KOMMUNEDELPLAN. Ingar Hals. E39 Bogstunnelen - Gaular grense. DELRAPPORT Vegplanlegging Høyanger kommune

Transkript

1 KOMMUNEDELPLAN Ingar Hals E39 Bogstunnelen - Gaular grense DELRAPPORT Vegplanlegging Høyanger kommune Region vest Leikanger, Ressursavdelinga Mars 2015

2

3 ADRESSE COWI AS Postboks 2422 Solheimsviken 5824 Bergen TLF WWW cowi.no FEBRUAR 2015 STATENS VEGVESEN E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE KOMMUNEDELPLAN, DELRAPPORT VEGPLANLEGGING OPPDRAGSNR. A DOKUMENTNR. VERSJON 1 UTGIVELSESDATO UTARBEIDET KONTROLLERT GODKJENT SALO KTT VOS

4

5 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE 5 INNHALD 1 Innleiing Bakgrunn og formål Grunnlag Planprogram Handbøker 9 2 Veglinjer Vegval Alternativ Trafikkmengder og val av vegstandard Dag- og tunnelsoner Kryssområde 19 3 Vegstandard H U-H Sa Sa A Rampar Gang- og sykkelveg 29 4 Tunnelar Tunnelalternativ Tunnelstandard 31 5 Mengder 33 P:\14E0039K_046\Fagomrd\03 Plandokument\3.4 Kommunedelplan\Kommunedelplan_Delrapport_vegplanlegging_ docx

6

7 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE 7 1 Innleiing 1.1 Bakgrunn og formål Som eit ledd i prosessen med å utbetre kyststamvegen E39 frå Kristiansand til Trondheim, er det her sett nærare på delstrekninga i Sogn og Fjordane mellom Bogstunnelen og kommunegrensa mot Gaular, i Høyanger kommune. Ved Bogen i sør kjem eksisterande E39 ut av Bogstunnelen, og går vidare langs fjorden mot Vadheim. Frå Vadheim sentrum går E39 nordover gjennom Ytredalen til grensa mellom Høyanger og Gaular kommune. Her koplar denne delstrekningen seg på naboparsellen E39 Dregebø Grytåsen, som i skrivande stund er under bygging. På strekninga Bogen Vadheim knyter Fv.93 mot Fjaler gjennom Guddalen seg til E39, og i sentrum av Vadheim koplar Fv.55 mot nordsida av Sognefjorden og Sogndal seg til E39 i eit T-kryss. Konseptvalutgreiinga for strekninga E39 Lavik Skei, som denne parsellen er ein del av, har mellom anna som mål å «Betre framkomst og redusere avstandskostnader for gods og persontransport på strekninga Lavik Skei, som ledd i eit effektivt nord-sør samband på Vestlandet» P:\14E0039K_046\Fagomrd\03 Plandokument\3.4 Kommunedelplan\Kommunedelplan_Delrapport_vegplanlegging_ docx

8 8 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE Dagens veg har relativt låg standard, med stadvis svært smale vegar og dårleg kurvatur. I tillegg til dette går vegen gjennom rasutsette område med svært bratt terreng på begge sider, og det er i seinare tid registrert fleire ras på strekninga. Vadheim er et sentralt knutepunkt for kollektivtransport med bussbyte for reisande i regionen, og busser nyttar difor strekninga mykje. E39 er også ei viktig transportåre for godstrafikken, og vegen har difor ein relativt høg del tunge køyrety. Målet med dette planarbeidet er difor mellom anna å heve standarden på E39 på strekninga, og auke trafikktryggleiken. Å heve vegstandarden vil òg bidra til å redusere reisetida, og minske hyppigheten av driftsstans i samband med ras og trafikkulykker. I prosessen sikrar ein òg at lokalvegnettet vert ivareteke og meir effektivt, og at ein god tilkomst til Vadheim òg vert sikra. 1.2 Grunnlag 1.3 Planprogram Statens vegvesen region vest har i samarbeid med Høyanger kommune utarbeida eit planprogram for tiltaket. Høyanger kommune er ansvarleg planstyresmakt for kommunedelplanen, medan Statens vegvesen er tiltakshavar. I samband med utarbeiding av kommunedelplanen skal det mellom anna utarbeidast konsekvensutgreiing, som tar for seg prissette og ikkje-prissette konsekvensar av tiltaket, og sikrar omsynet til miljø, naturressursar og samfunn.

9 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE 9 Risiko og sårbarheit skal også vurderast, der mellom anna landskapsbilete, naturmiljø, nærmiljø og friluft, støy og effektberekningar av alternativa skal utgreiast. I tråd med Plan- og bygningslova låg planprogrammet ute til offentlig ettersyn i perioden 4. mai 15. juni Det kom inn innspel frå totalt åtte instansar, som mellom anna dreidde seg om påkopling av Fv. 55 til ny E39 i tunnel for alternativ 3C. Innspela vert handsama og tekne omsyn til ved utarbeiding av silingsrapport og kommunedelplanen. 1.4 Handbøker Statens vegvesen sine handbøker utgjer ein viktig del av grunnlaget for utarbeiding av vegplanane, og dei mest sentrale i denne samanhengen er: Handbok N100, Veg- og gateutforming (2014) Handbok N101, Rekkverk og vegens sideområder (2014) Handbok N200, Vegbygging (2014) Handbok N500, Vegtunneler (2010/2014) Handbok V121, Geometrisk utforming av veg- og gatekryss (2014) Handbok V161, Brurekkverk (2009) Handbok R700, Teikningsgrunnlag (2007) P:\14E0039K_046\Fagomrd\03 Plandokument\3.4 Kommunedelplan\Kommunedelplan_Delrapport_vegplanlegging_ docx

10 10 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE 2 Veglinjer 2.1 Vegval I denne kommunedelplanen skal det fastleggjast ein ny trasé for E39 mellom Bogstunnelen og grensa mellom Høyanger og Gaular kommune. På bakgrunn av silinga som allereie er utført er det to hovudalternativ som skal vurderast. Ei løysing går i ein lang tunnel frå Bogen i sør, til eit godt stykke opp i Ytredalen og vidare til kommunegrensa (alternativ 3C). Den andre løysninga er ein kortare tunnel, mellom Bogen og Vadheim. Frå Vadheim går dette alternativet i dagen vidare opp gjennom Ytredalen og til kommunegrensa (alternativ 4). Det er óg sett på ulike kryssløysingar knytt til hovudalternativa, som vidare er inndelt i til saman sju variantar. 2.2 Alternativ Det er to ulike hovudalternativ som er vurdert, med til saman sju ulike variantar sett saman av dei ulike traséane og kryssløysingane. Ein meir detaljert omtale av variantane følgjer i kap Alternativ Total lengde E39 Dagsone E39 Tunnel E39 Sideveger Nye bruer 3C a) 5700 m 1565 m 4135 m 785 m 1 3C b) 5700 m 1565 m 4135 m 2260 m (600 m i tunnel) 1 3C c) 5700 m 1565 m 4135 m 2170 m (730 m i tunnel) 3 3C d) 5700 m 1565 m 4135 m 2545 m (730 m i tunnel) 3 3C e) 5700 m 1565 m 4135 m 3300 m (1485 m i tunnel) 3 4 a) 6275 m 4130 m 2145 m 995 m 4 4 b) 6285 m 4140 m 2145 m 995 m 4

11 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE Trafikkmengder og val av vegstandard Trafikkmengder Ved prosjektering av nye veganlegg skal årsdøgntrafikk(ådt) leggjast til grunn for å velje rett trafikkgrunnlag for dimensjonering av dei nye vegane. I dag har strekninga E39 Bogen Vadheim ein ÅDT på 1700 køyretøy, med ein tungtrafikkandel på 17%. På strekninga mellom Vadheim og Gaular er det i 2010 målt ein ÅDT på 2000 køyretøy, med ein tungtrafikkandel på 18%. For at vegane skal vere dimensjonert for framtidig trafikkauke bereknar ein kor stor årsdøgntrafikken vil vere 20 år etter opningsåret for anlegget, og legg dette til grunn for dimensjoneringa. I planprogrammet er prognoseåret sett til år 2040, og det er difor berekna ÅDT for dette året med bakgrunn i dagens trafikktal, og Vegdirektoratet sine prognosetal for venta trafikkutvikling i Sogn og Fjordane. Det er difor forventa at det i år 2040 vil vere ein årsdøgntrafikk på E39 kring 2200 køyretøy mellom Bogstunnelen og Vadheim, og 2600 køyretøy mellom Vadheim og Gaular grense Val av vegstandard Val av vegstandard vert gjort etter dimensjoneringstabellane i Statens vegvesen si handbok N100 Veg- og gateutforming. Ein berekna ÅDT på 2600 køyretøy er lagt til grunn. Vidare er det lagt til grunn at E39 skal dimensjonerast som nasjonal hovudveg. Ifølgje planprogrammet skal ny E39 dimensjonerast for ei fartsgrense på 80 km/t, men med opning for å dimensjonere for ei fartsgrense på 60 km/t på einskilde strekningar ved utbetring av eksisterande veg (utbetringsstandard). Med bakgrunn i dette er vegklasse H2 valt for ny E39. Den gjer rom for fartsgrense 80 km/t, og ein ÅDT på opptil 4000 køyretøy/døgn. Vegbreidda blir då totalt 8,5 meter, pluss plass til rekkverk og breiddeutviding der dette er eit krav. For alternativ med utbetring av eksisterande E39 gjennom Ytredalen ligg det føre ein variant med H2 vegstandard, og ein variant med U-H2 standard. Vegbreidda med U-H2 standard med skilting 80 km/t er den same som for H2 standard, og ein meter smalare med skilting 60 km/t. Det er også ulike krav til minimumskurvatur. H2 U H2 80 U H2 60 Horisontalkurveradius 250 m 200 m 100 m Høgbrekksradius 2800 m 1500 m 600 m Lågbrekksradius 1900 m 1000 m 600 m Høgbrekksradius i kryss 6500 m 2300 m 900 m P:\14E0039K_046\Fagomrd\03 Plandokument\3.4 Kommunedelplan\Kommunedelplan_Delrapport_vegplanlegging_ docx

12 12 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE Stoppsikt 115 m 100 m 60 m Maks stigning 8 % 8 % 8 % Vegbreidde 8,5 m 8,5 m 7,5 m Kryss mellom ny E39 og tilstøytane vegar er i planane vist både som kryss i plan og som planskilte kryss. Det er trongt, bratt og utfordrande terreng i ein del av områda der kryss er tiltenkt. For alternativ med tiltak i Vadheim vil T-kryss mellom eksisterande E39 og Fv. 55 erstattast av ei rundkøyring med fire armar. I Ytredalen vert det lagt opp til eit kanalisert T-kryss for samankopling mellom ny og eksisterande E39 for nokre av variantane med lang tunnel. I Bogen vert det lagt til rette for eit planskilt kryss med rampar av og på ny E39 med tilkopling mot eksisterande E39. For alternativ med lang tunnel vert det i tillegg lagt til rette for å bygge eit kryss inne i tunnelen med anten rundkøyring eller rampetilslutning mot ein tunnelarm til Vadheim sentrum for nokre alternativ. Kryss i tunnel er imidlertid ikkje i høve til gjeldande handbøker, og er nærare omtalt i kap Fråvik. Bilete viser eit kanalisert T-kryss, slik det er planlagt for nokre alternativ i Ytredalen. I høve til planprogrammet og handbok N500 vert tunnelklasse B nytta på ny E39 der traseen går i tunnel. Det vert difor planlagt å bygge tunnel med eitt løp med tunnelprofil T9,5 (tunnelbreidd 9,5 meter). I tillegg vert tunnelprofil T10,5 vurdert, sjølv om trafikkprognosar frå 2040 tilseier at T9,5 er tilstrekkeleg (skilje går ved ÅDT 4000). Dette fordi det er svært kostbart å utvide tunnelar i ettertid, og trafikken vil vere utfordrande å legge om i ein eventuell ny anleggsperiode. T10,5 vil i tillegg bidra til betre sikt i tunnelen, sjølv om kravet til sikt er tilfredsstilt ved T9,5. Rampar i tunnel er planlagt med tunnelprofil T7,5 mellom anna for å få nok plass til at køyretøy som har fått stans kan passerast. Tunnelprofil T8,5 vil også nyttast om det vert bygd lang tunnel med kryss og tunnelarm mot Vadheim. Då vil tunnelarmen mot Vadheim utformast som T8,5 i samsvar med at handbok N500 tillet dette om ÅDT < 1500 køyretøy/døgn (forutsett at tryggleiken er ivareteken). Bilete viser tunnelprofil T9,5.

13 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE Fråvik Ved planlegginga av dei alternative veglinene vert Statens vegvesens handbøker lagt til grunn. Dei er styrande for korleis ein utformar mellom anna vegar, kryss og tunnelar, og inneheld krav som må oppfyllast mellom anna i høve til trafikktryggleik. For alternativa som er utgreidd i kommunedelplanen er det i nokre alternativ vald løysingar som ikkje er i samsvar med handbøkene, og dermed må vurderast som fråvik. Fråvik differensierast ved at enkelte krav i handbøkene er klassifisert som skal-krav (noko som skal utformast på ein særskilt måte), og andre som bør-krav (noko som bør utformast på ein særskilt måte). Fråvik frå skal-krav vert handsama i form av ein dispensasjonssøknad til Vegdirektoratet, medan bør-krav kan fråvikast med dispensasjonssøknad til Regionvegkontoret. Fråvikssøknaden skal grunngjevast. Under er fråvik som inngår i planarbeidet omtala. Kryss i tunnel: For alternativa 3C c, d og e er det planlagd kryss i tunnelen mellom Bogen og Ytredalen, med ein tunnelarm ned til Vadheim sentrum. Krysset er utforma anten som ei rundkøyring i alternativ 3C c og d, eller som rampar i alternativ 3C e. Dette er ikkje i samsvar med handbok N500 Vegtunneler jf Kap der det står at «Kryss i tunnel skal unngås. Unntak behandles som fravik i en tidlig planfase.» Dette er eit skal-krav og må difor fråvikshandsamast i Vegdirektoratet om eit av desse alternativa vert vald. Kryss utanfor tunnel: Det er i planarbeidet ikkje lagt til grunn fråvik frå handbøkene knytt til kryss utanfor tunnel. Men i ein detaljprosjekteringsfase kan det verte aktuelt for løysinga i Vadheim sentrum for dei alternativa som omfattar dette området. Det er i handbok N500 krav om at det ved etablering av kryss utanfor ein tunnelmunning skal sikrast ein avstand lik to gonger stoppsikt mellom tunnelmunning og senter av krysset ved etablering av eit T-kryss, og ein avstand lik stoppsikt mellom tunnelmunning og vikeline ved etablering av ei rundkøyring. I alternativa med ein tunnelportal i Vadheim sentrum (Alternativ 3C c, d, e og 4 a og P:\14E0039K_046\Fagomrd\03 Plandokument\3.4 Kommunedelplan\Kommunedelplan_Delrapport_vegplanlegging_ docx

14 14 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE b) er det i dag lagt til grunn etablering av ei rundkøyring som erstattar dagens T- kryss mellom eksisterande E39 og fv. 55. Denne rundkøyringa knyt saman ny E39 i tunnel frå sør, fv. 55 frå aust, eksisterande E39 nordover i Ytredalen samt busshaldeplassen og eksisterande E39 sørover langs Vadheimsfjorden mot Rv. 93. Rundkøyring er her vald med bakgrunn i at stoppsiktkrava mellom tunnelportal og kryss ikkje kan oppnåast med eit T-kryss, medan ein med ei rundkøyring sikrar stor nok avstand ifølgje krava i handboka. Men ved ei eventuell detaljprosjektering av dette krysset kan det verte aktuelt å velje ei noko mindre omfattande løysing, og eventuelt søkje om etablering av eit nytt T-kryss med bakgrunn i trafikkmengda i krysset og areala ei eventuell rundkøyring krev. Rundkøyring er likevel vald for å synleggjere konsekvensane av den utforminga som handbøkene krev. 2.4 Dag- og tunnelsoner Det er til saman sju ulike variantar som skal vurderast i arbeidet med kommunedelplanen. Alle variantane baserar seg på hovudalternativa 3C og 4, men har litt ulike kombinasjonar av kryssløysingar og dagsoner Alternativ 3C a) Alternativet er ein variant av 3C, som inneber ein kort dagsone ved Bogen, med parallell gang- og sykkelvegtilkopling mellom vegen mot Mjåvika og eksisterande E39. Vidare er det ein lang tunnel med utløp i Ytredalen. Deretter er det ei dagsone fram til grensa mellom Høyanger og Gaular kommune, der traseen vert avslutta i tilknyting til prosjektet E39 Dregebø Grytåsen. I Ytredalen er det planlagt eit kanalisert T-kryss i tilkoplinga mot eksisterande E39, som vert framtidig lokalveg ned gjennom Ytredalen til Vadheim sentrum (sjå også Kap ). Dette alternativet vil vere i tråd med overordna mål om ein sikrare og raskare/meir effektiv trafikkavvikling på E39 mellom Bogen og kommunegrensa, og at anleggskostnadene blir lågare då behovet for nye lokalveger blir lite i høve til dei andre variantane. Trafikk til og frå aust/fv. 55 til/frå sør vil likevel ikkje få fullt utbyte av disse fordelane, då trafikken her må leiast via Ytredalen. Dette gjeld óg kollektivtrafikk/langdistansebussar. I dag byter mange reisande buss i Vadheim, før dei dreg vidare. Passasjerar som skal sørover frå Vadheim får dermed lengre reisetid då dei må om Ytredalen og så gjennom ny tunnel.

15 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE Alternativ 3C b) Dette alternativet er likt som alternativ 3C a) med unntak av dagsona ved Bogen. Her er det i tillegg til parallellført gang- og sykkelveg planlagt eit rampekryss med tilkopling til eksisterande E39. Rampen med nordgåande trafikk går i dagen i tilnærma same trase som eksisterande E39, mens rampen med sørgåande trafikk vert ført i ein tunnel under ny E39, med akselerasjonsfelt og ein felles brei portal ved dagsona i Bogen. Trafikk frå/mot sør til Vadheim kan dermed nytte dette krysset for å komme inn på E39, og slepp då å køyre via Ytredalen. Dette vil spare ein del reisetid i høve til alternativ 3C a), men det tilseier óg at all trafikk til/frå aust, eller som av andre årsaker går innom Vadheim må nytte eksisterande E39. Austgåande trafikk vil ikkje ha nytte av den nye tunnelen, som dermed hovudsakleg vert tilrettelagt for nord/sørgåande trafikk Alternativ 3C c) Til liks med alternativ 3C a) er det her planlagt ei kort dagsone med parallellført gang- og sykkelveg ved Bogen, før ny E39 går inn i ein lang tunnel. Tunnelen har utløp i Ytredalen, om lag 1 km før kommunegrensa og prosjektet E39 Dregebø Grytåsen. I dette alternativet er det planlagt ei rundkøyring i tunnelen, med ein tunnelarm mot Vadheim (sjå kap ). I Vadheim erstattast krysset mellom P:\14E0039K_046\Fagomrd\03 Plandokument\3.4 Kommunedelplan\Kommunedelplan_Delrapport_vegplanlegging_ docx

16 16 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE eksisterande E39 og Fv.55 med ei ny rundkøyring og tilhøyrande vegar omtala i kap Då det i dette alternativet ikkje vert etablert T-kryss i Ytredalen, vil eksisterande E39 gjennom Ytredalen bli ein blindveg, noko som kan vere til ulempe med tanke på framtidig busetnad. Vegen vil framleis sikre tilgjenge til dalen Alternativ 3C d) Dette alternativet er likt som alternativ 3C c), men har i tillegg kryss i Ytredalen. Skilnaden er i hovudsak at trafikk mellom Vadheim og Ytredalen vil kunne nytte lokalt vegnett eller bruke den nye tunnelen Alternativ 3C e) Dette alternativet er likt som alternativ 3C d), men rundkøyringa inne i tunnelen er skifta ut med eit rampekryss. Rampane vil betene trafikk i sørgåande retning til/frå Vadheim, men trafikk som skal frå Vadheim mot nord eller motsett må nytte eksisterande veg gjennom Ytredalen til T-krysset mot ny E39. Det er planlagt same løysning i Vadheim med rundkøyring og nye lokalvegar og påkopling til eksisterande vegar. Bakgrunnen for å bygge rampar i staden for rundkøyring i tunnelen er at trafikkflyten nord/sør vil bli meir effektiv, då ein unngår å måtte senke farten som ved ei rundkøyring. Rampane vert planlagt med retardasjons- og akselerasjonsfelt, og trafikken går som normalt elles i tunnelen. Ulempa er at

17 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE 17 trafikken mellom Ytredalen og Vadheim ikkje kan nytte ny veg, og må bruke vegen gjennom Ytredalen som stadvis er smal og utsett for ras Alternativ 4 a) Dette alternativet er ein variant av alternativ 4, og inneber ei kort dagsone ved Bogen, med parallellført gang- og sykkelveg, og ein noko kortare tunnel frå Bogen til Vadheim sentrum. I Vadheim vert det planlagt same tiltak med rundkøyring og nye vegar og tilslutningar som skildra under punkt alternativ 3C c). Frå ny rundkøyring mot nord vert E39 ført vidare opp gjennom Ytredalen i nokså lik trasé som dagens veg. Ytredalen er smal mange stader, med utfordrande terreng på begge sider av dagens veg. Dette alternativet inneber at ny E39 gjennom Ytredalen vert planlagd med H2 standard. Dagens veg ligg med ganske krappe kurvar, og stadvis er vegen smal. Dette er ikkje i samsvar med krava til H2 standard, og alternativet vil medføre omfattande inngrep i terrenget - fjellskjeringar og fyllingar. Enkelte stader vil fyllinga gå ut i elva, og det kan derfor verte naudsynt å mure/plastre for å unngå dette. Det kan óg verte naudsynt med ganske omfattande rassikring langs denne strekninga. I praksis vert det ein ny veg gjennom heile Ytredalen, og for å redusere skjeringane inn i rasutsette område noko kan det vere eit alternativ å heve vegen i høve til eksisterande veg. Dermed vil ein óg kunne nyttiggjere seg noko av overskotet av massar i prosjektet. Dette vil gje meir omfattande tiltak mot elva i form av muring/plastring. P:\14E0039K_046\Fagomrd\03 Plandokument\3.4 Kommunedelplan\Kommunedelplan_Delrapport_vegplanlegging_ docx

18 18 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE Alternativ 4 b) Til liks med alternativ 4 a) går ny E39 i ei kort dagsone ved Bogen, og til Vadheim i ein noko kortare tunnel. Ombygginga i Vadheim blir den same som for alternativ 4 a), men ny E39 vidare opp gjennom Ytredalen blir noko ulik. I dette alternativet vert utbetringsstandard lagt til grunn, og dimensjoneringsklasse U-H2 vert nytta, sjølv om det i utgangspunktet er mest ønskjeleg å nytta dimensjoneringsklasse H2. Vegbreidda blir den same som med H2-standard, men i utbetringsstandarden er det tillete med noko krappare kurvatur. Den nye vegen vil følgje eksisterande veg noko meir enn alternativ 4 a), men det vil likevel bli trong for inngrep i terrenget, i form av skjeringar og fyllingar. Også her kan det bli trong for ganske omfattande rassikring langs traséen.

19 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE Kryssområde Bogen I Bogen er det to alternative utformingar av dagsona og krysset. Over er vist krysset nytta i alternativ 3C b). Dette er det einaste alternativet med ei kryssløysing i Bogen. Dei andre alternativa har berre ein parallellført gang- og sykkelveg som koplar saman eksisterande E39 og vegen sørover på kartet, slik at syklistar og mjuke trafikkantar også har eit samanhengande tilbod. Rampane, som er vist på kartet, vil bidra til at trafikk til og frå Vadheim ikkje treng å køyre via Ytredalen for å koma seg inn på E39. Rampen med nordgåande trafikk går i dagen med retardasjonsfelt langs ny E39 og vidare i tilnærma same trasé som eksisterande E39, medan rampen med sørgåande trafikk vert ført i ein tunnel under ny E39, med akselerasjonsfelt og ein felles brei portal ved dagsona i Bogen. Rampen i tunnel er dimensjonert for 60 km/t. Då er sikt i tunnelen i høve til krava i handbøkene utan at det er naudsynt å leggja inn ekstra siktutviding. Om ein vel å nytta 70 km/t i rampetunnelen må det, med bakgrunn i siktkrava i handbok N500, utvidast noko for sikt. Ein må utvida med omlag ein meter i innerkurve der radius på senterlinja er 200 meter. Når det gjeld trafikktryggleiken i området ved den nordlege portalen for rampetunnelen er det viktig at lengda på portalen frå påhogget vert vurdert opp imot faren for utrasing av mellom anna stein, snø og is. Portalområdet må vurderast av geolog. Det er ganske bratt terreng i området, men med etablering av fjellhylle og sikringstiltak kan faren for utrasing i vegbanen reduserast til eit tilfredsstillande nivå. Like nord for portalen skiljer vegen/rampane seg, og rekkverket som vert ført inn i tunnelen kan ikkje avsluttast på vanleg vis med avbøying mot sideterrenget. På høgre sida i køyreretninga må avslutninga av rekkverket førast inn i tunnelen og festast til portalveggen. På venstre sida i køyreretninga bør det monterast ei støtpute i splitten mellom dei to køyreretningane. Støtputa vil kunna redusera konsekvensane av ein påkøyrsel. Frå støtputa må rekkverket førast inn i tunnelen og avsluttast på same vis som på høgre side av rampen. Sikttilhøva utanfor portalen er forholdsvis gode, og trafikantar som kjem i sørgåande retning har sikt til rekkverksavslutninga om lag 160 meter før rekkverket ut av tunnelen vert avslutta. Dette er om lag 3,5 gonger stoppsikt til vegen rampen P:\14E0039K_046\Fagomrd\03 Plandokument\3.4 Kommunedelplan\Kommunedelplan_Delrapport_vegplanlegging_ docx

20 20 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE knyter seg til i nord (45 meter, Sa1). Under er løysinga utan kryss i Bogen vist:. Det vil her være naudsynt å utvide brua i området, då vegen er noko breiare enn dagens veg, og akselerasjons- og retardasjonsfelta byrjar utvidinga på brua. Det vil i tillegg bli naudsynt å bygge ei ny bru for gang- og sykkelvegen Tunnel I alternativ 3C c), d) og e) er det planlagt eit kryss i tunnelen, med ein tunnelarm mot Vadheim. Slike kryss er bygd fleire stader (til dømes i samband med Hardangerbrua), men i handbok N500 kap. 4.8,1 står det at «Kryss i tunnel skal unngås. Unntak behandles som fravik i en tidlig planfase». Ei slik løysing er difor avhengig av at Vegdirektoratet godkjenner dette fråviket frå vegnormalen, og dette bør avklarast tidlig i prosessen. I alternativ 3C c) og d) er krysset tenkt utforma som ei rundkøyring, medan det i e) er planlagt rampar med påkopling mot sør i tunnelen. Då planprogrammet var på høyring kom det innspel frå fleire instansar, mellom anna privatpersonar, som uttrykte ønskje om at eit slikt kryss burde etablerast dersom alternativ 3C blir valt. Det er planlagt to ulike vertikalprofilar for hovudtunnelen i alternativ 3C. Med ei løysing med kryss i tunnel er ein avhengig av at tunnelen ligg så lågt som mogleg i kryssområdet. Det er strengare krav til stigning i tunnel enn i dagen, og det er relativt stor høgdeskilnad mellom Vadheim og kryssområdet i tunnelen. Men når ein nyttar vertikalprofilet som ligg lågt i kryssområdet er det mogleg å bygge

21 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE 21 tunnelarmane frå Vadheim med maksimal stigning på 5%, som er innafor krava i handbøkene Vadheim I Vadheim vert det planlagt å erstatte krysset mellom eksisterande E39 og Fv.55 med ei ny rundkøyring i alternativa 3C c), d), e) og 4 a) og b). Denne rundkøyringa vil få fire armar, ein arm for tunnelen mot ny E39, to armar for tilkopling av eksisterande E39, og ein arm for tilkopling av Fv.55. Då handbok N100 stiller krav til at T-kryss skal ha ein avstand frå tunnelportal på 2 x stoppsikt, vil det ikkje være mogleg å etablere eit slikt kryss for påkopling mot eksisterande E39 sør for Vadheim på strekninga mellom tunnelportalen og rundkøyringa. For rundkøyringar er det ikkje krav til meir enn 1 x stoppsikt, og ei løysing med ei 4-arma rundkøyring vil difor vere mogleg å etablere. Det vil imidlertid utløyse ei naudsynt ombygging av kollektivterminalen i Vadheim. Avkøyrslene på strekninga mellom portalen og rundkøyringa må stengjast, men ny tilkomst til bustader må etablerast med avkøyrsel og ny bru frå vegen nord for rundkøyringa. Denne løysinga vil medføre innløysing av to bustader og ein garasje. Vegen frå rundkjøyringa opp gjennom Ytredalen vil førast med vegstandard U-H2 60 fram til profil 260, og deretter fortsetja med vegstandard H2 og U-H2 80 for henholdsvis alternativ 4 a) og 4 b). Dette fordi det er naudsynt med krappare kurvatur på denne strekninga for å unngå store inngrep i terrenget. I ein detaljprosjekteringsfase kan det likevel verte aktuelt å sjå på ei løysing med reetablering av T-krysset i Vadheim, mellom anna med bakgrunn i trafikkmengd i krysset og areala ei rundkjøyring krev. Dette er nærare omtalt i kapittel Fråvik. P:\14E0039K_046\Fagomrd\03 Plandokument\3.4 Kommunedelplan\Kommunedelplan_Delrapport_vegplanlegging_ docx

22 22 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE Ytredalen Bilete viser ei skisse over korleis krysset i Ytredalen kan utformast. Krysset er planlagt i alternativ 3C a), b), d) og e) og vil knyte ny E39 til eksisterande E39 i Ytredalen, og sikre tilgjenge til Vadheim via denne vegen. Det er relativt stor høgdeskilnad mellom vegen som ligg der i dag, og den planlagde nye vegen, og dette vil medføre at krysset blir liggande på ei stor fylling (det er stort overskot av tunnelmassar som kan nyttast i fyllinga). Krysset kan flyttast noko mot nord, men det er krav om at ein avstand på 2 gonger stoppsikt frå tunnelportalen til senter av krysset vert oppretthalden av tryggingsårsaker. Krysset er vist kanalisert inkl. venstresvingefelt slik at trafikktryggleiken vert ivaretatt og det ikkje blir unødig stopp på grunn av venstresvingande køyretøy (trafikkberekningar bør leggjast til grunn). Det er ikkje vist høgresvingefelt då det truleg ikkje er trafikkgrunnlag for dette, og det samstundes kan by på utfordringar med omsyn til sikt for køyretøy som skal svinge inn på hovudvegen. Den nye vegen koplast på den eksisterande like nord for rasteplassen ved den gamle steinbrua.

23 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE 23 3 Vegstandard 3.1 H2 Dette normalprofilet gjeld for følgjande strekningar: - Dagsone E39 ved Bogen, alle alternativ - Dagsone E39 i Ytredalen, alternativ 3C - Dagsone E39 i mellom portal og ny rundkøyring i Vadheim, alternativ 4 - Dagsone gjennom Ytredalen, alternativ 4 a) Dimensjonering Grunnlag Handbok N100 ÅDT < 4000 Fartsgrense 80 km/t 8,5 meter + evt. breiddeutviding og Tverrprofil rekkverksrom Min. horisontalkurveradius 250 m Min. vertikalkurveradius, lågbrekk 1900 m Min. vertikalkurveradius, høgbrekk 2800 m Min. vertikalkurveradius, høgbrekk, kryss 6500 m Min. klotoide 125 Min. stoppsikt 115 m Maks stigning 8 % P:\14E0039K_046\Fagomrd\03 Plandokument\3.4 Kommunedelplan\Kommunedelplan_Delrapport_vegplanlegging_ docx

24 24 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE 3.2 U-H2 Denne vegstandarden skillar mellom U-H2 60 og U-H2 80, der skilnaden er fartsgrensen og minimumsverdiar på parametrar knytt til geometrien. Normalprofilet for U-H2 80 gjeld følgjande strekning(ar): - Dagsone E39 frå rundkøyring i Vadheim og gjennom Ytredalen, alternativ 4 b), frå og med profil 260. Normalprofilet for U-H2 60 gjeld følgjande strekning(ar): - Dagsone E39 frå rundkøyring i Vadheim mot Ytredalen, alle alternativ, til og med profil 260. Dimensjonering Grunnlag Handbok N100, U H2 80 Handbok N100, U H2 60 ÅDT < 4000 < 4000 Fartsgrense 80 km/t 60 km/t Tverrprofil 8,5 meter + evt. breiddeutviding og rekkverksrom 7,5 meter + evt. breiddeutviding og rekkverksrom Min. horisontalkurveradius 200 m 100 m Min. vertikalkurveradius, 600 m lågbrekk 1000 m Min. vertikalkurveradius, 600 m høgbrekk 1500 m Min. vertikalkurveradius, 900 m høgbrekk, kryss 2300 m Min. klotoide Min. stoppsikt 100 m 60 m Maks stigning 8 % 8% -

25 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE Sa1 Dette normalprofilet gjeld følgjande strekning(er): - Ny lokalveg frå ny rundkøyring i Vadheim for påkopling til eksisterande E39 sør for Vadheim sentrum, alternativ 3C c), d) og e), og alternativ 4 a) og b) - Strekning for samankopling av rampar ved kryss i Bogen, alternativ 3C b) Dimensjonering Grunnlag Handbok N100 ÅDT < 1500 Fartsgrense 50 km/t 6 meter + evt. breiddeutviding og Tverrprofil rekkverksrom Min. horisontalkurveradius 55 m Min. vertikalkurveradius, lågbrekk 400 m Min. vertikalkurveradius, høgbrekk 400 m Min. vertikalkurveradius, høgbrekk, kryss 1100 m Min. klotoide 40 Min. stoppsikt 45 m Maks stigning 8 % P:\14E0039K_046\Fagomrd\03 Plandokument\3.4 Kommunedelplan\Kommunedelplan_Delrapport_vegplanlegging_ docx

26 26 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE 3.4 Sa3 Dette normalprofilet gjeld følgjande strekning(er): - Veg for tilkopling ny og eksisterande E39 i T-kryss i Ytredalen, alternativ 3C a), b), d) og e) - Dagsone mellom portal og ny rundkøyring i Vadheim, alternativ 3C c), d) og e) Dimensjonering Grunnlag Handbok N100 ÅDT < 1500 Fartsgrense 80 km/t 6,5 meter + evt. breiddeutviding og Tverrprofil rekkverksrom Min. horisontalkurveradius 200 m Min. vertikalkurveradius, lågbrekk 1000 m Min. vertikalkurveradius, høgbrekk 2100 m Min. vertikalkurveradius, høgbrekk, kryss 5000 m Min. klotoide 100 Min. stoppsikt 100 m Maks stigning 8 %

27 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE A1 Dette normalprofilet gjeld følgjande strekning(er): - Ny bru og veg over Ytredalselva i Vadheim for tilkomst til bustader, alternativ 3C c), d) og e), og alternativ 4 a) og b) Dimensjonering Grunnlag ÅDT Fartsgrense Tverrprofil Min. horisontalkurveradius Min. vertikalkurveradius, lågbrekk Min. vertikalkurveradius, høgbrekk Min. stoppsikt Maks stigning 8 % Handbok N100 Tilkomst til inntil 50 bueiningar i blindveg. 30 km/t 3,5 meter + evt. breiddeutviding og rekkverksrom 30 m 150 m 300 m 20 m P:\14E0039K_046\Fagomrd\03 Plandokument\3.4 Kommunedelplan\Kommunedelplan_Delrapport_vegplanlegging_ docx

28 28 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE 3.6 Rampar Dette normalprofilet gjeld følgjande strekningar: - Rampar ved kryss i Bogen, alternativ 3C b) - Rampar ved kryss i tunnel, alternativ 3C e) Dimensjonering Grunnlag Fartsgrense Tverrprofil Maks stigning 6% / 8 % 1 Handbok N km/t (avheng av vegane rampen koplast til) 5,5 meter + evt. breiddeutviding og rekkverksrom 1 6% om sekundærvegen ligg under primærvegen, og 8% om den ligg over.

29 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE Gang- og sykkelveg Dette normalprofilet gjeld følgjande strekning(ar): - Gang- og sykkelveg, samankopling parallelt med ny E39 ved Bogen Dimensjonering Grunnlag Tverrprofil Min. horisontalkurveradius Min. vertikalkurveradius Handbok N100 3,5 meter (skulder asfalterast så bilar kan køyre om naudsynt) 40 m 50 m Krav til stigning: Krav til sikt: P:\14E0039K_046\Fagomrd\03 Plandokument\3.4 Kommunedelplan\Kommunedelplan_Delrapport_vegplanlegging_ docx

30 30 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE 4 Tunnelar 4.1 Tunnelalternativ Det er totalt 6 ulike tunnelvariantar som inngår i dei ulike alternativa. Tunnelane er vist på kartet under, og fordeler seg slik: Bogen Ytredalen løysing med kryss i tunnel (4135 m) Bogen Ytredalen løysing med kryss i Bogen (4135 m) Løypet Bogen Rampe for sørgåande trafikk i Bogen (600 m) Bogen Vadheim Tunnel alternativ 4 (2150 m) Rundkøyring i tunnel Vadheim alternativ 3C d) (740 m) Rampekryss i tunnel Vadheim alternativ 3C e) (ramper à 850 m og 700 m, felles tunnel mot Vadheim à 346 m) For alternativ 3C er det to ulike vertikalprofil for lang tunnel (1 og 2 i kart over). Med ei løysing med kryss i tunnel er ein avhengig av at tunnelen ligg så lågt som mogleg i kryssområdet. Det er strengare krav til stigning i tunnel enn i dagen, og det er relativt stor høgdeskilnad mellom Vadheim og kryssområdet i tunnelen. Ved

31 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE 31 rampekryss i Bogen er det også naudsynt at hovudtunnelen ligg så høgt som mogleg her, då rampen med sørgåande trafikk skal passere i ein eigen tunnel under ny E39. Samtidig er det ønskjeleg at tunnelane blir så korte som mogleg, for å holde anleggskostnadene nede. Det er heller ikkje ønskjeleg med eit botnpunkt inne i tunnelen, då det fort fører til problem med oppsamling av vatn. 4.2 Tunnelstandard I høve til planprogrammet og handbok N500 vert tunnelklasse B nytta i planlegginga, med tunnelprofil T9,5. Det vert òg vurdert kva konsekvensar det vil medføre å nytte tunnelklasse C, med tunnelprofil T10,5. Det vert planlagt eittlaupstunnelar med eitt køyrefelt i kvar retning, då det ikkje er trafikkgrunnlag eller tilstrekkeleg plass ved portalområda til å bygge tolaupstunnelar. Dimensjonering Tunnelklasse B Grunnlag Handbok N500 ÅDT < 4000 Fartsgrense 80 km/t Tverrprofil 9,5 m Min. horisontalkurveradius utan utviding 450 m 250 m (breiddeutviding 3,5 m i Min. horisontalkurveradius innerkurve) Min. vertikalkurveradius, lågbrekk 1900 m Min. vertikalkurveradius, høgbrekk 2800 m Min. stoppsikt 115 m Maks stigning 5 % Dimensjonering Tunnelklasse C Grunnlag Handbok N500 ÅDT Fartsgrense 80 km/t Tverrprofil 10,5 m Min. horisontalkurveradius utan utviding 450 m 250 m (breiddeutviding 3 m i Min. horisontalkurveradius innerkurve) Min. vertikalkurveradius, lågbrekk 1900 m Min. vertikalkurveradius, høgbrekk 2800 m Min. stoppsikt 115 m Maks stigning 5 % P:\14E0039K_046\Fagomrd\03 Plandokument\3.4 Kommunedelplan\Kommunedelplan_Delrapport_vegplanlegging_ docx

32 32 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE Tunnelprofilet utformast på følgjande måte, og med følgjande element: Ved tunnelklasse B og tunnelprofil T9,5 plasserast havarinisjer og naudstasjonar med følgjande avstand: Ved tunnelklasse C og tunnelprofil T10,5 skal det vere 375 meter mellom havarinisjene.

33 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE 33 5 Mengder I alle alternativa medfører tunneldriving vesentlege overskotsmassar. Eit grovt overslag basert på teoretisk sprengingsprofil, utan omsyn til utviding til mellom anna havarinisjer og teknisk utstyr, gir følgjande overskot sprengstein frå tunnelane: Teoretiske sprengingsprofil: Tunnelprofil T7,5: 55,39 m 2 Tunnelprofil T8,5: 66,08 m 2 Tunnelprofil T9,5: 70,89 m 2 Tunnelprofil T10,5: 78,83 m 2 Mengder: (pfm 3 = prosjekterte faste kubikkmeter, dvs. før ein har teke omsyn til utvidingsfaktoren, som for tunnel vil vere om lag 1,6-1,8). 1. Bogen Ytredalen løysing med kryss i tunnel (4135 m) a. T9,5 : pfm 3 b. T10,5 : pfm 3 2. Bogen Ytredalen løysing med kryss i Bogen (4135 m) a. T9,5 : pfm 3 b. T10,5 : pfm 3 3. Løypet Bogen Rampe for sørgåande trafikk i Bogen (600 m) P:\14E0039K_046\Fagomrd\03 Plandokument\3.4 Kommunedelplan\Kommunedelplan_Delrapport_vegplanlegging_ docx

34 34 E39 BOGSTUNNELEN - GAULAR GRENSE a. T7,5 : pfm 3 4. Bogen Vadheim Tunnel alternativ 4 (2150 m) a. T9,5 : pfm 3 b. T10,5 : pfm 3 5. Rundkøyring i tunnel Vadheim alternativ 3C d) (740 m) a. T8,5 : pfm 3 6. Rampekryss i tunnel Vadheim alternativ 3C e) (ramper à 850 m og 700 m, felles tunnel mot Vadheim à 346 m) a. T7,5 : pfm 3 b. T7,5 : pfm 3 c. T8,5 : pfm 3 Sjå elles eigen rapport for kostnadsoverslag.

35

36 Statens vegvesen Region vest Ressursavdelinga Askedalen LEIKANGER Tlf: ( ) firmapost-vest@vegvesen.no vegvesen.no Trygt fram sammen