2013 ÅRSMELDING Framlegg til formannskapet 10.04.14
Innhald 1 Innleiing... 3 2 Hovudtal for økonomi... 6 2.1 Driftsrekneskapen... 6 2.2 Investeringsrekneskapen... 10 2.3 Analyse av hovudtal... 14 3 Tenesteområda... 22 3.1 Fellesområdet... 23 3.1.1 Personalforvaltning... 23 3.1.2 Økonomiforvaltning... 24 3.1.3 Kvalitetsutvikling... 24 3.1.4 FDV... 24 3.1.5 Utviklingsprosjekt... 24 3.1.6 Økonomisk resultat for støtteeiningane og eigne administrative tiltak... 25 3.1.6.1 Støtteeining økonomi og personal... 25 3.1.6.2 Støtteeining tenestetorg og ikt... 25 3.1.6.3 Støtteeining fag og utvikling... 26 3.1.6.4 Politisk arbeid... 27 3.1.6.5 Kyrkjeleg fellesråd og andre trussamfunn... 29 3.2 Oppvekst... 30 3.2.1 Helsestasjon og barnevern... 30 3.2.2 Barnehage... 31 3.2.3 Grunnskule og SFO... 31 3.2.4 Norskopplæringa... 32 3.2.5 Kultur... 33 3.2.6 Økonomisk resultat for tenesteeiningane og eigne administrative tiltak... 33 3.2.6.1 Tenesteeining barn og unge... 33 3.2.6.2 Tenesteeining barnehagar... 35 3.2.6.3 Teneste felles skule... 36 3.2.6.4 Tenesteeining Kvåle skule... 37 3.2.6.5 Tenesteeining Trudvang skule... 38 3.2.6.6 Tenesteeining Kaupanger skule... 39 3.2.6.7 Tenesteeining Norane oppvekstsenter... 40 3.2.6.8 Tenesteeining Fjærland oppvekstsenter... 41 1
3.2.6.9 Teneste norskopplæring... 42 3.2.6.10 Teneste kultur... 42 3.3 Omsorg, helse og sosiale tenester... 45 3.3.1 Omsorgstenesta... 45 3.3.2 Helsetenesta... 46 3.3.3 Sosialtenesta... 47 3.3.4 Økonomisk resultat for tenesteeiningane og eigne administrative tiltak... 48 3.3.4.1 Tenesteeining pleie og omsorg... 48 3.3.4.2 Tenesteeining helse og sosial... 52 3.3.4.3 Tenesteeining NAV... 54 3.4 Tekniske tenester... 56 3.4.1 Tekniske tenester... 56 3.4.2 Plan og byggesak... 56 3.4.3 Kart og oppmåling... 57 3.4.4 Vegar og sykkel- og gangvegar... 57 3.4.5 Vatn og avlaup (VA)... 58 3.4.6 Brann og redning... 58 3.4.7 Økonomisk resultat for tenesteiningane og eigne administrative tiltak.... 58 3.4.7.1 Tenesteeining kommunalteknikk... 58 3.4.7.2 Tenesteeining plan og næring... 59 Vedlegg: 1. Årsmelding Kraftfond II 2. Rapport HMT 3. Kommunen sin rapport om grunnskulen 2013 eige hefte 2
1 Innleiing Årsmeldinga skal syne om administrasjonen har nådd dei resultatmåla som kommunestyret har vedteke for 2013, og om det har skjedd innanfor dei økonomiske rammene som kommunestyret har gjeve. Årsmeldinga og årsrekneskap er rådmannen sin rapport til kommunestyret. I kap. 2 syner vi hovudtala for økonomien, drift og investeringar, og vi gir ein analyse av hovudtala. I kap. 3 syner vi økonomisk resultat og måloppnåing i høve til resultatmål for tenesteområda. I vedlegg 1 ligg årsmelding for Kraftfond II og i vedlegg 2 rapport om kommunen sitt HMT arbeid. Vedlegg 3 (eige hefte) er kommunen sin rapport om grunnskulen. I resten av kap. 1 følgjer rapportering i høve til 10 på topp punkta for 2013: Vi skal ta i bruk eit kvalitetssikringssystem for alle tenester og forvaltning i heile kommunen og delta i det nasjonale programmet «Saman om ein betre kommune». Arbeidet med å etablere eit kvalitetssystem er sett i gang i alle delar av kommunen og omfattar tenesteomtalar, prosedyrar, relevante planar og lover, system for avviksmelding, risikoanalyse og internkontroll. Alle einingane har fått opplæring i å melde og handsame avvik elektronisk, og ordninga er teke i bruk. Einingane har kartlagt risikoområde på si eining og har gjennomført risikovurdering på minst eitt område. Arbeidet med utarbeiding av prosedyrar er godt i gang på alle einingane. Det er utarbeidd årshjul for internkontroll. Kommunen er med i det nasjonale programmet «Saman om ein bere kommune» i regi av KRD. Programmet vil gå over 3 år (2013 2015). Det er utarbeidd prosjektmandat og prosjektplan. Formannskapet er prosjekteigar, rådmannen er prosjektansvarleg, og det er oppnemnd prosjektleiar og prosjektgruppe. Kommunen sitt tema er styrka rekruttering og tilflytting gjennom eit godt omdøme. Vi knyter arbeidet med omdøme opp til rekruttering og kompetanseutvikling, og vi fokuserer på kommunen sitt omdøme som arbeidsgjevar. Vi vil ha særleg fokus på ungdom, innvandrarar, rekruttering til helse- og omsorgssektoren samt partssamarbeid. Vi skal følgje opp samhandlingsreforma ved å regulere og prosjektere utbygging av Sogndal helse- og omsorgssenter i 2013. Kommunestyret vedtok reguleringsplan for Sogndal helse- og omsorgssenter (SHOS) i møtet 25. april. Reguleringsplanen vart påklaga, og klagen vart teken til følgje av Fylkesmannen. Forvaltningsutvalet la nye føresegner, som imøtekjem vedtaket Fylkesmannen gjorde i klagesaka, ut på høyring i møtet 24. oktober. I sak 21/13 har kommunestyret vedteke at òg helsestasjonen og jordmortenesta skal lokaliserast til SHOS, og at dette kjem i tillegg til tidlegare vedteke romprogram. På dette grunnlaget vart rom- og funksjonsrogrammet spesifisert i eit byggjeprogram. Det er gjennomførd plan- og designkonkurransen og det vart sett ned ein jury som 3
skal vurdere dei innkomne framlegga til løysing for utbygginga. Juryen har kåra ein vinnar i plan og designkonkurransen, og det er fremja sak til formannskapet og kommunestyret om val av løysinga Solmei. Vi skal byggje ut infrastruktur med veg, vatn og avlaup til nytt hytteområde i Hodlekve og vedta ny reguleringsplan for å auke overnattingskapasiteten i Hodlekve. Det er inngått avtale med entreprenør for utbygging av veg og leidningsanlegg for vatn og avlaup (VVA-anlegg). Delar av anlegget stod ferdig hausten 2013, slik at ny p-plass og heis i Rindebotn kunne takast i bruk. Sogndal Skisenter har fremja to detaljplanar for m.a. nye skiheisar. Kommunestyret har i revidert kommuneplan lagt ut eit utvida område i Hodlekve til idrettsanlegg. Vi skal gjere strandsona i Sogndal sentrum tilgjengeleg for allmenta ved å leggje til rette for allmenn bruk av friluftsområda på Hagelinnesa og byggje ut fjordstien og elvepark i 2013 og 2014. Fjordstien er bygd ut frå badelaguna ved Sjøkanten til elveosen og langs elva til Stedje bru, og området ved badelaguna er ferdig opparbeidd. Vi har henta inn tilbod for opparbeiding av elveparken (frå Quality Hotel Sogndal til elveosen) og fjordstien frå kaia til Rones. Vi har gjort avtale om utbygging av elvepark. Utbygginga vil skje i 2014. Resten av strekninga vil bli lagt ut i marknaden på ny i 2014, sidan det berre var ein entreprenør som melde seg for strekninga kaia Hofslund Hotel. På austsida av elva og på strekninga frå hurtigbåtkaia til Rones er det gjennomførd skjønn i samband med grunnavståing og tilpassing til eigedomane. Skjønnet vart ikkje ferdig avheimla i 2013. Vi skal i samband med ny skulebruksplan for vidaregåande opplæring arbeide for eit opplæringstilbod til det beste for ungdom i regionen. Vi skal styrke samhandlinga mellom Sogndal vidaregåande skule, Høgskulen i Sogn og Fjordane, Sogndal fotball, kommunen og private verksemder på Fosshaugane Campus. Kommunestyret har i sak 19/13 slutta seg til Sogn regionråd si fellesfråsegn til skulebruksplanen. Fråsegna peikar på at opplæringstilbodet må vere det beste for ungdomen i regionen, og at tilbodet i Sogn må vere likeverdig med tilbodet i resten av fylket. Fylkeskommunen har vedteke skulebruksplanen og tok i det vesentlege omsyn til innspelet frå Sogn regionråd. Fylkeskommunen, i samråd med kommunen, starta planlegginga av 2. byggjesteg for Sogndal vidaregåande skule, tilpassa vedtaket i skulebruksplanen. I statsbudsjettet for 2014 vart sett av midlar til Høgskulen i Sogn og Fjordane som legg til rette for at Høgskulen tek over Gymnasbygget frå SFFK. Eigargruppa for Fosshaugane Campus har vedteke ny organisering av dette arbeidet for å styrke samhandlinga og innovasjonsevna til verksemdene på Fosshaugane Campus. Sogn Næring har fått ei sentral rolle i dette arbeidet. 4
Vi skal gjennomføre delar av plan for opprusting av Mundal sentrum i samarbeid med Bygdeutvalet i 2013. Vi har i samarbeid med Bygdeutvalet gjort ferdig sjøfronten. Delar av arbeidet er gjort på dugnad i regi av Bygdeutvalet. Vi skal i samband med arbeidet med Nasjonal transportplan prioritere utbygging av sykkelvegnett langs riksveg i samsvar med sykkelplan, miljøtunell gjennom Sogndal sentrum og tunell Hagalandet Valeberg. Nasjonal transportplan (NTP) vart lagt fram av regjeringa 12. april (St.meld. Nr 26 (2012 2013)). Planen inneheld finansiering av ny Loftesnesbru (med gang- og sykkelveg), men ikkje miljøtunell gjennom Sogndal sentrum eller tunell Hagalandet Valeberg. NTP inneheld ei generell styrking av løyvingane til sykkelvegnett langs riksveg. Statens vegvesen har starta arbeidet med planlegging av sykkelveg gjennom Sogndal sentrum, frå rundkøyringa ved kulturhuset til Stedje bru. Vi skal i løpet av 2014 vedta plan for barehageutbygging i kommunen. Det er lagt inn to område til ny barnehage i sentrum (Rutlin og Nestangen) i arealdelen av kommuneplanen. Planlegging av ny barnehage vil verte gjennomført i 2014. Vi vil bruke naudsynte verkemiddel som føringar på reguleringsplanar og tilgang på utbyggingsareal, for å få nok tilgang på bustader i alle delar av kommunen. Vi skal delta i Husbanken sitt bustadsosiale program og i løpet av 2013 politisk handsame prosjektplan med mål og tiltak for programmet. Vi har i møte med utbyggjarar og grunneigarar orientert om at alle naudsynte verkemiddel, også oreigning, vil bli nytta for å sikre tilgang på utbyggingsareal for bustader i alle delar av kommunen, der det eit udekka behov for bustadareal. Det vert løpande vedteke eller lagt ut reguleringsplanar for auka bustadbygging. I tillegg er det lagd ut område for framtidig bustadbygging i alle delar av kommunen i arealdelen av kommuneplanen for meir enn 4000 nye innbyggjarar. SISOF har fremja reguleringsplan for utbygging av 150 bueiningar for studentar på delar av Nedrehagen. Kommunen vart ikkje teke opp i Husbanken sitt bustadsosiale program med oppstart i 2013. Vi har fremja ny søknad om deltaking i programmet i 2014. Vi skal i samband med revisjon av arealdelen lage ny plan for utviding av industriområdet på Kaupanger, og vi skal planlegge ny veg til industriområdet i Fjærland. Området for utviding av industriområdet på Kaupanger er lagt inn i revidert kommuneplan. Vi har planlagd ny veg til industriområdet i Fjærland, men det har teke mykje tid å få avklart løysingar i høve til statlege styresmakter (NVE, Statens vegvesen og Fylkesmannen). 5
2 Hovudtal for økonomi I kapitla for økonomi vert det lagt vekt på å kommentere avvik i rekneskapen mot revidert budsjett, og sentrale trekk i utviklinga for hovudtal i rekneskap og balanse. 2.1 Driftsrekneskapen Det vert vist til følgjande oppstillingar i rekneskapen: Økonomisk oversikt drift og rekneskapsskjema 1A og 1B. Kommunen har eit rekneskapsmessig mindreforbruk på kr 10 899 005. Tabellen nedanfor viser avvik for kvar tenesteeining og avvik for generelle postar som ikkje er knytt til teneste- eller støtteeiningane. Avvik for den enkelte teneste- /støtteeining vert forklart i kap. 3. Hovudtal frå driftsrekneskapen (i heile 1000) Tenesteområde Mindreforbruk Meirforbruk Kultur 789 Plan og Næring 101 Kommunalteknikk 531 Barn og unge 0 Helse og sosial 718 NAV 2014 Pleie og omsorg 3511 Barnehagar 401 Fjærland oppvekstsenter 388 Norane oppvekstsenter 269 Kaupanger skule 70 Trudvang skule 256 Kvåle skule Støtteeining økonomi og personal 109 Støtteeining tenestetorg og IKT 450 Fag og utvikling 126 Politisk verksemd 381 Kyrkjeleg fellesråd 29 Meir/mindreforbruk 3 952 6 191 Meir/mindreforbruk før avsetjing til fond 2 239 Avsett til fond tenesteeiningane 3 651 Skatt 536 Rammetilskot, inntektsutjamning 1785 Eigedomsskatt 580 Netto renter 2 324 Avdrag 1697 Avkastning/tap verdipapirfond 315 Utbyte og eigaruttak 40 Andre tilskot og overføringar 3 369 Momskompensasjon investering 3 173 Overføring til investeringsrekneskapen 0 Avsetjing fond 56 Bruk av fond 200 Lønsoppgjer 2012 1881 Pensjon - premieavvik/bruk av premiefond 1 975 Meir/mindreforbruk hovudtal 17 360 571 Rekneskapsmessig meir/mindreforbruk 10 899 Andre tilskot og overføringar gjeld tilskot flyktning 3 472, komp. Inv -97, konsesjonsavgift -5 6
I samsvar med fullmakta til rådmann er det avsett til fond for einingar med mindreforbruk. Dette utgjer totalt kr. 3 651 000. Einingane har eit samla meirforbruk på kr. 2,2 mill. kroner. Dette er noko meir enn fjoråret, der det samla meirforbruket var på 1,9 mill. kroner. Dei fleste einingar har mindreforbruk. At det totalt sett for einingane er eit meirforbruk skuldast større meirforbruk på NAV og pleie og omsorg. Mindreforbruk på einingane som er avsett til fond går fram av note 15 i årsrekneskapen. Skatt og rammetilskot Skatt og rammetilskot vert budsjettert ut frå prognose frå KS. Med grunnlag i prognosemodellen var det budsjettert med skatteinntekter på 159,19 mill. kroner. Samla skatteinntekter for 2013 vart på 159,72 mill. kroner, dvs. ei meirinntekt i forhold til budsjettet på kr. 0,53 mill. kroner. Rammetilskotet var budsjettert med 180,47 mill. kroner. Inntektsførd rammetilskot vart på 182,25 mill. kroner som gir ei meirinntekt på kr.1,78 mill. kroner. Meirinntekter skuldast auka inntektsutjamning og auka folketal. Gjennom inntektsutjamning vert det føreteke ei delvis utjamning av forskjellar i skatteinntektene mellom skattesvake og skattesterke kommunar. Kommunar som har skatteinntekter under 90% av landsgjennomsnittet får kompensert noko av dette. For Sogndal kommune er skattenivået 85,6% av landsgjennomsnittet. Eigedomsskatt Inntekter frå eigedomsskatt var på totalt 21,1 mill. kroner som er om lag kr 580 000 meir enn revidert budsjett. Meirinntekter skuldast stor byggjeaktivitet i kommunen. Inntektene fordeler seg med 9,75 mill. kroner for verk og bruk, 4,18 mill. kroner for næring og 7,14 mill. kroner for anna fast eigedom. Renter I økonomiplan var det budsjettert med ein gjennomsnittleg rentesats på 3 % både for bankinnskot og for lån. Kommunen har størstedelen av låna i Kommunalbanken til flytande rente. P.t. renta har vore uendra med 2,25% nominell rente i 2013. Låneoversikt går fram av note 11 i årsrekneskapen. Lågare rente enn budsjettert gir eit mindreforbruk på netto renter på kr. 2 324 000. Renter på lån er kr.2 073 000 mindre enn budsjettert, renter på bankinnskot og utlån er kr. 251 000 meir enn budsjettert. Når renteinntekter på bankinnskot er høgare enn budsjettert trass lågare rentesats skuldast dette at berekningsgrunnlaget, som er gjennomsnittleg saldo på bankkontoane, har vore høgare enn det som vart lagd til grunn i budsjettet. Avdrag Det er betalt omlag 1,7 mill. kroner mindre i avdrag enn budsjettert. For låneopptaket for 2013 var det budsjettert med 2 avdragsterminar i 2013 a kr 966 000 pr avdrag. Låneopptaket vart gjort så seint på året at det berre vart betalt eit avdrag på lånet. I tillegg til dette er det budsjettert med kr. 714 000 for mykje. Dette skuldast at avdrag som gjeld formidlingslån, er budsjettert i driftsrekneskapen. Avdrag på formidlingslån skal førast i investeringsrekneskapen. 7
Avkastning verdipapirfond I økonomiplanen var det budsjettert med ei avkasting på 6% som utgjer kr. 807 000. Budsjettet vart auka til kr. 2 007 000 i samband med 2 tertialrapport ut frå dei føresetnader som låg til grunn på dette tidspunktet. Samla avkastning var pr. 31.12 kr. 1 692 000 som gir mindreinntekter kr. 315 000. Porteføljen oppnådde ei avkastning på 12,2 % gjennom 2013. Andelane i dei norske aksjefonda, samt Odin Europa og Odin Global har bidrege sterkt til denne utviklinga. Andelen i aksjefond relatert mot utviklande økonomiar har utvikla seg positivt, men noko svakare. Ved utgangen av 2013 hadde porteføljen ein aksjeandel på om lag 51 %, dette er over utgangspunktet på 40 %, men innanfor intervallet på +/- 15 %. Andelen norske aksjar i porteføljen er omlag 30 %, medan resten er aksjar i den globale og europeiske marknaden. Det er p.t ingen spesialfond i porteføljen. Rentefonda i porteføljen er satt saman av rentepapir og pengemarknadsplasseringar med låg risiko. Om lag 20 % av porteføljen er plassert i Holberg Kreditt, som siktar seg inn mot obligasjonar med noko kredittrisiko. Resterande er plassert i obligasjonsfond som har svært låg kredittrisiko, og pengemarknadsfond. Utbyte og eigaruttak Kommunen får utbyte frå Sognekraft AS og frå Sentrumsbygg AS. Frå Sognekraft var det i budsjettet lagt til grunn eit utbyte på kr. 3 733 200. Dette tilsvarar kommunen sin eigardel på 10,98% av eit samla utbyte på 34 mill. kroner. Utbetalt utbyte er i samsvar med budsjettet. Frå Sentrumsbygg AS var det budsjettert med utbyte kr. 200 000. Utbetalt utbyte er kr.40 000 meir enn budsjettert. Andre tilskot og overføringar Tilskot flyktningar og asylantar Tilskotet er budsjettert med 23,2 mill. kroner ut i frå vedtak om å busetje 35 personar. Det er busett 51 personar. Auka busetjing samt auka satsar for tilskot gjer at tilskotet for 2013 er 3,47 mill. kroner høgare enn budsjettert. Investeringstilskot og rentekompensasjon For investeringstilskot sjukeheimar og omsorgsbustader og rentekompensasjon skule og kyrkjebygg er det kr 97 000 i mindreinntekter enn budsjettert. Dette skuldast lågare rente. Konsesjonsavgift Inntekter på konsesjonsavgift er om lag som budsjettert med ei mindreinntekt på kr. 5 000. MVA-kompensasjon frå investeringar For 2013 vert mva-kompensasjon frå investeringar førd i driftsrekneskapen. Frå og med 2014 skal dette førast i investeringsrekneskapen og gå inn i den samla finansieringa av investeringar. Meirinntekter på 3,17 mill. kroner skuldast dei store prosjekta VVA anlegg Hodlekve og Kjørnes. Det er to grunnar til at mva- 8
kompensasjonen er større enn budsjettert på desse prosjekta. Den eine er at mvareglane vart endra ved at det frå 2013 skal reknast mva på arbeid på veg. Dette var ikkje kjend på tidspunktet for budsjettering. Det andre er at andelen til veg på desse prosjekta er for lågt budsjettert i forhold til VA som kjem innanfor den ordinære mvaordninga. Overføring til investeringsrekneskapen Det er overførd til investeringsrekneskapen i samsvar med budsjettet og i samsvar med kravet om at 80% av mva-kompensasjon skal overførast til investeringsrekneskapen. Avsetjing og bruk av fond Oversikten nedanfor omfattar berre avsetjing og bruk av fond som går fram av rekneskapsskjema 1A. Avsetjing og bruk av fond som gjeld tenesteeiningane er ikkje omtala her. Avsetjing disposisjonsfond Avkastning Kraftfond II var mindre enn budsjettert, og avsetjing til avkastningsfondet er difor redusert. Det er i staden avsett ekstra til flyktningfondet slik at samla avsetjing til disposisjonsfond er i samsvar med budsjettet. Disposisjonsfond Tekst Rekneskap Budsjett Fond Kraftfond II Vedtak, Disponering av overskot 2012 592 000 592 000 Fond for renteregulering Vedtak, Disponering av overskot 2012 2 270 737 2 270 737 Flyktningefondet Vedtak, ØP 2013-2016 18 134 185 17 727 500 Vedlikehaldsfondet Vedtak, ØP 2013-2016 650 000 650 000 Fond avkastning kraftfond II Vedtak, ØP 2013-2016, Tertialrapport 1/2013 2 305 315 2 712 000 Disposisjonsfond Vedtak, ØP 2013-2016 1 523 576 1 523 576 Sum avsetjing disposisjonsfond 25 475 813 25 475 813 Avsetjing bundne driftsfond Det er avsett 56 000 meir enn budsjettert. Avsetjing til bundne fond nedanfor er pliktige avsetjingar og vert avsett i samsvar med rekneskapen. Bundne driftsfond Vedtak Rekneskap Budsjett Konsesjonsavgiftsfondet Vedtak, Disp. av mindreforbruk 2012 314 549 314 549 Konsesjonsavgiftsfondet Avsetjing for 2013 309 376 314 549 Fond Sogn regionråd Vedtak,Tertialrapport 1/2013 845 647 845 647 Viltfondet Renter av fondsmidlar 2013 14 851 0 Fond vassforsyning Renter av fondsmidlar 2013 192 766 126 000 Konsesjonsavgiftsfondet Renter av fondsmidlar 2013 198 297 225 000 Næringsfondet Renter av fondsmidlar 2013 19 628 15 000 Fond depositum husleige Renter av fondsmidlar 2013 1 919 0 Sum avsetjing bunde driftsfond 1 897 033 1 840 745 Bruk av disposisjonsfond i driftsrekneskapen Det er avsett kr 200 000 mindre enn budsjettert som skuldast mindre overføring til Sogndal eigedomsselskap. 9
Disposisjonsfond Rekneskap Budsjett Fond avkastning kraftfond II Vedtak ØP, Sogndal Eigedomsselskap AS -2 500 000-2 700 000 Parkeringsfondet Vedtak ØP, renter av lån parkering -940 220-940 220 Sum bruk av disposisjonsfond -3 440 220-3 640 220 Andre finansierings- og fordelingspostar Inntekter og utgifter som ikkje går fram av rekneskapsskjema 1A, men som ikkje er fordelt på den enkelte tenesteeining går fram av linja finansieringstransaksjonar i rekneskapsskjema 1B. Dette er budsjettpostar som er avsett til seinare fordeling, premieavvik og bruk av premiefond, avskrivingar og avsetjing av overskot for tenesteeiningane. Avsetjing til lønsoppgjeret Det vert årleg avsett ein sum til lønsoppgjeret som vert fordelt på einingane når lønsoppgjeret er ferdig. For 2013 vart det avsett 4,51 mill. kroner. av lønsoppgjeret kom på 2,63 mill. kroner som er fordelt på einingane. På grunn av eit rimeleg mellomoppgjer er det eit mindreforbruk på 1,88 mill. kroner. Premieavvik og bruk av premiefond Ordinær pensjon inkl. reguleringspremien er fordelt på dei enkelte tenesteeiningar. Pensjon som gjeld årets premieavvik, amortisering av tidlegare års premieavvik og bruk av premiefond vert førd her. Som følgje av stort overskot i KLP i 2012 er det tilbakeførd større beløp til kundane sine premiefond. Bruk av premiefond til å dekke pensjonsutgifter er difor ein god del høgare enn prognosen som var grunnlag for budsjettet. Dette gir mindreforbruk på 1,97 mill. kroner. Samla premieavvik for KLP og SPK er 2,7 mill. kroner inkl. arbeidsgivaravgift. Amortisert premieavvik frå tidlegare år er 2,3 mill. kroner. Akkumulert premieavvik i balansen har såleis auka med 0,4 mill. kroner i 2013. Avsetjing av overskot tenesteeiningane For tenesteeiningar som har mindreforbruk er det totalt avsett kr. 3,65 mill. kroner til disposisjonsfond. Dette er i tråd med rådmann si fullmakt. For spesifikasjon av avsetjingar pr. tenesteeinig vert det vist til note nr. 15 i rekneskapen. 2.2 Investeringsrekneskapen Det vert vist til følgjande oversiktar i rekneskapen: Økonomisk oversikt investering og rekneskapsskjema 2a og 2b. Nedanfor følgjer omtale av prosjekta i investeringsrekneskapen. Kjøp og oppgradering av bygningar og tilhøyrande uteareal Utbygging av Sogndal helse- og omsorgssenter: Meirforbruk på kr. 297 000 som skuldast auka kostnader til gjennomføring av arkitektkonkurransen. Tilpassing rørslehemma: Tilpassing av bygg for rørslehemma på Trudvang vart ferdig til skulestart hausten 2013. På Kaupanger er prosjektering starta. Det vart løyvd kr 3 875 000 til prosjektet i 2013. Rekneskapen viser eit meirforbruk på kr. 202 000. 10
Oppgradering Trudvang skule murbygg: Det er brukt kr.782 000 til oppgradering av murbygget. Dette er ikkje budsjettert, men kr. 366 000 er finansiert ved overføring frå drifta til Trudvang skule. Oppgradering bustader i Leighgota: Det vart løyvd kr 400 000 og brukt kr. 855 000. Meirforbruket er finansiert med bruk av flyktningfondet. Veg, parkering og trafikktryggleikstiltak Trafikktryggleikstiltak: Det er løyvd kr. 500 000 til prosjektet. Midlane er nytta til sykkelfelt i Fossvegen, skilt og gangfelt i Fjørevegen, kryss i Trolladalen og gangstiar på Leite. Gangstiar på Leite vart ikkje ferdigstilt i 2013 grunna manglande tilgang på grunn. Dette gjer at det er eit mindreforbruk på kr. 185 000. Prosjektet vert ferdig i 2014. Ombygging Leitevegen: Prosjektet er ferdigstilt med eit mindreforbruk på kr. 231 000. Mur Markavegen: Mur på nedsida av Markavegen vart renovert i 2013. Mindreforbruk i 2013 på kr. 97 000. Asfaltering står att, og vert gjennomførd våren 2014. Oppgradering parkeringshuskjellar: Prosjektet parkeringskjellar er godt i gang, og vert ferdigstilt våren 2014. Det er sprinkelanlegget som står att. Løyvde budsjettmidlar er overførd til 2014. Parkering Gunvordalen: Parkeringsplassen Brandhaugadn vart ferdigstilt i 2013 med eit mindreforbruk på kr 50 000. Kjøp og oppgradering av tomter og friareal Prosjektet Mundal sentrum er eit samarbeid med Bygdeutvalet i Fjærland. I 2013 vart kaifronten ferdig. Alle løyvde midlane til prosjektet vil bli nytta. Badelaguna på Hagelin vart utbetra i samsvar med plan. Prosjektet har eit mindreforbruk på kr. 48 000. VA-investeringar Det er brukt om lag 7,2 mill. kroner på VA investeringar. Dette er utan dei store prosjekta Fjordstien, VVA Hodlekve og VVA Kjørnes som vert kommenterte særskilt nedanfor. Midlane er nytta slik: VA-områdeseparering 191 798 Ekstra vassleidning Vangestad 1 057 040 Revurdering Breisete 45 480 Separering 378 445 VA Øyane-Fossvegen 4 978 596 VA-anlegg Sjøkanten 539 124 11
Kjøp av maskiner og transportmidlar Veghøvel: Det vart budsjettert med kr. 1 600 000 til kjøp av ny veghøvel. I staden for kjøp av ny veghøvel vart den gamle renovert med ein kostnad på kr. 818 000. Det er kjøp tenestebil til tekniske tenester for kr 255 700, finansiert ved overføring frå driftsbudsjettet. IKT-investeringar Det er budsjettert med 1 mill. kroner til IKT-investeringar. Det er bruke kr. 833. 000. Midlane er nytta slik: Datautstyr, lisensar mm/oppgradering 168 954 Oppgradering server/datatryggleik 154 966 Kvalitetssystem/tilleggsmodul 32 900 Oppkobling av fagsystem mot Norsk Helsenett 120 968 Meldingsløftet 109 463 Intergrasjon/oppgradering fagsystem 175 957 Ehandel 69 682 Fjordstien Det er budsjettert med 17,95 mill. kroner til Fjordstien i 2013. Prosjektet er noko forseinka i påvente av skjønn, og det er brukt 1,66 mill. kroner. Restbudsjettet er overførd til 2014, jf. vedtak i sak 46/13 i kommunestyret. I 2013 har det vore halde skjønn, og det har vore prosjektering som følgje av endringane i skjønnsføresetnadene. Det er inngått avtale med entreprenør for utbygging av elvepark frå Quality Hotell Sogndal til elveosen med anleggstart planlagd til mai 2014. Dei resterande område vert lagt ut på anbod i løpet av første halvår i 2014. VVA-Hodlekve hyttefelt Utbygging av veg, vatn og avløp i Hodlekve er starta opp og vil halde fram i 2014. VVA-Kjørnes byggjefelt Prosjektet er starta opp og er venta ferdig til sommaren 2014. Det er budsjettert med 11 mill. kroner til prosjektet i 2013. Det er brukt 5,96 mill. kroner. Restbudsjettet er overførd til 2014, jf. vedtak i sak 46/13 i kommunestyret. Kjøp av aksjar og andelar Eigenkapitalinnskot KLP: Det er betalt inn eigenkapitalinnskot til KLP med kr. 809 000. Dette er kr. 59 000 meir enn budsjettert. Aksjar i regionalt reisemålselskap: Visit Sognefjord er eit regionalt reisemålselskap i Sogn der 9 kommunar er med. Sogndal sin andel i selskapet er 6,57%. Det vart betalt kr 99 000 i aksjekapital til selskapet. Dette er i samsvar med budsjettet. Aksjar i sentrumsbygg AS: Kommunen kjøpte 30 aksjar i Sentrumsbygg AS for kr. 540 000, kr. 18 000 pr. aksje, jf. vedtak i K.sak 32/13. 12
Utlån Kommunen tek opp lån i Husbanken til vidare utlån. Utlån av startlån har auka vesentleg frå 2011. I 2013 er det lånt ut 7,98 mill. kroner. Avdrag Startlån: Kommunen har betalt kr. 473 000 i avdrag på sine lån i Husbanken. Mottekne avdrag er på kr 493 000. Differansen mellom innbetalte og utbetalte avdrag er avsett til bunde investeringsfond. Fondet skal nyttast til nedbetaling av gjeld i samsvar med kommunelova 50 pkt. 7b. Avdrag på utlån til Sogndal fotball er innbetalt med kr. 527 000 for 1. termin 2013. Det vart søkt om avdragsutsetjing for 2. termin 2013 som vart innvilga, jf vedtak i sak 56/13 i kommunestyret. Nøkkeltal Kostra Overføring frå driftsrekneskapen i % av brutto investeringsutgifter 2013 2012 2011 Sogndal 15,0 18,8 6,8 Landet 12,7 12,6 9,1 Gruppe 12,4 10,7 11,7 Tala ovanfor viser at Sogndal kommune finansierar ein større del av investeringane med overføring frå drift enn både landet og Kostra gruppa. Vi har ein sterk auke frå 2012 i høve til tidlegare år. Dette er i samsvar med føringar i økonomiplan, der kommunen i større grad ønskjer å eigenfinansiere investeringar for å redusere gjeldsbyrden dei komande åra. Utbygginga av Sogndal helse og omsorgssenter vil føre til vesentleg auka gjeldsbyrde. Kommunen ønskjer difor å avgrense gjeldsbyrden ved å eigenfinansiere andre investeringar som ikkje kan finansierast med lån med rentekompensasjon eller eksterne tilskot. 13
2.3 Analyse av hovudtal Analyse av hovudtal Kapitlet tek for seg analyse av hovudtal med utgangspunkt i dei økonomiske oversiktane for drift, investering, balanse og utvalde Kostra tal samanlikna med Kostra gruppe 8 og tal for heile landet. Driftsresultat Brutto driftsresultat Brutto driftsresultat viser resultatet av den ordinære drifta inkl. avskrivingar. et korrigert for avskrivingar gir uttrykk for kommunen si evne til å betale lånegjeld, evne til å finansiere investeringar ved overføring frå drift og evne til å avsetje midlar til seinare bruk. Det er budsjettert med eit positivt brutto driftsresultat på 20,7 mill. kroner. Rekneskapen viser eit positivt brutto driftsresultat på 35,1 mill. kroner som er 14,4 mill. kroner høgare enn budsjettert og 9,6 mill. kroner høgare enn føregåande år. Store meirinntekter på statstilskot til busetjing av flyktningar, mvakompensasjon frå investeringar, skattar og rammetilskot er hovudårsaka til at brutto driftsresultat er høgare enn budsjettert. For forklaring på avvik vert det vist til kapittel 2.1. Hovudoversikt drift viser store avvik i forhold til budsjettet på dei enkelte postane både på utgifts- og inntektssida. Avvika skuldast i hovudsak at ikkje budsjetterte utgifter på einingane er dekka med ikkje budsjetterte inntekter. Når det gjeld avvik på lønsutgifter må desse sjåast i samanheng med refusjon sjuke- og fødselspengar. Desse inntektene er på 13,9 mill. kroner. Korrigert for sjuke- og fødselspengar viser oversikten eit meirforbruk på løn og sosiale avgifter på 7 mill. kroner. Ein del av dette er knytt til meirforbruk på pleie og omsorg, men ein del er og knytt til utgifter som er dekka av andre lønsrefusjonar, t.d. refusjon av lønsutgifter knytt til skule og barnehage. Ein del av desse er vanskeleg å budsjettere då dei vaierar mykje frå år til år. Netto driftsresultat Netto driftsresultat viser resultat av kommunen sin ordinære drift inklusiv finanspostar og gir uttrykk for kommunen si evne til avsetjingar og overføring til investeringsrekneskapen. Det var budsjettert med eit netto driftsresultat på 18,1 mill. kroner. Rekneskapen viser eit netto driftsresultat på 36,9 mill. kroner. I tillegg til det som går fram under avvik brutto driftsresultat, skuldast avviket mindreforbruk renter og avdrag. Rekneskapsmessig mindreforbruk et totalt for kommunen etter avsetjing og bruk av fond og overføring til investeringsrekneskapen viser 10,9 mill. kroner i mindreforbruk. 14
Diagrammet nedanfor viser utviklinga i brutto og netto driftsresultat og rekneskapsmessig mindreforbruk i heile tusen kroner for dei siste 10 åra. Med unnatak av 2010 då resultatet var null, har kommunen hatt mindreforbruk i driftsrekneskapen i desse åra. 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 Brutto driftsresultat i heile tusen Netto driftsresultat i heile tusen Rekneskapsmessig meir/mindreforbruk i heile tusen Netto driftsresultat i prosent av driftsinntektene Netto driftsresultat i % av driftsinntektene er for 2013 på 6,5%. Korrigert for premieavvik og mva-kompensasjon frå investeringar er resultatet 4,7%. Etter tilråding bør dette normtalet vere på minst 3% for at kommunen skal ha handlingsrom for sparing og eigenfinansiering av investeringar. Som vist i diagrammet nedanfor har kommunen dei siste tre åra hatt ei positiv utvikling der målet om 3% er oppfylt. Frå 2014 skal mva-kompensasjon frå investeringar førast i investeringsrekneskapen. Dette vil påverke driftsinntektene negativt og dermed også netto driftsresultat i % av driftsinntektene. Nøkkeltal Kostra Netto driftsresultat i % av driftsinntektene 2013 2012 2011 Sogndal 6,5 5,1 3,0 Landet 2,3 2,7 2,0 Gruppe 2,8 2,9 1,6 Tala ovanfor viser at Sogndal har hatt ei god utvikling dei siste tre åra og at netto driftsresultat i % av driftsinntektene ligg godt over både landet og kostragruppa. 15
9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 7,7 6,5 5,2 5,6 4,0 3,0 3,7 1,8 0,8 0,6 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 Netto driftsresultat i % av driftsinntektene Utvikling i driftsinntekter og driftsutgifter Tabellen nedanfor viser fordeling og utvikling i kommunen sine driftsinntekter og driftsutgifter pr. artsgruppe i prosent av samla driftsinntekter og driftsutgifter. Inntekter: 2013 2012 2011 2010 2009 Brukarbetaling 3,38 % 3,39 % 3,86 % 3,76 % 4,11 % Andre sals- og leigeinntekter 9,12 % 9,39 % 9,57 % 9,35 % 9,69 % Overføringar med krav til mottyting 15,46 % 13,83 % 13,31 % 17,69 % 17,38 % Rammetilskot frå staten 31,90 % 33,54 % 32,71 % 20,51 % 20,40 % Skatt på inntekt og formue 27,96 % 28,80 % 29,11 % 32,55 % 32,84 % Andre statlege overføringar 7,38 % 5,98 % 5,57 % 9,60 % 10,06 % Andre overføringar 1,06 % 1,28 % 1,82 % 2,23 % 1,54 % Eigedomsskatt 3,69 % 3,74 % 3,99 % 4,25 % 3,91 % Andre direkte og indirekte skattar 0,05 % 0,05 % 0,06 % 0,06 % 0,07 % Utgifter: Lønsutgifter 49,36 % 49,51 % 51,21 % 49,53 % 49,59 % Sosiale utgifter 12,44 % 12,51 % 12,41 % 12,22 % 12,50 % Varer og tenester - inngår i komm.prod 12,95 % 13,55 % 13,28 % 14,51 % 13,88 % Varer og tenester som erstattar komm. prod. 12,10 % 11,55 % 11,96 % 9,68 % 9,92 % Overføringar 9,28 % 8,90 % 7,14 % 10,32 % 10,37 % Avskrivingar 3,87 % 3,98 % 4,12 % 3,85 % 3,85 % Fordelte utgifter 0,00 % 0,00 % -0,11 % -0,10 % -0,10 % 16
Nøkkeltal Kostra Brutto driftsinntekter i kroner per innbyggjar 2013 2012 2011 Sogndal 74 938 70 338 65 606 Landet 70 817 68 086 64 313 Gruppe 66 920 63 997 60 323 Brutto driftsutgifter i kroner pr innbyggjar 2013 2012 2011 Sogndal 70 335 66 968 63 359 Landet 69 758 66 732 63 236 Gruppe 65 310 62 418 59 183 Tala ovanfor viser at kommunen har ein god del høgare brutto driftsinntekter pr. innbyggjar i 2013 enn landet og Kostra gruppa. Også for åra 2011 og 2012 ligg kommunen noko over landet og ein god del over Kostra gruppa. For brutto driftsutgifter pr. innbyggjar ligg kommunen på nivå med landet men ein del over Kostra gruppa. Skatt på inntekt og formue i % av brutto driftsinntekter 2013 2012 2011 Sogndal 28,0 28,8 29,1 Landet 36,1 35,9 36,1 Gruppe 34,1 33,7 34,2 Statleg rammetilskot i % av brutto driftsinntekter 2013 2012 2011 Sogndal 31,9 33,6 32,7 Landet 31,9 32,4 31,5 Gruppe 33,8 34,5 33,4 Skatt og rammetilskot er den største inntektskjelda til kommunen. Skatt på inntekt og formue i % av driftsinntektene samanlikna med landet og Kostra gruppa viser at Sogndal er ein skattesvak kommune. Sjølv om noko av dette vert kompensert via inntektsutjamninga, viser tala for rammetilskot at kommunen ligg noko under landet og Kostra gruppa også her. For både skatt og rammetilskot har differansen utvikla seg negativt dei siste tre åra. Arbeidskapital og likviditet Likviditeten vert målt med nøkkeltal som viser forholdet mellom omlaupsmiddel og kortsiktig gjeld. Nøkkeltala viser kommunen si evne til å dekke sine kortsiktige forpliktingar. Arbeidskapitalen er definert som differansen mellom balanseførd verdi av omlaupsmiddel og kortsiktig gjeld. Endring i arbeidskapitalen seier noko om betalingsevna til kommunen er betra eller forverra. Likviditetsgrad 1 er omlaupsmiddel/kortsiktig gjeld og tek utgangspunkt i alle omlaupsmidlar. Her bør nøkkeltalet vere større enn 2 fordi nokre av omlaupsmidla kan vere mindre likvide. Likviditetsgrad 2 tek utgangspunkt i dei mest likvide omlaupsmidla dvs. kasse, bank og marknadsbaserte plasseringar, dvs. midlar som innan kort tid kan gjerast om til likvidar. Her bør nøkkeltalet vere større enn 1. 17
2013 2012 2011 2010 2009 Arbeidskapital (i heile tusen) 150 848 109 001 94 308 78 845 93 737 Likviditetsgrad 1 3,07 2,45 2,55 2,23 2,53 Likviditetsgrad 2 2,15 1,67 1,65 1,48 1,94 Likviditeten vert påverka av fleire faktorar m.a. ubrukte lånemidlar, fondsmidlar og akkumulert premieavvik. Likviditeten til Sogndal kommune er god og er kraftig betra i 2013 då arbeidskapitalen er auka med 41,8 mill. kroner. Ein del av dette gjeld auke i ubrukte lånemidlar med 22,8 mill. kroner knytt til prosjekta VVA Hodlekve og Fjordstien. Dei ubrukte lånemidlane vil bli brukte til desse prosjekta i 2014. Uteståande fordringar har auka med 8,3 mill. kroner Den kortsiktige gjelda er redusert med 2,5 mill. kroner frå 2012. Akkumulert premieavvik er nå på 22,67 mill. kroner og auka med om lag 0,4 mill. kroner i 2013. Dette er pensjonspremie som er betalt men ikkje utgiftsførd i rekneskapen. Premieavviket skal amortiserast (utgiftsførast) over 10/15 år. Akkumulert premieavvik påverkar likviditeten negativt. Det er venta at arbeidskapitalen vert redusert i 2014 som følgje av at lånemidlar vert brukt. Del av kontantbehaldning (kasse og bank) som kan definerast som driftslikvidar er vist i tabellen nedanfor. Tabellen viser utvikling i driftslikvidar siste åra. Kontantbehaldninga vert korrigert for ubrukte lånemidlar og investeringsfond då bruken av desse berre kan nyttast i investeringsrekneskapen. I driftslikvidane nedanfor inngår og bundne driftsfond. Dette er overskot på sjølvkosttenester, fond til kommunale samarbeid og andre midlar som er øyremerka til særskilte føremål. Tabellen viser at ein stor del av driftslikvidane er knytt til bundne driftsfond. Driftslikvidar 2013 2012 2011 2010 2009 Kasse og bankbehaldning 140 664 111 646 87 832 80 846 106 391 Ubrukte lånemidlar 28 983 6 232 9 246 5 062 7 654 Bundne fond investering 4 272 4 242 5 456 2 284 2 037 Ubundne fond investering 26 843 25 790 20 532 19 984 24 727 Driftslikvidar 80 566 75 382 52 598 53 516 71 973 Bundne driftsfond 38 454 33 156 30 412 32 364 41 060 Disposisjonsfond 45 269 40 077 26 512 23 023 18 364 Av tabellen kan vi lese at det er ei positiv utvikling i driftslikvidane dei siste to åra, og at mykje av dette skuldast avsetjing til disposisjonsfond, sjå pkt. under eigenkapital. 18
Nøkkeltal Kostra Arbeidskapital eks. premieavvik i % av brutto driftsinntekter 2013 2012 2011 Sogndal 22,4 16,4 16,7 Landet 12,9 12,5 14,2 Gruppe 17,0 16,9 19,0 Tala ovanfor viser at arbeidskapitalen har hatt ei positiv utvikling i 2013 i forhold til landet og Kostra gruppa. Auke i arbeidskapitalen 2013 skuldast i stor grad auke i ubrukte lånemidlar. Langsiktig gjeld Langsiktig gjeld omfattar dei lån som kommunen har teke opp, jf. Note 11 i rekneskapen, og pensjonsforpliktingar inkl. arbeidsgivaravgift. Tabellen nedanfor viser utviklinga dei siste 5 åra. Beløp i heile tusen 2013 2012 2011 2010 2009 Pensjonsforpliktingar 543 054 484 610 438 362 397 701 364 684 Lånegjeld 365 824 319 684 308 256 300 749 284 250 Sum langsiktig gjeld 908 878 804 294 746 618 698 450 648 934 Lånegjelda har auka kvart år dei siste 5 åra. Frå 2012 til 2013 har lånegjelda auka med 46 mill. kroner og har samanheng med større investeringar, m.a. VVA Hodlekve med låneopptak på 22,1 mill. kroner og Fjordstien med låneopptak på 9 mill. kroner. Lån til desse prosjekta gjeld VA investeringar. Lånegjelda pr. 31.12.2013 er fordelt slik: Beløp I % Formidlingslån 16 937 5 % Lån med rentekompensasjon 71 162 19 % Lån til VA-investeringar 94 935 26 % Lån til andre investeringar 182 790 50 % Sum langsiktig gjeld 365 824 100 % Føresetnad: Lån som gjeld VA-investeringar = gjenståande saldo på anleggsmiddel frå sjølvkostrekneskape pluss ubrukte lånemidlar VA. Dette er ikkje heilt korrekt men oppsettet gir likevel eit grovt anslag over korleis lånegjelda er fordelt. Som det går fram av note 11 i rekneskapen har kommunen storparten av låna i Kommunalbanken til flytande rente. Gjeld med fastrente utgjer berre 3% av den samla lånegjelda. I tillegg til dette er om lag 45% av lånegjelda rentesikra gjennom statlege rentekompensasjonsordningar og VA-lån. Det er avsett 11,96 mill. kroner til bufferfond for å møte ein eventuell renteoppgang. Lånegjelda vil auke vesentleg dei 19
kommande åra som følgje av utbygginga av Sogndal helse og omsorgssenter. Det vil difor vere nødvendig å auke fondet ytterlegare. Låna har ei gjennomsnittleg nedbetalingstid på omlag 20 år. Kommunelova, 50 pkt. 7a, set krav til kor mykje avdrag kommunen minimum skal betale pr. år. Dette går ut på at attståande løpetid for den samla gjeldsbyrde ikkje skal overstiga vekta levetid for anleggsmidla ved siste årsskift, jf. Note 12 i rekneskapen. Tabellen nedanfor viser utviklinga i avdragsbetaling i forhold til utrekna minimumsavdrag. Tabellen viser at avdragsbetalinga ligg over minimumskravet. Det har ikkje vore søkt om avdragsutsetjing dei siste åra, og kommunen betalar avdrag i samsvar med den oppsette nedbetalingsplanen for kvart enkelt lån. Beløp i heile tusen 2013 2012 2011 2010 2009 Minimumsavdrag 14 251 13 640 13 964 12 329 12 211 Betalte avdrag 20 366 18 610 17 743 16 956 15 556 Nøkkeltal Kostra Langsiktig gjeld i % av brutto driftsinntekter Inklusiv 2013 2012 2011 Sogndal 159,1 152,9 154,9 Landet 196,0 188,9 187,2 Gruppe 202,3 195,3 193,1 Netto finans og avdrag i % av brutto driftsinntekter 2013 2012 2011 Sogndal 3,4 3,5 4,3 Landet 2,7 2,8 3,2 Gruppe 3,4 3,3 4,0 Lånegjeld i kroner pr innbyggjar 2013 2012 2011 Sogndal 39 757 38 059 36 876 Landet 38 405 36 492 34 429 Gruppe 47 804 44 303 41 913 Kommunen har lågare langsiktig gjeld i % av driftsinntektene enn både landet og Kostra gruppa. Samtidig betalar kommunen ein større andel renter og avdrag enn landet og på nivå med Kostra gruppa. Lånegjeld pr. innbyggjar ligg noko over landet men er ein god del lågare enn Kostra gruppa. Eigenkapital Den reelle eigenkapitalen inneheld rekneskapsmessig overskot og underskot, fond og konto for prinsippendringar. Fond er vidare oppdelt i ubundne driftsfond (disposisjonsfond), bundne driftsfond, ubundne investeringsfond og bundne investeringsfond. Utvikling i fondsavsetjingar siste åra er vist nedanfor. Saldo på fonda totalt sett har auka med 28,7 mill. kroner dei siste 5 åra. Auken gjeld først og fremst disposisjonsfond. Avsetjing av overskot for tenesteeiningane til fond, avsetjing til fond for renteregulering og avsetjing til flyktningfondet er hovudårsaka til auken. 20
Behaldninga på bundne driftsfond har og auka dei siste to åra og skuldast i hovudsak avsetjing til norskopplæringsfondet. Kommunen har mange bundne driftsfond og ein del av dei med gamle saldoar. Det vil bli teke ein gjennomgang av alle bundne fond i 2014 med vurdering av om nokre av saldoane bør overførast til disposisjonsfond.. Beløp i heile tusen 2013 2012 2011 2010 2009 Disposisjonsfond 45 269 40 077 26 512 23 023 18 364 Bundne driftsfond 38 454 33 156 30 412 32 364 41 060 Ubundne investeringsfond 26 844 25 790 20 532 19 984 24 727 Bundne investeringsfond 4 272 4 242 5 456 2 284 2 037 Sum 116 852 105 277 84 923 79 665 88 197 Memoriakonto Memoriakonto er såkalla hugsekonto i kommunerekneskapen. Kontoane er obligatoriske til bruk for å halde oversikt over ubrukte lånemidlar. Kontoane kan vidare brukast for å halde oversikt over m.a. underskot i sjølvkostrekneskapen og lån frå fond som seinare skal tilbakeførast. Memoriakonto for ubrukte lånemidlar omfattar både ubrukte lånemidlar til investeringar og ubrukte lånemidlar til utlån, dvs. formidlingslån. Ubrukte lånemidlar investering er knytt til pågåande eller planlagde investeringar. Ubrukte lånemidlar er kr. 28,98 mill. kroner. Av dette er ubrukte lånemidlar formidlingslån med 1,86 mill. kroner. Andre memoriakonto gjeld underskot på sjølvkostteneste med 1,23 mill. kroner. Dette skuldast underskot på avlaupstenesta og renovasjon. Etter regelverket kan kommunen ikkje ha negative fond. Underskot på sjølvkosttenester, som ikkje kan dekkast av fond, vert då belasta driftsrekneskapen til kommunen. Dette kan dekkast inn at ved tilsvarande bruk av fond i seinare år. For renovasjonstenestea var det i 2013 underskot der kr. 51 000 ikkje kunne dekkast av fondet. Avlaupstenesta hadde overskot i 2013 og akkumulert underskot er difor redusert frå 1,44 mill. kroner til 1,23 mill. kroner. Nøkkeltal Kostra Disposisjonsfond i % av brutto driftsinntekter 2013 2012 2011 Sogndal 7,9 7,6 5,5 Landet 5,1 4,8 4,5 Gruppe 5,5 4,9 4,2 Disposisjonsfond i % av brutto driftsinntekter har hatt ei god utvikling både for kommunen, landet og Kostra gruppa. Kommunen har hatt ei langt betre utvikling enn landet og Kostra gruppa. 21
3 Tenesteområda I kap. 3 går vi gjennom resultata for dei fire tenesteområda (felles, oppvekst, omsorg, helse og sosiale tenester og tekniske tenester). Utvikling i ressursbruk på teneste/ funksjonsnivå går fram av Kostra tala under kvart tenesteområde. Kostra tala for 2013 er ureviderte, og på nokre område ligg det ikkje føre tal for Kostra gruppe 8. Endelege tal vi liggje føre i juni og vil bli gått gjennom på eit kommunestyremøte og teke inn i samband med rullering av økonomiplanen. For kvar tenesteeining ligg det og føre økonomisk resultat og resultat for administrative tiltak. Årsverk under kvar tenesteeining er faktisk brukte årsverk i 2013, ikkje budsjetterte årsverk. Samla driftsutgifter på 536,2 mill. kroner er fordelt slik på tenestene i 2013: Teknisk inkl. VAR 10% Kultur 3% Anna 2% Administrasjon 5% Interkommunale samarbeid 5% Barnehage 12% Helse, sosial og omsorg 40% Grunnskule 21% Barnevern 2% 22
3.1 Fellesområdet Innhald Området omfattar oppgåver som gjeld heile organisasjonen som økonomi- og personalforvaltning, kvalitetsutvikling, ikt, arkiv, forvaltning, drift og vedlikehald av bygningar, beredskap, folkehelsearbeid og frivillig arbeid. Området omfattar òg støtteeiningane økonomi og personal, tenestetorg og ikt og fag og utvikling. Området omfattar vidare den politiske verksemda i kommunestyret, formannskapet, forvaltningsutvalet og sakskomiteane, og arbeid knytt til ulike råd som regionrådet, eldrerådet, ungdomsrådet, rådet for funksjonshemma og kyrkjeleg fellesråd. Nøkkeltal Kostra Brutto driftsutgifter politisk styring i kr. pr. innbyggjar Brutto driftsutgifter til kontroll og revisjon i kr. pr. innbyggjar Brutto driftsutgifter til administrasjon i kr. pr. innbyggjar Sogndal Sogndal Sogndal Gruppe 8 2011 2012 2013 2013 381 347 449 384 80 99 116 94 2 100 2 432 2802 3152 Vi nyttar meir enn Kostra gruppa til politisk styring, kontroll og revisjon, og vi nyttar vesentleg mindre til administrasjon. Differansen mellom kommunen og Kostra gruppa når det gjeld administrasjon utgjer om lag 2,6 mill. kroner. Nøkkeltal for helse, miljø og tryggleik Sogndal 2011 Sogndal 2012 Sogndal 2013 Landet 2013 Sjukefråværet i % 6,3 6,5 6,8 7,8 Medarbeidartilfredsheit 4,5 4,6 4,6 Gjennomført medarbeidarsamtale 68% 79% 54% Det er ikkje gjennomført medarbeidarsamtale på tenesteeining pleie/omsorg. 3.1.1 Personalforvaltning Politiske resultatmål mål Vi skal halde fristane i årshjulet. Vi skal ha gjennomført medarbeidarsamtale for alle tilsette i meir enn 20 % stilling. Sjukefråværet på einingane skal liggje under gjennomsnittleg sjukefråvær for kommunane. Vi skal gjennomføre medarbeidarkartlegging i 2013 og 2015. et skal minst liggje på landssnittet. Sjå resultat under kvar einskild eining. Det er gjennomført medarbeidarsamtale for 54% av dei tilsette. Målet er ikkje nådd. Samla sjukefråvær for kommunen er 6,8%. Landsnittet pr. 3. kvartal 2013 er 7,8%. Målet er nådd. Det er gjennomført medarbeidarkartlegging i 2015. Gjennomsnittleg resultat er 4,6. Landsnittet er 4,6. Målet er nådd. 23
Kommunen har utarbeidd etiske retningsliner for tilsette, og handbok for varsling. Rapport om kommune sitt HMT arbeid ligg i vedlegg 2. 3.1.2 Økonomiforvaltning Politiske resultatmål mål Vi skal ikkje ha avvik i høve til budsjettet. Vi har eit samla mindreforbruk på 10,9 mill. kroner. for einingane ligg under kvar tenesteeining. Hovudtala er gjort greie for i kap. 2. 3.1.3 Kvalitetsutvikling Politiske resultatmål mål Vi skal ta i bruk eit kvalitetssikringssystem for alle tenester i kommunen. Sjå 10 på topp. 3.1.4 FDV Politiske resultatmål mål Vi skal vurdere å innføre leige for bruk av kommunale gymsalar. Saka vart greidd ut og lagt fram for formannskapet i samband med arbeidet med økonomiplan 2014-17. Det vart konkludert med at vi ikkje skulle innføre leige for bruk av kommunale gymsalar. 3.1.5 Utviklingsprosjekt Politiske resultatmål mål Vi skal delta i det nasjonale programmet «Saman om ein betre kommune». Sjå 10 på topp. 24
3.1.6 Økonomisk resultat for støtteeiningane og eigne administrative tiltak 3.1.6.1 Støtteeining økonomi og personal Eininga omfattar drift og utvikling av økonomisk planlegging og styring og personalforvaltning. Eininga har i 2013 hatt 11,5 årsverk. Rekneskapsresultat Eininga har eit samla mindreforbruk på kr. 109.000, sjå omtale under kvart ansvar. Mindreforbruket er tilbakeført eininga i samsvar med fullmakt til rådmannen. Økonomiavdelinga ansvar 640 Ansvarsområdet har eit mindreforbruk på kr. 168 000. Dette er i hovudsak knytt til meirinntekter som renter og gebyr, salsinntekter og refusjonar. Personalpolitiske tiltak ansvar 645 Ansvarsområdet har samla eit meirforbruk på kr. 59 000. Det er eit meirforbruk på løn på kr. 306 000 grunna manglande budsjettering av 2 deltidsstillingar (frikjøp av tillitsvalde), ikkje budsjetterte refusjonar på kr. 197 000 og eit mindreforbruk/ meirinntekter på drift kr. 50 000. Politiske resultatmål mål Vi skal halde fristane i årshjulet. Vi har halde 57% av fristane i årshjulet administrative tiltak 2013 Tiltak Vi skal utarbeide økonomireglement som ein del av arbeidet med kvalitetsutvikling. Vi skal utarbeide ein strategi for likestilling. Vi skal nå resultatkrav knytt til skatteinnkrevjing og ha utført arbeidsgjevarkontrollar på 5% av leverandørane (17 kontrollar). Vi skal utarbeide rutinar for finansforvaltning i samsvar med krav frå departementet. Vi skal vurdere aktiverte tomter i balansen etter pålegg frå revisor. Tiltaket er ikkje gjennomført grunna manglande kapasitet/vakante stillingar. Tiltaket er ikkje gjennomført grunna manglande kapasitet/vakante stillingar. Vi har gjennomført arbeidsgjevarkontrollar på 4,7% av leverandørane (16 kontrollar). Tiltaket er ikkje gjennomført grunna manglande kapasitet/vakante stillingar. Tiltaket er ikkje gjennomført grunna manglande kapasitet/vakante stillingar. 3.1.6.2 Støtteeining tenestetorg og ikt Eininga omfattar tenestetorg, arkiv, postmottak, drift og vedlikehald av ikt-system og politisk sekretariat. Eininga har i 2013 hatt 7,9 årsverk. 25