Bremanger kommune kontroll av budsjett 2014 og økonomiplan 2014 2017

Sakshandsamar: Kåre Træen Vår dato Vår referanse Telefon: 57643004 05.03.2014 2014/30-331.1 E-post: fmsfktr@fylkesmannen.no Dykkar dato Dykkar referanse 03.01.2014 Bremanger kommune Postboks 104 6721 Svelgen Bremanger kommune kontroll av budsjett 2014 og økonomiplan 2014 2017 Bremanger kommunestyre har i møtet 12.12.2013, sak nr. 76/13, handsama og vedteke budsjett 2014 og økonomiplan- og handlingsplan 2014 2017. Kommunen er innmeldt i Robek (register for kommunar som er underlagt statleg betinga kontroll og godkjenning). Fylkesmannen skal derfor føre kontroll og godkjenne budsjett, økonomiplan og låneopptak. Budsjett 2014 er godkjent. Økonomiplan- og handlingsplan 2014 2017 er ikkje godkjent. Godkjenning av låneopptak blir handsama når økonomiplanen er godkjent. Sakshandsaming Fylkesmannen har ikkje merknader til kommunen si sakshandsaming. Vi legg til grunn at formannskapet si innstilling til budsjett og økonomiplan, med alle framlegg til vedtak, har lege ute til offentleg gjennomsyn i minimum 14 dagar, jf. kommunelova 44 nr. 7 og 45 nr. 3. Skatteinntekter/rammetilskot frie inntekter Kommunen har i budsjettering av inntekt på skatt og formue og rammetilskot lagt til grunn prognosar etter statsbudsjettet for 2014. Sum skatt og ramme er budsjettert med 246,1 mill. kroner. Siste prognosemodell til Kommunenes sentralforbund (KS) tek utgangspunkt i vedteke statsbudsjett for 2014, med innbyggjartal per 01.07.2013 for utgiftsutjamninga, og 01.01.2014 for skatt og inntektsutjamninga. Ut i frå dette er prognosen at Bremanger kommune for 2014 får 244,7 mill. kroner i skatt og rammetilskot, som er 1,4 million lågare enn det kommunen har budsjettert med. Kommunen hadde i 2013 eit nærast uendra folketal (+ 5), medan landet auka med 1,1 %. Det er dette som er lagt til grunn i KS sin siste prognosemodell. Skatteinntekter og rammetilskot er budsjettert i samsvar med statsbudsjettet for 2014. Siste prognosen til KS har folketal per 01.01.2014 som grunnlag for skatteberekningar, medan kommunen har som i statsbudsjettet brukt folketal per 01.01.2013. Med lågare vekst i folketal i kommunen enn for landet, betyr det ein netto reduksjon på 1,4 mill. kroner i prognose for skatteinntekter og inntektsutjamning for 2014. Etter at revidert nasjonalbudsjett 2014 er framlagt, må kommunen revidere inntektene for rammetilskot og skatteinntekter. Hovudkontor Landbruksavdelinga E-post: Njøsavegen 2, 6863 Leikanger Fjellvegen 11, 6800 Førde fmsfpost@fylkesmannen.no Telefon: 57 64 30 00 Postboks 14, 6801 Førde Internett: Telefaks: 57 65 33 02 Telefon: 57 64 30 00 www.fylkesmannen.no/sfj Org.nr 974 763 907 Telefaks: 57 82 17 77

2/5 Driftsresultat og balanse Etter tidlegare tap på plasseringar i verdipapir, hadde kommunen per 31.12.2012 eit akkumulert underskot på 170,7 mill. kroner. Førebelse tal frå rekneskapen 2013 viser at kommunen klarer å dekkje inn 25,1 mill. kroner, som er i samsvar med budsjett. Kommunen har ein plan fram til 2018, for inndekning av akkumulert underskot. Det er budsjettert med auke i inntekter frå eigedomsskatten på 6 mill. frå 2013, til 36,5 mill. kroner i 2014. Dette som følgje av innføring av eigedomsskatt på bustad- og fritidseigedomar og nye takseringar for kraftanlegg/-liner. Det er budsjettert med ei moderat auke i rentenivået på lån, frå 3,3 % i 2014 til 3,5 % frå 2015. Renteinntekter er auka med 0,8 mill., til 6,8 mill. kroner i 2014. Grunnlaget for dette er oppbygging av likviditet i påvente av rettslege avklaringar i Terra-saka, og ein forventa auke i renta. Avdrag på 12,5 mill. kroner i 2014, er budsjettert etter kommunelova sine reglar om minimumsavdrag. Gevinst for sal av konsesjonskraft er budsjettert til 7 mill. kroner, tilsvarande som i 2013. Inntekter frå heimfall er budsjettert med 6 mill. kroner, ein mindre reduksjon frå 2013. I budsjettering av pensjon er det lagt inn eit positivt premieavvik (inntekt) på 3,5 mill. kroner kvart år i perioden. Kommunen har lagt til grunn prognose for 2014 frå KLP, som viser eit positivt premieavvik i på 9,7 mill. kroner og sum utgiftsføring av amortisert premieavvik på 2,1 mill. kroner. Kommunen har som målsetjing å oppretthalde tenestetilbodet og kvaliteten i tenestene til innbyggjarane, og samstundes gjennomføre planen for inndekning av det akkumulerte underskotet innan 2018. Budsjettråmene for 2014 som er fordelte til drifta, har sitt grunnlag i justert 2013-budsjett som er regulert til 2014-nivå med ei gjennomsnittleg løns- og prisauke (deflator) på 3 %. I tillegg er det budsjettert med nye tiltak som følgjer av lov og forskrift, tilpassingar av drifta gjennom reduksjon i stillingar, innsparingar og reduksjon i tilbod som ikkje er lovpålagde. Med unntak av tenesteområda Nav, kultur og kyrkja, har dei andre områda ein auke utover gjennomsnittleg løns- og prisvekst. Etter Terra-saka har kommunen ei bokført kortsiktig gjeld per 31.12.2013 til DnB NOR på 272 mill. kroner, inklusiv påløpte ikkje betalte morarenter på 58 mill. kroner. Gjelda til DnB NOR er omtvista. Banken har svart med å seie opp lånet, og krevje inn gjelda gjennom eit søksmål. På hovudstolen betalar kommunen ei rente på 3 mnd. Nibor med eit tillegg på 0,4 %. Budsjetterte renteutgifter er på 4,3 mill. kroner kvart år i perioden. Saka er forventa å bli avgjort i rettsapparatet. Kommunen har i dei seinare år hatt store verditap på finansielle derivat. Avtalane med Depfa Bank vart avslutta i 2013, medan avtalane med Danske Bank var i tingretten i 2013. Kommunen vann fram på at avtalane var ugyldige, men banken har anka avgjerda til høgare rettsinstans. I økonomiplanen 2013 2016 hadde kommunen avsett midlar til å dekkje eventuell vidare negativ verdiutvikling på derivata. Dette er ikkje vidareført i denne økonomiplanen. Netto driftsresultat er i 2013 budsjettert med 26 mill. kroner, som er 7,2 % av driftsinntektene. Fylkesmannens kommentar Kommunelova 46, nr. 6 krev at budsjettet skal vere i balanse etter finanstransaksjonar og avsetningar. Bremanger kommune har oppfylt dette kravet, men har m.a. oppnådd dette gjennom å budsjettere med eit positivt premieavvik knytt til pensjon. Kommunal- og moderniseringsdepartementet er i ferd med å gjere endringar i grunnlaget for berekning av netto pensjonskostnad. Endringane fører til at differansen mellom årets pensjonspremie (betalt) og rekneskapsmessig berekna netto pensjonskostnad blir mindre. Det fører til reduksjon i storleiken på årleg premieavvik. Vidare blir det innført ytterlegare reduksjon i amortiseringstida for premieavvik frå rekneskapsåret 2014 (verknad frå 2015), som betyr at

3/5 kommunane raskare må dekkje inn det akkumulerte premieavviket. Bremanger kommune har eit akkumulert premieavvik på 23,6 mill. kroner, som må dekkast inn dei nærmaste åra. Tidlegare års underskot Akkumulert underskot per 31.12.2012 var på 170,7 mill. kroner. Revidert plan vedteken i økonomiplanen 2014 2017 (1000 kr): 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 SUM plan vedteke øp 2014-2017 8 696 25 173 25 109 27 057 29 884 32 473 31 076 179 468 akkumulert 31.12 179 365 170 669 145 496 120 387 93 330 63 446 30 973-103 Planen som vart vedteken i økonomiplanen 2013 2016 hadde ein positiv margin på 46 mill. kroner, som no er teken bort. Det betyr at det ikkje lenger er lagt inn ein margin mot risiko for gjennomføring av planen. Etter kommunelova 48 nr. 4 har Bremanger kommune fått godkjent at underskotet frå Terra-saka kan dekkjast inn over 10 år. Samanlikna med planen som vart vedteken frå 2013, er marginen teken bort. Det betyr at det ikkje lenger er lagt inn ein margin mot risiko for gjennomføring av planen. Fylkesmannen godkjenner revidert plan for inndekning av akkumulert underskot. Investeringsbudsjettet 2014 Kommunen legg opp til eit investeringsbudsjett i 2014 på 75,5 mill. kroner, fordelt på anleggsmidlar 74,8 mill. kroner og kjøp av aksjar og andelar (KLP-eigenkapitalinnskot) 0,7 mill. kroner. Investeringane er planlagt finansiert med lån 61,9 mill., overføring frå drift 0,7 mill. kroner og momskompensasjon 12,9 mill. kroner. Som Robek-kommune er det etter kommunelova 50 nr. 9 krav om at kommunale låneopptak skal godkjennast av departementet i dei tilfelle som gjed 60 i kommunelova. Departementet har delegert dette myndet til Fylkesmannen. Fylkesmannen sitt generelle syn på lånegodkjenning til Robek-kommunar er: Budsjett og økonomiplan må vere i balanse og nye lån må vere innarbeidd i budsjett og økonomiplan Å berre ta opp lån som er sjølvfinansierande Å rå frå opptak av lån som aukar driftsutgiftene Kommunen har i 2014 lagt opp til følgjande investeringar: Nr Prosjekt Kroner Kommentar 2014 1 IKT-felles 500 000 Driftssenter Vågsøyfelles for nordfjordkommunane. San løysing(lagringssystem)- felles brannmur 2 Svelgen oppvekst pålegg arbeidstilsynet 2 200 000 Nytt ventilasjonsanlegg barneskulen 3 Svelgen omsorgsbustader 55 000 000 Oppfølging av strategisk plan for pleie- og omsorg 4 Rehabilitering 3 000 000 Påkosting av elektrisk-

4/5 Nr Prosjekt Kroner Kommentar 2014 kommunale bygg og branntryggleik 5 Nærmiljøanlegg 400 000 Musikkbinge Svelgen kr 200 000 6 Vassverk ytre 12 000 000 Sjølvkostanlegg 7 Brann 500 000 Utstyr/utbetring brannstasjonar avvik internkontroll 8 Aksjon skuleveg 200 000 Øyratunet trafikksikring skuleveg, søkt og fått tilskot frå fylkeskomm. 9 Kommunale veger og bruer 500 000 Utbetringar/oppgraderin g etter tilstandsrapport frå Safekontroll 10 Kyrkja 500 000 Rehabilitering av bygg Sum investering anleggsmidlar 74 800 000 Kommunen må sikre at alle prosjekt som skal førast i investeringsrekneskapen etter forskrift vert rekna som påkosting. Etter at meirverdikompensasjon for investeringar frå 2014 skal inntektsførast i investeringsrekneskapen, er det berre mogleg å lånefinansiere netto anskaffingskost. I praksis må derfor kompensasjonen gå med til å finansiere investeringar. Det betyr at kommunen i 2014 kan finansiere 61,9 mill. kroner med nye låneopptak. Per 31.12.2013 har kommunen ei langsiktig gjeld på 321,6 mill. kroner, som utgjer 80 % av brutto driftsinntekter. Samanliknande kommunar (Kostra-gruppa) ligg på 75 %. Ettersom økonomiplanen 2014 2017 ikkje er godkjent, jf. nedanfor, blir godkjenning av låneopptak handsama når revidert økonomiplan er godkjent. Økonomiplan/handlingsplan 2014 2017 I planen for inndekning av akkumulert underskot har kommunen budsjettert med ein auke utover i planperioden. Auken er m.a. finansiert med kraftrelaterte inntekter, som gevinst frå sal av konsesjonskraft og auka eigedomsskatt. I tillegg er årleg budsjettering av positivt premieavvik på 3,5 mill. vidareført frå 2015. For 2014 byggjer premieavviket på ein prognose frå KLP. Tilsvarande prognose ligg ikkje føre frå 2015. Renteinntektene er også auka mykje, frå eit budsjett på 6 mill. kroner i 2013 til 9 mill. kroner i 2017. Verdien av derivatavtalane med Danske Bank kan endre seg mykje frå år til år, og dermed få innverknad på inndekning av underskot og tenestene som kommunen skal gje til sine innbyggjarar. Låneopptak er i sum budsjettert med 103,7 mill. og avdrag 63 mill. kroner. Det betyr at lånegjelda i prosent av driftsinntektene aukar, og reduserer dermed handlefridomen til kommunen. Den største investeringa er ombygging og omlegging av pleie- og omsorgstenesta. Fylkesmannens kommentar Kommunelova 44, nr. 4 krev at økonomiplanen for kvart enkelt år skal vise dekning for dei utgifter og oppgåver som er ført opp, jf. 46 nr. 6. Fylkesmannen meiner at det på tidspunktet for budsjettering og vedtak, ikkje låg føre grunnlag for å budsjettere med eit årleg

5/5 positivt premieavvik på 3,5 mill. kroner frå 2015. Det betyr at planen ikkje har dekning for utgifter og oppgåver som er førte opp kvart år i perioden, og at det gjev ein risiko for ikkje å kunne oppfylle plan for inndekning av akkumulert underskot. I økonomiplanen 2013 2016 hadde kommunen frå 2014 sett av midlar til å dekkje ei eventuell negativ verdiutvikling på finansielle derivat. Dette er ikkje gjort i denne økonomiplanen, som også betyr ein risiko for å gjennomføring av planen for inndekning av underskotet. Som følgje av store investeringar innan pleie- og omsorg får kommunen større lånegjeld. Kommunen må derfor ha ei streng prioritering av andre investeringar. Vedtak: Fylkesmannen skal føre lovlegkontroll av budsjettvedtaket til Bremanger kommune, jf. kommunelova 60 nr. 2. Vi har føreteke kontrollen, og Bremanger kommune sitt budsjettvedtak for 2014 er godkjent. Økonomiplanen for 2014 2017 er ikkje godkjent, ettersom det er budsjettert med ei inntekt på premieavvik frå 2015. Kommunen må innan 01.06.2014 vedta ein revidert økonomiplan, som har dekning for utgifter og oppgåver som er førte opp for kvart år. Det kan ikkje budsjetterast med inntekter frå premieavvik frå 2015. Godkjenning av låneopptak blir handsama når økonomiplanen er godkjent. Med helsing Gunnar O. Hæreid Kåre Træen seniorrådgjevar Brevet er godkjent elektronisk og har derfor ikkje underskrift. Kopi pr. e-post: Kryss-revisjon, kryss@forde.kommune.no