Saksframlegg. Kvinnherad kommune. Budsjettgrunnlag 2016 og forslag til økonomi- og handlingsplan for

Transkript

1 Saksframlegg Saksmappe Saksbehandlar 2015/ Kjell Odd Nygård Saksgang Saksnr Utval Møtedato Formannskapet Budsjettgrunnlag 2016 og forslag til økonomi- og handlingsplan for Innstilling frå rådmannen: Budsjettgrunnlag for 2016 samt forslag til økonomi- og handlingsplan blir lagt til grunn i vidare arbeid med budsjett 2016, økonomiplan og handlingsplan Saksutgreiing: I tråd med årshjulet legg rådmannen med dette fram eit grunnlag til hjelp for formannskapet ved utarbeiding av budsjett 2016, økonomiplan og handlingsplan Økonomikontoret jobbart med kvalitetssikring av verksemdene sine detaljbudsjett, og dette tar noko lengre tid enn rekna med. Difor vil endeleg talmateriale først bli lagt fram på møte. Dermed kan det bli endringar i dei tala som blir nytta i saksutgreiinga. Konklusjonane og utfordringane vil likevel vere dei same. I saksutgreiinga er hovudtala i budsjett og økonomiplan sett opp med alle inntekter og utgifter og til slutt med framlegg til saldering for å oppnå balanse. For å vise at utfordringane ikkje vil minke med åra, har ein teke med eit ekstra år i økonomiplanperioden. Dette siste året ser ein bort frå i endeleg saldert forslag til budsjett og økonomiplan. Forslag til budsjettrammer for dei ulike sektorane og verksemdene kjem i talmaterialet som blir lagt fram på møte. I tillegg kjem investeringsbudsjettet som viser kostnadane med dei prosjekt som skal realiserast i økonomiplanperioden. Då kjem og handlingsprogrammet som verbalt går gjennom det ein skal jobbe for å oppnå i planperioden. Inntekter: Kommunen sine inntekter fordeler seg på frie inntekter (skatt og rammetilskot), andre inntekter (eigedomsskatt, kraftinntekter og momsrefusjon), kapitalinntekter frå mellom anna VA-sektoren og andre mogelege inntekter. Til fråtrekk kjem kapitalutgifter på dei kommunale låna, utgifter til bundne fond, premieavvik pensjon og utgifter til eigenfinansiering av investeringar. Frie inntekter: side 1

2 Det samla rammetilskotet er i tråd med forslag til statsbudsjett for 2016, og auken frå i år til neste år er på 7,568 mill. kr eller 2,2 %. Årsaka til den låge veksten er endra finansieringsordning med meir til vekstkommunane og tilsvarande mindre til distriktskommunane. I tillegg kjem bortfall av skjønstilskot etter at arbeidsgjevaravgifta vart redusert. Her får alle dei aktuelle kommunane ei nedtrapping av tilskotet over fleire år. Unntaket er Kvinnherad som misser heile tilskotet på to år. Auken i skatteanslaget er i statsbudsjettet på 20,446 mill. kr eller på 6,1 %. Det blir presisert at dette kun er eit anslag, og at kommunane må justere for lokale tilhøve. Etter at skatteanslaget for 2015 vart redusert, er auken frå 2013 til 2015 berekna til 13,221 mill. kr, eller 6,611 mill. kr pr. år. Sjølv med auke i skatteøyret frå 11,35 til 11,80 % tyder dette på at anslaget for 2016 er for høgt. Spesielt høgt blir det når ein veit at sysselsetjinga og talet på skattebetalarar i Kvinnherad er på veg ned. Rett nok vil staten dekke litt av eit skattetap, men like fullt må skatteanslaget for 2016 senkast med 10,0 mill. kr. Det er meir enn i år då anslaget vart redusert med vel 5,0 mill. kr. Skatt og samla rammetilskot utgjere dei frie inntektene til kommunen, og frå revidert budsjett i år til budsjettframlegg neste år blir det ein auke på 23,117 mill. kr eller 3,4 %. Med dei berekningar som ligg i statsbudsjettet vil auken bli på 3,9 %. Til samanlikning vil snittauken for alle kommunane i Hordaland bli på 4,5 %. Jfr. vedlegg nr. 1. Frie inntekter Bud Bud Øk.plan 2017 Øk.plan 2018 Øk.plan 2019 Øk.plan 2020 Samla rammetilskot Skatt med inntektsutjamning Reduksjon i skatteanslaget Frie inntekter Andre inntekter: Moms-kompensasjonen ser ut til å vere for høg i år, og blir difor redusert noko til neste år. Årsaka er reduksjon i innkjøpa og dermed lågare kompensasjon. Historia viser at det etter fire år med stort utbytte frå Kraftfondet kan vere grunn til å frykte eit år med underskot. For å unngå dei vanskar slik inntektsvariasjon skaper, er det viktig at inntektene blir fasa ut av drifta så raskt som mogeleg. I den grad inntektene kjem må dei i staden nyttast til eigenfinansiering av investeringane. Då kan veksten i lånegjeld og kapitalkostnader dempast. I grunnlaget legg ein difor opp til ei samla årleg avkastning frå fondet på 20,0 mill. kr, eller 3,5 %. Første året går 15,0 mill. kr til drift og 5,0 mill. kr til investering. Året etter går 10,0 mill. kr til drift og 10,0 mill. kr til investering, og slik held ein fram til heile forventa avkastning på 20,0 mill. kr går til delfinansiering av investeringane. Eigedomsskatt på næring og på verk og bruk er lagt inn med same sum som ein har fått inn i år. Her burde ein gjerne lagt inn ein viss reduksjon, då endringane i skattereglane også kan påverke eigedomsskatten. Det same kan fallande straumprisar og endring i regelverket. Dette vil ein kome tilbake til når LVK (Landssamanslutning av kraftkommunar) har sett nærare på saka. Her kan SKL sine nye utbyggingsplanar gje kommunen ein auke i eigedomsskatten spesielt i anleggsperioden, men grunna forslaget til endra skattereglar kan prosjektet bli utsett. Difor ser ein i grunnlaget bort frå slik auke. Utbytte frå Kvinnherad Energi AS bør halverast. Årsaka er dei store investeringane som NVE krev at selskapet skal gjennomføre, samt andre naudsynte investeringar. Når låg straumpris i tillegg reduserer inntektene og pålegg om fordyrande organisasjonsendring må gjennomførast, bør eigar no redusere sitt uttak av utbytte. I grunnlaget nyttar ein difor 5,0 mill. kr i utbytte. For om mogeleg å redusere noko av konsekvensane av slik reduksjonen må det vurderast å nytta konsesjonskraft til å dekke inn straumbehovet i kommunale bygg. Jfr. vedlegg nr. 7. side 2

3 Inntektene frå sal av konsesjonsstraum ser i år ut til å bli lågare enn det budsjettet legg opp til. Det ein forventar å få inn vil bli summen ein legg inn til neste år og i åra etter. Ein ser då bort frå at fall i straumprisane i åra som kjem vil føre til ytterlegare inntektsreduksjon. Sum andre inntekter vil dermed minke frå i år til neste år med 8,138 mill. kr. I åra etter nyttar ein same sum sjølv om mykje tyder på at dette er vel optimistisk. Andre inntekter Bud Bud Øk.plan 2017 Øk.plan 2018 Øk.plan 2019 Øk.plan 2020 MVA drift Eigedomsskatt næring, verk og bruk Utbytte frå Kvinnherad Energi AS Utb. frå kraftfondet til drift Utb. frå kraftfondet til investering Konsesjonsstraumsal Konsesjonsavgifter Andre inntekter og utgifter Sum andre inntekter Renter og avdrag: For få år sidan var kommunen i realiteten gjeldfri då den lånegjeld kommunen sjølv skulle betale var på nivå med fondskapitalen. I åra etter har gjelda auka meir enn fonda og med nye planar og vedtak vil auken halde fram. kapitalkostnadane vil dermed bli ein veksande del av driftsutgiftene. I tillegg kjem auken i pensjonsforpliktingane, og dermed kan kommunen om få år ha forpliktingar ut over fondskapitalen på 2 500,0 mill. kr eller på nær ,- kroner for kvar innbyggjar. For å unngå dette er det viktig at kommunen gjere grep for å redusere veksten. Som alt påpeikt tilrår ein å nytte overskot frå kraftfondet til eigenfinansiering av investeringane. I tillegg bør det i budsjettarbeidet vurderast om ein skal redusere nedbetalingstida ved å auke avdraga til 4,0 % av sum lånegjeld. I så fall vil gjeldsauken bli lågare og ein unngår at bygg og anlegg kan bli verdilause før dei er nedbetalte. Slik avdragsauke kan ein lettast få til no når renta er fallande. Når den snur og tek til å stige kan ein eventuelt redusere avdraga tilsvarande. Når ein likevel ikkje tilrår slik auke er årsaka at dette vil føre til endå større gap mellom inntekter og utgifter. I tillegg kjem at regelverket hindrar tilsvarande auke for VA-anlegga, samt at endringar i renterefusjonsordninga kan føre til lågare inntekter frå staten. Renter og avdrag Bud Bud Øk.plan 2017 Øk.plan 2018 Øk.plan 2019 Øk.plan 2020 Renter diverse bankinnskot Dekking VA-investeringar Ref. renter skule- og instit.invest Renter formidlingslån Renter næringslivslån Avdrag kommunale lån Renter kommunale lån Sum renter og avdrag Bundne inntekter og utgifter: Med låg rente blir det nødvendig med auka pensjonsinnbetaling for å oppfylle avkastningskrava. Som eit resultat av dette har kommunen fått eit akkumulert pensjonspremieavvik på 62,5 mill. kr. Dette skuldast at det er blitt betalt inn meir i premie til pensjonsleverandørane enn kva som er kostnadsført i dei årlege rekneskapa. Statleg regelverk krev at midlane skal dekkast inn over drifta dei neste ti åra, medan nye premieavvik frå 2015 skal dekkast inn over drifta dei neste sju år. I godkjent budsjett er det sett av 9,0 mill. kr til dette, og same sum blir ført vidare i grunnlaget. Inntektene frå kraftfondet til eigenfinansiering av investeringane må her førast som ei utgift, og dermed vil bundne utgifter auke frå 3,692 mill. kr i år til 14,5 mill. kr neste år. Bundne inntekter og utgifter Bud Bud Øk.plan 2017 Øk.plan 2018 Øk.plan 2019 Øk.plan 2020 Bundne fond Premieavvik pensjon Utb. Frå kraftfondet til investering side 3

4 Bruk av tidlegare overskot Sum bundne inntekter og utgifter Sum disponible inntekter: Samla fører dette til at kommunen sine inntekter i grunnlaget for 2016 blir på 783,525 mill. kr, og det er ein auke frå i år på 6,271 mill. kr eller på 0,8 %. Vidare i planperioden vil inntektene auke kvart år frå i underkant av 1,5 % til vel 2,2 %. Inntekter Bud Bud Øk.plan 2017 Øk.plan 2018 Øk.plan 2019 Øk.plan 2020 Frie inntekter Sum andre inntekter Sum renter og avdrag Sum bundne inntekter og utgifter Sum inntekter Utgifter: Utgiftene til kommunen omfattar verksemdene sine løns- og driftsutgifter minus driftsinntekter. I tillegg kjem nye vedtak og pålegg som medfører utgifter og eventuelt inntekter i budsjettet for neste år og åra etter. På toppen kjem alle endringane som ligg i statsbudsjettet. Lønsutgifter: Den klart største utgiftsposten til kommunen er løn, og for å finne eit mest mogeleg sikkert anslag på lønskostnadane til neste år er det viktig å vite kva kostnadane blir i år. Heilt sikker er ein først når rekneskapen ligg føre, men så langt ser det ut til lønsutgiftene vil bli 7,0 mill. kr høgare enn det som er vedteke i budsjettet. Overskridinga skuldast at ein i budsjettet ikkje tok omsyn til den overskridinga som kom i fjor. I tillegg kjem pålegg om nye vedtak som har ført til auke i talet på tilsette. I statsbudsjettet er det lagt opp til ein lønsauke neste år på 2,7 %, samt forventningar om ein ekstra auke i pensjonskostnadane på 2,0 mill. kr. I tillegg kjem heilårseffekt av dei nye vedtaka innan PLO som kommunen har fått pålegg om å gjennomføre, samt vidareføring av overskridinga på løn som ein reknar med å få i år. Samla fører dette til ein auke i samla lønsutgifter i høve til vedteke budsjett for i år på 43,663 mill. kr eller på 5,9 %. I høve til forventa rekneskap for i år blir auken på 4,9 %. Rosendalstunet skal utvidast og byggeprosjektet startar like over nyttår. Byggetida er berekna til vel to år, og auka lønsutgift må leggast inn frå våren Samtidig legg ein i grunnlaget inn innsparingar som følgje av nedlegging av Varaldsøy sjukeheim. Lønsutgifter: Bud Bud Øk.plan 2017 Øk.plan 2018 Øk.plan 2019 Øk.plan 2020 Lønsutgifter (+2,7 %) Auka løn PLO pga. nye vedtak Ekstra auke i pensjonskostnadane Auke grunna overskriding året før Varaldsøy sjukeheim Rosendalstunet Sum lønsutgifter Andre driftsutgifter minus driftsinntekter: Andre driftsutgifter omfattar materiell, utstyr, vedlikehald, kjøp, overføringar og finansutgifter, medan driftsinntektene omfattar sals- og leigeinntekter, refusjonar, overføringar og eventuelle finansinntekter. Andre driftsutgifter minus driftsinntekter vart i år redusert frå 52,183 mill. kr til 33,643 mill. kr. Dei fleste reduksjonane blir ført vidare i budsjettgrunnlaget for neste år. Det betyr mellom anna at vedlikehaldet forblir redusert med 8,5 mill. kr i heile planperioden. Det betyr også at generell reduksjon på 10,0 mill. kr blir ført vidare. Dette sjølv om slik reduksjon er vanskeleg å handtere for verksemdene som skal levere pålagde tenester. I år har ein kun makta å oppnå rundt 1,5 mill. kr i reduksjon og difor blir det neste år teke med forventa overskriding i år på 8,5 mill. kr. side 4

5 Reduserte straumutgifter kan aukast med xxx som følgje av at det blir nytta konsesjonskraft til å dekke straumbehovet i kommunale bygg. I statsbudsjettet ligg det inne nye tiltak og endringar som samla fører til ein auke i verksemdene sine utgifter på 1,87 mill. kr. Då ligg det inne ein utgiftsreduksjon på 1,69 mill. kr som følgje av at skatteoppkrevjinga er tenkt overført til staten. Dette ser det ut til at fleirtalet i Stortinget er i mot, og dermed kan det ende med at auken i utgiftene som følgje av endringar i statsbudsjettet blir redusert til 0,18 mill. kr. Vedtak om flytting av Omstun til nye lokale vil gje driftsauke på 0,8 mill. kr medan vedtak om å overføre elevar frå Mauranger til Odda vil koste 0,7 mill. kr. I tillegg vil dei nye PLO-vedtaka føre til ein auke i statstilskota på 8,0 mill. kr. Saman med 2,5 % prisvekst fører alt dette til at andre driftsutgifter minus driftsinntekter blir på 37,770 mill. kr neste år. Det er ein auke frå i år på 3,327 mill. kr eller på 8,8 %. Då ser ein bort frå valkostnadane som ligg inne i budsjettet for i år, og som kjem att kvart andre år. Andre driftsutgifter inntekter Bud Bud Øk.plan 2017 Øk.plan 2018 Øk.plan 2019 Øk.plan 2020 Andre driftsutg. inntekter (+2,5 %) Styrking PLO Reduserte straumutgifter Reduksjon NAV Reduksjon Samfunnsutvikling Reduksjon Teknisk Reduksjon Kultur Reduksjon Felles Auke lærlingar Auka løn rådmannen Basseng Turisttoalett Rosendal Breiband 420 Rekruttering ny rådmann 320 Reduksjon alle verksemder (1,3 %) Auke grunna overskriding året før Nye pålegg i statsbudsjettet Nye lokaler til Omstun Auka skulekostnad pga. nye vedtak Auka statstilskot pga. vedtak i PLO Valkostnader Sum andre driftsutgifter-inntekt Sum utgifter: Samla fører dette til at utgiftene neste år blir på 824,77 mill. kr, og det er 47,79 mill. kr eller 6,2 % høgare enn utgiftene i budsjettet for i år. I høve til forventa resultat i år er auken på 32,29 mill. kr eller 4,1 %. Utgifter Bud Bud Øk.plan 2017 Øk.plan 2018 Øk.plan 2019 Øk.plan 2020 Sum lønsutgifter Sum andre driftsutgifter-inntekt Sum utgifter Budsjettsaldering: Med utgifter til neste år på 824,770 mill. kr og inntekter på mill. kr betyr det at ein i budsjettsalderinga må finne plass til 49,745 mill. kr i høgare inntektene eller reduserte utgifter. Gapet vil auke vidare utover i økonomiplanperioden og dette viser at ein ikkje lenger kan vente med å ta dei økonomiske utfordringane på fullt alvor. Inntektsauke: I tråd med gjeldande økonomiplan rår ein til at det frå starten av 2016 blir innført eigedomsskatt på hus og hytte med to promille. Dette vil auke inntektene med 14,5 mill. kr, men her er det viktig å merke seg at dette er ein inntektsauke som kun kjem første året i planperioden. Skatten kan rett nok hevast til sju promille i åra som kjem, og fare for nye inntektstap kan lett skape behov for slik auke. Når ein ikkje tilrår dette er årsaka behovet for å få fleire unge til å etablere seg i kommunen. side 5

6 Skal ein få det til må ein prioritere ordningar som gjere det rimelegare og ikkje dyrare å bu her enn i andre kommunar. I tillegg blir det litt spesielt å la innbyggjarane betale rekninga for manglande evne til å senke drifta. Eit alternativ til å auke eigedomsskatten på hus og hytte kan vere å halde fram med bruk av utbytte frå kraftfondet i drifta. Heller ikkje dette finn ein å kunne tilrå, då desse inntektene vil variere mykje frå år til år. For å få drifta tilpassa meir stabile inntekter meiner ein det må vere rett å nytte slike variable ekstrainntekter til eigenfinansiering av investeringane. Kraftfondet har dei siste tre åre gjeve stort overskot, og ein del av dette er midlar som framleis står unytta. Unngår ein negativ avkastning frå kraftfondet i åra som kjem, kan det vere rett å nytte deler av dette bufferfondet til for eksempel å dekke inn den kortsiktige pensjonsgjelda. Difor rår ein til å bruke 9,0 mill. kr frå dette fondet kvart år i planperioden. Med desse endringane vil inntektene auke med 23,5 mill. kr, og skilnaden mellom utgifter og inntekter vil bli redusert til 13,745 mill. kr. Det betyr ikkje at vanskane er over, då skilnaden framleis vil vere 59,3 mill. kr om fire år. Prosentvis utgiftsreduksjon: Erfaring over mange år viser at vedtak om generelle innsparingar og prosentvis nedskjering gjev små resultat. Så lenge tenestetilbodet ikkje kan reduserast blir det vanskeleg for verksemdene å oppnå budsjettbalanse. Difor må det i størst mogeleg grad gjerast konkrete vedtak for å få ned kostnadane. Først og fremst må aktivitetsnivået reduserast slik at talet på tilsette kan senkast, men i tillegg må det jobbast smartare og meir effektivt der dette er mogeleg. Mykje av dette vil det ta tid å gjennomføre, og difor vil det også i år bli utarbeidd budsjettrammer for dei ulike sektorane og verksemdene der salderinga skjer gjennom prosentvis reduksjon. Deretter må arbeidet omgåande intensiverast for å få på plass konkrete driftsreduserande tiltak. Innovasjons- og effektiviseringsprosjektet: I budsjettvedtaket for 2015 vart mellom anna følgjande vedteke: - Det skal gjennomførast effektiviseringsprosjekt i alle verksemder. Arbeidet skal gjennomførast i samarbeid med rådmann/verksemdsleiar og tilsette. Arbeidet skal vere ferdig til budsjettarbeidet for Formannskapet skal vere styringsgruppe. Utfordringane i økonomiplanen er utgangspunktet for prosjektet. Forslaget til organisering og mandat skal leggjast fram for politisk handsaming. På formannskapsmøte den vart mandat, organisering, tidsplan og finansiering av dette innovasjons- og effektiviseringsprosjektet samrøystes godkjent, og i tida etter har det blitt jobba aktivt i heile organisasjonen. I starten av oktober var det blitt lansert 92 forslag til tiltak for å effektivisere drifta. Fleire av forslaga går inn i kvarandre, og spenner frå rimeleg enkle grep til større vurderingssaker. Nokre kan setjast i verk omgåande, medan andre er avhengige av tilrettelegging og nye investeringar. Jfr. vedlegg. For heile 60 av forslaga er det sett i verk vidare utgreiingsarbeid. Dette for å få fram kva potensiale forslaga har til mogeleg kostnadsreduksjon, produktivitetsauke og/eller kvalitetsheving. Vidare utgreiing skal og gje eit vedtaksgrunnlag i høve til behov for eventuelle løyvingar og investeringar før effektiviseringstiltak kan setjast i verk. På noverande tidspunkt vil det for dei fleste forslag til tiltak vere vanskeleg å estimere kva for gevinst som kan oppnåast. Dette vil bli klårare etter kvart som utgreiingsarbeidet går framover. I side 6

7 budsjettsalderinga blir det likevel lagt inn ei mindre innsparing første året, som så aukar noko ut over i økonomiplanperioden. Eit eksempel på kva innsparingar ein kan oppnå er det interkommunale innkjøpssamarbeidet i Sunnhordland. Der er det så langt inngått 80 avtaler, fordelt på ca. 50 varegrupper. Avtalane representerer ein verdi på ca. ein milliard kroner over ein fireårsperiode. For mange av avtalane er det vanskeleg å måle rabatt, då det er avtalt nettopris. Dette gjeld til dømes forsikringar, data- og kopimaskiner, møblar, vaskeritenester, helsevikarar og asfalt. For andre avtalar kan oppnådd rabatt målast i høve til leverandøren/grossisten sine ordinære prisar. I 2014 vart det oppnådd ein rabatt på rundt 10,0 mill. kr på innkjøp av telefonitenester, røyr og røyrdeler, kontorrekvisita og skulemateriell samt innkontinens og medisinsk forbruksmateriell. Så langt i innovasjons og effektiviseringsprosjektet er det synt stort engasjement frå dei fleste medarbeidarane i organisasjonen og potensiale er avdekka på fleire områder. Dette må takast ut i form av økonomisk innsparing. Skulebruksplanen: Ved handsaming av budsjett for 2015 vart det også gjort følgjande vedtak: - Det skal utarbeidast skulebruksplan for Kvinnherad. Planen skal vera ferdig til budsjetthandsaming hausten Arbeidet starta omgåande og i mars vart det vedteke at planen skulle bli ein kommunedelplan. Forslaget som no ligg føre peikar på løysingar med innsparingar knytt til færre skular og større elevgrupper og dermed reduksjon i talet på lærarar og assistentar. Løysingane i skulebruksplanen vil med andre ord føre til reduksjon i tal årsverk, og difor blir det i salderinga lagt inn ei viss innsparing som aukar utover i planperioden. Reduksjon i leiargruppa: Effektiviseringstiltak og færre tilsette i skulen vil ikkje vere nok til å oppnå balanse. Det er spesielt lønsutgiftene som er for høge, og difor må talet på tilsette reduserast. For å vise at dette er alvor og at tiltak omgåande må setjast i verk, finn ein det rett å starte i toppen. Difor rår ein til å redusere leiargruppa med 25 %. Ein konsekvens av slik reduksjon må vere at dei folkevalde held fast på det ein starta med for åtte år sidan. Då vart det bestemt at politikarane skulle ta over utviklingsarbeidet og spesielt arbeidet med samferdsle. Vidare må det vere ein konsekvens at attverande kompetanse knytt til budsjett og rekneskap blir ivareteken i det vidare arbeidet med å bemanne ned. Reduksjon i tal årsverk: I starten på 2012 vart det vedteke å redusere talet på årsverk med 100. Ser ein bort frå Valen barnehage som er blitt privat, har det i åra etter blitt 50 færre årsverk i kommunen. Siste året har pålegg og vedtak ført til ny auke, og det betyr at 75 årsverk må bort for å nå tidlegare vedteke mål. Sjølv etter at 50 årsverk er blitt borte har Kvinnherad høge lønsutgifter samanlikna med andre kommunar. Når desse kommunane leverer fullgode tenester, må det også i Kvinnherad vere mogeleg å halde fram med gode tenester sjølv om talet på tilsette går ned. For å få fram alle konsekvensar av nødvendig bemanningsreduksjon, er det viktig med grundig gjennomgang av heile organisasjonen. Først då vil ein få fram kva konsekvensane vil bli og kva som vil vere mogeleg å gjennomføre. side 7

8 Kommunen har 250 tilsette som er 60 år eller meir, og i tillegg er det mange som av ulike årsaker sluttar i løpet av eit år. Det betyr at ein del av nødvendig nedbemanning kan skje med naturleg avgang. Samtidig er det viktig med fagkompetanse på rett plass, og dermed kan neppe alle problem løysast gjennom slik avgang. Ein kan med andre ord ikkje sjå bort frå oppseiingar. Ei samanlikning av utgiftene til fire andre kommunar viser at Kvinnherad sine lønsutgifter er spesielt høge i barnehagane, skulane, vaksenopplæringa, pleie og omsorg, sosialtenesta og på biblioteket. Samtidig tyder politiske signal på ytterlegare reduksjon innan administrasjon og teknisk. Med høge tilskot til den norske kyrkja betyr i realiteten dette at heile den kommunale organisasjonen no må vurderast. Jfr. vedlegg nr 2. Her må ein merke seg at utgiftene i liten grad vil gå ned dersom reduksjon i tal tilsette blir erstatta av kjøp frå private. Samtidig er det heilt avgjerande at ein kjem raskt i gang med reduksjonane. Til lenger ein ventar til meir alvorleg blir stoda, og då kan resultatet lett bli ekstra mange oppseiingar. Maktar ein å redusere talet på tilsette med 50 i 2016, vil heilårseffekt gje store driftsreduksjonar i åra etter, og då kan konsekvensane av utvida Rosendalstun bli redusert til under 25 færre årsverk. For å få til slik bemanningsreduksjon rår ein til at det blir sett ned ei prosjektgruppe med mandat å kome med framlegg om fordeling av 50 færre årsverk i heile den kommunale organisasjonen, samt kva konsekvensar slik bemanningsreduksjon vil få. Her må også konsekvensane av færre tilsette i skulen takast med. Innstilling må vere klar til handsaming saman med revidert budsjett i juni Deretter skal gruppa jobbe vidare for å kome fram til ytterlegare 25 færre årsverk innan det nye Rosendalstunet står ferdig i Strakstiltak: Det vil naturleg nok ta litt tid før tal tilsette er blitt redusert, og i mellomtida må ein freiste å unngå ein situasjon der kommunen brukar pengar ein ikkje har. Difor er det viktig at ein i første halvår 2016 set i verk tiltak som omgåande reduserer kommunen sine driftsutgifter. Aktuelle tiltak som ein vil rå til blir vurdert gjennomført er følgjande: - Stans i all overtidsbetaling som ikkje er heilt nødvendig. - Stans i innkjøp som ikkje er heilt avgjerande for tenesteproduksjonen. - Stans i tilsetjingar med unntak av stillingar som er heilt avgjerande for tenesteproduksjonen. - Stans i inngåing av nye senioravtalar så langt dette er mogeleg. - Stans i vedlikehaldsarbeid som ikkje kan utførast av eigne tilsette. - Stans i reiseaktivitet som ikkje er nødvendig for å oppretthalde tenesteproduksjonen. - Reduksjon i all vikarbruk som ikkje er tvingande nødvendig. - Stenging av symjebasseng og terapibad. Symjeopplæringa blir konsentrerast til hausten Dei negative konsekvensane av desse strakstiltaka bør kunne aksepterast all den tid dei kun skal vare i ein kort periode. Dei positive konsekvensane når også talet på tilsette etter kvart går ned, kan bli overskot på drifta. Dermed kan utgangspunktet vere ein god del betre når driftsauke som følgje av mellom anna nytt Rosendalstun skal finansierast. Budsjettsaldering Bud Bud Øk.plan 2017 Øk.plan 2018 Øk.plan 2019 Øk.plan 2020 Sum inntekter Sum utgifter Utgifter inntekter Eigedomsskatt på hus og hytte Bruk av tidlegare overskot Effektivisering av drifta Realisere tiltak i skulebruksplanen Reduksjon i leiargruppa Reduksjon i tal årsverk Overskot / underskot side 8

9 Investeringar: Investeringane som er lagt inn i grunnlaget er i tråd med tidlegare godkjent økonomiplan og andre konkrete investeringsvedtak. I tillegg må mellom anna følgjande prosjekt grundig vurderast: - I statsbudsjettet er det lagt inn ekstra driftsmidlar til alle kommunane som utgjere 95,- kroner pr. innbyggjar. For Kvinnherad blir summen 1,25 mill. kr som blir nytta til å finansiere vidare utbetring av blokk C i rådhuset. - I godkjent reguleringsplan for deler av Husnes industriområde er det lagt inn kryssutbetring. Slik utbetring må i følgje vegkontoret skje før nye firma kan etablere seg i området, og difor hastar det med å få gjennomført prosjektet. Her er det tale om eit spleiselag der fleire deltek. Som eigar av fyllinga må også kommunen delta, og difor rår ein til å løyve 1,0 mill. kr til prosjektet. - Hordaland fylkeskommune har gjeve eit tilskot på 0,5 mill. kr til gangveg langs fylkesvegen på Bogsnes. Samla kostnad er kalkulert til 1,0 mill. kr, og difor må det setjast av 0,5 mill. kr i investeringsbudsjettet for I tråd med Kvinnheradpakken har næringslivet søkt om at 29,35 mill. kr. som står att av kompensasjonsmidlar for auka arbeidsgjevaravgift blir nytt til ferdigstilling av Krokaparsellen i Mauranger og Hellandskrysset på Husnes. Overskytande midlar ønskjer dei å nytte som ei startløyving på Lundssvingane. Kommunen bør følgje opp dette initiativet med ei løyving til Kvinnheradpakken på 5,0 mill. kr kvart år i planperioden. Her må det vere ein føresetnad at fylkeskommunen som vegeigar også deltek. - Til bygging av Rosendalstunet blir det i økonomiplanen sett av 200,0 mill. kr. Investeringa blir delvis finansiert av eit statstilskot på 82,5 mill. kr. - I tråd med tidlegare vedtak må det setjast av midlar til ny idrettshall på Husnes. I første omgang blir det sett av 10,0 mill. kr, men truleg må summen aukast seinare. Vidare må ein starte forhandlingar med fylkeskommunen om sal av eksisterande idrettshall til KVV. Kva dette vil gje av inntekt er det for tidleg å sei noko om. - I tråd med tidlegare vedtak blir det i økonomiplanen sett av midlar til utviding og oppgradering av Opsangervegen. - I økonomiplanen blir det sett av 2,0 mill. kr til Kobbebukta fiskerihamn. Vilkåret for løyvinga er semje om arealbruken i området og økonomisk deltaking frå Kystverket og fiskarane. Handlingsplanen: Revidert og justert handlingsplan for vil bli lagt fram på møte i formannskapet. Budsjettvedtak: Vedlagt følgjer eit forslag til budsjettvedtak som kan nyttast i det vidare budsjettarbeidet. Jfr. vedlegg nr. 4. Budsjettskriv frå verksemdene: Alle verksemdene har utarbeidd skriv knytt til budsjettframlegga der det kjem fram informasjon om dei utfordringar dei står oppe i. Jfr. vedlegg nr. 5. Budsjettskriv frå kontrollutvalet: Kontrollutvalet har handsama framlegg til budsjett for kontroll- og tilsynsarbeidet i Jfr. vedlegg nr. 6. Utbytte frå Kvinnherad Energi AS: Kvinnherad Energi AS har i eige skriv kommentert storleken på utbytte til eigar. Jfr. Vedlegg nr. 7. side 9

10 Økonomisk konsekvens: Går fram av saksutgreiinga og vedlegga til saka. Miljømessig konsekvens: Kan bli omfattande på grunn av dei tiltak som no av økonomiske årsaker må gjennomførast. Vedlegg: Nr. 1: Brev frå fylkesmannen om kommuneopplegget i statsbudsjettet for Nr. 2: Innovasjons- og effektiviseringsprosjektet i. Nr. 3: Driftsinnsparing i. Nr. 4: Forslag til budsjettvedtak. Nr. 5: Budsjettskriv frå verksemdene. Nr. 6: Framlegg til budsjett for kontroll og tilsynsarbeidet i Nr. 7: Brev frå Kvinnherad Energi AS. side 10