Midsund kmmune Rådmannen Vår ref: Deres ref: Saksbehandlar: Dat 2006/344-4/G10 Ann-Heidi Paulsen Orvik 05.12.2006 Alkhl g rusmiddelplitisk plan fr Midsund 2007-2010
Innhald 1.0 Bakgrunn...3 2.0 Planprsessen...3 3.0 Organisering av rusarbeidet i Midsund...4 4.0 Målsettingar innan Gd helse - rusførebygging...5 4.1 Strategiar fr arbeidet i Midsund...6 4.2 Planprsessen...8 5.0 Kartlegging, særskilte utfrdringar i Midsund...8 6.0 Øknmi...9 7.0 Aktuelle samarbeidspartnarar...9
1.0 Bakgrunn Alkhllva 1-7d seier at kmmunen skal utarbeide ein alkhlplitisk handlingsplan. Lva set ikkje krav til plana, men i rundskriv I-6/98 ser Ssial- g helsedepartementet det sm naturleg at den inneheld alkhlplitiske hvudmål, delmål g verkemiddel/ tiltak. Det er naturleg i ei slik plan å sjå på rusmiddelsituasjnen ttalt sett g ikkje berre i høve alkhl. Målet er at plana i større grad skal vere eit styringsverktøy g vere meir knkret/ frpliktande når det gjeld mål g tiltak. I den samanheng er det naturleg å sjå denne plana i samanheng med Gd helse satsinga, der Midsund kmmune hausten 2006 er invitert inn i eit interkmmunalt samarbeid i høve rus. Eit slikt samarbeid vil gje tilgng på nettverk, kmpetanse g tilskt, g plana vår må endrast fr å kunne gjere seg nytte av dette samarbeidet. Det er i førre plan sagt at plana bør bli behandla i kvar kmmunestyreperide, g ei rullering n stettar dette kravet. Midsund kmmune vart i 2005 ein partnarkmmune i fylkessatsinga, Gd Helse. Dette er eit prgram fr eit systematisk g heilskapeleg arbeid med flkehelse g livskvalitet i Møre g Rmsdal fylke. Prsjektet Gd Helse er krdinert med ei nasjnal satsing på flkehelse, jf. Strtingsmelding 16, 2002-2003 Resept fr et sunnare Nreg. I Gd Helse satsinga er førebyggjande rusarbeid eit av fem pririterte satsingsmråde. 2.0 Planprsessen Rusmiddelplitisk handlingsplan fr Midsund fr periden 2004-2008 vart sist vedtatt av Midsund kmmunestyre i sak 04/ 015, i møte den 29.april 2004. Det vart i denne sakt at plana skulle pp til rullering i kvar kmmunestyreperide. Planutvalet i Midsund kmmune vedtk planstart 16.05.06 (pl.sak 06/ 13) fr Gd helse planen. Vi ønskjer fr framtida at Rusplitisk plan skal vere ein del av Gd helse plana, på lik line med plan fr psykisk helse, plan fr idrett g fysisk aktivitet g rehabiliteringsplan. Planprsessen med Gd helse plana, viste behvet fr ei rullering av Rusplitisk plan, g planarbeidet vart starta pp administrativt parallelt med arbeidet med Gd helse plana. Vi valte å nytte administrasjnen g utvalte frivillige lag g rganisasjnar til å ta del i planarbeidet. Følgjandeer gjeve høve til uttale i planarbeidet; Kmmunelege 1 Hans Cristian Myklestul, Midsund sanitetsfrening Hilda Røberg Oppvekstrådgjevar Inger Kristin Ovesen Pedaggisk rådgjevar Trygve Brunvll Persnalsjef Frank Westad Leiar eining helse Sissel T. Orvik Barne- g ungerepresentant Reidun Karin Skgvll Opstad Ungdmsklubbleiar Rune Pedersen
Helsestasjn fr unge Rådgjevar ssialteneste Fagleiar barnevern Sund Lensmannskntr Rådgjevar Gd helse Guri Klauset/ Ann Elise Løken Marit Myklebstad Slgunn Men Lensmann Odd Jørgen Nilsen Ann-Heidi Paulsen Orvik 3.0 Organisering av rusarbeidet i Midsund Kmmunane har i dag ansvar fr å frvalte sitt alkhlplitiske g førebyggjande arbeid gjennm ei samla heilskapleg tilnærming. Der skal ivareta der nasjnale måla i ein tillempa, lkaltilpassa praksis. Frsking visar at det er behv fr betre samhandling, kvalitetssikring g tydelegare pririteringar i det førebyggjande arbeidet. Spesielt er det behv fr å styrke samhandlinga med frivillig sektr. Det førebyggande arbeidet må kvalitetssikrast gjennm dialg med ulike målgrupper m deira eigen livssituasjn g rusmiddelvanar. Deira frståing må danne basis fr krleis ein frstår prblemet, kva kunnskap ein har m prblemstillinga g ikkje minst passande g effektiv førebyggingsmetde. I Midsund er ansvaret rganisert under rådgjevar med ansvar fr ssialtenestelva i Rådmannen sin stab. Ansvaret inkluderer all saksbehandling etter ssialtenestelva, samt ppfølging av persnar i rusavvenningstiltak. Denne stillinga er tenkt inn i framtidig NAV-teneste. I tillegg arbeidar grunnsklane, helsestasjnen, psykiatrisk sjukepleiar g kmmunehelsetenesta med arbeid knytta til rus, både behandling g førebygging. Kmmunen sitt rusarbeid er avhengig av eit gdt fungerande tverrfagleg nettverk lkalt, men g gjennm fungerande interkmmunale nettverk fr kmpetanse, tilsktsmidlar g fagleg utvikling i reginen. Gd helse krdinatr vil gå inn i lkalt team fr rusførebygging saman med leiar helse, rådgjevar ssial, kmmunelege, barnevern, lensmann, leiar ungdmsklubb, grunnskulane g helsestasjnen fr ungdm. Dette er ein samarbeidsarena sm møtast ved behv, g minimum 2 gnger i året (januar g august). Gd helse krdinatr har fått sm del av sitt arbeid å vere Midsund kmmune sin kntaktpersn i det nystarta interkmmunale russamarbeidet KRUS under Møre g Rmsdal fylke si Gd helse satsing. Dette nettverket vil gje tilgng til kmpetanse, fagleg nettverk g tilsktsmidlar. I tillegg ønskjer Midsund kmmune å ha eit nært g frpliktande samarbeid med lag g rganisasjnar, privat g ffentleg verksemd g flk flest i lkalsamfunnet fr å skape trivsel g livskvalitet fr alle.
4.0 Målsettingar innan Gd helse - rusførebygging Vi ønskjer å skape gde lkalsamfunn g gd livskvalitet fr menneska sm er busett i Møre g Rmsdal fylke gjennm eit psitivt, langsiktig g heilskapeleg førebyggingsarbeid; Saman m sunne, trygge g levande lkalsamfunn. Visjn fr rusarbeidet er; Midsund kmmune skal ha ein ansvarleg rusmiddelplitikk g frvaltning, der ingen skal ta skade av eigne eller andre sine rusvanar. Mål; Vi ønskjer ein ansvarleg ruskultur blant alle aldersgruppe g i alle lkalmiljø i kmmunen Vi ønskjer ein effektiv g heilskapleg rusmiddelplitikk sm hindrar kriminalitetsutvikling, g der skadane på einskildmenneskje g samfunn blir veid mt msynet til msetting av lvlege rusvarar/ medikamenta. Fkusmråde; 1. Klargjere g redusere dei faktrane sm reduserer den fysiske g psykiske helsa gjennm rusbruk (alkhl, narktika, medisinske medikamenta l). 2. Klargjere g fremme dei faktrane sm skaper gd helse g livskvalitet, g sm gjer einskildindivid g lkalsamfunn meir rusta til å stå i mt farane med rusbruk. Arena; Ruskultur; Kva er arenaene fr rusbruk, kven ppheld seg der g kva er evt skadeleg på desse arenaene? Livsstil; Krleis plass har rus i våre lkalsamfunn, på kva tid vert unge rekruttert inn i ulike rusmiljø, på kva måte vert dei rekruttert, g kva er farane? Fellesskap; Krleis påvirkar ruskultur g livsstil i vår kmmune vårt fellesskap? Er det slik at faktrar i ruskulturen eller livsstil i vårt lkalsamfunn gjer lkalsamfunnet sårbart, der mange tek skade av rusbruk, eller er det slik at mangel på fellesskap g nettverk gjer våre innbyggjarar meir sårbare fr rusbruk?
4.1 Strategiar fr arbeidet i Midsund 1. Mbilisere freldre, barn g unge, frivillige rganisasjnar g skule til å utvikle ein inkluderande samværsfrm g tydelege grenser mt skadelege rusmiddelvanar i barn g unge sine ppvekstmiljø Priritert mråde vil vere rettleiing av freldre, g utvikling av rusmiddelfrie sner sm ungdmsklubben, lavterskel fysisk aktivitet arena styrt av ungdm, UKM sm arena fr utvikling g meistring utan ekskluderande krav m høg kunstarisk kvalitet fr å delta. Bli MOT-kmmune Oppretthalde eit gdt kulturtilbd gjennm m.a. øknmisk støtte til rusfrie tiltak. 2. Auke kmpetansen m g skape legitimitet fr bruk av alkhlplitiske verkemidlar g kntrlltiltak Priritert mråde vil vere tiltak fr å avgrense msetting, langing g frsyning av rusmidlar til mindreårige gjennm infrmasjn g kntrlltiltak. Heve debutalderen fr bruk av alkhl. 3. Utvikle tiltak fr å sjå g ppdage barn g unge sm lever i ein vanskeleg livssituasjn eller eksperimenterar med skadelege rusmiddelvanar g frmidle naudsynt hjelp Priritert mråde vil vere kmpetanseprgram g utvikling av tiltak i barnehage g vidaregåande skler. Midsund kmmune går inn sm MOT-kmmune g utdannar 2 MOTinfrmatørar (fritidsklubbleiar g barnevernsansvarleg), sm besøkjer elevane ttalt 15 gngar mellm 8. g 10.steg i grunnsklen m ulike ungdmsrelevante tema. Oppretthalde ungdmsklubben Årlege infrmasjnsmøte/ aksjnar verfr barn, ungdm g freldre t.d. av typen MOT, Rck mt rus, ANT-undervisning (alkhl, narktika, tbakk) Haldningsskapande arbeid skal starte allereie på helsestasjnen. 4. Gjere rusmiddel mindre tilgjengeleg fr mindreårige g misbrukarar Pririterte tiltak vil vere sjenkekntrll, msetningskntrll, ppfølging av pasientar med høgt frbruk av vanedannande medikament, nært samarbeid mellm pliti, ssial g barnevern på bruk av illegal alkhl g narktiske medikament. Det bør haldast eit infrmasjns-/drøftingsmøte mellm kmmunen, lensmannen g ansvarleg fr frsamlingslkala ang. bruk av alkhl ved ulike tilstellingar. Ønskeleg med auka nærvær av pliti, særleg på helg. Satsing på avvenningstiltak/ avrusingstiltak fr persnar med rusprblem, jfr ssiallvens 6-1. Restriktiv haldning i samband med nye skjenke- g salsløyve.
Ved vurdering av løyvesaker skal alkhlplitiske msyn tilleggast vesentleg vekt. Arrangement i kmmunal regi skal vere rusfrie. Det skal leggjast fram sak m ppretting av eit eventuelt ambulerande skjenkeløyve fr slutta lag, jmf. alkhllva 4-5. Oppretthalde kntrllutvalet fr alkhlmsetnad g skjenkekntrllane, jmf. alkhllva. Ein ser det sm sjølvsagt at kmmunen ved brt på lv eller føresegn i høve alkhllva nyttar dei mglegheiter fr sanksjnar sm alkhllva 1-8 legg til rette fr. 5. Hindre rekruttering til rusmiljø gjennm; Infrmasjnstiltak Støtte til etablering av rusmiddelfrie inkluderande ssiale nettverk. Oppretthalde gdt fungerande ffentlege instansar sm helsetenesta, barnevern g msrgsgruppe (beredskapsgruppe), lavterskeltilbd. Redusere frbruket g dermed skadeverknadar av rusmiddelbruk, individuelt g fr samfunnet. Auke kunnskapen m samanhengane mellm bruk/ misbruk av ulike rusmiddel. Styrke haldningsskapande arbeid mt narktika g misbruk av alkhl i skule g idrett. Freldre, skule, lag g rganisasjnar må aktivt med i førebyggjande g haldningsskapande arbeid. Det skal i kmmunen si årsmelding skrivast eit punkt m rusmiddelsituasjnen i kmmunen. 6. Styrke sjølvhjelpsarbeidet fr psykisk helse gjennm fkus på lærings-g mestringstilbd fr persnar i faresne til rusmisbruk. Styrke det kmmunale rusarbeidet sin kjennskap til Helse Midt-Nregs lærings- g mestringssentra, g ppfølging av persnar sm kjem frå avvenning/ rehabiliteringstiltak i kmmunen etter utskriving. 7. Tiltaka vi sett i verk skal vere basert på erfaring g kunnskap. Vi skal i større grad; Vite kva sm skjer Lære av det vi gjer Frske på kva sm førar til rusprblem lkalt hs ss Vite kva fr tiltak sm gjer frskjell Utnytte eksisterande kunnskap i det praktiske flkehelsearbeidet Utvikle ein plan fr pplæring g kmpetansespreiing innan rusførebygging fr vår kmmune. Ansvarsdeling: Den einskilde eining har ansvar fr å vurdere førekmst av rusrelaterte prblemstillingar, sm misbruk, ekspnering av risikfaktrar, mglege tiltak g evt behv fr kmpetanse, ressursar
eller nettverk fr å søkje å løyse utfrdringane innan eigen teneste. Behv skal g rapprterast inn i Midsund kmmune si Årsmelding, g ved rullering av kmmuneplan/ delplanar sm dekkjer avdekte prblemstillingar. 4.2 Planprsessen Psykiatriplana fr Midsund kmmune er under rullering hausten 06. Denne plana dekkjer g er styrande fr heile kmmunen si psykiatrisatsing, g er integrert i Gd helse plana. Meistringsperspektivet er eit gjennmgåande perspektiv i helsefremmande g førebyggande arbeid, g gd helse blir fte definert sm evna til å meistre kvardagens krav. I dette ligg g ei plikt til å hjelpe dei sm ikkje lengre meistrar - til igjen å verte i stand til å meistre. Kmmunen starta arbeidet med ein rehabiliteringsplan gjennm vedtak i KS 98/067, 17.06.1998. Plana vart aldri skreve ferdig, g dette arbeidet bør sluttførast innan smmaren 2007. Plana bør vise arbeids- g ppgåvefrdeling mellm kmmunen g helseføretaka, g vise krleis kmmunen g innbyggjarane kan gjere seg bruk av helseføretaka sine lærings- g meistringssenter. 5.0 Kartlegging, særskilte utfrdringar i Midsund Rusmiddelsituasjnen i Midsund skil seg ikkje i større grad frå andre kmmunar sm det er naturleg å samanlikne seg med. Dette gjeld både tilgjenge, frbruk g rusmiddelskadar. Nsituasjnen: Det er lett fr ungdm å skaffe alkhl. I flg. helsesøster blir dette stadfesta av elevar i 10.klasse ved Midsund skule. I flg. helsesøster seier elevane at dei ikkje kjenner til at stff blir brukt i miljø/ klikkar, eller i rm på festar. I flg. plitiet er det få tilbakemeldingar/ rykter vedr. bruk av narktika g alkhl frå Midsund kmmune dei t siste åra. Dette kan kanskje tyde på ein viss nedgang utan at dette er dkumentert Plitiet uttaler at det generelt er str tilgang på narktika i Mlde-reginen så det er all grunn til å vere på vakt. Det kan synast sm det er større aksept fr bruk av hasj generelt i ungdmsmiljøa utan at det spesifikt kan seiast m Midsund kmmune. Samanlikningstal fr kmmunane 2004/2005, Narktikafrbrytelser g vertredelse av alkhllven: Tala viser at Midsund er under snittet. Viser her til vedlegg. Der er t skjenkestadar i kmmunen, g tala fr skjenking siste åra viser seg sm relativt stabile. Talet på msetningsstadar i kmmunen er redusert til 3. Også her viser msetningstala fr dei siste åra å vere relativt stabile. Få/ ingen negative tilbakemeldingar frå skjenke-/g salskntrllane eller lensmann. Grupper sm er særleg utsett: Ungdm, spesielt hybelbuarar Brn i ein vanskeleg livssituasjn Persnar i krise, ramma av ulykker g stre tap (srg)
Arbeidslause Sesngarbeidarar Risiksituasjn g særskilde prblem: Heime-åleine festar/ leige av lkale utan tilsyn frå vaksne. Kntakt med eldre ungdmar/ idl / hybelmiljøet i byane (jfr uttale frå Ungdmsrådet) Ungdm sm ikkje har nk å finne på Lite vaksenkntakt/ msrgssvikt Ikkje fast stasjnert lensmann i kmmunen Lite målretta integreringsarbeid fr barn g unge med anna språk, kultur- g tradisjnsbakgrunn/ familiar med lite nettverk g stre taps-/ srgpplevingar Str del unge sm flyttar brt på hybel frå 16 år. Ungdmane sjølv hevdar det er desse sm er mest utsett fr å verte intrdusert til g brukarar av narktika g usunt frbruk av alkhl. 6.0 Øknmi Kmmunen vil kunne få tilsktsmidlar til utviklingstiltak innan dette mrådet gjennm det interkmmunale nettverket KRUS (midlar frå Shdir). I tillegg kjem skjønnstilskt, g mstillingsmidlar frå Møre g Rmsdal fylke. Vi mttek årleg kr 125 000 frå Møre g Rmsdal fylke gjennm partnarskapet med Gd Helse. I tillegg har Midsund kmmune dispnert stillingsressursar tilsvarande 50 % til Gd helse arbeidet, i tillegg til rdinære ressursar innan ssial g helse. Rusarbeidet skjer i str grad sm følgje av einskild vedtak (avvenning/ ppfølging), g førebygging gjennm rdinære budsjett innan barnevern, helsestasjn g psykisk helse. I tillegg kjem Ungdmsklubben drifta av pptrappingsmidlar fr psykisk helse, samt ulike eksterne tilskt generert fra einskildprsjekt i dei ulike einingane. Midlar til eigendel i MOT-samarbeidet, kr 60 000,-, må finnast gjennm tilføring av ekstra midlar frå Kmmunestyret, eller gjennm mpririteringar innan helse, ssial g skule. 7.0 Aktuelle samarbeidspartnarar - Frivillige lag g rganisasjnar - Sklar - Barnehagar - Helsestasjn - Kmmunelegane - Psykiatritenestene - Midt Nrsk Kmpetansesenter fr rusfaget - Barnevern - Sund lensmannskntr - Omsrgstenestene - Plan/ utvikling/ samfunn/ næring
- Lkalt næringsliv Side 10