SAKSFRAMLEGG Sakshandsamar: Torbjørn Hasund Arkivsaksnr.: 06/1301 Arkiv: S10 SOGNEKRAFT AS-132 KV KRAFTOVERFØRING FRÅ FJÆRLANDSFJORDEN TIL GRINDSDALEN. HØYRING AV TILLEGGSUTGREIING * INNSTILLING: Kommunestyre viser til vedtak i sak 68/06, møte 14.12.06, og rår til at det vert gjeve konsesjon for den omsøkte 132 kv leidning for å transportere ut framtidig kraftproduksjon i Fjærland på fylgjande vilkår: For trafostasjon i Lidal vert det sett krav om reguleringsplan. Planen skal utarbeidast i to alternativ; eit med plassering av trafo ved sjøen på omsøkt stad, og eit som viser alternativ plassering vekk frå sjøen med naudsynt tilkomstveg. Begge alternativa skal vise plassering av molo. Kraftleidningen skal ved Lidal gå i jordkabel minst så langt fram i dalen at starten på luftlina ikkje vert synleg frå fjorden. Ved endeleg prosjektering og fastlegging av trase for luftline vidare frametter dalen skal det leggjast stor vekt på å finne ein trase som ikkje vert synleg frå fjorden, at lina ikkje skal bryte horisonten og at ho vert lagt slik at bruken av ryddegater vert minst mogleg. Kommunestyre ser at kraftleidning gjennom Grindsdalen fører til store og uheldige inngrep i eit tilnærma urørt fjellområde. Det må difor leggjast stor vekt på ei skånsam bygging i dette område. VEDLEGG: Tilleggsutgreiing frå Jøsok Prosjekt AS, dagsett 07.12.2007 Brev frå NVE til Sognekraft med krav om tilleggsopplysningar, dagsett 16.07.07 Saksframlegg ved uttale til konsesjonssøknad Konsesjonssøknad, august/september 2006 frå Jøsok Prosjekt AS Tilleggsmerknad frå Sogn og Fjordane turlag, dagsett 14.03.08 Merknad frå Leikanger kommune, handsaming i kommunestyret 03.04.08 Tilleggsmerknad frå fylkesmannen i Sogn og Fjordane, dagsett 04.04.2008 Plansje Lidal kraftverk Bilete frå fjorden mot Lidal Bilete frå fjorden mot Jordal UPRENTA VEDLEGG Søknad om konsesjon for Lidal kraftverk SAKSUTGREIING: Sognekraft AS sin søknad om konsesjon for 132 kv kraftleidning frå Lidal/Jordal ved Fjærlandsfjorden i Sogndal kommune til Seljevollen i Grindsdalen i Leikanger kommune låg ute til offentleg ettersyn med frist for uttale 11.12.2006. Behovet for leidningen kjem av Småkraft AS sine planar om utbygging av 5 kraftverk langs Fjærlandsfjorden. Småkraft søkte hausten 2005 om konsesjon for desse kraftverka. Samtidig søkte dei om konsesjon for 132 kv linje utover fjorden frå
Rauboti mot Menes i to alternativ. Alternativ A gjekk mot Meneseggi for påkopling på 132 kv Fardal Mel. Alternativ B var ei 66 kv line frå Rauboti til Dragsvik med sjøleidning frå Menes til Dragsvik for innmating av kraft på hovudnettet. Småkraft har seinare inngått samarbeid med Sognekraft, der dei har vorte einige om at Sognekraft skal bygge og drive line for utføring av straum. Det har blitt utgreidd fleire andre potensielle kraftverksprosjekt i Fjærlandsområdet som forsterkar behovet for ei slik leidning. Sognekraft sendte søknad om konsesjon over til NVE som la den ut til høyring i oktober 2006. Søknaden gjaldt konsesjon for bygging av transformatorstasjon i Lidal eller Jordal for opptransformering av produksjonsstraum frå Fjærland, og for bygging av 132 kv linje frå Lidal og sørover mot Grindsdalen i Leikanger kommune for uttransport av straumen. Saka vart handsama i formannskapet 30.11.06 og i kommunestyret 14.12.06, sak 68/06. Det vart gjort følgjande vedtak: Kommunestyret rår til at det vert gjeve konsesjon for ei 132 kv leidning for å transportere ut framtidig kraftproduksjon i Fjærland. Det omsøkte alternativet gjennom Grindsdalen kan gje negative miljøverknader. Før kommunestyret tek stilling til val av alternativ er det trong for å greie nærmare ut: avbøtande tiltak for Grindsdalalternativet (frå Lidal), m.a. å føre leidningen i grøft fram til området ved Breisete økonomiske, driftsmessige og miljømessige verknader av alternativ 4 eller 5 Desse vurderingane bør ligge føre tidleg i 2007. Ved desse alternativa er det ei målsetjing at langsgåande leidningstraséar og luftspenn over Fjærlandsfjorden i størst mogleg grad vert rydda bort. Transformatorstasjon ved Fjærlandsfjorden skal, uansett om den kjem i Lidal eller Jordal, trekkjast opp frå fjorden eller på andre måtar gjerast minst mogleg synleg frå fjorden. Endeleg plassering vil verte handsama som byggesak. Vedtaket vart sendt over til NVE i vårt brev av 18.12.06. I brev av 16.07.07 til Sognekraft AS set NVE krav om følgjande tilleggsutgreiingar: 1. moglegheit for å plassere trafostasjon lenger opp frå Fjærlandsfjorden 2. økonomiske, tekniske og miljømessige konsekvensar ved å forlenge jordkabelanlegget frå Lidal og oppover dalen. 3. moglegheita for å leggje kraftleidningen på austsida av Grindsdalselva ned mot planlagd trafostasjon i Grindsdalen 4. konsekvensar for kulturlandskapet på Grinde / i Grindsdalen, og ei kort vurdering av alternative plasseringar av stasjonen 5. fleire opplysningar om økonomiske, driftsmessige og miljømessige verknader av trasealternativ 4 og 5 for 132 kv line. Begge desse alternativ går mot Mel i Balestrand kommune. Sjå vedlegg for korrekt ordlyd.
VURDERING: Alternativ plassering av trafostasjon, vår vurdering Sognekraft ønskjer primært å bygge trafostasjon i Lidal, då plassering her er mest gunstig i høve linjeføring over Grindsdalen. Dei ønskjer og å plassere trafostasjonen nede ved sjøen. Sekundært ønskjer dei ei plassering i Jordal. Vi tolkar kravet om tilleggsutgreiingar til først og fremst å gjelde Lidal. I Jordal er terrenget og vegetasjonen slik at det enklare kan gjerast tiltak og justeringar. Stasjonen er tenkt samlokalisert med planlagt kraftstasjon for Lidal-utbygginga. Ynskt plassering er i strandsona om lag 75 meter sør for nausta i Lidal, og om lag 5 moh. Sognekraft ønskjer å samlokalisere kraftstasjon og trafostasjon. Kraftstasjonen har ein storleik på om lag 60 m², trafostasjonen om lag 250 m². Med uteareal treng stasjonsområdet om lag 1 daa. Med bakgrunn i omsyn til fjordlandskapet sa kommunestyret i sitt vedtak m.a. at transformatorstasjon, anten den kom i Lidal eller Jordal, skulle trekkjast opp frå fjorden eller på andre måtar gjerast minst mogleg synleg frå fjorden. Ved plassering i strandkanten treng Sognekraft ei lita kai for tilkomst med fartøy. Sjølve transformatoren vil vege 45 tonn, og det enklaste for dei er ilandføring av trafo direkte frå fartøy. Plassering lenger frå sjø vil krevje transportveg av relativt høg standard, med krav til svingradius og stigning. Sognekraft ønskjer ikkje ei slik løysing. Dei har i staden sett på utbetring av arkitektonisk utforming av stasjonen og tilpassing til terreng, med pulttak dekt med torv, villmarkspanel og naturstein. For Lidal er det eit ønske om molo-/kaianlegg og veg oppover i bygda for tilkomst i samband med husdyrhald, fritidsbustader og uttak av skog. Det hadde vore ein føremun om tiltakshavar hadde lagt fram konkrete skisser for mogleg vegløysing og alternativ plassering. Det hadde då vore enklare for kommunen å ta endeleg stilling til om alternativ plassering faktisk er praktisk gjennomførbar eller om det vil føre til for store terrenginngrep. Rådmannen tilrår at det bør setjast krav om utarbeiding av reguleringsplan for utbygging av trafostasjon i Lidal. Bakgrunnen for det er storleiken på trafobygget, potensielle terrenginngrep, inkludert fylling i sjø, og ønskje om utgreiing av veg oppover i bygda. Det er fleire bygningar og bygningsmiljø i området, og rådmannen meiner at det vil vere naudsynt med reguleringsplan for å styre tiltaka og konsekvensane av desse. Reguleringsplanarbeidet vil m.a. kunne vise om det er mogleg å få plassert trafo på ein betre og meir skjerma måte, og om det er mogleg å få bygt ein god og terrengtilpassa veg. Gjennom planarbeidet kan ein og finne optimal plassering av molo. Innstilling For trafostasjon i Lidal vert det sett krav om reguleringsplan. Planen skal utarbeidast i to alternativ; eit med plassering av trafo ved sjøen på omsøkt stad, og eit som viser alternativ plassering vekk frå sjøen med naudsynt tilkomstveg. Begge alternativa skal vise plassering av molo. Forlenging av jordkabelanlegget i Lidal, vår vurdering I konsesjonssøknaden var det føresett at 132-kV lina skulle gå oppover lia i grøft i 150 meters lengde frå trafostasjonen. Det vil seie at ein ville få første mast i området vel 100 meter bak og litt til venstre for husklynga i Lidal, sjå vedlagt foto over Lidal. Frå søkjar vert det hevda at master og luftleidningar då ikkje vert nemneverdig eksponert frå busetnaden eller fjorden. Dei antar at det vert 2 master i denne åskammen før leidningen går i eit 400 meter langt spenn langs elvejuvet, og slik at det berre i liten grad vert naudsynt med skogrydding. Frå dette punktet og til Breidesete vil leidningen gå i skogsgate fram mot Breidesete. Dei legg i tilleggsutgreiinga fram eit kostnadsoverslag over kva leidningstrase fram til Breidesete vil koste. Dei kjem fram til at dette vil koste 8-9
millionar kroner meir enn luftleidning. Dei meiner dette ikkje står i forhold til dei miljøbetringar som vert oppnådd. Dei kjem og med forslag om forlenging av kabeltrase på om lag 80 meter slik at starten på luftlinja vil kome meir bak og ned mot juvet bak busetnaden i Lidal. Ei slik løysing vil føre til meirkostnader på 100.000 200.000 kroner. Kostnadstala som vert lagt fram viser at kabelføring heilt fram til Breidesete vil verte dyrt, og at kostnadane ikkje står i høve til miljømessige betringar. Vi meiner likevel at ein i større grad må redusere eksponering av linje mot fjorden i størst mogleg grad. For å oppnå dette meiner rådmannen at jordkabel bør leggjast noko lenger innover dalen enn det som er foreslått i tilleggsutgreiingane ( variant x ), og minst inn til området der elva gjer ein tydeleg vinkelrett sving mot aust. Til byggesakshandsaming hjå NVE bør det liggje føre illustrasjonar som viser kor langt opp det vil vere naudsynt å gå med kabeltrase for å unngå at desse vert synlege frå fjorden. Vidare oppover dalen bør luftlinja ikkje bryte horisonten uansett vinkel sett frå fjorden og samtidig plassert slik at det vert lite behov for å rydde vegetasjon under lina. Bruk av tremaster vil og vere eit viktig bidrag til å redusere fjernverknaden av lina. Det er eit mål at anlegg i samband med utbygginga skal få fleirbruksverdi. I høve legging av røyrleidning / jordkabel bør det takast omsyn til og planleggjast slik at det vert høve for grunneigarane å ta ut granskogen oppover ryggen vest for elva. Korleis dette kan gjennomførast på best mogleg måte både i høve grunneigarinteresser og miljø og landskap vert opp til NVE å vurdere. Dersom ein vel å gå for luftleidning på store delar av strekket bør det ved utbygging leggjast stor vekt på å utnytte terrenget for å unngå eksponering. Framlegg til linjeføring i vedlegg 4.2 i tilleggsutgreiinga gjer etter vår meining ikkje det. Her er leidningstraseen teikna i retning rett på Breidesete, og slik at den går vest for Nyanstølen. Slik vi tolkar vedlagt bilete over Lidal vil slik linjeføring verte godt eksponert over terrengrygg ved Nyanstølen. Innstilling Traseen skal gå i jordkabel minst så langt fram i dalen at starten på luftlina ikkje vert synleg frå fjorden. Ved endeleg prosjektering og fastlegging av trase for luftline vidare frametter dalen skal det leggjast stor vekt på å finne ein trase som ikkje vert synleg frå fjorden, at lina ikkje skal bryte horisonten og at ho vert lagt slik at bruken av ryddegater vert minst mogleg. Endring av leidningstrase inn mot trafostasjon i Grindsdalen, konsekvensar for kulturlandskapet og vurdering av alternative plasseringar av stasjonen i Grindsdalen, vår vurdering Dette er kulepunkt 3 og 4 i brev frå NVE. Slik vi tolkar desse tilleggsutgreiingane går dette på lokal tilpassing og vil ikkje ha påverknad på utføring av straum over Grindsdalen som alternativ. Vi går ikkje nærare inn på desse punkta i vår vidare handsaming. Trasealternativ 4 og 5, begge opp Jordalen mot Mel, vår vurdering. Søkjar har gjort synfaring av alternativ 4 og 5. På grunnlag av synfaringa har søkjar kome fram til at dei berre ville utgreie alternativ 4 vidare. Rådmannen meiner det er uheldig at søkjar ikkje har utgreidd alternativ 5 vidare. Dei er pålagde (krav) av NVE om å kome med tilleggsutreiingar både for alternativ 4 og 5. Det betyr at positive og negative sider ved traseane skal dokumenterast. Poenget med tilleggsutgreiingane er å gje høyringsinstansane grunnlag for eigne vurderingar om dei ulike alternativa. Vi tek med begge alternativa i vår vidare vurdering. Ved desse alternativa vil det byggjast transformatorstasjon i Jordal. Trafostasjon her vil eventuelt verte plassert i skogen aust for elva. På markslagskartet er dette arealet markert som delvis
ur/steinrøys, og delvis lauvskog på høg bonitet. Begge alternativa går opp Jordalsdalen. For alternativ 4 bryt leidningen vestover ved stølen Brekko, og går på nordsida av Brekkeholten og kjem opp i ei høgde på om lag 1250 meter. Leidningen vil deretter krysse eit vatn i spenn på 600 meter, før leidningen vert ført ned gjennom Grøndalen og vidare mot Mel. Alternativ 5 fortset vidare innover i dalen, til Vassbrekka. Leidningen dreier så vestover over Grøndalsvatnet (høgste punkt om lag 1100 meter) og ned Grøndalen. Leidningstraseane vert høvesvis 10,4 og 12,8 km. Grunna kostnadstillegg for skredforsterkningar og behov for luftleidningar i spesialutføring over fjellet, auka driftsutgifter og tap i nettet, har søkjar rekna at alternativ 4 vil verte 10.5 millionar dyrare enn alternativ over Grindsdalen. Det er ikkje sett opp liknande utrekning for alternativ 5. Jordalsdalen har tekniske inngrep i form av traktorveg fram til Heimastølen og regulering av Jordalsvatnet. Utover dette er dalen lite merka av tekniske inngrep. Traktorvegen fram til Heimastølen er truleg ein del brukt i friluftssamanheng (lokalt) og vegen er merka som turløype i turkart Sogndal Leikanger. Tilleggsutgreiinga seier ikkje noko om linjeføringa viser frå fjorden. Ryggen som viser midt bak i dalen på vedlagt bilete frå Jordal er Brekkeholten. Alternativ 4 vil gå opp på framsida av denne ryggen, og soleis ligge i ei fjellside som er eksponert mot fjorden. Det er vanskeleg for oss å seie noko om kor synleg lina vil bli frå fjorden, men avstanden til fjorden er stor. Om det må nyttast stålmaster vil den verte noko meir synleg enn med kreosotmaster, men også desse kan fargast og på andre måtar gjerast mindre synleg. Linjeføringa i alternativ 5 vil truleg ikkje vise frå fjorden i det heile. Tilleggsutgreiinga gjev ikkje eit godt grunnlag for å velje mellom dei to alternativa. Alternativ 5 vil gå gjennom Jordalsdalen heilt inn til Vassbrekka. Dalen innover her er i tillegg til å vere rasutsett frå begge sider også smal slik at det vert vanskeleg å finne ein trase som ikkje er utsett for ras. Når det gjeld føringa over fjellet er det vanskeleg for oss, utifrå kart, å seie at dette er eit dårlegare alternativ enn 4. I søknad og tilleggsutgreiing vert det lagt vekt på at både alternativ 4 og 5 er uheldige med tanke på helse, miljø og tryggleik i høve drift og vedlikehalda av lina. HMT og driftstryggleik er viktig. Det kjem lite fram om dette er ei line som først og fremst vil vere viktig for produksjon eller om ho også vil ha betydning for forsyningssikkerheit i Fjærlandsområdet. Dermed er det også uklart for oss i kva grad dette er ei line som må reparerast umiddelbart etter eit brot / ei skade. Dette er viktige opplysningar i høve kva vekt som skal leggjast på spørsmålet om HMT. Vi ser samtidig at ei line her vil krevje større grad av vedlikehald enn ei line over Grindsdalen. I høve tekniske løysingar og driftssikkerheit vurderer vi linjeføring over Grindsdalen som det beste alternativet. Rådmannen ber likevel NVE ta med i vurderinga at området sørover frå Lidal og inn i Leikanger kommune i dag er utan store tekniske inngrep, og er eit stort sett urørt landskap, med variert natur. Området er ein del av eit større urørt landskap med Fjærlandsfjorden i vest, bygdene i Leikanger i sør og Sogndalsdalen i aust. Nordover knyt området seg til Jostedalsbreen utan å møte større tekniske inngrep. Området er såleis ein del av eit større fjellområde med brear, elvedalar og vatn, som også strekk seg inn i Sogndal kommune. Dersom dette alternativet vert vald, må det leggjast stor vekt på ei skånsam bygging av lina. Dette gjeld både tilpassing av linje, materialbruk og terrenghandsaming. Rådmannen legg til grunn kommunestyret sitt vedtak i sak 68/06 der kommunestyre rår til at det vert gjeve konsesjon for ei 132 kv leidning for å transportere ut framtidig kraftproduksjon i Fjærland. Ut frå dei faglege utgreiinga som er gjort, kan de sjå ut som om utbyggjar står att med utføring gjennom Grinsdalen er det einaste aktuelle alternativet. Kraftleidning gjennom Grindsdalen fører til store og uheldige inngrep i eit tilnærma urørt fjellområde. Det må difor leggjast stor vekt på ei skånsam bygging i dette område.
08.04.08 Jostein Aanestad rådmann Einar Nedrelo tenesteleiar plan- og næring