OS OG FUSAPOSTEN, LAURDAG 22. SEPTEMBER 2012

Transkript

1 OS OG FUSAPOSTEN, LAURDAG 22. SEPTEMBER år 25 I kveld feirar «Os og Fusaposten» 25-årsjubileum med festmiddag på Solstrand Hotel & Bad. I tillegg til noverande tilsette har avisa invitert dei som jobba i avisa i starten, støttespelarar og aksjonærar. I samband med jubileet startar vi i dag ein jubileumsserie knytt til historikken rundt lokalavisa. Ein del av dette er også «Minne frå lokalavisa»-spalta der nover - ande og tidlegare tilsette journalistar fortel ei historie dei hugsar spesielt frå si tid i «Os og Fusaposten». Sjå heile første nummeret på sidene som kjem.

2 16 OS OG FUSAPOSTEN, LAURDAG 22. SEPTEMBER 2012 MEDARBEIDARANE I DAG 1 Laila B. Stabell: Christian Fr. Stabell: Han er redaktør i avisa, ein jobb han såg for seg alt i tidleg alder. Men om han såg for seg den arbeidsmengda han fekk i «Os og Fusaposten» der han fungerer både som dagleg leiar og redaktør er usikkert. Stabell er på mange måtar ein samansett person. Han er ekte bygut, men bur i Fusa. Han pratar bergensk, men har djup kjærleik til nynorsk og røystar på Senterpartiet. Han er motstandar av EU, men vidsynt verdsborgar. Han har sterke meiningar når han først tenner, men det er sjeldan. Han er for det aller meste ein venleg politimester Bastian, lett å jobba under, og står altså i siste hand ansvarleg for alt som står i avisa. Sidan du bestemte deg for å bli avisredaktør tidleg i livet har du vel alltid vore meir enn vanleg oppteken av språk. Korleis gav det seg uttrykk, og kvifor nynorsk når du først fekk høve til å bestemma? Språkinteressa kom av samnorsken, som eg hissa meg skikkeleg opp over då eg gjekk på folkeskulen. Det gjorde meg til riksmålsmann. Tvangsblandinga var fæl. Kjærleiken til nynorsken har vel vakse fram med åra, og det var dessutan nynorsk i avisa «Midhordland» der eg vart tilsett som redaktør. Men før eg begynte der skreiv eg faktisk også litt nynorsk i «Morgenavisen», der eg var fast frilansar og skreiv mykje frå Os. Er du blitt naturalisert bygdemenneske no etter så mange år på landet? Nei, det kan eg ikkje seia. Men eg er veldig glad i Fusa. Det er ein utruleg vakker kommune. Men eg er og blir bergensar i hjarta mitt. Kva skulle du ha brukt meir tid på om døgeret hadde fleire timar? Eg har altfor lite tid til å vera sosial, det saknar eg. Eg liker å lesa anna enn faglitteratur, men det vert altfor lite tid til skjønnlitterære bøker. Og eg saknar meir tid til fysiske aktivitetar. Sjølv om dovenskap nok er litt av årsaka, blir det for lite tid til t.d. å symja. Det er blant det eg synest er kjekt. Er avisa sin potet, som namnet tilseier. Ho har rek - neskap og ombrekking som hovudarbeidsfelt, men når det knip skriv og fotograferer ho òg. Dessutan skyssar ho redaktøren til og frå jobb, sidan han er gift med henne og knapt nok beherskar sykkel som framkomstmiddel. Laila er fleirspråkleg. Ho er fødd og oppvaksen i Tyskland, utan at nokon kan høyra det. Kva andre gjeremål har du i avisa? Utsending av fakturaer og føring av lønn, som ein del av rekneskapsarbeidet. Elles gjer eg førefallande arbeid, dersom ikkje andre gjer det alt frå stell av blomar til kaffikoking. Du har mest levd med avisarbeid mesteparten av livet, men du er utdanna i ei anna lei? Ja, eg er utdanna filolog, og har faga tysk, fransk og litteraturkunnskap. Eg har jobba deltid i vidaregåande skule fram til eg var 62 år. Kva interesser har du som avkopling frå jobb bortsett frå å stella vel med blomane dine? Eg liker godt å baka, og eg er glad i å lesa. Helst på tysk, engelsk eller fransk. Eg kjenner meg mest heime i tekstane då. Men eg er ikkje så glad i krimlitteratur. Eg liker dessutan å reisa, gjerne på storbyferie, og å oppleva andre kulturar.

3 OS OG FUSAPOSTEN, LAURDAG 22. SEPTEMBER Marit Tøsdal Hennes: Marit kjem frå Tøsdal og har budd der heile livet. Ho er gift med Erik Barrie Hennes og har tre born og fem barneborn. Marit er ei sprek dame som m.a. var med i handballaget til Os Turn i glansdagane då dei spelte seg opp mot elitenivået. Kva jobbar du med i avisa? Tidleg i karrieren jobba eg mest med å skaffa, laga og setja opp annonsar. Det har utvikla seg til at eg i dag set opp avisa annakvar veke, har biletbehandlinga og held styr på biletarkivet. Eg tek også ein del bilete for avisa. Når starta du? Eg starta i avisa «Midhordland» sommaren Eg har såleis fått følgja den rivande teknologiske utviklinga gjennom heile perioden, m.a. ved å oppdatera meg gjennom kurs. Kva liker du å gjera på fritida? Eg trenar ein god del, og likar å strikka. Eg likar også ei god bok, helst innan sjangeren historisk skjønnlitteratur, t.d. Anne Karin Elstad. Eg tykkjer òg det er kjekt å jobba med Photoshop på fritida, sjølv om eg nyttar det i jobbsamanheng. Leif Juvik: Held styr m.a. på maskinene i avisa og abonnementslistene. Når ei maskin skal oppdaterast eller ei ny kjem inn, må Leifen handtera henne før ho vert ei skikkeleg «Os og Fusaposten»-maskin. Leif har to store lidenskapar: elvefisking og bridge. Han er i godt gifteferdig alder, men så langt har det ikkje nytta korkje med eller utan hjelp frå avisa sine mange damer. Eit år vona vi på ei kokke frå ein luksusfiskecamp på Kolahalvøya, men nei, han er framleis ungkar og spelemann. Kva andre arbeidsoppgåver syslar du med i «Os og Fusaposten»? Eg bruker desidert mest tid på Petra på 7 år og Gunilla på 4, altså halda styr på alle fødselsdagshelsingar som kjem inn. Eg har også ansvaret for å ta i mot all e-posten som kjem til avisa og gjer lesarbrev og anna tilsendt stoff klart for vidare bearbeiding i redaksjonen. Kva liker du best å lesa? Stort sett det einaste eg les er bridge- og fiskeblad, så du skjønar at det er skikkelege lidenskapar dette! Martha Kristin Tuft Soltvedt: Starta karrieren i avisa då den var ny i 1987 som potet, ho òg. Ho skreiv sport, las korrektur og gjorde førefallande arbeid i tillegg til kundekontakt. Dei seinare år har ho saman med mannen Terje oppfostra tre born i tillegg til jobben i annonseavdelinga, der ho deler arbeidsplass og jobbområde med Målfrid. Tine som ho heiter hjå oss er òg den som har med personalsaker å gjera og ho er trivselsansvarleg på jobb. Ho var i si tid aktiv i Senterpartiet, m.a. sat ho i komiteen for kultur i fylkeskommunen. Ho er ein dyktig organisator, noko som har kome avisa til gode. Politikken har du lagt heilt på hylla, men saknar du det? Politikken tok mykje tid, og då eg fekk born valde eg å prioritera heimebanen. Men eg fekk mykje med meg i politikken og er glad for den tida eg hadde der. Du bur på heimegarden på Tuft i Strandvik. Er du engasjert i frivillig arbeid i heimbygda? Ja, det prøver eg å vera. Eg er med i idrettslaget, spesielt vollyballgruppa. Elles er det fotball og skyting, det som ungane er med på. Har du noko spesielt du driv med som er berre ditt? Eg rekk ikkje stort meir enn det eg har. Men songkor har alltid vore draumen, og no har eg fått ein fot inn i det nystifta koret «Tungpusten», som eg vonar skal ta av både i medlemstal og popularitet!

4 18 OS OG FUSAPOSTEN, LAURDAG 22. SEPTEMBER 2012 MEDARBEIDARANE I DAG 2 Målfrid Bakke: Ho starta i avisa i 1988, etter å ha vore med i støttegruppa, og jobbar med annonsar, eller lysingar, som det heiter hjå oss. Ho kjem frå Odda, men har mista mykje av harding-dialekten si. Ho er gift med Jan og har tre born og sju barneborn. To av barneborna bur i Sydney i Australia, og dit tek Målfrid og Jan den lange turen rett ofte. Målfrid er ei bestemt dame midt i livet, og har ein fin humor. Ho er t.d. ikkje redd for å bidra med historier om eigne blemmer. Ho bur i Bjørnen, og feriane føregår i den flytande hytta deira, altså på sjøen. Kva tek du deg av i avisa bortsett frå det vi alt har nemnt? Eg har annonsesal og mykje kundekontakt og oppfølging på dette. Elles gjer eg førefallande arbeid som dei fleste andre her. Kva drøymer du om å få tid til å gjera av ikkje jobbrelaterte sysler? Eg skulle gjerne hatt betre tid til hagen og til å vera saman med ungar og barneborn. Eg liker òg å strikka og hekla, men har opptil fleire halvferdige arbeid liggjande. Har du ein lidenskap? Noko du er altoppslukjane interessert i? Lesing. Det er det eg prioriterer. Eg kan aldri dra nokon stad utan å sjekka at eg har to bøker i veska. Anne-Margrethe Matre Hjemdal Er avisa sin supersenior på journalistsida, og den desidert eldste. Ho gjekk av for tre år sidan, men er ikkje til å bli kvitt, og trør framleis i korridorane som ein annan Metusalem. Ho har vore med sidan 1988, og har framleis nokre av oppgåvene ho alltid har hatt. Anne-Margrethe kom inn i yrket ved eit tilfelle, men at ho er blitt er ikkje noko tilfelle. I godt vaksen alder fekk ho oppfylt barndomsdraumen om å leva av skriving. Det er ho som står bak petiten Trulto, og ho har ikkje tenkt å gje seg riktig enno. (Anne- Margrethe fylte 70 år i sommar). Kor lenge har du tenkt å halda deg i jobb? Eg har fått beskjed om at eg skal få fri når eg vert 75 år, så det går nok enno fem år til både lesarane og dei på avisa blir kvitt meg, om eg får levedagar då. Du er ikkje osing. Kvifor slo du deg til her i bygda? Nei, eg kjem frå Matre i Masfjorden. Men eg vart gift med ein frå Hegglandsdalen, og vi hadde hus i Dalen. Dit flytta eg etter at mannen min døydde og dei to borna mine vart så store at eg ikkje lenger ville oppfostra dei åleine i Bergen. Linda Nytræ: Er avisa sin skodespelar og artist. Ho driv i revyfaget og spelar toradar i Os Durspelsamskipnad. På fritida har ho elles ein hund, ein katt, tre jenter og ein mann å styra med. Kva er ditt ansvarsområde i avisa? Å setja opp og laga annonsar. Eg set også opp sportsstoffet og familiesidene. Eg les dessutan korrektur på annonsar og stoff. Kor lenge har du vore med på skuta? Eg fekk min første avisjobb i «Midhordland» og jobba der i Etter at eg slutta i «Midhordland» gjekk eg over gata til «Os og Fusaposten», og her er eg blitt verande. Korleis greier du å ha så mange jarn i elden privat? Er det kan henda endå fleire? Tja. Eg liker å vera aktiv. T.d. trenar eg ein del. Turar i skog og fjell er òg kjekt, og så skulle eg gjerne hatt meir tid til måling av bilete. Handarbeid er også kjekt å driva med, og eg liker godt å syngja.

5 OS OG FUSAPOSTEN, LAURDAG 22. SEPTEMBER Wenche Marie Eriksen: Wenche er litt alternativ og har oppnådd å bli stempla som skikkeleg rødstrømpe i avisa. Men ho har ein humoristisk sans som fører henne nokolunde trygt gjennom brotta. Wenche lagar reportasjar og kulturstoff og skriv om det som skjer i plan- og bygningsutvalet i Os. Ho har ei dotter og fem barneborn og vert såleis ikkje arbeidslaus med det første. Ho bur på Stord. Korleis er det å arbeida i ein kommune som ligg såpass langt frå der du bur? Heilt greitt. Ved å bu utanfor bygda kan eg stilla alle dei dumme spørsmåla som bør stillast. Eg er heilt open og ikkje forutinnteken. Eg var litt uroleg før eg innsåg at det eigentleg var ein fordel. Du har som sagt ei alternativ side. Kan du presisera på kva område du går litt utanom stien? Eg er eit optimistisk menneske og trur til dømes at vi har fleire liv. Eg har så mykje eg vil utforska at eitt liv ikkje på nokon måte er nok. Og når eg trur på det eg opplever sjølv, så må konklusjonen bli at det kjem meir etter dette. Men eg er òg medlem av Human-Etisk Forbund. Du har vel ikkje også alternative hobbyar vel? Som brygging av almesaft eller legging av løvetannvin? Nei, ikkje noko slikt. Eg er nyfiken av natur og vil gjerne utforska ting. Eg er glad i blomar og urter, men hobbyen min må vera interessa for stordamålet. Eg er redaktør i Stord mållag si nemnd som gjev ut bladet «Stordamål» ein gong i året. Og så liker eg å gå i fjellet. Anne Liv Haukanes: Er frå Samnanger og bur no der igjen, etter at ho har halde hus to stader i Fusa det siste 10-året. Ho har teke konsekvensen av at ho vart litt lei av avisjobben, og er no nede i 20 % jobb i «Os og Fusaposten». No jobbar ho frå heimekontor og skriv også litt frilans for «Samningen». I tillegg jobbar ho på sjukeheimen i Eikelandsosen. Anne Liv er ei sprek, men astmatisk geit som liker seg godt ute i naturen. Ho har tre born, men har ikkje rukke å bli besta enno. Ho har utdanning både innan landbruk, kultur og litteratur. Er du samd i at du truleg kunne greidd deg svært godt i eit program som «Farmen»? At du med andre ord er praktisk, ikkje redd for å ta eit tak og ikkje har gløymt all lærdom frå tidlegare tider? Nja, eg veit ikkje det. Eg er ikkje spesielt praktisk, sjølv om eg liker hardt arbeid og har litt kunnskap som nok ville ha kome meg til nytte. Har du ein draum om ein annan levemåte enn slik vi lever i dag? Det kan eg ikkje svara på slik på ståande fot, men eg tykkjer heilt opplagt at det er minussider ved det moderne samfunnet, der alt skal gå så fort og prestasjonspresset er stort. Eg trur vi har mista noko vesentleg på vegen, og tykte eg fann noko av dette då eg vitja Afrika. Kva er du mest interessert i å skriva om? Eg liker godt å laga reportasjar. Eg liker dess - utan å snakka med interessante menneske som har noko å fortelja. M.a. eldre folk som har opplevd mykje. Men eg taklar ikkje så godt dei som reklamerer for noko, det må vera ærlege forteljingar. Kenneth Svenningsen: Han har født i Bergen som du sikkert ser skrive på underarmane sine. Ein ekte kjuagutt med andre ord. Han sleit skrekkeleg med nynorsken i starten. Det var som å uttrykkja seg på tyrkisk, tykte han. Men nu går alt så meget bedre, også for Kenneth, som framleis har eit favorittutrykk på nynorsk: Monaleg. Kenneth er ein gladgut og flink å syngja, spela gitar og snikra Eggum-like tekstar. Han er gift med Ann Kristin og dei har borna Kyrre, Pernille og Helle og bur i på Nore Neset. Korleis kunne du tenkja på å bli skrivande i ei avis som brukte nynorsk, eigentleg? Ja, sei det. Det må jo ha vore det at det fanst ei avis her i Os. Eg ville gjerne jobba i avis, og eg ville helst ha jobb her i kommunen, sidan vi hadde tenkt å flytta hit. Kona mi er nemleg frå Os. Eg hadde tidlegare arbeidd i «Sydvesten» og i BA og hadde nett studert i Sogndal der eg hadde skrive litt i «Sogn Avis». Det er ei nynorskavis, men eg slapp i gjen - nom med ein del bokmål òg. Det vart ein annan dans her i «Os og Fusaposten». Men det har gått seg til, altså! Du er alibiet vårt overfor sporten både i Os og Fusa. Får du mykje kjeft for alt du ikkje rekk over? Nei, ikkje mykje kjeft. Men folk skulle gjerne sett at vi hadde dekt både dette og hitt, meir enn det vi klarer. Det er òg blitt fleire sportsgreiner på dei 12 åra eg har vore her. Men vi tek ung sport på alvor, og det går ut over vaksensporten. Kva skulle du ønskja deg å få meir tid til om du fekk velja heilt fritt? Eg skulle ønskja meg meir tid til å vera utegåande reporter og fotograf.

6 20 OS OG FUSAPOSTEN, LAURDAG 22. SEPTEMBER 2012 MEDARBEIDARANE I DAG 3 Anne Lise Ekerhovd: Ho er den første du møter når du vitjar oss. Ho sit i resepsjonen. Ho kjem frå Luster i Sogn, men har budd mange år i Os. Ho er utdanna lærar, og dei siste åra før ho tok til i avisa jobba ho ved Fusa vidaregåande skule. Anne Lise er gift med Hans Arne og nyleg attkomen frå vel eitt års permisjon. Då har ho vore heime med Robin, som no er blitt varm i trøya som skulegut. Anne Lise jobbar fulltid i avisa. Korleis har året som hemmafru vore? Det har vore kjekt og utruleg gjevande å få bruka tid på Robin og følgja med på framgang og utvikling hjå guten som vi fekk i huset i fjor. Kva jobbar du med i avisa? Den største delen av arbeidet mitt er kundebehandling både på telefonen og personleg. Elles lagar eg annonsar, les korrektur, går gjennom stoff og skriv rekningar. Kva liker du best å driva med på fritida? Eg liker svært godt hagearbeid. Vi liker også å gå på ski om vinteren, og vi har ein båt som vi bruker så ofte vi kan. Og så har eg begynt å spela golf. Robin begynte i vår, så no fann me ut at eg skulle starta også slik at me kunne spela saman. Morten Holmefjord: Er avisa sin forfattar. Morten lagar ikkje berre reportasjar og intervjuar folk, han syg også stoff frå eige bryst. Det vert til noveller. Morten bur i Eikelandsosen og er deltidspappa for Gustav og Endre. Morten var òg den vidgjetne Fusakongen. Den tid greidde han å setja kongedømmet på kartet langt utanfor heimbygda. Han er kunstutdanna, har givnad også som teiknar, og er ein koseleg kar. Morten har vore ein del sjuk i det siste, og vi ventar sterkt på at han snart kjem att, for mange saknar Morten sin dels eminente penn. Kva liker du best å gjera av arbeidsoppgåver du vert tildelt? Eg liker aller best å intervjua folk, heilt klart. Det er eit sant privilegium som eg aldri vert lei av. Eg ser ikkje for meg at du spring over berg og fly på fritida. Men kva liker du godt å gjera når du har fri? Eg var mykje til skogs og fjells før. Men eg gjekk, eg sprang ikkje. Det har eg aldri skjøna vitsen med. No les eg for det meste, gjerne romanar med eit historisk bakteppe. På TV følgjer eg med på «Boardwalk Empire» og krimserien «Luther». Og sånn går no dagan. Kva ville du helst av alt gjort dersom du kunne velja fritt og ikkje trong jobba for levebrødet? Eg trur eg hadde gjort forsøk på å intervjua folk då òg. Men det hadde kanskje blitt litt i overkant pussig, sidan eg då ikkje kunne ha sagt at eg jobba for ei avis. Cathrin Rustøen: Er ganske nyleg blitt fusing gjennom å flytta til Strandvik. Ho er sambuar med Erik, og saman har dei borna Sarah og Jonas. Cathrin er frå fagre Stryn og er politisk interessert. Ho har ansvaret for å dekkja politikken i Fusa kommune. Som småbarnsmor vert det ikkje all verda tid til eigne interesser, men ho er engasjert i bygdelivet, m.a. gjennom verv i grendahuslaget. Cathrin er ei gladjente og eit sosialt dyr, og kjem godt overeins med alle arbeids - kameratane sine. Det har kome to nye karar til avisa dei siste åra. Har du sakna mannlege kollegaer og kollegar på din eigen alder? Nei, det kan eg ikkje seia at eg har. Eg synest i det heile at eg har fine arbeidskollegaer. Har du ein hobby som du dyrkar, eller blir det mest husarbeid i tillegg til borna slik til kvardags? Det vert nok mest ungar og husarbeid, ja. Men eg er òg glad i å laga mat og å baka. Ungane skal følgjast opp på det dei driv med, og i tillegg er det ein del kveldsjobbing i jobbsamanheng. Planutval, formannskap og kommunestyre er politiske utval vi må følgja opp. De budde i Os tidlegare. Kvifor flytta de til Fusa og såleis gjorde vegen til jobben ferjeavhengig? Mykje grunna ønsket om at ungane skulle få veksa opp på landet slik både Erik og eg har gjort. Vi enda opp i Strandvik fordi vi tykkjer det er den finaste bygda i Fusa. Der føregår det også mykje. Bygda har dyktige og engasjerte folk som får ting til.

7 OS OG FUSAPOSTEN, LAURDAG 22. SEPTEMBER Øystein Lid: Er frå Lofthus i Ullensvang, og har først og fremst ansvar for Os-stoff, herunder politikk. Han er gift med Ingvild og har borna Victoria og Håkon. Øystein er vår mest eksotiske journalist gjennom at han er den einaste av oss som er katolikk. Kombinasjonen katolikk og Indremisjonssambandet er heller ikkje daglegdags, men Øystein har jobba i bladet «Sambåndet» i eitt år. Han har òg aviserfar - ing frå avisa «Dagen». Øystein er elles litteraturvitar og boksamlar. Du er relativt fersk i avisa. Har du fått tak i avissjela eller litt av ho no? Ja, eg tykkjer vel det. Men eg liker godt å gjera ting på min eigen måte og. Eg liker å skriva lange saker om tema som opptek meg økologisk mat eller sykling, til dømes. Eg syklar til jobb kvar dag. Kva andre interesser enn familien din og sunn mat har du? Eg er oppteken av miljøet og er fast kunde hjå Fretex og NMS Gjenbruk. Eg liker òg å dyrka eigen mat. Eg er engasjet i den katolske kyrkjelyden vi tilhøyrer på Nordnes. Der leiger vi sal hjå Sjøfarendes aldershjem, og eg er subdiakon og organist, kanskje som ei følgje av sommarjobben som taffelpianist på hotellet heime på Lofthus. Eg er dessutan redaktør for kyrkjebladet vårt. Du er òg relativt nyinnflytta i kommunen. Har Os dei tilboda du og familien din er interessert i? Både òg. Vi flytta til eit område i Os som ligg sentralt i høve til mange butikkar. Men eg saknar eit skikkeleg kinotilbod. Det tykkjer eg er dårleg her, og som innflytta småbarnsfamilie er det ikkje berre å reisa til Bergen. Eg saknar òg ein innvandrarbutikk i Os. Der ein t.d. kan kjøpa grønsaker utan å få med lassevis av plast på kjøpet! Jostein Halland: Er barnefødd osing, men har òg budd i Bergen. Jostein har jobba i lokalavisa «Tysnes» før han kom til oss. Men han har også arbeidd hjå Rema 1000 i Os, vore butikkmedarbeidar ved Os Byggsenter og arbeidd i kyrkjelyden. Der har han drive med ungdomsarbeid og er nok godt kjend i ein del av ungdoms miljøet i Os. I sommar gifta Jostein seg med Ingrid og han har nett vore ute i farspermisjon med vesle Henrik på 11 månader. Du har drive med litt av kvart. Kva tykkjer du har vore kjekkast av det du har vore innom? I jobbsamanheng må det vera det eg gjer i dag. Eg liker godt å vera journalist, og eg liker godt å spela piano, på hobbybasis. Kva musikk liker du då? Eg liker nok best å utfalda meg innan lettare musikk, pop kan du kanskje kalla det? Var du flink i norsk på skulen? Njaææ. Jostein dreg på det og er i alle fall ikkje flink til å reklamera. Jo, eg var vel det. Eg har i alle fall ein norsklærar som ikkje har gløymt meg. Kva liker du å gjera når du skal kopla av? I tillegg til å vera saman med Ingrid og Henrik spelar eg fotball. Det er mykje god avkopling og eit fint sosialt samhald på gubbelaget til Søre Neset der eg spelar. Fin trim er det òg, seier 34-åringen. Vilde Birkeland Skogen: Er den sist tilsette i avisa og den yngste medarbeidaren. Ho jobbar i eit årsvikariat, er 26 år og frankofil. Vilde er også arveleg belasta som dotter av NRK-journalisten Steinar Birkeland. Ho er sambuar med Christian frå Tysnes, og interessert i kultur. Ho har i årevis delteke i bygda sitt kulturliv gjennom diverse vokalsonggrupper, og har òg drive med dans. Utdanninga er m.a. samanliknande politikk og fransk. Ho interesserer seg dessutan for fotografering og sport. Kva gler du deg til å gjera når du har fri? Eg likar å ta Kitsu, den japanske shiba inu-hunden eg har, og sambuaren min med på tur i fjellet. Det gjer vi mykje. Men eg liker òg godt å kosa meg med mat og vin, og eg set stor pris på kulturelle opplevingar, reising og samvær med gode vener. Har du bestemt deg for å bli i denne bransjen, eller prøver du ut faget gjennom denne jobben? Ja, sei det. Eg tenkte vel lenge at eg skulle prøva å bli noko anna enn far min, men eg har ei kjensle av at det er journalistikken som vel meg og ikkje omvendt, så no ser eg vel for meg at eg blir i dette faget. Trur du at du vert buande i Os eller har du utferdstrong som kan føra deg kvar som helst? For tida bur vi på Landås, men eg trur sikkert at vi kjem til å bli buande i Os på sikt. Eg kan godt tenkja meg å bu ein periode ute, t.d. i Syd-Frank - rike, men vi kjem nok heim att. A-Avis Nr årgang Laurdag 1. mars 2008 Laussal kr 17,- Du store all verda: Formannskap på fottur Jacek Kaminski frå Sist tysdag fekk formannskapsdelen av dei folkevalde i Os ei omvisning Arne Mæland er ein kunstnar Krakow og Holmefjord på Solstrand Hotel og Bad. Finalen på omvisninga var ein tur ned i fjellhallen som set spor etter seg. I fjellhallen på som hotellet har kjøpt av For- Solstrand har svaret. føtene hans SIDE 16 og 17 SIDE 11 fått plass. La grunnen for eigedomsskatt Onsdag gjorde kommunestyret i Fusa vedtaket som legg grunnlaget for innføring av eigedomsskatt i SIDE 2 og 3 5 mill. i overskot Os kommune sine rekneskapstal for 2007 er klare og syner eit overskot på om lag 5 millionar kroner. Dette er ein nedgang på om lag 30 mill. frå Avis nr Fredag kveld gjekk «Os og Fusaposten» nr i trykken. Vi nyttar høvet til å presentera dei som lagar avisa og til å ta ein tur til trykkeriet på Kokstad. SIDE 3 SIDE 18 til 23 Bilvrak til Kolskogen Bilvrak som står på offentlege plassar i Os kommune skal no mellomlagrast i Kolskogen før dei blir frakta til Rådalen. SIDE 3 Til Statsministeren Per J. Jordal frå Lysefjorden er utnemnd til ny statssekretær ved Statsministerens kontor. Han tek over etter austevollingen Hege Solbakken, som no blir statssekretær i Samferdsledepartementet etter Steinulf Tungesvik. SIDE 14 Første nummer av «Os og Fusaposten» kom 20. juni På jakt etter røtene Var Ole Bull Laura Josefine sin ukjende far? Pensjonert politimann Jørgen Riis vil til botnar i rykte om opphavet han har høyrt sidan han var liten gut. SIDE 8 og 9 ORDET FRITT I DAG: Dag Kyrre Lygre: Ein fortvilt ë<!o$o$m=dbcdbd< pappas brøl En sjåfør: Trulto tåler ikke kollektiv transport Var Ole Bull far til Laura Josefine? På 20 minutt er rundt 6250 eksemplar av «Os og Fusaposten» spydd ut av den store pressa til Mediatrykk AS på Kokstad. (Foto: Anne Kari Hinna) Besøksadresse: 4. høgda i Handlegården, Osøyro Postboks 273, 5203 Os Telefon: Faks: E-postadresse: post@osogfusa.no

8 22 OS OG FUSAPOSTEN, LAURDAG 22. SEPTEMBER 2012 Samlemanien lig Øyvind Tøsdal har ei komplett samling av «Os og Fusaposten» frå avisa kom ut første gong i 1987 og fram til i dag. Eg trur samlemanien ligg i blodet mitt, humrar han. Wenche M. Eriksen wenche.eriksen@osogfusa.no I 25 kopipapirøskjer ligg avisene i rett rekkjefølgje, med første nummer i botn og det siste nummeret i det aktuelle året på toppen. Tøsdal har henta fram sju-åtte esker og plassert dei oppå spisebordet i stova. Kvifor eg byrja å samla på lokalavisa? Tja, det er vel eigentleg berre eit utslag av galskap. Eg er nok arveleg belasta når det gjeld å samla på ting, ler han. Når Øyvind Tøsdal snakkar om arveleg samlemani, har han kanskje eit poeng. Etter at mor (Margit Tøsdal) døydde i 1993 og huset skulle ryddast, kasta me rundt 1,9 tonn papir i konteinaren, fortel han. Ho hadde mell - om anna samla store mengder saks dokument frå åra ho var politisk aktiv. I tillegg var det bunkar med vekeblad, magasin, program og menyar frå dei mange reisene hennar. Kanskje heiv me meir enn me burde? Noko kunne sikkert vera av historisk interesse, seier han og ser ettertenksamt ut vindauga. Han tek seg snart inn att. Jøye meg! I avisa frå 31. desember 2008 hadde de sport på meir enn halve framsida. Det var jammen ikkje verst, seier Øyvind Tøsdal lett ironisk. Og så har du jo bestefar min i Hegglandsdalen, Hans Olav Skorpen. Han samla på mykje forskjellig opp gjennom åra, blant anna hadde han alle bokutgåvene til Jens Tvedt. Dei arva mor etter han, og eg fekk i oppdrag å gje samlinga vidare til Jens Tvedt-museet i Uskedalen. Også onkelen til mor, Nils Tveit, var ein storsamlar. Han samla så mange bøker på garden sin på Tveit at ein kunne fylla eit heilt bibliotek, fortel Tøsdal. Interesse for lokalhistorie Samlemanien er no ein ting. Den viktigaste årsaka til at eg byrja å ta vare på avisene var nok interessa mi for lokalhistorie, seier Tøsdal. Eg har alltid vore interessert og engasjert i alt som skjer i bygda, ikkje minst politisk. «Os og Fusaposten» er ei god kjelde for dei som vil vita kva som har skjedd her dei siste 25 åra, seier han. Øyvind Tøsdal har vore medlem i Os Arbeiderparti sidan 1982, og har hatt ulike verv opp gjennom åra. I fleire år frå byrjinga av 2000-talet var han teknisk sjef/kommunaldirektør i kommunen, og måtte trekkja seg ut av det politiske arbeidet i Os Ap i ein periode. I dag er han tilbake i lokallaget, og har jobben som kasserar. I tillegg er han 2. varamedlem til Plan- og bygningsutvalet. Han har også funne vegen tilbake til byggjebransjen, og driv i dag Bygg Concept AS. Tøsdal opnar ei øskje og tek opp eit eksemplar av «Os og Fusaposten» julenummeret frå Sjå her, seier han og peikar på ein reportasje med tittelen: Krigsveteran frå «Det gamle kompani». Willy Olsen kjente eg godt. Han jobba ei stund hos oss i firmaet Odd Tøsdal AS. Det er utruleg Det er vel eigentleg eit utslag av galskap. kjekt å bla slik i gamle utgåver. Eg håpar eg får meir tid og høve til det når eg blir pensjonist. Kanskje vert stoffet heilt nytt for meg etter kvart. Det er jo ikkje uvanleg at ein går i barndommen når ein blir gammal, seier han og ler godt. Debatten om Fjellheim Det har kome ut rundt 2400 utgåver av «Os og Fusaposten» frå 1987 og fram til i dag. Er det saker du hugsar spesielt godt i løpet av desse 25 åra? Ja, då må eg nemna diskusjonen om Sentrumskvartalet og bygginga av nytt rådhus i byrjinga på 1990-talet. Dette var ei sak som vart mykje omtala. Av nyare saker nemner han bygginga av Oseana og debatten om sal eller ikkje sal av Fjellheim. Det er utruleg kjekt å lesa alle innlegga frå politikarar og folk som ynskjer å behalda det gamle kulturhuset. Kva tenkjer du om lagnaden til Fjellheim? Ettersom Bygg Concept AS har sagt seg interessert i å kjøpa Fjellheim, kan eg ikkje gå ut og flagga kva eg meiner om dette. Men eg må innrømma at eg byrjar å lura når ein kjem med forslag om at Kulturskulen kan ta i bruk delar av Vognhallen. Det må vera betre å bruka Fjellheim i ein periode enn å byggja om Vognhallen, som er eit freda bygg. Det har etter mitt syn gått vel mykje prestisje i å kvitta seg med Fjellheim. Men de vil gjerne riva huset og byggja nye husvære på tomta? Ja, me vil definitivt ikkje kjøpa Fjellheim for å ta vare på bygget. Det seier seg sjølv. Mange er nok ikkje klar over kor mykje som skal til for å drifta og halda huset vedlike. På den andre sida ser me at innbyggjartalet i Os er aukande, og det er kanskje behov for både Fjellheim og det nye kulturhuset Oseana. Sport og leiar Kva tykkjer du om produktet «Os og Fusaposten»? Avisa har funne si form, og de er flinke til å få med det som skjer i bygdene i Os og Fusa. Eg tykkjer det er ein fin balanse mellom politikk, nyhende, kultur og anna stoff. Men «Os og Fusaposten» er definitivt ikkje rette avisa å lesa dersom du er interessert i sport, seier han bestemt. Eg har trass alt lese alle utgåvene av avisa, og er såleis ingen tilfeldig synsar når det gjeld dette. Om ikkje alle i redaksjonen er like Me vil definitivt ikkje kjøpa Fjellheim for å ta vare på bygget. interessert i sport, betyr ikkje det at ikkje lesarane vil ha meir av det, utdjupar han. Er det andre ting du saknar? Ja, eg kunne godt tenkt meg at avisa hadde ein leiar. Eg veit ikkje kvifor redaktøren har valt dette bort, det er jo eit fint høve til å koma med kritiske kommentarar, setja ting på spissen eller stilla spørsmålsteikn ved ting som skjer. Avisa i framtida Øyvind Tøsdal har samla alle utgåvene av «O Kva trur du om framtida for «Os og Fusaposten»? Det spørst kor lenge papiravisa kan forsvara stillinga si. Om to generasjonar er truleg papiravisa heilt borte. Min generasjon likar helst å få avisa i handa, medan dei unge i stor grad leitar etter nyhende på nettet. Eg trur også at lokalavisa vil bli kjøpt opp før eller seinare, og då er vel Bergens Tidende mest aktuell som kjøpar. Når redaktør Christian Fr. Stabell gjev seg er eg redd at vegen mot oppkjøp ikkje vert lang, seier Øyvind Tøsdal.

9 OS OG FUSAPOSTEN, LAURDAG 22. SEPTEMBER g i blodet s og Fusaposten» frå avisa kom ut første gong i I løpet av 25 år skal han dermed ha rundt 2400 aviser i samlinga si. Eg har trass alt lese alle utgåvene av avisa, og er såleis ingen tilfeldig synsar når det gjeld dette. Kvifor trur du det? I dag er drifta av «Os og Fusaposten» i stor grad tufta på tanken om folkeopplysning heller enn å driva business. Det er heilt greitt å vera idealist, men verda er no ikkje alltid slik ein skulle ønskja seg. Enn så lenge hindrar vedtektene for avisa eit uønskt oppkjøp, men det ligg trass alt såpass store verdiar i «Os og Fusaposten» at eit sal ikkje kan utelukkast, trur Tøsdal. Digitalisering Kva har du tenkt å gjera med den store «Os og Fusaposten»-samlinga di? Eg anar ærleg talt ikkje kva eg skal gjera med ho. Avisene skulle kanskje vore sett inn i permar og gjort tilgjengelege for folk som var interesserte i å bla i dei. Aller helst burde dei vore digitaliserte. Med rundt rekna sider vil eit slikt arbeid vera ganske tidkrevjande, så det lyt nok andre ta seg av. Men det kunne jo vera ein kjempejobb for redaktør Stabell når han går av med pensjon, seier han med eit glimt i auga.

10 24 OS OG FUSAPOSTEN, LAURDAG 22. SEPTEMBER 2012 «Minne frå lokalavisa...»: «Minne frå lokalavisa...» er ein miniserie som «Os og Fusaposten» vil køyra med jamne mellomrom utover hausten. Til serien har me invitert noverande og tidlegare journalistar i «Os og Fusaposten» til å dela ei spesiell oppleving dei har hatt i si tid som tilsett i lokalavisa. Serien er sett i gang for å markera at lokalavisa er 25 år i år. Alt anna enn full klaff Ruhpolding januar 2002: Liv Grete Skjelbreid Poirée har full klaff på standplass, vinn to distansar, og går i lag med syster Ann-Elen Skjelbreid det norske laget inn til tredjeplass på stafetten. Framme ved gjerdet jublar ein horde med songglade fusingar. Fusalauget tel over 20 i reisefølgjet, og for den langtreisande skiskyttar-fansen er det ein kjempefest ein innartiar av ein tur. Men inneklemt blant titusenvis av Jägermeister-luktande tyske skiskyttar-fans står ein vett - skremd journalist frå ei lokalavis i Noreg. 30-åringen har for liten linse, våt blokk, kulepenn som ikkje verkar, og ein berbar PC som ikkje er meir eigna til å senda stoff og bilete på enn ein Brother BX-15 skrivemaskin frå Liten tamp Jorunalisten har utstyr så det held når det gjeld klede og sko, men på presse-utstyrsfronten føler han seg ganske utdatert. Jaudå, han har fått med seg lokalavisas første digitale speilrefleks-kamera, men 200 mm-linsa viser seg ikkje å vera kompatibel. Samarbeidet mellom Sigma-linsa og Canon-huset varar i knappe 15 minutt. Dermed står han igjen med ein kort liten tamp av ei linse. Han ser slukøyra på nabofotografen frå Scanpix. Fyren må nærast lena seg på gjerdet for å halda utstyret oppe. Svimmel På pressesenteret får han servert tebrød og kaffi. Han blir tilvist plass og får til og med hjelp til å kopla opp laptoppen. Men om dei er aldri så teknisk anlagde, er det ikkje mogleg å oppretta linje til maskinen slik at journalisten får sendt stoff og bilete heim til Os. Eit klapp på skuldra, og ei helsing at om du får nytta posten trøystar ikkje utsende særleg Etter å ha prøvd å få maskinen opp å gå i to dagar toppar det heile seg i den ustanselege støyen frå tyskarane på tribunen. Det vert berre for mykje for han, og panikken kjem som ein altfor trong heilhjelm, pressa ned på hovudet. Den unge journalisten vaklar svimmel ut av pressesenteret, ringjer redaktøren og ber tynt om ikkje sakene frå verdscupen i Ruhpholding samt ei rekkje ekstrasaker frå Fusalaugets feiringar i sentrum i lag med Liv Grete, Ann- Elen og Liv Kjersti Eikeland kan Liv Grete Skjelbreid Poirée trøystar ektemannen Raphael. Han bakanfor i gult hadde kanskje trengt trøysta vel så mykje. (Faksimile frå BA) venta til neste utgåve. Svaret er medkjensle-laust:... helst ikkje. Medkjensle Tilbake på pressesenteret søkjer den gulkledde journalisten trøyst hjå pressekollegaer frå Bergen. BT-fotograf Tor Høvik og BT-journalist Magne Taule har stor forståing for situasjonen han er i. Problemet er berre at dei har nok med sitt. Eg veit korleis du har det. Eg hugsar for nokre år sidan. Me måtte senda stoff gjennom analoge telefoner. Det var lydar som på desken i Bergen vart omforma til ord og setningar. Det var eit j... stress. Me måtte få tak i Bergen, kopla to og to telefonrøyr i lag og kryssa alt me hadde for at signala vart fullstendige slik at det me sende gav meining, fortel Taule. «Os og Fusaposten»-journalisten ler høfleg av forteljinga, men er altfor stressa til å eigentleg bry seg. Det er snakk om svært få timar igjen til deadline på Os, og noko må gjerast. Dei siste dagane har han sendt historier over e-post frå ein PC på hotellet, så sports- og stemningsreportasjane er for så vidt i orden. Problemet er berre at dei gjer seg svært dårleg utan bilete. Redninga Han grip etter ei saltkringle, serverer seg ein gløgg med noko sterkt i og marsjerer inn til pressefotografane i rommet ved sida av journalistane. Ser seg godt om, før han møter blikket til ein skjeggete mann med raude kinn og blå topp - lue. Hello, I am a journalist from Norway, would you like a glogg...glög or whatever you call it? Jo, takk som byr. Det hadde smakt hämsk. Jag er från Sverige, så du måsta inte prata engelsk, svarer mannen og spanderer eit smil. Og slik vart «Os og Fusposten»s sportsjournalist kjent med pressefotografen Åke, mannen som eigenhendig sende over 20 bilete til redaksjonen min i Os og dette gjorde han trass i at det på den tida tok rundt fem minutt å senda eitt bilete. Takk, Åke, du redda skiskyttarsakene, turen som sådan og ikkje minst: underteikna frå å bli ein mislukka korrespondent i Ruhpolding. Kenneth Svenningsen