Klimatilpasningskonferansen 2018 Samarbeid nasjonalt - styrke lokalt Blå parallellsesjon vann og mere vann

Transkript

1 Klimatilpasningskonferansen 2018 Samarbeid nasjonalt - styrke lokalt Blå parallellsesjon vann og mere vann Kartlegging av kritiske erfaringer fra Hordaland Torsdag 29. nov Thon Hotel Arena, Lillestrøm

2 erfaringer fra Hordaland Kommunalt samarbeid - kommunegeolog Kartlegging av kritiske

3 Interkommunalt samarbeid Kommunegeolog Kvam, Fusa, Ullensvang, Ulvik, Jondal, Kvinnherad, Odda, Samnanger

4 erfaringer fra Hordaland Kommunegeolog Vertskommune: Kvam herad Kommunegeolog: Tore Dolvik, 100% stilling som rådgjevar Bilaterale avtaler med samarbeidande kommunar (3år) *Samarbeidsavtale *Samarbeidsplan Mål: Å styre arealbruken i kommunane gjennom regulering og byggesakshandsaming slik at ein unngår at nye bygg og anlegg hamnar i flaum- og skredutsette område Å gje kommunane rett kompetanse for å vere ein god støttespelar i saker som gjeld kartlegging og avklaring av farenivå i flaum- og skredutsette område

5 erfaringer fra Hordaland Kommunegeolog Skredprosjekt 2009 Tilskot frå Hordaland Fylkeskommune Kvam, Fusa, Ullensvang, Ulvik, Jondal, Granvin, Eidfjord, Osterøy, Vaksdal Skredsamarbeid Tilskot frå Hordaland Fylkeskommune, Fylkesmannen i Hordaland og kommunal- og regionaldepartementet Kvam, Fusa, Ullensvang, Ulvik, Jondal, Granvin, Tysnes, Masfjorden, Modalen Kommunegeolog Kvam, Fusa, Jondal, Ullensvang, Ulvik, Kvinnherad, Odda (2016-), Samnanger (2016-), Eidfjord (-2016), Masfjorden (-2015), Modalen (-2015)

6 erfaringer fra Hordaland Kommunegeolog Ein stor del av kommunegeologen sitt arbeid er å hjelpe kommunen (og private) ved planarbeid eller byggesak (munnleg, e-post, notat, rapport) Aktsemdkart for skred / Faresonekart (skred og flaum) Skred- og flaumhendingar TEK17 ( 7) F1, F2, F3 og S1, S2, S3-tiltak NVE sine retningslinjer Utgangs for tiltak som ligg i aktsemdområde er geoteknisk rapport som viser til TEK17 (etter NVE sine retningslinjer) Kommunegeologen kan hjelpe til med å finne argument for at rapport ikkje er nødvendig (t.d. for S1-tiltak), men som oftast så er rapport nødvendig.

7 erfaringer fra Hordaland Kommunegeolog Steinskred KV Liavegen, Samnanger, 12. sep (FOTO: Samnanger kommune) Jordskred (utrykking) KV Liavegen, Samnanger, 26. sep Jordskred Hagabakkane, Samnanger, 13. okt. 2018

8 erfaringer fra Hordaland Kommunegeolog Flaumskred og flaum Eitrheim, Odda, og 26. sep Steinskred (brot i kabel) Oddadalen, 8. okt Jordskred Vikebygd, Ullensvang, okt. 2018

9 erfaringer fra Hordaland Kommunegeolog Flaum Kvamskogen,22. mars 2011 Flaum Movatnet, 28. okt Sørpeskred Mjølsølvegen, 16. jan. 2011

10

11 Tilskotsordning frå NVE (2018) Kvam herad Fusa kommune Kvinnherad kommune Odda kommune Jondal kommune Ullensvang kommune

12 Ullensvang kommune ( ) - Odda, Ullensvang, Jondal Prosjekt Plan for flom- og skredfare i Odda kommune (støtta av miljødirektoratet (MD)) Målet var at prosjektet skulle koordinere kartlegginga av kritiske for Jondal og Ullensvang Det gjekk ikkje heilt som planlagt pga. mangel på nøkkelpersonell, men kommunegeologen og Odda kommune har vore med i prosessen vidare i dei andre kommunane.

13 Kartlegging av kritiske Grovkartlegging (kartanalyse) utført av geolog (Siri Vaagan) del av prosjektet Flom og skred Mogleg kritiske bekkar/vassdrag (Svært aktuell aktuell - uaktuell) Mogleg utsette bygg (Svært aktuell aktuell - uaktuell) Det tok ca. ein arbeidsdag å utføre grovkartlegginga for kvar kommune Grovkartlegging - mogleg kritiske vassdrag Grovkartlegging (bygg) - mogleg utsette bygg Kvam Odda Ullensvang Jondal 105 ( ) 1291 ( ) 54 ( ) 266 ( ) 110 ( ) 786 ( ) 40 ( ) 291 ( )

14 Jondal kommune Kontaktperson: Torkjell Tolo Grovkartlegging (Siri) Møter Erfaring frå drift (veg), plan, byggesak og kommunegeolog Innspel frå innbyggjarar (media) Rapport frå Norconsult (Under arbeid)

15 Ullensvang herad Kontaktperson: Margit Børve Grovkartlegging (Siri) Møter med tilsette i kommunen drift (veg) + fleire + kommunegeolog Synfaring og kartlegging (Margit + drift) Moglege kritiske Analyse Forslag til tiltak Excel-ark, perm med kart og bildemappe

16 Odda kommune Kontaktperson: Eirik Lia (/Tore Dolvik) Grovkartlegging (Siri) Erfaring frå drift (VA og veg) Sjekkliste (oppdatert) Rapport frå Asplan Viak (ikkje ferdig) (overvassplan) - synfaring Frå teori til praksis Hendingar i haust Hjelp av Norconsult med å oppsummere og digitalisere Mål Digitalt kartlag

17 Kvam herad Kontaktperson: Tore Dolvik Grovkartlegging (Siri) Workshop (drift, plan, kommunegeolog) Erfaring frå drift (veg) lagt inn i GIS Analyse + forslag til tiltak Erfaring frå kommunegeolog Synfaring (kommunegeolog + drift) Kritiske Tidlegare hendingar og hendingar i haust Analyse Registrering i GIS

18 Kvam herad Mål Sjekkliste (oppdatert) Tiltaksliste (oppdatert) Beredskapskart Digitalt kartlag Gemini portal (VA, veg) Kommuneplan Sakshandsaming

19 Fusa kommune Kontaktperson: Helle H. Bruland Erfaring frå plan og drift (møte) Moglege kritiske Tidlegare hendingar Hendingar i år Registrert i kart Innspel frå innbyggjarar (sms + media) (rapport til NVE ikkje godkjent av NVE utbetaling utsett) Mål Konsulent (synfaring, analyse, tiltak)

20 Kvinnherad kommune Kontaktperson: Hildegunn Furdal Møte med VA, veg og plan (kritiske og mogleg kritiske ) Kartanalyse (moglege kritiske ) Synfaring Moglege kritiske Tidlegare hendingar Hendingar i haust Analyse og vurdering av tiltak Registrering i GIS, Excelark og bildemappe

21 Erfaring Det er mange moglege kritiske i kommunen (elvar, bekkar, stikkrenner, røyr, slukar, bruer med meir) Utfordring å få ein oversikt (VA, drift, FKB-data, erfaring, synfaring) Utfordring å vite kva som bør vere med i kartlegginga og om det er nokre som ikkje treng vere med. Hausten 2018 og tidlegare erfaring viser at både mindre inntak og større inntak kan gå tett. Erfaring viser og at det er overraskande mykje vatn som kjem på avvegar når bekkeinntak går tett (meir enn ein skulle tru) Det er derfor viktig at kommunen (og innbyggjarane i kommunen) har beredskap til å grøfte og reinske inntak (t.d. ved NVE flaumvarsel).

22 Erfaring Det er mange måtar å kartlegge kritiske i kommunen Gjere sjølv Studentjobb (t.d. sommarjobb) Bruke konsulent

23 Erfaring Det er mange måtar å kartlegge kritiske i kommunen Gjere sjølv Studentjobb (t.d. sommarjobb) Bruke konsulent Eg meiner at kommunen fint kan gjere kartlegginga sjølv. Kommunen har lokalkunnskapen, erfaringa og har ofte tenkt gjennom kva tiltak som er nødvending. Det som kommunen kanskje manglar kan vere tid og kunnskap for å systematisera funna av kritiske, mangel på erfaring med klimaendringar og andre endringar (t.d. ny utbygging oppstraums), og tid til å gjere kartlegginga i tillegg til vanlege arbeidsoppgåver.

24 Erfaring Det er mange måtar å kartlegge kritiske i kommunen Gjere sjølv Sommarjob (t.d. studenter) Bruke konsulent Eg har stor tru på at studentar kan gjere ein god jobb (t.d. synfaring og analyse). Kommunen bør ha kapasitet til oppfølging (før, undervegs og i etterkant) for å få eit betre resultat. Me hadde dessverre ikkje kapasitet til å følgje opp sommarjobbar, så me måte droppe det. Resultatet kan variere.

25 Erfaring Det er mange måtar å kartlegge kritiske i kommunen Gjere sjølv Studentjobb (t.d. sommarjobb) Bruke konsulent Ein konsulent kan ha god erfaring med teoretiske avrenningslinjer, analysere låg, vurdere flaumvegar (teoretiske kritiske ) og berekne kapasitet, vurdere ROS og systematisere funna. Det er viktig med synfaring (bilde av inntaka/kritiske ). I dei kommunane eg har vore involvert i, så har me berre erfaring med ein konsulentrapport (utkast, ikkje ferdig). For Odda så har dei fått mykje god informasjon ved å bruke konsulent. Kommunen har eit godt dokument for vidare arbeid med kritiske i kommunen. Det er nok mange konsulentføretak som no har fått prøvd ut metodar for å kartleggje kritiske (med tanke på tilskotsordninga frå NVE). Eg antar derfor, og håpar, at kommunen får det dei treng om dei bestiller ein kartlegging av kritiske hos eit konsulentføretak.

26 Erfaring Det eg kan trekke ut for kartlegginga i seks kommunar i Hordaland i 2018 er: Kommunane kan fint klare å gjere kartlegginga sjølv (t.d. Ullensvang og Kvinnherad) Nok kapasitet (tid) er ein utfordring Utfordringane er å ha nok kapasitet (tid) til å gjere kartlegginga. Det å gjere kartlegging av kritiske samtidig med sine vanlege arbeidsoppgåver kan til tider vere vanskeleg. I tillegg så er ikkje kartlegging ein vanleg oppgåve. Det kan derfor ta litt tid å kome seg inn i arbeidsoppgåvene (litt prøving og feiling). Vurdere kritiske kan vere eit utfordring Det kan vere vanskeleg å vurdere kor kritiske eit kan vere ved lite vassføring. Det er klart lettare å vurdere kritiske under eller like etter ein flaumhendingar (NVE flaumvarsel).

27 Erfaring Det eg kan trekke ut for kartlegginga i seks kommunar i Hordaland i 2018 er: Få oversikt over tidlegare hendingar (kritiske ) Alle kommunane har involvert drift (VA, veg) for å kartlegge tidlegare flaumhendingar frå kritiske (tette rist, røyr, bekkeinntak med meir), noko som eg trur har vore ein fordel.

28 Erfaring Det eg kan trekke ut for kartlegginga i seks kommunar i Hordaland i 2018 er: Bruk av konsulent For mange av dei seks kommunane så hadde det vore ein fordel å hatt inne ein konsulent i tillegg til den jobben dei har gjort sjølv. Ein konsulent har meir erfaring og kan dermed gjere jobben raskare og betre enn ein planleggjar/byggjesakshandsamar/driftansvarleg på enkelte område. Nyttige verktøy GIS-analyse (avrenningslinjer, låg, flaumvegar) Synfaring og bilde Berekne kapasitet til kritiske (klimapåslag), systematisere og analysert funna (ROS, tiltaksliste)

29 Erfaring Min oppfordring til andre kommunar er derfor: Sett av nok tid (altså frigje kartleggjarar frå «vanlege» arbeidsoppgåver) Involver plan, byggesak, beredskap og drift (VA og veg) i kommunen (lokal kunnskap) Spør gjerne innbyggjarar om hjelp (sms, media med meir) Prøv å gjere mest mogleg av kartlegginga sjølv, men bruk konsulent der det er nødvendig (teoretisk tilnærming/kunnskap) Det er ein fordel med teoretisk tilnærming i tillegg til praksis (tidlegare hendingar)

30 Erfaring Forslag til gjennomføring av kartlegginga ut frå erfaringa frå 6 kommunar i Hordaland: Prosjektgruppe (t.d. frå plan, byggesak, beredskap, teknisk (t.d. veg, VA), konsulent?) lokal erfaring og kunnskap, fordele kunnskap i kommunen Grov kartanalyse (t.d. elvar og bekkar som renn i bustadområde sommarjobb?) GIS-analyse (avrenningslinjer, låg) er ein fordel for å finne potensielle kritiske Konsulent eller kanskje kommunen har nok kompetanse til gjere det sjølv? Synfaring (t.d. ein frå plan og ein frå drift (veg), og/eller konsulent eller kanskje nokon studentar (sommarjobb)) Bilde av bekkeinntak (målestokk), oppstraums og nedstraums, og kor vatnet vil renne om bekkeinntaket går tett

31 Erfaring Forslag til gjennomføring av kartlegginga ut frå erfaringa frå 6 kommunar i Hordaland: Vurdere kor kritiske et er (ROS) helst dei som har vore på synfaring Kor stor sannsyn er det at bekkeinntaket går tett, kor stor er skadepotensialet (bygg, infrastruktur). Berekne kapasitet? Vurdere tiltak og lage tiltaksliste Rapportering (internt + til NVE)

32 Erfaring Takk for meg!