Kommuneplan Arealdelen 2013-2025 Overordna ROS-analyse

Oppdrag: Kommuneplan Side 1 av 14 Oppdragsgjevar: Sande kommune ROS-analyse mai 2013 Kommuneplan Arealdelen 2013-2025 Overordna ROS-analyse AG Plan og Arkitektur AS

Oppdrag: Kommuneplan Side 2 av 14 Oppdragsgjevar: Sande kommune ROS-analyse mai 2013 Saka sitt namn: Kommuneplanen sin arealdel, rullering Dokumentet sitt namn: Saksnr: Vedlegg Overordna ROS Kommunen sitt saksnr. Oppdragsgjevar: Oppdragsgjevar sin representant: Sande kommune Planleggar Oddbjørn Indregård AG Plan og Arkitektur AS: Oppdragsleiar: Medarbeidarar: Siv.ing./planleggar Kåre Gjengedal GIS-ingeniør Eldar Hansen 20.5.2013 Kg kg Revisjon nr. Dato Tall sider rapport Utarbeidd av Kontrollert Godkjent Signert rapport original er arkivet hjå AG Plan og Arkitektur AS Oppdragsnr. Dokument nr Namn på fil 2081 04-0 P:/prosjekt/2081/plandata tekst/ros/ros-analyse/ 2081-ROS.doc AG Plan og Arkitektur AS

Oppdrag: Kommuneplan Side 3 av 14 Oppdragsgjevar: Sande kommune ROS-analyse mai 2013 INNHALDSLISTE: 1. FORMELT GRUNNLAG... 5 2. NATURBASERT RISIKO... 5 2.1 SKRED... 5 2.2 FLAUM... 5 2.3 USTABIL GRUNN... 5 2.4 STORMFLO OG HAVNIVÅ-STIGNING... 6 2.5 VIND... 6 2.6 SKOG- OG LYNGBRANN... 6 2.7 RADON... 7 2.8 STUP- OG FALLFARE... 7 3. RISIKO KNYTT TIL VERKSEMDER OG INFRA-STRUKTUR... 7 3.1 BRANN OG EKSPLOSJON... 7 3.2 KJEMIKALIEUTSLEPP... 7 3.3 TRANSPORT AV FARLEG GODS... 7 3.4 FORUREINA GRUNN... 8 3.5 KONSTRUKSJONSSVIKT... 8 3.6 DAMBROT... 8 3.7 ELEKTROMAGNETISKE FELT... 8 3.8 TRAFIKKFARE OG ULUKKES-PUNKT... 8 3.9 SKIPSFART... 9 3.10 TERROR... 9 4. BEREDSKAP I SANDE KOMMUNE... 9 4.1 KOMMUNAL BEREDSKAP... 9 4.1.1 Brann... 9 4.1.2 Akutt forureining... 9 4.1.3 Teknisk eining... 9 4.1.4 Legetenester...10 4.1.5 Omsorg...10 4.2 STATLEG BEREDSKAP...10 4.2.1 Sivilforsvaret...10 4.2.2 Ambulanse...10 4.2.3 Politiet...10 4.2.4 Heimevernet...10 4.3 FRIVILLIGE LAG, ORGANI-SASJONAR OG FOREININGAR...10 4.3.1 Lag...10 4.3.2 Foreiningar...10 5. SÅRBARE OBJEKT...11 5.1 NATUR...11 5.1.1 Friluftsområde...11 5.1.2 Verneområde...11 5.1.3 Naturtype...11 5.1.4 Artsdata...11 5.1.5 Landskapsområde...11 5.1.6 Badeplassar...12 5.2 KULTURMINNE...12 5.2.1 Kulturminne...12 5.2.2 Bygg...12 5.3 OFFENTLEGE BYGG OG INFRASTRUKTUR...12 AG Plan og Arkitektur AS

Oppdrag: Kommuneplan Side 4 av 14 Oppdragsgjevar: Sande kommune ROS-analyse mai 2013 5.3.1 El/tele...12 5.3.2 Bruer og tunnellar...12 5.3.3 Drikkevassforsyning...13 5.3.4 Avløpsinstallasjonar...13 6. KJELDER...13 7. VEDLEGG...13 AG Plan og Arkitektur AS

Oppdrag: Kommuneplan Side 5 av 14 Oppdragsgjevar: Sande kommune ROS-analyse mai 2013 1. FORMELT GRUNNLAG Arbeidet med ROS-analysen er utarbeidd i samband med rullering av kommuneplanen for Sande kommune 2012-2024, og er utført av AG Plan og Arkitektur AS. Sande kommune har bistått i arbeidet: - Oddbjørn Indregård (ingeniør) - Rasmus Johan Ekroll (ingeniør) Målet med analysen er å kartlegge risiko- og sårbarheitsforhold på eit overordna nivå. Denne grovanalysen gir føringar for kvar det eventuelt må gjerast nærmare undersøkingar. For områder med vesentleg ny arealbruk er det gjort eigne konsekvensutgreiingar. 2. NATURBASERT RISIKO 2.1 SKRED Aktsemdkart for snø- og steinskred frå NGI viser område som potensielt kan vere utsatt for skredfare. Karta er utarbeidd av NGI på statleg oppdrag i 1990, ved å bruke terrengog hellingsdata. I tillegg er det gjort synfaring i dei aktuelle områda av fagkyndig. Utstrekninga av aktsemdsområda på disse karta er vanlegvis mindre enn aktsemdområda på dei nasjonalt dekkande, automatisk genererte aktsemdkart for snøskred, fordi skredkyndigheit ved synfaring har gitt moglegheit til å ta omsyn til lokale faktorar som avgrensar skredutløp, slik som skog, terrengdetaljar og liknande. Sande kommune har opp gjennom historia blitt utsett for fleire steinsprang/fjellskred. I tillegg er det også registrert enkelttilfelle av snøskred, flaumskred og undervasskred. Endringar i klima kan føre til jordskred pga. auka nedbør. På Vestlandet og Sunnmøre generelt reknar ein med mindre snøskred pga. lite snø grunna klimaet på ytre søre. Sande kommune er ikkje utsett for flodbølgja frå Åkneset i Stranda kommune. NVE har i rapport 15/2011 «Plan for skredfareplanlegging delrapport om steinsprang, steinskred og fjellskred» teke med følgjande område i Sande kommune med prioritet 1 og 2: - Røyset-Saure (Gursken) NVE har i rapport 18/2011 «Plan for skredfareplanlegging delrapport om snøskred» teke med følgjande område i Sande kommune med prioritet 2: - Røyset-Myklebust (Gursken) - Leitevika-Liasetstranda (Larsnes) Tidlegare fylkesgeolog Einar Anda har avklart dei nye bustadområda med tanke på skredfare i framlegg til revidert kommuneplan, med unnatak av LNF-kan områda. Alle reguleringsplanar av nyare dato er kvalitetssikra for ras, og det er krav om at alle nye utbyggingsområder i kommuneplanen skal kvalitetssikrast på same måte der fare er eit aktuelt tema, jf. konsekvensutgreiing. 2.2 FLAUM NVE har ikkje utarbeidd flaumsonekart for vassdrag i Sande kommune. Rise-elva i Gjerdsvika er regulert samband med kraftutbygging i Sædalsvassdraget. I Vike-elva i Haugsbygda er det gjort flaumtiltak. I Sæss-elva på Sætre er det også gjort flaumtiltak i, men tiltaka er ikkje fullgode. Dale-elva på Larsnes er regulert i samband med vassverkutbygging i Morkavatnet. Larsnes-elva er lukka på eit par punkt i samband med vegbygging. Dette medfører noko nødvendig tilsyn/vedlikehald ved større nedbørsmengder. På kommuneplannivå skal problematikk knytt til overvatn i nye utbyggingsområde avklarast på eit overordna nivå. På reguleringsplannivå skal flaumproblematikk vere eit sentralt tema i planlegginga. 2.3 USTABIL GRUNN I Sande kommune er fare for kvikkleireskred ikkje kartlagt på noverande tidspunkt. I NGU sine lausmassekart kan ein sjå marine strandavsetningar, dette viser materiale som er vaska av bølgjer i strandsona/under marin AG Plan og Arkitektur AS

Oppdrag: Kommuneplan Side 6 av 14 Oppdragsgjevar: Sande kommune ROS-analyse mai 2013 grense. Marine strandavsetningar består gjerne av sand på beskytta stadar, grus og stein på meir verutsatte strender. Fjord- og havavsetningar er silt og leire, altså materiale som kan innehalde kvikkleiresoner og som derfor er eit varsko om ustabil grunn. I Sande kommune er det registrert marine strandavsetningar i alle krinsane. Erfaringsmessig sett kan ein sei at ustabil grunn er eit lite kjent problem i Sande kommune. I Sande er det mykje morenemasser med innslag av finstoff. Om det er ustabil grunn bør avklarast i kvar einskild sak. Ein bør vere spesielt merksam på denne tematikken i området der det er snakk om utfylling sjø, eller om område ligg nær myr. I framlegg til revidert kommuneplan gjeld dette følgjande område: - Molo i Haugsbygda, småbåthamna - Næringsområde i Vågen - Molo i Hallebygda, småbåthamna - Bustadblokka i Larsnes sentrum - Næringsområdet på Saude - Næringsområde Trettholmane - Næringsområde Sandshamn - Næringsområde Kvamsøya/Bringinshaug 2.4 STORMFLO OG HAVNIVÅ- STIGNING Stormflo er eit fenomen som oppstår når pålandsvind fører til opphoping av vatn langs kysten, samtidig som vasspeglet hevast som følgje av lågtrykk. Det har seinaste åra vore mykje fokus på miljøverknader på havstigning og klimatilpassa utbygging i strandsona. I ei teoretisk modellanalyse er det i rapporten Havnivåstigning estimater av framtidig havstigning i norske kystkommuner gjort ei analyse med omsyn til klimatilpassing, havnivåstigning, landheving og tema rundt dette. I rapporten er kote 2,68 kritisk nivå i Sande kommune for 100-års stormflo relativt til år 2000. Med bakgrunn i dette legg vi til grunn at kote 2,68 skal nyttast som lågaste høgde på ferdig golv i nye bustadbygg. For område som kan vere utsette for vesentleg vind må det som del av fastsetting av minste golvhøgd også utgreiast om høgd havbølgje, rekna etter sikkerheitsklasse for aktuelt bygg, medfører kompenserande tiltak eller ev medfører krav om auka golvhøgd. Naust kan plasserast lågare, men berre på vilkår av nærmare vurderingar av stormflo/ havnivåstigning/bølgjeverknad. Det blir tilrådd plassering av naust frå kote 1,5 til 2,5, og då sett i samanheng med bygningsmessige tiltak (jf. bruk av betong på bygningsdel utsett for sjø) Høgaste målte tilfelle av storflo i kommunen er kote 2,02. 2.5 VIND Orkanen som råka Norge 1. januar 1992 er den sterkaste som Meteorologisk institutt har observert sidan målingane starta i 1867, og forårsaka mykje skadar i Sande kommune. Skadane var hovudsakleg bygg- og skogreletart. I seinare tid er det ekstremveret «Dagmar» som ligg friskast i minne. Dagmar kombinerte kraftig vind med høg vasstand/stormflo. Denne orkanen råka Møre og Romsdal 24. desember 2011, og førte til store skader på skog. Også enkelte bygg blei ramma. Det er elles vanskeleg å seie noko om kor vindutsette bygdene i Sande er. Forskjellane mellom høvesvis Kvamsøya og Gursken vil nok vere små, naturgjevne forhold vil vere utslagsgjevande i ei slik vurdering. Ved framtidig utbygging må det leggjast særleg vekt på erfaring og/eller lokalkunnskap om vind/ver. I tillegg kjem standardar og lover i.h.t. kvar tids gjeldande regelverk. 2.6 SKOG- OG LYNGBRANN Det har ikkje vore større skogbrannar i kommunen. Potensiale for slike brannar er sjølvsagt til stades som følgje av både friluftsaktivitet, skogsarbeid og feil på installasjonar som går gjennom slike områder. Lyngsviing som metode for kulturbeite er det tradisjonar for i vårt område. Kommunen har ikkje lokal forskrift om flatebrenning eller anna form for brenning. AG Plan og Arkitektur AS

Oppdrag: Kommuneplan Side 7 av 14 Oppdragsgjevar: Sande kommune ROS-analyse mai 2013 2.7 RADON Radongass er ein usynleg og luktfri edelgass som dannast ved nedbryting av grunnstoffet radium, som er å finne i dei fleste bergartar. Gassen fester seg til lungevev og gir stråling. Høgt radonnnivå innandørs er ein medverkande årsak til auka risiko for lungekreft. Verdens helseorganisasjon (WHO) har uttalt at radongass er den nest viktigaste årsaken til lungekreft. Norge er eit av landa i verda med høgast konsentrasjon av radongass per innbyggar. Grunnen til dette er dei geologiske tilhøva, samt godt isolerte hus, gjerne med kjellar. NGU har ikkje utarbeidd radonkart for Møre og Romsdal på noverande tidspunkt. Det er generelt Østlandet som har høgast konsentrasjonar av radongass i Norge, Vestlandet har lite av jordsmonnet/geologien i desse områda. Det kan likevel ikkje utelatast at det er radon i bustader i Sande kommune. Statens strålevern krev fysiske tiltak for å redusere stråling om radonnivået i eitt eller fleire opphaldsrom overstig 100 Bql/m 3. For nye utbyggingsområde viser vi til gjeldande krav i TEK10 vedkomande radon vert lagt til grunn i byggesaker. Det er utført to tilfeldige målingar av radon i samband med byggeprosjekter som viser mellom 18-34 bql/m3. Desse resultata gir ikkje grunnlag for særlige tiltak for eksisterande bygningsmasse. Alle nye bygningar blir radonsikra i hht TEK10. 2.8 STUP- OG FALLFARE Ved fotturar i fjell og mark det generelt aktsemdsbehov for kvar einskilt som ferdast. 3. RISIKO KNYTT TIL VERKSEMDER OG INFRA- STRUKTUR 3.1 BRANN OG EKSPLOSJON Sande kommune har gjennomført ROSvurderingar innanfor sektorlovgivninga. Basert på desse ROS-vurderingane er det etablert ei ordning for kommune sin brann- og redningsberedskap. Den største brannrisikoen med fare for tap av liv er kommunen sine omsorgsbygg. Dette fordi fleire av bebuarane er avhengig av assistanse ved evakuering. Brannrisikoen i øvrige verksemder og publikumsbygg blir vurdert som liten med tanke på tap av liv. Dette fordi at verksemdene har eigen internbereskap og at arbeidstakarar, brukarar, og gjestar kan evakuere utan omfattande assistansebehov til sikker plass. På Aurvollen er det etablert eit mindre lager av sprengstoff. Viser vidare til kommunen sin brannordning. 3.2 KJEMIKALIEUTSLEPP Marine Harvest region West har ein del mindre mengder med kjemikaliar. Bedrifta har eigen beredskapsplan. Sandanger AS nyttar ammoniakk i sitt kjøleanlegg. Vidare er det ein del verksemder innanfor plastproduksjon i Sande (Brimer AS, GS Marine AS, etc). Desse verksemdene nyttar ein del brannfarlig vare i sin produksjon. Vidare behandlar skipsverfta ein del brannfarleg vare og andre kjemikaliar i forbindelse med sin produksjon. Nemnte verksemder har etablert ein eigen beredskap for å handtere uønskte hendingar i forbindelse med normal drift/produksjon. 3.3 TRANSPORT AV FARLEG GODS Farleg gods er varer, eigendelar eller material som ved transportering medfører auka risiko for skade på liv, helse, miljø og materielle AG Plan og Arkitektur AS

Oppdrag: Kommuneplan Side 8 av 14 Oppdragsgjevar: Sande kommune ROS-analyse mai 2013 verdiar. Drivstoff og eksplosivar er døme på farleg gods. For Sande kommune er det i størst grad tankbilar, transport av drivstoff og ulike gassar til bedrifter, som er gjeldande. Denne trafikken går langs fylkesveg 61 i kommunen, i tillegg til fylkesveg 10. Type farleg gods på desse strekningane er hovudsakleg av kategorien ADR klasse 2 og 3. Størst risikopotensial er i områder der tett busetnad grensar til fylkesvegane. Sannsynet for slike uhell er låg, mein ein kan aldri ta det som ei sikkerheit. Det er ikkje registrert uhell i forbindelse med transport av farleg gods i Sande kommune. 3.4 FORUREINA GRUNN I 1997 blei det utarbeidd ein rapport om forureina grunn ved sjø og i sjø, på oppdrag frå Møre og Romsdal fylke. I denne rapporten er det i Sande kommune påvist 2 stadar som har forureina grunn: 1. Myklebust Verft 2. Larsnes Mek. Verkstad Områda ovanfor blei klassifisert som tilstandsklasse 3 «nokså dårleg», grunna funn av miljøgift (tungmetall) i marine sediment. I tillegg er følgjande område påpeika av Miljøstatus i Norge som stadar som kan ha forureina grunn: Longva Mek. Verkstad Hidsneset i Gjerdsvika 3.5 KONSTRUKSJONSSVIKT Industrien har ein del lagerhallar som er definert som midlertidige byggverk (plasthallar). Dette er konstruksjonar som kan vere utsett ved ekstreme vindlaster. 3.6 DAMBROT I samband med regulering av Sædalsvassdraget, er det bygt dam i dette vassdraget. Eit ev. dambrot vil medføre auka vassføring i Rise-elva, men det er regulert inn sikringssoner som skal redusere konsekvensane av ei slik hending. 3.7 ELEKTROMAGNETISKE FELT Kraftleidningane i Sande kommune er eigd av Tussa Kraft AS. I all hovudsak består dette av 22 kv linjer, til saman 60,3 km. Den største spenninga er på 66 kv, og utgjer eit mindre strekk på 1,1 km nord for fylkesveg 61 ved fylkesgrensa mellom Sande og Herøy. Tradisjonelt sett er dette ikkje spesielt stor spenning om ein samanliknar med andre store forsyningslinjer. Det er heller ikkje særskild risiko knytt til linjene, anna enn generelle krav som til dømes avstandskrav knytt opp mot gjeldande forskrifter. Tendensen elles er at meir og meir av 22 kv linjenettet blir lagt i kabel i samband med fornying og ombygging, noko som må seiast og vere ei særs bra utvikling. 3.8 TRAFIKKFARE OG ULUKKES- PUNKT Fylkesveg 61, frå Ulstein til Larsnes er moderat trafikkert med ein årsdøgntrafikk på om lag 1650 kjørety i døgnet. Det har vore ein del ulukker på denne strekninga, både dødsulukke og ulukker med alvorleg skadde menneske. Erfaringsdata og statistikk frå Sande kommune den siste 10-årsperioda viser at det inntreff om lag 3 trafikkulykker per år. I hovudsak skjer desse på Fv61. I Statens vegvesen sin vegdatabank er det dei siste åra blitt registrert 22 ulykker i Sande: - 1 dødsulukke - 4 ulukker med alvorleg skade - 17 ulukker med mindre skade - Skulekrysset, ulike krysspunkt (Larsnes) Følgjande stadar kan påpeikast som særleg utsett for ulukker. - Strekninga frå Skogavatnet til Larsnes sentrum (Fv61) - Strekninga frå Gurskebotnen til Gjerdsvika (Fv10) Følgjande tiltak kan redusere risikoen for ulukker: - Utvide vegbane - Setje ned fartsgrense AG Plan og Arkitektur AS

Oppdrag: Kommuneplan Side 9 av 14 Oppdragsgjevar: Sande kommune ROS-analyse mai 2013 - Forbedre kurvatur/dosering - Etablere midtdelar i kryss - Fotoboks(er) - Vegetasjon-/skogsrydding langs veg - Overgangar/undergangar Viser vidare til delplan for trafikktrygging. 3.9 SKIPSFART Det går farleie langs alle sjøområda i Sande kommune, med unntak av området mellom Sandsøya og Kvamsøya. Her og i innleie til verftsområde kan det oppstå kollisjonar og/eller grunnstøytingar med fare for både liv og miljø. Åramsundet er hovudleid for turistskip og kommunen peikar på behov for beredskaps knytt til desse. Ved ei ulykke vil Interkommunalt utval for akutt forurensing (IUA) ta vare på beredskapen for akutt forureining. Sande kommune inngår i Region 19 Sunnmøre som har hovudsentral i Ålesund. IUA samarbeidar nært med Kystverket og havnevesenet. Ved ei ulykke vil Redningsinnsasts til sjøs (RITS) ta vare på beredskapen for situasjonar der menneske er i nød på havet. Brannvesenet i Ålesund er eit av sju brannvesen i Norge som har etablert eigen RITS-beredskap. Mannskapet er spesialtrena til å handtere skipsbrannar. RITS sin bereskap i Ålesund dekkjer farvatna på Sunnmøre. 3.10 TERROR Sårbare objekt i denne samanheng kan vere offentlege institusjonar, teknisk infrastruktur og særskilde verksemder. I utgangspunktet kan det påpeikast at Sande kommune ikkje er meir terrorutsett enn andre kommunar på Sunnmøre. 4. BEREDSKAP I SANDE KOMMUNE 4.1 KOMMUNAL BEREDSKAP 4.1.1 Brann Sande kommune har i dag ein brannstasjon. Denne er lokalisert på Larsnes. På denne brannstasjonen er det tilsett 16 personer på deltid. I tillegg er det etablert eit depot på hhv Sandsøy og Kvamsøy. I tilknytning til desse to depota er det organisert ei skogbrannreserve på 6 personar på hhv Sandsøy og Kvamsøy. Kommunen har kombinert teknisk vakt og overbefalsvakt med responstid 10 min. Når det gjeld utrykkingstider er i utgangspunktet kravet for Sande kommune 16 brannmannskap med grunnlag i 10 min. regel til sjukeheim (4 mann første 10 min. og 12 mann i innsats etter 20-25 min.) Vidare er det vurdert mannskapsstyrkje i høve til 30 minuttregelen utanfor tettbygde strøk. Dekninga av kommunale vassverk i Sande er god. Ein reknar tilgangen til vatn så god at kompenserande tiltak ikkje er nødvendig. Når brannvesenet ikkje har tilstrekkeleg med sløkkjevatn har beredskapen liten verdi. Hallebygda og Skredestranda aust for Liset har ikkje vassverk/brannslokkevatn. Brann i gardsbruk krev tilgang på vatn. Brannbil på Larsnes har vasstank på 3000 liter, medan Sandsøy og Kamsøya har 800 liter kvar. Alle bilane er utstyrt med høgtrykk. Viser vidare til kommunen sin brannordning. 4.1.2 Akutt forureining Brannstasjonen på Larsnes har lett oljevernberedskap/utstyr tilgjengeleg. Ved større utslepp blir Interkommunalt utvalg mot akutt forurensing (IUA), eventuelt Klima- og forurensingsdirektorat (KLIF) kobla inn. 4.1.3 Teknisk eining Ved teknisk eining i Sande kommune har ein ansvar for vassforsyning, avløp, brannvern og drift av det kommunale vegnettet. Ordning med teknisk vakt og sentral driftsovervåkning er dei to sentrale beredskapstiltaka innanfor det kommunaltekniske området. Rettearbeid ved teknisk feil, rørbrudd, etc, vert ofte utført i ein kombinasjon av eigen og kjøpt kapasitet. AG Plan og Arkitektur AS

Oppdrag: Kommuneplan Side 10 av 14 Oppdragsgjevar: Sande kommune ROS-analyse mai 2013 Kommunen disponerer traktor, minigravar, brøytemateriell, og anna mindre materiell. Ved eks. større gravearbeid må dette utførast av kjøpt kapasitet. I vinterhalvåret er det brøyteavtaler på alle kommunale vegar. I Sande kommune blir dette utført av private entreprenørar og kommunens eigen kapasitet. 4.1.4 Legetenester Ved Sande legesenter er det i dag 3 fastlegar. Det er vaksamarbeid med legevaktsentralen i Myrvåg i Herøy kommune ved behov for omgåande hjelp i tidsrommet 15:00-22:00. På natt (22:00-08:00) er det legevakta ved Volda sjukehus som ivaretek denne tjenesta. Ved Sande helsestasjon er det elles to helsesøstre (150%). Jordmottenesta er organisert i ei interkommunal vertskommuneordning, og der jordmortenesta er lokalisert ved Sande helsestasjon etter eit faste oppsett. 4.1.5 Omsorg Sande kommune har etablert ei omsorgsberedskapsgruppe. Denne gruppa har tverrfaglig kompetanse som skal gi omsorg og støtte i samband med kriser, ulykker, m.m. 4.2 STATLEG BEREDSKAP 4.2.1 Sivilforsvaret Møre og Romsdal sivilforsvarsdistrikt omfattar samtlege kommunar i fylket, og har om lag 300 tenestepliktige i operative avdelingar. Det er ikkje stasjonert fredsinnsatsgruppe (FIG) i Sande kommune. Næraste FIGgrupper er: FIG Ålesund FIG Ulstein FIG Ørsta/Volda FIG-gruppene består av tenestepliktige med kompetanse, matriell og oppgåver for brannsløkking, redningsteneste, førstehjelp, søk, samband, ordensteneste og måling av radioaktiv stråling. Alle FIG-grupper i Møre og Romsdal vil, ved behov, setjast inn for å bistå kommunen, men i utgangspunktet vil, alt etter behovet, den nærmaste gruppa bli beordra til Sande kommune. Utrykkingstid til Sande er ukjent, truleg ligg denne på minimum 60 minutt. 4.2.2 Ambulanse Ambulansetenesta i Sande kommune er organisert av helseforetaket. Basen i Sande er lokalisert på Larsnes, og har døgnbemanning. I Sande kommune er det også etablert ambulansebåt. Ambulansebåten tar også andre transportoppdrag innanfor eit avgrensa geografisk område. 4.2.3 Politiet Herøy og Sande lensmannskontor har kontor i Herøy kommune, med den beredskapen som er normal for eit lensmannskontor i distriktsnoreg. Det er etablert vaktsamarbeid med Ørsta/Volda samt Ulstein/Hareid sine lensmannskontor. 4.2.4 Heimevernet Ved særlege hendingar kan heimevernet vere i beredskap. 4.3 FRIVILLIGE LAG, ORGANI- SASJONAR OG FOREININGAR 4.3.1 Lag Sande har helselag i dei fleste krinsar: Haugsbygda helselag Indre Gursken helselag Larsnes helselag Kvamsøy helselag Sandsøy helselag Gjerdsvika helselag 4.3.2 Foreiningar Følgjande foreiningar kan stille med mannskap i særskilde situasjonar, som til dømes leiteaksjonar: Redningsselskapet i Haugsbygda Redningsselskapet i Kvamsøya AG Plan og Arkitektur AS

Oppdrag: Kommuneplan Side 11 av 14 Oppdragsgjevar: Sande kommune ROS-analyse mai 2013 5. SÅRBARE OBJEKT 5.1 NATUR 5.1.1 Friluftsområde Det er ikkje registrert statlege sikra friluftsområder i Sande kommune. Generelt kan ein sei at sjølinja i bygdene er spesielt sårbare for forureining (til dømes oljesøl). 5.1.2 Verneområde Det er naturreservat ved Nupafjellet på 1150 daa. i Gursken, verneføremålet er hekkelokalitet for sjøfugl. Det er også registrert naturreservat ved Sandsvågen på 650 daa. i Sandsøya. Verneføremålet er å ta vare på eit viktig våtmarksområde. På Kvamsøya er det eit naturreservat ved sandstranda på Ristesundet. Størrelsen er på om lag 100 daa. Verneføremålet er å ta vare på sanddynevegetasjonen i området. Utanfor Kvamsøya er det 2 stk. naturreservat. Det eine er på Riste og utgjer om lag 1600 daa. Det andre ligg ved Eggholmane- Lisjeholmen, og utgjer om lag 3300 daa. Verneføremålet for begge desse områda er å verne hekkelokalitet for sjøfugl. Det siste naturreservatet er Storevik i Sandsøya, som utgjer 350 daa. Verneføremålet er å ta vare på eit viktig våtmarksområde. På Sandsøya og Voksa er det eit område med artsvern som grensar til Storevik naturreservat. Vernesona utgjer ca. 21000 daa, Verneføremålet er freding av fugle- og dyreliv. Restriksjonen i området er at alle fugle- og pattedyr er freda mot jakt og fangst med unnatak for villmink. I Gursken på gnr. 133 bnr. 2 er det eit tre som er verna (1933) som naturminne (barlind). 5.1.3 Naturtype I Sande kommune er det ein god del registreringar (42 stk.) for naturtype som er viktige for biologisk mangfald. Disse lokalitetane ligg både innanfor og utanfor område som er verna etter naturmangfaldlova. 18 områder på Gursken og Larsnes (Hidsneset, Hide, Goteneset, Gjerdsvika, Gjøna, Sæshorn, Egga, Aurvoll, Skoge, Klipevatnet, Almestad, Hallevatnet, Dalevatnet og Oksavik) 7 områder på Sandsøya (Sandshamnvågen, Øyna, Hornet Kleiveneset og Hellandsfjella) 4 områder på Voksa (Sivervika, Hansvika og Flødene) 6 områder på Kvamsøya (Ristesundet, Instegardsneset, Kletten/ Småvardane og Støylen) 4 område på Rise utanfor Kvamsøya 1 område på Storholmen utanfor Kvamsøya) Nokre punkt ligg i sjøareal om omfattar sterk tidevasstraum og korallførekomst. Desse er plassert vest for Kvamsøya, nær sjøgrensa mellom Sande og Selje. 5.1.4 Artsdata Det er mange registreringar av artsdata i Sande kommune. Ein del av desse områda korresponderer med verneområda, jf. punkt. 5.1.2. Elles består registreringane i stor grad av trekkvegar og beiteområde for hjort i tillegg til yngle- og leveområde for ulike artar. 5.1.5 Landskapsområde I perioden 1992-94 blei det gjennomført ei nasjonal registrering av verdifulle kulturlandskap i Noreg. Kulturhistoriske interesser og botaniske/økologiske verdiar er lagt til grunn i vurderinga av desse områda. For Sande kommune sin del er det registrert eit viktig landskapsområde: Sandsøya-Riste (36000 daa) AG Plan og Arkitektur AS

Oppdrag: Kommuneplan Side 12 av 14 Oppdragsgjevar: Sande kommune ROS-analyse mai 2013 Området dekker heile Sandsøya i tillegg til del av Kvamsøya inkludert sjøareal i mellom. Den samla vurderinga av dette området er at det er spesielt verneverdig med middels prioritering for forvaltning. 5.1.6 Badeplassar Sande har følgjande badeplassar/sandstrender: Ristesundet (Kvamsøya) Sandvika (Gursken) Gjerdsvika Kyrkjesanden (Sandsøya) Skitnevika (Larsnes) 5.2 KULTURMINNE 5.2.1 Kulturminne I Sande kommune er det registrert 90 lokalitetar som har status som automatisk freda kulturminne. Dei fleste av desse er gravminne, og er å finne over heile kommunen, særleg i område som ligg nær sjøareal. Det er også 128 lokalitetar som i skrivande stund har status som uavklara. (Henta frå Askeladden) 5.2.2 Bygg Følgjande bygg kan sjåast på som viktige og verdifulle i Sande kommune: kyrkjestadane på Sandsøya, Larsnes og i Gursken. Vidare er det i kommunen 151 SEFRAKregistrerte bygg. SEFRAK er eit register som vart bygt opp gjennom mykje feltarbeid i åra 1975-1995, der det blei samla inn opplysningar om alle bygg i Noreg frå før år 1900. Føremålet med dette var å skaffe oversyn over den store mengda potensielle verneverdige bygg her i landet. Samla sett skal registreringar knytt til kulturminne og SEFRAK-registrerte bygg nyttast i all arealplanlegging og byggjesakshandsaming i kommunen. 5.3 OFFENTLEGE BYGG OG INFRASTRUKTUR Ved krisesituasjonar er følgjande bygg med offentlege funksjonar viktige: Rådhuset Legesenteret Skulane/barnehagane Kulturhusa Vassverk og avløpsstasjoner Følgjande bygg har dieselaggregat for straum: Sandetun bu- og behandlingssenter. Vidare har kommunen eit mobilt aggregat som er tilpassa vassverka. 5.3.1 El/tele Gjerdsvika kraftstasjon ligg i Gjerdsvika, og er eigd av Tussa Kraft AS. Kraftverket starta produksjonen i 1954, og er eit vasskraftverk som hentar energi frå det 200 meter høge fallet mellom Sædalsvatnet og sjøen. Det er god avstand til nabobygg i området. Tussa Kraft AS har per d.d. 2 stk. sekundærstasjonar i drift. Den eine er plassert i Moltustranda, medan den andre ligg på Skoge/Almestad. Det er god avstand til nabobygg i begge områda. Sekundærstasjonen i Moltustranda er planlagt å utrangere/fjerne, men det er førebels ukjent når dette vil skje. Eltel Networks AS er Telenor sin entreprenør i Møre og Romsdal, og er ansvarlig for telenettet i Sande. 5.3.2 Bruer og tunnellar Sande kommune har følgjande bruer: Hønebrua (mellom Voksa og Sandsøya) Straumsbrua på Sandshamn Bru over Kvennasundet AG Plan og Arkitektur AS

Oppdrag: Kommuneplan Side 13 av 14 Oppdragsgjevar: Sande kommune ROS-analyse mai 2013 Nemnde bruer er lokalisert på fylkesvegar, og det er ikkje alternative omkøyringsruter om desse vert stengde. Sande Fastlandsamband og Rovdefjordbrua vert behandla i eigne kommunedelplanar. 5.3.3 Drikkevassforsyning Kommunen har følgjande vassverk i kommunal drift: Gursken vassverk Larsnes vassverk Gjerdsvika vassverk Bergsnev vassverk Det pågår eit omfattande arbeid innanfor området vassforsyning. Arbeidet har som mål å redusere dagens fire vassområder (vassverk) til to vassområder. Den sentrale driftsovervakninga er avgjerande viktig for å oppretthalde ei tilfredstillande vassforsyning. 5.3.4 Avløpsinstallasjonar Det kommunale avløpsnettet i Sande kommune består i hovudsak av pumpeleidningar, leidningar med sjølvfall og pumpestasjonar. Svikt i pumpestasjonar vil vere kritiske punkt. Generelt vil kloakktilstopping vere ein risiko for forureining, då pumpestasjonane har overløp slik at nærliggande område kan bli råka. Den sentrale driftsovervakninga er avgjerande viktig i å oppretthalde drifta på sentrale avløpssystem. I kommuneplanen blir det lagt til grunn at nye utbyggingsområde skal knytast til det kommunale avløpsnettet. Unnataket av denne regelen er i område med spreidd busetnad utang moglegheit for dette. I slike tilfelle må det nyttast tett avløpstank, eller ha godkjent utsleppsløyve for dette. - DSB, samfunnssikkerheit i arealplanlegging, kartlegging av risiko og sårbarheit - Teknisk forskrift til plan- og bygningslova, TEK - Byggteknisk forskrift til plan- og bygningslova, TEK10 - Temaveiledar, utbygging i fareområder - Fylkesmannen i Møre og Romsdal, kartlegging av miljøgifter i marine sediment 1997 - Havnivåstigning, estimater av framtidig havstigning i norske kystkommuner, utgitt DSB september 2009. Følgjande offentlege databaser er nytta: - Naturbase (direktoratet for naturforvaltning) - Nasjonal vegdatabank (Statens vegvesen) - Skrednett (NVE, NGU) - GISLink (Møre og Romsdal fylkeskommune) - DSB si kartinnsynsløysing - Miljøstatus i Norge (miljøverndepartementet) - NGU sine kartinnsynsløysingar - Askeladden (Riksantikvarens kulturminnedatabase) 7. VEDLEGG Kartvedlegg: - Freda kulturminner - Viktige kulturlandskap - Verna område - Viktige naturområde - Aktsemdkart for skredfare - Ulukkesbelasta vegstrekk - Høgspentnett - Forureining, miljøgift i marine sediment - Badeplassar 6. KJELDER Følgjande er nytta: - DSB, temaveiledar for risikoanalyse AG Plan og Arkitektur AS

Oppdrag: Kommuneplan Side 14 av 14 Oppdragsgjevar: Sande kommune ROS-analyse mai 2013 Tekstvedlegg: - Opplisting av verneområde, kulturland-skap, naturtype og artsdata. AG Plan og Arkitektur AS

HØGSPENTNETTET I SANDE KOMMUNE 66 kv 22 kv