RAPPORT. Hjelmeland massetak, Eid kommune TORULF HJELMELAND SWECO NORGE AS VOSS AKUSTIKK STØYFAGLIG VURDERING OPPDRAGSNUMMER RIAKU01, REV.

Transkript

1 TORULF HJELMELAND Hjelmeland massetak, Eid kommune OPPDRAGSNUMMER STØYFAGLIG VURDERING SWECO NORGE AS VOSS AKUSTIKK UTARBEIDA AV TORMOD UTNE KVÅLE KONTROLLERT AV BERNT HEGGØY

2 Endringar REV. DATO ENDRINGA GJELD KONTR. AV UTARB. AV REVIDERT ETTER TILBAKEMELDING EID KOMMUNE BERNT HEGGØY BERNT HEGGØY TORMOD UTNE KVÅLE TORMOD UTNE KVÅLE Sweco Tvildesvegen 16D NO 5705 Voss, Norge Telefonnummer Sweco Norge AS Org.nr: Hovedkontor: Oslo Tormod Utne Kvåle Rådgjevar akustikk Mobil tormod.kvale@sweco.no

3 Innhald 1 Innleiing 1 2 Føresetnadar og metode Uttak og knusing av masse Transport av masse Metode 4 3 Støygrenser Forureiningsforskrifta Støysoner 5 4 Støy frå massetak - berekningar og vurderingar Boring Uttak av stein/massehandtering Knusing Reflektert støy Vurdering 7 5 Konklusjon 8 6 Referansar 8 Vedlegg 1 Støykote boring Vedlegg 2 Støykote uttak Vedlegg 3 Støykote knusing Vedlegg 4 Lyduttrykk

4 1 Innleiing Sweco Norge AS har fått i oppdrag av Torulf Hjelmeland, via Nordplan AS og plankonsulent May-Britt Drage Bakke, å berekna og vurdera støy frå massetak i Hjelmelandsdalen, del av gards/bruksnr. 24/3 i Eid kommune. Gjennom detaljregulering ynskjer tiltakshavar å opne for uttak av stein og steinknusing. Rapporten er revidert etter tilbakemelding frå Eid kommune. Figur 1 viser oversiktskart og Figur 2 viser utkast til planområde. Vedlegg 4 forklarar faguttrykk som er brukt i rapporten. Planområde Figur 1 Oversiktskart (Kartverket, Planområdet ligg i Hjelmelandsdalen med spreidd busetnad, hovudsakleg gardsbruk. Nærmaste støyfølsame bygg vest for området er fritidsbustad på gard/bruksnr. 91/3, ca. 80 m frå ytterkant planområde. Vidare i vest ligg gardsbruk på Mannset, gards/bruksnr. 91/1, ca. 490 m frå ytterkant planområde. Hjelmeland ligg aust for planområdet med noko tettare busetnad. Næraste bustad i austleg retning er gardsnr. 24, bruksnr. 4, 13 og 14, ca. avstand 480 m. Omtalte støyfølsame bygg er markert i støysonekart. 1 (8)

5 Figur 2. Utkast til etappevis uttak (May-Britt Drage Bakke, Nordplan AS, ) 2 (8)

6 2 Føresetnadar og metode Opplysningar om drift er henta frå dialog med tiltakshavar Torulf Hjelmeland og plankonsulent. 2.1 Uttak og knusing av masse Planarbeidet søkjer å opna eit nytt område for uttak av stein og massar. Fast fjell vert teke ut ved boring og sprenging. Det vert hovudsakleg teke ut stein til muring. Overskotsmasse vert seld som skotstein. På sikt er det aktuelt å knusa overskotsmasse. Ved full drift av uttaket er det anslått sesongdrift i perioden frå medio april til medio oktober med 1 mann i arbeid. Årleg uttak opp mot m 3. Det vert drift i uttaket i dagperioden (kl :00) kvardagar. Boring og knusing vert utført av innleigde i kortare intensive periodar, anslått til 1 2 veker per aktivitet per år. Pigging vert kun utført sporadisk og i korte periodar. Uttaket er planlagt i 3 etappar. Med utgangspunkt i skogsveg vil ein driva uttaket i nord og vestleg retning lengst nord i området. Etappe 2 går djupare midt i uttaket. Etappe 3 avsluttar uttaket heilt sør i området. Støydata og effektiv driftsandel for dei ulike maskinene er vist i tabell 1. Tala er bestemt på faglig skjønn etter målingar og erfaringar frå andre liknande norske prosjekt 1. Valet er konservativt, det vil sei slik at støyen ikkje vert undervurdert. Det er ikkje lagt til grunn samtidig uttak, knusing og boring. Tabell 1: Støydata og skjønnsmessig anslått andel drift i driftsperioden for maskinene. Maskin Antatt lydeffekt L WA (db) Effektiv driftsandel i driftstid (%) Uttak av murstein Knusing Boring Knusar Gravemaskin Hydraulisk pigghammar, på gravemaskin 122 Maksimalt støynivå (FAST): Borerigg (8)

7 2.2 Transport av masse Produsert masse vert køyrd ut på Fv 661, anten i vestleg retning gjennom Remmedalen til Stårheim eller i austleg retning forbi Hjelmeland til Espe og sør til Rv 15. Trafikken på Fv 661 er låg 2 ÅDT = køyretøy/døgn i Med uttaksmengder som skissert fører dette til lastebillass per år, noko som gjev ei minimal endring i trafikk på Fv 661. Støy frå vegtrafikk skal reknast som årsmiddel og endringa i trafikk fører ikkje til støy over grenseverdi eller til betydelig endring av støynivå. I nattperioden (kl :00) er det eigne maksimalstøygrenser. Med bustadar i kort avstand frå Fv 661 vil utkøyring av massar i dette området i nattperioden kunne gi støy over grenseverdi. I samråd med tiltakshavar er det vurdert som uaktuelt med nattleg utkøyring av massar. 2.3 Metode Støyen frå drift i uttaksområdet er rekna ved den standardiserte nordiske metoden for ekstern industristøy 3. Metoden reknar at støyen brer seg som i svak medvind, der lyddempinga frå vegetasjon og terreng vert lita. Utrekningane er gjort med programvara CadnaA Støysonekart er rekna i høgde 4 m over terreng, representativt for vindauga i ein låg 2. etasje. Det er rekna med mjuk mark over alt, med unntak av vegar. Det er brukt digitalt kartunderlag i SOSI-format med 1 og 5 m koter. Skogsveg er lagt inn i terrenget basert på innmåling. 4 (8)

8 3 Støygrenser Planområdet ligg innanfor område for råstoffutvinning, BRU02, i kommuneplan 4 for Eid kommune. Føresegner til kommuneplan stiller krav om reguleringsplan. Det er ikkje planlagt ny støyfølsam arealbruk i nærleiken av planområdet. 3.1 Forureiningsforskrifta Kapittel 30 i Forureiningsforskrifta har talfesta krav til støy frå knuseverk, sjå tabell 2. Støykrava er tilsvarande som for industri utan heilkontinuerlig drift i planretningslinja T , grenseverdi gul støysone. Stasjonære anlegg skal anleggjast slik at terrenget og brotkanten samt vegetasjon i størst mogleg grad vil skjerme aktivitetane i brotet og hindre direkte innsyn frå naboar. Tabell 2: Grenser for støy frå knuseverk ved bustadar, fritidsbustadar, utdanningsinstitusjonar, barnehagar mv etter kapittel 30 i Forureiningsforskrifta. Mest støyutsette fasade. Frittfeltverdiar. Måndagfredag Laurdag Kveld måndagfredag Søn- /heilagdagar Natt (kl ) Natt (kl ) L den = 55 db L evening = 50 db L den = 50 db L den = 45 db L night= 45 db L AFmax= 60 db Lden er her tolka som eit døgnmiddel for dei mest støyande døgna. Med impulsstøy eller reintonelyd er grensa 5 db lågare. For at impulsar skal vurderast 6 må dei vera: 1. av rett type det vil sei skarpe nok, 2. kraftig nok i forhold til støy som ikkje er impulsiv, og 3. mange nok Støy frå pigghammar er typisk ei impulslydkjede, og vil ha fleire enn 10 impulsar per time. Om støyen er av typen impuls, dvs. skarpe nok, vert vurdert på faglig skjønn eller med støtte i målingar etter NT ACOU 112. For at impulsane skal vera kraftige nok må støynivået frå ein impuls, angitt i LAF, vera meir enn 10 db høgare enn tidsmidla støynivå frå all anna støy ved mottakarpunktet i dei mest støyande driftstimane. Støygrensene er ei avveging mellom omsyn til at ein skal kunne drive næringsverksemd på realistiske vilkår og omsynet til dei som kan bli råka av støy. Støygrensene skal sikre eit rimelig grad av vern for dei som er råka. Når støybelastninga ligg nær gjeldande grenser, vil eit mindretal oppfatte støyen som sjenerande medan dei resterande vil sjå belastninga som akseptabel. Det er altså store individuelle forskjellar. 3.2 Støysoner Drift, brotkantar, plassering av maskiner og i kva grad terrenget vil skjerme for støykjeldene vil variere gjennom heile perioden med uttak. Det er difor ikkje mogleg å berekne eksakt den støybelastninga som drifta vil påføre omgjevnadene. Det er teke 5 (8)

9 høgde for dette ved å gjere såkalla konservative utrekningar som ikkje skal underestimere støyen. Med omsyn til detaljnivået i berekningane ser me ikkje verdien av å rekna både gul og raud støysone. Intensjonen til T-1442 vert tilfredsstilt med ei gul støysone (omsynssone). Alle støyfølsame tiltak innanfor denne støysona må vurderast spesielt. 4 Støy frå massetak - berekningar og vurderingar Uttaket av masse er delt i tre typiske driftssituasjonar, boring, uttak/massehandtering og knusing. Det er rekna støy frå kvar av desse situasjonane, samt ei resulterande omsynssone til bruk i plankart og liknande. Støyavbøtande tiltak er beskrive under dei ulike driftssituasjonane. Uttaksretninga er gunstig for støysituasjonen for den næraste fritidsbustaden på gards/bruksnr. 91/3. Skjermingseffekt frå brotkantar vil auka etter kvart som ein tek ut masse. Skjerma drift er eit generelt krav i Forureiningsforskrifta. Med driftstider som her vert støygrensa Lden = 55 db for arbeid på kvardagar mellom kl :00 dimensjonerande. Støykote for Lden = 55 db frå dei ulike driftssituasjonane i 4 m høgd over terreng er vist i vedlegg Boring Det er lagt til grunn at boring skjer intensivt i kortare periodar og utan at det er vesentleg anna drift i uttaket. Boring er ei tydelig støykjelde med særprega karakter, men ikkje slik at ho reknast som støy med innhald av reintone. Støyen bør difor vurderast etter støygrensene utan korreksjon for impulsstøy og/eller reintone. Ved boring vil ein i periodar arbeida høgt i terrenget. For å redusera støynivåa ved fritidsbustad på gards/bruksnr. 91/3 må avdekka jordmassar leggjast opp som vollar vest for og tett på områda der ein borar, samt redusert driftstid maksimalt 8 timar per arbeidsdag (mellom kl :00), dette må gjerast ved boring i skravert område i vedlegg 1. I berekning av støykote er det lagt til grunn at boring kan skje i alle delar av uttaksområdet, med skjerming og redusert driftstid i skravert område i vedlegg 1. I situasjonar der borerigg står lågare i terrenget eller godt skjerma vil støyen vera betydelig lågare. Støykote er vist i vedlegg Uttak av stein/massehandtering Den normale driftssituasjonen vil vera massehandtering med gravemaskin. Pigging vert brukt sporadisk. Pigghammar er ei impulslydkjelde og ein må difor vurdera om støygrensene skal skjerpast med 5 db. Omfanget av pigging vil vera lita (anslått til høgst 5% av driftstid) og vil hovudsakleg skje sentralt i uttaket. Sjølv med skjerpa støygrenser (5 db) vil pigging ikkje vera dimensjonerande for støykoten og det er difor rekna vidare med støygrenser utan korreksjon for impulslyd. 6 (8)

10 Ved uskjerma handtering av masse i vestleg del av etappe 3 (skravert område i vedlegg 2) må driftstid reduserast til maksimalt 8 timar per arbeidsdag (mellom kl :00). Massehandtering vil hovudsakleg skje sentralt i uttaket i nærleiken av skogsveg brukt til utkøyring av massar. I berekning av støykote er det lagt til grunn at massehandteringa kan skje i alle delar av uttaksområdet, med redusert driftstid i vestleg del av etappe 3. For andre situasjonar der massehandteringa skjer sentralt og/eller skjerma vil støyen vera betydelig lågare. Støykote er vist i vedlegg Knusing Som ved boring skjer knusing i kortare periodar. I periodar med knusing vil det vera støy frå knuseverk, samt tilhøyrande massehandtering. Slikt arbeid gjev ikkje impulsstøy og skjerping av støygrensa er ikkje aktuelt. Ved knusing kan det ikkje vera direkte sikt frå fritidsbustaden til knusar, dette kan ein oppnå ved å plassera knusar tett på brotkanten mot vest. Lausmasse kan og brukast til vollar. Generelt bør det ikkje vera fri sikt frå knusar til nokon av dei næraste bustadane. Knusing vil skje sentralt i uttaket i nærleiken av skogsveg brukt til utkøyring av massar. Det er ikkje aktuelt å knusa massar i ytterkant av uttaksområdet. Det er i berekning av støykote lagt til grunn knusing sentralt i øvre del av uttaksområdet (skravert område i vedlegg 3). Støykote er vist i vedlegg Reflektert støy Ved uttak i fast fjell vil brotkantar kunne gje lydrefleksjonar. Reflektert støy frå uttakskantane og fjellsida vil i hovudsak gå oppover og over nærliggjande bustadar. Refleksjonar frå brotkantar bak maskineri kan gje redusert effekt av skjermingsvollar. Det er rekna med refleksjonar i alle berekningane. 4.5 Vurdering Grunna stor avstand vert ingen bustadar utsett for støy over grenseverdi, Lden = 55 db. Periodar med knusing gjev dei høgste støynivåa ved omkringliggjande bustadar. Ved bustadar på Hjelmeland (gards/bruksnr. 24/13) vil uskjerma knusing gje støynivå i området Lden = 49 db. Mot vest gjev uskjerma knusing støy i området Lden = 49 db ved gards/bruksnr. 91/1. Ved vanleg drift med uttak og massehandtering ligg støynivåa 6 7 db lågare. Fritidsbustad på gards/bruksnr. 91/3 ligg tett på uttaket (ca. 80 m til ytterkant planområde) og i enkelte driftsperiodar vil fritidsbustaden få støy like over grenseverdi i Forureiningslova og hamnar i gul støysone. Dette gjeld massehandtering og boring i vestleg del av uttaket sjølv med avbøtande tiltak. Vanleg uttak og behandling av massar sentralt i uttaket gjev støynivå under grenseverdi Lden = 55 db. Gul støysone er ei vurderingssone der avvik kan tillatast gitt at avbøtande tiltak gjev ein akseptabel situasjon. 7 (8)

11 5 Konklusjon Ny detaljreguleringsplan vil tilfredsstilla dei grenseverdiar som er satt for støynivå i T og Forureiningsforskrifta for alle omkringliggjande eigedomar, utanom fritidsbustad på gards/bruksnr. 91/3, gitt dei føresetnadane som er lagt til grunn i denne rapporten angåande drift og driftstider. For å betra støysituasjonen for fritidsbustaden er det gjort avbøtande tiltak ved støykjelda, med skjerming og redusert driftstid. Ytterligare tiltak er ikkje vurdert som hensiktsmessig. Overskridingane er små (1 3 db) og det er berre enkelte kortvarige driftssituasjonar som gjev overskriding av støygrensene. Drifta skjer på kvardagar og er lite samanfattande med vanleg bruk av ein fritidsbustad. Sweco vurderer støysituasjonen samla sett som akseptabel. Ny detaljreguleringsplan kan opne for drift kvardagar frå kl :00. Utkøyring av massar kan ikkje skje i nattperioden (kl :00). Vedlagte støykotekart er konservative og syner dei mest støyande situasjonane gjennom heile uttaksperioden. 6 Referansar 1 NoMeS inkl. databaser for støykilder. KILDE Akustikk AS, Trafikktal er henta frå og er data under norsk lisens for offentlige data (NLOD) tilgjengeleggjort av Statens vegvesen 3 Environmental noise from industrial plants, General prediction method, report nr 32, Lydteknisk Lab. Lyngby, Kommuneplanen sin arealdel , Eid kommune, Retningslinje for behandling av støy i arealplanlegging, T-1442, Miljøverndepartementet, M-128. Veileder til retningslinje for behandling av støy i arealplanlegging. Miljødirektoratet (8)

12 Boring - støykote Lden = 55 db omhyllingskurve Utrekningshøgde:h = 4 m Indikator: Lden [dba] Hjelmeland - Prosjektnr: Vedlegg , , , ,2 34,

13 Uttak og opplasting - støykote Lden = 55 db omhyllingskurve Utrekningshøgde:h = 4 m Indikator: Lden [dba] Hjelmeland - Prosjektnr: Vedlegg , , , ,2 35,

14 Knusing - støykote Lden = 55 db omhyllingskurve Utrekningshøgde:h = 4 m Indikator: Lden [dba] Hjelmeland - Prosjektnr: Vedlegg , , , ,3 48,

15 VE D L E G G 4 : LYD U TTR YK K Begrep Notasjon Forklaring A - veid lydtrykknivå A - veid lydtrykknivå "Day - Evening - Night" Desibel (db) Ekvivalent lydtrykknivå LA Lden (LADEN) Lekv,T Lydtrykknivå (lydens styrke) målt eller vurdert med veiekurve A. Ofte brukes betegnelsen lydnivå med måleenheten dba. A - veid ekvivalent lydtrykknivå med 10 db tillegg for lyd som opptrer om natten (kl 23-07) og 5 db tillegg lyd som opptrer om kvelden (kl 19-23). Beskrivelsen er vedtatt som generell indikator ved vurdering og kontroll av ekstern støy i EU. Til prognoseformål skal Lden beskrives som frittfeltverdi, normalt med mottakerhøyde +4 m over terreng. Angir logaritmisk forhold mellom to verdier. I akustikk brukes desibel på to måter: 1) For å angi forholdet mellom to størrelser, og 2) For å angi absoluttstørrelse ved at man angir forholdet til en referanseverdi. For lydtrykknivå (L) er definisjonen i desibel slik: L = 10 log (P/P0), der P er lydtrykket (Pa) og P0 referanselydtry kket 0,00002 Pa.( P0 er - pr. def. - det laveste lydtrykket øret kan oppfatte) Gjennomsnittlig (energimidlet) lydnivå over et visst tidsintervall (T), f.eks. 1 minutt, 30 minutt, 1 time, 8 timer eller 24 timer. Fritt felt Lydutbredelse uten refleksjon fra vertikale flater (dvs. nærliggende bygninger/fasader). En mottaker i lydfeltet mottar lyd bare i en retning i direkte linje fra lydkilden. Lydnivået fra en punktkilde reduseres med 6 db for hver dobling av avstand. Vi sna kker ofte om frittfelt i motsetning til Ved fasade eller På fasade. Lydnivå LA Veid Lydtrykknivå. Angis da med måleenhet dba. Et mål for opplevd lydstyrke i desibel. Lydeffektnivå Lw Mål for totalt avstrålt lydenergi fra en lydkilde. Angis i desibel i forhold til en referanseverdi på W. Når lydeffektnivået er kjent kan man beregne lydnivået i en ønsket avstand fra kilden, f.eks. i nabobebyggelsen eller inne i et rom. For en lydkilde som står på hard mark og fordeler lyden likt i all retninger, ka n lydeffektnivået (Lw) omregnes til lydtrykknivået (Lp) målt i en bestemt avstand (R) ved å bruke uttrykket: Lw = Lp + 20 log R + 8 db der R = avstand i meter. Ofte brukes A - veid lydeffektnivå, LWA. Lydtrykknivå Lp Lydtrykket (P) angitt i desibel som er en logaritmisk beskrivelse i forhold til en referanseverdi på Pa. Beskrivelsen i desibel er introdusert delvis av praktiske hensyn: ellers hadde en fått et upraktisk stort spenn i verdier, og delvis fordi det samsvarer godt med ørets følsomhet. Høreterskelen Pa tilsvarer 0 db, smerteterskelen 20 Pa tilsvarer 120 db. Maksimalt lydtrykknivå Lmax (LAmax) Beskrivelse av høyeste lydtrykknivå for lyd med varierende styrke. Lmaxer svært følsomt for hvordan det defineres: hvilken tidskonstant ( Impulse, Fast, Slow ) som skal brukes og hvilke topper som skal medtas. L5AF A - veid nivå med tidskonstanten Fast på 125 ms som overskrides av 5 % av hendelsene i løpet av en nærmere angitt periode, dvs. et statistisk maksimalnivå i forhold til antall hendelser. Støy Støynivå Uønsket lyd. Mer omfattende: lyd som har negativ virkning på menneskets velvære og lyd som forstyrrer eller hindrer ønsket informasjon (signal). Populært fellesuttrykk for ulike beskrivelser av lyd (som maksimalt og ekvivalent lydnivå) når lyden er uønsket. Veiekurve A A Standardisert kurve (IEC 60651) som etterlikner ørets følsomhet for ulike frekvenser ved lavere og midlere lydtrykknivå. Brukes ved de fleste vurderinger av støy. A - kurven framhever frekvensområdet Hz og demper basslyd.