U N I V E R S I T Y O F B E R G E N Digital Learning Communities PEK-prosjektet Teach As We Preach Samandrag Teach As We Preach -gruppa Rune Johan Krumsvik Kariane Westrheim Eva Sunde Ketil Langørgen Kristine Ludvigsen Institutt for pedagogikk Det psykologiske fakultet Universitetet i Bergen Digital Learning Communities Telefon Telefaks Postadresse Besøksadresse Christiesgate 13 Bergen side 1 av 7
PEK-prosjekt Teach As We Preach - digital kompetanse som ein del av lærarutdannaren si profesjonelle utvikling har vore i gong i lærarutdanninga i cirka to og eit halvt år. Bakgrunnen for prosjektet var m.a. tufta på røynslene som vart trekt frå eit VideoPaper-prosjekt som gjekk føre seg i fagmiljøet (pedagogikk i lærarutdanninga, UiB) mellom 2006-2008. Målet med dette prosjektet var å fokusere på profesjonell utvikling og kollegabasert opplæring med bruk av IKT som ein integrert del av utviklingsprosjektet. Det ein særskilt hadde fokus mot her var å fokusere på korleis forbetre lærarutdannaren si undervising både i seminara og under førelesingar på PPU. Ein hadde òg eit blikk mot korleis ein kunne bringe inn multimodalitet i studentane sine pensumtekstar. Bruk av videoopptak var ein sentral del av dette prosjektet og to publikasjonar vart publisert som VideoPaper (dvs. vitskaplege artiklar som kombinerer tekst og autentiske videoopptak frå undervisingssituasjonar): Smith, K. & Krumsvik, R. (2007). Video papers - a means for documenting practitioners' reflections on practical experiences: The story of two teacher educators. Research in Comparative and International Education, 2 (4), 272-282. Krumsvik, R. & Smith, K. (2009). Video papers an attempt to narrow the notorious gap between theory and practise in Teacher Education. Special issue, Technology, Pedagogy and Education. 3(18) 269-278, Erfaringane frå dette prosjektet vart så lagt til grunn for det komande PEK-prosjektet, men her vart fokuset retta meir inn mot IKT og digital kompetanseheving. Difor vart føremålet med dette PEK-prosjektet korleis ein kan betre den digitale kompetansen blant dei som underviser i lærarutdanninga (og andre tilsette ved UiB), samt utvikle teoretiske- og 2
didaktiske modellar for bruk av IKT i undervisninga ved Universitetet i Bergen. Prosjektgruppa for dette prosjketet har bestått av Eva Sunde, Ketil Langørgen, Kariane Westrheim og Rune J. Krumsvik, og alle i gruppa har gjort dette som ein del av si profesjonelle utvikling. Difor har prosjektet gått i bølgjer tidvis har vi hatt hyppige samlingar i andre periode har det vore sjeldnare. Sidan prosjektet er noko som blir gjort på toppen av alt anna og har vore relativt lite i omfang, var det naturleg å vere ei lita gruppe og heller over tid fylgje ringer i vatn -prinsippet. Det har primært vore eit utviklingsprosjekt, men har òg hatt ein liten forskingsdel integrert i seg (basert på dei tilsette sin forskingsdel i stillingane sine). Denne forskingsdelen har vore tufta på Design Based Research (Design Based Research Collective 2003) der nokre intervensjonar har vore prøvd ut under utviklingsprosjektet. Vi har hatt ei rekkje møter, workshop's og internseminar i gruppa i løpet av denne perioden og tidvis har ein òg invitert inn alle i fagmiljøet til slike internseminar. Prosjektet er utvikla med bakgrunn i nyare styringsdokument, med særskilt fokus på: Relevans i forhold til Kvalitetsreforma (UFD 2003): 1) Nye undervisingsformer 2) Følgje opp studentevalueringar 3) Etter-vidareutdanning for vitskapleg tilsette Relevans i forhold til NOKUT (2006) si nasjonale evaluering av lærarutdanninga: 1) Behovet for praksisnær undervising 2) Heve lærarutdannarar sin kompetanse på nokre felt Relevans i høve til LK06 (KD 2006): 1) Bruk av digitale verkty som den femte basiskompetanse i alle fag på alle årstrinn Relevans i forhold til NIFU Step (2007) si evaluering om lærarutdannarar sin digitale kompetanse: 1) Gap mellom lærarutdanning og praksisfelt 2) Låg digital kompetanse blant lærarutdannarar Relevans i forhold til ITU-Monitor (2007, 2009) sin nasjonale survey: 1) 3 av 4 lærarar i skulen manglar tilstrekkelig digital kompetanse 2) Lærarutdanninga legg for lite vekt på IKT og digital kompetanse for lærarstudentane. Relevans i forhold til Stortingsmelding nr. 11(2008-2009, Læraren, Rollen og Lærarutdanninga, LK06 (KD 2006): 1) Bruk av digitale verkty som den femte basiskompetanse 2) pedagogikkfaget i GLU er ansvarleg for dei grunnleggande ferdigheitene I tillegg hadde studentorganisasjonane i Noreg i 2011 ei kampanje som setje søkjelys undervising og studiekvalitet i høgare utdanning (sjå illustrasjon frå denne kampanjen under). 3
PEK-prosjektet har òg lagt vekt på relevant teori og forsking knyta til utvikling av digital kompetanse blant lærarutdannarar (og andre faggrupper) basert på nasjonale og internasjonale publikasjonar (t.d. Erstad 2005; Krumsvik 2006b; Kirschner, Twidle, Sorensen, Childs, Godwin and Dussart (2006); Wubbels & Brekelmans, 2008). Sidan fleire av desse studiane viser at lærarutdanningar internasjonalt har hatt lite fokus på dette området, samt har kome relativt kort i si pedagogiske tenking rundt IKT i undervising, har det vore eit mål i PEK-prosjektet å òg trekkje vekslar på praksisfeltet sin pedagogiske bruk av IKT. Difor har samarbeid med skular òg vore ein viktig del av dette PEK-prosjektet. Ei anna side ved dette har vore å trekkje vekslar frå andre fagstudium ved UiB som har relevans for lærarutdanning (t.d. ved å studere IKT i plenumsførelesingar som fenomen på bachelorstudium i psykologi og pedagogikk, har dette gitt nyttig input i høve til plenumsførelesingar i lærarutdanninga). Dette er delvis også gjort fordi pedagogikkdelen i lærarutdanninga har ein intensiv og avgrensa undervisingsperiode kombinert med relativt lite IKT-bruk, som gjer det tidvis vanskeleg å få tilgang og studere alle dei fenomen vi har vore opptekne av. Intensjonen med å òg studere andre fag er at vi legg til grunn at det er stor overføringsverdi mellom fag, førelesingar og seminar rundt IKT og digital kompetanseheving ved UiB. Første del av prosjektet vart gjennomført i 2008/2009 og la særskild vekt på korleis ein kan nytte digitale verkty i plenumsførelesingar i lærarutdanninga (dette for å ha eit avgrensa, realistisk fokus, samt for å prøve å forbetre plenumsførelesingane). Enkel innføring i bruk av presentasjonsverkty, samt kollegabasert støtte vart vektlagt i denne fasa. For å få med studentane sine stemmer vart også dei trekt med i prosessen rundt feedback 1 til gruppemedlemmane og på denne måten fekk ein fram eit meir heilskapleg bilete om kvar 1 Her nytta vi både Live survey (feedback via audience response system) under førelesingane og survey via Mi Side (feed forward) for å få lærarstudentane si vurdering av intervensjonane. 4
PEK-prosjektet Teach as we preach skoen trykte, samt kva som var bra. Det vart òg kjøpt inn ein del digitale verkty i denne fasa (software, hardware, ARS) t.d. for å kunne prøve ut nye måtar for formativ vurdering under og etter plenumsførelesingar. Andre del 2009/2010 la vekt på å bygge vidare på erfaringane frå første fasa og knyte dette meir inn i ei didaktisk tenking. Difor fekk dei involverte på gruppa introdusert og prøvd ut ein ny digital didaktikkmodell (Krumsvik & Almås 2009) som eit planleggingsverkty for undervisinga. Erfaringar vart løfta fram og drøfta i gruppa. Røynsler frå denne delen blei presentert på ein nordisk pedagogikk-konferanse (NERA) i 2009. I denne perioden vart det òg supplert med innkjøp av nokre digitale verkty (software, hardware), samt at ein hadde ein vitskaplege assistent, Kristine Ludvigsen, i ei delstilling som støttefunksjon i prosjektet. Vi har her lagt vekt på at denne vitskaplege assistenten har hatt høg digital kompetanse sjølv og gjennom denne perioden har ein brukt PEK-midlar for at ho skal få delta på kurs, kjøpe relevant programvare, og liknande for å heve sin kompetanse innanfor datastøtta analyseverkty som t.d. SPSS, Nvivo, VideoPaper, og liknande. Dette for at ho i neste omgang skal vere ei støtte i fagmiljøa rundt bruk av digitale verktøy ved å halde internseminar og å drive kollegabasert opplæring. Det kan òg nemnast at det i 2009/2010 vart det òg teke eit initiativ på tvers av heile fagmiljøet i høve til å ta i bruk læringsplattforma It s Learning, slik at ein kunne førebu studentane på det digitale verktyet praksisskulane nytta mest, samt at ein kunne prøve å heve den digitale kompetansen i fagmiljøet vårt. Vi fekk difor 220 gratis lisensar i skuleåret 2009/2010 til utprøving både blant studentar og lærarutdannarar og det vart gjennomført ei enkel kursing i It s Learning både blant studentar og tilsette. Tredje del av PEK-prosjektet vart planlagt for perioden 2010/2011 og her har m.a. gruppa lagt vekt på å formidle erfaringar frå prosjektet så langt ved å prøve å publisere ein artikkel 5
saman. Det andre vi ønskjer gjennomført i denne fasa er å dele erfaringar med kollegaer i lærarutdanninga (pedagogikkdelen) gjennom ei miniseminarrekke vår/haust 2011, der både prosjektgruppa og den vitskaplege assistenten har vore hovudansvarlege for dette. Erfaringane så langt har bore preg av både interessante moglegheiter, utfordringar og dillemma når ein arbeider med denne type utviklingsprosjekt. Vi kan seie at prosjektgruppa har etablert ein kultur for deling og refleksjon over bruk av digitale verktøy som kan gi ein vinst i tida framover dersom ein får realisert ein del mål vi har sett oss i prosjektet. Alle desse ups and downs i prosjektet har mellom anna vore presentert under Utstein seminaret 2009 der både høgskular, universitet og skuleigarar var representert med lærarutdannarar og andre tilsette. Det har òg vore interne seminar ved UiB der førebels funn har vorte presentert for kollegaer ved HF-fakultetet, ved SiU og delvis på den årlege lærarutdanningskonferansen ved UiB (2009). Førebelse erfaringar og funn har òg vore presentert under NORDITEL-konferansen 2010 (Sverige, som hadde fokus på lærarutdannaren sin digitale kompetanse), med eitt paper under forskingskonferansen NERA 2008 i København, og eitt paper under NERA 2009 i Trondheim der alle i PEK-gruppa deltok. Det vart halde foredrag om prosjektet under den nasjonale konferansen Kvalitet i fleksibel høgre utdanning på Lillehammer og den nasjonale UiB-konferansen Store forventninger: Hvordan vet vi at studentene har fått det forventede læringsutbyttet? våren 2013. Det har vorte arbeidd vidare med det nemnte paperet med tanke på publisering av vitskapleg artikkel og denne vart publisert våren 2012 i det vitskaplege tidsskriftet Högre Utbildning (Krumsvik, Westrheim, Sunde & Langørgen 2012). I tillegg er det publisert tre artiklar som har tilknyting til dette PEK-prosjektet: Krumsvik, R. & Almås, A.G. (2009). The Digital Didactic. In, R. Krumsvik (ed.), Learning in the Network Society and Digitized School. New York: Nova Science Publishers. Krumsvik, R. (In press). Feedback clickers in plenary lectures - a new tool for formative assessment? In L. Rowan & P. Bigum, Future Proofing Education: Transformative approaches to new technologies and student diversity in futures oriented classrooms. London: Springer. Krumsvik, R. & Ludvigsen, K. (2012). Formative e-assessment and learning outcome in higher education. Nordic Journal of Digital Literacy 1(6), 36-54. Krumsvik, R., Westrheim, K., Sunde, E. & Langørgen. K. (2012). "Teach as we preach" - lærerutdannerens digitale kompetanse. Högre Utbildning, 2(2), 93-108 6
I tida framover ønskjer ein å dra med våre erfaringar og legge vekt på miniseminar der både konkret bruk av digitale verkty blir presentert ( hands on -fokus) og drøfta, slik at ein kan legge til rette for ei vidare digital kompetanseheving i fagmiljøet ved kollegabasert opplæring og etter ringar i vatn -prinsippet. Som ein del av dette ønskjer ein også tidvis å ha fokus mot ein meir substansiell didaktisk og etisk refleksjon rundt bruk av digitale verkty i førelesingar, seminar og i praksis ( heads-on -fokus). Difor vil vi ein gong i månaden arrangere slike miniseminar for tilsette i fagmiljøet, der dei som vil kan delta. For at dette skal vere mogleg å få til vil vi halde fram med å søkje nye PEK-midlar, slik at vi kan vidareføre dette utviklingsprosjektet. 7