Kvalitet og utvikling i Jærskulen 2017

Kvalitet og utvikling i Jærskulen 2017

2 Kvalitet og utvikling i Jærskulen 2017 Innhald Kvalitet og utvikling i Jærskulen 2017... 2 Innleiing... 4 Felles tilstandsrapport for 2017... 4 Samandrag... 5 Del 1: Elevar og undervisningspersonale... 6 Berekna elevtalsutvikling... 6 Lærartettleik... 6 Rekruttering av lærarar... 8 Del 2: Læringsmiljø... 9 Elevundersøkinga:... 9 Barnetrinn... 9 Ungdomstrinn... 11 Mobbing... 12 Del 3: Læringsutbytte... 15 Om nasjonale prøvar... 15 Nasjonale prøvar 5. trinn... 16 Nasjonale prøvar 8. trinn... 17 Nasjonale prøvar 9. trinn... 18 Eksamensresultat... 19 Grunnskulepoeng... 20 Gjennomføring av vidaregåande opplæring... 21 1. Gjennomføringsstatistikken (5 år etter oppstart)... 22 2. Skuleårsgjennomføring... 22 3. Elevar som gjekk ut av grunnskulen i 2016 - eit år etter.... 23 Del 4 Jærskulen Tiltaksområde og midtvegsevalueringa... 25 a) Fellesskap for læring og utvikling... 25 Profesjonsutvikling / Djupnelæring... 26 Utvikling av kollektiv praksis.... 26 Skulebasert kompetanseutvikling og djupnelæring... 26 Profesjonsutvikling... 26 Profesjonsetisk plattform... 27 Ny overordna del av læreplanen:... 27 b) Rekruttering og kurs... 27 c) Trygt og godt skule og barnehagemiljø... 27

3 Inkluderande barnehage og skulemiljø... 28 d) Den digitale skulen... 29 e) Andre tiltak... 30 Kritisk tenking - CLAE... 30 Konklusjon... 32 Kjelder:... 33 Vedlegg:... 33 Vedlegg 1: Skular i Jærskulen... 33 Vedlegg 2: Gjennomføring vidaregåande opplæring... 34 Vedlegg 3: Rapport Djupnelæring Jærskulen 2017... 35 Profesjonell djupnelæring: «Kan forståast som ei gradvis utvikling og forståing av omgrep og samanhengar knytt til praksis Det betyr at me kan relatera ny kunnskap til tidlegare læring, erfaringar og praksis der refleksjonen kring eiga forståing skaper varig endring av praksis» (Knut Roald)

4 Innleiing Felles tilstandsrapport for 2017 Opplæringslova krev at kommunane utarbeider ein årleg rapport om tilstanden i grunnskuleopplæringa, og at denne rapporten skal behandlast politisk. Gjennom Jærskulen samarbeider kommunane Gjesdal, Hå, Klepp og Time om skuleutvikling. For 2014, 2015 og 2016 blei det lagt fram felles tilstandsrapport for dei fire Jærskulekommunane. Hausten 2016 vart det gjennomført ein felles midtvegsevaluering av Jærskulen. Evalueringa konkluderte med at det er etablert betre forutsetningar for skuleutvikling og profesjonsutvikling i kommunane. Hovudutfordringa for 2017 og framover ligg i lita grad i å utvide og iverksette mange nye tiltak, men heller å få ut potensialet i dei etablerte satsingane. Nokre av dei tiltaka som vart fastsette hausten 2016 vert og kommenterte i denne tilstandsrapporten. Dette for å vise korleis utviklinga i 2017 gjekk. Denne felles tilstandsrapporten for året 2017 blir behandla politisk i dei respektive kommunale utvala med ansvar på skuleområdet 20. februar 2018. Etter behandlinga i utvala vil rapporten bli lagt fram for politisk behandling i dei fire kommunestyra. Hovudmålsetjinga for Jærskulen er auka læringsutbytte og betra læringsmiljø for elevane. Indikatorane avdekker berre delvis samanheng mellom resultat og kvalitet i arbeidet i skulen. Resultata gjev eit avgrensa og sterkt forenkla bilete av stoda i skulen Det er slik fordi det er svært mykje som ikkje blir målt, og fordi metodane og verktøya som blir brukte til måling og vurdering, har svakheiter. Det er naturlegvis nødvendig å gjera eit utval av tilgjengeleg informasjon til tilstandsrapporten. Dette utvalet er valt med utgangspunkt i lovkrava og ut frå vurderingar av kva som er viktigast og mest aktuelt. Informasjonen om læringsmiljø og læringsutbytte blir i hovudsak presentert med utval på kommunenivå samanlikna med fylket og nasjonalt nivå.

5 Samandrag 1. Elevar og undervisningspersonale Jærskulen er i dag 34 skular med til saman 9615 elevar. Lærartettleiken på barnetrinnet er ikkje markert betre enn på ungdomstrinnet. Det kan vera noko å sjå på ut frå arbeid med tidleg innsats. Rekruttering i dag kan vera krevjande for nokre fag og på nokre skular. Det er venta at det vert vanskelegare i åra som kjem til å få lærarar som tilfredsstiller kompetansekrava. 2. Læringsmiljø. Elevane melder stort sett at ein er nøgd med skulekvardagen i Jærskulane. «Støtte frå lærar» er svært høg på barnesteget. På 10.trinn er tendensen frå alle fire kommunane ulik, men dei fleste kommunane har gode resultat på ungdomstrinnet i elevmedverking og demokrati. Motivasjon er den største utfordringa ut frå resultata av elevundersøkinga. For mange elevar er lei skulen for tidleg. Ut frå lovendring og lågare terskel for å ta opp mobbesaker/krenkingar var det venta ei auke i mobbetala. To kommunar har meir mobbing enn i 2016. To har mindre, men alle kommunar vil og bør arbeida med mobbing og krenkingar framover for å ivareta den samfunnsoppgåva som skulen har. 3. Læringsutbytte: Ein kan seie at læringsutbytte i Jærskulen har auka noko frå 2016-2017.På nasjonale prøvar i rekning og engelsk har kommunane jamt bra resultat samanlikna med tidlegare år. I lesing er det berre Gjesdal som har gode resultat over fleire år. Dei tre andre kommunane har enno for store utfordringar med leseresultata på eit eller fleire trinn. Jærskulen hadde gode eksamensresultat i 2017. Det er ei auke for alle kommunane i grunnskulepoeng samanlikna med seg sjølv, men ikkje samanlikna med nasjonalt snitt. Av dei elevane som gjekk ut frå grunnskulen i 2016 så var det i Jærskulen sine kommunar mellom 87,6% og 92,7% av elevane som har fullført og bestått Vg1 etter eit år. 4. Tiltak Jærskulen arbeider for å auke læringsutbyttet og læringsmiljøet til alle elevane på dei 34 skulane. For å få det til kan det vera eit viktig tiltak å arbeide i lærande nettverk. Leiarar, lærarar og andre tilsette skal arbeida saman i eit profesjonsfagleg fellesskap. Ny overordna del, nye læreplanar, skulebasert kompetanseutvikling og nyare skuleforsking peikar i same retning. «Å dra i samme retning- et skolesystem som virker» Michael Fullan (2014)

6 Del 1: Elevar og undervisningspersonale Jærskulen har 34 skular fordelt over 4 kommunar. Skulane er ulike i storleik og organisering. Ei liste over skulane finn du i vedlegg 1. Skulen med færrast elevar har 48 elevar. Det er Vasshus skule. Skulen skal i 2018 samorganiserast med Bore skule og leggjast ned i 2019. Skulen med flest elevar er Rosseland skule med 553 elevar. Totalt i Jærskulen har me 9615 elevar. Private skular er ikkje med i oversikta her. Berekna elevtalsutvikling Tala er henta inn får økonomiavdelinga i kvar kommune og er ei framskriving av elevtal. 17/18 18/19 19/20 20/21 21/22 22/23 Gjesdal 1720 1754 1804 1855 1924 1920 Hå 2572 2650 2690 2723 2723* 2723* Klepp 2706 2776 2810 2827 2827 2782 Time 2617 2655 2717 2766 2800 2842 Jærskulen 9615 9835 10021 10171 10274 10267 *basert på 20/21 I Hå vel fleire elevar privatskule enn i dei andre Jærskulekommunane. Det er estimert at ein har 230 elevar frå Hå i privat skule kvart år. Lærartettleik Lærartettleik blir rekna på to ulike måtar. Talet viser eit gjennomsnitt av elevar pr lærar. Høgt tal er fleire elevar pr lærar 1)Lærartettleik ut frå forholdet mellom det totale talet på elevtimar og lærartimar. Kjelde: www.skoleporten.no 2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017 Nasjonalt 1-7 13,1 13,2 13,3 13,4 Nasjonalt 8-10 14,1 14,1 14,2 14,2 Rogaland 1-7 13,0 13,0 13,4 13,5 Rogaland 8-10 14,3 14,0 14,6 14,6 Gjesdal 1-7 12,4 12,1 12,8 13,3 Gjesdal 8-10 15,0 16,5 15,6 15,6 Hå 1-7 13,2 12,0 12,4 12,8 Hå 8-10 13,0 12,4 13,4 12,2 Klepp 1-7 12,5 13,2 13,0 12,7 Klepp 8-10 13,4 12,4 12,0 11,3 Time 1-7 13,7 13,2 14,2 14,4 Time 8-10 15,7 15,6 15,2 16,2

7 2) Lærartettleik i ordinær undervisning. Timar som går til spesialundervisning og særskilt norskopplæring er trekte frå. Kjelde: www.skoleporten.no 2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017 Nasjonalt 16,8 16,8 16,9 17,0 Rogaland 16,7 16,5 17,1 17,1 Gjesdal 15,3 15,5 15,3 16,8 Hå 15,2 15,5 15,3 15,3 Klepp 15,6 15,2 15,0 14,3 Time 18,3 17,6 18,0 18,5 Klepp kommune har færre elevar pr lærar enn dei andre kommunane. Time har fleire elevar pr lærar. Dette gjeld både på ungdomstrinnet og barnetrinnet. Forskjellane mellom skular av lik størrelse er mindre enn statistikken syner kommunevis. Om ein samanliknar for eksempel lærartettleik på 1-10 skulane i kommunane er ikkje lærartettleiken så ulik. Små skular har generelt høg lærartettleik. Godkjent utdanning Statistikken viser prosent årstimar gitt av lærarar som har formell kompetanse ut frå dei generelle kompetansekrava i opplæringslova. Kjelde: www.skoleporten.no 2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017 Nasjonalt 96,8 96,7 96,0 96,9 Rogaland 96,1 95,7 95,5 95,3 Gjesdal 95,8 94,3 95,3 95,3 Hå 91,0 89,6 90,8 89,8 Klepp 94,5 96,1 95,1 95,6 Time 93,3 92,0 95,8 94,2 Det er viktig å få fram at mellombels tilsette i gruppa og kan vera lærarstudentar som er i utdanning og tilsette som har fagkompetanse, men som manglar pedagogisk utdanning. Time, Klepp og Gjesdal ligg på fylkessnittet og Hå ligg under.

8 Rekruttering av lærarar Tabellen syner lærarar som søkte til våre kommunar etter første fellesutlysning for 2014-2018. Tala i tabellen syner lærarar som formelt har godkjent lærarutdanning, og talet i parentes er alle søkarar til stillinga (og dei utan godkjent utdanning). 2014 2015 2016 2017 2018 Gjesdal 52 (62) 55 (73) 57 (70) 88(97) 76 (91) Hå 35 (94) 39 (70) 53 (111) 76 (112) 78 (103) Klepp 38 (50) 79 (100) 94 (114) 119(136) 104 (110) Time 64 (85) 89 (108) 114 (130) 122 (140) 114 (127) Jærskulen samla 189 (291) 262 (351) 318 (425) 404 (484) 385 (433) Søkt til fleire enn ein av kommunane 50 69 104 28 99 Det er litt færre søkarar til stillingar i 2018 enn det var i 2017, men fleire enn åra før. Det er noko ulikt søkartal til kommunane, men omtrent slik fordeling som det har vore siste år. Det er grunn til å tru at geografi og konkurranse med andre kommunar rundt oss spelar ei viktig rolle i dette biletet. Sjølv om talet på kvalifiserte søkjarar går opp, er det ikkje nødvendigvis slik at søkjarane har den kompetansen som skulane ideelt sett har behov for. Kompetansebehova tek utgangspunkt i analyser av mellom anna fag og fagleg bredd, fagleg fordjuping, og kompetanse knytt til trinn 1-7 og 5-10. Kompetanse i engelsk og spesialundervisning er to av fagområda som kommunane ser ein treng meir kompetanse i framover. Med ny lærarnorm, mange lærarar som når pensjonsalder og for få lærarstudentar kan det blir krevjande i åra som kjem å få nok kvalifiserte søkjararar til lærarstillingane. Det vil truleg bli særleg utfordrande i 2021. Frå og med hausten 2017 gjekk lærarutdanningane på universitetet frå å vera 4 åring utdanningar til å verte 5-årige integrerte masterutdanningar. Våren 2021 vil svært få lærarar vera nyutdanna då eit heilt kull med studentar går inn i sitt siste år i eit 5-års løp. I perioden 2014-2018 har Jærskulen hatt 19 av sine 34 skular som praksisskular. Det å vera praksisskule er ein fordel for skulane mht rekruttering og mht intern kompetanseheving. I tillegg til dei 19 skulane har 3 skular hatt intensjonsavtalar med UiS (reserveskular). Omlag like mange skular frå Jæren søker om å verte praksisskular for 2018-2022

9 Del 2: Læringsmiljø Elevundersøkinga: Barnetrinn: Alle elevar skal inkluderast og oppleve meistring. Skuleeigarar og skuleleiarar er pålagt å gjennomføre elevundersøkinga for elevar på 7. og 10. trinn. I Jærskulen tek me undersøkinga for alle elevar på 6., 7., 8., 9. og 10.trinn. Nasjonalt snitt vert rekna ut frå 7.trinn og 10.trinn for kvart årssteg. Trinna i våre kommunar er små statistisk sett. Det er difor interessant å sjå på utval som er større enn berre 7.trinn eller 10.trinn. Elevundersøkinga viser elevane si subjektive oppleving av eige læringsmiljø, og er ei sentral kjelde til kunnskap om læringsmiljø i arbeid med skuleutvikling. Samstundes er det viktig å vera merksam på at det har vore, og er, diskusjon om svakheiter ved dette verktøyet. Opplæringslova kapittel 9A slår fast at alle elevar har rett til eit godt fysisk og psykososialt miljø som fremjar helse, trivsel og læring. Frå og med 1.august 2017 kom det lovendring i kap. 9A i opplæringslova. Korleis Jærskulen arbeidar med trygt og godt skulemiljø kan du lese meir om bak i rapporten. Skalaen på elevundersøkinga går frå 1-5, der 5 er beste resultat. Unntak er «mobbet av andre elever på skolen» kor låg verdi er positivt. Kjelde: www.skoleporten.no Elevundersøking Gjesdal Hå Klepp Time Nasjonalt 7.trinn haust 2017 kommune kommune kommune Kommune snitt Støtte fra lærer 4,6 4,4 4,4 4,4 4,1 Vurdering for læring 4,1 3,8 3,9 3,9 3,9 Læringskultur 4,3 4,0 4,0 4,2 4,1 Mestring 4,1 4,0 4,1 4,1 4,1 Elevdemokrati og 3,9 3,8 3,8 medvirkning 3,8 3,8 Motivasjon 3,8 3,7 3,9 3,7 4,0 Mobbet av andre elever på 1,2 1,3 1,4 skolen 1,2 1,3 Elevundersøking Gjesdal Hå Klepp Time 6.og 7.trinn haust 2017 kommune kommune kommune Kommune Støtte fra lærer 4,6 4,4 4,5 4,5 Vurdering for læring 4,1 3,9 3,9 3,8 Læringskultur 4,3 4,1 4,0 4,2 Mestring 4,1 4,0 4,0 4,1 Elevdemokrati og 4,0 3,9 3,8 medvirkning 3,8 Motivasjon 3,9 3,8 3,8 3,7 Mobbet av andre elever på 1,3 1,4 1,4 skolen 1,2 Skala: 1-5. Høg verdi er positivt resultat. Unntak er: «mobbet av andre elever på skolen» kor låg verdi er positivt.

Elevane på barnetrinnet i Jærskulen er i følgje elevundersøkinga godt nøgde med mykje i skulekvardagen sin. Alle fire kommunane ligg høgt på elevane si vurdering av «Støtte frå lærar». Dette er ei verdsettinga av den jobben som mange lærarar gjer for elevane kvar dag. På barnetrinnet skårar dei fleste kommunar rundt landsgjennomsnittet som vist i tabell for dei fleste indikatorane. Motivasjon for læring skil seg negativt ut for alle fire kommunane. 10 Motivasjon 7.trinn Jærskulen 4,2 4,1 4,0 3,9 3,8 3,7 3,6 3,5 3,4 3,3 3,2 2013-2014 2014-2015 2015-2016 2016-2017 2017-2018 Nasjonalt snitt Gjesdal kommune Hå kommune Klepp kommune Time kommune I alle kommunane ser ein at motivasjon for skule og læring har lågare tal enn ønska. Det er forventingar om at læringsteknologi saman med endringar i undervisninga kan gje auka motivasjon for læring på mellomtrinnet i skulane på Jæren.

11 Ungdomstrinn Kjelde:www.skoleporten.no Elevundersøkinga 10.trinn, Gjesdal Hå Klepp Time Nasjonalt haust 2017 kommune kommune kommune Kommune snitt Støtte fra lærer 3,8 4,0 4,0 4,1 4,0 Vurdering for læring 3,0 3,2 3,3 3,5 3,3 Læringskultur 3,8 3,6 3,9 4,0 3,8 Mestring 3,8 3,8 4,1 4,1 4,0 Elevdemokrati og medvirkning 3,2 3,3 3,3 3,5 3,3 Motivasjon 3,1 3,2 3,5 3,6 3,5 Mobbet av andre elever på skolen 1,3 1,4 1,2 1,2 1,3 Elevundersøkinga Gjesdal Hå Klepp Time 8.,9. og 10.trinn, haust 2017 kommune kommune kommune Kommune Støtte fra lærer 4,1 4 4,2 4,2 Vurdering for læring 3,3 3,3 3,4 3,4 Læringskultur 3,8 3,7 4 4,1 Mestring 3,9 3,9 4,1 4 Elevdemokrati og medvirkning 3,4 3,5 3,4 3,5 Motivasjon 3,4 3,4 3,6 3,7 Mobbet av andre elever på skolen 1,2 1,3 1,3 1,1 Skala: 1-5. Høg verdi er positivt resultat. Unntak er: «mobbet av andre elever på skolen» kor låg verdi er positivt. Elevane på ungdomstrinnet svarer at dei er nøgde med skulekvardagen sin. Kulla i kvar kommune er små. Det er difor interessant å sjå på forskjellane i svar på berre 10.trinn og heile ungdomstrinnet under eitt (8., 9. og 10.trinn) Generelt ligg kommunane på nasjonalt snitt eller over på indikatorane for 10.trinn. Gjesdal ligg under landsgjennomsnittet for dei fleste indikatorane på 10.trinn.

12 Motivasjon for læring er låg både i Hå kommune og i Gjesdal kommune. Kjelde:www.skoleporten.no Motivasjon 10.trinn 3,8 3,7 3,6 3,5 3,4 3,3 3,2 3,1 3,0 2,9 2,8 2013-2014 2014-2015 2015-2016 2016-2017 2017-2018 Nasjonalt snitt Gjesdal kommune Hå kommune Klepp kommune Time kommune Medverknad i eiga læring kan gje meir motivasjon for læring samstundes ein tenker at elevar som kan vera med på å påverke eiga undervisning finn opplæringa meir relevant. Ungdomsskulane er opptatt av å gjera undervisninga praktisk, relevant, utfordrande og variert. Dette er eit av resultata av ungdomsskule satsinga til Utdanningsdirektoratet. Mobbing Mobbing har alvorlege og ofte langvarige negative konsekvensar, og har sterk samanheng med risiko for utvikling av psykiske problem. Mobbing er eit samfunnsproblem der skulen har ein sentral rolle i arbeidet med å handsama, førebygge, og skape inkluderande og tolerant kultur. Det førebyggjande arbeidet krev engasjement og deltaking frå tilsette, elevar, føresette og nærmiljø. Arbeidet for å sikra eit læringsmiljø og skulemiljø som motverkar mobbing har høg prioritet både på skulenivået og gjennom skuleeigars oppfølging av skulane. I 2018 vil og Jærskulen ha eit strukturert samarbeid med barnehagar i Jærskulen om eit inkluderande barnehage og skulemiljø. (sjå bak i rapporten) Hå kommune og Klepp kommune har saman med lag og foreiningar laga partnarskap mot mobbing i skulekrinsane. Dette arbeidet har ein forventingar til at kan redusere mobbetala. I alle kommunane er foreldra viktige i arbeidet mot mobbing. Haldningar og normer vert til i heimane og foreldra er rollemodellar for eigne og andre sine born. For 2016 har Utdanningsdirektoratet valt å gjere endringar i spørsmåla knytt til mobbing og krenkingar. Dette er gjort for å retta opp svakheiter som kan ha ført til underrapportering av mobbing i perioden 2013-2015. Endringane fører til at resultata frå 2017 kan berre samanliknast med 2016 og ikkje åra før det.

13 Elevar som har blitt mobba av andre elevar 2-3 ganger i månaden eller oftare i prosent. Kjelde: www.skoleporten.no 6.- 7.trinn 8.-9.-10. trinn 2016 2017 2016 2017 Gjesdal 3,9% 5,9% 3,3% 4,6% Hå 10,8% 8,8% 4,2% 6,7% Klepp 6,1% 7,2% 3,0% 5,0% Time 7,8% 4,8% 3,5% 2,7% Mobbing 6.og 7.trinn prosent i prosent (%) Mobbing 8.,9. og 10.trinn i prosent (%) 20 10 10 5 0 Gjesdal Hå Klepp Time 0 Gjesdal Hå Klepp Time 2016 2017 2016 2017 I 2016 var talet på landsbasis 6,3% medan det i 2017 steig til 6,6%. Klepp og Gjesdal har ei auke i prosent som elles i landet på 6-7.trinn. Hå og Time har ein reduksjon. Hå ligg saman med Klepp over nasjonalt snitt for mobbing på barnetrinnet. På ungdomstrinnet i Hå er det i prosent fleire elevar som vert mobba enn landsgjennomsnittet. Time kommune skil seg positivt ut samanlikna med dei andre tre kommunane med lågare prosent elevar som fortel at dei vert mobba 2-3 gonger i månaden. Time kommune er sertifisert Olweus kommune. (http://uni.no/nb/uni-helse/olweusprogrammet/) Lovendring: I august 2017 kom det lovendring i 9A i opplæringslova. Skulane har hatt krav om å fatte enkeltvedtak i mobbesaker tidlegare. Kravet no til skulane er det som vart kalla aktivitetsplikt. Det vil seie at alle som arbeidar i skulen skal følgje med, varsle og gripe inn overfor mobbing. Skulen har plikt til å følgje opp saka straks. I tillegg har elevar og føresette moglegheit til å klage til Fylkesmannen dersom dei meiner at skulen ikkje gjer nok. Rektor på heimeskulen til barnet skal alltid varslast fyrst. Fylkesmannen i Rogaland har hausten 2017 fatta vedtak i 27 saker. 2 av desse vedtaka kjem frå kommunar i Jærskulen. (kjelde: Fylkesmannen i Rogaland og beredskapsteam mot mobbing i Jærskulen)

Nytt regelverk og lågare terskel for å rapportere mobbing og krenkingar er noko av årsaka til at mobbetala har auka og talet på saker til Fylkesmannen har auka. Rektorar i Jærskulen melder at terskelen for at ein skriv aktivitetsplan er låg. 1.august. Evalueringar av ordninga med aktivitetsplikt vil kome i 2018, men det er for tidleg å seie noko etter berre 5 månadar med aktivitetsplikt i skulen. 14

15 Del 3: Læringsutbytte Læringsutbytte kan definerast som det ein ønskjer å oppnå med det pedagogiske arbeidet, det vi seia kompetansen elevane har oppnådd. Omgrepet omfattar både faglege kompetansar og grunnleggjande ferdigheiter. I tilstandsrapporten er gjennomføring av vidaregåande skule tatt med under overskrifta læringsutbytte. Læringsutbytte i skulen skal målast ut frå læreplanane sine mål, både læringsmåla og overordna mål.. Generell del av læreplanen var frå 1994. Ny overordna del er komen og vedtatt. Den skildrar opplæringa sitt verdigrunnlag, prinsipp for læring, utvikling og danning. Siste del av overordna del av læreplanen handlar om prinsipp for skulen sin praksis. Overordna del konkretiserer verdigrunnlaget i Opplæringslova sin formålsparagraf. I denne rapporten skriv ein ikkje om læringsutbytte elevane har ut frå måla i overordna del, eller generell del som gjeld framleis. Det kjem m.a. av at verdiar og haldningar er vanskelege å måle. Det er ei svakheit. Om nasjonale prøvar Formålet med dei nasjonale prøvane er å bidra til å vurdera og utvikla elevane sine ferdigheiter i lesing, rekning og engelsk. Dette betyr at prøvane er utforma slik at dei kan brukast i arbeidet med undervegsvurdering og tilpassa opplæring i skulen. I tillegg er resultata tenkt brukt av skulane og skuleeigar i arbeidet med skuleutvikling. Nasjonale prøvar vert gjennomført kvar haust på 5., 8., og 9. trinn. På 5. og 8. trinn er det prøvar i lesing, rekning og engelsk, medan elevane på 9. trinn tek prøvar i lesing og rekning. Nasjonale prøvar i lesing og i rekning skal kartleggja i kva grad elevane sine ferdigheiter er i samsvar med kompetansemåla for dei grunnleggjande ferdigheitene i lesing og rekning. Engelsk er ikkje ein av dei grunnleggjande ferdigheitene slik desse er definert i Kunnskapsløftet. Derfor skil prøvane i engelsk seg frå dei andre nasjonale prøvane ved at dei tek utgangspunkt i nokre av kompetansemåla i dette faget. I kommunane har ein eigne rutinar for gjennomføring og oppfølging av nasjonale prøver. Desse rutinane er på dagsorden i møte med skulane gjennom året. Elevane sine læringsresultat er tema i utviklingsamtalar med den enkelte skulen og i tillegg på agendaen på leiarsamlingar. Nasjonale prøvar er berre ein indikator for læringsutbytte. Etter mange år med nasjonale prøvar har skuleeigar og leiarar gode verktøy for å følgje grupper og enkeltelevar over tid. Det vert gjort. Alle resultat, også frå skulenivå, er tilgjengeleg for alle på www.skoleporten.no a) Resultata vert publiserte på ein skala med eit gjennomsnitt på 50 skalapoeng og standardavik på 10. b) Resultata vert og publiserte saman med tala av elevar på kvart meistringsnivå. Beste kommune (av dei største) er for eksempel i 2017 Oslo kommune som får 53 skalapoeng 5.trinn lesing. Beste enkeltskule i landet hadde ein skåre på 64 skalapoeng.

16 Nasjonale prøvar 5. trinn Engelsk 5.trinn 2015-16 2016-17 2017-18 Resultat frå hausten 2017 syner at Nasjonalt 50 50 50 Time kommune over nasjonalt snitt Gjesdal kommune 51 51 49 medan dei andre kommunane ligg Hå kommune 46 48 49 rett under i engelsk 5.trinn. Hå har Klepp kommune 49 49 49 hatt ei auke i læringsresultata i engelsk Time kommune 50 48 51 Rekning 5.trinn 2015-16 2016-17 2017-18 Resultat frå hausten 2017 syner at alle Nasjonalt 50 50 50 kommunane ligg på eller over Gjesdal kommune 51 50 53 landsgjennomsnittet. Gjesdal har svært Hå kommune 48 50 50 gode resultat i rekning 2017. Om dette Klepp kommune 50 51 51 er ein trend kan ein ikkje seie noko om enno. Hå sine læringsresultat har auka Time kommune 50 50 51 i rekning. Lesing 5.trinn 2015-16 2016-17 2017-18 Gjesdal har over tid hatt gode Nasjonalt 50 50 50 leseresultat. Resultata frå 2017 er Gjesdal kommune 50 50 52 svært gode for Gjesdal. Hå kommune 45 49 47 Dei tre andre kommunane har resultat Klepp kommune 48 48 49 under landsgjennomsnittet. Time kommune 48 49 48

Elevane på 5.trinn skårar på nivå 1., 2. eller 3. Under viser tabell for lesing 5.trinn på nivå 1 og 3 dei siste tre åra i Jærskulen. Nivå 1 er det lågaste, 3. det høgaste nivået. Elevar på nivå 1 har svake leseferdigheiter og treng strukturert oppfølging av skulen for å få ei ønska framgang i lesinga si. Eleven må øve. 17 Lesing 5.trinn nivå 1(lågaste nivå) 2015-2016 2016-2017 2017-2018 Tala er henta frå www.skoleporten.no Nasjonalt 24,4% 25,4% 23,8% Rogaland 24,9% 26,6% 25,3% Gjesdal 24,1% 24,0% 17,1% Hå 46,0% 29,7% 33,8% Klepp 30,3% 29,9% 22,0% Time 31,9% 26,7% 27,5% Lesing 5.trinn nivå 3 (høgaste nivå) 2015-2016 2016-2017 2017-2018 Tala er henta frå www.skoleporten.no Nasjonalt 26,5% 23,9% 23,2% Rogaland 25,6% 22,1% 20,7% Gjesdal 27,7% 26,3% 29,3% Hå 13,3% 22,0% 15,3% Klepp 18,9% 18,0% 18,4% Time 18,3% 17,2% 12,0% Ein ser tydeleg at ein av grunnane til at Gjesdal kommune har betre resultat enn dei andre kommunane er at dei har opp mot 30% av elevane sine på nivå 3 i lesing. Dei har og færre elevar på nivå 1 enn dei andre Jærkommunane. I sum gjev dette svært gode leseresultat over tid i Gjesdal kommune, og viser att på skalaresultata i tabellen på førre side. Alle fire kommunane har hatt ein reduksjon i prosent på talet elevar på nivå 1 dei siste tre åra. Hausten 2015 hadde 46% av elevane på 5.trinn i Hå kommune nivå 1 på lesing. Det svært svake resultat og nesten dobbelt så mange som nasjonalt snitt. Hausten 2017 er det framleis mange som held lågaste nivå i lesing, men talet er no redusert til om lag 1/3 av elevane (33,8%). Nasjonale prøvar 8. trinn Engelsk 8.trinn 2015-16 2016-17 2017-18 Nasjonalt 50 50 50 Gjesdal kommune 51 52 52 Hå kommune 48 49 48 Klepp kommune 50 49 50 Time kommune 51 49 51 Gjesdal har gode resultat på nasjonale prøvar i engelsk. Time er over landsgjennomsnittet. Klepp ligg på nasjonalt snitt og Hå litt under.

Rekning 8.trinn 2015-16 2016-17 2017-18 Gjesdal har sterke resultat i rekning der ein ligg godt over landsgjennomsnittet siste tre år. Nasjonalt 50 50 50 Gjesdal kommune 52 53 53 Hå kommune 49 50 49 Klepp kommune 51 49 51 Time kommune 51 49 52 18 Klepp og Time har gode resultat for 2017. Lesing 8.trinn 2015-16 2016-17 2017-18 I Klepp og Time ser ein ei forbetring Nasjonalt 50 50 50 i resultata for 2017 i lesing. Gjesdal kommune 51 52 51 Gjesdal har jamt gode resultat på Hå kommune 48 48 48 lesing. Hå har likt resultat i lesing Klepp kommune 49 49 50 siste tre år og ligg under ønska nivå i Time kommune 49 48 51 lesing. Det vert interessant å følgje med på den trenden i resultat som ein ser for 2017. Dersom trenden held seg framover kan det tyde på at lesesatsinga i Time og Klepp no viser att i resultata. Nasjonale prøvar 9. trinn Rekning 9.trinn 2015-16 2016-17 2017-18 Nasjonalt 54 54 54 Gjesdal kommune 55 56 56 Hå kommune 53 52 53 Klepp kommune 54 54 53 Time kommune 55 55 53 Lesing 9.trinn 2015-16 2016-17 2017-18 Nasjonalt 53 54 54 Gjesdal kommune 54 54 56 Hå kommune 52 50 52 Klepp kommune 52 53 52 Time kommune 53 52 51 Nasjonale prøvar i 9.trinn har ein berre i rekning og lesing. Dei måler læringsutbytte fyrste år på ungdomsskulen og er lik som prøven på 8.trinn. Det er grunnen til at nasjonalt snitt for 9.trinn er 53/54 medan det er 50 i 8.klasse. Generelt har kommunane jamne resultat på desse prøvane år for år. Samanliknar ein resultat frå 8.trinn til 9.trinn så ser ein at elevane har ei utvikling dette fyrste året på ungdomsskulen. Gjesdal ligg noko over dei tre andre kommunane som skårer likt, og noko under nasjonalt snitt for prøvane i 9.klasse. Time har ikkje ønska utvikling for elevane i lesing på 9.trinn. Hå kommune ligg svakare jamt over enn dei andre kommunane på 8.trinn og resultata kan tyde på ei positiv utvikling i starten av ungdomsskulen for fleire elevar i Hå.

19 Eksamensresultat Elevane på 10. trinn blir trekte ut til ein sentralt gitt skriftleg eksamen og ein lokalt gitt munnleg eksamen. Tabellane under viser eksamensresultata og standpunktkarakterar i faga norsk, matematikk og engelsk. For den einskilde kommune, er utvala her små og varierande, noko som gjev større variasjon enn for store utval som fylket og landet. Det vil alltid vera avvik mellom standpunktkarakterar og eksamen, men det er ønskeleg at avvika er små. Kjelde er www.skoleporten.no Norsk -Eksamensresultat og standpunkt, våren 2017 Landet Fylket Gjesdal Hå Klepp Time Skriftleg (hovudmål + 3,4 3,4 * 3,3 3,0 3,2 sidemål) Munnleg 4,4 4,4 4,2 4,5 4,3 4,6 Norsk eksamen 3,9 3,9 3,9 3,7 3,9 Skriftleg standpunkt 3,8 3,8 3,9 3,5 3,7 3,8 (hovudmål +sidemål) Munnleg standpunkt 4,3 4,3 4,3 4,2 4,4 4,3 Norsk standpunkt 4,1 4,1 4,1 3,9 4,1 4,1 I norsk er det stort avvik mellom eksamenskarakter og standpunktkarakter i Klepp kommune. Alle fire kommunane ligg på nasjonalt snitt. Hå noko under på standpunktkarakter og Klepp noko under på eksamen. * Gjesdal hadde ingen elevar i eksamen norsk skriftleg i 2017 Matematikk- Eksamensresultat og standpunkt, våren 2017, Landet Fylket Gjesdal Hå Klepp Time Skriftleg 3,4 3,5 3,2 3,5 3,4 3,6 Munnleg 4,1 4,1 4,0 4,0 3,8 4,3 Matematikk eksamen 3,8 3,8 3,6 3,8 3,6 4,0 Matematikk standpunkt 3,6 3,5 3,5 3,4 3,6 3,8 Time har standpunkt og eksamensresultat i matematikk som er over fylke og landsgjennomsnittet. Klepp ligg på landsgjennomsnittet på eksamen og i standpunkt. Hå har betre resultat på eksamen enn i standpunkt matematikk. Gjesdal ligg under fylket og landsgjennomsnittet på eksamen i matematikk. Engelsk- Eksamensresultat og standpunkt, våren 2017 Landet Fylket Gjesdal Hå Klepp Time Eksamen skriftleg 3,8 3,8 3,8 3,8 3,4 3,8 Eksamen munnleg 4,5 4,5 4,2 4,7 4,6 4,6 Engelsk eksamen 4,2 4,2 4,0 4,3 4,0 4,2 Standpunkt skriftleg 3,9 3,9 4,0 4,0 3,8 4,0 Standpunkt munnleg 4,3 4,3 4,3 4,4 4,0 4,0 Engelsk standpunkt 4,1 4,1 4,2 4,2 3,9 4,0 Hå har gode resultat i engelsk, både i standpunkt og på eksamen. I dei tre andre kommunane er resultata omtrent som landsgjennomsnittet.

20 Grunnskulepoeng Grunnskulepoeng er gjennomsnittet av alle karakterar i standpunkt og eksamen multiplisert med ti, og blir mellom anna nytta som grunnlaget for opptak til vidaregåande skule. Karakterskala er 1-6, der 6 er beste karakter. Grunnskulepoeng 2014-2017 kjelde: www.skoleporten.no År 2013 2014 2015 2016 2017 Nasjonalt 40,0 40,4 40,7 41,1 41,4 Rogaland 40,0 40,3 40,6 41,0 41,5 Gjesdal 39,9 39,5 40.9 42,0 41,9 Hå 39,3 41,3 39,5 39.7 41,8 Klepp 39,7 40,1 40,8 40,0 40,7 Time 41,3 42,1 42,5 41,2 41,6 43 Grunnskulepoeng 2013-2017 42 41 40 39 38 37 2013 2014 2015 2016 2017 Nasjonalt Rogaland Gjesdal Hå Klepp Time Snittet av grunnskulepoenga syner at Time, Hå og Gjesdal har over fylkes og landsgjennomsnittet av grunnskulepoeng i2017. Alle kommunane har hatt ei auke frå 2013 til 2017. Hå kommune har hatt den mest positive forbetringa i grunnskulepoeng. Snittet for landet og fylket stig. Med ein karakterskala frå 1-6 kan ein spørje om kor tid denne auken vil flate ut. Det er vidare verdt å merke seg at det er samsvar mellom fråfall i vidargåande opplæring og eit svakt snitt på karakterane frå grunnskulen (låg grunnskulepoengsum).

21 Gjennomføring av vidaregåande opplæring Fråfall kan ha store negative konsekvensar for individ og samfunn. For samfunnet fører fråfall med seg store kostnader. Mange i gruppa som ikkje fullfører vidaregåande opplæring, får dårlegare levekår enn resten av befolkninga. Ei rekkje faktorar, i og utanfor skulen, har samanheng med fråfall. Det blir forska mykje på dette området, både i Noreg og i andre land. Dette betyr at stadig meir kunnskap om fråfall, og om tiltak som kan bidra til å auka gjennomføringa, blir tilgjengeleg. I Noreg ser ein på fråfallet etter 5 eller 6 år etter oppstart vidaregåande skule. I andre land har ein andre måtar å rekne statistikken på. Det må ein ta med seg dersom ein vil samanlikne Noreg med andre land. Fleire elevar fullfører etter kvart eit fagbrev sjølv om dei etter 5 år i vidaregåande skule ikkje kom inn under «Gjennomføringsstatistikken» som måler etter 5 år. Det er berre 1 år etter yrkesfagleg normert tid. I dei seinare åra har alle Jærkommunane arbeida mykje og hardt for å minske fråfallet i vidaregåande opplæring. Ein har arbeidd med dei elevane som har vore i ungdomsskulane siste åra. Resultatet av det arbeidet som skjer i Jærskulen i dag, ser ein på statistikken fyrst om fem år. I denne rapporten ser ein på denne gjennomføringsstatistikken etter fem år, skuleårsgjennomføringa og gjennomføring av Vg1 2016 Dei tre ulike statistikkane er omhandla under tre punkt i rapporten: 1) Den offisielle gjennomføringsstatistikken fem år etter oppstart i vidaregåande frå Statistisk sentralbyrå, skildra i eige avsnitt under og ein tabell ligg ved i vedlegg 2. 2) Skuleårsgjennomføringa som viser gjennomføringa i vidaregåande opplæring kvart år. Alle trinn er med. Denne syner korleis det gjekk kvart år i snitt for all fylkeskommunal vidaregåande opplæring. 3) Korleis det gjekk med elevane eit år etter dei gjekk ut av ungdomsskulane? Kor mange har gjennomført Vg1 på vidaregåande sommaren 2017?

22 1. Gjennomføringsstatistikken (5 år etter oppstart) Dei nyaste tala i gjennomføringsstatistikken ein har i dag gjeld elevar som gjekk ut av ungdomsskulane på Jæren i 2011, to år før ein etablerte Jærskulen i 2013. 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Gjennomsnitt elevar som har fullført og bestått vidargåande opplæring innan 5 år: 2009, 2010 og 2011 kulla. Kjelde:SSB Alle våre fire kommunar ligg under fylkesgjennomsnittet for dei siste tre åra (2009, 2010 og 2011). Samanlikna med seg sjølv har alle fire kommunane ei auke i snitt på ungdommar som har fullført vidaregåande opplæring. Tabell over syner kommunane i Rogaland si gjennomføring av vidaregåande opplæring og tala under her er nytta inn i tabellen for Jærkommunane. Snitt 2007-2008-2009 kulla si gjennomføring av vid skule Snitt 2009-2010-2011 kulla si gjennomføring av vid skule Rogaland 72,8 74,1 Gjesdal 72,3 73,3 Hå 68,7 70,6 Klepp 67,7 69,1 Time 70,3 71,0 2. Skuleårsgjennomføring Skuleårsgjennomføring, alle trinn, snitt våre kommunar og fylket, skuleåra 2012-2017. Kjelde: Rogaland fylkeskommune. Trendutviklinga er påverka av at elevar tek opp igjen fag og blir inkludert i statistikken etter kvart. Det betyr at ein her ikkje må vektleggja mindre negative endringar frå skuleår til skuleår. 2012/ 2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017* Rogaland fylke 82 85 84 84,3 85,0 Gjesdal 86,5 86,2 82,5 85,3 87,3 Hå 81,1 81,5 81,3 81,2 81,2 Klepp 81 83,8 85,2 85,4 82,5 Time 80,6 85,9 82,4 84,9 85,0

23 *Tala er basert på elevar i fylkeskommunale skular. Tidlegare år er og elevar i private vidaregåande skular inkludert. Skuleårsgjennomføring, alle trinn 2013-2017 87 86 85 84 83 82 81 80 79 78 77 Nasjonalt Rogaland Gjesdal Hå Klepp Time 2012/ 2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017* Tabellen syner at Hå kommune har ei svakare skuleårsgjennomføring kvart år. Gjesdal har ei høg skuleårsgjennomføring. Time kommune har skuleårsgjennomføring omtrent som fylket og Klepp og Hå kommune har svakare resultat enn dei andre kommunane. Tala her viser oss korleis gjennomføringar er for kvart kull samanlagt og kan vera til hjelp for å tolke endringar som skjer i kommunane. Gjennomføringsstatikken får ein fyrst etter 5 år. 3. Elevar som gjekk ut av grunnskulen i 2016 - eit år etter. Av elevar som gjekk ut av ungdomsskulane på Jæren i 2016 syner statistikk frå fylkeskommunen kor mange elevar som i prosent starta opp med vidaregåande skule hausten 2016. (Kjelde: www.skoleporten.no / Rogaland fylkeskommune) Prosent elevar som starta opp på vid.skule hausten 2016. Privat og offentleg skule Kjelde: www.skoleporten.no Fullført og bestått Vg1 for elevar som starta i vidargåande opplæring hausten 2016 Kjelde: Rogaland fylkeskommune Studieforberedande Yrkesfagleg Totalt % % Elevar % Elevar % Elevar Rogaland 91,7 88,4 90,2 Gjesdal 97,7 95,0 80 89,5 57 92,7 137 Hå 95,9 91,2 57 86,9 130 88,2 187 Klepp 98,0 84,9 93 89,5 124 87.6 217 Time 98,3 91,1 112 83,1 89 87,6 201

Det er ulike grunnar til at elevar ikkje startar opp i vidaregåande skule. Det kan vera flytting, oppstart i arbeid eller sjukdom. Elevar med svakt snitt kjem kanskje ikkje inn på nærskulen sin og takker kanskje nei til skuleplass som er anna stad enn der dei bur. Hå kommune har heile 4,1% av elevane som ikkje starta i vidaregåande opplæring hausten 2017. Av elevane som starta på offentlege vidaregåande skular hausten 2016 er variasjonen mellom Jærkommunane frå 87,6% til 92,7% av dei som har fullført og bestått Vg1 etter eit år. Det er stort samsvar mellom karaktersnitt og fråfall. Av dei elevane som har karaktergrunnlag mellom 2,5 og 3 i snitt frå ungdomsskulen ser ein at 1/3 av ungdommane i Time, Gjesdal og Klepp kommune ikkje fullførte Vg 1 i 2016. I Hå var det ¼ som ikkje fullførte Vg1 på eit år. Av dei elevane som hadde endå svakare karaktergrunnlag har endå færre fullført Vg 1 eit år etter oppstart hausten 2016. (kjelde: Rogaland Fylkeskommune, sjå tabell i vedlegg) Korleis gjennomføringar på 2016 kullet er veit ein fyrst etter at ein har hatt 5 år i vidaregåande opplæring. Elevar som har gått i privat vidaregåande skule vert lagt til statistikken då. Kvalitetsmeldinga til Rogaland fylkeskommune viser at mange elevar sluttar i vidaregåande opplæring i overgangane mellom skuleår, særleg etter Vg2 yrkesfag. Ungdomsskulane og kommunane har tala for kvar ungdomsskule. Jærskulen har hatt og har ein fokus på førebygging for fråfall i vidaregåande opplæring. Kommunane har valt ulike løysingar ut frå kommunen sine utfordringar og kva skular elevane frå kommunane i stor grad vel av vidaregåande opplæring. Time og Klepp kommune har eit formelt samarbeid med Bryne vidaregåande skule om fråfall og førebygging. For Gjesdal kommune har dette samarbeidet ikkje vore like aktuelt då dei fleste av deira elevar går til Fylkeskommunen sine vidaregåande skular i Sandnes/Stavanger. Elevar frå alle kommunane har delteke og fått tilbod om sommarkurs på Bryne vidaregåande skule som eit tiltak for å bli kjent med vidaregåande skule. Rektorar og rådgjevararar på alle ungdomsskulane i Jærskulen har samlingar og fokus på fråfall i vidaregåande opplæring. Svake tal frå tidlegare år ser ut til å vera på veg i rett retning, men enno har ein for stort fråfall i vidaregåande opplæring. Alle fire skulane i Jærskulen ligg under fylkessnittet på gjennomføring etter fem år. Ungdomsskulesatsinga «Ungdomstrinn i Utvikling (UIU)» har hatt fokus på å gjera undervisninga praktisk, relevant, utfordrande og variert (pruv). Ungdomsskulane på Jæren har teke med seg mykje lærdom frå UIU satsinga til Utdanningsdirektoratet. For at ungdommane skal ha lærelyst og motivasjon til 3-4 år opplæring etter 10-åring grunnskule ser ein at det er svært viktig at dei ser nytta av kva dei skal læra og kvifor. Dagens arbeidsmarknad gjer at dei fleste jobbar i dag krev fagbrev eller anna utdanning. Rådgjevarar og skuleleiarar i ungdomsskulen gjer difor ein svært viktig jobb inn mot vidaregåande opplæring. Reduksjon i motivasjon for læring startar likevel tidlegare, og i kapittel 2 syner denne rapporten at motivasjon på barnetrinnet er ei utfordring for barneskulane i Jærskulen. 24

25 Del 4 Jærskulen Tiltaksområde og midtvegsevalueringa I 2017 har Jærskulen sett på kvalitetssystemet sitt for å sikre at ein har elevane sitt læringsutbytte og elevane sitt læringsmiljø som mål for alt arbeid og alle tiltak ein set i gang. I 2017 har viktigaste tiltak i Jærskulen vore å følgje opp midtvegsevalueringa frå hausten 2016. Alle fire kommunestyra vedtok den anbefalte strategien for Jærskulen hausten 2016. Oppsummeringa av strategien vart ein boktittel til ein kjent skuleforskar som seier at det handlar om «Å dra i same retning» (Michael Fullan.) Det er eit mål i det vidare arbeidet å få ut potensialet frå dei etablerte satsingane i Jærskulen. Under følgjer ei tilbakemelding i denne rapporten om korleis Jærskulen i 2017 har arbeida med hovudsatsingsområda. Områda er henta ut frå evalueringa 2016 1) 5) a) Fellesskap for læring og utvikling Kvalitetssystemet til Jærskulen inneheld desse faktorane: Tilstandsrapporten Utviklingsplanar Skoleoppfølging Kartleggingsprøvar Nasjonale prøvar Eksamen Foreldreundersøkinga Elevundersøkinga Mobbesaker Sjukefråvær Arbeidsmiljøkartlegginger Kostra & GSI Gjennomføring vgo Kommunebarometeret Kvalitetssystemet skal både vera eit styringssystem og eit kvalitetssystem for å utvikla skulane. Det skal vera eit grunnlag for å forbetre kvaliteten på alle 34 skulane Kvar skule sin utviklingsplan er sentral for å spisse mål og forventingar ute i skulane. Utviklingsplanane vert tydlegare og meir konkrete i sum for kvart år. Skuleeigar følgjer opp med tre dialogmøte kvart år der skulen si utvikling er tema. Resultat på elevnivå vert drøfta og evaluert på kvar skule for å sikre forbetringar. Skulen si utvikling og resultat vert og sett i lys av korleis profesjonssamarbeidet er på kvar arbeidsplass. To skuleleiarar frå kvar av skulane har lærande leiarnettverk 5-6 gonger kvart år. I desse nettverka byggjer leiarane kapasitet for å vera skuleleiarar, driv erfaringsdeling, djupdykk i nyare skuleforsking, og planlegg for gode utviklingsprosessar i nettverk og på eigen skule. Den raude tråden i utviklingsarbeidet i Jærskulen er det dei skulefagleg tilsette som står for. Dei følgjer opp skulane internt i eigen kommune (m.a. leiarmøte) og eit fellesskap i arbeidsgruppa i Jærskulen.

26 Profesjonsutvikling / Djupnelæring I 2017 har Jærskulen hatt fleire tiltak med profesjonsutvikling og djupnelæring som tema. Utviklingsarbeidet og fokusområda har langt på veg hatt same mål for skulane og satsingane til Jærskulen, kommunane og skulane sjølv. Kollektiv praksis har som føremål å sikra kvalitet på undervisninga. På den måten kan ein betre læringsutbytte til elevane. Læringsutbytte er både læringsmål og mål frå overordna del av læreplanen. Utvikling av kollektiv praksis. Skulane har over mange år arbeida mot betre kollektiv praksis. Evalueringa i 2016 syner at det å vidareutvikle kvalitet i Jærskulen handlar om å bygge lærande organisasjonar som klarer å utvikle praksis. Leiarnettverka fungerer godt syner evalueringar ein har hatt. Alle kommunane har hatt prosessar i 2017 der ein har utvikla kollektiv praksis omkring læringsteknologi. Enno er dette mykje retta inn mot opplæring og teknisk bruk. Ein har og sett på korleis undervisninga må endre seg for å få til meir læring. Her ligg det mykje spanande kollektivt arbeid for skular, nettverk og kommunar. Viljen og motivasjonen i skulane for å læra og utvikla kollektiv praksis er høg. Skulebasert kompetanseutvikling og djupnelæring. Alle ungdomsskulane og alle 1-10 skulane har vore gjennom UDIR si satsing på ungdomssteget. 1-10 skulane i Jærskulen var samla i pulje 4 som slutta av rett før jul 2017. UiU (Ungdomsstrinn i Utvikling) har gitt skular og leiarar verktøy til å driva gode skulebaserte kompetanseutviklingar, og til å få god leiarutvikling i eigne organisasjonar. I tillegg har lærarane fått praktiske verktøy for å gjera undervisinga praktisk, relevant, utfordrande og variert. Satsinga har hatt stort fokus på å forske på eiga rolle og eigen undervising slik at lærarane og leiarane arbeidar ut frå å gje elevane eit godt læringsutbytte. Fleire av skulane driv nå systematisk med kollegarettleiing, observasjon og ulike former «Lesson Study 1» Profesjonsutvikling med hjelp av Knut Roald (Dosent, Høgskulen på Vestlandet). Roald sitt fagfelt er leiing, kvalitetsarbeid og organisasjonslæring. Han var saman med Jærskulen i eit omfattande utviklingsprosjekt i 2017. Det vart laga ei læringssløyfe i 2017 der skuleleiarar og arbeidsplasstillitsvalte var saman om korleis dei skal arbeida endå meir systematisk i utviklingsarbeidet. Mykje tid går til drift i skulen i kvardagen. Slik er det, og difor er det ekstra viktig at den tida ein nyttar til utviklingsarbeid er det kvalitet over. Ein kort rapport om prosessen ligg i vedlegg 3 bak her. Rapporten konkluderer med desse to punkta: Jærskulen no har eit felles kunnskapsgrunnlag om grunnleggjande føresetningar for læring og utvikling av organisasjonar, med utgangspunkt i omgrepet djupnelæring Alle 34 skulane i Jærskulen har gjort endringar i måten ein engasjerer lærarar i gode praksisfellesskap på veg mot ein lærande organisasjon. 1 Lesson Study er ein metode kor lærarar i fellesskap planlegg undervisning, observerer kvarandre og saman reflekterer over gjennomført undervisning for å kunne endre praksis for at elevane skal lære meir.

27 Profesjonsetisk plattform understrekar at pedagogar i barnehage og skule har eit sams ansvar for å utvikle profesjonaliteten i organisasjonane. I arbeidet med å få til gode prosessar på kvar skule er den profesjonsetiske plattforma sentral. Den er og sentral i medskapinga mellom leiinga på skulane og fagforeiningane. Ny overordna del av læreplanen: Det at lærarar i auka grad skal arbeida kollektivt, er for fyrste gong og kome til uttrykk i skulane sine læreplanar 2. Både leiarar og ikkje minst tillitsvalte har i 2017 vore opptatt av dei nye læreplanane som kjem. I Jærskulen skal ein rigge for gode partsamarbeid om skuleutvikling mot nye læreplanar. I siste kapittel av den overordna delen står det at skulen skal vera eit profesjonsfagleg fellesskap der ein vidareutviklar praksisen sin saman med kollegaer. Dette vert i stor grad gjort i Jærskulen allereie. Jærskulen har vore tidleg ute og arbeidar langt på veg slik det står i ny overordna del. Både på leiar og lærarsida kan ein utvikle seg vidare saman til å bli endå betre. Dette arbeidet vil fortsetje i 2018/2019. b) Rekruttering og kurs Jærskulen har faste kurs for 1.klasse lærarar kvart år. I 2017 var det tre kurs.. Samordning av kurs gjer at kvaliteten vert betre og det er ein god måte å utnytte resursar på. Jærskulen samarbeidar og om rekruttering og om rettleiing for nyutdanna. c) Trygt og godt skule og barnehagemiljø I 2016 utvikla Jærskulen eit felles system med portal for trygt og godt barnehage og skulemiljø. Erfaringar i organisasjonen og lovendring sommaren 2017 har gjort at portalen er revidert i 2017. Det er her på www.tryggskule.no at skuleleiarar, lærarar, andre tilsette, elevar og føresette kan finna Jærskulen sin informasjon om trygt og godt skulemiljø. Mal for aktivitetsplanar ligg her. Med denne portalen har Jærskulesamarbeidet kvalitetssikra og lagt til rette for at skulane har eit godt grunnlag for å laga viktige aktivitetsplanar for elevane. Jærskulen har eige felles beredskapsteam mot mobbing. Teamet kan rådgje både føresette og skular. 2 Ny overordna del av læreplanen vart vedtatt i 2017. Den erstattar generell del av læreplanen som var frå 1994. Ny overordna del kom i 2017. Nye læreplanar som bygg på den overodna er under revidering og utforming. Dei er klare i 2020 og skal gjelde frå 2021.

28 Inkluderande barnehage og skulemiljø Jærskulen søkte i juni 2017 og fekk vera med i Utdanningsdirektoratet sitt samlingsbaserte tilbod om inkluderande barnehage og skulemiljø. Jærskulen søkte som ein kommune og har fått ressursar som to kommunar. Med i prosjektet er det 8 barnehagar og 8 skular. Prosjektet varer i 2018/2019 og erfaringar skal spreiast til alle skulane og barnehagane i kommunane. Dei som deltar er med på felles nasjonale, regionale og utviklingsarbeid på eigen arbeidsplass. To lokale ressurspersonar følgjer opp skulane og barnehagane. Kommunane i Jærskulen har gode erfaringar med arbeid i nettverk mellom skular, og vil i dette prosjektet gjera seg gode og viktige erfaringar med å arbeide saman med barnehagar på tvers over kommunegrensene. Mobbing og krenkingar er ikkje problemstillingar som dukkar opp fyrst når barna når skulealder. Kommunane legg no eit viktig grunnlag for å arbeida førebyggjande både i barnehage og skule. Prosjektet er barnehage og skulebasert kompetanseutvikling som vil seie at barnehagar og skular, med leiarar og alle tilsette, deltar i ein utviklingsprosess på eigen arbeidsplass. Målet er å vidareutvikle praksis innan arbeidet med barnehagemiljø, skulemiljø, mobbing og andre krenkinga. Lese meir om prosjektet: http://www.jaerskulen.no/fortilsette/fokusomrade/inkluderande-barnehage-og-skulemiljo.43431.aspx

29 d) Den digitale skulen Dei fleste elevane i Jærskulen har i dag 1:1 løysing og dei elevane som enno ikkje har fått sin ipad eller chroombook vil få det i løpet av 2018. Alle elevar i Jærskulen vil då innan 2018 kunne nytte seg av dagleg bruk av læringsteknologi. Opplæring og teknisk bruk har vore fokus hjå mange skular i oppstarten, men dei fleste skular og klassar er no opptatt av korleis den digitale kvardagen endrar på undervisninga. Modellen er utarbeida av dr. Ruben R. Puentedura og forklarar korleis teknologi kan innvirke på undervisning og arbeidsmåtar for auka læring. Ein må lese modellen frå S til R. Dess høgare ein kjem opp i modellen desto viktigare vert teknologien i klasserommet, men samtidig er den og ein naturleg del av den gode undervisninga og læringa. Undervisninga kan og ved hjelp av læringsteknologi bli meir relevant og variert for elevane. Både erfaringar og forsking siste åra har vist at elevar meldar om meir motivasjon for læringsarbeid ved hjelp av læringsteknologi. Lærarar og leiarar på Jæren har forventingar om at læringsteknologien vil gje elevane meir motivasjon for læringa.

30 Ein god lærar vert betre med læringsteknologi, ein dårleg lærar vert ikkje ein betre lærar med læringsteknologi. Fokus på klasseleiing og gode relasjonar til elevane er difor viktig å sjå i samanheng med bruk av ny teknologi i klasseromma. Kommunane har ulike strategiar for korleis opplæringa av elevar og tilsette har vore/er, men i alle fire kommunane har ein hatt mykje erfaringsdeling. I alle fire kommunane er tilsette motiverte for at elevane skal nytta læringsteknologi dagleg. Hå kommune Chromebook Alle elevar har anten pc eller chroomebook innan 2018 Time kommune Ipad for alle elevar innan 2018 Fyrste skulane /trinna frå 2015 av Gjesdal kommune Chromebook sidan 2017 for alle elevar Klepp kommune Ipad for alle elevar innan 2018 Fyrste skulane /trinna frå 2016 av Alle elevar har ein til ein løysing innan 2018. e) Andre tiltak Jærskulen har ei rekke andre tiltak for å styrke samarbeidet og for å koordinere, samkøyre prosessar og tidsbruk. Eit prosjekt som i 2017 vaks seg stort og interessant er CLAE - Critical Literacy and Awareness in Education Kritisk tenking - CLAE I 2017 starta Jærskulen opp eit Erasmus + samarbeidsprosjekt saman med UiS ( Universitetet i Stavanger), skular i Dunkeerque og ein barneskule i kvar av Jærskulekommunane. Dei fire skulane er Frøyland, Varhaug, Orre og Solås.

31 Konkrete spørsmål henta frå ein av barneskulane: Hakkebakkeskogen (småskulen):. Spørsmål til elevane; Kva tenker de om det at reven vert tvungen til å ete grønsaker når han ikkje er ein planteetar? Å vera sint i (1.klasse): Er det greitt å vera sint? Ja/nei? Kvifor er det faktisk greitt å vera sint? Når er det greit å vera sint? Europakart 1914 (1.verdskrig) og dagens europakart(6.trinn). Kva er forskjellen og kvifor?. Kvifor er det nokre veldig store land på det gamle kartet og mange fleire smål ande på det nye Både norske og franske elevar er omgitt av falske nyheiter og alternative fakta kvar dag. Det er særleg viktig at elevane lærar seg å tenke kritisk. I prosjektperioden (2019) skal lærarane lokalt ha ideutvekslingsmøte på dei fire skulane på Jæren og i Dunkerque. Det er eit forskingsprosjekt der forskarar og lærarar samarbeidar om kartlegging og utprøving av undervisningsopplegg, som har som mål å fremje kritisk tenking hjå elevane. Det skal årleg vera ei felles konferanse for prosjektdeltakarane i 2017, 2018 og 2019 for å utveksle erfaringar, presentere og drøfte aktuelle problemstillingar og forskingsresultat frå prosjektet. Ein måte å oppnå dette på, er å få elevane til å sette ord på ting og at lærarane stiller gode spørsmål om kvifor elevane meiner det dei meiner, eller at dei stiller spørsmål til ein tekst osb. På dei fire skulane som er med i prosjektet, har alle lærarar og elever på skulen blitt involvert i prosjektet med å lage gode elevoppgåver. Oppgåvene har som mål å hjelpe elevane til å tenke kritisk. Kritisk tenking er ein av dei faktorane ein veit vert viktige i skulen i framtida. Erfaringane frå prosjektet vil andre lære av. Jærskulen er ut frå midtvegsevaluering i 2016 på god veg innanfor dei tiltaka ein har skissert opp. I tillegg kjem ny overordna del og nye læreplanar inn saman med føringar som er gitt i Stortingsmelding 21. Kommunane har fått føringar om å arbeida skulebasert og med desentraliserte kompetansemidlar. Elevar, føresette, lærarar, tillitsvalte, skuleleiarar og skuleeigarar har ei oppgåve saman no om å dra utviklinga i Jærskulen vidare. Elevane sin motivasjon og haldning til læring er viktig framover. Det er viktig for framtida elevane skal inn i. «Elevenes viktigste disposisjoner er hvordan de blir åpne for nye erfaringer, deres økende tro på at det er verdifullt å investere i læring, og hvordan de lærer at de kan bygge opp en selvfølelse ved å engasjere seg i læringsaktivitetene.» John Hattie (2009)

32 Konklusjon Tilstandsrapporten syner kvalitet og utvikling på skuleområdet i våre kommunar. I rapporten kjem det fram styrkar og utfordringar, likskap og ulikskap. Denne kunnskapen vil gjennom gode prosessar gi læring og inspirasjon i arbeidet med å skapa ein endå betre skule. Jone Haarr Waldemar Pettersen Trond Roy Pedersen Kommunalsjef Gjesdal Kommunalsjef Hå Kommunalsjef Klepp Pamela Sudmann Fagsjef skule Time Nina Nygård Magnussen Utviklingsleiar for Jærskulen

33 Kjelder: www.skoleporten.no https://www.udir.no/globalassets/filer/vurdering/nasjonaleprover/metodegrunnlagfor-nasjonale-prover.pdf https://www.udir.no/kvalitet-og-kompetanse/nasjonale-satsinger/ungdomstrinn-iutvikling/ http://www.rogfk.no/vaare-tjenester/utdanning/videregaaendeskole/kvalitetsmeldinger https://www.utdanningsforbundet.no/larerhverdagen/profesjonsetikk/omprofesjonsetikk/larerprofesjonens-etiske-plattform/ http://digitaldidaktikk.no/refleksjon/detalj/samr-modellen www.jaerskulen.no www.tryggskule.no Hattie, John (2009). Visible learning: a synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. Roald, K. (2012). Kvalitetsvurdering som organisasjonslæring Foto er henta frå www.jaerskulen.no Vedlegg: Vedlegg 1: Skular i Jærskulen Kjelde GSI tal er frå 01.10.2017 Hå kommune: Trinn Elevar Bø skule 1-7 400 Høyland skule 1-7 126 Motland skule 1-7 435 Nærbø ungdomsskule 8-10 248 Ogna skule 1-10 245 Varhaug skule 1-7 480 Varhaug ungdomsskule 8-10 121 Vigrestad skule 1-4 220 Vigrestad storskule 5-10 284 Time kommune: Trinn Elevar Bryne skule 1-7 469 Bryne ungdomsskule 8-10 441 Frøyland skule 1-7 376 Frøyland ungdomsskule 8-10 115 Hognestad skule 1-7 90 Lye skule 1-7 267 Lye ungdomsskule 8-10 73 Rosseland skule 1-7 553 Undheim skule 1-10 154 Klepp kommune: Trinn Elevar Bore skule 1-6 420 Bore ungdomsskule 7-10 270 Engelsvoll skule 1-7 233 Horpestad skule 1-7 105 Klepp ungdomsskule 8-10 403 Kleppe skule 1-7 (+ språkstasjon 1-10) Orre skule 1-10 (ikkje 9.trinn) 481 191 Orstad skule 1-10 297 Tu skule 1-7 258 Vasshus skule 1-6 48 Gjesdal kommune: Trinn Elevar Bærland skole 1-7 305 Dirdal skole 1-10 143 Gjesdal ungdomsskole 8-10 367 Oltedal skole 1-10 130 Solås skole 1-7 400 Ålgård skole 1-7 362

34 Vedlegg 2: Gjennomføring vidaregåande opplæring Rogaland Fylkeskommune har ei rekke tabellar som er til god hjelp for kommunane. I tillegg til tabellar i rapporten er det to relevante tabellar her i vedlegget: Gjennomføringsstatistikken for 2011 kullet sortert etter utdanningsretning. Elevar som ar har fullført og bestått i løpet av fem år i vidaregåande opplæring. Kull 2011. Kjelde SSB Gjennomført Fullført Fullført Vg3/ gått Utdannings grunn Fortsatt Antall og opp retning kompe i vgo bestått til fagprøve, tanse ikke bestått Sluttet underveis Rogaland I alt 5983 74,9 2,8 5,4 4,7 12,2 Studieforb. 2920 85,4 2,9 2,3 5,5 4 Yrkesfag 3063 64,8 2,7 8,4 4 20 Gjesdal I alt 162 72,2 2,5 8 6,8 10,5 Studieforb. 70 84,3 5,7 2,9 7,1 0 Yrkesfag 92 63 0 12 6,5 18,5 Hå I alt 248 74,6 2 4 6,5 12,9 Studieforb. 86 87,2 2,3 1,2 7 2,3 Yrkesfag 162 67,9 1,9 5,6 6,2 18,5 Klepp I alt 274 67,5 2,6 6,2 5,8 17,9 Studieforb. 116 78,4 0,9 2,6 10,3 7,8 Yrkesfag 158 59,5 3,8 8,9 2,5 25,3 Time I alt 228 71,5 2,6 9,2 4,8 11,8 Studieforb. 96 79,2 5,2 6,3 5,2 4,2 Yrkesfag 132 65,9 0,8 11,4 4,5 17,4 Fullført og bestått Vg1 for kullet med avgangsår 2016 fra grunnskolen etter karakterpoengsum grunnskolen. Prosent, med antallet elever i parentes 55-60 50-55 45-50 40-45 35-40 30-35 25-30 0,1-25 1119 - HÅ 100,0 100,0 100,0 95,1 87,8 78,4 75,0 0,0 (4) (10) (31) (41) (49) (37) (12) (2) 1120 - KLEPP 100,0 100,0 100,0 82,4 88,9 90,5 62,5 50,0 (8) (16) (39) (51) (36) (42) (16) (6) 1121 - TIME 100,0 100,0 100,0 100,0 87,2 72,0 63,2 20,0 (4) (25) (43) (38) (39) (25) (19) (5) 1122 - GJESDAL 100,0 (4) 100,0 (13) 100,0 (35) 100,0 (31) 86,7 (30) 84,6 (13) 99,3 99,0 98,1 94,8 90,8 82,5 Total (140) (611) (1049) (1165) (1049) (823) Figuren viser resultater for alle skoler i skoleåret 2016-17. 62,5 (8) 68,2 (337) 0,0 (1) 37,0 (81) Ukjent Total 0,0 (1) 66,7 (3) 33,3 (3) 100,0 (2) 54,7 (75) 88,2 (187) 87,6 (217) 87,6 (201) 92,7 (137) 90,2 (5330)

35 Vedlegg 3: Rapport Djupnelæring Jærskulen 2017 Frå desember 2016 til og med november 2017 hadde Jærskulen ein prosess om Djupnelærings saman med Knut Roald. Dette var ei forsterking av det arbeidet som Jærskulen har gjort elles i 2016/2017 på profesjonsutvikling. Kven er Knut Roald: Knut Roald er dosent (PhD) ved Høgskulen i Sogn og Fjordane med leiing, kvalitetsarbeid og organisasjonslæring som forskings- og undervisningsfelt. Han har bakgrunn som rektor, kommunalsjef og leiar av industriverksemder. Han har vore sentral i organisering av utviklingsarbeid mellom kommunar, fylkeskommunar, fylkesmenn og høgskular/universitet. Han har skrive ei rekke bøker og fagartiklar om kvalitetsarbeid, organisasjonslæring, utviklingsarbeid og kommunar som skuleeigar. Han er knytt til masterprogram for utdanningsleiing og har vore fagleg ansvarleg for studietilbod innanfor den nasjonale rektorutdanninga. Kven i Jærskulen har vore med? Jærskulen har 34 skular og 34 arbeidsplasstillitsvalte (ATV) som har vore med i prosessen. Skulane har vore representerte med leiargruppene og ATV, men prosessane har vore på skulane hjå dei tilsette. Arbeidsgruppa (skulefagleg tilsette i kommunane) og styringsgruppa (Kommunalsjefar og Hovudtillitsvalte (HTV) har vore med i prosessen indirekte og direkte i møta med Knut Roald. Læringssløyfe I eit år har Jærskulen hatt ei læringssløyfe med Knut Roald med mål om Djupnelæring i profesjonsfellesskapet. Kort fortalt slik: I 7 dagar i september var leiargruppene og ATV (arbeidsplasstillitsvalt) på kvar skule samla i fokusgruppemøte med 1-2 andre skular. I desse møta var me konkrete på kva det er som gjer at me får gode profesjonsmøte i organisasjonane våre. Me bruker mykje tid (les: pengar) på møte, og forsking viser at me kan ha gode møte, men at det

er lite som kjem ut av møta våre. Me har arbeida mykje med forarbeid, etterarbeid og fokus i møta våre. Skulane sit igjen med mange gode praktiske verktøy. Teorimodellar m.a som Senge sin U modell og Irgens sitt hjul er nyttige modellar som har fått innhald i Jærskulen. 36 Overordna mål med prosessen: * Medskaping på alle nivå i skulesystemet, der alle aktørane er aktivt lærande og utviklar eigen praksis gjennom engasjert deltaking i gode praksisfellesskap på veg mot en lærande organisasjon Delmål for prosessen Utviklingsengasjement på den enkelte arbeidsplass gjennom aktivt samspel mellom profesjon og leiing Leiing av profesjonsutvikling med fokus på kontinuerleg vidareutvikling av læringsmiljøet og læringsutbyttet for elevane Felles kunnskapsgrunnlag om grunnleggjande føresetningar for læring og utvikling av organisasjonar, med utgangpunkt i omgrepet «djupnelæring» Knut Roald har vist til erfaringar og forsking som seier m.a. at profesjonsutviklinga på jobb for lærarar er for svak. Ny overordna plan som no er vedtatt understrekar og i kap 3.5 at skulen skal vera eit profesjonsfagleg fellesskap der lærarar, leiarar og andre tilsette reflekterer over felles verdiar, og vurderer og vidareutviklar sin praksis. Me er i gang med dette arbeidet i Jærskulen Det avgjerande for prosessen Jærskulen har vore med på er at me har hatt ei læringssløyfe der me har hatt fleire delmål undervegs. Arbeidet med å vidareutvikle praksisfellesskapet på veg mot ein lærande organisasjon skal Jærskulen ta med seg vidare på kvar av dei 34 skulane og i alle dei 7 leiarnettverka og i nettverk for ATV.