Detaljregulering for Eiabakken i Ølen ROS-analyse

Detaljregulering for Eiabakken i Ølen ROS-analyse ROS-analysen bygger på Akseptkriterium og metode for ROS-analysar - Til bruk ved arealplanlegging i Vindafjord kommune. ROS-analysen byrjar med å avdekke farar innanfor planområdet samt farar i omgivnadane som kan ha verknad for planområdet og vice versa. Identifikasjon av farar og uønska hendingar er ein svært viktig del av prosessen. Det som ikkje blir identifisert som fare, blir heller aldri risikovurdert. Med uønska hendingar forstår me hendingar som kan representere ein fare for: Menneske; liv og helse Miljø Materielle/økonomiske verdiar Tabell 1 viser dei farar som er vurdert å kunne influere på gjeldande planområde. Dei fareområda som er funne aktuelle for planområdet, er avmerka med gult og må vurderast nærare i høve til sannsyn og konsekvens. Desse er gitt nummer i tabellen som seinare er å finne igjen i risikomatrisa. Fareidentifikasjon - detaljregulering for brann- og ambulansestasjon og legesenter, Ølen Naturfarar: Aktuelt Menneske- og Aktuelt verksemdsbaserte farar: 1. Ekstrem nedbør / flaum, erosjon / 5. Lagring og bruk av giftige, vassinntrenging Ja eksplosive eller brennbare Ja gassar/væsker Stormflo / springflo / Havnivåstiging 6. Transport av farleg gods Ja Skog-, lyng- og grasbrann 7. Storbrann Ja Skred: Sårbare objekt o 2.Jord-, flaum- og Ja o Natur kvikkleireskred o Kulturminne o Snøskred/sørpeskred o 8. Branno Steinsprang /ambulansestasjon Ja o Fjellskred og o 9. Transportåre Ja o Flodbølgje o Drikkevatn o Avløp 3. Sterk vind storm/orkan Ja Innsatstid og kapasitet for naudetatane, jf sårbart objekt Ja 4. Radonstråling Ja 10. Samlokaliseringsproblem Ja og nei Ulukker med transportmiddel: o 11. trafikkulukker Ja o Skipshavari o Fartøy til kai 12. Støy Ja Stråling frå kraftliner m.m. Forureining i grunnen Kriminalitet, sabotasje og terror, Ja jf pkt 10

Vurdere sannsyn Estimering av sannsyn skal ta utgangspunkt i moglege årsaker til dei uønskte hendingane og med kva frekvens dei kan ventast å opptre. Denne vurderinga må bygge på kjennskap til lokale forhold, erfaringar, historiske data, statistikk og annan relevant informasjon. Sannsynet for at ei hending skal inntreffe er ofte påverka av ein kombinasjon av ulike årsaker, eller årsakskjeder. Det vil også kunne vere hendingar som ikkje egnar seg for sannsynsgradering. For slike hendingar er det konsekvensane som må leggast il grunn. Grenseverdiar for frekvens vert kategorisert slik (jf Akseptkriterium, Vindafjord kommune): Grenseverdiar for sannsyn Sannsyn Vekt Frekvens Særs sannsynleg 5 Ei hending pr år eller oftare Mykje sannsynleg 4 Ei hending pr 1-10 år Sannsynleg 3 Ei hending pr 10-100 år Mindre sannsynleg 2 Ei hending pr 100-1000 år Lite sannsynleg 1 Mindre enn ei hending pr 1000 år Vurdere konsekvens Definisjon: Mogleg verknad av ei hending. Etter at årsaker og sannsyn er vurdert, må det vurderast kva konsekvensar ei hending kan få. Estimering av konsekvensar skal gjerast for følgjande tema: Liv og helse Miljø Materielle verdiar Metoden går vidare ut på å skildre konsekvensar for dei utvalde uønskte hendingane. Grenseverdiane for konsekvensar er sett opp i tabellen under. Grenseverdiar for konsekvens Konsekvens Vekt Liv og helse Miljø Materielle verdiar Ufarleg 1 Ingen eller små personskadar. Ingen eller ubetydeleg Skadar for inntil Ein viss fare 2 Mindre skader som treng medisinsk handsaming, ev kortare sjukefråver. Alvorleg 3 Inntil 5 alvorlege personskadar, eller mange mindre personskadar, men med sjukefråver. Vesentlege helseplager og ubehag. Kritisk 4 Inntil 4 døde, eller fare for inntil 10 alvorleg skadde. Katastrofalt 5 Meir enn 4 døde eller 10 alvorleg skadde. skade. Mindre skadar som naturen sjølv utbetrar på kort tid. Store skadar på ytre miljø, men som vil utbetrast på sikt. Omfattande og langvarige miljøskadar som krev større tiltak Omfattande og uopprettelege 50.000 kr. Skadar mellom 50.000 1.000.000 kr. Skadar mellom 1 20 mill kr. Skadar mellom 20-100 mill kr. Skadar for meir enn 100 mill kr.

miljøskadar. Konsekvens Risikomatrise for liv og helse Ufarleg Ei viss Alvorleg Kritisk Katastrofalt fare Sannsyn Særs sannsynleg 5 Mykje sannsynleg 4 Vekt 1 2 3 4 5 Sannsynleg 3 Fare nr 1,3,12 Mindre sannsynleg 2 Fare nr 10 Fare nr 5,6,7,8,9,11 Fare nr 2 Lite sannsynleg 1 Fare nr 4 Konsekvens Risikomatrise for miljø og materielle verdiar Ufarleg Ei viss fare Alvorleg Kritisk Katastrofalt Sannsyn Vekt 1 2 3 4 5 Særs sannsynleg 5 Mykje sannsynleg 4 11 Sannsynleg 3 4 1, 12 3 Mindre sannsynleg 2 5 2,6,7,8,9 Lite sannsynleg 1 10 Fare nr 1. Ekstrem nedbør, flaum, erosjon, vassinntrenging Byggteknisk forskrift (TEK 10), kap 7 omfattar krav om sikkerheit mot naturpåkjenningar, mellom anna sikkerheit mot flaum, stormflo og skred. 7-1 omhandlar generelle krav om sikkerheit mot naturpåkjenningar. Desse krava er heimla i Plan og bygningslova 28-1 og 29-5. Sannsynligheita for skadeflaum er generelt aukande, men konsekvensane er ikkje dramatiske.

Den vanligaste årsaka til flaum er rask snøsmelting og regn. Store nedbørsmengder i form av regn kombinert med snøsmelting kan gi ekstremflaum. Nokon stadar kan det likevel oppstå store problem under ekstremt kraftig regnvêr på kort tid. Avløpssystemet kan få problem med å ta unna, kummer tettast til og vatnet kan grave ut vegar. Ein kan rekne med at nedbøren vil auke med opptil 20 % dei neste 100 år, mest om hausten, og at nedbøren blir meir ekstrem, ifølge klimaforskinga. Dette vil føre til at lokalitet, frekvens og intensitet endrast. Bustader som me byggjer i dag må kunne overleve i minst 60 år. Nye offentlege bygg og andre såkalla monumentalbygg skal ha ei levetid på minst 120 år (norsk standard 3424). Det betyr at byggmasse og infrastruktur må kunne tole eit nokså ulikt klima frå i dag. Inngrep som endrar dreneringstilhøva i og mellom nedbørsfelt vil kunne føre til auka fare for flaum, erosjon og masseflytting. Slike inngrep kan vere anlegg av kulvertar, bruer, bekkelukking, tetting av flater (asfaltering), bygging av vegar og drenering. NVE seier i sine retningsliner at Klimaendringane gir grunn til å vere meir på vakt mot flaum, erosjon og skred. Hyppigare episodar med styrtregn vil for eksempel gi fleire og større flaumar grunna overvatn og flaumar i små vassdrag, og dermed moglegheit for meir erosjon og fleire flaumskred langs bratte, masseførande vassdrag (NVE 2011). NVE har utarbeida ei sjekkliste over tema som skal vurderast i samband med reguleringsplanarbeid. Desse tema er vurderte, men NVE har ikkje registrert flaumsoner i dette området. To mindre bekkedrag går gjennom planområdet, men ingen av desse representerar ei flaumfare. Dersom bekkane ved ekstrem nedbør skulle gå over sine bredder og ta på avvegar, kan dette gjere skade på materielle verdiar. Topografien gjer at det ikkje er overhengande fare for at dette skal skje, derfor vil det ikkje vere behov for tiltak utover normale krav til tekniske løysingar som tar høgde for ekstremnedbør. Men det vil vere behov for tilsyn av bekkeløp for å sjå til at løpet over tid ikkje blir tetta. Ekstrem nedbør i form av snø kan skape store problem på kort sikt. Innafor planområdet skal det tilretteleggast for viktige samfunnsfunksjonar som brann- og ambulansestasjon og legesenter. På slike stadar vil framkomst til ei kvar tid vere naudsynt. God brøyteberedskap vil såleis vere viktig. Erfaring frå 19. desember 2010 då det kom ned 1 meter snø i løpet av eit døgn, tilseier at beredskapen må vere betre. For å vere føre var, må ein sikre ein viss beredskap, og i tillegg ha tilgang til ekstra ressurser ved behov. Dette kan løysast, t.d. har mange gardbrukarar med private gardsvegar godt brøyteutstyr til traktor for bruk på sin private veg. Ved ekstremsituasjonar vil avtalar med nokre grunneigarar kunne vere avgjerande for å halde vegar opne. Førebyggande tiltak: Tilrettelegge og dimensjonere for ekstrem nedbør. Prioritere brøyting av vegar til brann- og ambulansestasjon og legesenter i situasjonar med ekstremver. Fare nr 2 Jord- og/eller kvikkleireskred Elve-, bekke- og breelvavsetningar dekker det meste av Ølen sentrum. Planområdet ligg under den marine grense, derfor er det sannsynleg at det finst marine avsetningar i grunnen. I samband med tidlegare planarbeid er det gjort fleire grunnboringar i Ølen ( Eiodalen, Ølen sentrum). Dei nyaste grunnboringar som er gjort i Ølen, vart utført i februar 2013. Då vart tre borepunkt undersøkt i sentrum. Desse grunnundersøkingane syner at massane hovudsakleg består av sandig, grusig materiale med stein ned til om lag 20 m djupne. Frå 20-22 m djupne

er det registrert eit lag med middels fast lagra materiale, beståande av leirig, siltig, sandig materiale. Labratorieanalysar syner at laget ikkje har ein kvikk bruddmekanisme. Konklusjonen er at grunnundersøkingane i Ølen sentrum ikkje har avdekt førekomst av kvikkleire. Ved grunnundersøkingar i Eiodalen blei fjell treft på høvesvis 8,5 m (pkt. 101) og 4,3 m (pkt. 102). Sonderingen i pkt. 101 viser hovudsakleg lause til middels faste massar i øvre 1 m av grunnen og med ein raskt aukande fasthet vidare i djupna, mens det i pkt. 102 er lagvis lause og middels faste massar ned til like over fjell. I arbeid med kommunedelplan for Ølen sentrum vart det gjort vurderingar med omsyn til sikkerheit i grunnen på bakgrunnen av den marine grensa. Desse vurderingane førte til at store deler av sentrum (det areal som inngjekk i kommunedelplanen) blei liggande innafor omsynssone fare. Planlagt areal for brann- og ambulansestasjon og legesenter låg ikkje innafor område som den gong blei vurdert. Erfaringar frå tidlegare byggeprosjekt har vist at Ølen har varierande byggegrunn. Kommunen har bygd omsorgssenter på nabotomta, og er kjent med at byggegrunnen der var dårleg. Det er djupe lag med lausmassar som til dels kan vere utan bereevne (lokalt dårleg stabilitet). Det er ikkje gjort vurderingar eller undersøkingar av området i sin heilskap. Areal ovanfor planområdet er jordbruksareal, i hovudsak fulldyrka. Det er grunn til å tru at det ikkje vil bli gjort djupe inngrep i grunnen i desse områda som vil skape dårleg områdestabilitet for regulert areal nedanfor, men dette veit ein ikkje sikkert. Førebyggande tiltak: På bakgrunn av desse erfaringane har ein i plankartet omsynssone fare på heile arealet og i føresegnene stilt krav om at området skal vere tilstrekkeleg sikra med omsyn til lokal stabilitet og områdestabilitet før det kan bli gitt løyve til nye tiltak. Fare nr 3. Sterk vind Sterk vind vil kunne førekomme som alle andre stadar langs vestlandskysten. Planområdet ligg skjerma for vind frå sør, men alle andre vindretningar vil merkast. Sterke vindar kan gjere skade på materielle verdiar. Det er ingen område som er særskilt utsett. Tiltak: ingen utover normale krav til byggkvalitet. Fare nr 4 Radonstråling Radonkonsentrasjon i inneluft skal ikkje overstige 200 Bq/m 2. I forskrift om tekniske krav til byggverk 13-5 blir det stilt krav til at bygningar skal prosjekteres og utføres med radonforebyggende tiltak slik at innstrømming av radon fra grunn begrenses. Førebyggande tiltak: Alle nye bygg skal byggast med radonsperre i grunnen. Fare nr 5 Lagring og bruk av giftige, eksplosive eller brennbare gassar/væsker Det vil førekomme lagring og bruk av farlege stoff. Det stillast særskilte krav til handtering av slike stoff, jf helse, miljø- og sikkerheitsarbeid. Når ein planlegg for nytt bygg vil ein kunne ta høgde for dei krav som blir stilt til handtering av slike stoff. Førebyggande tiltak: I byggeprosjektet planlegge slik at det blir sett av areal til lagring av slike stoff, og at naudsynt utstyr for bruk av desse er på plass (t.d. god ventilasjon) Skadeavgrensande tiltak: Nærleik til medisinsk hjelp dersom ulukke skjer, vil avgrense skade på liv og helse.

Fare nr 6 Transport av farleg gods Transport av farleg gods vil førekomme på E 134, som er sterkt trafikkert. Faren for ei ulukke er til stades. Strekninga dette gjeld gjennom sentrum, er oversiktleg med fartsgrense 50 km. Ei ulukke er vurdert som sannsynleg og konsekvensane kan bli alvorlege. Førebyggande tiltak: E 134 gjennom sentrum vil bli detaljregulert for miljøprioritert gjennomkøyring (MPG). Med dette følgjer redusert fartsgrense. På lang sikt vil E 134 bli lagt utanom sentrum. Skadeavgrensande tiltak: å ha utstyr så hurtig som mogleg på staden der ulukke skjer. At ein har kort avstand frå politi-, brann- og ambulansestasjon til området, er i dette tilfelle viktig. Fare nr 7 Storbrann Ei slik uønskt hending er det særs vanskeleg å fastsette sannsyn for. Hendinga er vurdert som mindre sannsynleg m.a. på bakgrunn av type bygg og grad av tettleik. Slike uønska hendingar som det eigentleg er vanskeleg å vurdere sannsyn av, går ein rett på vurderinga av konsekvensane av. Ein storbrann, enten i eller utanfor gjeldande planområde, vil kunne få alvorlege konsekvensar særskilt for liv og helse. Sentral plassering av brannstasjonen samt gode kommunikasjonar, vil vere avgjerande. Førebyggande tiltak: halde opne branngater som gjer det mogleg å hindre at ein brann spreiar seg. Skadeavgrensande tiltak: Halde alternative tilkomstvegar i området opne for utrykkingskøyretøy. Fare nr 8 og 9 Sårbare objekt Brann- og ambulansestasjonen og legesenteret vil vere eit sårbart objekt. E 134 ligg utanfor planområdet, men vil i gitte situasjonar også kunne vere eit sårbart objekt. Ei uønska hending som skulle sette brann- og ambulansestasjon eller legesenter ut av spel kan få alvorlege konsekvensar. T.d. vil eit straumbrot over lang tid skape problem. Ei stor trafikkulukke som stenger vegen i lang tid, kan få konsekvensar, men ikkje alvorlege, då det finst omkøyringsveg i området. I slike tilfelle vil også innsatstid og kapasitet for naudetatane vere av betyding. Førebyggande tiltak: redusert fart på vegen og tydeleg skilje mellom mjuke trafikantar og bilistar. Skadeavgrensande tiltak: - Tilgang til straumaggregat. - Halde alternative tilkomstvegar opne for køyring med utrykkingskøyretøy. Fare nr 10 Samlokaliseringsproblem Samlokalisering er funne å vere eit gode. Det er derfor ein planlegg for å ha desse funksjonane på same stad. Det vil likevel vere slik at dersom ei uønska hending skulle sette alt ut av spel på same tid, vil samlokalisering vere eit problem. Når ein likevel planlegg for samlokalisering, er det fordi sannsynlegheita for at noko slikt skal skje er minimal. Konsekvensane vil derimot kunne bli store.

Dersom ein skulle bli utsett for dramatiske hendingar som kriminalitet eller sabotasje, ville heile anlegget bli sett ut av spel. Førebyggande tiltak: - trene fagpersonell på katastrofar, utarbeide rutinar for handtering av hendingar som ikkje er føreseielege. Fare nr 11 Trafikkulukke E 134 er sterkt trafikkert. Planen legg til rette for utkøyring/kryss til europavegen. Tilkomstvegen er for utrykkingskøyretøy, vanleg biltrafikk til og frå legesenter, bustadar og gardsbruk knytte til denne vegen, samt mjuke trafikantar. Førebyggande tiltak: Planen legg opp til eit tydleg skille mellom mjuke og harde trafikantar. På E 134 vil det på sikt bli nedsett fartsgrense som følgje av miljøprioritert gjennomkøyring, til og med dette krysset. Skadeavgrensande tiltak: Dersom ulukke først skjer vil nærleik til ambulanse og legesenter kunne vere skadeavgrensande. Fare nr 12 Støy Tiltaket vil generere meir trafikk i området og støy frå denne vil påverke bustadar som grensar opp til planområdet. Støyberekningar langs E 134 viser at auka trafikkmengd vil auke støybelastninga med opptil 1 db. Dersom ein reduserar fartsgrensa frå 50 km/t til 30 km/t vil støybelastninga bli redusert med i overkant av 1 db. Støybelastninga endrast med andre ord marginalt. Ei støybelastning ved fartsreduksjon til 40 km/t er også vurdert som marginal, då 1 db i praksis ikkje er særleg merkbar. Gjennomføringa av planen vil generere noko meir støy i planområdet. Brann- og/eller ambulanseutrykking vil sporadisk skape støy. Den daglege trafikken til og frå legesenteret vil gjere det same, om enn ikkje i eit så stort omfang som trafikken på E 134. Helikopterlanding er ikkje venta vil skje ofte, støy i samband med dette vil vere svært sporadisk. Det er ikkje gjort støyberekningar for trafikken i planområdet. Ein har vurdert denne støy som marginal i høve til den støybelastninga som E 134 representerar. Bustaden som ligg vest for planlagt kryss med E 134 ligg i gul støysone for E 134, og vil få ei ytterlegare støybelastning frå kommunal veg. Det er i føresegnene stilt krav om at støyskjermande tiltak må vurderast i byggeplansaka. I framtida vil E 134 bli lagt om og på dagens E 134 vil fartsgrensa bli sett ned. Førebyggande tiltak: Planen legg opp til kort og rask utkøyring frå stasjon til E 134. Likeeins er areal til mogleg helikopterlandingsplass sett av lengst mogleg vekk frå busetnad og omsorgssenter. Skadeavgrensande tiltak: Støyskjermande tiltak vurderast i byggesaka. Vindafjord kommune, 08.11.13 Justert, Vindafjord kommune, 21.05.14 Ingrid Johannessen