Prosjektorganisering: Mål: Utvikle regime for langtidslagring av dei viktigaste eplesortane våre for å

Transkript

1

2 Prosjektorganisering: Skattefunn- prosjekt eigd av Telefrukt AS Samarbeidspartnarar: HiT (overordna FOU- ansvar), OVA Esteburg (Jork, D), NLR Østafjells, Frukt i fokus, fruktprodusentar i Midt-Telemark Sortar som inngår i prosjektet: Discovery og Raud Aroma i Utvida med Raud Gravenstein (?) og Rubinstep frå 2016 Mål: Utvikle regime for langtidslagring av dei viktigaste eplesortane våre for å kunne tilby forbrukarane norsk kvalitetsfrukt frå august til mars (viss ønskeleg). I tillegg implementere ny teknologi og forbetre lagerrutinar hjå Telefrukt AS.

3 Kva er gjort i (inkl. plan for) 2015: Samarbeid med Dr. Dirk Köpcke, LWK Niedersachsen, Obstbauzentrum Jork Finne O 2 -kompensasjonspunkt (LOG) ved hjelp av DCA (HarvestWatch), optimalt CO 2 - nivå og optimalt temperaturregime for langtidslagring av norskprodusert Discovery og R. Aroma Finne optimalt haustetidspunkt for langtidslagring av dei samme sortane ved hjelp av ulike haustetidskriterium. Starta opp arbeid med Rubinstep for å sjå på utviklinga på lager og korleis to ulike haustetidspunkt virkar inn på viktige kvalitetskomponentar Fulgt utviklinga av Raud Aroma på lager (Foretatt målingar av vekttap under lagring og starta opp arbeid for å sjå om lagerrutinar kan forbetrast (fylling av lager, nedkjølingsfart, temperaturdifferansar, viftehastigheit, aktivitet på lager, måling av gassnivå (O 2, CO 2, C 2 H 4 ), ev. lufting)

4

5 FOU-lagringsprosjekt OPTIMALVERDIAR VED HAUSTING SORT MODNINGSGRAD RAUD AROMA UMODEN LITE MODEN (TIDLEG) HAUSTEMODEN (NORMAL) ETEMODEN (SEIN) FASTLEIK (kg/cm2) 8,5 8 7,5 6,5 STIVEINDEKS (1-10) 3 4,1 6,5 7,5 REFRAKTOMETERVERDI (%) 10,9 11, ,5 STREIFINDEKS 0,26 0,18 0,10 0,07 SORT MODNINGSGRAD DISCOVERY UMODEN LITE MODEN (TIDLEG) HAUSTEMODEN (NORMAL) ETEMODEN (SEIN) FASTLEIK (kg/cm2) 8,5 8 7,5 7 STIVEINDEKS (1-10) 4 4,5 6 7,5 REFRAKTOMETERVERDI (%) 11 11, ,5 STREIFINDEKS 0,19 0,15 0,10 0,07

6 Raud Aroma Snitt stiveindeks 8,4

7 Raud Aroma

8 HarvestWatch

9

10 1. Hausting (tidleg) 2. Hausting (sein) Utvikling på treet Trea var hausta over ein gong ved 2. hausting. Prøvar tekne frå eit anna felt enn det som vart sendt til Tyskland. Parameter a.fastleik (kg/cm 2 ) b.stiveindeks (1-10) c.oppløyst tørrstoff (%) Streifindeks (a/(b*c) 8,6 7,5 7,3 7,8 2,0 5,8 8,1 6,9 10,6 11,1 11,1 11,4 0,41 0,12 0,08 0,10 DA- indeks 0,58 0,57 0,73 Dekkfarge (0-10) 7,3 7,9 7,7 Grunnfarge (1-9) 6,5 8,1 8,3

11 1. Hausting (tidleg) 2. Hausting (sein) Utvikling på treet Parameter a.fastleik (kg/cm 2 ) b.stiveindeks (1-10) c.oppløyst tørrstoff (%) Streifindeks (a/(b*c) 6,5 6,0 5,9 5,9 8,4 8,8 10,8 10,8 11,4 0,10 0,07 0,06 DA- indeks 1,16 1,29 Dekkfarge (0-10) 6,1 7,7 7,4 Grunnfarge (1-9) 6,3 7,0 6,7

12 Temp. ( C) Haustetermin Dato Stive-indeks (1-10) Fastleik (kg/cm2) Sukker (%) Syre (%) Utvikling på lager (Jork) 1. uttak Krav Discovery ut frå lager: Fastleik 6,5-8,0 kg/cm 2 Dekkfarge 30% Sukker 10,8% O 2 CO 2 Tidleg ,7 7,5 11,1 0,99 Sein ,2 7,0 10,9 0,65 4> Tidleg ,0 11,4 0,87 4> Sein ,3 11,3 0,78 4>2 1 <1 Tidleg ,2 11,9 0,99 4>2 1 <1 Sein ,8 11,6 0, <1 Tidleg ,8 11,9 0, <1 Sein ,8 11,5 0,60 2,0 1 <1 Tidleg ,8 12,1 0,82 2,0 1 <1 Sein ,8 11,6 0,62

13 Temp. ( C) Haustetermin Dato Stive-indeks (1-10) Fastleik (kg/cm2) Sukker (%) Syre (%) Kjøleskade (%) Utvikling på lager (Jork) 2. uttak Krav Discovery ut frå lager: Fastleik 6,5-8,0 kg/cm 2 Dekkfarge 30% Sukker 10,8% O 2 CO 2 Tidleg ,7 7,5 11,1 0,99 Sein ,2 7,0 10,9 0,65 4> Tidleg ,9 11,2 0,46 0,0 4> Sein ,4 10,7 0,35 0,0 4>2 1 <1 Tidleg ,7 11,5 0,55 3,0 4>2 1 <1 Sein ,0 10,9 0,48 6,0 4 1 <1 Tidleg ,4 11,4 0,55 0,0 4 1 <1 Sein ,6 11,0 0,47 0,0 2,0 1 <1 Tidleg ,3 11,4 0,49 25,0 2,0 1 <1 Sein ,6 11,0 0,43 81,0

14 Fastleik (kg/cm 2 ) Utvikling av fastleik på lager. Discovery, 4 C, (analysar utført i Jork) 8,5 8 7,5 7,5 7 6,5 7 6,8 6 Tidleg-NA 5,5 5 5,3 5 5,4 4,9 Sein- NA Tidleg- CA Sein- CA 4,5 4,6 4,4 4 3,5 3

15 Discovery lagra ved 2 C i 5 mnd. (1% O 2, 1% CO 2 ) Foto: Dirk Köpcke

16 Temp. ( C) Haustetermin Dato Stive-indeks (1-10) Fastleik (kg/cm2) Sukker (%) Syre (%) Utvikling på lager (Jork) 1. uttak Krav R. Aroma ut frå lager: Fastleik 6,0-7,0 kg/cm 2 Dekkfarge 50% Sukker 11,2% O 2 CO 2 Tidleg ,3 6,5 10,7 0,90 Sein ,0 6,1 10,8 0,87 4> Tidleg ,6 10,9 0,82 4> Sein ,9 10,5 0,39 4>2 1 <1 Tidleg ,2 11,7 0,72 4>2 1 <1 Sein ,7 11,2 0, <1 Tidleg ,0 11,6 0, <1 Sein ,6 11,2 0,94 2,0 1 <1 Tidleg ,1 11,7 0,76 2,0 1 <1 Sein ,9 11,1 1,04

17 Temp. ( C) Haustetermin Dato Stive-indeks (1-10) Fastleik (kg/cm2) Sukker (%) Syre (%) Etter 7 dagar ved romtemp. (20 C) 1. uttak Krav R. Aroma ut frå lager: Fastleik 6,0-7,0 kg/cm 2 Dekkfarge 50% Sukker 11,2% O 2 CO 2 Tidleg ,3 6,5 10,7 0,90 Sein ,0 6,1 10,8 0,87 4> Tidleg ,4 10,3 0,49 4> Sein ,4 9,9 0,46 4>2 1 <1 Tidleg ,4 11,7 0,69 4>2 1 <1 Sein ,1 10,9 0, <1 Tidleg ,9 11,7 0, <1 Sein ,3 11,1 0,51 2,0 1 <1 Tidleg ,2 11,2 0,70 2,0 1 <1 Sein ,0 11,2 0,64

18 Fastleik (kg/cm 2 ) Utvikling av fastleik på lager. R. Aroma Fagravoll, 4-2 C, og etter 7 dg. i romtemperatur (20 C), ,5 Uttak lager 6, ,9 5,7 5,5 5 4,9 5,4 5,1 Tidleg-NA Sein- NA Tidleg- CA 4>2 4,5 4,6 4,4 Sein- CA 4>2 4 3, sep 24.sep 08.okt 22.okt 05.nov 19.nov 03.des 17.des

19 Temp. ( C) Dato Stive-indeks (1-10) Fastleik (kg/cm2) Sukker (%) Syre (%) Haustetermin Kjernehusnekrose + blaut kuldeskade (%) Utvikling på lager (Jork) 2. uttak Krav R. Aroma ut frå lager: Fastleik 6,0-7,0 kg/cm 2 Dekkfarge 50% Sukker 11,2% O 2 CO 2 Tidleg ,3 6,5 10,7 0,90 - Sein ,0 6,1 10,8 0,87-4> Tidleg ,3 10,2 0,36 1,6 4> Sein ,2 9,9 0,34 7,6 4>2 1 <1 Tidleg ,4 11,6 0,68 0 4>2 1 <1 Sein ,1 11,1 0, <1 Tidleg ,6 11,3 0, <1 Sein ,9 10,6 0,57 0,3 2,0 1 <1 Tidleg ,3 11,7 0,65 0 2,0 1 <1 Sein ,2 11,2 0,58 0

20 Temp. ( C) Haustetermin Dato Stive-indeks (1-10) Fastleik (kg/cm2) Sukker (%) Syre (%) Etter 7 dagar ved romtemp. (20 C) 2. uttak Krav R. Aroma ut frå lager: Fastleik 6,0-7,0 kg/cm 2 Dekkfarge 50% Sukker 11,2% O 2 CO 2 Tidleg ,3 6,5 10,7 0,90 Sein ,0 6,1 10,8 0,87 4> Tidleg ,7 9,5 0,27 4> Sein ,5 9,3 0,25 4>2 1 <1 Tidleg ,6 11,2 0,63 4>2 1 <1 Sein ,7 10,6 0, <1 Tidleg ,2 10,5 0, <1 Sein ,6 10,8 0,49 2,0 1 <1 Tidleg ,7 11,0 0,62 2,0 1 <1 Sein ,8 11,0 0,52

21 Fastleik (kg/cm 2 ) 7 6,5 Utvikling av fastleik på lager. R. Aroma Fagravoll, 4-2 C, og etter 7 dg. i 20 C, 2015 Uttak lager 6 5,5 5 4,5 4 Tidleg-NA Sein- NA Tidleg- CA 4>2 Sein- CA 4>2 3,5 3

22 Aroma 2 C 1,5-2,5% O 2 1,5-2,5% CO 2 Elstar 2 C 1,4% O 2 2,6% CO 2 Äppelriket (S): 3,5-4 1,5 C (ULO) 1,5 1,1% O 2 (des.) 1,5% CO 2 (sept. ultimo febr./medio mars) Fastheit på 5,4 kg/cm 2 er nedre grense for lagring. Etter Haffner et al., 2000 Etter Köpcke, muntleg 2016

23 kg/cm2 Utvikling av fastleik under lagring. Rubinstep hausta til to ulike tider i , ,5 10 9,5 9 8,5 8 7,5 7 6,5 6 5,5 5 Nedgang i fastleik 25.sep 05.okt 1,39 kg 2 /mnd 1,05 kg 2 /mnd 28.sep 05.okt 12.okt 19.okt 26.okt 02.nov 09.nov 16.nov 23.nov 30.nov 28.sep 06.okt 06.nov 13.nov 20.nov 27.nov 04.des 25.sep 10,64 10,40 9,48 9,02 8,65 7,87 7,39 05.okt 9,841 9,540 9,209 8,75 8,24 7,74

24 DA-verdi Samanhengen mellom fastleik og DA-verdi under lagring. Rubinstep hausta ,00 0,90 0,80 0,70 y = 0,1393x - 0,6714 R² = 0,368 0,60 0,50 0,40 Serie1 Lineær (Serie1) 0,30 0,20 0,10 0,00 0,000 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000 Fastleik (kg/cm 2 )

25 Utvikling av fastleik og DA-verdi under lagring. Aroma Ylvisåker 2015, FOU-prosjekt. ULO-B 7 1 0,9 6,5 0,8 6 0,7 kg/cm 2 5,5 0,6 0,5 0,4 5 Reduksjon i fastleik pr. mnd 0,3 4,5 4 Vekttap: ca. 0,6% pr. mnd. 1,00 kg/cm 2 Mål: Max. 1% vekttap pr. mnd. Tommelfingerregel: Lagring avsluttast etter 3% vekttap 28.sep 05.okt 12.okt 19.okt 26.okt 02.nov 09.nov 16.nov 23.nov 0,2 0, sep 05.nov 12.nov 19.nov 27.nov Fastleik 6,6 5,3 4,9 4,9 4,5 DA-verdi 0,91 0,70 0,72 0,71 0,71

26 DA-verdi Samanhengen mellom fastleik og DA-verdi på lager FOU ULO-B. Aroma Ylvisåker. 1 0,9 0,8 0,7 y = -0,0141x + 0,7838 R² = 0,0014 0,6 0,5 0,4 Serie1 Lineær (Serie1) 0,3 0,2 0,1 0 0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 Kg/cm 2

27 Konklusjon: Anaerobt kompensasjonspunkt er mellom 0,6-0,7% O 2 for Discovery og 0,5-0,6% O 2 for R. Aroma. For å vere på sikker side, vart det brukt 1% O 2 kombinert med 1% CO 2 og ulike temperaturar til begge sortar i Lagring i 2-2,5 mnd. under desse betingelsar gjekk bra for begge sortar ved lagring mellom 2-4 C (reduksjon i titerbar syre og auka sukker/syre- forhold for alle behandlingar). Fastheit var i nedre grense ved lagring i NA. Etter 5 mnd. på lager var kvaliteten på Discovery sterkt redusert. Ved uttak i mars var Aroma - epla lagra under ULO- betingelsar fortsatt forbausande faste, men hadde tapt seg smaksmessig. Lagring ved 2 C i 5 mnd., spesielt i komb. med sein hausting, førte til betydleg kjøleskade på Discovery, medan Aroma- epla hadde lite skade. Neste år: prøve ut høgre CO 2 - nivå og optimalisere temp.regime Supplere forsøk med R. Gravenstein og Rubinstep. Starte hausting tidlegare.