Budsjett 2014 og økonomiplan 2014-17

Arkivsak: 13/236 Løpenummer: 13/8421 Arkivkode: FE-151 Saksbehandlar: Reidun K. Halland Saksnummer Utval Møtedato 046/13 Formannskapet 08.11.2013 052/13 Formannskapet 22.11.2013 Kommunestyret 17.12.2013 Budsjett 2014 og økonomiplan 2014-17 Kommunestyret har endeleg avgjerdsmynde i saka. Administrasjonen sitt framlegg til vedtak: 1. a) Desse nye satsingane ligg i økonomiplanen: Nye tiltak finansierte over drift 2014 2015 2016 2017 1 Ny heimel fysioterapeut 320 000 420 000 420 000 420 000 2 Auka tilskot til kyrkja 100 000 100 000 100 000 100 000 Sum 420 000 520 000 520 000 520 000 b) Desse innsparingane ligg i økonomiplanen: Kostnadsreduserande tiltak/auka finansiering 2014 2015 2016 2017 1 Generelt kutt på rammenivå; innkjøp, kurs/reise 500 000 500 000 500 000 500 000 2 KLP sparing - omlegging utg,føring 2 800 000 4 Kutt i stilling sentraladministrasjonen 300 000 300 000 300 000 300 000 5 Redusere driftsmargin frå 4,1 til 1,5 mill 2 600 000 6 Oppvekst effektivisere / tilpasse tal born 600 000 1 200 000 1 200 000 1 200 000 7 PU tenesta meir samordna ressursbruk 600 000 600 000 600 000 600 000 8 Nattevakt overgang til ambulant 1 500 000 1 500 000 1 500 000 1 500 000 9 GS omlegging drift pga ambulant nattvakt 500 000 500 000 500 000 500 000 10 Nattevakt omlegging drift Eivindvik 1 200 000 1 500 000 1 500 000 1 500 000 11 PLT generelt krav utg.reduksjon / innt. auke 600 000 600 000 600 000 600 000 12 Konsesjonskraft overgang til forvaltningsavtale 200 000 200 000 200 000 200 000 13 Eigedomsskatt hus/hytter auke med 1 promille 1 600 000 1 600 000 1 600 000 1 600 000 14 Eigedomsskatt halvere fritaksår 400 000 400 000 400 000 400 000 c) Desse bindande rammene for netto driftsutgifter i 2014 vert godkjent: Rammeområde Budsjettramme (i 1000 kr) 1xx Ymse formål * 23 541 2xx Oppvekst 48 416 3xx Omsorg 81 856 4xx Plan og utvikling 22 202 *inkl. Kyrkjeleg fellesråd kr 2 370 900

Rådmannen får fullmakt til å justere rammene for dei ulike områda i tråd med kommunestyret sitt vedtak. 2. For år 2014 skriv Gulen kommune ut forskotsskatt på inntekt og formue med dei maksimaltakstar som vert fastsett av Stortinget. 3. Med heimel i Eigedomsskattelova 2 og 3 vert i 2014 skrive ut eigedomsskatt på alle faste eigedomar i Gulen kommune. Skattesatsen blir etter 11 fastsett til 7 promille, men 3,5 promille for bustaddelen i eigedomar med sjølvstendige bustaddelar (jf 12 a). Vedtekter er godkjende i K-sak 51/08. Eigedomsskatten skal betalast i fire terminar; mars, juni, september og desember i skatteåret. a. Desse eigedommane får fritak etter 7 a) i eigedomsskattelova: a. Alle fylkesvegar b. Asheim grendahus, Austgulen grendahus, Brandangersund samfunnshus, Breidvik/Bålen grendahus, Byrknes samfunnshus, Dalsgrend grendahus, Grendahuset Gulatun, Hisarøy grendahus, Mjømna bygdehus, Nordgulfjorden grendahus, Oppedal grendahus, Sande grendahus, Sygnefest grendahus, Sørøyane grendahus, Takle grendahus, Ungdomshuset Vårtun, Brekke stadion, Eivindvik stadion, skyteanlegg på Henriksbø, skyteanlegg på Tjørnleite, skyteanlegg på indre Oppedal, Brekke MC sitt lagshus på Ortneset, Brekke bedehus, Byrknes bedehus, Dalsøyra bedehus, Fivelsdal bedehus Desse bygningane får fritak etter 7 b) i eigedomsskattelova: Sellevåg treskofabrikk på gbnr. 76/3, Lovisendal på gbnr. 130/4 og våningshuset på Skjerjehamn på gbnr. 85/2. Desse bygningane får fritak etter 7 c) i eigedomsskattelova: Bygning som heilt eller i nokon mon vert nytta til husvære (heilårsbustad), og som er/blir oppført eller rehabilitert etter 01.01.1999 til ein kostnad på minst kr 500 000, dokumentert etter faktura. Fritaket gjeld i 10 år frå den tid bygningen er/vart ferdig/rehabilitert. For bustaddelen av eigedomar (gjeld og fritidseigedomar) som ikkje vert nytta til næringsverksemd gjeld et botnfrådrag på kr 50 000 kroner av takstverdien (jf. 11). 4. Sats for etableringstilskot i 2014 vert sett til kr 40 000. For utleigeeining kr 20 000. 5. a) Slikt investeringsnivå for 2014-2017 vert godkjent (2014-summane er bindande): Brutto investeringar 2014-2017 (i 1 000 kr) 2014 2015 2016 2017 Sum IKT ymse (1100-1220) 1 000 1 000 1 000 1 000 4 000 Bil barnevern (xxxx) 300 300 Bil open omsorg Byrknes (xxxx) 300 300 Bil open omsorg PU (xxxx) 300 300 Lastebil PLT (xxxx) 500 500 Minitraktor PLT (xxxx) 100 100 Traktor PLT (xxxx) 600 600 Overvåkingssystem Eivindvik vassverk (xxxx) 500 500 Opprusting Eivindvik vassverk (xxxx) 600 600 Utbygging vassverk Sløvåg (3280) 10 000 10 000 Kloakksanering Eivindvik sone 6 og 8 (3300) 1 500 1 500 Kloakktiltak jf. Rammeplan avlaup (3310) 500 3 000 3 500 Nytt låssystem på administrasjonsbygget 600 800 1 400 Oppgradering skular (4200-4231) 1 000 1 000 1 000 1 000 4 000 Brekke skule ventilasjon 3 000 3 000 Eivindvik skule ventilasjon 3 000 3 000 Symjeanlegg (4400) 13 000 13 000

Trafikksikringstiltak (4510) 500 500 500 Investeringar kommunale vegar (4530 og 4550) 2 000 2 000 2 000 2 000 8 000 Omsorgsbustader Dalsøyra inkl. sprinkling (5270) 3 000 10 000 13 000 Enøk og varme Gulen sjukeheim (5280) 2 200 2 200 Brannsikring, enøk og oppgrad. andre bygg (5290) 500 800 800 800 2 900 Tusenårstaden Gulatinget (6150) 800 800 5 800 7 000 14 400 Oppgradering brannvern (6410) 600 600 Bustadfelt Dalsøyra (6450) 2 000 2 000 Bustadfelt Eivindvik (xxxx) 3 000 3 000 Rehabilitering/nybygg Eidsbotn barnehage 300 5 000 5 000 10 300 Dementavdeling Gulen sjukeheim inkl. sprinkling 300 2 000 5 000 3 000 10 300 Utviding Brekke barnehage 300 3 000 5 000 8 300 Eigenkapitalinnskot - KLP (7020) 500 500 500 500 2 000 Sum 27 400 29 400 32 700 34 600 124 100 b) Investeringane i 2014 skal finansierast slik: Finansiering av brutto investeringar 2014 Alle tal i 1000 kr Lån 9 700 Disposisjonsfond 1 300 Disposisjonsfond: NORM-fond 11 080 Mva.komp. frå investeringar 4 420 Eigne tilskot 200 Tilskot frå andre 700 Sum 27 400 c) I tillegg skal investeringsbudsjettet for 2014 innehalde ei ramme for nye startlån på kr 2 mill. og inntekter frå sal av eigedommar med netto kr 0,2 mill., som skal tilførast ubunde investeringsfond. d) Ikkje fullførte investeringsprosjekt frå 2013 vert å ta stilling til overføring av i eigen sak. 6. Låneopptak i 2014 på kr 9,7 mill. til investeringar og kr 2 mill til vidare utlån (startlån) vert godkjent. 7. Framlegget til budsjett 2014 og økonomiplan 2014 2017 vert godkjent. Behandling i Formannskapet 08.11.2013: Nye framlegg: Felles Formannskapet tek framlegget frå rådmannen til orientering, og avventar behandling til neste møte. Røysting: Samrøystes FSK-046/13 Vedtak: Formannskapet tek framlegget frå rådmannen til orientering, og avventar behandling til neste møte.

Sakstilfang Nye vedlegg: Budsjett 2014 og økonomiplan 2014-2017. Fråsegn frå HOP Budsjett 2014 og økonomiplan 2014-2017. Fråsegn frå råd for menneske med nedsett funksjonsevne Budsjett 2014 og økonomiplan 2014-2017. Fråsegn frå eldrerådet Budsjett 2014 og økonomiplan 2014-17-fråsegn frå HPU Budsjett 2014 og økonomiplan 2014-2017. Fråsegn AMU Budsjett 2014 og økonomiplan 2014-2017 - framlegg til hovuddokument Ny stilling fysioterapeut ansvar 310 Vedlegg til FSK-046/13 Reduksjon stilling ambulerande nattevakt sone Brekke ansvar 375 RedusereStillingarOppvekst Vakanse- og auka inntekter ansvar 400 Reduksjon stilling nattevakt Eivindvik sone ansvar 371 PU samordne bruk av dagsenter samordning av ressursar ansvar 376 Budsjettinnspel til Gulen kommune - vedlikehald og investeringar 2014-2017 Vedlegg - Statistik sentralbyrå Sak 14/13 - Budsjettinnspel til Gulen kommune Sak 13/13 - Vedlikehald og investeringar --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Administrasjonen si saksutgreiing: Bakgrunn for saka: I K-sak 72/09 vedtok kommunestyret at administrasjonen skal legge fram for formannskapet eit framlegg til saldert budsjett og økonomiplan. Deretter tek det politiske nivået over styringa fram mot endeleg vedtak i kommunestyret. Rådmannen legg i denne saka fram eit hovuddokument i økonomisk balanse. Dokumentet er basert på lover og føresegner, samfunnsdelen i kommuneplanen og vidareføring av drifta i dag. I tillegg er det tilrådd endringar i drifta gjennom nye tiltak og omprioriteringar ut frå politiske vedtak som er gjort både sentralt og lokalt i løpet av 2013. Til slutt er det gjort framlegg om investeringar som vi meiner bør gjerast for å vere godt rusta for framtidig utvikling. Den administrative prosessen har involvert einingsleiarane og andre tilsette i kommunen, fagorganisasjonane og verneombod. Vurderingar: A. Drift I statsbudsjettet er det berekna at løns- og prisveksten for kommunesektoren vert på 3 % frå 2013 til 2014. Gulen kommune kan rekne med ein vekst i inntektene på 4,5 %, noko som er høgre enn gjennomsnittsveksten i fylket, men rett under gjennomsnittsveksten i landet. Dette skuldast først og fremst at vi har lågare vekst i folketalet i høve landet. Budsjettframlegget er basert på vidareføring av drifta pr oktober 2013, justert for kjende, vedtekne endringar. Inntektene er berekna etter dei mest positive men realistiske modellane for rammeoverføring og skatteinntekter. Heile summen vi reknar med å få i NORM-avgift vert brukt i drifta. Det er lagt inn ei driftsmargin på kr 1,5 mill. Kommunen var utan driftsmargin i budsjett 2013 ut i frå ei vurdering om at dette kunne forsvarast for 2013, av di ekstraordinære inntekter føregåande år har ført til større avsetningar. Dersom ein såg dei 3 siste åra i samanheng oppfylte kommunen likevel krav til 3 % gjennomsnittleg driftsmargin.

Den situasjonen har no endra seg. Administrasjonen vil ikkje rå til at ein fortset utan å ha ei driftsmargin. Det gjer situasjonen svært sårbar. Tabell fondsmidler utvikling: Fond pr 31.12.13, grove tal (31.12.12 i parantes) Mill. kr Disposisjonsfond 8,4 (12,6) Premieavvikfond 7,4 ( 9,5) NORM-fond 20,0 (28,1) Ubunde investeringsfond 0,5 ( 1,4) Sum 36,3 (51,6) Som vi ser av tabellen over har kommunen noko fondsmidlar, men det er sterkt nedadgåande. Sidan kommunen oppnådde økonomisk balanse i 2006, har kommunen opplevd nokre år med høgre inntekter og meir handlefriheit. I dag ser vi det tydeleg igjen på utgiftssida. Når no inntektssida ikkje lenger heng med betyr det at vi igjen står i ein situasjon med underbalanse. Med desse føresetnadane, har vi ein underbalanse på om lag 13,3 mill. kr i budsjettet for 2014. Utfordringane for budsjettframlegg for 2014 ligg i hovudsak i: Heilårsverknadar av nye stillingar som vart vedteke i budsjett for 2013. Dette gjeld i hovudsak helse og pleie- og omsorg. Heilårsverknad av stillingar knytt til nye brukarar innan PU. Sterk auke i pensjonskostnader KLP (større krav til avkastning + at alle stillingar skal inn). Auka utgifter til legevakt etter overgang til NLV. Høgare lønns- og prisauke enn berekna, fordi vi har større del av utgiftene som løn enn gjennomsnittsberekninga byggjer på. Rådmannen finn det derfor naudsynt å føreslå både innsparingstiltak på drift, og auke i inntektene. I tillegg til tiltak som ligg i rådmannen sitt forslag, er det nokre andre forslag som administrasjonen meiner er forsvarleg å gjennomføre, og som kan fremjast som alternativ. Det er også utarbeidd ei liste over tiltak som er ynskjelege å legge inn i drifta, men som rådmannen ikkje har funne rom for. Omtale av enkeltelement i framlegget. 1. Auka inntekt. Det vert føreslått å auke satsen for eigedomsskatt med 1. I tillegg vert det føreslått å halvere lengda på fritak for nybygg/rehabilitering til 10 år. Inntektsauke: kr 2 mill. 2. Bruk av tidlegare avsett pensjonsfond. KLP skisserer at kommunen sine pensjonsutgifter for 2014 vil auke frå kr 15 mill. til kr 19 mill. Kommunen har hatt som praksis at ein kostnadsfører heile årets pensjonsutgift, dette er definert som at ein amortiserer på 1 år. Det er då gjennomført ei frivillig fondsavsetning. Dei fleste andre kommunar gjennomfører ein modell med kostnadsføring av pensjonsutgifta pluss/minus premieavvik, og amortiserer på 10 år. Ulempa med denne modellen er at kommunane bygger seg opp ein pensjonsgjeld. Gulen kommune sin modell inneber at ein ikkje bygger opp noko pensjonsgjeld, men det inneber at det vert store variasjonar frå år til år kva gjeld påverknad på driftsbudsjettet. Så lenge kommunen har gode rammer kan kommunen tole store fluktuasjonar kva gjeld pensjonskostnader, men når rammene er knappe er det behov for meir forutsigbarheit.

Administrasjonen vil ikkje tilrå at ein endrar praksis no, mykje fordi ordninga no er under endring. Det ligg no ute ei høyring der staten går for ei innstramming av kommunane sine moglegheiter til å skubbe på kostnadane. I høyringa ligg det forslag om 7 eller 5 års fordeling av premieavvik. Høyringsfrist er i januar 2014 og endringa vil gjelde frå 2015. Administrasjonen vil tilrå at ein no avventar nye endringar for deretter å ta ein grundig gjennomgang for val av framtidig modell. For 2014 budsjettet ser imidlertid administrasjonen behov for å utjamne den sterke auken i noko grad. Framtidige pensjonskostnader veit vi lite om, men ein kan på bakgrunn av den generelle kunnskapen ein har, samt utviklinga/fluktuasjonane dei seinare år sein noko om korleis ein trur trenden vert dei neste åra. Modellen under har teke utgangspunkt i ulike måtar vedr. føring av pensjonskostnader. Alternativ 1 er 10 år amortisering. Etter våre berekningar vil Gulen kommune få låge pensjonskostnader dei første åra, men vil med denne modellen bygge seg opp ein ikkje bokført pensjonsforpliktelse. Alternativ 2 er dagens modell. Denne gjev store årlege sprang. Alternativ 3 er ein modell med 1 år amortisering, men ikkje avsetning til det frivillige fondet. Alternativ 4 er ein modell der ein framleis amortiserer på 1 år, men brukar tidl avsett fond til å jamne ut topp og botn, slik at ein får ei jamn og forutsigbar utvikling. Administrasjonen vil tilrå at ein for 2014 går for bruk av modell 4. I tråd med dette vert avsettinga til premieavviksfondet tilrådd redusert med kr 2,8 mill. i 2014 i høve til tidlegare praksis. For 2015 har ein forventning om at avsetninga til fondet må aukast med kr 1 mill. igjen. 3. Driftsmargin. Det vert føreslått å redusere denne til eit minimum på kr 1,5 mill. Administrasjonen kan ikkje tilrå at ein køyrer nye år utan driftsmargin.

4. Innsparingstiltak. Det vert føreslått å ikkje gjennomføre desse tidlegare vedtekne tiltaka: a. Innføre eigen nattevakt i Brekke. Tilsette nattevaktar i dag knytt til Byrknes vert omdisponert/plassert i Dalsøyra sone og nytta som ambulant nattevakt for sone Byrknes, Dalsøyra, Brekke. Innsparing kr 1,5 mill. b. Opprette 20 % stilling som klimakoordinator. 5. Nye innsparingstiltak: Ymse; her legg vi inn eit generelt innsparingskrav på kr 0,5 mill. Einingane må ta ein generell gjennomgang og vurdere innstramming på innkjøp, kurs og reiser. Viser også til KLP vurdering referert over. I sentraladministrasjonen vert det foreslått ei innsparing tilsvarande 0,5 st. Dette kan skje gjennom effektivisering, meir prosjektarbeid eller vakanse. Oppvekst, sjå eige tiltakskort. Omsorg, sjå eige tiltakskort. PLT får eit generelt innsparingskrav. Sjå eige tiltakskort. 6. Av nye tiltak har rådmannen berre funne rom for ny stilling som fysioterapeut og ei auka av kyrkja si ramme. Gulen kommune tok bort ei stilling som fysioterapeut som eit innsparingstiltak i 2006. Denne stillinga bør på plass att, både for betre behandling og for å kunne drive førebyggjande arbeid i tråd med Folkehelselova. Kyrkja melder om behov for auka driftsramme. Dette for å kunne auke det løpande vedlikehaldet/mindre investeringar. Det kostar svært mykje å halde 3 kyrkjer, men vi må likevel ikkje komme i ein situasjon der kyrkjene forfell. Det er ei lang liste over driftstiltak som det ikkje er funne rom for. Administrasjonen si prioritering av slike tiltak: 1. 0,3 st. knytt til framandspråklege elevar. Pr no har administrasjonen vurdert det slik at dette behovet må sjåast i samanheng med tiltak for justering av drift etter barnetal. 2. 20 % stilling for oppfølging av klimaplan vart vedteken i staden for å auke kulturkonsulentstilling frå 80 % til 100 %. Dette skulle finansierast med prosjektmidlar. Administrasjonen har ikkje lukkast med å finne den naudsynte finansieringa og har i løpet av året måtte omprioritere arbeidet over på kompetanse- /tilflyttingsarbeid (vedteke gjennomført med 20 % innanfor administrasjonen si ramme). 3. Oppretting av frivilligsentral. 4. Det burde vore sett av ein pott på kr 100 000 til mindre tiltak knytt til arbeidsmiljø. Skulane melder om behov for opprusting av kjøkken og utskifting av gardiner frå 1974. Dei innmelde ynskja må no sjåast i samanheng med skulepakkemidlar. Det er imidlertid ikkje ynskjeleg å lånefinansiere så stor grad av løpande oppgradering som det no kommunen legg opp til. B. Investering. I høve til førre økonomiplan er no investeringsprosjekta gjennomgått og budsjettsum oppjustert til eit nivå som administrasjonen meiner er meir realistisk. Det gjort framlegg om nokre nye større tiltak:

Brutto investeringar 2014-2017 (i 1 000 kr) 2014 2015 2016 2017 Sum IKT ymse (1100-1220) 1 000 1 000 1 000 1 000 4 000 Bil barnevern (xxxx) 300 300 Bil open omsorg Byrknes (xxxx) 300 300 Bil open omsorg PU (xxxx) 300 300 Lastebil PLT (xxxx) 500 500 Minitraktor PLT (xxxx) 100 100 Traktor PLT (xxxx) 600 600 Overvåkingssystem Eivindvik vassverk (xxxx) 500 500 Opprusting Eivindvik vassverk (xxxx) 600 600 Utbygging vassverk Sløvåg (3280) 10 000 10 000 Kloakksanering Eivindvik sone 6 og 8 (3300) 1 500 1 500 Kloakktiltak jf. Rammeplan avlaup (3310) 500 3 000 3 500 Nytt låssystem på administrasjonsbygget 600 800 1 400 Oppgradering skular (4200-4231) 1 000 1 000 1 000 1 000 4 000 Brekke skule ventilasjon 3 000 3 000 Eivindvik skule ventilasjon 3 000 3 000 Symjeanlegg (4400) 13 000 13 000 Trafikksikringstiltak (4510) 500 500 500 Investeringar kommunale vegar (4530 og 4550) 2 000 2 000 2 000 2 000 8 000 Omsorgsbustader Dalsøyra inkl. sprinkling (5270) 3 000 10 000 13 000 Enøk og varme Gulen sjukeheim (5280) 2 200 2 200 Brannsikring, enøk og oppgrad. andre bygg (5290) 500 800 800 800 2 900 Tusenårstaden Gulatinget (6150) 800 800 5 800 7 000 14 400 Oppgradering brannvern (6410) 600 600 Bustadfelt Dalsøyra (6450) 2 000 2 000 Bustadfelt Eivindvik (xxxx) 3 000 3 000 Rehabilitering/nybygg Eidsbotn barnehage 300 5 000 5 000 10 300 Dementavdeling Gulen sjukeheim inkl. sprinkling 300 2 000 5 000 3 000 10 300 Utviding Brekke barnehage 300 3 000 5 000 8 300 Eigenkapitalinnskot - KLP (7020) 500 500 500 500 2 000 Sum 27 400 29 400 32 700 34 600 124 100 Investeringstiltak som fekk løyving i 2013, men som ikkje er gjennomført, står på lista utan løyvingar i 2014. Det vert tidleg i 2014 lagt fram eiga sak for kommunestyret om løyvingar frå 2013 som skal overførast til 2014, eventuelt om det er tiltak som skal gå ut. Administrasjonen vil elles peike på at lista over investeringstiltak er lang. Med noverande administrativ kapasitet kan det vere vanskeleg å få klargjort alle for utføring etter tidsplanen. Viser til hovuddokumentet for meir detaljar.