Støyfaglig vurdering Vinnesbruddet

Transkript

1 RAPPORT Støyfaglig vurdering Vinnesbruddet Kundenavn: Oppdrag: Vinnesbruddet AS RIAKU Vinnesbruddet Fusa steinbrot Oppdragsnummer: Dokumentnummer: RIAKU01 Rev.: 0

2 Rapportstatus: Endelig Oversendelse for kommentarer Utkast/internt Utarbeida av: Sign.: Tormod Utne Kvåle Kontrollert av: Sign.: Bernt Heggøy Oppdragsleiar: Tormod Utne Kvåle Oppdragsansvarlig: Frode Atterås Revisjonshistorikk: Tormod Utne Kvåle Bernt Heggøy Rev. Dato Endringa gjeld Utarbeida av Kontrollert av S w e co Tvildesvegen 16D NO-5705 Voss, Norge Telefonnummer S we c o No r g e A S Org.nr: Hovedkontor: Oslo T or mo d Ut ne Kv ål e Rådgjevar akustikk Mobil tormod.kvale@sweco.no

3 Innhald 1 Innleiing Føresetnadar og metode Uttak og behandling av stein Transport ut at steinbrotet Metode Støygrenser T Støyavbøtande tiltak Støy frå massetak - berekningar og vurderingar Boring Uttak og behandling av stein Reflektert støy Konklusjon Referansar RAPPORT SIDE 3 AV 10

4 1 Innleiing Sweco Norge AS har fått i oppdrag av Vinnesbruddet AS ved Bjørn Strømmen (Os naturstein AS), å berekna og vurdera støy frå massetak på Vinnes, på gards/bruksnr. 74/4 i Fusa kommune. Gjennom ny reguleringsplan under arbeid av Byggadministrasjon Harald Bjørndal AS vil ein opna for regulær drift av steinbrotet. Denne rapporten dekkjer det støyfaglege underlaget til dispensasjonssøknad for midlertidig drift fram til ny reguleringsplan er klar. Steinbrotet ligg like nord for Fv122 ved Juvik på strekninga mellom Venjaneset og Strandvik i Fusa kommune. Figur 1 viser oversiktskart, steinbrotet er markert med svart sirkel, og Figur 2 viser utkast til reguleringsplan. Vedlegg 2 forklarar faguttrykk som er brukt i rapporten. Figur 1 Oversiktskart (Kartverket, RAPPORT SIDE 4 AV 10

5 Figur 2 Utsnitt av utkast til ny reguleringsplan (Byggadministrasjon Harald Bjørndal AS, ) Vest for planområdet ligg fleire hytter (Hyttehaugen 7 og 8 m.fl.) i relativ kort avstand. Sør for planområdet ligg det 2 einebustadar (Strandvikvegen 127 og 147). Aust for planområdet ligg 2 einebustadar i kort avstand, (Strandvikvegen 152 og 166) Sjå vedlegg 1 for plassering av eigedomar. dfdfdddddddddddddddd RAPPORT SIDE 5 AV 10

6 2 Føresetnadar og metode Synfaring i steinbrotet vart gjennomført av Tormod Utne Kvåle, Sweco saman med ansvarlig for drift i steinbrotet Nils Petter Vinnes. Grunna stans i drift vart det ikkje gjennomført støymålingar under synfaringa. Opplysningar frå synfaring og dialog med ansvarlig for drift, samt Bjørn Strømmen er lagt til grunn i arbeidet. 2.1 Uttak og behandling av stein Det har tidlegare vore sporadisk drift i området. Ved regulering vert det lagt til grunn heilårsdrift i steinbrotet. Midlertidig drift vil foregå i skravert område i Figur 2. Det vert teke ut stein til muring. Uttaket vert drive frå sør mot nord (skravert område i Figur 2). Grunna bergets eigenskapar er det ikkje mogleg å ta ut stein frå nord mot sør. Murstein vert teke ut ved boring og sprenging. Det er planlagt boring og sprenging om lag ein gong kvar månad. Boreriggen vil då bli brukt 5 arbeidsdagar i strekk. Utsprengte blokker og masse vert så transportert med hjullastar til sentral del av steinbrotet for vidare behandling. Denne transporten går i dag på ny veg aust for steinbrot, det kan vurderast å flytta denne transporten til Fv122 og inn frå vestsida av brotet. Pigging vert brukt for å dela og justera murstein. Enkelte steinar vert lagt til side og skjært med steinsag for bruk som benkar, trappetrinn og liknande. Saging skjer med elektrisk driven steinsag montert på truck. Saging er anslått til maksimalt 3 timar per dag, opp mot ca. 10 timar per veke. Overskotsmassar som ikkje kan nyttast til muring vert lagra i området og levert som fyllmasse til tomter og liknande. Det er ikkje aktuelt å knusa masse i området. Ved full drift vil 3 mann arbeida fulltid i anlegget, dei opererer då vekselvis to gravemaskiner, hjullastar og steinsag. Støydata og effektiv driftsandel for dei ulike maskinene er vist i tabell 1. Tala er bestemt på faglig skjønn etter målingar og erfaringar frå andre liknande norske prosjekt 1. Valet er konservativt, det vil sei slik at støyen ikkje vert undervurdert. Tabell 1: Støydata og skjønnsmessig anslått andel drift i driftsperioden for maskinene. Maskin Antatt lydeffekt L WA (db) Effektiv driftsandel i driftstid (%) Uttak og behandling 8 t. per arbeidsdag Boring 4 t. per arbeidsdag Gravemaskin Hjullaster Hydraulisk pigghammar, på gravemaskin 122 Maksimalt støynivå (FAST): Steinsag Borerigg dfdfdddddddddddddddd RAPPORT SIDE 6 AV 10

7 2.2 Transport ut at steinbrotet Stein og masse vert frakta ut av området på lastebil. I hovudsak vil transporten gå direkte ut på Fv122 frå veg aust for steinbrotet. Det er og mogleg å nytta tidlegare veg som kjem inn vest i steinbrotet. Denne er noko bratt no, men kan flatast ut. Årsdøgntrafikken 2 på Fv122 er i med 10% tungtrafikk. Utkøyring av stein og masse i det omfang som det er lagt opp til vil ikkje gi betydelig auke i støy frå Fv 122 og er ikkje vurdert vidare. 2.3 Metode Støyen frå drift i uttaksområdet er rekna ved den standardiserte nordiske metoden for ekstern industristøy 3. Metoden reknar at støyen brer seg som i svak medvind, der lyddempinga frå vegetasjon og terreng vert lita. Utrekningane er gjort med programvara CadnaA Støysonekart er rekna i høgde 4 m over terreng, representativt for vindauga i ein låg 2. etasje. Støynivå ved fasade er rekna 1,5 m over golvflatenivå. Det er rekna med mjuk mark over alt, med unntak av veg. Det er brukt digitalt kartunderlag i SOSI-format med 1 m koter. Drift, brotkantar, plassering av maskiner og i kva grad terrenget vil skjerme for støykjeldene vil variere gjennom heile perioden med uttak. Det er difor ikkje mogleg å berekne eksakt den støybelastninga som drifta vil påføre omgjevnadene. Det er teke høgde for dette ved å gjere såkalla konservative utrekningar som ikkje skal underestimere støyen. 3 Støygrenser 3.1 T-1442 Retningslinje for behandling av støy i arealplanlegging, T , anbefaler at ein reknar to støysoner rundt viktige støykjelder, ei gul vurderingssone og ei raud restriktiv sone. Støysonene skal vera eit varsel i arealplanlegging og sikra at eksisterande støykjelder ikkje får nye støyfølsame bygg tett innpå seg. Ved etablering av nye støykjelder vert grenseverdiane nytta for å sikra at ein ikkje påfører eksisterande støyfølsame bygg og område støy. Steinbrot er vurdert som kategori øvrig industri. Tabell 2 viser anbefalte støygrenser som gjeld for eksisterande støyfølsame bygg når nye industriverksemder vert planlagt og for nye bustadar nær slike eksisterande anlegg. Grensene er identiske med yttergrensa for gul støysone. Tabell 2: Anbefalte støygrenser ved etablering av ny støyande verksemd og bygging av bustadar, sjukehus, pleieinstitusjonar, fritidsbustadar, skular og barnehagar. Støygrensene gjeld på uteopphaldsareal og utanfor vindauge til rom med støyfølsom bruksformål. Alle tall oppgitt i db, frittfeltverdiar. Måndag-fredag Kveld (kl ) måndag-fredag Laurdag Søn-/heilagdagar Natt (kl ) L den = 55 db L evening = 50 db L den = 50 db L den = 45 db L night= 45 db L AFmax= 60 db Lden skal reknast som eit døgnmiddel for dei mest støyande døgna. Med impulsstøy eller reintonelyd er grensa 5 db lågare. For at impulsar skal vurderast 5 må dei vera: 1. av rett type det vil sei skarpe nok, dfdfdddddddddddddddd RAPPORT SIDE 7 AV 10

8 2. kraftige nok i forhold til støy som ikkje er impulsiv, og 3. mange nok Støy frå pigghammar er typisk ei impulslydkjede, og vil ha fleire enn 10 impulsar per time. Om støyen er av typen impuls, dvs. skarpe nok, vert vurdert på faglig skjønn eller med støtte i målingar etter NT ACOU 112. For at impulsane skal vera kraftige nok må støynivået frå ein impuls, angitt i LAF, vera meir enn 10 db høgare enn ekvivalent støynivå frå all anna støy ved bustadane i dei mest støyande driftstimane. Støygrensene er ei avveging mellom omsyn til at ein skal kunne drive næringsverksemd på realistiske vilkår og omsynet til dei som kan bli råka av støy. Støygrensene skal sikre eit rimelig grad av vern for dei som er råka. Når støybelastninga ligg nær gjeldande grenser, vil eit mindretal oppfatte støyen som sjenerande medan dei resterande vil sjå belastninga som akseptabel. Det er altså store individuelle forskjellar. 4 Støyavbøtande tiltak Boring og uttak av stein i sørleg del av steinbrotet vil vera uskjerma og det er vanskeleg å skjerma denne aktiviteten. Behandling av stein sentralt i steinbrotet foregår i lengre avstand og kan skjermast. Grunna kort avstand til einebustadar vil skjerming av drifta vera naudsynt for å sikra tilfredsstillande støynivå. For å redusera støybelastninga frå behandling av stein må ein ta følgjande omsyn: - Overskotsmasse må leggjast opp som samanhengjande vollar aust for område med pigging og steinsaging. Vollar må ha høgd minimum slik at ein ikkje har direkte sikt frå toppen av maskiner til bustadar. Vollar må ha utstrekning som dekkjer heile området der slik behandling er aktuell. Forslag til vollar er vist med grøne linjer i vedlegg 1. - Transport av stein frå nedre del av uttaket og transport ut av steinbrotet bør flyttast til veg i retning vest. Gravemaskin og hjullastar vil i periodar arbeida uskjerma, dette er akseptabelt. For å redusera støynivå er driftstider avgrensa som følgjer: Driftstid behandling av stein, inkludert pigging: måndag fredag maksimalt 8 timar mellom kl :00. Driftstid boring: måndag fredag maksimalt 4 timar mellom kl :00. Det vert anbefalt at drifta vert gjennomført innanfor normal arbeidstid. dfdfdddddddddddddddd RAPPORT SIDE 8 AV 10

9 5 Støy frå massetak - berekningar og vurderingar Støyavbøtande tiltak som detaljert i kapittel 4 er lagt til grunn. 5.1 Boring I periodar med boring vil støy frå boreriggen vera dominerande framfor pigging og anna massehandtering. Sjølv om pigging er ei impulslydkjelde, vil den altså ikkje te seg som impulsstøy i denne situasjonen. Boring er ei tydelig støykjelde med særprega karakter, men ikkje slik at ho reknast som støy med innhald av reintone. Støyen bør difor vurderast etter støygrensene utan korreksjon for impulsstøy og reintone. Støykote for Lden = 55 db i 4 m høgde over terreng er vist i vedlegg 1. Dette er støykote som viser tidsmidla støynivå for dei mest støyutsette plasseringane av boreriggen innafor aktuell del av uttaksområdet. Det er når boreriggen står høgt i terrenget og i ytterkanten av uttaksområdet. For dagar med boring vil ein ha støynivå i området rundt og tidvis over grenseverdi ved einebustadar sør og aust for steinbrotet. Høgste støynivå får ein ved Strandvikvegen 147 og 152, Lden = db. Hyttene på Hyttehaugen får ikkje støynivå over grenseverdi. Løpande støynivå (LA,ekv) ved boring ligg i området db for einebustadane sør og aust for steinbrotet. T-1442 har ikkje grenseverdiar for dette støynivået. 5.2 Uttak og behandling av stein I denne situasjonen inngår drift utan borerigg, men med pigging, saging og handtering av stein. Pigghammar er ei impulslydkjelde. Ein må difor vurdera om støygrensene skal skjerpast med 5 db. Impulslyden frå pigghammaren er meir høgfrekvent enn støyen frå dei andre maskinene. Dette fører til at støy frå pigghammaren vert meir dempa på avstand og skjermingseffekten av terreng vert høgare. Ved omkringliggjande bustadar vert difor forskjellen mellom impuls og tidsmidla støy redusert til godt under 10 db. Støygrensene utan impulslyd skal difor leggjast til grunn. Det er avgjerande at pigging skjer i godt skjerma posisjonar. Med driftstider som her vert støygrensa Lden = 55 db for arbeid på kvardagar mellom kl :00 dimensjonerande. Støykote for Lden = 55 db frå pigging og anna handtering av stein i 4 m høgd over terreng er vist i vedlegg 1. Dette er ei omhyllingskurve som viser støynivå for dei mest støyutsette plasseringane av maskinene i uttaksområdet. Høgste støynivå får bustadar sør og aust for steinbrotet, Lden = db, ved pigging og handtering av stein i enkelte støyutsette posisjonar. 5.3 Reflektert støy Ved uttak i fast fjell vil brotkantar kunne gje lydrefleksjonar. Føreslegne vollar i lausmasse vil gje lite refleksjonar. Reflektert støy frå brotkantar vil i hovudsak gå oppover og over nærliggjande bustadar. Det er i alle berekningane rekna med lydrefleksjon frå brotkantar. dfdfdddddddddddddddd RAPPORT SIDE 9 AV 10

10 6 Konklusjon Uttak som planlagt her ligg i kort avstand frå både einebustadar og fritidsbustadar. Støysituasjonen er anstrengt. Aktiviteten i uttaket må i størst mogleg grad skje i skjerma posisjonar. Driftstid behandling av stein, inkludert pigging: måndag fredag maksimalt 8 timar mellom kl :00. Driftstid boring: måndag fredag maksimalt 4 timar mellom kl :00. Planlagt drift i steinbrotet vil i dei fleste driftssituasjonar tilfredsstilla dei grenseverdiar som er satt for støynivå i T-1442 gitt dei føresetnadane som er lagt til grunn i denne rapporten angåande støyavbøtande tiltak og driftstider. For dagar med boring vil ein ha tidsmidla støynivå i området rundt og tidvis over grenseverdi ved einebustadar sør og aust for steinbrotet. Ytterligare reduksjon i driftstida for boring er ikkje vurdert som hensiktsmessig. Vedlagte støykotekart er konservative og syner dei verste situasjonane gjennom heile uttaksperioden. Støymålingar vil kunne dokumentere dei faktiske støynivåa ein har i ulike driftssituasjonar og bør vera eit krav i den midlertidige drifta. Dette vil gi betre grunnlag for å gje råd om støymessige tilpassingar av drifta. Ved utarbeiding av reguleringsplan må støyvurdering gjennomgås på nytt med bakgrunn i måleresultat. 7 Referansar 1 NoMeS inkl. databaser for støykilder. KILDE Akustikk AS, Trafikktal er henta frå og er data under norsk lisens for offentlige data (NLOD) tilgjengeleggjort av Statens vegvesen 3 Environmental noise from industrial plants, General prediction method, report nr 32, Lydteknisk Lab. Lyngby, Retningslinje for behandling av støy i arealplanlegging, T-1442, Miljøverndepartementet, M-128. Veileder til retningslinje for behandling av støy i arealplanlegging. Miljødirektoratet dfdfdddddddddddddddd RAPPORT SIDE 10 AV 10

11 Illustrasjon - støykote Lden = 55 db omhyllingskurve Utrekningshøgde:h = 4 m Indikator: Lden [dba] Vinnesbruddet - Prosjektnr: Boring Uttak og pigging Strandvikvegen Pigg og behandling Sag Boring Strandvikvegen Hyttehaugen Strandvikvegen Hyttehaugen Strandvikvegen

12 VEDLEGG 2: LYDUTTRYKK Begrep Notasjon Forklaring A-veid lydtrykknivå LA Lydtrykknivå (lydens styrke) målt eller vurdert med veiekurve A. Ofte brukes betegnelsen lydnivå med måleenheten dba. A-veid lydtrykknivå "Day-Evening- Night" Desibel (db) Ekvivalent lydtrykknivå Lden (LADEN) A-veid ekvivalent lydtrykknivå med 10 db tillegg for lyd som opptrer om natten (kl 23-07) og 5 db tillegg lyd som opptrer om kvelden (kl 19-23). Beskrivelsen er vedtatt som generell indikator ved vurdering og kontroll av ekstern støy i EU. Til prognoseformål skal Lden beskrives som frittfeltverdi, normalt med mottakerhøyde +4 m over terreng. Angir logaritmisk forhold mellom to verdier. I akustikk brukes desibel på to måter: 1) For å angi forholdet mellom to størrelser, og 2) For å angi absoluttstørrelse ved at man angir forholdet til en referanseverdi. For lydtrykknivå (L) er definisjonen i desibel slik: L = 10 log (P/P0), der P er lydtrykket (Pa) og P0 referanselydtrykket 0,00002 Pa.( P0 er - pr. def. - det laveste lydtrykket øret kan oppfatte) Lekv,T Gjennomsnittlig (energimidlet) lydnivå over et visst tidsintervall (T), f.eks. 1 minutt, 30 minutt, 1 time, 8 timer eller 24 timer. Fritt felt Lydutbredelse uten refleksjon fra vertikale flater (dvs. nærliggende bygninger/fasader). En mottaker i lydfeltet mottar lyd bare i en retning i direkte linje fra lydkilden. Lydnivået fra en punktkilde reduseres med 6 db for hver dobling av avstand. Vi snakker ofte om frittfelt i motsetning til Ved fasade eller På fasade. Lydnivå LA Veid Lydtrykknivå. Angis da med måleenhet dba. Et mål for opplevd lydstyrke i desibel. Lydeffektnivå Lw Mål for totalt avstrålt lydenergi fra en lydkilde. Angis i desibel i forhold til en referanseverdi på W. Når lydeffektnivået er kjent kan man beregne lydnivået i en ønsket avstand fra kilden, f.eks. i nabobebyggelsen eller inne i et rom. For en lydkilde som står på hard mark og fordeler lyden likt i all retninger, kan lydeffektnivået (Lw) omregnes til lydtrykknivået (Lp) målt i en bestemt avstand (R) ved å bruke uttrykket: Lw = Lp + 20 log R + 8 db der R = avstand i meter. Ofte brukes A-veid lydeffektnivå, LWA. Lydtrykknivå Lp Lydtrykket (P) angitt i desibel som er en logaritmisk beskrivelse i forhold til en referanseverdi på Pa. Beskrivelsen i desibel er introdusert delvis av praktiske hensyn: ellers hadde en fått et upraktisk stort spenn i verdier, og delvis fordi det samsvarer godt med ørets følsomhet. Høreterskelen Pa tilsvarer 0 db, smerteterskelen 20 Pa tilsvarer 120 db. Maksimalt lydtrykknivå Lmax (LAmax) Beskrivelse av høyeste lydtrykknivå for lyd med varierende styrke. Lmax er svært følsomt for hvordan det defineres: hvilken tidskonstant (Impulse, Fast, Slow) som skal brukes og hvilke topper som skal medtas. L5AF A-veid nivå med tidskonstanten Fast på 125 ms som overskrides av 5 % av hendelsene i løpet av en nærmere angitt periode, dvs. et statistisk maksimalnivå i forhold til antall hendelser. Støy Støynivå Uønsket lyd. Mer omfattende: lyd som har negativ virkning på menneskets velvære og lyd som forstyrrer eller hindrer ønsket informasjon (signal). Populært fellesuttrykk for ulike beskrivelser av lyd (som maksimalt og ekvivalent lydnivå) når lyden er uønsket. Veiekurve A A Standardisert kurve (IEC 60651) som etterlikner ørets følsomhet for ulike frekvenser ved lavere og midlere lydtrykknivå. Brukes ved de fleste vurderinger av støy. A-kurven framhever frekvensområdet Hz og demper basslyd.