Dei som er inhabile i ei sak vert bedne om å gje melding, slik at varamedlemar kan bli innkalla, - jf. 8, 3. ledd i forvaltningslova.

Transkript

1 VESTNES KOMMUNE Kommunestyret Innkalling til møte i Kommunestyret Møtestad: Dato: Kommunestyresalen, Rådhuset, Kl.16:30 Dei som er inhabile i ei sak vert bedne om å gje melding, slik at varamedlemar kan bli innkalla, - jf. 8, 3. ledd i forvaltningslova. Varamedlemar får særskilt melding når dei skal møte. Saksdokumenta ligg frå i dag til gjennomsyn i servicekontoret, biblioteket og på heimesidene til kommunen. Dersom du ikkje kan møte på grunn av lovleg forfall må du snarast melde frå til politisk sekretariat på e-post silje.sylte@vestnes.kommune.no,tlf.: eller til servicekontoret på e-post servicekontoret@vestnes.kommune.no, tlf.: Ev. spørsmål til saksutgreiinga kan rettast til administrasjonssjefen før møtet enten på e-post: tone.roaldsnes@vestnes.kommune.no, eller tlf ordførar Side1

2 Orientering: Ass. Fylkesmann Rigmor Brøste møter kl. 16:30 for å informere om kommunereforma. Saksliste Saksnr Innhald Lukka PS 60/2014 PS 61/2014 PS 62/2014 PS 63/2014 Godkjenning av innkalling Godkjenning av protokoll frå siste møte Kommunereforma - prosess i Vestnes kommune Kommunestyre- og fylkestingsvalet fastsetting av valdag. PS 64/2014 Økonomiplan PS 65/2014 Investeringsbudsjett tilleggsløyving til tankbil brannvern PS 66/2014 Busetting av flyktningar - tilleggsanmodning for 2014 og 2015 Side2

3 PS60/2014Godkjenningavinnkalling PS61/2014Godkjenningavprotokollfråsistemøte Side3

4 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 030 Arkivsaksnr.: 2011/246 Saksbehandlar: Tone Roaldsnes Dato: Kommunereforma - prosess i Vestnes kommune Utval Møtedato Utvalssak Kommunestyret /2014 Administrasjonssjefen si innstilling Vestnes kommunestyre vil legge vekt på ein god og inkluderande prosess for gjennomføring av kommunereforma. 1. Formannskapet skal leie prosessen og i første omgang legge fram ei sak for kommunestyret i desember 2014 der vidare prosess i Vestnes kommune skal vere skissert. 2. Administrasjonssjefen vert oppnemnt som kontaktperson overfor Fylkesmannen i Møre og Romsdal. SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Formannskapslovene av 1837 markerer starten på den norske kommuneinndelinga og det lokale sjølvstyret slik vi kjenner det i dag. I 1838 var det 392 kommunar i Noreg, medan det i 1930 var 747 kommunar i landet. Etter dette har talet på kommunar vorte redusert i fleire omgangar. I 1967 var talet redusert til 454. I 2014 er det 428 kommunar i Noreg. Omfanget og kompleksiteten av kommunale oppgåver har auka svært mykje under oppbygginga av velferdsstaten etter 2.verdskrig. Dette er noko av bakgrunnen for at regjeringa sitt ekspertutval i desember 2013 påpeika i sin første rapport at dagens oppgåveportefølgje for kommunane inneber at kommunane burde ha ein minimumsstorleik på innbyggarar. Det vil bli lagt fram ein ny rapport frå Ekspertutvalet i desember der nye og større kommunar vil bli tillagt endå fleire oppgåver. Stortinget vil behandle ei stortingsmelding om dette våren Side4

5 Kommunereforma: Stortinget slutta seg i juni 2014 til følgjande overordna mål for ei kommunereform: 1. Gode og likeverdige tenester til innbyggarane Større kommuner med bedre kapasitet og kompetanse vil legge til rette for gode og likeverdige tjenester over hele landet. Større fagmiljø vil gi mer stabile arbeidsmiljø, bredde i kompetansen og en bredere tiltaksportefølje, særlig i små og spesialiserte tjenester. 2. Heilskapleg og samordna samfunnsutvikling Kommunesektoren skal bli bedre i stand til å løse nasjonale utfordringer. Reformen skal bedre forutsetningene for en styrket og samordnet lokal og regional utvikling i alle deler av landet både når det gjelder arealbruk, samfunnssikkerhet- og beredskap, transport, næring, miljø og klima, og også den sosiale utviklingen i kommunen. Det er ønskelig at kommunegrensene i større grad tilpasses naturlige bo- og arbeidsmarkedsregioner. 3. Berekraftige og økonomisk robuste kommunar Større kommuner vil ha større ressursgrunnlag og kan også ha en mer variert befolknings- og næringssammensetning. Det gjør kommunene mer robuste overfor uforutsette hendelser og utviklingstrekk. Bærekraftige og økonomisk robuste kommuner vil legge til rette for en mer effektiv ressursbruk innenfor begrensede økonomiske rammer. 4. Styrka lokaldemokrati Større og mer robuste kommuner kan få flere oppgaver. Dette vil gi økt makt og myndighet til kommunene, og dermed økt lokalt selvstyre. Større kommuner vil også redusere behovet for interkommunale løsninger. Færre og større kommuner som gjennomfører en velferdspolitikk i henhold til nasjonale mål, vil redusere behovet for statlig detaljstyring. Kommunene vil slik få større frihet til å prioritere og tilpasse velferdstilbudet til innbyggernes behov. Samstundes vedtok Stortinget å utgreie parallelt eit folkevalt regionnivå/mellomnivå/færre fylkeskommunar (sitat frå stotingsbehandlinga av saka). Prosess og milepæler i reforma Fylkesmannen har formelt fått ansvar for å leie reformprosessen, og Fylkesmannen i Møre og Romsdal har tilsett prosessvegleiar. Fylkesmannen vil ha oppgitt kontaktperson i kvar kommune. Ordførar ønskjer at administrasjonssjefen skal vere kontaktperson for Vestnes kommune. Det er forutsett at KS og regionråda også samarbeider med kommunane i reformprosessen, men det er heilt klart at kvar kommune har eit sjølvstendig utgreiingsansvar. Prosessen skal gå i 3 faser: Fase 1 oppstartfase - haust 2014 Fylkesmannen har gitt melding til kommunane om at kommunestyret innan må ha gjort eit vedtak som skisserer prosessen i kommunen. Vedtaket skal ha eit sterkt fokus på korleis kommunestyret vil involvere innbyggarane. Fase 2 utgreiingsfase FØR valet skal kommunen arbeide med lokale prosessar, informasjon, faktaoppsett og faktaformidling for å sikre eit best mogeleg grunnlag for avgjerd i saka. Det vart den 25.september (i går!) utgitt ein rettleiar for prosessen. I denne heiter det: Side5

6 En god start på prosessen vil være å skaffe en oversikt over hvor kommunen selv står og å kartlegge de viktigste utfordringene. Lokalt eierskap til denne delen av prosessen vil legge et grunnlag både blant kommunestyrerepresentanter og blant innbyggerne for en mest mulig felles virkelighetsforståelse. Drøfting av kommunens framtid er ikke bare en oppgave for rådmann og ordfører, men krever en bred demokratisk prosess. Det er utvikla eit verktøy for prosessen. Dette finn ein her: Kven er aktuelle partnarar for Vestnes kommune? I retteleiaren heiter det elles: Samtidig og i etterkant av at kommunen kartlegger status og utfordringer i egen kommune, starter også arbeidet med å klarlegge hvilke sammenslåingsalternativer som kan være aktuelle å se nærmere på. For mange kommuner vil dette være mer eller mindre gitt, mens andre kommuner også vil involvere innbyggerne i dette spørsmålet. Ut fra en vurdering av status for kommunen, bør kommunestyret gjøre vedtak om hvilke sammenslåingsalternativer man skal gå videre med. Her bør en være nøktern med hensyn til hvor mange alternativ en skal vurdere, dvs. hvilke alternativ som er realistiske. ETTER valet skal det nye kommunestyret få opplæring med spesiell vekt på kommunereforma og framtidsutfordringar for kommunen. Fase 3 avgjerdsfase vår 2016 I løpet av 1.tertial 2016 skal det i alle kommunestyre fremmast ei sak som gjeld framtidig kommunestruktur. Dersom kommunen vil slå seg saman med ei eller fleire andre kommunar, blir prosessen slik: 1. Vedtak om at kommunane ønskjer å slå seg saman. Eit slikt vedtak kan være relativt kortfatta, men må vere klart og tydelig på at kommunene ønskjer å slå seg saman. Etter at kommunene har fatta vedtak (likelydande) om at dei ønsker å slå seg saman, skal fylkesmannen i samråd med departementet, kalle inn til felles kommunestyremøte. Inndelingslova 25 avklarer rammene for eit slikt møte. ( 25: namn på den nye kommunen, tal på medlemmar i det nye kommunestyret, samansetjing og funksjonar for fellesnemnd, oppretting av evt andre fellesorgan) 2. Etter at punkta i 25, og eventuelt andre spørsmål er diskutert i fellesmøte, skal dei enkelte kommunestyra stadfeste semja i nye kommunestyrevedtak. Desse vedtaka vil vere grunnlaget for ei statleg avgjerd om samanslåing. Økonomi i reforma 1. Departementet vil dekke nødvendige eingongskostnader etter standardisert modell. Støtta vert differensiert etter talet på kommunar som slår seg saman og talet på innbyggarar i desse kommunane. Minimum 20 mill kroner og maksimum 65 mill kroner. 2. Kommunar som slår seg saman vil kunne få reformstøtte. Denne støtta går til kommunar som etter samanslåinga får meir enn innbyggarar. Minstebeløp 5 mill kroner. Støtta er differensiert etter innbyggartal i den nye kommunen; maks 30 mill kroner for dei største samanslåingane. 3. For å sikre medverknad frå innbyggarane vert det i statsbudsjettet lagt inn kroner i ramma til kvar kommune. Fylkesmannen i Møre og Romsdal deler ut i skjønnstilskot til kvar kommune til same formål. Side6

7 4. Departementet har utarbeidd eit framlegg til lovendring som styrker den statlege kontrollen med økonomien til kommunane. Framlegget går ut på at kommunale vedtak om låneopptak og langsiktige leigeavtalar for budsjettåra ikkje er gyldige før dei er godkjende av fylkesmannen. Høyringsfristen er 25. juni Saka er ikkje ferdigbehandla i Stortinget. Vurdering: Det er eit omfattande arbeid som skal gjerast, og det vil vere viktig med brei politisk forankring og fastsetting av ansvar. Etter administrasjonssjefen si vurdering er det formannskapet, med deltaking frå alle partigrupper i kommunestyret, som bør utgjere ei form for styringsgruppe. Administrasjonssjefen blir i utgangspunktet først og fremst ansvarleg for å sikre grundige saksutgreiingar med m.a. analyser og statistikk på området. Formannskapet skal leie prosessen og syte for involvering og medverknad. I rettleiaren heiter det: Involverende prosesser er viktig for å utvikle tillit, gjensidig forståelse, identitet, eierskap og felles engasjement for framtidig utvikling. For å få en god prosess må den forankres både i kommunestyret, blant medarbeiderne og i befolkningen. Det er viktig at kommunepolitikerne ansvarliggjøres og at innbyggerne involveres gjennom alle faser i prosessen. Særutskrift til: Side7

8 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 014 Arkivsaksnr.: 2014/337 Saksbehandlar: Ellen Eiknes Forland Dato: Kommunestyre- og fylkestingsvalet fastsetting av valdag. Utval Møtedato Utvalssak Valstyret /2014 Kommunestyret /2014 Saksprotokoll i Valstyret Vedtak: Vestnes kommune gjennomfører val til kommunestyre og fylkesting måndag 14.september Avrøysting: Innstillinga frå administrasjonssjefen vart samrøystes vedteken. Administrasjonssjefen si innstilling Vestnes kommune gjennomfører val til kommunestyre og fylkesting måndag 14.september SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Kommunal- og regionaldepartementet melder i skriv av at det i statsråd 06.juni 2014 vart bestemt valdag for val til kommunestyre og fylkesting i Valdagen vart fastsett til måndag 14. september Side8

9 Kvart einskild kommunestyre står i tillegg fritt til å bestemme om det skal haldast val i kommunen også dagen før valdagen, søndag 13. september Vurdering: Det har ikkje vore vanleg å halde to dagarsval i Vestnes kommune, og i kommunen er det lagt rimeleg godt til rette for at innbyggarane skal kunne førehandsstemme. Dette gjer at administrasjonssjefen ikkje ser det naudsynt å halde to dagarsval. Særutskrift til: Vedlegg: 1 Kommunestyrevalget og fylkestingsvalget fastsetting av valgdag Side9

10 Stortinget Departementene Fylkesmennene Fylkeskommunene Kommunene De politiske partiene Deres ref Vår ref Dato 14/ Kommunestyrevalget og fylkestingsvalget 2015 fastsetting av valgdag I statsråd 6. juni 2014 ble valgdagen for kommunestyrevalget og fylkestingsvalget 2015 fastsatt til mandag 14. september Hvert enkelt kommunestyre kan bestemme at det i vedkommende kommune skal holdes valg også søndag 13. september Kommunene skal ikke underrette departementet om vedtak om en eller to dagers valg. Med hilsen Sølve Monica Steffensen (e.f.) ekspedisjonssjef Siri Dolven fung. avdelingsdirektør Dette dokumentet er elektronisk godkjent og sendes uten signatur. Postadresse Kontoradresse Telefon* Kommunalavdelingen Saksbehandler Postboks 8112 Dep Akersg Steinar Dalbakk 0032 Oslo Org no postmottak@kmd.dep.no Side10

11 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 145 Arkivsaksnr.: 2014/1003 Saksbehandlar: Tone Roaldsnes Dato: Økonomiplan Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2014 Kommunestyret /2014 Saksprotokoll i Formannskapet Vedtak: 1. Vestnes kommunestyre vedtek økonomiplan for med følgjande hovudtal (alle tal i 1000 kr); Inntekter: Budsjettframlegg Driftsinntekter eksterne Skatt og inntektsutjamning Rammeoverføring Ekstra skjønnstilskott Vertskommunetilskott Momskompensasjon Ressurskr. brukarar Integreringstilskott Eigedomsskatt Komp eldreutb/skule m.m Driftsinntekter Finnansinntekter Avkastning "kraftfondet" Utbytte VEAS Kalkulatoriske inntekter Finansinntekter Sum eksterne inntekter Utgifter: Budsjettframlegg Sektor Side11

12 Politisk verksemd Sentraladm./serv.kt./fellesutg Grunnskule Barnehagar Kulturskulen, kultur og fritid Barne- og ungdomstenestene Helse, omsorg, velferd Bu- og habiliteringstenesta Eigedomsdrift Tekniske tenester Kjøp tenester Tremek Sum driftsutgifter Renter og avdrag Ekstra til pensjonspremie Lønsoppgjer Sum totale utgifter For 2015 vert dagens drift vidareført, men med desse nye tiltaka: - Auka ressurs til skular som har elevar med framandspråkleg bakgrunn - Ny barnehageavdeling ved Helland barnehage - Sommaråpne 2 avdelingar i barnehagane - NAV kommune stilling som gjeldsrådgjevar Frå 2016 vert det gjennomført sparetiltak i dei to største sektorane - grunnskule 1,0 mill. kr - pleie- og omsorg. 2,4 mill. kr Tiltaka vert starta opp i 2016 og rekna halvårseffekt dette året og 2018 Eigedomsskatten vert ikkje auka i perioden I staden vert følgjande tiltak gjennomført: - Auka skatteanslag med 2,5 mill kr for åra 2017 og Auka utbytte frå VEAS med kr 1 mill for åra 2017 og 2018 (årleg utbytte 6 mill kr) - Reduserte utgifter til rente og avdrag med 1 mill kr i 2017 og 2 mill kr i Administrasjonssjefen blir beden om å legge fram kva konsekvensar eit evt. kutt i Barne- og ungdomstenestene på kr. 2 mill. pr. år i økonomiplanperioden vil få. Dei aktuelle 2 mill. skal evt. overførast til grunnskule og pleie- og omsorg med 1 mill. på kvar av desse sektorane. Konsekvensutgreiinga skal sendast formannskapet snarast og før kommunestyrebehandling av økonomiplan. Behandling: Framlegg frå administrasjonssjefen vart korrigert for å kunne inneha ein tekstdel og såleis lettare kunne bli samanlikna mot framlegg utarbeidd i møte. Framlegg 1: Framlegg frå administrasjonssjefen: Side12

13 Vestnes kommunestyre vedtek økonomiplan for med følgjande hovudtal (alle tal i 1000 kr): Budsjettframlegg Driftsinntekter eksterne Skatt og inntektsutjamning Rammeoverføring Ekstra skjønnstilskott Vertskommunetilskott Momskompensasjon Ressurskr. brukarar Integreringstilskott Eigedomsskatt Komp eldreutb/skule m.m Driftsinntekter Finnansinntekter Avkastning "kraftfondet" Utbytte VEAS Kalkulatoriske inntekter Finansinntekter Sum eksterne inntekter Utgifter: Budsjettframlegg Sektor Politisk verksemd Sentraladm./serv.kt./fellesutg Grunnskule Barnehagar Kulturskulen, kultur og fritid Barne- og ungdomstenestene Helse, omsorg, velferd Bu- og habiliteringstenesta Eigedomsdrift Tekniske tenester Kjøp tenester Tremek Sum driftsutgifter Renter og avdrag Ekstra til pensjonspremie Lønsoppgjer Sum totale utgifter For 2015 vert dagens drift vidareført, men med desse nye tiltaka: - Auka ressurs til skular som har elevar med framandspråkleg bakgrunn - Ny barnehageavdeling ved Helland barnehage - Sommaråpne 2 avdelingar i barnehagane - NAV kommune stilling som gjeldsrådgjevar Side13

14 Frå 2016 vert det gjennomført sparetiltak i dei to største sektorane - grunnskule 1,0 mill. kr - pleie- og omsorg. 2,4 mill. kr Tiltaka vert starta opp i 2016 og rekna halvårseffekt dette året. Frå 2017 vert eigedomsskatten auka til 3 promille. Dette utgjer ei ekstra inntekt på 4,6 mill. kr ekstra pr år frå Framlegg 2: framlegg til vedtak utarbeidd i møte; 1. Vestnes kommunestyre vedtek økonomiplan for med følgjande hovudtal (alle tal i 1000 kr); Inntekter: Budsjettframlegg Driftsinntekter eksterne Skatt og inntektsutjamning Rammeoverføring Ekstra skjønnstilskott Vertskommunetilskott Momskompensasjon Ressurskr. brukarar Integreringstilskott Eigedomsskatt Komp eldreutb/skule m.m Driftsinntekter Finnansinntekter Avkastning "kraftfondet" Utbytte VEAS Kalkulatoriske inntekter Finansinntekter Sum eksterne inntekter Utgifter: Budsjettframlegg Sektor Politisk verksemd Sentraladm./serv.kt./fellesutg Grunnskule Barnehagar Kulturskulen, kultur og fritid Barne- og ungdomstenestene Helse, omsorg, velferd Bu- og habiliteringstenesta Eigedomsdrift Tekniske tenester Kjøp tenester Tremek Sum driftsutgifter Side14

15 Renter og avdrag Ekstra til pensjonspremie Lønsoppgjer Sum totale utgifter For 2015 vert dagens drift vidareført, men med desse nye tiltaka: - Auka ressurs til skular som har elevar med framandspråkleg bakgrunn - Ny barnehageavdeling ved Helland barnehage - Sommaråpne 2 avdelingar i barnehagane - NAV kommune stilling som gjeldsrådgjevar Frå 2016 vert det gjennomført sparetiltak i dei to største sektorane - grunnskule 1,0 mill. kr - pleie- og omsorg. 2,4 mill. kr Tiltaka vert starta opp i 2016 og rekna halvårseffekt dette året og 2018 Eigedomsskatten vert ikkje auka i perioden I staden vert følgjande tiltak gjennomført: - Auka skatteanslag med 2,5 mill kr for åra 2017 og Auka utbytte frå VEAS med kr 1 mill for åra 2017 og 2018 (årleg utbytte 6 mill kr) - Reduserte utgifter til rente og avdrag med 1 mill kr i 2017 og 2 mill kr i Administrasjonssjefen blir beden om å legge fram kva konsekvensar eit evt. kutt i Barne- og ungdomstenestene på kr. 2 mill. pr. år i økonomiplanperioden vil få. Dei aktuelle 2 mill. skal evt. overførast til grunnskule og pleie- og omsorg med 1 mill. på kvar av desse sektorane. Konsekvensutgreiinga skal sendast formannskapet snarast og før kommunestyrebehandling av økonomiplan. Avrøysting: Innstillinga frå administrasjonssjefen vart sett opp mot framlegg til vedtak utarbeidd i møte. Innstillinga frå administrasjonssjefen fekk 0 røyster. Framlegg til vedtak utarbeidd i møte vart samrøystes vedteke. Administrasjonssjefen si innstilling Vestnes kommunestyre vedtek økonomiplan for med følgjande hovudtal (alle tal i 1000 kr): Budsjettframlegg Driftsinntekter eksterne Skatt og inntektsutjamning Side15

16 Rammeoverføring Ekstra skjønnstilskott Vertskommunetilskott Momskompensasjon Ressurskr. brukarar Integreringstilskott Eigedomsskatt Komp eldreutb/skule m.m Driftsinntekter Finnansinntekter Avkastning "kraftfondet" Utbytte VEAS Kalkulatoriske inntekter Finansinntekter Sum eksterne inntekter Her er innarbeidd auke i eigedomsskatten frå 2 til 3 promille frå år Budsjettframlegg Sektor Politisk verksemd Sentraladm./serv.kt./fellesutg Grunnskule Barnehagar Kulturskulen, kultur og fritid Barne- og ungdomstenestene Helse, omsorg, velferd Bu- og habiliteringstenesta Eigedomsdrift Tekniske tenester Kjøp tenester Tremek Sum driftsutgifter Renter og avdrag Ekstra til pensjonspremie Lønsoppgjer Sum totale utgifter Her er innarbeidd reduksjon i rammene til grunnskule og pleie- og omsorg frå år Side16

17 SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Det er kommunelova som pålegg kommunane å utarbeide økonomiplan kvart år. I 44 heiter det : 1. Kommunestyret og fylkestinget skal en gang i året vedta en rullerende økonomiplan. 2. Økonomiplanen skal omfatte minst de fire neste budsjettår. 1. Økonomiplanen skal omfatte hele kommunens eller fylkeskommunens virksomhet og gi en realistisk oversikt over sannsynlige inntekter, forventede utgifter og prioriterte oppgaver i planperioden. Planen skal være satt opp på en oversiktlig måte. Formannskapet har tidlegare avklart at økonomiplanen skal leggast fram i første møte i hausthalvåret. Slik sett får vi sett økonomien i eit langsiktig perspektiv, og avgjort hovudtrekka før behandlinga av årsbudsjettet tek til. Det vart også avklart med formannskapet at økonomiplanen skulle drøftast i to møte. Det er formannskapet som legg fram forslag til økonomiplan. Framlegg til økonomiplan skal leggast ut til offentleg ettersyn i 14 dagar før han vert behandla i kommunestyret. Denne hausten får formannskapet også muligheit til å sjå økonomiplanen i samanheng med kommuneplanen sin samfunnsdel som blir lagt fram i same møte. Det er viktig å ha samanheng i kommunen sine styringsdokument. Økonomiplanen skal vere kommuneplanen sin handlingsdel. Kort samandrag med vurdering og tilråding: Redusert arbeidsgjevaravgift frå 1.juli 2014 har gjort arbeidet med økonomiplanen noko enklare både administrativt og politisk. Dersom denne reduksjonen ikkje hadde funne stad, ville administrasjonssjefen allereie frå neste år ha måtta føreslå auka eigedomsskatt og sterkt redusert drift, m.a. nedlegging av skular. Vi er altså i ein noko heldig situasjon akkurat no, men når ein ser eit par år framover er effekten av arbeidsgjevaravgifta utflata. Dette skuldast m.a. nedgang i barnetal og stor auke i pensjonsutgiftene, delvis grunna ansvarsreforma. Det er mange ønskje om auka innsats til det beste for innbyggarane; alt frå betre bemanning på dei fleste sektorar og auka satsingar i t.d. nye arbeidsmåtar og prosjekt. Gjennom Vestnes kommune sitt arbeid i KS/Fylkesmannen sitt Effektiviseringsnettverk har vi i langt større grad enn før arbeidd med mål for tenestene våre. Vi har også laga system for gjennomføring av brukarundersøkjingar og medarbeidarundersøkjingar. Vi satsar på vidareutvikling av dette arbeidet i åra framover. Vi har i økonomidelen prioritert følgjande: - Auka ressurs til skular som har elevar med framandspråkleg bakgrunn - Ny barnehageavdeling ved Helland barnehage - Sommaråpne 2 avdelingar i barnehagane - NAV kommune stilling som gjeldsrådgjevar Det er ikkje innarbeidd anna auke i driftsutgiftene i perioden. Side17

18 Budsjettframlegg Driftsinntekter Driftsutgifter Renter og avdrag Ekstra til pensjonspremie Lønsoppgjer Sum utgifter Resultat før ekstra tiltak For å få budsjettbalanse rår administrasjonssjefen til at: Det vert gjennomført sparetiltak i dei to største sektorane - grunnskule 1,0 mill. kr - pleie- og omsorg 2,4 mill. kr Tiltaka vert starta opp i 2016 og rekna halvårseffekt då. Eigedomsskatten vert auka til 3 promille frå år 2017, 4,6 mill. kr ekstra frå Særutskrift til: Vedlegg: 1 Framlegg til økonomiplan Side18

19 Vestnes kommune Økonomiplan Side19

20 Side 3 Samandrag med tilråding Side 4 Visjon for Vestnes kommune Side 5 Kap 1 Styrke ved Vestnes-samfunnet Side 6 Kap 2 Utfordringar ved Vestnes-samfunnet Side 7 Kap 3 Folketalsutvikling Side 20 Kap 4 Økonomi Side 31 Kap 5 Vestnes kommune som samfunnsutviklar Side 32 Kap 6 Vestnes kommune som arbeidsgjevar Side 33 Kap 7 Vestnes kommune som tenesteytar Side 34 Kap 8 Barnehagane Side 36 Kap 9 Grunnskulen Side 40 Kap 10 Barne- og ungdomstenestene, Vaksenopplæringa og Flyktningetenesta Side 43 Kap 11 Kultur og fritid Side 45 Kap 12 Helse, omsorg og velferd Side 49 Kap 13 Bu- og habiliteringstenestene Side 52 Kap 14 Teknisk sektor 2 Side20

21 Redusert arbeidsgjevaravgift frå 1.juli 2014 har gjort arbeidet med økonomiplanen noko enklare både administrativt og politisk. Dersom denne reduksjonen ikkje hadde funne stad, ville administrasjonssjefen allereie frå neste år ha måtta føreslå auka eigedomsskatt og sterkt redusert drift, m.a. nedlegging av skular. Vi er altså i ein noko heldig situasjon akkurat no, men når ein ser eit par år framover er effekten av arbeidsgjevaravgifta utflata. Dette skuldast m.a. nedgang i barnetal og stor auke i pensjonsutgiftene, delvis grunna ansvarsreforma. Det er mange ønskje om auka innsats til det beste for innbyggarane; alt frå betre bemanning på dei fleste sektorar og auka satsingar i t.d. nye arbeidsmåtar og prosjekt. Gjennom Vestnes kommune sitt arbeid i KS/Fylkesmannen sitt Effektiviseringsnettverk har vi i langt større grad enn før arbeidd med mål for tenestene våre. Vi har også laga system for gjennomføring av brukarundersøkjingar og medarbeidarundersøkjingar. Vi satsar på vidareutvikling av dette arbeidet i åra framover. Vi har i økonomidelen prioritert følgjande: - Auka ressurs til skular som har elevar med framandspråkleg bakgrunn - Ny barnehageavdeling ved Helland barnehage - Sommaråpne 2 avdelingar i barnehagane - NAV kommune stilling som gjeldsrådgjevar Det er ikkje innarbeidd anna auke i driftsutgiftene i perioden. Budsjettframlegg Driftsinntekter Driftsutgifter Renter og avdrag Ekstra til pensjonspremie Lønsoppgjer Sum utgifter Resultat før ekstra tiltak For å få budsjettbalanse rår administrasjonssjefen til at: Det vert gjennomført sparetiltak i dei to største sektorane - grunnskule 1,0 mill. kr - pleie- og omsorg. 2,4 mill. kr Tiltaka vert starta opp i 2016 og rekna halvårseffekt då. Eigedomsskatten vert auka til 3 promille frå år 2017, 4,6 mill. kr ekstra frå Side21 3

22 Det er kommunelova som pålegg kommunane å utarbeide økonomiplan kvart år. I 44 heiter det : 1. Kommunestyret og fylkestinget skal en gang i året vedta en rullerende økonomiplan. 2. Økonomiplanen skal omfatte minst de fire neste budsjettår. 3. Økonomiplanen skal omfatte hele kommunens eller fylkeskommunens virksomhet og gi en realistisk oversikt over sannsynlige inntekter, forventede utgifter og prioriterte oppgaver i planperioden. Planen skal være satt opp på en oversiktlig måte. Økonomiplanen er kommuneplanen sin handlingsdel. Det er difor viktig at det er samanheng i styringsdokumenta, og at ein i økonomiplanen legg inn tiltak for å møte utfordringane som vert omtala i kommuneplanen sin samfunnsdel. Føreliggande økonomiplan er utarbeidd parallelt med kommuneplanen sin samfunnsdel som er venta å bli endeleg vedteken hausten Ein visjon kan definerast som eit bilete av ein framtidig, ønska tilstand. Midt i blinken kan sjåast som ein reint faktisk geografisk fordel, midt i fylket. Midt i blinken kan også sjåast i meir overført tyding: Det er midt i blinken å etablere næring i kommunen. Vestnes kommune er ein aktiv medspelar overfor næringslivet. Det er midt i blinken å bu og leve i Vestnes med rikt kulturliv og gode tenester som er treffsikre i kvalitet og innhald. Vestnes kommune er midt i blinken for alle som er glade i natur- og friluftsliv. Kommunen legg til rette for eit aktivt friluftsliv med lett tilgjengelege naturområde. Dette er eit viktig bidrag til kommunens folkehelsearbeid. Side22 4

23 Vestnes har ein god strategisk posisjon. Stamvegtrasèane E136 og E39 går gjennom kommunen, Tresfjordbrua vil stå ferdig i 2015, og fergefri kryssing av Romsdalsfjorden er under planlegging. Denne strategiske plasseringa må vi utnytte i all kommunal planlegging. Bøndene i Vestnes kommune bidreg til at Vestnes er ei av dei største mjølkeproduserande kommunane i landet. Landbruket er effektivt og nyskapande. I tillegg er Vestnes hestekommunen framfor nokon andre med ca 1 hest pr 10 innbyggarar; altså ca 650 hestar! Likevel må ein merke seg at næringa er pressa og at levedyktige gardsbruk blir færre. Industrien er framleis den næringa som sysselset flest i Vestnes. Kommunen har ekspanderande bedrifter innan skipsindustri med Vard Langsten og Aas Mek. Verksted i spissen. I tillegg er det ein stor underskog av små og mellomstore bedrifter som driv med produksjon og som underentreprenørar, både lokalt og mot bedrifter i omliggande kommunar. TINE si verksemd i Tresfjord er einaste produsent av Port Salut og Ridderost. Vestnes kommune har greidd å halde sentrum samla, og det er stor ekspansjon i utbygging av både handel og bustader. Eit godt og utviklande samarbeid mellom kommune, fylkeskommune og private har gjort dette mogeleg. Utan private investorar ville ikkje sentrum vore det det er i dag. Sentrum står i dag fram som ein markant handelsstad mellom Molde og Moa. Arbeidsløysa i Vestnes var i juni 2014 på 1,4%, gjennomsnittet for Møre og Romsdal fylke var på same tid 2,1% og for landet 2,7%. I Vestnes er det mange utanlandske arbeidstakarar som er innleigd når det godt med arbeid. I periodar der det er mindre å gjere blir desse ofte permitterte, og desse blir då talt med i dei 1,4 prosentane som statistikken viser. Det reelle talet for ledig lokal arbeidskraft er difor noko lavare enn det statikken viser, så det er rett å seie at det er lav arbeidsløyse i kommunen. Vestnes kommune har aktive frivillige lag og organisasjonar i alle bygdelag. Her finst eit høgt tal organisasjonar. Dei største laga finn vi innan idrett og musikk. Innsatsen til frivillige lag og organisasjonar er såleis vesentleg for det sosiale livet i bygdene våre: Idrettslaga, korps, revy- og teaterlag, Musikkens venner, Vestnes musikkverksted, Gapskrattfestival og Fikstival er gode eksempel på aktørar som set Vestnes på kartet. Det offentlege tilbodet består m.a. av kulturskulen, bibliotek, frivillgsentral, almen kulturforvaltning, idrettsbygg og kyrkja. Bilblioteket er ein unik lokal kulturarena med gode besøkstal. Kulturskulen er eir ressurssenter for alle i kommunen, som rekrutterer profesjonelle utøvarar som heile samfunnet nyt godt av. 5 Side23

24 Tresfjordbrua og Møreaksen skaper nye samferdselsmønster, som vil påverke utviklinga i Vestnes. Vestnes har ei geografisk svært gunstig plassering. Imidertid kan ein kome i ein situasjon der kommunen blir midt i mellom byane, og ei kommune som berre er eit område som meir enn noko anna utgjer ein transportetappe og eit gjennomkøyringsområde. Kommunens strategisk beliggande posisjon Midt i blinken må ha fokus i all planlegging: - Legge til rette for å styrke Vestnes sin rolle som bukommune for arbeidsmarknadane i regionen. Gjennom arealplanarbeidet legge til rette for nye attraktive bustadområde. - Styrke rolla som vertskommune for næringslivsaktørar som finn vår strategiske plassering attraktiv. Kommunen må utvide eksisterande næringsareal ved kjøp. - Styrke Helland som strategisk plassert handelssentrum mellom Moa og Molde. Ferdigstille Sjøfronten i sentrum i løpet av planperioden. - Ferdigstille arealplanen våren Vestnes kommune vart utmeldt frå ROBEK i Kommuneøkonomien er likevel ikkje friskmeldt på lang sikt. Det er lite økonomisk handlingsrom og små marginar. Svært gledeleg i denne situasjonen var det at Vestnes fekk redusert arbeidsgjevaravgift frå 1.juli Ei stor takk til alle som har arbeidd systematisk opp mot styresmaktene for å få lik konkurranseposisjon som nabokommunane. Dette kan likevel ikkje bli ei sovepute. Den økonomiske situasjonen er berre midlertidig betra. Kommuneøkonomien må framleis ha ei sterk og stram styring med tøffe politiske prioriteringar. Utfordringa er todelt a) knytta til vertskommuneoppdraget. Kommunen vil lenge etter at den siste brukar har falle bort måtte betale pensjonsforpliktelser for tidlegare tilsette. Dette blir ei urimeleg belastning og føre til at kommunen har langt høgre pensjonskostnader pr innbyggar enn gjennomsnitt for kommunane i landet. b) knytta til premieavvik: det vart for ein del år tilbake innført ei ordning der kommunane slepp å utgiftsføre heile pensjonspremien det året den er betalt. Dette betyr at vi, som svært mange andre kommunar, skyv framfor oss ei pensjonsbombe. Pr 2014 ca 73 mill. Vestnes arbeider gjennom vertskommuneforeninga opp mot departementet. I tillegg må det arbeidast politisk via ordførar og formannskap opp mot departementet. Stortinget vedtok den 18.juni 2014 at det skal gjennomførast ei kommunereform. Side24 6

25 Det er lagt stramme føringar for prosessen. Alle kommunar i landet vert inviterte til å vurdere og avklare om det er aktuelt å slå seg saman med nabokommunar. Stortinget legg til grunn at kommunane skal ha gjort vedtak innan mai Vestnes kommunestyre må hausten 2014 legge eit løp for korleis Vestnes kommune vil møte reforma, kva utgreiingar som skal gjennomførast, og korleis prosessane skal skal vere. Vestnes kommune overtok etter HVPU-reforma i 1992 ansvaret for 120 utviklingshemma. Pr 2013 er dette talet redusert til 57. Dette har historisk sett vore den største arbeidsplassen i Vestnes. Denne blir gradvis nedbygt. Det må stimulerast til nytenking og nyskaping av arbeidsplassar. Vestnes Næringsforum skal på vegne av næringane og Vestnes kommune arbeide for nyetablering, bygdeutvikling, handel og sentrumsutbygging. Vestnes kommune skal i all si planlegging legge til rette for næringsutvikling. Barnetalet, dvs talet på barn i grunnskulealder har gått ned i perioden Elevtalet skuleåret 2006/2007 var på 884, medan talet skuleåret 2013/2014 er på 777. Tiltaka vil vere dei same som for busetting og næringsutvikling. Kommunen må stimulere til bulyst ved etablering av attraktive byggefelt, etablere nok barnehageplassar slik at tilflyttarar kan få barnehageplass utanom ordinære opptak. Elevtalet/barnetalet i bygdene har gått dramatisk ned siste 10 år. Elevtalet i Tresfjord har siste 6 år gått ned frå 139 til 42 (ungdomsskuletrinnet overflytta til Helland), Fiksdal frå 53 til 49, og Tomrefjord frå 321 til 244. For Helland har talet auka frå 371 til 393. Kommunen må stimulere til bulyst ved etablering av attraktive byggefelt. Vestnes sentrum framstår som samla. Dette er ein stor fordel for handel og utvikling av sentrum som buområde. Den store oppgåva i økonomiplanperioden blir arbeid med planane for Sjøgata og dei næraste areala rundt. Dette vil krevje planressursar og økonomiske ressursar. Folkehelseprofilen for Vestnes viser at helsetilstanden til befolkninga stort sett ikkje skiljer seg markant ut frå gjennomsnitt med følgande unntak: - røyking, overvekt, muskel- og skjelettlidingar og psykiske plager Folkehelse skal leggast inn i alle planar i alle sektorar. Det er lagt opp til større satsing på førebyggande tiltak, m.a. gjennom Frisklivsentral og Frivilligsentral. Side25 7

26 Innbyggjartal Innbyggjartal pr var Dette er ein nedgang på 11 frå året før. Av dette er 32 beburar ved Vestnes asylmottak som har fått opphaldløyve i Norge, men enno ikkje fått tildelt bustadkommune. Pr var det 46 bebuarar, nedgangen i innbyggjartal skuldast nok dette. I første kvartal 2014 har folketalet auka med 62 og er Av dette 16 på asylmottaket der det no er 48 som ventar på å få bustadkommune. Det er 251 fleire menn enn kvinner i Vestnes Innbyggjartal sidan Fram til år 2000 var det ein liten vekst i folketalet, det stoppa opp og nedgang til Etter det har folketalet auka att. Noko av denne auken har samanheng med at det asylmottaket er bebuarar som har fått opphaldsløyve i Norge, men enno ikkj tildelt bustadkommune. Ser ein over ein periode på 10 og 20 år (fram til 2013) har utvikling i folketalet vore som følgjer: Siste Siste Auke i % 10 år 20 år Vestnes kommune 2,9 2,6 Gj. Snitt Møre og Romsdal 6,2 8,4 Landsgjennomsnitt 11,0 17,5 Vestnes har hatt ein svært liten auke i folketalet samanlikna med snittet i Møre og Romsdal og landsgjennomsnitt. Nedgang i fødselstal og ikkje minst ei netto utflytting internt i Norge er årsak til år med nedgang i folketal og også årsak til at folketalet ikkje har auka meir. Siste åra har det vore stor innflytting frå utlandet og det er grunnen til at folketalet no aukar litt att. 8 Side26

27 Fødselstal Størrelsen på fødselstalet i ein kommune har stor innverknad på utviklinga i kommunen og det tilbodet kommunen må gje og planlegge for framtida. Først og fremst har det betydning for barnehage, grunnskule, SFO og barne og ungdomstenestene. År Antall * Dette er antal born under 1 år i aktuell år. I all hovudsak samstemmer dette med fødselstalet, men til- og fråflytting kan ha ei mindre påverkning. 140 Fødselstal Oppsummering: Åra 1991 (og 1990) var dei åra med høgst fødselstal på lenge i kommunen. I mange år etterpå låg fødselstalet på rundt 100 pr. år. I 1998 kom det ein reduksjon, og sidan har fødselstalet hatt eit snitt på under 70, med 2011 som lågast med 54 fødde. Det store kulla frå tidleg på 1990 talet er no gått ut av ungdomsskulen og nye kull på under 70 kjem inn i skulen. Det fører til at barnetalet i grunnskulen vert redusert frå 1000 elevar til snart under 700 elevar. Dersom fødselstalet aukar, noko vi sjølvsagt ynskjer, vil ein ganske umiddelbart merke det på auka behov for barnehageplassar. 9 Side27

28 Innbyggjartal fordelt etter kjønn og alder Årsklasse Menn Kvinner Totalt 0-5 år år år år år år over 90 år Innbyggjartal fordelt på aldersgrupper Menn Oppsummering: I barneskulealder er det om lag likt med jenter og gutar. Frå 16 år ser vi at det vert færre jenter enn gutar. Det kan tyde på at fleire jenter i den alderen flyttar frå kommunen. Fram til om lag 70 år er det fleire menn enn kvinner. I dei elste aldergruppene er det flest kvinner. Det gjenspeglar nok også at det gjennomsnittleg levealder er høgst blant kvinner. I yrkesaktiv alder (20 67 år) er det 14 % fleire menn enn kvinner. 10 Side28

29 Alderssamansetjing År over 80 år. Sum Utvikling i alderssamansetjing Oppsummering: I aldersgruppene under 15 år har det har vore stor reduksjon. Det som kanskje er like bekymringsfullt er at ant. innbyggjarar i aldergruppa år er mykje redusert. Siste åra har det likevel vore ein auke, men her er vi usikker på om det er bebuarar ved asylmottak som er årsak til dette. I denne gruppa er det no 1059 menn og 922 kvinner, dvs. nesten 13 % færre kvinner. Reduksjonen her er nok også mykje av årsaka til redusert fødselstal i perioden. I aldersgruppene år aukar befolkninga mykje, over 20 % sidan år Dette er ei aldergruppe der flyttinga er liten og vi må rekne med at auken fortsetter i kommande år. Etterkvart vil dette føre til behov for auka helse- og omsorgstenester. Talet på innbyggjarar over 80 år har vore stabilt. 11 Side29

30 Gjennomsnittsalder Utvikling i gjennomsnittsalderen i kommunen gjev viktige signal om helsetilstanden til kommunen. Er snittalderen konstant eller synkande er det eit positivt tegn som viser ein kommune som er i utvikling og som oftast også har auke i innbyggjartal. Aukar snittalderen kan det være tegn på stagnasjon og tilbakegang, det skjer ei forgubbing av befolkninga. Uansett kva retning snittalderen har er det signal som vi må bruke i den langsiktige planlegginga av kommunen sine tenester. 43 Gjennomsnittalder i Vestnes kommune År Oppsummering: I 1990 var gjennomsnittsalderen blant alle innbyggjarane i kommunen 38 år. I åra fram til 2014 er den auka med 3,8 år til 41,8. Dette er ein auke på 0,16 pr. år. Auken var ikkje så stor på 90 talet, det er først frå år 2000 at gjennomsnittsalderen har vore stor. Frå år 2000 og fram til i dag har den auka med 3,3 år, eller 0,25 pr. år. Dette er mykje. Auken i gjennomsnittsalderen har m.a. samanheng med nedgang i fødselstal/ barnetal og nedgang i den voksne befolkninga under 45 år. Dette er eit alvorleg signal for kommunen si framtid og forhold vi må ta med i den vidare planlegginga av kommunen sine tenester i kommande år. 12 Side30

31 Busetjingsmønster Befolkninga bur spredd i heile kommunen, men likevel med Helland og Tomrefjord som dei klart største bygdene. Folketal er fordelt slik på dei einskilde krinsane: Endring % Skulekrets/ år andel i % Fiksdal/Rekdal ,7-1,5 Tomrefjord ,9-3,2 Øverås ,9-3,8 Helland ,5 11,4 Skorgen ,0-11,3 Tresfjord ,6-10,2 Daugstad ,1-7,9 Vike ,6-9,3 Adr. ikkje oppgitt , ,0 1,3 45,0 40,0 35,0 30,0 Innbyggjartal pr prosent 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Fiksdal/RekdalTomrefjord Øverås Helland Skorgen Tresfjord Daugstad Vike Oppsummering: Helland krins er den klart største med over 40 % av innbyggjarane i kommunen. Andelen som bur i Helland er aukande. I Helland og Tomrefjord bur over 60 % av innbyggjarane i kommunen. 13 Side31

32 Endring i busetjingsmønster 15,0 Prosentendring i innbyggjartal ,0 5,0 Prosent 0,0-5,0-10,0-15,0 Oppsummering: Innbyggjartalet i alle krinsar utanom Helland har gått ned sidan år I den vestre del av kommunen, Rekdal, Fiksdal, Tomrefjord og Øverås har innbyggjartalet vore rimeleg stabilt, men var stor negang i Helland krins har auka med 281, eller 11,4 %. Det var spesiell stor auke i Heile auken i innbyggjartal i kommunen sidan år 2000 er komme i Helland krins. Det som er meir spesielt, og negativt, er at den austre del av kommunen har nedgang i innbyggjartal i heile perioden, og til dels stor prosentvis reduksjon. Tresfjord og Skorgen har ein nedgang på over 10 %. Dette er mykje på så kort tidsperiode. Vi ser ein klar trend i busettingsmønsteret i kommunen. Helland aukar, stabilt i vestre del av kommunen (unnatak 2013) og ein klar reduksjon i austre del. Det vert spennande å sjå om Tresfjordbrua vil ha noko innverknad på busettingsmønstret og den trenden som har vore siste åra. 14 Side32

33 Sysselsetjing Sysselsetjinga i kommunen kan grovt inndelast slik: Endring Menn Kvinner Sum Menn Kvinner Sum Helse- og sosialtenestene Industri- og bergverk Varehandel, hotell- og resturant Bygg og anlegg Undervisning Transport og kommunikasjon Anna tenesteyting Jordbruk/skogbruk/fiske Off. forvaltning Forrm. tenesteyting/eigedomsdr Finansiell tenesteyting Uoppgitt Totalt er av kommunen sine innbyggjarar i arbeid. Antall Sysselsetjing 2013 Oppsummering: Omsorgsyrkjer og skipsindustri er dei største arbeidsplassane i kommunen. Menn er sysselsett i industri og kvinner i omsorgsyrker. Dette gjenspeilar den spesielle situasjonen kommunen er i, mykje skipsindustri og arbeidsplasssar innan omsorgsyrker grunna ansvarsreforma. Jordbruk/skogbruk og fiske har hatt ein nedgang i ant. sysselsette på 83, eller 40 %, sidan år Sjølv om vi reknar oss som ein jordbrukskommune er under 4 % av arbeidsplassane her. Side33 15

34 Pendling Antall som arbeider i Vestnes kommune Pendling ut av kommunen Pendling inn i kommunen -408 Ant. sysselsatte busett i Vestnes Av dei som pendler ut av kommunen arbeider 683 i eige fylke, og flest i Molde 286 Ålesund 131 Haram 72 Rauma pendler ut av fylket, spesielt til Oslo, Bergen og Trondheim. 37 stykker er registrert med arbeidsplass på sokkelen Av dei som pendar inn til kommunen kjem 346 frå eige fylke og flest frå: Molde 58 Rauma 69 Ålesund 34 Hareid 33 Sula pendlar til Vestnes frå andre fylker. Oppsummering: Av kommunen sine innbyggjarar er i arbeid. Av desse arbeider 2506 i kommunen. Heile 874 pendlar ut av kommunen for å arbeide, dette utgjer over 26 % av den yrkesaktive befolkninga. Andelen av innbyggjarane i Vestnes som må pendle ut av kommunen for å arbeide har auka siste åra. Molde er den klart største arbeidsplassen for våre innbyggjarar som ikkje har arbeid i eige kommune. 16 Side34

35 Sysselsatte i Vestnes kommune tal personar Sysselsatte i Vestnes kommune Oppsummering: I 2013 var det som hadde arbeid i Vestnes. Av desse budde også i Vestnes, resten pendla inn. Sidan år 2008 har det vore ein jevn reduksjon i ant. arbeidsplassar i kommunen, omlag 250, men auke i Utdanningsnivå Utdanningsnivået blant personer over 16 år i kommunen vår er som følgjer: (Tabellen oppgjev kva utdanning innbyggjarane har) Utdanningsnivå Universitet/- Universitet/- Grunnskule Vidaregåande høgskule - kort høgskule - lang Vestnes kommune 34,7 47,4 15,1 2,9 Møre og Romsdal 29,5 46,1 20,1 4,3 Landet 28,2 42,0 22,1 7,7 Oppsummering: Over ein tredjedel av innbyggjarane har berre grunnskuleutdanning, og knapt 3 % har lengre universitetsutdanning. Utdanningsnivået er vesentleg lågare enn både gjennomsnitt i Møre og Romsdal og i landet, spesielt er det ein liten andel som har universitets- /høgskuleutdanning. 17 Side35

36 Prognose for folketalsutvikling Statistisk sentralbyrå utarbeidar prognoser for folketalsutvikling. Prognosene for utvikling i folketal er eit av kriteria kommunane bør bruke i framtidsplanlegginga. Prognosen viser folketal fordelt på aldersgrupper og byggjer på middels nasjonal vekst, som er den mest vanlege forutsetninga. År I alt 0-5 år 6-15 år år år år år over 80 år Endring i tal og % 7,4 6,0-10,8-2,3-3,9 46,3 134, Folketalsutvikling år 6-15 år år år år år over 80 år 1500 Antall Side36