Lærarrettleiing til Faktafyk 2016

Transkript

1 Lærarrettleiing til Faktafyk 2016 Med Faktafyk vil vi gjere unge lesarar nysgjerrige på sakprosa. Målet er ikkje at alle skal like alt, men at alle skal finne noko dei liker, og bli inspirerte til å lese meir. Vi vil at elevane skal oppdage at sakprosa er eit vidt omgrep som rommar ulike typar tekstar og kan handle om heilt forskjellige ting. Faktafyk inneheld derfor tekstar som spenner vidt når det gjeld både tema og form. Den didaktiske ramma rundt opplegga i lærarrettleiinga er prosessorientert lesing. Oppgåvene er delte inn i fasane før, under og etter lesinga. Målet er at teksten skal opnast for elevane, samtidig som du som lærar får høve til å fungere som modell i dei delane av lesinga der du meiner at elevane dine treng støtte. Vi meiner den beste måten å vekkje interessa for litteratur på hos elevane er å la dei lese med ei personleg tilnærming. Lærarrettleiinga legg opp til at det skal samtalast om tekstane på ein måte som elevane opplever som relevant. Derfor vil du finne få spørsmål med fasitsvar i denne lærarrettleiinga. For å skape interesse og engasjement blant elevane meiner vi det er betre å spørje dei kva dei meiner om litteraturen og om dei temaa som litteraturen tek opp. Gjennom opplegga i denne lærarrettleiinga får elevane høve til å setje ord på si personlege leseoppleving, relatere litteraturen til sin eigen kvardag og diskutere tema som blir tekne opp i tekstane. I fleire av opplegga blir det også lagt opp til at elevane skal reflektere rundt og utforske grensene for sakprosasjangeren og kvar skiljet går mellom fakta og fiksjon. Til undervisningsopplegga er det også forslag til skriveoppgåver der elevane skal skrive eigne tekstar med Faktafyk-tekstar som inspirasjon og modell, formulere debattinnlegg og argumentere for meiningane sine om det dei har lese. Alle undervisningsopplegga byggjer opp under kompetansemål frå læreplanen i norsk. Fleire av opplegga dekkjer også kompetansemål frå læreplanen i samfunnsfag, naturfag og RLE, og Faktafyk eignar seg godt som utgangspunkt for tverrfagleg arbeid med faga.

2 Lærarrettleiinga er delt inn i to delar. I den første delen blir det lagt opp til at elevane skal arbeide med Faktafyk i sin heilskap. I den andre delen finn du opplegg som tek utgangspunkt i to eller fleire av Faktafyk-tekstane. E-magasinet faktafyk.no er ei forlenging av papirmagasinet. I tillegg til alt innhaldet i papirmagasinet finn du her både bonusstoff, lydspor og eigne artiklar. Her er det også mogleg for elevane sjølve å publisere bokmeldingar og kommentarar. Fleire av skriveoppgåvene i lærarrettleiinga legg opp til nettopp det. På denne måten kan både lesinga og samtalen om litteraturen halde fram på nettet.

3 Innhald: Del 1: Generelle opplegg til Faktafyk 1. Bli kjend med Faktafyk s Innleiande klassesamtale: Fiksjon eller fakta? s Skriveoppgåver/konkurransar s Skrivetips s Korleis skape debatt i klasserommet? s. 10 Del 2: Opplegg med utgangspunkt i tekstar frå Faktafyk Tema 1: Fiksjon eller fakta? s. 11 Tema 2: Vondskap? s. 12 Tema 3: Fritid s. 13 Tema 4: Organisert eller sjølvorganisert s. 15

4 Del 1: Generelle opplegg til Faktafyk 1. Bli kjend med Faktafyk Før lesinga: A) Kva for saker har du lyst til å lese om? 1 Bla i Faktafyk, sjå på overskrifter og bilete og les ingressane til dei ulike tekstane. 2 Vel nokre tekstar du har lyst til å lese, og nokre du ikkje trur du vil like. 3 Grunngi vala dine. Tekstar eg har lyst til å lese: Fordi: Tekstar eg ikkje trur eg vil like: Fordi: B) Del med klassen eller gruppa kva for tekstar du har valt.

5 Undervegs: A) Leselogg Les ein av tekstane du valde i Faktafyk. Noter i denne leseloggen mens du les. Set teksten i gang bestemte kjensler? Er det noko som gjer deg irritert? glad? sint? trist? skuffa? tankefull? overraska? engasjert? Eg blei..då eg las denne teksten, fordi. Kva handlar teksten om? Noter stikkord.

6 Fekk du vite noko som du ikkje visste frå før? Noter stikkord. Noter spørsmål til det du ikkje forstår i teksten: Er det noko du lurer på, noko som gjer deg nysgjerrig? Er teksten skriven på ein spesiell måte? Kva slags type tekst er dette (sjanger)? Korleis er språket? Er det vanskeleg eller lett å lese? Noter ned vanskelege ord: Noko du berre kom til å tenkje på:

7 Etter lesinga: A) Tenk på ein av tekstane du likte å lese, eller ein du ikkje likte så godt. Prøv å skildre korleis du opplevde å lese denne teksten. Når du skildrar leseopplevinga di, kan du for eksempel bruke nokre av desse igangsetjarane: Då eg las, la eg merke til Eg synest at Eg likte godt då Eg blei irritert over Det gjorde inntrykk på meg at Dersom eg var Eg blei skuffa over Eg blei overraska over Slutten var Eg likte teksten fordi Eg likte ikkje teksten fordi B) Etter at du har lese tekstar i Faktafyk, kan du dele leseopplevinga di med klassen eller gruppa. Ta utgangspunkt i notata dine og setningane med igangsetjarar. Sei også noko om korleis forventningane dine blei møtte. Stemmer opplevinga di av tekstane overeins med det du først tenkte då du såg tittel, ingress og bilete?

8 2. Innleiande klassesamtale: Fiksjon eller fakta? Faktafyk er eit sakprosamagasin. Betyr det at alt som står der, er sant? I lærebøker i norskfaget er det vanleg å dele litteraturen inn i to hovudkategoriar. Med skjønnlitteratur tenkjer ein då gjerne på det som er oppdikta, det som ikkje er sant, mens sakprosasjangeren inneheld faktaopplysningar og sanning. Eit slikt skilje har ikkje alltid vore relevant. Avisene som kom ut i Danmark-Noreg på 1700-talet, kunne innehalde både skildringar av korleis ein på best mogleg måte kunne plante poteter, utanriksnyheiter, dikt og lange utdrag frå romanar, utan at lesarane syntest det var merkeleg. Sjølv om vi i dag er vande til å skilje mellom sakprosa og skjønnlitteratur, mellom fiksjon og fakta, er det ikkje lett å trekkje opp snorrette skilje mellom desse to. Det finst skjønnlitterære forfattarar som skriv om verkelege liv og verkelege hendingar. Og sakprosaforfattarar nyttar ofte skjønnlitterære grep. Kan hende bruker han eller ho språklege uttrykk og bilete, dramatiserer og foreslår utsegner, tankar og hendingar der det ikkje finst sikre kjelder. Ein sakprosaforfattar står også overfor ein del val når det gjeld kva som skal vere med i teksten, og kva som skal utelatast, og korleis teksten skal byggjast opp. Ein sakprosaforfattar nyttar med andre ord ein del av dei same verkemidla som ein skjønnlitterær forfattar. Også sakprosateksten er ein konstruksjon. Den skjønnlitterære forfattaren diktar. Men ein som skriv sakprosa, er heller ikkje alltid ein påliteleg forteljar. Ein kan for eksempel spørje seg om dagboka skildrar røyndommen, og om ein sjølvbiografisk forfattar alltid klarer å skildre hendingane objektivt, eller om ikkje både synsvinkel, minne og litterær form er med på å prege teksten. Før lesinga: Ha ein samtale med elevane om omgrepa skjønnlitteratur, sakprosa, fiksjon og fakta. Be elevane komme med eksempel på tekstar, filmar eller TV-program i skjeringspunktet mellom fiksjon og fakta (stikkord: dagbøker, sjølvbiografiar, historiske romanar eller filmar, reality-tv). - Kvifor er boka eller filmen både fakta og fiksjon? - Kva i denne boka eller filmen er fakta? Kva er fiksjon?

9 - I kva grad meiner du at såkalla reality-tv er røyndom? - I kva grad er det som blir vist, valt ut eller planlagt, og i kva grad er det fiksjon? Undervegs: Bla og les i Faktafyk. Finn du noko som er fiksjon? Noter eller set strek under setningar eller avsnitt i Faktafyk som ikkje er sanne. Det kan vere stader der du meiner forfattaren har vore litt for fri, har brukt skjønnlitterære verkemiddel, eller andre ting som peiker mot fiksjon. Etter lesinga: Klassediskusjon/samtale: Kva fann elevane? La elevane presentere for sidemannen eller ei lita gruppe kva dei fann. Har dei funne det same? Be dei samanlikne og grunngi for kvarandre kvifor dei meiner dette er fiksjon. Er du og sidemannen eller gruppa einige? Avslutt med oppsummering i full klasse. Kompetansemål Norsk: - delta i diskusjoner med begrunnede meninger og saklig argumentasjon Samfunnsfag: - vise korleis hendingar kan framstillast ulikt, og drøfte korleis interesser og ideologi kan prege synet på kva som blir opplevd som fakta og sanning

10 3. Skriveoppgåver/konkurransar 1. Gå på biblioteket og lån Sjarmen med tarmen, Dagbok fra Guantánamo, Handle rett lure val i ein matbransje full av juks, Kims lek eller Inn i Elden. Meld boka på faktafyk.no. For tips til korleis du skriv ei god bokmelding: Les Eira Solstads bokmeldartips i Faktafyk. Alle som melder bøker, er med i trekninga av bokpremiar. Frist 1. april. 2. Meld Faktafyk Kast terning på Faktafyk 2016 og argumenter for kvifor bladet fortener terningkastet du gir. Trekk fram positive og negative sider. Skriv kva for artiklar du likte, og kva for nokre du ikkje likte. Grunngi synspunkta dine. Send meldinga inn til les@foreningenles.no innan 1. april og vinn ein bokpremie. 4. Skrivetips Korleis komme i gang med skrivinga og korleis forbetre ein tekst? Vi har samla nokre enkle og konkrete skrivetips. Komme i gang Å komme i gang med skrivinga kan vere ei utfordring. Her er eit forslag til korleis elevane kan starte med skrivinga i klasserommet. Del 1: Idémyldring Elevane skriv ned alle assosiasjonar dei har til temaet, utan å sensurere seg sjølve. Det kan vere enkeltord eller setningar. Etterpå kan dei eventuelt dele ideane sine i mindre grupper. Del 2: Førsteutkast på 15 minutt Målet med denne øvinga er å skrive ned idear og tankar utan å vere for kritisk. Elevane skriv eit førsteutkast til ein tekst utan å tenkje på form, men med vekt på innhaldet i teksten. Dei skriv

11 ned alt dei veit om emnet, i ein meir eller mindre samanhengande tekst. Still ei stoppeklokke på 15 minutt. Elevane skriv utan stans til klokka ringjer. Det er ikkje lov å redigere eller stryke undervegs. Del 3: Strukturere Elevane les igjennom førsteutkastet sitt. Dei strukturerer setningar og avsnitt og noterer nye idear.

12 5. Korleis skape debatt i klasserommet: Streken Formålet med denne metoden er å få fram ulike meiningar og gode diskusjonar i klasserommet. Han kan med fordel brukast saman med gruppearbeidet: Kva er gode argument, skildra her. Marker ein strek i klasserommet med teip, bøker, ved å peike eller på annan måte. «Streken» skal fungere som ein einig-ueinig-akse, og elevane skal i løpet av diskusjonen plassere seg i forhold til denne aksen. Ein person for eksempel læraren kjem med ulike påstandar i løpet av sekvensen. Elevane skal straks plassere seg på den eine eller den andre sida, eller midt på. Deretter opnar ein for grunngivingar og diskusjon, og elevane får høve til å flytte på seg kvar gong dei endrar meining. Det kan vere ein god idé å starte med uskyldige utsegner, slik at elevane får prøvd ut forflyttinga før dei større diskusjonane startar. Forslag til oppvarmingsutsegner: - Eg bada i sommar - Eg liker at sola skin - Eg gler meg til vinteren - Eg liker sushi Dette er utsegner der det vil vere noko usemje, men lite sannsynleg at mange flyttar på seg i løpet av diskusjon. La han derfor vere kort. Set deretter i gang med ein klassediskusjon på bakgrunn av utsegner frå den som leier diskusjonen. Utsegnene kan hentast frå eller basere seg på ei liste med argument frå gruppene dersom streken er førebudd med gruppearbeid (jf. opplegg), men læraren kan også velje å førebu påstandar sjølv og/eller trekkje ut påstandar frå diskusjonen etter kvart som han utviklar seg. Pass på at spørsmåla eller påstandane alltid er av ein slik art at alle alternativ er like riktige, det skal ikkje vere mogleg å velje «feil». Deretter blir det sett fram eit nytt synspunkt som klassen diskuterer. Dersom mange av elevane plasserer seg på same side, kan læraren trekkje inn elevane i diskusjonen på følgjande måte: Læraren ser at det er færre på den eine sida av streken, og gir derfor ordet til eit par av dei elevane som er på den sida der det er færrast elevar. Elevane skal forklare kvifor dei er einige eller ueinige.

13 Del 2: Opplegg med utgangspunkt i tekstar Tema 1: F i k s j o n e l l e r f a k t a? Tekstar: «Sjamanar, stormar og satans store heksehær» av Aina Basso Utdrag frå Inn i elden av Aina Basso «Batouls historie» av Bjørn Heger «Intervju med Simon Stranger Virkelig er et stort begrep» av Kristin Li (Bonusstoff til desse artiklane finn du i nettmagasinet faktafyk.no) Mål med opplegget: Å vekkje interessa for sakprosa hos elevane - gjennom at elevane set ord på si personlege leseoppleving - gjennom at elevane diskuterer tema som blir tekne opp i tekstane - gjennom at elevane bruker sakprosatekstar som inspirasjon og modell for eigne tekstar Før lesinga: Forklar ord og omgrep som kan vere vanskelege for elevane (for eksempel: fakta, fiksjon, skjønnlitteratur, sakprosa, internt fordrevet, flyktning, korrupsjon, menneskesmugler, hekseprosess, avretta, sjaman, øvrigheita, eliten og tortur). Snakk med elevane om tekstane. Det er tre tekstar. Kva slags type tekstar er det? (To artiklar, eitt utdrag frå ein historisk roman og eitt intervju med ein forfattar) Kva slags forventningar har dei til denne typen tekstar? Be elevane sjå på titlar, bilete og illustrasjonar. Kva trur dei tekstane handlar om? Undervegs: Be gjerne elevane notere stikkord, eller strek under ord eller setningar undervegs. For eksempel: - noko som skildrar røyndommen - noko som er oppdikta

14 - noko dei er einige eller ueinige i - noko som er overraskande, skremmande, fint eller interessant Etter lesinga: Etter at elevane har lese, anbefaler vi at klassen har ein samtale om innhaldet i tekstane, for å sikre seg at ein har ei felles forståing av kva tekstane handlar om. I den vidare samtalen eller diskusjonen kan det vere fint å ta utgangspunkt i spørsmål som: - Aina Basso skriv om kvinner som blir skulda for å vere hekser, både i utdraget frå Inn i elden og i «Satans store heksehær». Kva for ei av framstillingane skildrar røyndommen best? Kvifor? - Har Basso klart å skildre korleis det var å ha ei mor som var «klok kone»? Kvifor / kvifor ikkje? - Marthe Rasmusdatter i «Satans store heksehær» har eksistert, Elen i Inn i elden er ein oppdikta person. Kven av dei er mest interessant å lese om? Kvifor? - I «Batouls historie» fortel Batoul og brørne hennar om då familien flykta frå Syria. Batoul er ein verkeleg person. Gjer dette historia meir eller mindre interessant? Kvifor? - Kva for ein av tekstane likte du best? Kvifor? Skriveoppgåver: 1. Ta utgangspunkt i teksten «Batouls historie» og «Intervju med Simon Stranger». Skriv ei forteljing om ein fiktiv person som flyktar frå eit krigsherja land. 2. Les «Sjamanar, stormar og satans store heksehær». Les også intervjuet med Simon Stranger om korleis han tek utgangspunkt i verkelege hendingar når han skriv. Skriv ein skjønnlitterær tekst om Marthe Rasmusdatter, som blir skulda, utsett for pinefulle avhøyr og dømd til «Ild oc Baal» i 1654.

15 3. Simon Stranger seier at han som skjønnlitterær forfattar kan intervjue dei døde. Førebu spørsmål og intervju ein av dei som blei brende på bålet i Finnmark på talet. Kva for svar ville du ha fått? Skriv intervjuet. Bruk eit av intervjua i årets Faktafyk som modell. Kompetansemål norsk: - delta i diskusjoner med begrunnede meninger og saklig argumentasjon - skrive ulike typer tekster etter mønster av eksempeltekster og andre kilder - skrive kreative, informative, reflekterende og argumenterende tekster på hovedmål og sidemål med begrunnede synspunkter og tilpasset mottaker, formål og medium samfunnsfag: - vise korleis hendingar kan framstillast ulikt, og drøfte korleis interesser og ideologi kan prege synet på kva som blir opplevd som fakta og sanning Tema 2: Vondskap? Tekstar: «Hvorfor gjør mennesker onde ting mot hverandre?» «Forsvunnet i Oslo: Jente (15)» «Dagbok fra Guantánamo» (Bonusstoff til desse artiklane finn du i nettmagasinet faktafyk.no) Mål med opplegget: Å vekkje interessa for sakprosa hos elevane - gjennom at elevane set ord på si personlege leseoppleving - gjennom at elevane diskuterer tema som blir tekne opp i tekstane - gjennom at elevane bruker sakprosatekstar som inspirasjon og modell for eigne tekstar Før lesinga:

16 Forklar ord og omgrep som kan vere vanskelege for elevane (for eksempel: holocaust, konsentrasjonsleir, antisemittisme, Guantánamo, internerte). Snakk med elevane om tekstane. Det er tre tekstar. Kva slags type tekstar er det? (To artiklar og eit utdrag frå ei dagbok) Kva slags forventningar har elevane til ein artikkel? Kva slags forventningar har dei til eit dagbokutdrag? Be elevane sjå på titlar, bilete og illustrasjonar. Kva trur dei tekstane handlar om? På kan læraren og klassen lese om Mohammedou Ould Slahi og Dagbok fra Guantánamo. De kan også lese i originalmanuskriptet og høyre lydklipp av kjende amerikanarar som les høgt frå boka. Undervegs: Be gjerne elevane notere stikkord, eller strek under ord eller setningar undervegs. Det kan for eksempel vere noko dei synest er rart, noko dei lurer på, eller noko dei irriterer seg over eller synest er interessant. Etter lesinga: Etter at elevane har lese, anbefaler vi at klassen har ein samtale om innhaldet i tekstane, for å sikre seg at ein har ei felles forståing av kva tekstane handlar om. I den vidare samtalen eller diskusjonen kan det vere fint å ta utgangspunkt i spørsmål som: - Marte Michelet ringde rundt til dei gjenlevande drosjesjåførane som hadde frakta jødane til skipet Donau. Ingen av dei ville snakke om dette. Kva ville du gjort om du var ein av desse sjåførane? Ville du snakka om det? Kvifor / kvifor ikkje? - Kva hadde du gjort om du var i same situasjon som drosjesjåførane den gongen? Hadde du sagt nei? Kvifor / kvifor ikkje? - Kva synest du om forteljaren i Dagbok fra Guantánamo? Liker du han? Kvifor / kvifor ikkje? - Kva med fangevaktarane?

17 - Fortel dagbokforfattaren sanninga? Kvifor / kvifor ikkje? - Hadde historia sett annleis ut dersom det var ein av fangevaktarane som fortalde henne? Kvifor / kvifor ikkje? - Er det greitt å behandle fangar slik? Kvifor / kvifor ikkje? - Er fangevaktarane vonde? Kvifor / kvifor ikkje? - Var drosjesjåførane i Noreg under 2. verdskrigen vonde? Kvifor / kvifor ikkje? - Dagbok fra Guantánamo er sensurert. Kva gjer det med teksten? - Var det riktig av amerikanske styresmakter å sensurere boka? Kvifor / kvifor ikkje? Skriveoppgåver: 1. Les Hilde Østbys tekst «Savnet i Oslo: jente (15)». Tenk deg at du fekk ein av dei gjenlevande drosjesjåførane i tale. Kva ville du ha spurt han om, og kva for svar ville du fått? Førebu spørsmål og skriv intervjuet med drosjesjåføren. 2. Les utdraget frå Dagbok fra Guantánamo. Skriv ein fangevaktars dagboknotat frå flyturen. 3. Finn ut meir om Dagbok fra Guantánamo og forfattaren Mouhammedou Ould Slahi. Skriv ein artikkel om Slahi, saka hans og boka. Kompetansemål norsk: - delta i diskusjoner med begrunnede meninger og saklig argumentasjon

18 - skrive ulike typer tekster etter mønster av eksempeltekster og andre kilder - skrive kreative, informative, reflekterende og argumenterende tekster på hovedmål og sidemål med begrunnede synspunkter og tilpasset mottaker, formål og medium samfunnsfag: - vise korleis hendingar kan framstillast ulikt, og drøfte korleis interesser og ideologi kan prege synet på kva som blir opplevd som fakta og sanning

19 Tema 3: Fritid Tekstar: «Pingvinkjærlighet» av Kristin Folsland Olsen «Som en mygg i verden» av Paula Voldner Mål med opplegget: Å vekkje interessa for sakprosa hos elevane - gjennom at elevane set ord på si personlege leseoppleving - gjennom at elevane skriv eigne tekstar med sakprosatekstar som inspirasjon og modell Før lesinga: Forklar ord og omgrep som kan vere vanskelege for elevane (for eksempel: jetlag, sivilisasjon, forkvaklet, tilgjengeliggjøring, adrenalin). Snakk med elevane om tekstane. Det er tre tekstar. Kva slags type tekstar er det? (To reiseskildringar) Kva slags forventningar har elevane til ei reiseskildring? Be elevane sjå på titlar og bilete. Kva trur dei tekstane handlar om? Undervegs: Be elevane notere stikkord til teksten, for eksempel: - inntrykket dei får av forteljarane - noko dei er einige eller ueinige i - noko dei synest er overraskande, eller som verkar rart eller ulogisk - noko dei lurer på, noko som gjer dei nysgjerrige Etter lesinga: Klassediskusjon Etter at elevane har lese, anbefaler vi at klassen har ein samtale om innhaldet i teksten, for å sikre seg at ein har ei felles forståing av kva teksten handlar om. Her kan det vere fint å ta utgangspunkt i spørsmål som:

20 - Forstår de kvifor forteljarane i dei to tekstane vil drive med det dei gjer? - Har forteljarane noko felles? Liknar historiene deira på kvarandre? - På kva måtar er historiene like? - På kva måtar er dei ulike? - Liker du nokon av tekstane? - Kva for ei av historiene liker du best, og kva for ei liker du minst? Kvifor? - Kunne du tenkje deg å reise på ekspedisjon? Kvifor / kvifor ikkje? - Er det meiningsfullt å drive med klatring? Kvifor / kvifor ikkje? - Er det nokon her som har ein fritidsaktivitet dei brenn for? Skriveoppgåve: 1. Skriv ein personleg tekst om ein fritidsaktivitet du brenn for. Bruk ein av tekstane «Pingvinkjærlighet» eller «Som en mygg i verden» som modell. 2. Planlegg ei reise eller ein ekspedisjon du kunne tenkje deg å gjere. Skriv reiseskildringa. Bruk gjerne ein av tekstane «Pingvinkjærlighet» eller «Som en mygg i verden» som modell. Kompetansemål i norsk: - delta i diskusjoner med begrunnede meninger og saklig argumentasjon - skrive kreative, informative, reflekterende og argumenterende tekster på hovedmål og sidemål med begrunnede synspunkter og tilpasset mottaker, formål og medium

21 Tema 4: Organisert eller sjølvorganisert Tekstar: «Av, med og for ungdom» «Aleine i boben» «Dei sjølvorganiserte gjer opprør» (Kunn på nett) Mål med opplegget: Å vekkje interessa for sakprosa hos elevane - gjennom at elevane set ord på si personlege leseoppleving - gjennom at elevane seier si meining om og diskuterer tema som teksten tek opp Før lesinga: Forklar ord og omgrep som kan vere vanskelege for elevene (for eksempel: olympiade, antidoping, breiddesatsing, elitesatsing og fordommar). Det er tre tekstar. Kva slags type tekstar er det? (Artikkel om Ungdoms-OL på Lillehammer, intervju med ein bob-utøvar og ein artikkel om sjølvorganisert ungdom) Kva slags forventningar har elevane til ein artikkel om Ungdoms-OL og til ein artikkel om sjølvorganisert ungdom? Kva slags forventningar har dei til eit intervju? Undervegs: Be gjerne elevane notere undervegs i lesinga. For eksempel: Noter eller set strek under noko som gjer inntrykk på deg. Er det noko som gjer deg irritert, sint, glad, uroleg osv.? Etter lesinga: Klassesamtale: Etter at elevane har lese, anbefaler vi at klassen har ein samtale om innhaldet i tekstane, for å sikre seg at ein har ei felles forståing av kva tekstane handlar om. I den vidare samtalen eller diskusjonen kan det vere fint å ta utgangspunkt i spørsmål som:

22 - Skaper OL for ungdom for mykje press på unge utøvarar? Kvifor / kvifor ikkje? - Treng vi idrettsstjerner som Therese Johaug og Petter Northug? Kvifor / kvifor ikkje? - Bør det satsast mest på eliteidrett eller på breiddeidrett? Grunngi svaret. - Kvifor melder så mange ungdommar seg ut av organisert idrett? - Er det positivt eller negativt? Grunngi svaret. - Reidar Säfvenbom meiner politikarane bør ta meir ansvar for dei sjølvorganiserte. Er du einig? Kvifor / kvifor ikkje? - Er det nokon her som driv med organisert idrett eller sjølvorganiserte aktivitetar? - Kva er best, organisert eller sjølvorganisert? Skriveoppgåver: 1. Kvifor melder så mange ungdommar seg ut av den organiserte idretten? Er det positivt eller negativt? Skriv eit lesarinnlegg der du tek opp spørsmålet og argumenterer for dine synspunkt. 2. Treng vi idrettsstjerner som Therese Johaug og Petter Northug? Bør det satsast på eliteidrett, eller bør midlane som blir løyvde til idretten, nå flest mogleg? Skriv eit lesarinnlegg der du argumenterer for ditt syn.

23 Kompetansemål i norsk: - delta i diskusjoner med begrunnede meninger og saklig argumentasjon - skrive kreative, informative, reflekterende og argumenterende tekster på hovedmål og sidemål med begrunnede synspunkter og tilpasset mottaker, formål og medium