer å samle industri/næringsarealet i eit allereie etablert område. Når det gjeld dei faktiske landbruksmessige verknadene av planforslaget, er dei ikkje endra. Det er framleis uheldig å byggje ned eit godt arrondert produksjonsareal, rasjonelt og veleigna for matproduksjon, og det ligg ikkje føre nytt regelverk eller retningsliner som tilseier at jordvernet skal tonast ned. Ut frå kommunen sitt uttrykte behov for meir industri/næringsareal og fordelane med å samle dette arealet, vil vi likevel ikkje motsetje oss omregulering av BN1. Fire alternativ til hestesportsenter: «Nedre» Daleteigane: 17 dekar er dyrka jord, og resten er dyrkbar jord, til saman er arealet på 102 dekar. Arealet utgjer ein monaleg potensiell ressurs for landbruket. Arealet ligg ikkje innanfor kjerneområde landbruk. Ut frå landbruksinteressene, er ikkje dette arealet det beste av dei fire skisserte løysingane. Mele/Melsbygda 1: Arealet utgjer 99 dekar samanhengande dyrka og dyrkbar jord av høg kvalitet, delvis innanfor kjerneområde landbruk. Etablering av eit hestesportsenter her, vil i stor grad gå på kostnad av matproduserande jordressursar. Ut frå landbruksinteressene, representerer dette den dårlegaste løysinga, og vi fremjer motsegn mot denne løysinga. Mele/Melsbygda 2: Området utgjer 96 dekar. Om lag 17 dekar er dyrka jord, resten er dyrkbar jord. Delar av området er innanfor kjerneområde landbruk, og delar er beiteområde. Arealet er noko oppdelt og ikkje samanhengande. Også her vil etablering av hestesportsenter ha ein kostnad for landbruksareal, men ut frå Fylkesmannens vurdering er dette likevel det beste av dei skisserte løysingane. Sporstøl: Området utgjer 29 dekar. Deler av området er innanfor kjerneområde landbruk, men konsekvensutgreiinga gjer greie for at det er noko vanskeleg drive jord. Vi har ikkje merknader til dette arealet. Samleveg Rystefeltet Mosflata: Vegen vil går gjennom landbruksområde og skogsområde, og vegen vil medføre ei oppstykking av landbruksareal innanfor kjerneområde landbruk. Vi oppmodar om at landbruksmynde blir tatt inn i arbeidet med å finne den endelege vegføringa, slik at ein så langt råd kan ta omsyn til landbruksinteressene i området. Samleveg Vinjevoll Mork: Vegen vil medføre noko oppdeling av landbruksareal, men ikkje innanfor kjerneområde landbruk. Vi oppmodar om at landbruksmynde blir tatt inn i
side 6 av 7 arbeidet med å finne den endelege vegføringa for at ein så langt råd kan ta omsyn til landbruksinteressene i området. E39 bru mellom Sørheim og Lianeset: Vegen vil medføre nedbygging av landbruksareal på Lianeset, areal som ikkje er innanfor kjerneområde landbruk. Landbruksmynde må høyrast slik at endeleg planløysing tar omsyn til landbruksinteresser i området. Samfunnstryggleik I ROS-analysen kjem det fram at det er satt ein buffer på 20 meter til kvar side av småelvar og naturlege bekkar. Kommunen bør sikre bufferen som ei byggegrense gjennom føresegnene. Fylkesmannen meiner ein må prøve å unngå å planlegge ny utbygging i områder der det kan vere skredfare. Dette er likevel nokre gongar naudsynt. Det er derfor viktig at ein viser mogleg skredutsette område som omsynssoner med føresegner som sikrar tilstrekkeleg tryggleik. Kva som er tilstrekkeleg tryggleik mot skred finn ein i TEK10 7-3. Dette er gjort tilfredsstillande i planen. Vi ser at i eitt av dei nye utbyggingsområda (4. Smådalane - Osberget) er det planlagt barnehage i mogleg skredutsett område. Det kjem ikkje fram i planen om planlagt barnehage er tenkt plassert i eller utanfor aktsemdssona for skred i dette området. Vi minner om at barnehagar kjem inn under tryggleiksklasse S3, og kan dermed ikkje plasserast i områder der skredfaren er større enn 1/5000. Barn og unge Det er positivt at kommunen har gjennomført barnetrakkregistrering ved 4 sentrumsskular og ein utkantskule, og at det vidare er teke omsyn til dette i planen. Det vi saknar er sterkare føringar i planen når det gjeld krav til storleik på ulike leikeareal, anten det er nærleikeplass eller større felles leikeplassar. Vi meiner det er svært viktig at kommunen fastset klare normer for dette t.d gjennom eigen leikeplassnorm som skal gjelde for all reguleringsplanlegging. Dette vil gjere det enklare både for kommunen som planmynde og for private aktørar som utarbeider reguleringsplaner i Ørsta. Vi vil her vise til Giske kommune som har utarbeidd leikeplassnorm i sin kommuneplan. Føresegner Planen legg opp til mange nye bustadområde. Vi vil tilrå at kommunen fastset rekkefølgjekrav i føresegnene i høve til kva for felt skal bør byggast ut først og sist. Vi siktar då til felt vi ikkje har reist motsegn til. For naust er det skild mellom naust-framtidig og naust-noverande. Det er brukt BRA for noverande naustområde og BYA for framtidig. Vi legg til grunn at dette er ein trykkfeil og at det skal vere BRA på begge. I framtidige naustområde 2.1.11, er det utarbeidd både føresegn og retningslinje. Dette er område som det blir set krav om reguleringsplan til. Som retningslinje er det lagt til grunn at naust ikkje skal vere større enn 50 m2 BYA med mønehøgd 5.5 meter. Fylkesmannen har i dei seinare åra lagt til grunn at naust ikkje bør vere større enn 40 m2 BRA, noko som utgjer omlag 45 m2 BYA. Vi kan ikkje reise motsegn til ei retningslinje, men vil rå kommunen til å endre denne til 40 m2 BRA. Utan endringar her må kommunen
side 7 av 7 rekne med at det vil bli reist motsegn til framtidige reguleringsplanar til større naust enn 40 m2 BRA. der det blir lagt opp For noverande naustområde 2.1.12 er det laga føresegn der naust ikkje skal vere større enn 50 m2 BRA. Fylkesmannenreisermotsegntil at naustkanvere størreenn 40 m2 BRA. Konklusjon Fylkesmannen meiner generelt at planen er godt gjennomarbeidd med ei god konsekvensutgreiing. Hovudinnvendinga er at planen har lagt til grunn ei for optimistisk befolkningsutvikling og at dette får som konsekvens at mykje dyrka mark blir føreslege omdisponert til bustadareal. På bakgrunn av dette er det reist motsegn til deler av planen. Konkret har vi motsegn til følgjande punkt: B2 Sjømyrane(gjeld deler av området) - jordvern B10 Øvre Mo-Brekke - jordvern Samleveg Mosflata - Mosmarka - jordvern B16 Vinjevoll - jordvern Alternativ for hestesportsenter - Mele/Melsbygda 1- jordvern Føresegnene 2.2.12 - storleik på naust på 50 m2 BRA Fylkesmannen har også kome med ei rekke faglege råd som vi vonar kommunen tek omsyn til. Vi ser fram til ein vidare dialog for å få løyst dei konfliktpunkta som er lista opp i konklusjonen. Med helsing Rigmor Brøste (e.f.) ass.fylkesmann Sveinung Dimmen samordnar Fagsaksbehandlar Landbruk: Kari Bjørnøy, tlf. 71 25 81 22 Samfunnstryggleik: Renate Frøyen, tlf. 71258415 Kopi: Møre og Romsdal fylkeskommune, Fylkeshuset, 6404 Molde Statens vegvesen, Region midt Kystverket Midt-Norge, Serviceboks 2, 6025 Ålesund Dokumentet er elektronisk godkjent og har ingen signatur.