NOTAT. Til skilnad frå andre skatteinntekter går eigedomsskatt direkte til Kvam herad, og er ikkje samordna med rammetilskotet.

Transkript

1 NOTAT KVAM HERAD STRATEGISK NIVÅ Til Harald Inge Anderssen Strategisk nivå Dato: Frå Kjell Helvik Vår ref: 07/801-15/N-102.1//KJHE Eigedomsskatt i Kvam - innføring i heile kommunen Inntektene frå eigedomsskatt i Noreg var i 2006 ca. 4,7 milliardar. Talet på kommunar som skreiv ut eigedomskatt i 2007 var 285, dvs 66% av alle kommunane i landet. Av dei som hadde skrive ut eigedomsskatt var det ca. 20% som hadde skrive ut i heile kommunen, 30% på verk og bruk og bymessige område, og ca 50% som berre hadde på verk og bruk.. I Hordaland er det i 2007, ein kommune (Osterøy) som har skrive ut skatt i heile kommunen, 6 kommunar har skatt på verk og bruk og bymessige område, 19 kommunar har skatt berre på verk og bruk og 7 kommunar har ikkje innført eigedomsskatt. Til skilnad frå andre skatteinntekter går eigedomsskatt direkte til Kvam herad, og er ikkje samordna med rammetilskotet. Kvam herad har sidan 1984 hatt eigedomsskatt i sentrumsområda i Ålvik, Øystese og Norheimsund, og på verk og bruk. Samla inntekter frå eigedomsskatt utgjer for 2007 om lag 11,6 millionar. Skatt frå kraftverk og linjer utgjer 8,5 mill kr, og skatt på verk og bruk og bustader 3,1 mill kr Omfanget av eigedomsskatt i Kvam vart handsama av heradsstyret i oktober Heradsstyret vedtok å vidareføra eigedomsgrensene og skatt på verk og bruk. I juni 2005 vedtok heradsstyret å oppretthalda dei same grensene etter at spørsmålet om ei utviding av grensene rundt sentrumsområda i Øystese og Norheimsund var vurdert. Fram til avgrensa lovverket i kva grad kommunestyret hadde høve til å påleggja eigedomsskatt. Det var avgrensa til bymessig utbygde område, men likevel slik at verk og bruk som låg utanfor utbygde område også kunne verta pålagde eigedomsskatt.

2 Frå 2007 er det i eigedomsskattelova gitt høve til også å skriva ut eigedomsskatt på faste eigedommar i heile kommunen. Økonomisk effekt av skatt i heile heradet Dersom det er aktuelt å utvida eigedomsskatt til å gjelda heile Kvam herad vil fokus vera på bustad- og fritidseigedommar. For å finna ein parallell til Kvam har vi henta inn informasjon frå Trysil kommune som innførte eigedomsskatt i heile kommunen i Trysil har vel innbyggjarar og er ein fråflyttingskommune. Trysil er ein av Noregs største hyttekommunar med hytter, i tillegg til einebustader, landbrukseigedommar (våningshus og garasjar) og 358 i kategorien verk og bruk Grunnlaget for registering av eigedommar er GAB registeret. I Kvam herad er det registrert ca bygningsnr, dvs. bygningar av eit eller anna slag. Av dette er litt over bustader og ca. 900 våningshus. I tillegg er det i registeret over fritidsbygg. Resten av bygningane er landbruksbygningar, garasjar, uthus m.m. Det er ut frå GAB-registeret og andre kommunale register vanskeleg å danna seg eit inntrykk av status for denne bygningsmassen (registeret kan også innehalda feil). Når vi skal kalkulera eit grunnlag for ein evt. eigedomsskatt må difor utgangspunktet vera forsiktige overslag og konklusjonane vert berre ein peikepinn på eit framtidig nivå. Eit utgangspunkt kan vera at det er til saman ca bustader og våningshus som er takstobjekt, og fritidseigedommar. For bustader har KS gjort ei undersøking som viser at gjennomsnittleg eigedomsskatt er på kr ,- i Undersøkinga viser at grunnlaget for eigedomsskatt ligg langt under omsetningsverdien. Det skuldast delvis gamle takstar, generelt låge takstar og botnfrådrag. I Trysil er gjennomsnittstaksten for bustadene kr og for hytter Taksten på hytter varierer svært mykje. Med utgangspunkt i KS si undersøking og data frå Trysil kan det vera eit utgangspunkt å nytta kr ,- per bustad. Det er ikkje nytta fritak for nye bustader. Dette gjev potensielt ei inntekt på 4,5 mill kr. Eigedomsskatt på fritidshus er forholdsvis nytt og det finst lite grunnlagsmateriale å samanlikna med (utan om Trysil). Vi kan i våre utrekninga leggja til grunn fritidshus og takst på kr per eining. Det gjev ei potensiell inntekt per år på 3,7 mill kr. Samla sett ser det altså ut til at innføring av eigedomsskatt i heile kommunen kan gje kommunen ei årleg brutto inntekt på mellom 7-10 mill kr. til heradet. Taksering Takseringsarbeidet vil vera omfattande og krev god planlegging. I kommunar, på vår storleik, som har gjennomført taksering i heile kommunen, har dei i takstperioden nytta personar i tillegg til ein til to ekspertar. Bygd på røynsle frå andre kommunar (td. Trysil) vil kostnaden for å gjennomføra takstarbeidet liggja i storleiken 2,0 mill kr. Det vil vera naturleg å setja av ei eiga stilling permanent til oppgåva (jfr. Trysil).

3 Generelt eigedomsskatt Eigedomsskatt til kommunane vert skrive ut etter reglene i lov om eigedomsskatt til kommunane av 16. juni 1975 nr. 29. Gjennom ein lovendring av 16. juni 2006 nr 25 er det opna for utskriving av eigedomsskatt i hele kommunen. Eigedomsskatten er ein kommunal skatt. Kommunestyrets vedtak om utskriving av eigedomsskatt må minst innehalda: Heimel for utskriving av eigedomsskatt, jf. 2 og 3. Om utskrivinga gjelder hele kommunen, berre verk og bruk, berre bymessig utbygde område eller bymessig utbygde område og verk og bruk. Dersom det ikkje skal skrivast ut eigedomsskatt i hele kommunen: Klargjera eigedomsskatteområdet og korleis eigedomsskatteområdet skal avgrensast, jf. eigedomsskattelova 3. Eigedommar som eventuelt skal vera friteke heilt eller delvis for eigedomsskatt etter eigedomsskattelova 7. Storleiken på et eventuelt botnfrådrag. Eigedomsskattesats, jf. eigedomsskatteloven 11 og 13. Terminar for innbetaling av eigedomsskatt, jf. eigedomsskattelova 25. Oppnemning av medlemmar til takstnemnd og overtakstnemnd (evt. sakkunnige nemnder) med varamedlemmer, samt leiarar og nestleiarar, jf. byskattelova 4. Vedtak om utskriving av eigedomsskatt må gjerast under budsjettforhandlinga for det kommande år. Vedtaket må gjentas kvart år. Like handsaming Prinsippet om lik handsaming av alle skatteobjekta står sterkt i lova om eigedomsskatt. Dersom kommunestyret vel å ikkje nytta alternativet om utskriving av eigedomsskatt i hele kommunen, må ein passa på at prinsippet om lik handsaming vert teke vare på ved utskrivinga av eigedomsskatt. Skatte-objekta. Eigedomsskatten er ein objektskatt i motsetning til formues- og inntektsskatt, som er subjektskattar. Objekt for eigedomsskatt er all fast eigedom i kommunen/ innanfor eigedomsskatteområdet, samt verk og bruk. Til fast eigedom vert rekna både grunn og bygningar, og både bygd og ubygd eigedom. Det er forholda pr. 1. januar i skatteåret som skal leggjast til grunn. Eigedommar som skal fritakast for eigedomsskatt Visse eigedommar er unnateke for eigedomsskatt. Det gjelder dei fleste statseigedommar. Vidare er kyrkje friteke og eigedom som tilhøyrer andre trussamfunn enn statskyrkja

4 Eigedommar som kommunen sjølv eige direkte er fritekne. Eigedom som blir drive som gardsbruk eller skogbruk skal vera unnateke eigedomsskatt. Våningshus med passande tomt vert ikkje omfatta av unntaket og skal takserast. Skattegrunnlaget. Etter eigedomsskatteloven 8 skal eigedomsskatten reknast ut frå den verdien (takst) som eigedommen blei sett til ved formueslikninga i året før skatteåret. Etter eigedomsskatteloven 8 vert det ikkje gjort ein særskild eigedomsskattetaksering. Eigedomsskattelova 8 er berre sett i kraft for kraftanlegg. Inntil 8 vert sett fullt i verk, må kommunen sjølve gjennomføra taksering. Fristen for taksering. I kommunar (td. Kvam) som har innført eigedomsskatt tidlegare må takseringa vera avslutta så tidlig at eigedomsskatten kan vera skrive ut før 1. mars i skatteåret. Verdsetjing. Omsetningsverdien takstnivå prinsipp for verdisetjing Ved taksering etter byskattelova 5 skal takstnemnda komma fram til det beløp, som eigedommen efter sin beskaffenhet, anvændelighet og beliggenhet antages at kunne avhændes for under sedvanlige omsætningsforhold ved frit salg. Lovens ordlyd gir m.a.o. retningslinjer for at eigedomsskattetakstane skal svara til eigedommanes omsetningsverdi. I praksis vil ofte eigedomsskattetakstane verta sett lågare enn den reelle omsetningsverdien. Det føreligg ikkje sentrale retningslinjer for taksering etter byskattelova 5. Etter rettspraksis er det i utgangspunktet substansverdien som skal brukast som hjelpemiddel ved fastsetjing av verdi. Substansverdien er gjenanskaffelsesprisen på takseringstidspunktet med frådrag for slit, elde og eventuell ukurans. Skattesatsar og botnfrådrag. Kommunestyret skal i samband med handsaming av budsjettet for det kommande skatteåret fastsetja satsar og gje reglar for utskriving av eigedomsskatt i kommunen, Lova gjev minimum- og maksimumsatsar for eigedomsskattesatsen. Skattesatsen skal liggja mellom 2 og 7 (i Kvam 7. Kommunestyret kan vedta botnfrådrag for bustad- og fritidseigedommar. Eigedommar som vert nytta til næringsverksemd, også verk og bruk er ikkje omfatta av ordninga med botnfrådrag. Kommunestyret kan fastsetja differensierte satsar for bustadeigedommar, grunneigedommar med hus, grunneigedom utan hus, bygning og grunn, verk og bruk, samt avgrensa område.

5 Kjell Helvik Seniorrådgjevar Mottakarar: Harald Inge Anderssen