Årsrapport 2010 Behandla i hovudsamarbeidsutvalet,

Transkript

1 Årsrapport 2010 Behandla i hovudsamarbeidsutvalet,

2 Innhold INNHALDET I HMS-ÅRSRAPPORTEN HMS I MØRE OG ROMSDAL FYLKESKOMMUNE DET SYSTEMATISKE HMS-ARBEIDET FYLKESRÅDMANNEN SINE HMS-MÅL... 6 HMS-MÅL 1 UTVIKLINGSSAMTALAR 6 HMS-MÅL 2 SYSTEMATISK HMS-ARBEID 7 HMS-MÅL 3 VERNEOMBOD LEIAR SAMHANDLING 8 HMS-MÅL 4 RISIKOVURDERINGAR 8 HMS-MÅL 5 SJUKEFRÅVER 9 HMS-MÅL 6 MILJØFYRTÅRN-VERKSEMD AVVIKSDELEN AV HMS-ÅRSRAPPORTEN SJUKEFRÅVER OG ANDRE HMS-INDIKATORAR NØKKELTAL TILSETTE OG ALDER 14 SKADER, ATTFØRING OG TIDLEGPENSJONERING 14 REDUKSJON I SJUKEFRÅVERET SEKTORVISE VARIASJONAR 15 HØGT LANGTIDSFRÅVER 16 SJUKEFRÅVERET FORDELT PÅ STILLINGSGRUPPER 17 SJUKEFRÅVERET ETTER ALDER 18 6 RAPPORT FRÅ ARBEIDSTILSYNET... 19

3 INNHALDET I HMS-ÅRSRAPPORTEN I samsvar med HMS-systemhandboka, kap. 5, skal alle driftseiningane i fylkeskommunen årleg rapportere HMS-status i eininga per Driftseining blir i denne samanhengen nytta som samleomgrep for alle organisatoriske nivå som er ansvarleg for å følgje opp HMS-systemhandboka sine krav til eit systematisk HMS-arbeid heimla i arbeidsmiljølova 3-1 og internkontrollforskriften. 39 driftseiningar har levert årsrapport for 2010 (24 skolar, 5 tannhelsedistrikt, 10 einingar i sentraladministrasjonen). HMS-årsrapporten skal bidra til å: kartlegge kva for standard driftseiningane har i høve til HMS-krav som er fastsett i lover, forskrifter og fylket sine eigne retningslinjer analysere avvik frå standard prioritere tiltak HMS-årsrapporten dekker samtidig arbeidsmiljølova 7-2 (6) sitt krav til årsrapport for arbeidsmiljøutvala. Denne HMS-årsrapporten er ei oppsummering av alle rapportane, og beskriv hovudtrekka i arbeidsmiljøsituasjonen i verksemda. Sjukefråværsdata inngår i rapporten. Ein meir detaljert rapport, generert i Questback, som inneheld alle driftseiningane sine tilbakemeldingar på dei ulike rapporteringspunkta, er også tilgjengeleg. (For bestilling, sjå kontaktinformasjon under.) Følgjande element inngår i årsrapporten frå driftseiningane: Status på driftseininga sitt systematiske HMS-arbeid korleis er HMS-arbeidet organisert? Status på HMS-resultatmåla som er gitt av fylkesrådmann Status på arbeidsmiljøfaktorane med dokumentasjon på avvik som ikkje er retta opp pr. 31. desember. Statistisk informasjon om HMS-arbeidet (arbeidsulykker, rehabilitering, uførestønad, AFP). Meir informasjon om arbeidet med Helse Miljø Sikkerheit finn du på fylkeskommunens internettsider: Under fanen Arbeidsgivarpolitikk HR ligg all relevant styringsinformasjon på HMS-området: HMS-Systemhandbok HMS-arbeidsbok (malar og skjema for driftseiningane sin HMS-dokumentasjon) HMS-retningslinjer (prosedyrar for spesifikke HMS-område) Du vil også finne oversikt over lover og forskrifter på HMS-området, samt peikarar til HMS-ressursar på internett. HMS-sida vil løpande gi informasjon av betydning for utviklinga av arbeidsmiljøet i Møre og Romsdal fylkeskommune. Dette gjeld m.a. informasjon om kurs, HMS-status, sjukefråværsstatistikk etc. 3

4 1. HMS I MØRE OG ROMSDAL FYLKESKOMMUNE Arbeidsmiljø HMS inngår som innsatsområde i fylkeskommunens arbeidgivarpolitikk, Arbeidsgivarpolitikk forframtida, vedtatt av Fylkestinget i sak T-7/09. Hovudmål Alle medarbeidarar i Møre og Romsdal fylkeskommune skal oppleve at dei har eit godt arbeidsmiljø som fremjar trivsel, helse og personleg utvikling. Ein viktig føresetnad for det gode arbeidsmiljøet er eit systematisk HMS-arbeid som reduserer risiko for sjukdom og ulykker med basis i haldningsskapande arbeid og organisasjonskulturar der dialog og opne prosessar står i sentrum. Det målretta HMS-arbeidet i fylket er eit klart definert leiaransvar som skal inngå i alle aktivitetar, frå langtidsplanlegginga til den daglege drifta. Kvalitetssystemet for HMS er rammeverket som gir leiarane reiskapen for å sikre at det fysiske og mellommenneskelege arbeidsmiljøet blir utvikla til beste for dei tilsette og tenesteproduksjonen. Det gode arbeidsmiljøet er lønnsamt for eiga verksemd og ein garantist for at brukarane våre skal få kvalitativt gode tenester i trygge omgivnader. Vi skal vitalisere HMT-arbeidet med fokus på leiarrolla og den helsefremmande arbeidsplassen, og utvikle vårt perspektiv på forbetring av arbeidsmiljøet som ei investering i betre tenester og betre økonomi i framtida. Lågt sjukefråver er ein konkurransefordel og godt utgangspunkt for satsing på helsefremmende arbeidsplassar. Også vern av det ytre miljøet mot forureining og ei betre handtering av avfall skal ivaretakast gjennom HMS-systemet. Møre og Romsdal fylkeskommune ønskjer å integrere omsynet til det ytre miljøet i all drift. Arbeidet med å miljøfyrtårnsertifisere heile fylkeskommunen har halde fram i DET SYSTEMATISKE HMS-ARBEIDET HMS-rapportane viser at dei fleste einingane (38 av 39) har definert ansvar og mynde i høve HMS. Organisasjonen har likevel eit stort forbetringspotensiale i det systematiske HMS-arbeidet. 18 av 39 driftseiningar lagar ikkje årleg handlingsplan for arbeidsmiljøforbetring, og 11 driftseiningar manglar rutinar for oppdatering av eigen HMS-arbeidsbok. 35 av driftseiningane har gjennomført arbeidsmiljøkartlegging eller vernerunde siste året. Tannhelsetenesta er den sektoren som gjennomgåande rapporterar best systematisk oppfølging av HMS-aktivitetane. Sentraladministrasjonen er framleis den sektoren som i minst utstrekning dokumenterar eit målretta og systematisk HMS-arbeid. Berre 3 av 9 avdelingar i sentraladministrasjonen rapporterar at dei har rutinar for revisjon og oppdatering av eigen HMS-arbeidsbok. Frå og med 2009 blir det årleg gjennomført HMS-grunnopplæring for leiarar, mellomleiarar og verneombod. Vi ser at driftseiningar som prioriterar opplæring for heile målgruppa har større føresetnader for å drive eit systematisk og målretta HMS-arbeid. 10 av driftseiningane (25,6 %) 4

5 rapporterar at leiinga og vernetenesta ikkje har naudsynt opplæring for å ivareta ansvar og oppgåver på HMS-området. Elevane sitt arbeidsmiljø Med bakgrunn i arbeidsmiljølova, opplæringslova 9a og forskrift om miljøretta helsevern i barnehager og skoler, har skolen eit ansvar for å kvalitetssikre og fremje helse, miljø og tryggleik til elevane. HMS-rapporten for 2010 inneheld spørsmål om korleis dette arbeidet er ivaretatt ved skolane. Det er skoleeigar si målsetting at lov-/forskriftskrav som omhandlar elevane sitt arbeidsmiljø skal ivaretakast gjennom HMS-systemet, og ei integrert løysing for internkontrollen av tilsette og elevar sitt arbeidsmiljø er eit identifisert utviklingsområde. Prosentandel av skolane som rapporterar systematisk arbeid med elevane sitt skolemiljø etter opplæringslova 9a og forskrift om miljøretta helsevern Driv skolen eit systematisk arbeid for å fremje helse, miljø og tryggleik for elevane? (jfr. Oppl. 9a-4) Har skolen rutinar som sikrar elevdeltaking i planlegging og gjennomføringi det systematiske arbeidet for helse, miljø og tryggleik ved skolen? (jfr. Oppl Er skolen godkjent etter krava i denne forskrifta?

6 3. Fylkesrådmannen sine HMS-mål Mål- og resultatstyring er eit viktig styringssystem i fylket. Fylkesrådmannen har fastsett seks resultatmål for heile verksemda på HMS-området. Måla og tilbakemeldingane frå driftseiningane går fram nedanfor. l 1 HMS-mål 1 Utviklingssamtalar Alle tilsette i driftseininga skal ha ein årleg medarbeidar-/utviklings-samtale, jf. fylkeskommunens Rettleiar for medarbeidar- og utviklings-samtalar. HMS-årsrapporten for 2010 viser at 81 % av alle tilsette har gjennomført medarbeidarsamtale siste året. Det er framleis avdekker sektorvise variasjonar i kva grad dette viktige verktøyet for dialog mellom leiar og medarbeidar blir nytta. Prosentandel av tilsette som har gjennomført medarbeidarsamtale prosent Fellestenesta Alle har fått tilbud om gjennomføring av slik samtale, men vi har så små / oversiktlige seksjoner at behovet dekkes i de mange daglige kontaktene. Kultur for å diskutere HMS-spørsmål fortløpende og tette avvik så snart det er praktisk Sykkylven vgs Medarbeidarsamtalane blir gjennomført i mars. Det er tilsett nye medarbeidarar i aug/sept. Det er derfor ikkje gjennomført medarbeidarsamtalar med dei nytilsette. Tannhelsetenesta De fire medarbeiderne som ikke har hatt medarbeidersamtale, er nytilsette som kom i siste halvdel av året. Elles er krav sett til introduksjon av nytilsette følgt. 6

7 HMS-mål 2 Systematisk HMS-arbeid Det systematiske HMS-arbeidet i driftseininga skal inngå i ein fast årleg syklus, der hovudaktivitetane - arbeidsmiljøkartlegging/vernerunde/ risikovurdering - utarbeiding av handlingsplan og avviksbehandling - revisjon av driftseininga si HMSarbeidsbok - HMS-årsrapportering skal behandlast i arbeidsmiljøutvalet (AMU)/ samarbeidsutvalet (SAMU) Verksemder som har oppfylt HMS-mål Ja Nei HMS-rapporten viser at 69% av verksemdene har oppfylt målet om systematisk HMSarbeid for si driftseining. Det er likevel framleis 31% som rapporterer at dette målet ikkje er oppfylt Haram vgs Vi vil ta ein grundigare gjennomgang av HMS-arbeidsboka i 2011 UPA-skolen Det står igjen å lage eiga arbeidsbok RN-avdelinga: Arbeidsmiljøkartlegging psykososialt utføres i feb/mars, Vernerunde tas i september. Avvik blir tatt opp umiddelbart og funnet en løsning Tannhelsetenesta: Mangler revisjon av driftseininga si HMSarbeidsbok. Vernerunde, handlingsplan og avviksplan er i orden 7

8 HMS-mål 3 Verneombod leiar samhandling Tid til verneombodsarbeid skal avtalast mellom leiar og verneombod i den enkelte driftseining med utgangspunkt i ei avklaring av verneombodets rolle og deltaking i hovudaktivitetane i driftseiningas HMS-årssyklus. Verneombodsaktivitetane dette utløysar skal vere synleggjort i ein HMS-aktivitetskalender og lagt inn i verneombodet sin arbeidsplan. Verksemder som har oppfylt HMS-mål Ja Nei Det store fleirtalet av verksemdene (77%) har fått på plass eit godt samarbeid med verneombod-tenesta. Det er likevel eit spørmsål om vi kan vere nøgde med at 23% framleis ikkje kan rapportere om at verneombodtenesta er tilfredstillande gjennomført. Kulturavdelinga: Det er ikkje gjort konkret avtale med verneombod om tidsressursen knytt til verneombod-aktivitetane. Vi nyttar ikkje arbeidsplan. Verneombod nyttar den tid som er naudsynt til aktivitetane Volda vgs: Skulen arbeider etter HMS årshjulet. Det er ikkje fast møtetid for AMU, eller fast tid for vernetenestearbeid. Hovudverneombodet på skulen er ITansvarleg og har ikkje undervisning, og kan delta i møte, vernerundar og andre verneaktivitetar etter avtale og behov HMS-mål 4 Risikovurderingar Driftseininga skal årleg gjennomføre risikovurdering med fokus på rutinar, kunnskap og haldningar i risikofylte arbeidsmiljø, for å førebygge helseskader og miljøforstyrring. Verksemder som har oppfylt HMS-mål Ja Nei Det er framleis under 60% som fortsatt ikkje har fått på plass årlige risikovurderingar. Det blir sett i gang eit arbeid med ein sentral verktøykasse for risikovurderingar. Risikovurdering blir ein sentral del av HMS-opplæringa i v 8

9 Kristiansund vgs: Gjennomført risikovurdering for utstyr og maskiner. Ikke gjennomført risikovurdering i forhold til sannsynlighet og konsekvens Volda vgs: Volda vgs er lavrisikobedrift. ROS-analyser gjennomført i samband med ombyggingsprosessen på øvre bygget. Einge rutinar for kjemikaliearbeid i realfagavdelinga. Borgund vgs: Skolen har gjennomført risikovurdering ved bruk av farlege maskinar i samband med at elevtalet i gruppene er auka frå 12 til 15 elevar utan at lærarressursen auka. Resultatet av denne risikovurderinga syner klart at risikoen aukar ved auke i elevtalet. HMS-mål 5 Sjukefråver Driftseininga skal jobbe systematisk med førebygging og oppfølging av sjukefråver i samsvar med ny IA-avtale og HMS-retningslinje 02 Førebygging og oppfølging av sjukefråver. Dette inneber at oppfølgingsplanar skal utarbeidast av arbeidsgivar i samarbeid med arbeidstakar seinast etter 4 veker. Verksemder som har oppfylt HMS-mål Ja Nei Oppfølging av sjukefråver er i god gjenge ved dei aller fleste verksemdene i fylkeskommunen. 92% av verksemdene melder at dette målet er oppfylt. Skole: Vi har utarbeidet oppfølgingsplaner, men det har vært senere enn etter fire uker Romsdal vgs: Oppfølging av sjukmeldte har vore etter 6 veker i samarbeid med NAV og kravet om 4 veker er ikkje implementert i rapporteringsåret. Desse rutinene vil bli endra i tråd med ny IA avtale og HMSretningslinene. 9

10 HMS-mål 6 Miljøfyrtårn-verksemd Kvar driftseining skal tilpasse sine interne rutinar slik at krava til Miljøfyrtårnverksemd er oppfylte Verksemder som har oppfyt HMS-mål Ja Nei Vi ser at dei fleste verksemdene (69%) har fått på plass rutinar som sikrar at krava til Miljøfyrtårn-verksemd er oppfylt. Berre ei verksemd rapporterte at dette målet ikkje var nådd. Det er framleis 11 verksemder (28%) som ikkje er Mijøfyrtårnsertifisert. Er ikkje MFsertifisert Gjermundnes vgs: Tunge hindringar i å verte godkjent har vore manglande universell utforming og klimaanlegg på A-bygget. Dette er i ferd med å få si løysing i Fellestenesta: RIR har fortsatt ikke på plass innveiing av de ulike avfallsfraksjonene. Det betyr at vi betaler for volum på innsamlingsutstyret og ikke etter avfallsmengde. Har vært lovet i flere år. 10

11 4. AVVIKSDELEN AV HMS-ÅRSRAPPORTEN Av omsyn til betre å kunne følgje opp HMS-årsrapportane, både i den enkelte driftseining og på fylkesnivået, skal ei kortfatta framstilling av kva årsaka til avviket er, og kva lov/forskrift/retningslinje det er avvik frå, takast med i rapporten. Rapportmalen skil mellom avvik driftseininga handterar sjølv og avvik som kompetansemessig må vurderast av fylkesnivået og/eller krev tilførsel av midlar ut over det driftseininga sjølv kan handtere. Avvik som inneber umiddelbar fare for liv eller helse, og som krev strakstiltak, må som før gå fram eksplisitt av rapporten. Sjølv om avvik (pga. kostnadar/kompetanse) blir rapportert til fylkesnivået, har driftseininga ansvar for tryggleiksvurdering og risikoreduserande tiltak (jf. AML c/e) i høve det rapporterte avviket inntil det er lukka. Det er berre avvik som ikkje er lukka per som skal rapporterast i HMS-årsrapporten. Sjølv om avvik (pga. kostnadar/kompetanse) blir rapportert til fylkesnivået, har driftseininga ansvar for tryggleiksvurdering og risikoreduserande tiltak (jf. AML c/e) i høve det rapporterte avviket inntil det er lukka. HMS-årsrapportane frå driftseiningane utgjer eit viktig kunnskapsgrunnlag for prioritering og fordeling av vedlikehalds- og opprustingsmidlar. Midlane blir forvalta av fylkesrådmannen gjennom "Styringsgruppa for vedlikehalds- og opprustingstiltak". Arbeidsmiljøfaktorane som inngår i HMS-rapporteringa Fysisk arbeidsmiljø Inneklima Belysning Støy Universell utforming/ tilgjenge for funksjonshemma Reinhald/orden Kjemisk helsefare Maskiner/utstyr Ergonomi Helse Brann Elektriske anlegg Ytre miljø Andre risikofaktorar Psykososialt arbeidsmiljø Luftvolum, temperatur, trekk, støv/røyk/lukt, ventilasjon, luftfuktigheit m.v. Rombelysning, arbeidsplassbelysning, dagslys, solskjerming, blending/refleksar m.v. Støy frå maskiner/arbeidsprosessar, ventilasjonsanlegg m.v Bevegelse (nivåforskjellar, underlag, opne/lukke dører, tilpassa rekke- og siktehøgde), orientering (fagebruk/kontrastar, materialbruk, lystilhøve, ledelinjer/markeringar), miljø (allergene plantar og lignende) Generelt reinhald, tilgjenge for funksjonshemma, frie golvflater, lagringstilhøve, rømmingsvegar m.v. Elektronisk stoffkartotek, kjemikaliebehandling, risikovurdering, verneutstyr m.v. Verneutstyr, verneinnretningar/naudstopp, opplæringsrutinar/bruksløyve m.v. Utforming av arbeidsplassar, kontorstorleik, arbeidsstilling, muskelbelastning m.v. Arbeidsulykker, sjukefråvær, yrkessjukdom m.v. brannsikring, brann- og eksplosjonsfarlege varer, øvingar/opplæring m.v. høgspentanlegg, sikring, tilsyn, vedlikehald/utbetring elektrisk utstyr utslepp, avfallshandtering/-reduksjon, ENØK m.v. Event. tilhøve ikkje omfatta av andre faktorar Organisatorisk arbeidsmiljø, samarbeid, kommunikasjon, konfliktar, mobbing m.v. Rapporterte avvik dei vidaregåande skolane Diagram 1-3 illustrerer omfang, kva type avvik som blir meldte til fylkesnivået og kva skolar som er omfatta. (Alle skolar med unntak av Haram VGS har levert HMS-årsrapport innan fristen.) Diagramma omfattar avvik som kompetansemessig må vurderast av fylkesnivået og/eller krev tilførsel av midlar ut over det driftseininga sjølv kan handtere. (Avvik som skolen handterer sjølv, er ikkje en del av denne oversikten.) Det er ein markant nedgang i talet på rapporterte avvik knytt til arbeidsmiljøfaktorane. Summert for alle arbeidsmiljøfaktorane er det registrert 66 avvik i 2010 mot 89 i 2009 (26 % reduksjon). For 10 av dei 14 arbeidsmiljøfaktorane registrerer vi færre meldte avvik. Faktorane kjemisk helsefare og helse har ein liten auke i talet på avvik. 11

12 Diagram 2 viser at avvika i stor grad framleis gjeld inneklima. Sjølv om det er to skolar færre enn i 2009 som melder om inneklimaavvik, rapporterer 14 av skolane avvik på denne faktoren. Gjengangarar her er manglande eller dårlege ventilasjonsanlegg/varmestyring. Det er også eit par skolar som rapporterer om vasslekkasjar og tilfelle av råteskader. Vi legg merke til at avvika både gjeld eldre og nye bygg. Avvik knytt til faktoren belysning (4 skolar) handlar i stor grad om mangelfull solavskjerming. Det er ein merkbar reduksjon i skolar som rapporterer støyproblematikk. Avvika (7 skolar) gjeld støy frå ventilasjonsanlegg og vifter, og lydgjennomgang mellom klasserom. 9 skolar (same tal som i 2009) rapporterer om mangelfull tilgjenge for funksjonshemma, m.a. behov for heis og manglande rømingsvegar, under faktoren universell utforming. Den nye antidiskrimineringslova som tok til å gjelde frå 2009 kan gi fleire bygningstekniske utfordringar i tida som kjem. Talet på avvik knytt til ergonomi (2 skolar) og reinhald/orden (2 skolar) er meir enn halvert sidan På arbeidsmiljøfaktoren helse gjeld avvika (3 skolar) indikasjonar på helsemessige konsekvensar av andre rapporterte avvik (m.a. inneklima). 8 skolar melder avvik i høve brannsikring, knytt m.a. til pålegg etter gjennomførte branntilsyn som har påvist t.d. mangelfull brannteknisk dokumentasjon, manglar ved brannvarslingsanlegg/- rutinar og rømmingsvegar. Avvika som gjeld elektriske anlegg (5 skolar) heng dels saman med eldre bygningsmasse med elektriske anlegg som bør fornyast. Ingen skolar rapporterer i 2010 avvik i høve maskiner/utstyr, t.d. uskjerma roterande maskinar i verkstad, som i tidlegare rapportar har vore ein gjengangar. Dette heng m.a. saman med satsinga tidlegare år på kartlegging, risikovurdering og fornying av maskinparken som nyttast i undervisninga på yrkesfaglege utdanningsprogram. 4 skolar melder avvik knytt til faktoren kjemisk helsefare (t.d. for dårleg avsug i undervisningsrom der kjemikaliar er i bruk). På faktoren ytre miljø (4 skolar) er det meldt avvik knytt til m.a. utilfredsstillande avfallshandtering. Talet skolar som rapporterar avvik knytt til kategorien andre risikofaktorar (4 skolar) er halvert frå Avvika gjeld t.d. farlege parkeringstilhøve og risikofylkte arbeidsoprasjonar. 12

13 D i a g r a m 3 v i s e r a t 7 s k o l a r (5 i 2009) ikkje melder avvik til fylkesnivået i Dette gjeld Ålesund VGS, Surnadal VGS, Sunndal VGS, Spjelkavik VGS, Fannefjord VGS, Fagskolen i Ålesund og UPA (Haram VGS har ikkje levert rapport). Romsdal VGS rapporterar avvik på 12 av 14 arbeidsmiljøfaktorar og er den skolen som har dei langt fleste avvika. Borgund VGS har avvik på 6 av faktorane, mens Rauma VGS, Molde VGS, Kristiansund VGS, Gjermundnes VGS og Fagerlia VGS alle rapporterar avvik på 5 av faktorane. Kva avvika gjeld går fram av vedlagte oversikt. Rapporterte avvik tannhelsedistrikta 2 av 5 tannhelsedistrikt rapporterer avvik. For Molde tannhelsedistrikt gjeld avviket dårlege ventilasjonsanlegg på tannklinikkane i Aukra, Elnesvågen og Eide. Søre Sunnmøre tannhelsedistrikt rapporterar at klinikkane i Ulsteinvik og Hareid ikkje har automatiske døropning for rullestolbrukarar. Tannklinikkane har tilhald i leigd bygningsmasse av varierande standard. (Samla HMSårsrapport for tannhelsesektoren blir behandla i samarbeidsutvalet for sektoren i april.) Rapporterte avvik sentraladministrasjonen I sentraladministrasjonen er det frå utdanningsavdelinga og kulturavdelinga rapportert avvik i høve inneklimaproblematikk. Støyproblem frå ventilasjonsanlegger meldt frå fylkesrevisjonen. Kulturavdelinga rapporterer avvik knytt til manglande universell utforming. (Samla HMS-årsrapport for sentraladministrasjonen blir behandla i arbeidsmiljøutvalet for sektoren i april.) 13

14 5. Sjukefråver og andre HMS-indikatorar Kvar driftseining skal registrere og rapportere sjukefråvær, skademeldingar og andre sentrale indikatorar på arbeidsmiljøet. Oppfølging av skader og sjukefråvær er eit viktig ledd i det systematiske HMS-arbeidet. Målet er å klargjere leiaransvaret, avdekke risikofaktorar i arbeidsmiljøet, førebygge personskade og ved behov gi informasjon til eksterne organ som Arbeidstilsyn og NAV. Nøkkeltal tilsette og alder Skader, attføring og tidlegpensjonering Totalt er det registrert 15 arbeidsulykker i Dette er ein klar nedgang frå nivået i 2009, og skuldast langt færre skader blant tannhelsepersonalet. Dei 5 registrerte skadane i tannhelsesektoren (46 i 2009) gjeld stikkskadar (sprøyte, nål o. l.). Ingen av skadane i tannhelsesektoren var så alvorlege at dei førte til fråvær eller sjukemelding. 5 skolar rapporterar 10 arbeidsulykker, mot 9 skolar og 19 ulykker i Det er ikkje registrert arbeidsulykke i sentraladministrasjonen siste året. Talet på tilsette som har gått over på attføring/rehabiliteringspengar er stabilt, mens tilfelle av tilsette som har gått over på tidsavgrensa uførestønad eller uførepensjon har gått noko ned. Frå 1.mars 2010 er det innført ny stønad (arbeidsavklaringsperngar) som erstattar attføringspengar, rehabiliteringspengar og tidsavgrensa uførestønad. I våre oppdaterte retningslinjer for oppfølging av sjukmeldte arbeidstakarar er den enkelte leiar og arbeidstakar, gjennom dialog, ansvarleggjort i høve å avdekke arbeidsrelatert fråvær og tiltak for å legge til rette arbeidet. 14

15 Talet på tilsette som er blitt førtidspensjonert er økt med 10 frå nivået føregåande år. Fylkeskommunen har ein relativt høg gjennomsnittsalder på dei tilsette (50 år). Tilsette i aldersgruppa over 60 år utgjer rundt 477 årsverk, eller 22,5 % av alle årsverk i fylkeskommunen. Fig. 7 Oversikt over HMS-indikatorar, alle driftseiningar (reelle tal) Reduksjon i sjukefråveret sektorvise variasjonar I 2010 ligg fråveret på 5,4 %, ein nedgang frå 6,2 % i Den samla nedgangen i sjukefråveret i 2010 skuldast i stor grad at sjukefråveret i utdanningssektoren gjekk ned frå 6 % til 5,2 %. For sentraladministrasjonen ser vi ein reduksjon i fråveret, frå 5,7 % til 5,6 %. Som fig. 9 illustrerar, er fråværet på høgast i tannhelsesektoren i 2010 (8,3 %). Over tid ser vi at tannhelsetenesta har det største fråveret av sektorane. Kvinnene har framleis større sjukefråver enn menn, men i 2010 registrerte vi ein sterk nedgang i sjukefråveret blant kvinnene på over 1 prosentpoeng (frå 7,5% til 6,4 Sjukefråveret i heile Norge har gått monaleg ned m.a. som ein koonsekvens av at den vanlege influensa-perioden tidlig i 2010 uteblei. Dette heng også saman med svineinfluensa-epidemien som pregea sjukefråveret i Det er viktig å kanalisere innsatsen for å redusere sjukefråværet gjennom det etablerte og systematiske HMS-arbeidet. Avgjerande er leiarfokus på sjukefråværet og kvalitetssikring av dei rutinane og metodane som er utvikla er kjente og blir brukte av leiarane på alle nivå. Aktivt arbeid for å få ned sjukefråværet må skje lokalt og vere forankra i dialogen mellom leiar og medarbeidar. 15

16 Fig. 8 Utviklinga i sjukefråveret , samla og fordelt på kjønn 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0, Menn 3,4 3,4 4,2 4,0 3,8 4,0 3,3 4,7 3,6 4,0 5,0 4,3 4,3 4,8 4,3 Kvinner 6,7 6,8 7,4 7,6 7,5 7,9 7,5 8,0 7,3 6,9 7,2 7,2 7,9 7,5 6,4 Heile fk 5,5 5,6 6,3 6,4 5,8 6,1 5,4 6,3 5,7 5,4 6,1 5,9 6,1 6,2 5,5 Fig. 9 Utviklinga i sjukefråveret Sektornivå Skolane 4,7 5,11 4,9 5,8 5,8 5,2 6 5,9 5,8 6 5,2 Sentraladm 6,4 5,56 4,8 5,5 3,8 6,7 6 5,1 6,7 5,7 5,6 Tannklinikkane 8,1 8,05 8,8 9 7,4 6,4 7,4 6,6 8,7 8,8 8,3 Høgt langtidsfråver Langtidsfråveret (over 40 dagar), jfr. fig. 10 på neste side, har hatt ein nedgang til 3,4% Korttidsfråveret (inntil 10 dagar) har hatt ein liten nedgang frå 1,1 % i 2009 til 1,0% i Over tid er auken i langtidsfråveret markant. Her skil vi oss ikkje frå kommunesektoren elles. Det er også eit utviklingstrekk at korttidsfråveret har gått ned etter I 2002 vart sjukehusa skilt ut frå fylkeskommunen, tala etter dette tidspunktet er ikkje direkte samanliknbare, men trenden over tid med aukande langtidsfråver er uansett den same. 16

17 0,8 0,6 2,0 2 4,2 3,5 4,9 6,3 5,9 6,4 5,6 6,2 7 6,3 6 5,3 5,8 5,4 5,7 4,6 6,1 6,2 5,5 7,2 7,6 6,9 7,2 8,5 9,9 9,5 13,2 11,9 10,8 13,8 12,4 10,9 11,5 19,7 Fig.10 Utviklinga i sjukefråveret etter fråværsintervall (prosent). Alle driftseiningar (fylkeskom munalt tilsette). 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 1-3d 4-10d 11-40d ov 40d 0,50 0,00 Sjukefråveret fordelt på stillingsgrupper I 2010 er det i fylkeskommunen om lag 1310 lærarårsverk og 810 årsverk knytt til tannhelse, administrasjon/utvikling og drift. Lærarar har tradisjonelt hatt lågast fråvær blant arbeidstakargruppene. Driftspersonalet har størst fråver i skolane i I tannhelsetenesta har leiarnivået hatt høgast sjukefråver, men vi ser ein tydelig reduksjon i denne stillingskategiorien. Sjukefråveret i sentraladministrasjonen er høgast i sekretærsjiktet. Fig.11 Sjukefråver 2008og 2010 etter stillingskategori (prosent). 25 Sentraladm. Tannhelse Skolane

18 Fråversprosent Sjukefråveret etter alder Figur 12 illustrerar sjukefråværet i sektorane fordelt på ulike aldersintervall. På skolane er fråveret litt stigande med alder. Normalt har tilsette i sektoren over 60 år har eit markert høgare fråver enn sine yngre kollegar. I år ser vi ei endring i fråversprosent fordelt på alderintervaller der sadm har høgast sykefravær i aldergruppen årog tannhelse har høgast sjukefråver i aldergruppa år. Trenden viser likevel at fråveret blir høgare med alder. Fig.12 Sjukefråver 2010 etter alder og sektor (prosent) år år år år 60 år og over Sentraladministrasjonen 7,8 4,8 4,4 6,5 5,9 Tannhelsesektoren 9,4 7,4 12,8 5,4 9,1 Vidaregåande skolar 3,7 4,4 4,5 5,5 6,6 Fylkeskommunen 5,3 4,7 4,9 5,5 6,8 18

19 6 Rapport frå Arbeidstilsynet Hausten 2010 gjennomførte Arbeidstilsynet eit tilsyn i sentraladministrasjonen. Dei viktigaste systemrelaterte tilbakemeldingane etter tilsynet var: 1. Etter Arbeidstilsynets oppfatning har fylkeskommunen eit godt dekkjande system for HMS, men at praktiseringa ikkje står i forhold til systemets omfang 2. Dels manglar handlingsplanar, det vil seie at forhold ikkje blir lukka eller dokumentert lukka. Spor av systematisk og løpande avviksrapportering- og handtering manglar 3. Vanskeleg å sjå samanheng mellom arbeidsbok og kartlegging, eller arbeidsboka manglar i ei hensiktsmessig form 4. Det blir reist spørsmål om kor vidt kompleksiteten i systemet kan bli eit hinder for å oppnå best mogleg HMS-standard 5. På bakgrunn av besøk i utvalte tilsynsobjekt (kulturavdelinga, utdanningsavdelinga og Molde vgs) er det funne avvik mellom HMS-systemets skildringar og det som ser ut til å vere etablert praksis 6. Det overordna inntrykket av fylkeskommunens HMS-arbeid er at det til dels blir gjennomført som pliktløp og at lokale tilpassingar som nedprioriterar omfanget av HMS-arbeidet får lov å utvikle seg Dette blir viktige innspel å ta med vidare i Det er lagt opp til eit prosjekt for ei forenkling av HMS-systemet, og eit meir web-basert system som betre sikrar innsyn og læringseffektar i systemet. Det er også eit mål å få til ei avvikshandtering som er meir integrert i saksbehandlingsrutinane og det elektroniske sak/arkivsystemet. 19