Midlertidige retningslinjer for Nærbø sentrum Retningslinjene gjeld for alle bygge- og reguleringssaker innanfor området varsla i forbindelse med utarbeiding av kommunedelplan for Nærbø sentrum, med unntak av detaljreguleringar som er godkjent dei siste ti åra. Alle bygge- og reguleringssaker innanfor området skal føreleggast og behandlast av utvalet for tekniske saker og næring fram til kommunedelplanen er endeleg godkjent. Grunnen til at det gjeres unntak for detaljplanar godkjent innan dei siste ti åra, er plan- og bygningsloven 12-4 siste ledd. Denne seier i praksis at ein detaljreguleringsplan har 10 års gyldigheit før kommunen kan kreva utarbeiding av ein ny plan. Det er derfor urimeleg å sjå vekk frå desse planane (gjeld berre plan 1129 Meieritomten). Områdeplanar er kommunale planar som ikkje er bundne opp mot utbyggjarar, her bør difor retningslinjene vera førande. Desse retningslinjene vil kunne endrast etterkvart som kommunedelplanen utarbeidast, når ulike utredningstema er behandla politisk.
Estetisk, arkitektonisk, og bruksmessig kvalitet Fasadar Ei oppdeling- og sprang i fasadar kan gje eit meir spanande uttrykk enn einsformige og flate fasadar. I mindre bygningsvolum kan dette gje eit særskilt og variert uttrykk. I mindre bygningsvolum kan dette gje eit særskilt og variert uttrykk. Sprang i fasaden kan utførast på ulike vis, også horisontalt. Om det er stilmessige eller estetiske argument for å ha ein flat og lang fasade, skal dette vurderast. Lange, monotone og flate fasadar utan særskilte estetiske, arkitektoniske eller bruksmessige fasadar skal unngås. Funksjonen som inngangsparti er her i Lillehammers kunstmuseum markert med ei form med sterke visuelle kvalitetar. Lillehammers gågate er eit godt eksempel på relativt flate fasadar med stor variasjon og spanande materialsamansetningar.
Uformelle møteplassar Uformelle møteplassar kan til dømes vera eit torg, eller der folk møtes utanfor eit inngangsparti. Estetiske kvalitetar i materialbruk og vegetasjon, arkitektoniske kvalitetar i bygg og bruksmessige kvalitetar med kaféfunksjon som forlenges ut på plassen. Ein uformell møteplass langs ein sti. Her er det kvalitetar som vannspegl, sitjeplassar og god belysning. Varierte og enkle bruksmessige kvalitetar som både små og store kan ha glede av. Skjerming for vind og vér, variasjon i sitjemoglegheitar og det er ikkje påbudt å kjøpa noko for å vere her. Her er det utsikt til torget, og innsikt til bakeriet innanfor. Variasjon i bruksmessige kvalitetar er viktig. Leikeplassar for born og unge gjer ofte at foreldre blir med som igjen set pris på for eksempel behagelege sitjeplassar. I desse uformelle møteplassane må det tilretteleggast for eit triveleg opphald med variasjon i opplevelsar og måtar å bruka plassane på. Uformelle møteplassar må sjås saman med tilligande fasadar for å få ei best mogleg samhandling og framstå som attraktive. Bruksmessige kvalitetar må sjås i samanheng med tilliggande funksjonar. Samspel mellom ute- og innefunksjonar er viktig. Ei mangel på bruksmessige kvalitetar gjer ubrukte areal.
Påbygg og tilpasning Her har ny bebyggelse tatt hensyn til nabobebyggelse i form av materialvalg og saltaksform, alikevel framstår bebyggelsen som moderne og ny med gode bruksmessige-, arkitektoniske og materielle kvalitetar. Påbygg kan også ha ein kontrasteffekt og tilpassa seg i mindre grad med si form, men kanskje visa slektskap og kvalitet med plassering av vindu eller nye bruksmessige kvalitetar.
Infrastrukturelle løysningar og integrering i omgjevnaden God integrering av passasje til parkeringsanlegg i gate og siktlinjeføring, samt harmonerande materialbruk. Dårleg integrert parkeringsnedkjørsel utan særskilde kvalitetar. Uheldig plassering av trafokiosk. Lite samspel med omgjevnadane. Bygningsvolum bør nyttast som støyskjerming for å hindra lite attraktive gateløp utan noko å sjå på for gåande og syklande.
Ulik materialbruk i fasadar
Krav om publikumsretta funksjonar mot gatenivå 2 m 2 m 2 m 6 m 10 m 10 m Ein fasade der ein kan sjå inn på innsida, og kanskje stikke innom, kan bidra til ein meir variert og triveleg gåtur forbi. Dette i motsetning til lange og lukka fasadar utan brukskvalitetar. Det er også viktig i nye prosjekt at dei tilførar det tilliggande offentlege rommet (gata), enten visuelle, arkitektoniske eller bruksmessige kvalitetar. Som bilete til venstre med beplantning, eller til høgre der kaféen har sitjeplassar utanfor. Bustadar i 1. etasje ut mot eit offentleg areal i eit sentrumsområde, førar til delvis privatisering og bidrar ikkje til meir aktivitet, då ein kan få ein følelse av at ein innvaderar privatområdet Ved å sikra offentleg areal for framtidig aktivitet, skal det vere publikumsretta funksjonar i 1.etasje innanfor heile sentrumsområdet markert i kommuneplanen. Når ein seinare får justert sentrumsavgrensinga i henhald til ny sentrumsplan, handelsanalyse og andre utredningar, skal denne bruken av 1. etasje kunne endrast i områder som fell utanfor sentrum.
Eksempel på konflikt mellom funksjonar på eit uteareal. Trongt og til dels uoversiktlig for fotgjengarar gjer at området framstår som lite inviterande. Materialval for å markera ulike funksjonar som avgrensing i dekket er brukt her, men det er lite bruksmessige kvalitetar. Skugge- og vindfullt leikeareal. Eksempel på fråver av samspel mellom ute og inne, og utflytande uformelt møteareal utan funksjon. Venstre: Ofte må fotgjengarar forsera parkeringsplassar for å koma til butikkar og anna service. Høyre: Plassering av butikken inntil hovudåra, og parkeringsplassar på sida av næringsarealet gjer kortare avstandar for gåande og syklande. Plasseringa inntil fortauet gjer at gaterommet får ei definert og god form.
Høgder + 15,6 2,6 m + 13 3m 6 m 4 m 3,75 m 2,5 m 12 m 12,5 m 12 m Harald Hals var ein byplanleggjar som planla store områder i Oslo. Han var oppteken av Oslos nordlege beliggenheit og at lysets betydning for velvére var viktig for utforming av gaterommet og byggehøgder. Derfor brukte han eit forholdstal som sa at gatebredden x 1,25 skulle vere maks gesimshøgde på tilliggande fasade. Til venstre er byggehøgda på eit av dei nyaste prosjekta i Opstadvegen. Bygget til høgre er ein mellomting mellom Opstadvegenbygg til venstre og byromsprinsippet til Harald Hals, med +15,6 som høgaste punkt på heile volumet. Noko som særpregar Jæren, er det store himmelrommet. I desse retningslinjene foreslår me derfor at høgaste byggehøgde skal vere maks 4. etasjar med eventuelt ein inntrukken 5. etasje. Det er ein etasje mindre enn byromsprinsippet til Hals som skulle sikra luft og lys i Oslos gater, men denne høgden vil gjere jærhimmelen meir framtredande.
Leike- og uteopphaldsareal Eksempel på gode val av materiale, og hensiktsmessig bruk av vegetasjon for å bidra til visuelle kvalitetar. Eksempel på svalgangsløysningar som gjer fine intime utandørs møteplassar, og begrensar innsyn. Eksempel på større uteopphaldsareal som knyttar seg til private areal. Eksempel på leike- og uteopphaldsareal med varierte funksjonar. Eksempel på leike- og uteopphaldsareal med varierte funksjonar. Eksempel på leike- og uteopphaldsareal utan funksjonar eller særskilde kvalitetar. Eksempel på leike- og uteopphaldsareal med få funksjonar eller særskilde kvalitetar. Eksempel på leike- og uteopphaldsareal med få funksjonar eller særskilde kvalitetar.
Parkeringsforhold Parkering skal ikkje vere til hinder for gode uteopphaldsareal. Eksempel på korleis prioritering av asfaltering og bilparkering på bakkenivå har gitt lite attraktive areal for uteopphold (markert i raudt). Eksempel på ei utforming av sykkelparkering med gode kvalitetar. Deling av eigedom For å få til gode fortettingsprosjekt med ei høg utnytting, er ein avhengig av store areal. Ei oppdeling i mindre tomter gjer dette som oftast vanskeligare, då fleire grunneigarar må samarbeide for større prosjekt.
Bygningsvern Kulturhistoriske verdiar i landskap, bystruktur og bebyggjelse skal inkluderast i byutviklinga som identitetselement og kunnskapsressursar for framtidige innbyggjarar. Eksisterande skala og struktur skal vere rettingsgivande for nye prosjekt. Det gamle stasjonsmiljøet rundt jernbanen vart strukturelt endra i 1956 då planovergangen vart stengd. Men det står endå att fleire bygg frå den tida, og det skal vere ein prioritet å inkludere og ta hensyn til desse forteljande elementa. Området aust for jernbanen rundt Nærbøgata er verna i eige reguleringsplan. Neste kulturminnevernplan skal også ta stilling til resterande gamle stasjonsområdet på vestsida av jernbanen. SEFRAK-registrerte bygg på Nærbø idag er stort sett på austsida av jernbanen langs Nærbøgata. Fordelane med å bevara desse bygga, er å kunne ta ei betre vurdering på verdien av deira historie, og kunne sjå større samanhengar i Nærbø sentrum under eitt. Ulempa kan vere at ein legg beslag på mindre tomter som elles kunne blitt brukt til fortettingsprosjekt nær dagens stasjonsplassering, det vil alikevel vere vanskeleg å oppfylla kommuneplanens krav til fortetting på mange av desse areala SEFRAK-bygga står på. Fortettingsprosjekt i historisk miljø, Lillehammer Bevaring av historisk miljø, Lillehammer
Frå plassen i Nærbøgata ved Underhaugfabrikken Del av det gamle stasjonsmiljøet. Underhaugfabrikken med det seinaste påbygget. Del av det gamle stasjonsmiljøet med plassen utanfor det gamle meieriet og handelslaget. Det gamle meieriet idag.