SAKSFRAMLEGG EIGEDOMSSKATT - ORIENTERING. Saksbehandlar: Magne Værholm Arkiv: 232 Arkivsaksnr.: 05/00651

Transkript

1 SAKSFRAMLEGG Saksbehandlar: Magne Værholm Arkiv: 232 Arkivsaksnr.: 05/00651 EIGEDOMSSKATT - ORIENTERING Ordføraren si innstilling: ::: Sett inn innstillingen under denne linja ::: Sett inn innstillingen over denne linja Æ... Sett inn saksutredningen under denne linja

2 Innleiing Ved behandling av driftsbudsjettet for 2005 vart det m.a. også vedtatt følgjande oversendingsframlegg: 1. Administrasjonen vert pålagt å foreta ei grundig utgreiing av den økonomiske gevinst for kommunen, ved innføring av eigedomsskatt. 2. Utgreiinga bør inneha minst 3 ulike modellar, vedkommande sats og omfang eigedomar. 3. Utgreiinga må foreligge kommunestyret til siste kommunestyremøte før ferien Seinare vart fristen for utgreiinga utsett til første kommunestyre etter ferien. Administrasjonssjefen har tidlegare ved fleire høve peika på at innføring av eigedomsskatt er eit aktuelt tiltak for å auke inntektene til kommunen slik at ein kan oppretthalde tenestenivået. Det har ikkje vore noko djupare utgreiing på saka og berre antyda kva inntekt vi kan forvente. Vi skal i denne saka prøve å orientere om loverket, kva ulike alternativ som kan vere aktuell og antyde inntektsgrunnlag. Heimel Lov av 6. juni 1975 nr 29 om eigedomsskatt gjev kommunane adgang til å skrive ut eigedomsskatt. Lova gjev også reglar om Kven som kan/skal gjere vedtak om eigedomsskatt Kvar det kan skrivast ut eigedomsskatt Kva som er skattepliktig eigedom Skattesatsar Retningslinjer for utskriving, administrative rutiner, oppgjer, innkreving m.m. Denne lova er svært sentral når det gjeld eigedomsskatt, i tillegg er det også andre lover og forskrifter som er viktig. I tillegg til lovene er rettspraksis viktig. Det er fleire sentrale domsavgjerder som er viktig m.a. når det gjeld å avklare kva som er tettstad, og kan belastast eigedomsskatt, og kva som ikkje kan reknast som tettbygd strøk. Også når det gjeld avklaring på kva som er verker og bruk er det fleire dommar. Det kan verke som det i ein del høve kan vere vanskeleg å fastslå kva områder ein kan ilegge eigedomsskatt og kva som fell utanfor. I mange kommunar har innbyggjarar i utkantane/mindre bygder gått til sak mot kommunen for å unngå å verte ilagt eigedomsskatt.

3 Grunnleggjande prinsipp Det er kommunestyre som avgjer om det skal utskrivast eigedomsskatt i kommunen. Eigedomsskatten er ein kommunal skatt og heile skatteinntekta går til kommunen. Det skjer ikkje noko samordning med andre tilskottsordningar, heile skatten vert såleis ei ekstra inntekt for kommunen. Vedtak om innføring av eigedomsskatt må liggje innanfor rammene i lova. Det er eit prinsipp at alle skatteytarar skal behandlast likt, med mindre noko anna er heimla i lova. Kven kan ileggjast eigedomsskatt Iflg. 3 i lov om eigedomsskatt kan kommunestyre utskrive eigedomsskatt På eigedommar (bustadhus m.m.) i klart avgrensa område som heilt eller delvis er utbygde på byvis, eller der slik utbygging er på gang. På verker og bruk (industrianlegg). - Det kan skrivast ut eigedomsskatt på verker og bruk i heile kommunen uavhengig av om det finst bymessig utbygging. - Ein kan ha eigedomsskatt på verker og bruk utan å ha det på ordinære eigedommar, dvs. at ein berre skattlegg industrianlegg. - Det kan ikkje innførast eigedomsskatt berre på eigedommar, då må også verker og bruk i same områder beskattast. Det er eigedommen som er objekt for eigedomsskatten Skatten er difor knytt til eigedommen og ikkje til brukar. Ved kommunekryssande anlegg, t.d. kraftlinjer, kan vi skrive ut skatt på den delen av anlegget som ligg innan kommunen. Det har mange ganger vore antyda at eigedomsskattelova vil bli endra slik at det vert høve til å ilegge eigedomsskatt i heile kommunen uavhengig av kravet om bymessig utbygging. Etter det vi har fått opplyst er det pr. i dag ikkje konkrete signal frå departementet om at lova vil bli enda med det første. Fritak for eigedomsskatt Lova, 5, set også krav om at ein del eigedommar skal fritakast frå eigedomsskatt, det gjeld m.a.: Eigedommar som staten eig Kyrkjer Eigedommar som kommunen eig

4 Kommunestyre kan også heilt eller delvis frita ein del eigedommar for eigedomsskatt. Mest aktuell er kanskje at ein kan frita eigedommar som vert drivne som gardsbruk og skogsbruk for eigedomsskatt. Tidlegare krav om at Husbankfinansierte hus skulle vere fritatt for eigedomsskatt gjeld ikkje lenger, og det er no ikkje høve å frita slike hus utan at også andre bustadar av tilsvarande storleik og standard vert friteke. Kva er heilt eller delvis utbygdt på byvis Eigedomsskatt på ordinære eigedommar (bustadhus m.m.) kan berre leggast på eigedommar i klart avgrensa områder som er heilt eller delvis utbygdt på byvis. Dette er ei skjønnsmessig vurdering og er eit av dei punkta som kan skape problem. Det har vore rettssaker i mange kommunar og det er ein rikholdig rettspraksis. For at eit område skal kunne reknast som utbygdt på bymessig vis, er det ein grunnleggande forutsetning at det er ein tettbebyggelse av eit visst omfang. I tillegg må tettbebyggelsen enten ha visse felles servicetilbud eller ha naturleg tilknytning til eit bysentrum/lokalt sentrum. Det kan ikkje settast eit fast nedre tal for kor mange bygningar det må vere for å bli rekna som utbygdt på bymessig måte. Utskriving av eigedomsskatt på områder som kan reknast som delvis utbygdt på byvis er mest aktuelt når områda er typiske lommer mellom bymessige strøk, eller vert rekna som nødvendig for å få ei naturleg avgensing av skatteområdet. Det må trekkjast mest mogeleg nøyaktige grenser for dei geografiske områdar som skal påleggast eigedomsskatt. Administrasjonen vil ikkje påta seg med sikkerheit å anslå kva områder i vår kommune der ein kan innføre eigedomsskatt på eigedommar. Vi kan likevel antyde at Helland sentrum med avgrensing f.o.m Åslia t.o.m. Remmen nok er klar, kanskje også Tomrefjord. Vi er meir usikker på dei andre bygdene i kommunen. Verker og bruk 4 i lov om eigedomsskatt omhandlar kva som vert rekna som verker og bruk. Det er m.a. nemnt fabrikker, sagbruk, skipsverft, steinbruk. Generelt kan vi vel sei at næringsverksemd som driv produksjon vert rekna som verker og bruk og må betale eigedomsskatt dersom det vert innført. Det er bygningar og anlegg som skal reknast med i skattegrunnlaget, ikkje inventar og utstyr. Bygg og anlegg som er knytt til tenesteytande næringar, t.d. forretningar, vert ikkje rekna som verker og bruk. Jord og skogbruk er heller ikkje innanfor.

5 Skattesatsar Det er kommunestyre som kvart år i samband med budsjettet fastet kva satsar og reglar som skal nyttast ved utskriving av eigedomsskatt. Hovudregelen er at Første året med eigedomsskatt skal den ikkje vere meir enn 2 promille av takstgrunnlag, kan seinare aukast med inntill 2 promille pr. år. Maksimalt 7 promille. For gardsbruk og skogsbruk er grensene 1 promille og 4 promille. Kommunestyre kan fastsette bunnfrådrag for takstverdien for bustadar. Det vanlege er at kommunar som innfører eigedomsskatt byrjar med 2 promille og aukar til maksimal sats som ein oppnår det 4. året. Men ein må ikkje ha maksimalsats, og ein kan også redusere satsen. Ved å sette bunnfrådrag på bustadar kan kommunestyre langt på veg legge ein mal for kor mykje ein vanleg bustad skal betale i eigedomsskatt. Takstnemnd Kommunestyre skal oppnemne ei takstnemnd. Det er denne som skal sette skattegrunnlaget. Alminneleg taksering skal skje kvart 10. år. Det er vanleg at takstnemnda bruker takstmenn eller andre sakkunnige i arbeidet, men det er takstnemnda som avgjer taksten. Etter det vi har fått opplyst frå andre kommunar vil taksering krevje mykje arbeid og kostnad første året. Kan antyde ein kostnad på mellom kr ,- og ,-, og det skuldast i hovudsak takseringsarbeidet. Ein stor del av inntektene første året vil gå med til dette. Men det er ein oppstartkosttnad. Takstarbeidet tek mykje tid. Det vil difor truleg ikkje vere realistisk å gjennomføre innføring av full eigedomsskatt frå 2006 då ein ikkje rekk taksering innan gitte frister. Alternativet kan vere å innføre eigedomsskatt for verker og bruk frå 2006 og evt. resten frå Eigedomsskattekontor Iflg. eigedomskattelova er det eigedomsskattekontoret som skriv ut eigedomsskatten. I vår kommune vil det vere naturleg at det vert lagt til kommunekassa og at det vert skatteoppkrevjar eller rekneskapsansvarleg som får dette ansvaret. Innføring av eigedomsskatt vil føre til ein del ekstra administrativit arbeid. I Aukra som nyleg har innført eigedomsskatt vart det antyda behov for 50 % ekstra stilling på kommunekassa.

6 Nabokommunar Vi har også undersøkt med nabokommunane for å få oversikt kven som har/ikkje har innført eigedomsskatt. Situasjonen er som følgjer: Eigedomsskatt Verker Innt. Pr. Samla Kommune Nei bruk Alle bustad inntekt Merknad Fræna Ja 10,0 mill. kr Ei stor bedrift Eide Nei Gjemnes Ja 1,0 mill. kr 1,4 mill. ved full opptening Aukra Ja Starta frå 2003 Molde Ja ,0 mill. kr Nesset Ja 6,5 mill. kr Mykje frå kraftverk Rauma Ja ,1 mill. kr Bustader i sentrum Haram Nei Giske Nei Sula Nei Stranda Nei Sykkylven Nei Skodje Nei Ørskog Nei Ålesund Ja Dei fleste Romsdalskommunane har innført eigedomsskatt på verker og bruk, Molde og Rauma også på ordinære eigedommar. Av dei Sunnmørskommunane i nærleiken av oss er det berre Ålesund som har eigedomsskatt. Der det er eigedomsskatt på bustader ligg skatten på rundt kr 3.000,- og oppover for ein vanleg einebustad. Ant bustadeigedommar/ verker og bruk i kommunen Bustadar Iflg. gjennomgang vi har gjort i administrasjonen kan vi rekne med at bustadeigedomane er fordelt slik i kommunen: Rekdal/Fiksdal 245 bustadar Tomrefjord 500 bustadar Øverås/Nerås/Lervågen 130 bustadar Furland/Flate/Misfjord/Sørås 90 bustadar Helland 800 bustadar Brastad/Skorgen/Bjermeland/Kjøpstad 210 bustadar Tresfjord 260 bustadar Daugstad 80 bustadar Vike 170 bustadar Til saman bustadar. Fritidsbustadar er ikkje med i oversikten. Verker og bruk

7 Administrasjonen vil ikkje påta seg no å definere kva bedrifter som må betale eigedomsskatt og kven som evt. fell utanfor ordninga, det må ei takstnemnd gjere. Vi kan likevel peike på at det er mange bedrifter i kommunen som kjem innanfor ordninga, også ein del større, t.d. innan skipsindustri, næringsmiddelindustri. Ut frå vuderingar vi har gjort, der vi også har sett kva andre kommunar får i eigedomsskatt, kan vi antyde ei årleg inntekt på 3,0 mill. kr frå verker og bruk (etter 4 år). Men som nemnt elles i saka er tala usikre, nøyaktig tal får ein først etter taksering. I utgangspunkt trur vi at anslaga er sett forsiktig. Ulike val Så langt administrasjonen ser det er det følgjande val som er mest aktuell dersom det skal innførast eigedomsskatt Eigedomsskatt på verker og bruk Eigedomsskatt på verker og bruk og ordinærre eigedommar Eigedomsskatt berre på ordinære eigedommar I siste alternativ må også verker og bruk i dei områder som vert ilagt eigedomsskatt betale skatt. Det vil vere urettferdig og er truleg eit lite aktuelt alternativ. Økonomi Det er vanskleg å anslå kva inntekter vi i Vestnes vil kunne få ved innføring av eigedomsskatt. Årsak til dette er m.a. at: det ikkje er avklart kvar det kan innførast eigedomsskatt på ordinære bustadar vi ikkje har takstgrunnlag til å vurdere nøyaktig skattlegging av verker og bruk. størrelsen på evt. bunnfrådrag ein vil gje på bustadeigedommar vil påverke inntektene Vi vil likevel antyde følgjande alternativ (alle tal i kr): År 1 År 2 År 3 År 4 Alternativ 1 Eigedomsskatt på verker og bruk (industri) Alternativ 2 Full eigedomsskatt, bustader berre i Helland, snitt kr 3.000,- pr. bustad Alternativ 3 Full eigedomsskatt, bustader i Helland og Tomrefjord Alternativ 4 Full eigedomsskatt, bustader i heile kommunen (truleg ikkje realistisk med dagens lovverk)

8 Til frådrag kjem takseringskostnader 1. året og evt. auka bemanning på kommunekassa, antyda kr ,-. Det må igjen presiserast at dette er anslag, nøyaktig sum vil ein ikkje få før det evt. er vedtatt innføring av eigedomsskatt og det er føretatt taksering og vedteke takstar. Vedlegg: Særutskrift til: Arkivkopi.... Sett inn saksutredningen over denne linja Æ