Høyanger kommune. Skredfarevurdering for bustadfelt på Søreide. Utgave: 1 Dato:

Transkript

1 Skredfarevurdering for bustadfelt på Søreide Utgave: 1 Dato:

2 1 DOKUMENTINFORMASJON Oppdragsgiver: Rapporttittel: Skredvurdering for bustadfelt på Søreide, Utgave/dato: 1/ Filnavn: Skredvurdering for bustadfelt på Søreide,.docx Arkiv ID Oppdrag: Bustadfelt Søreide Bustadfelt Søreide Oppdragsleder: Nils Husabø Avdeling: Samferdsel Fag Geologi Skrevet av: Steinar Nes Kvalitetskontroll: Birgit K. Rustad

3 2 FORORD Asplan Viak har vore engasjert av for å utarbeide ein reguleringsplan for eit planområde på Søreide,. I samband med reguleringsplanarbeidet må det utførast ein skredfarevurdering. Jostein Nyland i har vore vår kontaktperson for oppdraget. Geologane Birgit Rustad og Steinar Nes har utført skredfarevurderinga. Nils Husabø har vore oppdragsledar for Asplan Viak. Leikanger, Nils Husabø Oppdragsleder Birgit K. Rustad Kvalitetssikrer

4 3 SAMANDRAG Det er gjennomført ein detaljert skredfarevurdering for ein reguleringsplan for eit planområde på Søreide,. Det vurderte området ligg innanfor NVE sineaktsemdsområde for snøskred, steinsprang og jord- og flaumskred, men berre delvis innafor NGI sitt kombinerte aktsemdsområde for snø- og steinskred. Oppdragsgjevar ønsker derfor ei detaljert vurdering av faren for skred i høve krava i TEK17, tryggleik mot skred. Plan- og bygningslova og TEK17 stiller krav til tryggleik mot skred for nybygg eller tilbygg på eksisterande bygg og tilhøyrande uteareal. Vi har vurdert området opp mot krava i tryggleiksklasse S2, der eit årleg sannsyn for skred eller sekundæreffektar av skred ikkje må overskride 1/1000. Fare for alle typar skred i bratt terreng er vurdert på bakgrunn av følgande arbeid: - Terrenganalyse - Klimaanalyse - Historiske opplysningar - Tidligare rapporter - Synfaring - Erfaring Vi vurderer at området tilfredsstiller lovverket sitt krav til tryggleik mot skred i tryggleiksklassene S1 og S2.

5 4 INNHALD Samandrag INNLEIING Synfaring Kartgrunnlag Atterhald og avgrensingar KRAV TIL TRYGGLEIK MOT SKREDFARE OMRÅDESKILDRING Kotegrunnlag og terrengmodell Topografi Geologi Drenering Vegetasjon Klima Registrerte skredhendingar Tidlegare kartleggingar Observasjonar frå synfaring Vurdering av skredfare Skred i fast fjell...16 Steinsprang Lausmasseskred Snøskred Sørpeskred KONKLUSJON REFERANSAR...23

6 5 1 INNLEIING Asplan Viak har vore engasjert av for å utarbeide ein reguleringsplan for eit planområde med føremål bustader. I samband med denne planen skal det utførast ein skredvurdering for planområdet (Figur 1). Planområdet skal bli vurdert mot skredfare i høve krava i TEK Synfaring Synfaring vart utført av geologane Birgit K. Rustad og Steinar Nes i gode vêrtilhøve. Terrenget i, og over planområdet, vart synfart til fots, sjå GPS sporlogg i (Figur 1). 1.2 Kartgrunnlag Kotegrunnlaget er henta frå hoydedata.no. Det er i tillegg brukt kart og flyfoto over området. 1.3 Atterhald og avgrensingar Vurderingane er basert på terreng og vegetasjon som observert under synfaringa. Ved store endringar i terreng og vegetasjon bør vurderingane utførast på nytt. Det er lagt stor vekt på historiske skredhendingar i vurderingane. Dersom det kjem fram nye opplysingar om tidlegare skredhendingar bør vurderingane utførast på nytt.

7 6 2 KRAV TIL TRYGGLEIK MOT SKREDFARE Plan- og bygningslova 28-1 stiller krav om tilstrekkeleg tryggleik mot fare for nybygg og tilbygg: Grunn kan bare bebygges, eller eiendom opprettes eller endres, dersom det er tilstrekkelig sikkerhet mot fare eller vesentlig ulempe som følge av natur- eller miljøforhold. Det samme gjelder for grunn som utsettes for fare eller vesentlig ulempe som følge av tiltak. Byggteknisk forskrift TEK definerer krav til tryggleik mot skred for nybygg og tilhøyrande uteareal (Tabell 1). I rettleiaren til TEK17 gis retningsgivande eksempel på byggverk som kjem inn under dei ulike tryggleiksklassane for skred. Tabell 1. Tryggleiksklassar ved plassering av byggverk i skredfareområde. Tryggleiksklasse for skred Konsekvens Største nominelle årlege sannsyn S1 liten 1/100 S2 middels 1/1000 S3 stor 1/5000 Planområdet skal ha bustadføremål. Bustader inngår i tryggleiksklasse S2. Vurderingar og rapport har blitt utført etter gjeldande retningslinjer og standardar gitt av NVE (2014). I TEK17 er det spesifisert at samla sannsyn for alle skredtypar skal leggast til grunn for vurderinga av årleg sannsyn. Følgande skredtypar har blitt vurdert: Skred i fast fjell Skred i lausmassar Snøskred, inkludert sørpeskred Den endelege vurderinga av skredfare er samla nominelt årleg sannsyn for skred, som kan samanliknast direkte med krava i Tabell 1.

8 7 3 OMRÅDESKILDRING Området som er vurdert for skredfare er vestvendt, og ligg på Søreide, (Figur 1). Planområdet ligg ved havnivå. Nord for planområdet er det eit eksisterande bustadfelt. Sjølve planområdet er ein enkeltståande bustad, ei småbåthamn og elles dyrka mark der det renn ei elv gjennom. Over planområdet er det ei fjellside som går opp mot Nova (867 moh) i aust og Seglet (751 moh) i nord (Figur 2). Figur 1 Topografisk kart som viser oversikt over planområdet (raudt polygon) og omliggande terreng. GPS-spor frå synfaring og GPS-punkt er også markerte. 3.1 Kotegrunnlag og terrengmodell Laserdata er henta frå hoydedata.no. Frå laserdata er det generert ein terrengmodell (raster), og frå denne er det utrekna terrenghelling. Operasjonane er utført ved hjelp av ArcGIS 10.4.

9 8 3.2 Topografi Planområdet ligg på havnivå og opp til ca. 25 moh. I sjølve planområdet og oppover den dyrka marka er det slak terrenghelling. Oppover fjellsida aust og nord for planområdet blir fjellsida brattare. Den varierar frå å vere mykje mellom grader og opp til 60 grader. Brattare område finnst i nord og mot toppen av Nova i aust, men terrengretningar gjer at desse områda ikkje har helling mot planområdet. Oppover fjellsida slyngar det seg ein traktorveg. Seglet Nova Figur 2 Terrenghellingskart for planområdet og fjellsida over.

10 9 3.3 Geologi Lausmassedekket i planområdet består i stor grad av skredmateriale. Oppover i fjellsida, der den blir brattare og over 25 grader (GPS-punkt 529; Figur 1), er det registrert tynnare moreneavsetningar (NGU, nasjonal lausmassedatabase). Synfaringa bekrefta skredmateriale i planområdet, men det er og meir lausmassar (morene eller skredmateriale) opp til topp av dyrka mark vest for elva opp mot Skarbrotet. Observasjonar frå synfaring med tanke på lausmassar i fjellsida er at det er svært lite i nordvest, men noko meir lausmasser der det er registrert tynn morene i lausmassekartet (Figur 3). Figur 3 Lausmassekart (NGU, nasjonal lausmassedatabase) Bergrunnen består ifølgje bergrunnskart (NGU, nasjonal lausmassedatabase) av diorittisk til granittisk gneis, stadvis migmatitt. Ei sone med metasandstein/glimmerskifer er også kartlagt.

11 Drenering Det er ei tydeleg elv som har drenering gjennom planområdet (Figur 1; Figur 4). Bekken har eit nedbørsfelt på ca. 1,3 km 2. Elva har ikkje magasin. Aust for hovudelva er det fleire små bekkar langs med fjellsida (GPS punkt 520, 521, 522, 523). Nokre av desse hamnar til slutt i same løp som hovudelva. Figur 4 Hillshade-kart som viser dreneringskanalar, erosjonsspor og generell topografi i fjellsida. Raudstipla omriss markerer nedbørsfeltet til elva som renn gjennom planområdet. 3.5 Vegetasjon Fjellsida frå fjorden og oppover består av dyrka mark i og direkte over planområdet. Over dette er det vegetasjon i form av lauvskog. Denne er tett og storvokst. Øvre delar av fjellsidene har fjellskrentar utan særleg vegetasjon (Figur 5).

12 11 Figur 5 Bilete som viser oversikt av fjellsida over planområdet. Ca. planområde er markert med raudstipla omriss. 3.6 Klima Klimadata er henta frå representativ Met.no målestasjon Ortnevik med drift frå med ein høgde over havet på 4 meter. Denne stasjonen har berre nedbørsdata. Stasjonen ligg 13 kilometer aust for planområdet på Søreide. Det er også ein målestasjon på Sørebø (52970), men denne har ikkje lang nok måleserie til å kunne gi normalar då denne berre har vore i bruk sidan Området er forholdsvis vått, med ein årsnedbør på rundt 1400 mm. Hovudmengda av nedbøren kjem på hausten og tidleg-vinteren. Figur 6 Månadsnormalar for nedbør for stasjon Ortnevik.

13 Registrerte skredhendingar I nasjonal skreddatabase (skredatlas.nve.no) er det ikkje registrert skred i det vurderte området, eller med direkte tilknyting til det vurderte området. Det er ein hending like ved tunnelinnslag rett nord for planområdet med datering Dette er eit uspesifisert steinskred. Ut frå plassering er det truleg eit lokalt nedfall frå skjering i forbinding med tunnelinnslaget. 3.8 Tidlegare kartleggingar Aktsemdskarta for snøskred, steinsprang og lausmasseskred er nasjonalt dekkande. Vi er ikkje kjent med at det er gjort andre vurderingar av skredfaren for dette området. 3.9 Observasjonar frå synfaring Planområdet Sjølve planområdet er dyrka mark. Gjennom planområdet renn det ei elv som går opp mot Skarbrotet som har gravd seg langt ned lausmassane i planområdet. Denne bekken renn i kulvert under Fv 92 (GPS-punkt 513; Figur 1) Lysåpning på kulverten er 1000mm (Figur 7). Det blei ikkje observert ikkje teikn til at dette ikkje er tilstrekkeleg. Det er eit lite basseng oppstraums kulverten. Her er noko lausmassar som har kome på grunn av massetransport langs elva. Oppstraums bassenget er elva plastra i botnen og på sidene eit lite stykke. Figur 7 Bilete som viser kulverten under Fv. 92. Den dyrka marka er kartlagt i lausmassekart (NGU) som skredmateriele. På synfaring var det ikkje så enkelt å sjå igjen ei eintydig skredvifte i terrenget eller på hillshade kart (Figur 4). Vi veit for eksempel på grunnlag av arkeologiske utgravingar utført i samband med denne reguleringsplanen at tunnelmassar er brukt til å jamne ut den dyrka marka. Soleies vil naturlige terrengformasjonar vere forstyrra.

14 13 Det er likevel ingen teikn til at det har vore større skredhendingar ned mot planområdet i nyare tid. Drenering i fjellsida Aust for vegen renn elva noko grunnare i lausmassar langs dyrka mark. Det er noko blokker og noko teikn til massetransport i elva. Sidekantane og botnen til elva er erosjonssikra med blokker. Blokkene er enten stadlige eller er tunnelmassar. Det vart ikkje obsevert spor etter overhopping av vatn under flaum langs denne delen av elva (GPS punkt ). Vidare austover ved slutten av dyrka mark er det ein ravinerygg på sørsida av elva med retning aust/vest. Her svingar elveløpet og får retning nordaust-sørvest. Oppover frå dyrka mark aukar terrenghellinga på elve/bekkeløpet og elva/bekken har erodert seg ned på fast fjell. Vi gjekk oppover langs elva/bekken og registrerte ein haug av massar akkurat i knekken der fjellsida endrar terrenghelling (GPS punkt 517). Det er ingen teikn til at dette var massar relatert til skredhendingar, i form av mengde og avsettingsform, men heller massetransport. Figur 8 Haug med massar frå massetransport langs elva. GPS punkt 517. Det er tydeleg på vegetasjon at elva går flaumstor og har eit relativ breitt flaumløp frå traktorveg og nedover. Alt på sidene av elveløpet er likevel ikkje renska/erodert og massetransportert nedover (Figur 9). Det er likevel lite tilgjengelege massar for elva/bekken å erodere i, då det er mest skrint lausmasselag med mose observert.. Elva renn på fast fjell heile vegen.

15 14 Figur 9 Bilete som viser elva mellom dyrka mark og nedanfor traktorveg. Sør for elva opp mot Skarbrotet vart det registrert fleire mindre bekkar, men ikkje teikn til skredhendingar (GPS punkt 520, 521, 522, 523, 524, 525, 526, 527, 528, 529, 530, 531, 532, 533). Mange av desse var turrlagde og alle rann i kulvertar med lysopning 400 mm eller 500 mm. Det var teikn til noko vasskadar langs traktorvegen, men kulvertane og grøftene langs vegen var i ferd med å bli utbetra (Figur 10). Sjølv om det var teikn til utvasking (akkurat blitt reparert) var det ikkje teikn til utløysing av skred som resultat av dette. Figur 10 Bilete som viser bekk der kulvert skal sprengast ut.

16 15 Byggjefeltet nord for planområdet Ved byggefeltet nord for planområdet er det lagt opp ein steinsprangvoll (GPS punkt 535; Figur 11). Det var steinsprangblokker i skråninga på baksida av vollen, men ingen ferske som vart observert i vollen eller langt ned mot vollen. Figur 11 Bilete som viser steinsprangvoll bak bustadfelt nord for planområdet (GPS punkt 535).

17 16 4 VURDERING AV SKREDFARE Skredfaren er vurdert ut fra tidligare skredhendingar, nedslagsfelt for nedbør, klima, lausmasseforhold, terrenghelling, terrengformasjoner og faglig skjønn. 4.1 Skred i fast fjell Steinsprang Aktsemdskartet for steinsprang viser at det er utløpsområde inn i det vurderte området (NVE, skredatlas.nve.no). Figur 12 Aktsemdskart for steinsprang (NVE).

18 17 Dei bratte områda nord for planområdet opp mot Seglet vurderer vi ut frå topografiske kart til å ikkje kunne ha utløp mot planområdet fordi hellinga vender bort frå planområdet (Figur 13). Generelt i fjellsida er det berre mindre område som er bratte nok for utløysing av steinsprang med retning mot planområdet. Vi vurderer at det er lite sannsyn for at steinsprang skal nå planområdet på grunnlag av: - Små område som potensielt er løysneområde for steinsprang. - Ingen steinsprang observert langt ned mot planområdet (dyrka mark kan vere rydda, men hadde det vore veldig mykje blokker/ur ville den ikkje vore det). - Alle skrentar har liten høgdeforskjel, noko som gir liten startenergi og fart som igjen gir kortare utløp. - Ingen observerte ferske steinsprang på synfaringsruta. - Eventuelle utløpsområde frå dei bratte partia i nord har terrenghelling bort frå planområdet. I tillegg vil skjeringar ut frå tunnel skjerma planområdet frå potensielle steinsprang frå dei bratte næraste potensielle løysneområda rett nord for planområdet Figur 13 Terrenghellingskart for potensielle utfallsområde for steinsprang. Piler viser utløpsretning på eventuelle steinsprang basert på terrenget. Vi vurderer at det er potensiale for utløysing av steinsprang i fjellsida, men at det er mindre nominelt sannsyn enn 1/1000 per år for at det kan nå planområdet.

19 Steinskred Vi har ikkje sett strukturar i bergrunnen som indikerer fare for utgliding av fjellmassar tilsvarande ein størrelse lik steinskred. Vi gjer merksam på at dette er så store strukturar og sjeldne hendingar at dei er vanskelege å vurdere. Vi vurderer likevel, på grunnlag av synfaringa samt mangel på tidlegare observasjonar av steinskred, at sannsynet for skred i fast fjell som kan nå planområder i storleiksorden steinskred er mindre enn 1/1000 per år. 4.2 Lausmasseskred Aktsemdskarta frå NVE (skredatlas.nve.no) viser at heile det vurderte området ligg i aktsemdssona for jord- og flaumskred (Figur 14). Det er forsenkinga ved ca. 650 moh og sør i fjellsida på ca. 270 moh som utløyser aktsemdssonene for jord- og flaumskred. Figur 14 Aktsemdskart for jord- og flaumskred (NVE).

20 19 På bakgrunn av kart og observasjonar i terrenget vurderer vi at det er hovudelva frå botnen over Skarbrotet og ned som har eit størst potensiale for jord- og flaumskred i fjellsida. Aktsemdskart, terrenghelling og elveløp tilseier at det er potensiale for jord- og flaumskred inn i planområdet. I tillegg er det registrert skredavsetningar (NGU) nede på dyrka mark som teikn på eldre aktivitet. Likevel vurderer vi at sannsynet for lausmasseskred inn i planområdet er lågt på grunnlag av: - Lite lausmassar i fjellsida og særskild langs hovudelva som kan eroderast. - Hovudelva renn stort sett på fast fjell eller i grovare massar der den er slakare. - Ingen teikn til nyare hendingar i terrenget under synfaringa ned mot planområdet. - Fjellsida er relativt jamn/flat og har lite lausmassar slik at det er lite sannsyn for skred inn i hovudelva som igjen kan skape flaumskred som ein sekundæreffekt av eit anna skred. - Vegetasjon i fjellsida aukar lausmassedekket sin styrke da røter held lausmassane på plass. - Historiske teikn på skredhendingar. Men det var meir aktivitet rett etter siste istid. - Traktorveg virkar godt opparbeidd og har ikkje teikn til utglidingar. Det er mogleg at det aller meste av skredaktiviteten i elvesystemet føregjekk rett etter isavsmeltinga etter siste istid. Under dagens forhold, med ei skogbevokst fjellside og lite lausmassar vurderer vi at skredfrekvensen er lågare enn 1/1000 for å nå planområdet. Vi utelukkar ikkje erosjon og massetransport langs elva eller flaumskred i elveløpet, men vi vurderer at eventuelle lausmassar vil bli avsett eit stykke over planområdet slik at eit eventuelt skred med årleg sannsyn 1/1000 ikkje vil råke planområdet med øydeleggande kraft. Truleg avsetningområde for lausmassar vil vere på dyrka mark over fylkesvegen.

21 Snøskred Aktsemdskartet for snøskred ( viser at heile planområdet ligg i utløpsområde for snøskred (Figur 15). Figur 15 Aktsemdskart for snøskred (NVE). Under synfaringa vurderte vi terrenget i fjellsida med tanke på snøskredfare mot planområdet. Større snøskred blir som oftast utløyst frå terreng mellom 30 til 50. Terrenghelling i fjellsida tilseier difor at det potensielt kan vere fare for snøskred ned mot planområdet (Figur 15). Vi vurderer likevel at det er lite sannsyn for snøskred ned på planområdet på følgjande grunnlag:

22 21 Ingen teikn i terrenget til tidlegare snøskredhendingar ned mot planområdet. Det er heller ikkje nokon registrerte historiske hendingar nært eller i planområdet. Klimadata: Søreide er eit relativ vått område. Men det er ikkje kjent for å ha mykje snø langt ned mot havnivå. Terrenget i fjellsida har ikkje typiske formasjonar for utløysing av snøskred. Det er ingen botnformasjonar i fjellsida som typisk kan samle mykje snø og som har bratt nok terrenghelling. Skoggrensa går høgt opp i fjellsida (Figur 5). Det vil sei at det er mindre vindtransport av snø inn i fjellsida. Fjellsida ligg i ei lo-side i forhold til vindretning. Dette fordi nedbørsførande vindretning er frå sørvest. Dermed vil det ikkje bli nemneverdig pålagring av snø i fjellsida på grunn av vindtransport. Så og sei alt av mulege utløysingsområde for snø er dekka av tett vegetasjon. Skog i potensielle utløysningsområde reduserer sannsyn for utløysing av snøskred betydelig av fleire årsaker: o Mykje av nedbøren som kjem som snø vil leggje seg på greinene, og fell ned som snøklumpar, smelteomvandla snø eller smeltevatn. Dette vil øydelegge lagdelinga i snødekket. Ei lagdeling i snødekket som kan gje flakskred vil dermed ikkje bygge seg opp og bli øydelagt av snøklumpar. o Grunna at snøen legg seg på greinene, vil det bli mindre snø på skogbotn. Snødekket vil difor vere mindre tjukt enn i områder utan skog. Dess tjukkare snødekke, dess større flakskred kan førekomme. o Trestammane i skogen har ein forankringseffekt på snøen og reduserer sannsyn for utløysning av snøskred. o Vind får mindre tak på øvre delar av snødekket og vinden får dermed ikkje pakka snøen til flak. Skog reduserar sannsynet for flakskred. På grunnlag av punkta ovanfor er årleg nominelt sannsyn for snøskred med øydeleggande kraft inn i planområdet vurdert til å vere lågare enn 1/ Sørpeskred Planområdet ligg helt nede ved fjordnivå og hovudelva går opp mot ein botn på 550 moh. Vi vurderer at det er eit lågt sannsyn for sørpeskred ned mot planområdet på grunnlag av: - Ingen teikn til nylege sørpeskredhendingar langs med elva. - Ingen registrerte sørpeskredhendingar i eller i nærleiken av planområdet. - Botn på 550 moh er ikkje ein typisk plass for oppdemming av vatn i snøen fordi det ut frå kartdata ikkje ser ut som det er vatn eller myrområde der snø kan demmast eller pluggast i ein terskei. Dette gjer at snødekket vil ha god avrenning. Det er heller ingen store kanaliseringar der oppe i botnen som vil føra eit sørpeskred direkte ned elveløpet utan å misse mengde eller energi fordi elveløpet ikkje er kanalisert djupt. Vår vurdering er at det årlege nominelle sannsynet for sørpeskred inn i planområdet er mindre enn 1/1000 per år.

23 22 5 KONKLUSJON Planområdet tilfredsstiller lovverket sitt krav til tryggleik mot skred for nybygg i tryggleiksklasse S1 og S2, der årleg sannsyn for skred ikkje må overskride høvesvis 1/100 og 1/1000.

24 23 6 REFERANSAR NVE (2014). Skredfarekartlegging i. Rapport 60. NVE (2014). Retningslinjer 2/2011, Flaum og skredfare i arealplanar. Norges vassdrags- og energidirektorat, Oslo. NVE (2014): Sikkerhet mot skred i bratt terreng Kartlegging av skredfare i arealplanlegging og byggesak. Veileder , Oslo.