Helse Miljø - Sikkerhet. HMS Årsrapport 2015

Transkript

1 Årsrapport 2015 Helse Miljø - Sikkerhet Side 1 av 36

2 Innhaldsliste Innhaldet i HMS-årsrapporten...3 Samandrag av rapporten, vurdering av resultata HMS i Møre og Romsdal fylkeskommune Fylkesrådmannen sine HMS-mål HMS-mål 1: Utviklingssamtalar...6 HMS-mål 2: Alle einingane skal ha eit operativt HMS-årshjul...6 HMS-mål 3: Kontaktmøter med verneombod/amu skal avtalast...7 HMS-mål 4: Implementert Forbetrings- og avvikssystem...8 HMS-mål 5: Krava til Miljøfyrtårnverksemd er oppfylt Avviksdelen av HMS-rapporten...10 Avviksfordeling totalt...10 HMS-avvika...11 Kommentarar til HMS-avvika...11 Avvik pr. eining Oppfølging av det psykososiale arbeidsmiljøet Personalstatistikk, sjukefråver og andre HMS-indikatorar...15 Nøkkeltal tilsette og alder...15 Kjønnsfordeling og snittalder...17 Pensjonering...18 Yrkesskader/ulykker registrert i KLP...19 Attføring Sjukefråver og sjukefråversmønster...20 Sjukefråveret omlag på snittet for dei siste åra...20 Sjukefråveret i tannhelse er no stigande...20 Auka sjukefråver for kvinner redusert for menn...21 Langtidsfråveret har vore stabilt dei siste åra...22 Sjukefråveret fordelt på stillingsgrupper...23 Sjukefråver og alder Arbeidsmiljøutval og rusførebygging...26 Arbeidsmiljøutval...26 Rusførebyggande arbeid (AKAN) Det systematiske HMS-arbeidet...28 Sektorvise grafar HMS-opplæring Bedriftshelsetenester Signal for vidare arbeid og prioriteringar...34 Status på tidlegare utfordringar...34 Vidare utfordringar...35 Oversikt over HMS-koordinatorar og verneombod...36 Side 2 av 36

3 Innhaldet i HMS-årsrapporten I samsvar med HMS-systemhandboka skal alle driftseiningane i fylkeskommunen årleg rapportere HMS-status i eininga ved årsskiftet. Driftseining blir i denne samanhengen nytta som samleomgrep for alle organisatoriske nivå som er ansvarleg for å følgje opp HMS-systemhandboka sine krav til eit systematisk HMS-arbeid heimla i arbeidsmiljølova 3-1 og internkontrollforskriften. 40 driftseiningar har levert årsrapport for 2015 (24 skolar, 5 tannhelsedistrikt, 10 einingar i sentraladministrasjonen og fylkesbiblioteket). HMS-årsrapporten skal bidra til å: kartlegge kva for standard driftseiningane har i høve til HMS-krav som er fastsett i lover, forskrifter og fylket sine eigne retningslinjer analysere avvik frå standard kartlegge grunnlag for og foreslå prioriterte tiltak i det vidare HMS-arbeidet Denne HMSårsrapporten er ei oppsummering av alle rapportane, og beskriv hovudtrekka i arbeidsmiljø-situasjonen i fylkeskommunen. Sjukefråværsdata er eit sentralt punkt. Følgjande element inngår m.a. i årsrapporten frå driftseiningane: Status på driftseininga sitt systematiske HMS-arbeid korleis er dokumentasjonen i høve til dei krava som er sett i systemet? Status på HMS-resultatmåla som er gitt av fylkesrådmann Status for HMS-avvik som er registrert i løpet av året i forbetrings- og avvikssystemet Statistisk informasjon om HMS-arbeidet (arbeidsulykker, sjukefråver, ) Vurdering av resultata i rapporten, grunnlag for vidare prioritering og arbeid Når det gjeld organisatoriske og psykososiale tilhøve er dette fanga opp gjennom ei eiga kartlegging av psykososialt arbeidsmiljø. Dette vart gjort hausten Side 3 av 36

4 Samandrag av rapporten, vurdering av resultata Tabellen under viser eit samandrag av resultatvurderinga. Vi har nytta same fargekodane som i risikovurderingar: Bevaringsområde Framleis forbetringsområde Prioritert forbetringsområde Nær 9 av 10 tilsette har gjennomført medarbeidarsamtale på skolane og i sentraladministrasjonen Dokumentasjon av HMS-mål og HMS-organisering er gjort av alle einingane Bedriftshelsetenesta deltek på dei fleste AMU-møta Dei fleste einingane legg fram avviksrapportar for AMU Nær alle einingane har eit operativt HMS- årshjul Alle bør ha mål for akseptabelt sjukefråver og klare oppfølgingsrutiner når fråveret er litt over målet Vi må arbeide for å få ned talet på kjemikaliar som er brukt i organisasjonen Vi må halde eit jamnt fokus på brannvern, øvingar og utstyrskontroll må skje i pakt med dei kommunale brannvernforskriftene Alle einingane skal ha oppdatert HMS-handlingsplan og BHTperiodeplan HMS-systemet må gjerast meir brukarvenleg, særleg når det gjeld dokumentopplasting Meir systematiske revisjonar og oppdatering av eigen, lokal HMSdokumentasjon Alle einingane skal dokumentere vernerundane med risikovurdering og avviksliste Miljøfyrtårn-sertifisering på alle einingane Det er behov for meir målretta tiltak for å redusere sjukefråveret blant kvinner i dei yngste aldersgruppene. Innan KLP-området går 80% av med pensjon før dei er 67 år. Side 4 av 36

5 1. HMS i Møre og Romsdal fylkeskommune Arbeidsmiljø HMS inngår som innsatsområde i fylkeskommunens arbeidgivarpolitikk, Arbeidsgivarpolitikk for framtida, vedtatt av Fylkestinget i sak T-7/09. Hovudmål Alle medarbeidarar i Møre og Romsdal fylkeskommune skal oppleve at dei har eit godt arbeidsmiljø som fremjar trivsel, helse og personleg utvikling. Ein viktig føresetnad for det gode arbeidsmiljøet er eit systematisk HMS-arbeid som reduserer risiko for sjukdom og ulykker med basis i haldningsskapande arbeid og organisasjonskulturar der dialog og opne prosessar står i sentrum. Det målretta HMS-arbeidet i fylket er eit klart definert leiaransvar som skal inngå i alle aktivitetar, frå langtidsplanlegginga til den daglege drifta. Kvalitetssystemet for HMS er rammeverket som gir leiarane reiskapen for å sikre at det fysiske og mellommenneskelege arbeidsmiljøet blir utvikla til beste for dei tilsette og tenesteproduksjonen. Det gode arbeidsmiljøet er lønnsamt for eiga verksemd og ein garantist for at brukarane våre skal få kvalitativt gode tenester i trygge omgivnader. Vi skal vitalisere HMS-arbeidet med fokus på leiarrolla og den helsefremmande arbeidsplassen, og utvikle vårt perspektiv på forbetring av arbeidsmiljøet som ei investering i betre tenester og betre økonomi i framtida. Lågt sjukefråver er ein konkurransefordel og godt utgangspunkt for satsing på helsefremmende arbeidsplassar. Også vern av det ytre miljøet mot forureining og ei betre handtering av avfall skal ivaretakast gjennom HMS-systemet. Møre og Romsdal fylkeskommune ønskjer å integrere omsynet til det ytre miljøet i all drift. Arbeidet med å miljøfyrtårnsertifisere heile fylkeskommunen har halde fram i 2015, men her ser vi at det er fleire einingar som ikkje har fornya sertifiseringa i tide. Datagrunnlaget for rapporten Vi fekk inn rapportane elektronisk via skjemamodulen i nettløysinga vår. Status på det systematiske HMS-arbeidet har vi gjort på grunnlag av den lokale HMS-dokumentasjonen på intranettet. På den måten er vi i stand til å legge fram HMS-årsrapporten på første HSAMU-møte i februar. Innan fristen fekk vi svar frå nær alle einingane. Rapporten omfattar difor alle einingane i organisasjonen, med unnatak av Molde tannhelsedistrikt. Sjukefråverstala og personalstatistikk er henta ut frå lønssystemet Visma. Avvikstala er henta ut frå forbetrings- og avvikssystemet RiskManager. Grafer, statistikk, layout og rapportproduksjon er gjort i verktøyet LibreOffice. Side 5 av 36

6 2. Fylkesrådmannen sine HMS-mål 2015 Mål- og resultatstyring er eit viktig styringssystem i fylket. Fylkesrådmannen har fastsett fem resultatmål for heile verksemda på HMS-området for Måla og tilbakemeldingar frå driftseiningane går fram nedanfor. HMS-mål 1: Utviklingssamtalar Alle tilsette i driftseiningane skal ha ein årleg medarbeidar/ utviklingssamtale. HMS-årsapporten for 2015 viser at 88% av alle tilsette har gjennomført medarbeidarsamtale siste året. Dette er ein liten auke i høve til året før. I tannhelse var det i 2014 ein relativt låg prosent som hadde utviklingssamtalar, denne gongen er prosenten godt på veg oppover. Ut frå kommentarane kan t.d. prosjektstillingar eller mange nye tilsette i siste året vere grunnen til at samtalar ikkje er gjennomført. HMS-mål 2: Alle einingane skal ha eit operativt HMS-årshjul Hovudsamarbeidsutvalet har for 2015 vedteke følgjande mål: Alle einingane skal ha eit operativt HMS-årshjul der desse aktivitetane blir utført på fastsette tidspunkt i året: Vernerunde, risikovurdering og kartlegging Utarbeide og følge opp handlingsplanar og BHTperiodeplan IA-arbeidet skal vere dokumentert i periodeplanen og IA-rutinane skal vere godt kjent i eininga Årsrapportering, Revisjon av HMSdokumentasjon på nett Grafen viser at dette målet er nådd bra i alle sektorane, og ein stor framgang i høve til året før. Det er tre skolar som melder at dette målet er nådd. Dette er ein framgang i høve til året før, då det var 7 einingar som meldte at dette målet ikkje var nådd. Side 6 av 36

7 Prøver å følgje det, men det blir ikkje alltid fylgt til rett tidspunkt. Det forekommer forskyvning/ endringer i HMS årsplan. Herøy vgs Vi skiftet HMS-ansvarlig sommeren Har ikke funnet å kunne prioritere HMS-arbeidet i behørig grad i tiden etter det. Sammensatt grunn, men hovedsakelig knyttet til at elever, personale og det pedagogiske prioriteres først. Romsdal vgs Spjelkavik vgs HMS-mål 3: Kontaktmøter med verneombod/amu skal avtalast Målet er formulert slik: Kontaktmøter med verneombod/amu og tid til verneombodsarbeid skal avtalast mellom leiar og verneombod i den enkelte driftseining, med utgangspunkt i ei avklaring av verneombodet si rolle og deltaking i HMS-årshjul aktivitetane. Verneombodsaktivitetane dette utløysar skal vere synleggjort i verneombodet sin arbeidsplan. (Jfr. notat vedr. vernombodsarbeid ) 3: Denne gongen rapporterer berre ca 30% av verksemdene at dei har nådd dette målet. Vel halvparten svarar at dei har kontaktmøte, men verneombodet har ikkje arbeidsplanar. Det er sett av tid på torsdagar. Møte gjennomført ved behov Borgund vgs Kva tid vart det vedteke at verneombodet skal ha egen arbeidsplan? Ørsta vgs Vi opplever ikkje at arbeidsplan for verneombod blir sett opp. Tid til verneombodsarbeid avklarast gjennom dialog med leiinga og ved behov. Utdanningsavdelinga Side 7 av 36

8 HMS-mål 4: Implementert Forbetrings- og avvikssystem Følgjande HMS-mål er vedteke av Hovudsamarbeidsutvalet: Alle driftseiningane skal nytte det elektroniske Forbetrings- og avvikssystemet RiskManager til avviksregistrering og -oppfølging. Avviksrapportane skal handsamast av lokale AMU Dei fleste einingane er kome i god gjenge med bruken av avvikssystemet. Eit stort fleirtal rapporterer enten at systemet er godt innkjørt, eller at alle tilsette er informert om Forbetrings- og avvikssystemet. Det er berre 2 skolar som framleis rapporterer at dei ikkje har gjort noko. Skolen bruker RM, men har fortsatt mange åpne avvik. En stadig utfordring å få bruken av systemet godt innarbeidet hos alle ansatte. Har gjennomført opplæring med ledere og informert vist frem RiskManger for de ansatte Er nok enda litt i innkjøring Nordmøre THD Ålesund vgs Rauma vgs Borgund har gjennomført både punkt 1 og 2. Vi er godt i gang med avviksregistrering i Riskmanager. Det har vore ei utfordring å få den som registrerer avviket til sjølv å melde dette i Riskmanager. Borgund vgs Melding om avvik som vart lagd inn i RiskManager med ansvarlege i BYVE blir ikkje følgd opp frå BYVE trass i påminningar på e-post. Saka gjeld manglar ved rømningsveg i nybygg. Herøy vgs Side 8 av 36

9 HMS-mål 5: Krava til Miljøfyrtårnverksemd er oppfylt Kvar driftseining skal tilpasse sine interne rutinar slik at krava til Miljøfyrtårnverksemd er oppfylte. Vi ser at sentraladministrasjonen er sertifisert og fyller miljøkrava. Unntaket her er fylkesbiblioteket. 29 einingar er nå sertifisert, dette er ein mindre enn året før Det var ei eining som rapporterte at fyrtårnmålet ikkje var nådd, og det er no 8 skolar som ikkje er sertifisert. Prosess med å kome i gang med miljøsertifisering for fylkesbiblioteket har tatt lang tid. Skolen er ikke miljøfyrtårnsertifisert. Bygningsmassen er ikke godkjent etter forskrift om miljørettet helsevern i barnehager og skoler. Det er åpne avvik etter tilsyn fra kommuneoverlegen i 2005 og 2010, som ikke kan lukkes med nåværende bygningsmasse. Fylkesbiblioteket Molde vgs Side 9 av 36

10 3. Avviksdelen av HMS-rapporten Avviksfordeling totalt I 2015 er det registrert nær 420 avvik totalt i Forbetrings- og avvikssystemet Risk Manager. Av desse er nær 260 av desse HMS-avvik. Grafen til høgre viser korleis avvika fordeler seg på sektorar. I 2015 stod utdanningssektoren for 86% av alle avvika. Avvika i sentraladministrasjonen utgjorde berre 5% av alle avvika i fylkeskommunen. Sentraladministrasjonen skiller seg litt ut ved at dei fleste avvika her er knytta til informasjonstryggleik ikkje HMS. Når vi ser på fordelinga mellom dei ulike avviksområda, ser vi at HMS er dominerande, med rundt 60% av alle avvika. Nokre skolar har innført Tenestekvalitet Udanning som ein eigen avvikskategori, og vi ser at rundt 20% av alle avvika kjem i denne kategorien. Ein anna stor kategori er Informasjonstryggleik. Grafen nederst viser avviksregistrering i løpet av året. I 2015 var avvika jamnare fordelt gjennom året i høve til 2014, så vi fekk ein topp dei tre siste månadane. I 2015 fekk vi flest avvik i juni. Vi ser at det ikkje berre er HMS-avvik som er registrert denne månaden. Side 10 av 36

11 HMS-avvika Grafen under viser HMS-avvika fordelt pr. kategori og alvorlighetsgrad. Den største kategorien i 2015 var Brot på rutine, lover og forskrifter. På andreplass kjem Inneklima, og på tredjeplass kjem avvik knytta til branntryggleik og brannøvingar. Den fjerde kategorien er knytta til skade, ulykker og nesten-ulykker på elevar. Kommentarar til HMS-avvika Brot på rutine, lov, forskrift Dette er første året at denne kategorien kjem på topp av HMS-avvika. I denne kategorien ligg t.d. manglande merking i høve til brannvern, førstehjelpsutstyr og farlege maskinar. Det er også fleire tryggleiksrutinar knytta til låsing og oppbevaring som ikkje er følgd. Nokre einingar brukar også denne kategorien for å rapportere om manglar i høve til HMSdokumentasjonen. Det er også registrert avvik på for mange elevar i eit rom. Det mest alvorlege avviket i denne kategorien gjeld manglande bruk av verneutstyr. Inneklima Her er det no mange avvik som går på trekk, dei mest alvorleg er knytta til vasslekkasje med etterfølgande soppdanning. Fleire av avvika her er knytta til tekniske rom, der inneklimaet kan gjere det vanskeleg å arbeide der over lenger tid. Brann, brannøving, brannutstyr Dei mest alvorlege avvika her er knytta til manglar ved alarm-anlegg og dårlege rømningsvegar. Det er også avvik knytta til utstyr som kan utgjere brannkjelder som dårlege kaffi-traktarar, eller at brannfarlege gassar og vesker ligg farleg plassert i høve til brannfare. Side 11 av 36

12 Skade, ulykker, nesten-ulykker elevar og tilsette Desse to kategorien kom høgt opp også i fjor. Det er fleire alvorlege avvik i denne kategorien. I elevkategorien er dei fleste skadene knytta til gymnastikk-timar og skader som skjedd på verkstader. I tilsettekategorien er det flest fallulykker eller at tilsette har fått ting eller gjenstandar over seg eller er truffe av slike gjenstandar. I tannhelse er det registrert ein del stikkskader i denne kategorien. Maskinar Det er i kategorien Maskinar at vi finn dei fleste alvorlege avvika. Avvika her er stort sett lokalisert på verkstader nytta i yrkesretta opplæring. Fleire av maskinane er dreiebenker, fresemaskinar etc. Her er det t.d. feil med stoppknapp, oljesøl eller varmgang som kan vere årsaken til avviket. Anna Dette er ein restkategori, difor er det stort sprik i kva desse avvika gjeld. Vi finn m.a. IT-problem som blir oppfatta som arbeidsmiljøproblem, frustrasjonar rundt arbeidssituasjon, vasslekkasjar, eller manglande oppfølging av vernerundar. Elektriske anlegg Dei fleste avvika her er knytta til at elevar har blitt utsett for elektrisk støt eller straumgjennomgang. Det er t.d. registrert fleire lause stikkontaktar og elektrisk utstyr som har fått varmgang Tekniske risikofaktorar Dette kan vere knytta til inventar og utstyr som blir oppfatta som risikofaktorar og registrert som avvik. Fleire av desse avvika kan vere registrert i tilknytning til risikovurderingar. Kjemisk helsefare Det mest alvorlege avviket her er at det vart oppdaga uran i eit gamalt stofflager på ein skole. Ellers er avvika knytta til stoffkartotekføring, asbest og bruk av uforsvarleg emballasje for kjemikaliar. Andre kategoriar med færre avvik Dei andre avvikskategoriane som har færre enn 10 avvik går vi ikkje inn så detaljert på her. Vi vil likevel kommentere dei avvika som er blitt kategorisert som alvorlege eller svært alvorlege her. Tilgjenge, universell utforming. Ved ein skole er det meldt om at det ikkje er trapper mellom etasjane. Vald og truslar. Det er registrert to avvik knytta til slag og spark frå elevar. Transport. Ved ein skole er det registrert avvik knytta til ei alvorleg trafikkulykke ved skolen. Avvik frå tilsynsmyndighet. Eit avvik i denne kategorien er knytta til undervisningslokale i Restaurant og matfag. Avviket er klassifisert som svært alvorleg. Side 12 av 36

13 Avvik pr. eining Vi har gått inn på einingsnivå og teke ut sorterte oversiktar over avviksmønsteret pr. eining. Vi ser at Kristiansund - og Borgund vgs har flest avvikssaker. Det er også desse skolane som har teke i bruk RiskManager til å registrere avvik innan området Tenestekvalitet utdanning. Desse skolane har også kome lengst i arbeidet med kvalitetsstyring. Oversikten viser også at vi har fem skolar som ikkje har registrert nokon avvik i 2015, og det er tre skolar som berre har registrert eitt avvik. På tannhelsedistrikta er det Søre Sunnmøre som har vore mest flittige til å bruke Forbetrings- og avvikssystemet. Her er ikkje HMS så dominerande område som ved dei fleste andre einingane. I sentraladministrasjonen er det i området Informasjonstryggleik at vi finn dei fleste avvika, her er det berre registrert 6 HMS-avvik i Alle ansatte er informert og vet at de skal melde avvik til "sine " verneombud. Fræna vgs Har gjennomført opplæring med ledere og informert - vist frem RiskManger for de ansatte Rauma vgs Dei tilsette er informert og har fått opplæring. AMU bruker systemet aktivt. Tingvoll vgs Side 13 av 36

14 4. Oppfølging av det psykososiale arbeidsmiljøet Hausten 2015 gjennomførte fylkeskommunen for tredje gang medarbeidarundersøkinga MTM. Med ein svarprosent på 88% gir undersøkinga eit godt grunnlag for organisasjons- og arbeidsmiljøutvikling. Hovudfunna viser at dei tilsette trivst i jobben, viser høg arbeidsglede, det er få teikn på negativt stress og utmatting, samt at Møre og Romsdal fylkeskommune blir vurdert positivt som organisasjon. Medarbeidarane veit kva som blir forventa av dei, det sosiale samspelet mellom medarbeidarane blir opplevd som godt, samt at leiarskapet blir vurdert positivt. MTM identifiserer likevel utfordringar i enkelte einingar, som gir grunnlag for målretta utviklingsarbeid og oppfølging. I 2015 er det brukt vesentlege ressursar til støtte i dette oppfølgingsarbeidet. Grafen til høgre viser status ved årsskiftet når det gjeld gjennomførte tilbakemeldingsmøter til dei tilsette i eininga. I skolane er dette gjennomført 100%, i sentraladministrasjonen er det ein tredjedel som ikkje har gjennomført slike tilbakemeldingsmøter. Vi har også sett på status for handlingsplanar. Her er det berre tre avdelingar i sentraladm. som ikkje er kome i gang med dette arbeidet pr. 20. januar. Meget positive resultat og vi vil fortsette arbeidet som tidligere. Rauma vgs Enheten består av to avd. som arbeider veldig ulikt. Sammen med at avdelingene har rel. få ansatte, vil hver enkelt medarbeiders svar gi forholdsmessige store utslag. Fannefjord vgs Side 14 av 36

15 5. Personalstatistikk, sjukefråver og andre HMS-indikatorar Nøkkeltal tilsette og alder Grafen til høgre viser korleis talet på tilsette fordeler seg på sektorar og ulike aldersgrupper. Vi ser at hovudtyngda av tilsette finn vi i aldersgruppa år. Vi ser og at den største avgangen går gradvis frå 63 år fram mot 67. Vi rekrutterer flest i alderen år, men vi rekrutterer også ein del kvinner rundt 46 år. Vi ser også at kvinnene er i fleirtal i aldersgruppene under 60, i aldersgruppa over 60 er det flest menn. Kjønnsfordelinga for nytilsette (etter ) viser at vel 60% av dei nytilsette var kvinner og 39% var menn. Totalt er kjønnsfordelinga ved årsskiftet 59% kvinner og 41% menn. Snittalder pr. nov er 48,3 år. For menn er snittalderen 49,7. For kvinner er snittalderen 47,4 år. Tal på tilsette N=2.526 Side 15 av 36

16 Side 16 av 36

17 Kjønnsfordeling og snittalder Grafene over viser den sektorvis kjønnsfordelinga for tilsette og nyrekrutterte siste året. Tala er gjeve i prosent, tala på tilsette i kvar gruppe er sett i parantes. Skolane og tannhelse rekrutterer stort sett etter same fordelinga som dei alt har. Sentraladministrasjonen har siste året rekruttert fleire menn enn kvinner (52,4% menn mot 47,6% kvinner). Når vi ser på tala for snittalder, er snittalder for alle tilsette 48,3 år. Tilsvarande tal i november 2014 var 48,2 år. Den yngste gruppa, er kvinner i tannhelse, det er også denne gruppa som har yngst nyrekrutterte. I sentraladministrasjonen er dei mennene vi rekrutterer yngre enn dei nyrekrutterte kvinnene. Tal på tilsette November 2014 November 2015 Kvinner Menn Totalt Side 17 av 36

18 Pensjonering Grafen under viser kor mange som går over til ulike typar pensjon frå år. Alt frå 30-års alder er det nokre få tilfelle av uførepensjon. Ein del tek ut AFP frå 62 år. Ein stor del går over på alderspensjon når dei er 67 år, nokre få har rett på alderspensjon under 67 år. I grafen til høgre har vi sett på fordelinga på kor mange som tek pensjon før 67 år, når dei er 67, og etter 67 år. For lærargruppene i dei vidaregåande skolane (SPK) er det ca. 1/3 som går ut i pensjon før 67, 1/3 som går av når dei er 67, og 1/3 som går av etter 67 år. For dei andre, dvs. dei som ikkje er lærarar (i KLPområdet) er det 80% av dei tilsette som går av før dei er 67 år. Berre 9% går av etter 67 år. KLP-gruppa er langt mindre enn lærargruppa, difor kan enkelttilfelle her gjere store prosentutslag Vi har og teke ut ein oversikt over dei som har gått over i 100% pensjon og dei som har gått i dels pensjon. Det er flest AFP-pensjonistar som går ut i delt pensjon. Det er svært få som tek ut alderspensjon som delt pensjon. Side 18 av 36

19 I grafen til høgre har vi teke ut ein oversikt over fordelinga mellom dei som tek ut full og delt pensjon. Vi ser at i SPK-pensjonistane stort sett tek ut full pensjon, rundt 80%. For KLP-pensjonistane ser vi at fordelinga er meir jamn, sjølv om dei fleste også i denne gruppa tek ut full pensjon med ein gong. Vi har også sett litt på om det er kjønnsforskjellar i dei ulike pensjonstypane. Grafen til høgre viser at 60% av alle nye pensjonistar siste året var menn. Når det gjeld uførepensjon er det berre 25% som er menn, 75% er kvinner. Når det gjeld alderspensjon finn vi 68% menn og 32% kvinner. Yrkesskader/ulykker registrert i KLP Til høgre følgjer ein oversikt over registrerte yrkesskader og ulykker i KLP frå Møre og Romsdal fylkeskommune dei siste 5 åra. Vi registrerer ein jamnt nedgåande tendens i talet på skadesaker dei siste åra. Tal på skadesaker i perioden Attføring I gruppa Arbeidsavklaring- NAV vart det registrert 37 saker, noko som er litt fleire enn året før (30 saker i 2013). Side 19 av 36

20 6. Sjukefråver og sjukefråversmønster Sjukefråveret omlag på snittet for dei siste åra I 2015 registrerte vi eit sjukefråver på 5,5%. Dette er om lag på snittet dei siste 6 åra, og 0,4 prosentpoeng lågare enn året før. Trendkurva viser at vi har ein svakt fallande tendens i sjukefråveret dei siste 6 åra. Ettersom sjukefråveret varierer systematisk i dei ulike kvartala, har vi samanstilt dei kvartalsvise sjukefråverstala med snittet for kvart kvartal. I sommarkvartala er fråveret alltid lågare enn i vinterhalvåret. Særleg tredje kvartal brukar sjukefråveret å vere lågt. Vi ser at vi i 2015 låg omlag på gjennomsnittet i første, andre og fjerde kvartal. I tredje kvartal hadde vi samla sett eit sjukefråver på 4,3, det var 0,3 prosentpoeng høgare enn snittet for dei siste 6 åra. Sjukefråveret i tannhelse er no stigande Når vi ser på sektorane over tid ser vi at skolane har eit svært stabilt sjukefråver. I åra låg fråveret her like under 6%, dei siste fem åra har skolane hatt eit sjukefråver nær 5%. Tannhelse har sidan 2006 hatt eit høgare sjukefråver enn dei andre sektorane. I 2012 gjekk sjukefråveret i tannhelse kraftig ned, dei tre siste åra har sjukefråveret stige jamnt att, og låg i 2015 Side 20 av 36

21 på 8,1 prosent. Når vi ser på sentraladministrasjonen var sjukefråveret relativt høgt i 2013, men dei to siste åra er denne sektoren tilbake på rundt gjennomsnittsnivået på 5,5%. Auka sjukefråver for kvinner redusert for menn Fordelinga på kjønn har vore relativt stabil dei siste åra. Fråveret for kvinner er langt høgare enn for menn. Fråveret for menn har gått jamnt ned sidan 2009, det siste året har vi hatt ein nedgang på 0,4 prosentpoeng i høve til året før. Kvinnene hadde ein relativt markant auke på 0,9 prosentpoeng i høve til året før. Side 21 av 36

22 Langtidsfråveret har vore stabilt dei siste åra Når vi følgjer kategoriane for fråverslengde over dei siste åra, ser vi at kurvene for alle fråverslengdene har vore relativt stabile dei siste åra. Langtidsfråveret over 40 dagar har svinga svært lite, men lege jamnt relativt høgt. Dei tre kortaste fråverstypane har lege svært stabilt alle åra. Det kortaste fråveret 1-3 dagar har stege litt siste året, medan fråveret 4-10 dagar har minka tilsvarande. Endringane er likevel på berrre 0,1 prosentpoeng. I grafen til høgre har vi forsøkt å få fram korleis langtidsfråveret over 40 dagar styrer totalfråveret. Differansen mellom totalfråveret og langtidsfråveret (over 40 dager) tilsvarar då fråveret under 40 dagar. Differansen mellom dei to kurvene ligg svært jamnt på rundt 2 prosentpoeng. Dette viser at fokus framleis må vere på langtidsfråveret dvs. det fråveret som er over 40 dagar, sjølv om vi fekk ei endring på «heile» 0,2 prosentpoeng i fråveret under 40 dagar frå 2014 til Side 22 av 36

23 Sjukefråveret fordelt på stillingsgrupper Ser vi først på gjennomgåande trendar på tvers av sektorane, ser vi at administrativt personale / sekretærgruppene ligg høgast i alle gruppene. Denne gongen ligg dei også høgare enn vaktmeister/reinhaldargruppene. Lågast sjukefråver har leiarane. Kjernegruppene som lærarar, rådgivarar og tannlegar ligg midt mellom leiarane og merkantilt- og driftspersonale. Når vi sorterer yrkesgruppene for kvar sektor får vi same rangeringa: 1. Lågast: leiarane 2. Middels: tenesteproduserande kjernegrupper (lærarar, tannlegar og rådgivarar) 3. Høgast: merkantilt personell. Litt under desse ligg reinhaldarar og vaktmeistrar. Tidlegare har driftspersonell som vaktmeistrar og reinhaldarar lege høgast i sentraladministrasjonen. Denne gongen har denne gruppa lågare sjukefråver enn dei merkantile gruppene, og får dermed det same mønsteret som på skolane. Side 23 av 36

24 Sjukefråver og alder Stolpediagrammet til høgre illustrerer sjukefråværet fordelt på ulike aldersintervall. Vanlegvis aukar sjukefråveret med alder. I 2015 ser vi også ein slik tendens, men aldersgruppa år hadde i 2015 som i 2014 eit høgare sjukefråver enn gruppa over og under. Høgast var sjukefråveret i gruppene over 50 år. Neste graf viser aldersfordelinga pr. sektor. Det er framleis tannhelse som skiller seg sitt ut med eit litt høgare fråver i dei fleste aldersgruppene. Særleg høgt er fråveret på tannhelse i gruppa under 30 år. På skolane er fråveret svakt stigande med alder. I sentraladministrasjonen er sjukefråveret høgast i gruppa under 30 år. Her har aldersgruppa over 60 eit relativt lågt sjukefråver. Same mønster såg vi i sentraladministrasjonen også året før. I neste graf har vi sett opp kjønnsfordelinga i kvar aldersgruppe. Her ser vi at i dei yngre aldersgruppene er kvinneandelen høgast. I gruppa under 30 er prosentfordelinga Det er nærmast ein lineær samanheng mellom alder og kvinneandel av sjukefråver. Ei forklaring på dette kan vere at sjukefråver blant kvinner kan sjåast i samanhang med svangerskap og småbarn, Dette på tross av at svangerskap og sjukt barn ikkje er med i denne Side 24 av 36

25 statistikken. Vi har også i år teke med ein graf som viser alder og fråverslengde i sjukefråveret for 2015 i heile organisasjonen. For kvar aldersgruppe har vi sett opp den prosentvise fordelinga mellom langtids- og korttidsfråver. Vi ser då ein klar og nesten lineær samanheng mellom alder og fråverslengde. Det same mønsteret såg vi i tilsvarande oversikt for dei to føregåande åra, sjølv om trendkurva ikkje er så bratt som dei to føregåande åra. Korttidsfråveret er høgast i den yngste aldersgruppa, deretter går dette fråveret jamnt nedover mot dei eldre aldersgruppene. Langtidsfråveret er berre 55% for tjueåringane, medan det er 67% for 60åringane. Dette mønsteret kan forklarast ved at småbarnsforeldre oftare blir utsett for influensaepedemiar, etc. som ein får med seg frå barnehagar og grunnskolen. Eldre er oftare utsett for plager innan td. muskel/skjelett. Side 25 av 36

26 7. Arbeidsmiljøutval og rusførebygging Arbeidsmiljøutval I denne årsrapporten legg vi fram informasjonen vi får fram vedr. det lokale AMU-arbeidet ved skolane. Vi ser at alle skolane hadde minst eit AMUmøte i 2015, men 5 skolar har hatt berre eit møte. Kravet er minst 4 AMU møter i året, men 9 av skolane hadde under 4 møter På den andre sida har 9 skolar hatt over 4 møter i 2015 Bedriftshelsetenesta deltek no på dei fleste møta, men denne deltakinga er dårlegare enn året før. Tal på møter Når vi ser på kva sakstypar som er handsama ved skolane, er det sjukefråversrapportering, og avviksrapportar som er dei vanlegaste sakstypane. Året før var revisjon- og oppdatering av HMSdokumentasjonen ein sakstype som mange skolar hadde handsama, denne sakstypen kom lenger ned på lista i Tal på skolar som har handsama sakstype Side 26 av 36

27 Vi har også sett opp ei oppsummering av aktiviteten i samarbeidsutvala for sentraladministrasjonen og tannhelse for Sakstypar handsama i samarbeidsutvala for sentraladm og tannhelse i 2015 Sentraladm Spørsmål om bedriftshelseteneste/verneteneste Ja Spørsmål om arbeidsmiljøopplæring Ja Byggesaker, jf. AML 18-9 Nei Endringar i lokale og maskinutstyr mm. Nei Rasjonalisering, arbeidsprosessar og arbeidstidsordningar Ja Tilrettelegging for yrkeshemma arbeidstakarar Nei Rapport om yrkessjukdomar, arbeidsulykker og nesten ulukker Ja Rapport om yrkeshygieniske undersøkelsar og måleresultat Nei Avviksrapportar Ja Handlingsplanar for bedring av arbeidsmiljøet og sikkerhet Ja Oppdatering og internt tilsyn med driftseiningane sin Ja internkontroll Har utvalget gjort vedtak om: Granskning av yrkessykdommer, arbeidsulukker Nei Vernetiltak/målinger/undersøkingar Nei Møter Deltek bedriftshelsetenesta på møta? Ja Tal på møter i Tannhelse Nei Nei Ja Ja Nei Nei Ja Ja Ja Ja Ja Nei Ja Ja 4 Rusførebyggande arbeid (AKAN) Av personvernomsyn blir det ikkje presentert oversikt på AKAN-saker. Gjeldande HMS-retningsline 04 RUSMIDDELPOLITIKK OG RETNINGSLINJE FOR FØREBYGGING OG OPPFØLGING AV RUSMIDDELPROBLEM skal leggast til grunn for arbeidet. I saker der det er snakk om teikning av nye, eller oppfølging av brot på gamle AKAN-avtalar er personalseksjonen samhandlingspunkt for driftseiningane. Stamina Helse er samhandlingspunkt for oppfølging av gjeldande avtalar etter avtaleteikning saman med lokale AKAN-kontaktar. Annakvart år blir det gjennomført opplæring innan førebygging og oppfølging av rusmiddelproblem. Siste kurset her var i september 2014, neste kurs blir arrangert hausten Desse kursa har mest fokus på det førebyggande perspektivet. Side 27 av 36

28 8. Det systematiske HMS-arbeidet For driftsåret 2015 har vi vurdert HMS-dokumentasjonen sentralt, og laga oversiktane ut frå dette. Vi har vurdert dokumentasjonen i dei ulike systemelementa i tre kategoriar med fargekodane grønt gult raudt. Vurderinga vart gjort siste veka i 2015 og første veka i Vurderinga viser at så godt som alle einingane har laga HMS-mål og har definert ansvar og mynde i høve til HMS. Figurane under viser i kor stor grad krava til HMS-systemet er innfridd på driftseiningane våre. Dei aller fleste verksemdene har fått det systematiske HMS-arbeidet i god gjenge. Vi ser at 71% av alle lokale HMS-mapper nå fyller krava vi har sett. Året før var tilsvarande andel 69%, med andre ord ein liten framgang. Det er særleg systemelementa Mål, Organisering, HMS-bibliotek og Opplæring som har flest einingar med tilfredstillande kvalitet. I høve til året før er status blitt bedre på dei fleste systemelementa, unntaket er det elementet som går på kartlegging. Frå 2016 er dette presisert til å heite Risikovurdering og Avvik. I løpet av 2015 innførte vi eit nytt system for risikovurdering, dette er det ein del einingar som ikkje har fått teke i bruk ennå. Når berre 7 einingar har fått godkjent på punktet risikovurdering og avvik, har vi eit stort forbetringspotensial på dette området det neste året. På skolane ser vi at nær alle har fått på plass mappe for referat frå AMU- og OD-møter. Status på nettsidene totalt Grøn godkjent Gul dels godkjent Raud ikkje godkjent 19% 11% 71% Status på lokal HMS-systemdokumentasjonen Ikkje godkjent Dels godkjent Godkjent 7 0 Side 28 av 36

29 Sektorvise grafar Vi har lagt ut grafane som viser status på HMS-dokumentasjon sektorvis. Det er denne gongen ikkje særleg markante skilnader på sektorane. Handlingsplan Avvik/risikovurdering 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Sentraladm Skolane 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 80% % % 40% 16 20% Sentraladm Skolane Tannhelse 0% Sentraladm Skolane Tannhelse Opplæring - oversikt 1 80% 2 2 Revisjon 1 60% 40% Tannhelse 20% 0% 100% Skolane 100% 60% 40% 9 Lokale HMS-bibliotek Rapportering 100% 1 Sentraladm Tannhelse % 100% 80% 3 60% Sentraladm Skolane Tannhelse Sentraladm Skolane 3 40% 20% 0% % Tannhelse Side 29 av 36

30 Nei. Litt vanskelig prosedyre å legge dokumentasjonen ut på nett i starten, men det går greitt no Søre Sunnmøre THD SVÆRT tungvint å legge ut informasjon på HMS-sidene til fylket. Spjelkavik vgs Intranettsystemet et LITE brukervennlig. Å laste opp et dokument er for komplisert. Skal systemet funke må det funke. FRONTER er det systemet vi bruker på skolen til å dele dokumenter. Det er derfor litt vanskelig å forstå at kvaliteten på arbeidet vårt måles på bakgrunn av et eksternet intranettsystem. Fagskolen i Ålesund Finner fortsatt sidene lite intuitive som tidligere og det hemmer nok motivasjon til å legge ut direkte. Rauma vgs Måten dette gjøres på er tungvint og ulogisk. Dette medfører utsettelser med å få lagt ut referater og andre HMS dokumenter på nettet Romsdal vgs Å leggje inn HMS dokumentasjon på nettet (Fylket si heimeside) har gått greitt, men vi er usikker på kor mange på vår lokasjon som bruker denne sida for å gjere seg kjent med det som skjer. Tilbakemeldinga frå mange brukarar på vår skole er at heimesida til fylket er uoversiktleg og vanskeleg å finne fram i. Borgund vgs Side 30 av 36

31 9. HMS-opplæring Vi har i 2015 gjennomført fleire kurs og opplæringstiltak innan dei tre modulane vi opererer med for HMS. I grafen under har vi laga ei framstilling av dei samla kursevalueringane som brukarane har gjort i etterkant av kursarrangementa. Evalueringane for dei gjennomførte arrangementa har vore gjennomgåande gode. Maks score er 6, dei fleste evalueringane ligg rundt 4,5 5. Maks skore er 6 Side 31 av 36

32 10. Bedriftshelsetenester Det er lagt fram ein eigen rapport frå Stamina Helse vedr. bruken av bedriftshelsetenestene. Denne er samanfatta med timeforbruket dei siste fire åra. I grafen til høgre ser vi at vi har eit noko høgare timeforbruk enn året før, frå til timar. Den største skilnaden i høve til året før, er at det er brukt langt fleire timar på arbeidshelseoppfølging. Vi ser også at det er ein del mindre bruk av Census enn 2014, sjølv om det vart gjennomført MTM-kartlegging i Dei to største gruppene som skil seg ut for 2015 er Arbeidshelseoppfølging og systematisk HMSarbeid. Desse utgjer nær 60% av det totale timetalet som er brukt på bedriftshelsetenester. Tenester som fysisk/biologisk/ kjemisk arbeidsmiljø, ergonomi, kurs varierer lite i timebruk frå år til år i fireårsperioden. BHT har organisert hørselstesting ihht periodeplan, samt gjennomført arbeidsplassvurderinger. NSSR THD Side 32 av 36

33 Vi har også sett på korleis bedriftshelsetenestene blir vurder ute på einingane. Grafen til høgre viser at dei aller fleste som har nytta BHT er godt nøgd med tenestene til fagleg rettleiing. Her er det 6 einingar som ikkje har nytta bedriftshelsetenester. Relativt få har svara at dei er middels nøgd, medan ingen har svara at dei er dårleg nøgd med tenestene. Vi har også bede om vurderingar på Stamina si oppfølging av periodeplan. Dei fleste er nøgde også her, men det er 6 einingar som ikkje har laga funksjonelle periodeplanar. Ting endrar seg fort i skulekvardagen og ting kan kome på veke for veke, slik at tidspunkt må justerast. BHT har ikkje den same fleksibiliteten. Haram vgs Vi synes BHT sine tenester er dyre og ikkje alltid i samsvar med våre behov. Vi har til no fått mange tenester innanfor området frå sjukehuset UPA-skolen Side 33 av 36

34 11. Signal for vidare arbeid og prioriteringar Med utgangspunkt i det som er kartlagt i denne rapporten, vil vi gje nokre signal for vidare arbeid og prioriteringar. Når det gjeld rammene for det systematiske HMS-arbeidet, vil vi sentralt arbeide for at mest mogeleg av HMS-arbeidet blir dokumentert på Intranettet. Dette vil gje høve til lettare samarbeid og høve til å lære av kvarandre. Vi vil legge til rette for at vi får ein god delingskultur for metodar og struktur for alle typar HMS-dokument. Når dei lokale systema og dokumenta er tilgjengeleg på nett, vil rettleiing og tilsyn frå sentralt hald bli langt meir effektivt og tidsbesparande. Status på tidlegare utfordringar I HMS-årsrapport frå 2014 hadde vi sett opp 7 utfordringar. I oversikten under har vi sett opp ein status for desse utfordringane ved utgangen av Vi må setje einingane betre i stand til å dokumentere risikovurderingar, avvik og handlingsplanar på dei lokale HMS-sidene på intranett Vi har gått over til nytt system for risikovurdering. Fleire gir som tilbakemelding at grensesnittet for HMSdokumentasjon er tungt. Vi vil vurdere Alfresco som eit alternativ for dokumentlagring. Hausten 2016 får vi etter planen implementert eit enklare grensesnitt for å legge dokument inn i HMS-systemet på nett 2. Alle verksemdene skal vere miljøfyrtårnsertifisert. Rettleiingsarbeidet vil bli vidareført i 2015 Vi har ikkje hatt særleg stor framgang i talet på miljøsertifiserte einingar i Forbetrings- og avvikksystemet skal nyttast på alle einingane. Alle tilsette skal vere informert om systemet. RiskManager er komme i god drift på dei fleste einingane, og er eit svært viktig verktøy for kvalitetsforbetringar også innan HMS. 4. Vi skal implementere ny risikovurderingsmodul i Dette vart utført i 2015, og det er nå lagt inn over hundre RiskManager som blir tettare integrert med risikovurderingar i systemet forbetrings- og avvikssystemet. 5. Vi skal gjennomføre ny anbodsprosess på kjernesortement-avtalar for kjemikalieprodukt på skolane. Dette blir gjort som fire separate prosessar. 6. Vi skal bruke bedriftshelsetenesta meir målretta i Ved mange einingar har vi sett at dette er gjort, men dette høve til å følge opp HMS-systema våre. kan nok stadig forbetrast 7. Vi skal ta i bruk nytt rammeverk for krisehandtering og beredskap i løpet av Vi har fått på plass tre av områda (frisørfaget, oljeprodukt og overflatebehandlingsprodukt). Det siste (kjemikaliar til naturfag-undervisning) vil vi få ein avtale på i løpet av Dette vart ikkje ferdigstilt i 2015, men vil bli implementert våren 2016 Side 34 av 36

35 Vidare utfordringar Vi har sett opp denne lista over dei vidare utfordringane det neste året: 1. Vi må forenkle grensesnittet for å gjere lokal HMS-dokumentasjon tilgjengeleg for alle 2. Alle verksemdene skal vere miljøfyrtårnsertifisert. Rettleiingsarbeidet vil bli vidareført i Risikovurderingverktøyet i RiskManager skal nyttast på alle einingane. Alle relevante grupper skal vere informert om systemet. 4. Vi skal vidareføre anbodsprosessar på kjernesortementavtalar for kjemikalieprodukt på nye område etter same mal som er nytta for skolane. 5. Vi skal bruke bedriftshelsetenesta meir målretta i høve til å følge opp HMS-systema våre. 6. Vi skal ta i bruk nytt rammeverk for krisehandtering og beredskap i løpet av Vi bør vurdere tiltak for å redusere sjukefråveret for kvinner i fertil alder Side 35 av 36

36 Oversikt over HMS-koordinatorar og verneombod Pr. 20. januar 2016 Driftseining Epostadresse til HMS-koord. Rektor/leiar HMS-koordinator Administrasjonsavdelinga Nils-Gunnar Solli Kari Rundmo Fellestenesta Rolf Åkvik Eirik Jensen Fylkestannlegen Anthony N. Valen Morten Larsen Juridisk avd. Gudmund Lode Eirik Jenssen Kulturavdelinga Heidi-Iren W. Olsen Monica Kjøl Tornes Kulturavd.Fylkesbiblioteket Heidi-Iren W. Olsen Ellen Kristin Molvær Plan- og analyseavdelinga Ole Helge Haugen Mari Anne Bjørkmann RNavdelinga Bergljot Landstad Angela Hagen Samferdselsavdelinga Arild Fuglseth Bente Malme Utdanningsavdelinga Rune Solenes Opstad Line Sandøy Hjelle Molde Tannhelsedistrikt Trine Beathe Monsen Trine Beathe Monsen Nordmøre THD Bjørn Eggen Bjørn Eggen NSSR tannhelsedistrikt Tone Nord Tone Nord Søre Sunnmøre THD Gunnar Inge Eikrem Laila Aas Dyrøy Ålesund THD Are Kristofer Hjeltnes Are K. Hjeltnes Atlanten vgs Trond Hjelle Lene Hoel Jan Ragnar Gjestad Borgund vgs Jessie Strand Fagervoll Arne Tangen Klaus Therkild Petersen Fagerlia vgs Yngve Omenås Tor Andreas Dyrseth Ingvild Motrøen Larsgård Fagskolen i Ålesund martin.hauge@mrfylke.no Alf Furland Otto Blindheim Kolbjørn Storøy Fannefjord vgs thore.brevik@mrfylke.no Thore Brevik Thore Brevik Jan Kjøll Fræna vgs johan.konrad.loseth@mrfylke.no Arne Tjelle Johan Konrad Løseth Jostein Bolli Gjermundnes vgs aadne.haarr@mrfylke.no Aadne Haarr Aadne Haarr Halgeir Lyslo Haram vgs jan.magne.helland@mrfylke.no Jan Magne Helland Håkon Sæterøy Solveig Bostad Herøy vgs frank.steinsvik@mrfylke.no Gullik Kjellstadli Frank Steinsvik Hege Løseth Kristiansund vgs marit.bjerkestrand@mrfylke.no Bjørn Johannessen Marit Bjerkestrand Jorleif Bremnes Molde vgs leif.magne.lervik@mrfylke.no Oddgeir Overå Leif Magne Lervik John Steinar Helde Rauma vgs erik.brekken@mrfylke.no Erik Brekken Erik Brekken Kristian Haugan Romsdal vgs havard.rakvag@mrfylke.no Ivar Rød Håvard Rakvåg Ingun Rygh Refseth Spjelkavik vgs rune.heggdal@mrfylke.no Rune Heggdal Rune Heggdal Mette Aaram Ringstad Stranda vgs jon.hjortdal@mrfylke.no Jon Hjortdal Jon Hjortdal Stein Øivind Magnell Sunndal vgs linn.rodseth@mrfylke.no Jan Ove Løken Linn Rødseth Tor Ålbu Surnadal vgs kristin.holten@mrfylke.no Mons Otnes Kristin Holten Johan Almås Sykkylven vgs dagfinn.fredly@mrfylke.no Barbro Midtgård Dagfinn Fredly Lodve Brastad Tingvoll vvgs reidun.halle@mrfylke.no Liv Dahl Gullikstad Reidun Halle Vanessa Hagen Ulstein vgs jon.arne.haram@mrfylke.no Margaret Alme Jon Arne G. Haram Lena H. Øvrelid UPA skole leonore.waage@mrfylke.no Leonore Waage Leonore Waage Endre Fagerstrøm Volda vgs olav.trandal@mrfylke.no Trond Hjelseth Olav Trandal Jorid Vårdal Ørsta vgs eldar.lund@mrfylke.no Roger A. Fylling Eldar Lund Hogne Kalvatsvik Ålesund vgs kristine.hekkas@mrfylke.no Ingunn Aagård Kristine V. Hekkås Thor Eldar Sæther Hovudverneombod Lene Elisabeth Torgersen Mordal Laila Aas Dyrøy Side 36 av 36