Rådgjevingsmelding 15. okt 2010

Transkript

1 Fanavegen 245, 5244 FANA Tlf: Bankgiro: Org.nr.: NO MVA Rådgjevingsmelding 15. okt 2010 Innhald: Agro Hordaland. Påmeldingsfrist 15. okt Informasjonsmøte frukt og bær 19. okt Autorisasjonskurs plantevern Ta surfôrprøver Kartlegg kalkingsbehovet og følg opp med billigaste kalkslag! Agro Hordaland okt Haustens stormøte for hordalandsbøndene vert arrangert på Thon hotell Bergen Airport siste helga i oktober. Her blir det organisasjonsmøte, felles debattmøte, fagkurs og festmiddag. Grovfôrprogrammet med Landbruksrådgivinga fokuserar på 'Mykje, Godt og Billig grovfôr'. Dersom ein skal lukkast med produksjon basert på grovfôr, må ein satse på grovfôr av best mogleg kvalitet og produsert billigast mogleg. På fagsamlinga med grovfôr diskuterer vi: korleis ein kan gjere dei rette prioriteringane i drifta og lage ein strategi for fôrdyrkinga. korleis ein bør setje seg mål fram i tid, og lage plan år for år for å arbeide seg fram mot målet. korleis ein kan bruke surfôrprøver for å vurdere korleis en ligg an i høve til utgangspunktet. Med hjelp frå slike prøver kan ein finne ut kor 'skoen trykkar', og setje inn dei rette tiltaka. Vi føl opp ønsket frå i fjor om å skape ein fast, felles møteplass - og har sett i saman eit tidsaktuelt, rikhaldig og spanande program for stormøtet. Samlinga gjev høve til å kome saman, lære og å ta del i diskusjonane. Stormøtet startar kl på fredag og blir avslutta laurdag ca. kl Grovfôrmøtet er laurdag kl Tema for dei andre fagkursa er småfe, storfe, gris, fjørfekjøt, egg, bruksutbygging og 'inn på tunet'. Program og påmelding: Meir informasjon: Kontaktperson i Landbruksrådgivinga: Lise Austrheim, tlf Påmeldingsfrist i dag fredag 15. oktober! 1

2 Informasjonsmøte for bær- og frukt-interesserte i Bergen og omland Stad: Ljoshall, Ekravegen 43 Indre Arna. Tid: Tirsdag 19. oktober kl Dette blir eit motiveringsmøte for alt etablerte bærdyrkarar og andre som kanskje kan tenkje seg å starte med bærproduksjon for sal. Samlinga vert gjennomført som ei av fleire næringssamlingar i regi av Bergen kommune, der innbyding også går både til bærprodusentar og andre aktuelle i dei nærliggjande kommunane. Møtet er basert på eit samarbeid mellom FMLA- Hordaland, Norsk landbruksrådgiving v/ Tellevik og Bergen kommune v/ tiltakskonsulenten. Program 1. Åpning og bakgrunn for møtet v/ Åshild Hjørnevik 2. Økonomien i hagebruksproduksjonar og klimatiske ulemper/ fordeler v/ Henrik Tellevik, Norsk Landbruksrådgiving Hordaland 3. Kvifor bærproduksjon i Bergen og omegn v/ Arvid Tveit 4. Kort matøkt og diskusjon/ spørsmål/ svar. 5. Kva er viktig og ev. føremål med etablering av ein bærring i området v/ Eirik Brynjelsen 6. Dersom interesse syner seg stor nok, val av interimstyre på 3 stk for vidare framdrift mot eit endeleg skipingsmøte. La ikkje kone/ mann/ partner sitje att heime, ta ho/han med på møtet! Gje gjerne tilbakemelding om du kjem, så vert det lettare å tinge mat/suppe. Send ein post eller ring ein av oss innan mandag 18. oktober. Henrik Tellevik: / henrik.tellevik@lr.no Vel møtt! Helsing tiltaksgruppa Åshild Hjørnevik, Henrik Tellevik og Arvid Tveit Autorisasjon for kjøp og bruk av plantevernmiddel Vi har nå satt sted og dato for kursene som arrangeres før nyttår. Etter nyttår har vi planer om kurs i Rosendal, Øystese, Leirvik og Kinsarvik, og med praksisdag i Rosendal. Sted teori Dato Tid, inkl eksamen Voss, Jordbruksskulen, Skulestadmo 3/ Sotra, Fjell kommunehus, kultursal, Straume 10/ Meland, Nordhordland Folkehøgskule, Frekhaug 24/ Sted praksisdag Dato Tid, inkl eksamen Meland, Nordhordland Folkehøgskule, Frekhaug 1/

3 Teori gjelder både fornying av bevis og bevis for første gang. Praksisdag er bare for de som tar kurset for første gang. Ved bevis første gang er det valgfritt om en vil delta på teoridel eller lese selv, men praksisdag er obligatorisk. Priser: Noen av kursprisene var byttet om i siste nummer av Vestlandsk Landbruk, men disse er nå rettet opp. Pris inkludert lærebøker, mat og eksamensgebyr: Medlem landbruksrådgiving Ikke medlem Bevis første gang kr 2200 kr 3100 Fornying av bevis kr 1300 kr 1800 Bare praksisdag kr 1300 kr 1800 Informasjon og bindende påmelding: Innen en uke før kursdagen til: Tlf: / henrik.tellevik@lfr.no Ta surfôrprøver Ei surfôrprøve gir deg svar på kvaliteten på fôret og er det beste midlet for å vurdere gjødsling og slåttetidspunkt. Ei surfôrprøve er også grunnlaget for en korrekt fôrplan. Med ei surfôrprøve kan en: Vurdere om gjødslingen og slåttetidspunktet har vært optimalt. Vurdere om det er nødvendig med justeringer i gjødsling og slåttetidspunkt. Sette opp en korrekt fôrplan. Vi anbefaler derfor å ta en fullstendig surfôrprøve; næringsinnhold, gjæringskvalitet og mineraler; både av 1. og 2. slåtten. Alle som tar prøver får tilbud om å være med på gruppesamlinger i haust eller vinter, hvor vi ser på resultatene og kommer med nyttige anbefalinger for neste års vekstsesong. Du kan også få individuell oppfølging hvis du ønsker det. Nytt av året er et eget tilbakemeldingsskjema med de viktigste analyseresultatene + faglig kommentar til hvert analyseresultat. Alt på et A4 ark og lett leselig. og husk: Det som uten sammenligning betyr mest for økonomien er nok, godt og billig grovfôr. Kostnadene til én prøve tilsvarer ca en halv storsekk med kraftfôr. Den kostnaden tjener du raskt inn! NLR Hordaland har nå fått to spesialbor, slik at vi kan ta surfôrprøver fra rundballer, plansilo og tårnsilo helt ned til 4 m under overflaten. Ta kontakt med oss, så tar vi prøver hos deg! 3

4 Kartlegg kalkingsbehovet og følg opp med billigaste kalkslag! - ph er ein kritisk faktor for avlingsmengd og kvalitet Årets jordprøvesesong er midtvegs og analysetala for sesongen er ikkje ulike tidlegare år. Dei tilseier at det jamt over burde vore kalka meir for å halda tritt med forsuringa. Skjelsand er oftast det billigaste kalkslaget. Med dyrare skjelsand frå mellomlager er grovdolomitt i bulk eit alternativ. I fleire område konkurrerar ferdig spreidd grovdolomitt sterkt på pris. For mykje eller for lite duger ikkje Kva som er ideell ph-verdi for sunn plantevekst, varierer med jordtype og planteslag. Dei fleste kulturplanter trivst ikkje ved låg ph i jorda fordi det gjev redusert forsyning av plantenæringsstoff og hemma plantevekst. Dei viktigaste årsakene til dette er at: Tilgjengelig plantenæring, spesielt fosfor, kalsium, magnesium og molybden, blir sterkt bunden i jorda. Spesielt aluminium og mangan blir løyst lettare ved låg ph. Forgifting gjev redusert rotvekst. Redusert omsetning av organiske materiale fordi berre sopp og nokre få bakteriar er aktive ved låg ph. Jorda får dårleg struktur. Utvaskinga av m.a. kalsium og magnesium aukar. Nitrogenfikseringa blir redusert. Om jorda er for basisk, kan det og oppstå problem. Mangan, sink, bor, nikkel, kopar og jern er lite tilgjengelig ved høg ph, noko som kan føre til mangel hos plantene. Ein kan og få mangel av kobolt hos lam ved høg ph på kulturbeite. Dette går igjen ut over lamma sin tilvekst og trivsel. Kalkbehov Kalkbehovet vurderer ein best ut frå jordanalysar. Jo lågare ph-verdi, di surare er jorda. Eng og beite bør ha ein ph på ca. 6,0. Ein reknar med å få ein lønsam avlingsauke av kalking på mineraljord når ph er lågare enn 5,5, og på myrjord når ph er lågare enn 5,0. Generelt burde det vore kalka meir for å halde tritt med naturleg forsuring og forsuring med mineralgjødsel og pressaft. I særstilling står kulturbeita som ofte ikkje blir prioritert. ph på under 5 er diverre ikkje noko uvanleg, dette går ut over både tilvekst, smak og avbeiting. Kalkverdi Kalkverdien fortel kor stor del av kalk-vara som har kalkverknad i form av kalsiumoksyd (CaO). Det er vanleg å rekne verknad over ei tid på 1 5 år. Ein kalkverdi på 30/50 fortel at 30 % av kalk-vara har verknad fyrste året og etter 5 år har 50 % hatt verknad. Prisen på kalken reknar ein ut ved å dividere kalkprisen med kalkverdien. Viktig å hugse på ved kalking: Kalkbehovet varierer med jordart og plantekultur. Rask og stor forandring i ph-verdi er uheldig for jordlivet. Intensiv kalking kan utarme jorda, vurder derfor behovet for kalking nøye. Vurder jordanalysane og plantesamansetjinga. Kalk kan spreiast heile året, også på frosen mark og rett etter slått. I utgangspunktet bør pris pr kg CaO avgjere val av kalkslag. Men også tilgang til eigna spreieutstyr og tilgang på dei ulike kalkslaga er avgjerande for valet. Me vurderer dei ulike kalkslaga slik: Skjelsand er oftast billigast Skjelsand er gjerne det beste og billegaste å kalka med; pris levert kai i Hordaland har lege på nær 12 kr/hektoliter. For å samanlikna verknaden med grovdolomitt, reknar vi særvekt på 0,8, det går altså 1,25 hl til 4

5 n 100kg. Vidare seier vi at kalkverknaden av skjelsanden er veikare, så vi må ha på 1,6 gonger så mykje. Då har vi at det må 2 hl skjelsand til for å vega opp 100 kg grovdolomitt, grovt sagt. Eng og beite treng vedlikehaldskalking på kg årleg for kunstgjødselbruk m.m. Dette svarar til om lag 300 kg/mål kvart 4. år. Med grovdolomitt innkjøpt i storsekk til 1100 kr/ tonn, blir kostnaden 330 kr/mål, sjå tabell. Ein kan gjere same kalkingsarbeidet med 6 hl skjelsand, så framt ein har egna spreiar. Kostnaden vert då 72 kr/mål, under 1/4 av prisen på grovdolomitt dersom han blir kjøpt i storsekk. Grovdolomitt i bulk kan tidvis konkurrere på pris Dersom ein får tilbod om dyrare skjelsand, til dømes til 20 kr/hl, kan prisen per mål bli tilnærma den same som grovdolomitt levert i bulk. Grovdolomitt i bulk levert til kai i Hordaland kostar 450 kr/tonn, eller 135 kr/mål for vedlikehaldskalking. Grovdolomitt i småsekk kostar ca kr/tonn, medan granulert kalk i storsekk kjem på ca kr/tonn. Då vi hadde tilbod om helikopterkalking kunne prisen nær konkurrere med grovdolomitt i småsekk. Prisane er grovt rettleiande og gjeld utan transport frå kai/lager, noko som kan utgjere til dømes 650 kr per billass for skjelsand 10 km frå kai. Eit lass på 120 hl rekk til 20 mål. Transportprisen pr mål blir i dette tilfeller nær 35 kr/mål. Dolomitt har mindre volum og transporten blir billigare, kan hende om lag halvparten eller 2/3 av prisen for skjelsand om ein reknar med kor stor areal lasten rekk til. Med lang transport langs veg er det dermed mindre å spare på å bruke skjelsand. Tabell: Pris kvart 4. år for vedlikehaldskalking med ulike kalkslag. Transport til garden kjem i tillegg. Vare Pris/hl, tonn Mengd kvart 4. år Pris/mål Skjelsand levert kai 12 kr/hl 6 hl/mål 72 kr/mål Skjelsand levert kai 20 kr/hl 6 hl/mål 120 kr/mål Grovdolmitt i bulk, levert kai 450 kr/t 300 kg/mål 135 kr/mål Grovdolomitt storsekk 1100 kr/t 300 kg/mål 330 kr/mål Granulert kalk storsekk 1600 kr/t 300 kg/mål 480 kr/mål Grovdolomitt småsekk 1900 kr/t 300 kg/mål 570 kr/mål Gode tilbod på ferdig spreidd kalk I fleire område sør for Hardangerfjorden tilbyr Felleskjøpet Rogaland Agder grovdolomitt ferdig spreidd til rundt 425 kr/tonn. Med 300 kg kvart 4. år svarar dette til berre ca. 130 kr/mål. Med slike tilbod blir det lite eller ikkje noko å spare sjølv med den billigaste skjelsanden. Formidling av skjelsand via landbruksrådgivinga Norsk Landbruksrådgiving Hordaland vil vurdere å tilby skjelsand i Sunnhordland komande sesong. Om nokon kan ta seg på å ha mellomlager av skjelsand, ville det vore fint. Kontakt din lokale rådgivar i NLR Hordaland om du har lagringsplass eller ønskjer råd om kalking. I Nordhordland har vi gått over til å organisere innkjøp av skjelsand kvart anna år. Neste bestilling blir hausten 2011 med levering vinteren Det same gjeld veggrus. Med helsing rådgivarane i NLR Hordaland Intensiv grovfôrdyrking: Lise Austrheim: / lise.austrheim@lr.no Jorunn R. Hernes:: / jorunn.ringheim.hernes@lr.no Mari Aker: / mari.aker@lr.no Økologisk drift. Kulturlandskap: Gunnlaug Røthe: / gunnlaug.rothe@lr.no Einar Johan Tvedt: / einar.johan.tvedt@lr.no Øyvind Vatshelle: / oyvind.vatshelle@lr.no Leif Trygve Berge: / leif.trygve.berge@lr.no Økonomi og bygg: Bart van Gool: Steinar Johansen: Frukt og bær: Henrik Tellevik: Liv Lyngstad: Administrasjon: Bente J. Øpstad: / bart.van.gool@lr.no / steinar.johansen@lr.no / henrik.tellevik@lr.no / liv.lyngstad@lr.no / bente.juveng.opstad@lr.no 5