Forprosjekt Sogn Brannvern

Forprosjekt Sogn Brannvern Ei vurdering av interkommunalt samarbeid innan tenesteområdet brann Leikanger Luster Sogndal Dato: 28.12.2009 Utarbeidd av:

SAMANDRAG Kommunane Leikanger, Sogndal og Luster har teke initiativ for å få etablert eit interkommunalt samarbeid innan tenesteområdet brann. Som fyrste fase i dette arbeidet er det gjennomført eit forprosjekt, og rapporten vert no overlevert styringsgruppa (rådmennene) for vidare handsaming. Frå sentralt hald er det både gjennom stortingsmelding, regelverk og ved tilsyn gjeve sterke føringar om at kommunane skal søkje eit tettare samarbeid med sine nabokommunar for å løyse dei oppgåvene som er lagt til brannvesenet. I dag er 136 av kommunane i landet med i eit interkommunalt brannvesenet. Vi har i dette forprosjektet sett nærare på tre referanseprosjekt med ulik organisering av interkommunalt samarbeid. To av prosjekta er organisert som interkommunale selskap (IKS) der alle kommunane er eigarar, medan eitt prosjekt er organisert som vertskommune-modell der nabokommunar kjøper tenester av eit verts-brannvesen. Erfaringar frå samarbeida er nesten udelt positive. Dagens krav til dimensjonering av dei enkelte brannvesen viser at tida for bruk av frivillige mannskap er over. No er det deltidsmannskap som har eit tilsettingsforhold i brannvesenet (kommunen), og som vert avlønna etter faste avtalar. Auka krav til kompetanse, opplæring, øvingar, HMS-arbeid m.m. fører til at det må brukast tid til leiing og administrasjon. Brannvesenet er ikkje lenger freda i samfunnet. Vi ser oftare at det vert sett kritisk søkjelys på om brannvesenet har utført sine oppgåver på ein tilfredsstillande måte. Ei organisering i større einingar med eit sterkare fagmiljø vil vere nødvendig for at brannvesenet skal kunne møte framtida sine utfordringar. Eit større fagmiljø vil også ha positiv verknad for rekrutteringa til yrket. Dersom det vert etablert eit felles brannvesen for dei tre kommunane, så vil det gje eit potensiale for å kunne utvide samarbeidet mot andre nærliggande kommunar. Dette kan skje gjennom samarbeid om deltenester (feiing, tilsyn, brannsjef m.m), eller ved at nye kommunar vert fullverdige medlemmar i det nye selskapet. Ved etablering av brannvesenet som eit eige selskap bør ein også sjå på eit tettare samarbeid mot andre tekniske fagmiljø i kommunane, t.d. byggesak, tilsyn og andre kommunaltekniske tenester. I tillegg bør det søkjast eit tettare samarbeid med det lokale el-tilsynet (DLE). På grunnlag av arbeidet med dette forprosjektet er det vår klare oppfatning at kommunane Leikanger, Sogndal og Luster bør etablere eit forpliktande samarbeid innan fagområdet brann. Prosjektet bør vidareførast med mål om å etablere eit felles brannvesen for dei tre kommunane, og organisert som eit interkommunalt selskap (IKS). I neste fase må det arbeidast vidare med avtalar, dimensjonering, kostnader, kostnadsfordeling, inngangsbillett og overgangsordningar fram mot full gjennomføring. Gol, 28.12.09 SOS Brannconsult as Atle Magne Strandos, branning.

INNHALDSLISTE 1. INNLEIING... 1 1.1 Grunnlag... 1 1.2 Prosjektorganisering... 1 1.3 Tilbod og avtale... 1 1.4 Direktoratet for Samfunnssikkerhet og Beredskap (DSB)... 1 2. GJENNOMFØRING AV FORPROSJEKTET... 3 2.1 Møter og framdrift... 3 2.2 Intern informasjon og handsaming... 3 3. REGELVERK... 4 3.1 Kommunelova... 4 3.2 Lov om interkommunale selskap... 4 3.3 Brann- og eksplosjonsvernlova... 4 3.3.1 Forskrift om organisering og dimensjonering av brannvesen... 4 3.3.2 Forskrift om brannførebyggande tiltak og tilsyn... 5 4. STATUS, DAGENS ORGANISERING... 6 4.1 Leikanger kommune... 6 4.2 Sogndal kommune... 7 4.3 Luster kommune... 8 5. FORDELAR OG BARRIERER... 9 5.1 Gevinstar og fordelar... 9 5.2 Barrierer og utfordringar... 9 6. ALTERNATIVE SAMARBEIDSFORMER... 11 6.1 Interkommunalt selskap (IKS)... 11 6.2 Vertskommune-modell... 11 6.3 0-alternativet... 12 7. REFERANSEPROSJEKT... 13 7.1 Hallingdal Brann- og Redningsteneste (HBR) IKS... 13 7.2 Gauldal Brann og Redning (GBR) IKS... 14 7.3 Kongsberg brannvesen (vertskommune)... 14 7.4 Fordelar og utfordringar frå referanseprosjekta... 15 8. SAMARBEID UTOVER REGIONEN... 16 9. KOPLINGAR OG GRENSESNITT MOT ANDRE TENESTER... 17 9.1 Tilsyn byggesak... 17 9.2 El-tilsyn... 17 9.3 Anna kommunal beredskap... 17 9.4 Samarbeid om andre kommunaltekniske tenester... 17 10. VURDERING AV ALTERNATIVE LØYSINGAR... 18 10.1 Organisering... 18 10.2 Dimensjonering... 19 10.3 Lokalisering... 23 10.4 Kostnadar... 24 11. KONKLUSJON OG TILRÅDING... 277 VEDLEGG DEFINISJONAR

1. INNLEIING 1.1 Grunnlag Kommunane Leikanger, Sogndal og Luster har teke initiativ for å få etablert eit interkommunalt samarbeid innan tenesteområdet brann. Fyrste fase går i hovudsak på å utarbeide og levere ein prosjektrapport Forprosjekt Sogn Brannvern. I forprosjektet skal saka utgreiast med dokumentasjon av status, alternativ og tilrådd modell/løysing. Kommunane har søkt ekstern konsulenthjelp til utgreiing av prosjektet. Prosjektet er tildelt omstillingsmidlar frå Programstyret for Fornying av offentleg sektor og IKT i fylket. Fylkesmannen si beredskapsavdeling oppmodar sterkt om utvida samarbeid på dette området. 1.2 Prosjektorganisering Styringsgruppe: Prosjektansvarleg: Prosjektleiar: Prosjektgruppe: Rådmann i Leikanger Odd Arve Rakstad Rådmann i Sogndal Jostein Aanestad Rådmann i Luster Tore Eriksen Luster kommune v/rådmann Tore Eriksen Rådgjevar Jarle Skartun, Luster kommune Per Holen, Leikanger Einar Nedrelo, Sogndal Agnar Kveane, Luster Ein repr. frå dei tilsette (Stig Kjørlaug har delteke på nokre møter) Prosjektleiar 1.3 Tilbod og avtale Det vart utarbeidd konkurransegrunnlag og invitert til å gje tilbod på konsulentarbeidet. Utlysing av tilbodsgrunnlaget vart annonsert i det offentlege kunngjeringsregisteret Doffin den 16.07.09. Når tilbodsfristen gjekk ut den 18.08.09 var det kome inn 6 tilbod. Etter behandling av innkomne tilbod vart oppdraget tildelt SOS Brannconsult as. Avtale mellom partane vart signert i fyrste del av oktober 2009. Forprosjektet vert avslutta med overlevering av denne rapporten til styringsgruppa. 1.4 Direktoratet for Samfunnssikkerhet og Beredskap (DSB) Gjennom arbeidet i dette prosjektet har vi hatt god kontakt med DSB. DSB ser særs positivt på at kommunar formaliserer sitt brannvernsamarbeid med forpliktande avtalar. Dei henviser til gjeldande regelverk, og til Stortingsmelding nr. 22 om Samfunnssikkerheit. Utsnitt frå St.meld. nr. 22 Samfunnssikkerhet, pkt. 6.2.2.1 Deltidsbrannvesen: Kommunene er pålagt å samarbeide om å løse sine forebyggende og beredskapsmessige oppgaver. Hensikten er å utnytte de samlede ressurser i en region best mulig. En kommune er pliktig til å hjelpe enn annen kommune ved hendelser når anmodning om bistand fremsettes. SOS brannconsult as side 1 av 29

136 av landets kommuner inngår i interkommunale brannvesen. Kommunegrensene er i mange tilfeller til hinder for effektiv utnyttelse av brannvesenressursene i en region. For å kunne håndtere store og komplekse hendelser må brannvesenets ressurser brukes mer effektivt på tvers av kommunegrenser. En utvikling i retning av interkommunale brannvesen vil kunne styrke både det forebyggende brannvernarbeidet og evnen til å håndtere store og komplekse hendelser. Slike brannvesen vil ha større personell- og materiellressurser under samme ledelse og vil også kunne ha en bredere kompetanse i sin stab enn den enkelte kommune har mulighet til. For å styrke brannvernet for landets innbyggere vurderes det nå om det er ønskelig med en utvikling i retning av flere interkommunale brannvesen. SOS brannconsult as side 2 av 29

2. GJENNOMFØRING AV FORPROSJEKTET 2.1 Møter og framdrift Det er gjennomført i alt 5 møter i prosjektgruppa. Oppstartmøte var den 21.09.09, og siste møte i prosjektgruppa den 11.12.09. På oppstartsmøtet vart plan for gjennomføring og framdrift av prosjektet utarbeida. Møte nr. 3 (den 06.11.09) vart gjennomført i Hallingdal på Torpomoen Øving- og Redningspark. Hovudtema på dette møtet var gjennomgang av referanseprosjekt, og prosjektgruppa fekk mellom anna ein presentasjon av Hallingdal Brann- og Redningsteneste IKS. Elles har alle møta vore i kommunehuset i Sogndal. Det har ikkje vore behov for møter mellom prosjektgruppa og styringsgruppa. Det er ført referat frå alle møta i prosjektgruppa og desse referata fylgjer som vedlegg til rapporten. 2.2 Intern informasjon og handsaming Kommunane sine representantar i prosjektgruppa har lagt fram all naudsynt og tilgjengeleg informasjon som gjeld eige brannvesen. Representantane i prosjektgruppa har sjølve hatt ansvar for intern informasjon i den einskilde kommune. Dette gjeld informasjon mot administrativ leiing, og mot tilsette/mannskap. Det har undervegs i prosessen ikkje kome fram forhold som har gjort det naudsynt med avklaringar og/eller vedtak på overordna nivå. SOS brannconsult as side 3 av 29

3. REGELVERK Samarbeid på tvers av kommunegrensene er omtala og styrt gjennom fleire lover og forskrifter. Ved revisjon av dei ulike regelverka har vi dei siste 10-15 åra sett at sentrale myndigheiter gjev sterke signal om samarbeid mellom kommunane. Dette gjeld også for brannvern-området. 3.1 Kommunelova Interkommunalt samarbeid gjennom kommunelova er regulert i kap. 5. Av denne fylgjer det mellom anna at to eller fleire kommunar kan opprette eit eige styre for å løyse felles oppgåver. Det skal etablerast eigne vedtekter for det interkommunale styret. Det er også kap. 5 i kommunelova som gjev heimel for å overføre mynde til ein vertskommune. Ein kommune kan overlate gjennomføring av lovpålagde oppgåver, og delegere mynde til å treffe vedtak som omtalt i forvaltningslova 2 fyrste ledd bokstav a til ein vertskommune etter 28 b og 28 c dersom den aktuelle lov ikkje er til hinder for det. 3.2 Lov om interkommunale selskap Lova gjeld for interkommunale selskap kor alle deltakarane er kommunar, fylkeskommunar eller interkommunale selskap. Lova set mellom anna krav om at den enkelte deltakar (kommune) heftar uavgrensa for en prosent- eller brøkdel av selskapet sine plikter. Vidare set lova krav til at det vert oppretta ein skriftleg selskapsavtale, eit representantskap, eit styre og at det vert tilsett ein dagleg leiar (brannsjef). 3.3 Brann- og eksplosjonsvernlova Denne lova gjev føringar for samarbeid mellom kommunane innanfor brannvernarbeidet. I 9 står det mellom anna at: To eller fleire kommunar kan avtale å ha felles brannvesen eller felles leiing av brannvesenet. Kommunen kan gjennom avtale overlate brannvesenet sine oppgåver og leiing heilt eller delvis til ein annan kommune, verksemd e.l. Kommunen må i slike tilfeller etablere ordningar som sikrar at all utøving av mynde etter lova skjer under kommunen sitt formelle ansvar. Vidare i 15 står det at: Kommunane skal samarbeide om lokale og regionale løysingar av førebyggjande og beredskapsmessige oppgåver med sikte på best mogleg utnytting av dei samla ressursane. 3.3.1 Forskrift om organisering og dimensjonering av brannvesen Forskrifta tek vidare dei føringane som brann- og eksplosjonsvernlova gjev for samarbeid. Mellom anna i 2-4 om dokumentasjon: Kommunen skal kunne dokumentere at krav etter denne forskrifta til organisering, utrustning og bemanning vert løyst åleine eller i samarbeid med annan kommune. Vidare i 3-1 om samarbeid: Kommunen skal søkje samarbeid med andre kommunar for best mogleg å utnytte samla kompetanse i regionen, slik at det førebyggjande arbeidet vert utført tilfredsstillande. SOS brannconsult as side 4 av 29

Det er i hovudsak denne forskrifta som set krav til korleis brannvesenet skal vere organisert og dimensjonert. DSB har starta eit arbeid med revisjon av denne forskrifta. Det har til no ikkje kome nokon signal på endringar som det må takast hensyn til i dette forprosjektet. Ved ei vidareføring av prosjektet må ein halde kontakt med DSB for å vere oppdatert med endringar som fylgje av revisjonen. 3.3.2 Forskrift om brannførebyggande tiltak og tilsyn Forskrifta regulerer mellom anna: Brannvesenet si plikt til å samarbeide med andre myndigheiter, jfr. 5-1. Brannvesenet si plikt til å gjennomføre tilsyn, jfr.kap. 6 Gjennomføring av feiing og tilsyn med fyringsanlegg. SOS brannconsult as side 5 av 29

4. STATUS, DAGENS ORGANISERING Organisering av brannvernet i den einskilde kommune baserer seg i hovudsak på dei minstekrava som fylgjer av dimensjoneringsforskrifta. Det er i varierande grad gjennomført ROS-analyse i kommunane. Det vert generelt vist til vedteke brannordning for kommunane, samt siste tilsynsrapport frå DSB og tilhøyrande attendemelding frå kommunane. 4.1 Leikanger kommune Grunnlaget for dagens organisering av brannvernet i Leikanger kommune er vedtatt brannordning frå 1998. Nøkkeltal: Utrykningar 14 Bustader 1038 Piper 850 Øvingstimar ca. 10 timar pr. person Særskilde brannobjekt 20 Leiing og førebyggande Brannsjef 12%, Avd.leiar førebyggande 12%, Avd.leiar beredskap 12% Førebyggande 24% Samla stillingsstorleik 60% stilling Feietenesta og tilsyn i bustader vert kjøpt frå Luster kommune. Beredskap og utrykningsstyrke: Den faste utrykningsstyrken er alle deltidspersonell og utgjer 4 utrykningsleiarar og 12 mannskap. Brannvesenet har ikkje kvalifisert røykdykkarteneste. Vaktordning: Ingen krav til overbefalsvakt eller fast vaktordning. Det er oppretta dreiande 4-delt vaktordning for utrykningsleiar/befal. Denne er kombinert med teknisk vakt. I tillegg er det 1 mannskap på vakt i helgar og høgtider. Utstyr: Dagens brannbil er ein Jeep 1979 -modell, med frontpumpe og 650 liter vasstank, og tilfredsstiller ikkje dagens krav. Ny bil på budsjettet for 2010, budsjettsum 450.000 kr. Det er planlagt kjøp av brukt bil. Brannstasjon: Dagens stasjon er ei garasje på 50m², som er langt frå tilfredsstillande. Dette er også merka som avvik i siste rapport frå DSB. Ny stasjon vil vere klar sommaren 2010 i leigde lokale i Hermansverk sentrum. 175m². SOS brannconsult as side 6 av 29

Tilsynsrapport frå DSB: I siste tilsynsrapport (2006) frå DSB vert det mellom anna anbefalt at kommunen søkjer samarbeid med nabokommunane om brannvernarbeidet. 4.2 Sogndal kommune Grunnlaget for dagens organisering av brannvernet i Sogndal kommune er vedtatt brannordning. Nøkkeltal: Utrykningar 55 Bustader 3100 Piper 2864 Øvingstimar ca. 60 timar pr. person Særskilde brannobjekt 63 Leiing og førebyggande: Brannsjef 35%, Avd.leiar førebyggande 35%, Avd.leiar beredskap 80% Førebyggande 70% Samla stillingsstorleik 220% stilling Feietenesta og tilsyn i bustader vert kjøpt frå Luster kommune. Beredskap og utrykningsstyrke: Innsatsleiinga utgjer 4 overbefal. Den faste utrykningsstyrken i Sogndal er alle deltidspersonell og utgjer 4 utrykningsleiarar og 12 mannskap/røykdykkarar, delt på 4 lag. Brannvesenet har kvalifisert røyk- og kjemikaliedykkarteneste. Bistasjon i Fjærland med noko utstyr og 7 mannskap utan vaktordning. Vaktordning: Overbefal går i dreiande 4-delt vaktordning. Det er i dag dreiande vaktlag med deltidspersonell i alle helgar og høgtider. (Frå og med 01.01.2010 skal det etablerast dreiande vaktlag med deltidspersonell heile veka, jfr. dim.forskrifta 5-3). Utstyr: På utstyrssida er brannvesenet ajour pr. dato. Sogndal brannvesen har regionalt depot for å handtere akutt forureining i Indre Sogn. Det er behov for å bytte 2-3 gamle bilar mot ein ny brannbil i løpet av ca. 5år. Då vil også plass-situasjonen i stasjonen verte betre. Brannstasjon: Sogndal har brannstasjon med nødvendige fasilitetar. SOS brannconsult as side 7 av 29

4.3 Luster kommune Grunnlaget for dagens organisering av brannvernet i Luster kommune er vedtatt brannordning frå 1998. Luster kommune har gjennomført ROS-analyse på 2 niva, overordna nivå og delanalyser for underordna avdelingar/områder. Nøkkeltal: Utrykningar 15-20 Bustader 1800 Piper 1800 Øvingstimar 40 timar pr. person Særskilde brannobjekt 53 Leiing og førebyggande: Brannsjef 25%, Avd.leiar førebyggande 25%, Avd.leiar beredskap 25% Førebyggande 50% Samla stillingsstorleik 125% stilling Luster har for tida 200% stilling. Dette er grunna i permisjon hjå avdelingsingeniør som hadde delstilling i brannvesenet, manglande nestleiarfunksjon i brannvesenet og det forholdet at noverande brannsjef har signalisert at han i 2011 har rett til å fråtre på bakgrunn av oppnådd pensjonsalder. For å sikre kapasitet og kontinuitet er det derfor rekruttert inn ny varabrannsjef. Luster kommune har 2 feiarar i 100% stilling. Kommunen sel feieteneste og tilsyn i bustader til Leikanger og Sogndal. Det er i tillegg selt noko teneste til Balestrand kommune. Beredskap og utrykningsstyrke: Dersom brannsjef eller stadfortredar ikkje møter, vert den overordna innsatsleiinga ivareteke av utrykningsleiar. Gaupne hovudstasjon har 16 deltidspersonell og utgjer 4 utrykningsleiarar og 12 mannskap. Luster lokalstasjon har 8 deltidspersonell. Hafslo lokalstasjon har 8 deltidspersonell. I Veitastrond er det eit depot og 5 frivillige mannskap utan vaktordning. Brannvesenet har ikkje kvalifisert røykdykkarteneste. Vaktordning: Ingen krav til overbefalsvakt eller fast vaktordning. Kommunen har av eigen interesse valt å etablere ei 5-delt dreiande vaktordning for utrykningsleiar og sjåfør. Denne gjeld heile året. Utstyr: Det er behov for innkjøp av ny vaktbil snarast. Andre utrykningskøyretøy er 15-20 år, og det må påreknast utskifting i løpet av 10-15 år. Brannstasjon: Det er behov for ny i brannstasjon i Gaupne snarast. Det er i 2010 budsjettert med planleggingsmidlar. SOS brannconsult as side 8 av 29

5. FORDELAR OG BARRIERER Brannvernarbeidet vert i stor grad leia og utført av tilsette som har dette som ein viss %-del av stillinga si. Erfaringar frå andre områder i landet der det er etablert samarbeid mellom to eller fleire kommunar, syner at det er mange gevinstar å hente. Samstundes skal ein ved gjennomføring av slike prosessar vere merksam på dei barrierene som kan ligge på ulike nivå i organisasjonen. Nøkkelen ligg i felles mål, open dialog, god kommunikasjon, og at ein innanfor dei disponible rammene ynskjer å etablere ei best mogleg brannteneste for heile regionen. 5.1 Gevinstar og fordelar I ein fase der ein skal etablere eit samarbeid, vil det alltid ta litt tid før den nye organiseringa er heilt på plass og fungerer i samsvar med intensjonen. Men erfaringar tilseier at ein ganske raskt vil oppleve fordelane med ei felles organisering. Dei største gevinstane og fordelane vil normalt vere desse: Leiinga og førebyggande personell kan vere tilsette i heile stillingar, der ein har brannvern som sitt fagområde. Fleire heile stillingar innan brannvern vert samla på ein stad, og dette gjev ein samla auka kompetanse. Betre utnytting av ressursane i heile regionen. Frå brannvesenet si side vert kommunegrensene etter kvart viska bort. Auka kompetanse og eit meir synleg brannvesen vil medføre eit betre tilbod til innbyggjarar og næringsliv. Ei meir forutsigbar teneste. Lettare å rekruttere kvalifisert personell der det er eit godt fagmiljø. Mindre sårbar når nokon sluttar. Samarbeid og større fokus på øvingar og opplæring av mannskap vil gjere det meir attraktivt å vere med i brannvesenet, og medføre ein betre beredskap for heile regionen. 5.2 Barrierer og utfordringar I ein prosess med mål om å inngå eit forpliktande samarbeid mellom kommunane, kan det ligge mange utfordringar. Dersom ein skal lukkast med slike prosessar, så må det vere god kommunikasjon og ein open dialog på alle nivå. Ingen må stille med vikarierande motiv. Samstundes må ein vere merksam på dei områder som kan utgjere ein barriere, og som i verste fall kan medføre at prosjektet strandar undervegs i prosessen. Kort oversikt over områder der det kan ligge slike barrierer: Politiske nivå. Ei organisering utanfor den vanlege kommunestrukturen kan virke litt langt borte. Litt vanskeleg med lokalstyring dersom det er ynskjeleg. Administrativt nivå. Personar som sit i stillingar i dag som vert lagt inn i eit fellesskap. Mister goder. 3 brannsjefstillingar skal endrast til 1. Lokalisering. Kanskje det som ofte skapar størst debatt ved samordning av tenester mellom kommunane. Her kan det vere sterke meiningar på både på administrativt og politisk SOS brannconsult as side 9 av 29

nivå. Skal ein lukkast er det vesentleg at ein klarar å løfte blikket og sjå på kva som er det beste for regionen samla sett. Kostnadar. Organisering og dimensjonering av brannvesenet er i stor grad regelstyrt, og det er sett minstekrav gjennom lov og forskrift. Dette gjer at det ofte er lite å hente reint økonomisk på eit slikt samarbeid. Erfaringar frå andre samarbeidsordningar er at ein får ei betre teneste, og eit sterkare fagleg miljø. Også det forholdet at ein i eit profesjonalisert brannvesen vert stillingane/-prosentane nytta til brann. I ein ordinær kommuneorganisasjon er det ofte kombinasjonsstillingar der det ikkje alltid er samsvar mellom %-fordeling på papiret og det som faktisk vert nytta. Eit sterkare fagmiljø og heile stillingar, kan gjere det mogleg å auke inntektsgrunnlaget for brannvesenet gjennom å tilby kurs, øvingar og tenester til andre kommunar. Utstyrsnivå. Ved oppstart av ei felles ordning må det gjennomførast ei vurdering av kva utstyrsnivå kvar enkelt kommune skal ligge på som inngangsbillett. Dette for at det ikkje skal løne seg å ha nedprioritert kjøp av utstyr over tid. Gjennom arbeidet i prosjektgruppa har det ikkje kome fram vesentlege moment som talar i mot etablering av eit felles brannvesen for dei tre kommunane. SOS brannconsult as side 10 av 29

6. ALTERNATIVE SAMARBEIDSFORMER Det fint ulike modellar for samarbeid mellom kommunar for å løyse dei oppgåvene som er tillagt brannvesenet. Det mest vanlege, og det som er mest utprøvd, er etablering av eit interkommunalt selskap (IKS). Eit anna alternativ er vertskommunemodellen der nabokommunar kjøper tenestene av ein vertskommune. Eit tredje alternativ er sjølvsagt at ein ikkje når fram til ei felles løysing, men endar opp med 0-alternativet (dagens ordning). 6.1 Interkommunalt selskap (IKS) Etablering av eit interkommunalt selskap skjer i samsvar med lov om interkommunale selskap. Her fylgjer det eit eige regelverk på korleis dette selskapet skal organiserast og driftast. Lova set mellom anna krav om at den enkelte deltakar (kommune) heftar uavgrensa for en prosent- eller brøkdel av selskapet sine plikter. Vidare set lova krav til at det vert oppretta ein skriftleg selskapsavtale. Eit IKS er eit eige rettssubjekt, og har eit eige ansvar for dei oppgåver som er tillagt selskapet. Herunder også alt personalansvar. Dei fleste kommunar har erfaring med etablering og drift av IKS frå andre fagområder. Der er mange brannvesen rundt om i landet som er organisert gjennom IKS-modellen. Dette gjer at det er mykje erfaring å hente frå andre tilsvarande selskap. Organisering av eit IKS er som fylgjer: Representantskap Styre Dagleg leiar (brannsjef) Under brannsjefen vert brannvesenet organisert på vanleg måte med ei førebyggande avdeling og ei beredskaps avdeling. Ved val av denne modellen vil det vere mest naturleg at ein overfører drifta av heile brannvesenet til selskapet. 6.2 Vertskommune-modell Vertskommunemodellen vert etablert innanfor rammene i gjeldande kommunelov. Kap. 5 i kommunelova regulerer interkommunalt samarbeid. 28 a-k set krav til kva for avtalar, delegasjon, styreform m.m. som skal/kan etablerast i samband med vertskommunemodellen. Hovudprinsippet i ei slik organisering er at ein nabokommune(ar) kjøper teneste av ein vertskommune. I vårt tilfelle vil det seie at Leikanger, Sogndal eller Luster tek på seg rolla som vertskommune, og overtek ansvaret for drift av brannvesenet i heile regionen. I dag har vi ei tilsvarande løysing på den måten at Luster kommune er vertskommune for feietenesta og tilsyn i bustader, og Leikanger og Sogndal kjøper denne tenesta av Luster. Ved eit vertskommunesamarbeid skal det opprettast ein skriftleg samarbeidsavtale som skal vise: kven som er deltakarar og kven av desse som er vertskommunen, kva for oppgåver og kva for avgjersmynde som skal leggast til vertskommunen, tidspunkt for overføring av oppgåver og avgjersmynde, melding til deltakarane om vedtak som vertskommunen gjer, det økonomiske oppgjeret mellom samarbeidskommunane og vertskommunen, nærare reglar for å gå ut av samarbeidet og avvikling av samarbeidet, anna som etter lov krev avtale. SOS brannconsult as side 11 av 29

Ved val av denne modellen kan ein lettare velje å la samarbeidet dekkje berre ein del av brannvesenet sine oppgåver. Dette ser ein ulike løysingar på rundt om i landet. T.d. kan ein ta ut feietenesta og tilsyn i bustader, førebyggande arbeid (tilsyn) i særskilde brannobjekt, brannsjef m.m. Men skal ein få full effekt av eit samarbeid vil det vere best å dekkje heile brannvesenet. 6.3 0-alternativet Dette alternativet vil i hovudsak medføre ei vidareføring av dagens organisering med at kvar kommune organiserer og styrer sitt eige brannvesen. Ulike formelle og uformelle samarbeidsformer kan etablerast på tvers av kommunegrensene. Ein kan i større grad enn i dag inngå avtalar om å kjøpe tenester hjå kvarandre slik at ein ikkje treng sitje med all kompetanse i alle kommunane. Eit av områda det kanskje er lettast å samarbeide om, og utan at det har verknad for organiseringa, er felles opplæring (kompetanseutvikling) og øvingar. Eit tettast mogleg samarbeid vil alltid vere ein fordel den dagen ein skal arbeide saman på ein skadestad (brann eller ulykke), og for å vite mest mogleg om kva kompetanse og utstyr nabobrannvesenet kan bidra med. SOS brannconsult as side 12 av 29

7. REFERANSEPROSJEKT Brannvesenet er organisert på ulike måtar rundt om i landet. Det mest vanlege er nok at kvar enkelt kommune har sitt eige brannvesen. Men det er også mange kommunar som har valt å løyse desse oppgåvene i fellesskap. Kommunegrensene kan vere til hinder for ei effektiv utnytting av brannvernressursane i ein region. Pr. 1. januar 2008 var det i landets 430 kommunar organisert 340 brannvesen. 136 kommunar samarbeider med annan kommune om felles brannvesen. Organisering av slike samarbeid skjer oftast gjennom etablering av eit interkommunalt selskap (IKS) eller ved at ein kommune tek på seg vertskommunerolla, og sel brannverntenester til nabokommune(ane). Vi har innhenta opplysningar og referansar frå 3 ulike samarbeidsprosjekt. Oversikt over desse med kommentarar fylgjer nedanfor. Vi har også sett opp ein del fordelar og ulemper som har kome fram via referanseprosjekta. Samarbeidsavtalar for dei ulike referanseprosjekta er tilgjengelege som vedlegg til denne rapporten. 7.1 Hallingdal Brann- og Redningsteneste (HBR) IKS Dette er eit interkommunalt samarbeid mellom kommunane Ål, Gol og Hemsedal. Kommunane har eit samla innbyggjartal på ca. 11000, fordelt på Ål (ca. 4500), Gol (ca. 4500) og Hemsedal (ca. 2000). Avstand mellom kommunesentra er Hemsedal Gol 30 km, og Gol Ål 25 km. Turisme er den største næringa i Hallingdal, og dette gjer at persontalet i periodar av året (særleg om vinteren) er mangedobla. Dei 3 kommunane starta sitt brannvernsamarbeid i 1995 med etablering av ei felles stilling på førebyggande avdeling (tilsyn). Dette samarbeidet vart raskt utvikla vidare, og i 2005 vart HBR IKS etablert slik det i dag er organisert. Opphavlege brannstasjonar med tilhøyrande utstyr og mannskap er lokalisert i kvar kommune, til saman 3 brannstasjonar og ca. 55 deltidsmannskap. Administrasjonen er lokalisert på Torpomoen Rednings- og Øvingspark i Ål kommune. Her er det ei samlokalisering med andre tilsynsetatar, og private firma som arbeider innanfor HMS-området. Etablering av HBR IKS har vore nesten udelt positivt, og det ligg til rette for at fleire av kommunane i Hallingdal kan kome inn som deltakarar i IKS et. HBR sel ein del tenester med overbefalsvakt og tilsyn til nabokommunar/naboregionar. I tillegg vert det brukt noko ressursar på å arrangere og å vere instruktørar på ulike fagkurs. Likskapar og ulikskapar med vår region Denne regionen i Hallingdal har særs mange likskapar med vår region. Kommunestruktur, antal innbyggjarar og avstand mellom kommunesentra (og brannstasjonane) er tilnærma lik. I Hallingdal er turiststraumen størst om vinteren, medan det i Sogn er mest turistar om sommaren. Sogndal er nok eit sterkare sentrum for dei tre kommunane i Sogn enn Gol er for dei tre samarbeidande kommunane i Hallingdal. Dersom kommunane Leikanger, Sogndal og Luster vel å gå vidare med eit samarbeid innan fagområdet brann, vil ein kunne hente ut mykje god erfaring frå etablering og drift av HBR IKS. SOS brannconsult as side 13 av 29

7.2 Gauldal Brann og Redning (GBR) IKS Dette er eit interkommunalt samarbeid mellom kommunane Midtre Gauldal (36,2%), og Melhus (63,8 %) i Sør-Trøndelag. Kommunane har eit samla innbyggjartal på ca. 22650, fordelt på Midtre Gauldal (ca. 6000) og Melhus (ca. 14650). Avstand mellom kommunesentra Støren og Melhus er ca. 32 km. GBR IKS vart etablert den 01.01.2006. Opphavlege brannstasjonar med tilhøyrande utstyr og mannskap er lokalisert som før etablering av selskapet, til saman 7 brannstasjonar og ca. 87 deltidsmannskap. Administrasjonen og førebyggande avdeling er lokalisert i Melhus. Avdelingsleiar beredskap har kontorstad på Støren (Midtre Gauldal kommune). Likskapar og ulikskapar med vår region Samla innbyggjartal i dette området er ein del høgare enn i våre tre kommunar. Utover dette vil avstand mellom kommunesentra, og mange brannstasjonar med deltidsmannskap vere likskapar med våre tre kommunar. Grunngjeving for å etablere eit samarbeid mellom kommunane vil også vere tilnærma lik. Avtaletekstar og korleis desse avtalane fungerer i praksis er også god erfaring å ta med seg frå eit etablert selskap. Dersom kommunane Leikanger, Sogndal og Luster vel å gå vidare med eit samarbeid innan fagområdet brann, vil det vere naturleg å også innhente nærare opplysningar og erfaring frå etablering og drift av GBR IKS. 7.3 Kongsberg brannvesen (vertskommune) Dette samarbeidet er organisert i samsvar med kommunelova, og er i hovudsak slik at Kongsberg kommune har tatt på seg ansvar for all drift av brannvesenet i kommunane Hof og Lardal. Samla innbyggjartal i kommunane er ca. 30000, fordelt på Hof (ca. 3100), Lardal (ca. 2400) og Kongsberg (ca. 24500). I 2006 starta det eit omfattande utgreiingsarbeid der ein skulle vurdere framtidig organisering av brannvernarbeidet for mange av kommunane i regionen. Dette arbeidet konkluderte mellom anna med at kommunane Hof og Lardal burde vurdere eit samarbeid med Kongsberg kommune (Kongsberg brannvesen). Gjennom forhandlingar kom ein fram til ein avtale der kommunane Lardal og Hof frå 01.07.09 kjøper drift av alle brannvesenet sine oppgåver og tenester frå Kongsberg kommune. Avtalane er vedteke av kommunestyra i dei respektive kommunane. Kongsberg brannvesen er eit kassernert brannvesen med heiltids tilsette mannskap på vakt. I tillegg til hovudstasjonen i Kongsberg er det ein lokalstasjon på Hvittingfoss som dekkjer utrykning til kommunane Hof og Lardal. Beredskapen på lokalstasjonen i Hvittingfoss er 4 utrykningsleiarar og 12 deltidsmannskap med dreiande 4-delt vakt, og 8 deltidsmannskap (reservestyrke) utan vakt. Dette er same beredskap som før samarbeidet vart vedteke i 2009. Likskapar og ulikskapar med vår region Samla innbyggjartal i dette området er ein god del høgare enn i våre tre kommunar. I denne regionen har ein eit profesjonelt brannvesen i Kongsberg frå før, og det gjer det kanskje lettare for nabokommunane å inngå avtale om kjøp av tenester framfor å etablere eit eige nytt selskap. Utover dette er avstand mellom kommunesentra, og grunngjeving for å etablere SOS brannconsult as side 14 av 29

eit samarbeid mellom kommunane, vere tilnærma lik. Avtaletekstar og korleis desse avtalane fungerer i praksis er også god erfaring å ta med seg frå eit etablert selskap. Dersom kommunane Leikanger, Sogndal og Luster vel å gå vidare med eit samarbeid etter vertskommune-modellen, vil det vere naturleg å innhente nærare opplysningar og erfaring frå etablering og drift av Kongsberg brannvesen. 7.4 Fordelar og utfordringar frå referanseprosjekta Fordelar med interkommunalt samarbeid (IKS og vertskommunemodell) Større og sterkare fagmiljø. Heile stillingar. Det er lettare å heve kompetansen. Det er lettare å etablere spisskompetanse (gass, fyrverkeri, farlig gods m.m.). Ei meir forutsigbar teneste. Det er lettare å rekruttere. Vert mindre sårbare når folk sluttar. Forutsigbar budsjettering. Betre ressursutnytting for regionen. Betre informasjonshandtering, både internt og eksternt. Auka fokus på HMS-arbeid og kvalitet på tenestene. Tydelegare leiarrolle. Lik sakshandsaming og like gebyr i kommunane. Større etablert fagmiljø spesialisering Felles datasystem/ registre Større tilgang til ressurser Jamnare standard på bilar, utstyr og materiell Samkøyring av system, rutinar og øvingar. Moglege utfordringar med samarbeid (IKS og vertskommunemodell) Kommunane kan føle at dei mister direkte styring. Reiseavstander Frykt for det ukjente (organisasjonsendring). Fjerne kompetanse frå den enkelte kommune. Mister synergiar til andre områder innan teknisk sektor, t.d. sambruk av kompetanse mellom byggesak og brannvern. SOS brannconsult as side 15 av 29

8. SAMARBEID UTOVER REGIONEN Som ein del av prosjektet skulle eit samarbeid utover regionen (dei tre kommunane) vurderast. Frå prosjektleiar er det sendt ut skriftleg førespurnad til alle kommunane i Midtre og Indre Sogn. Kommunane vert der orientert om den pågåande prosessen i Leikanger, Sogndal og Luster, og dei vert utfordra på å gje ei attendemelding om interesse for å vurdere eit samarbeid inn mot desse kommunane. Det har kome tre tilbakemeldingar: Høyanger kommune v/teknisk sjef har munnleg meldt at dei ikkje ser det som aktuelt å delta direkte i arbeidet no, men vil følgje prosessen med interesse. Vik kommune har signalisert interesse for samarbeid på delområde; tilsyn 13 bygg, feiing/tilsyn bustad og utdanning av feiarar/ lærlingordning. Brev av 12.11.09 er vedlagt. Balestrand kommune har meldt interesse for å delta i prosjektet, anten i form av full deltaking eller kjøp av tenester, og ynskjer å verte tekne med i den vidare prosessen. Brev av 07.12 er vedlagt. Dersom det vert etablert eit felles brannvesen for dei tre kommunane, så vil det kunne gje eit potensiale for samarbeid med dei andre nærliggande kommunane. Her vil det ligge til rette for å kunne samarbeide om enkelte område av brannvesenet sine oppgåver, t.d. feiing, tilsyn i bustad, førebyggande (tilsyn), leiing (brannsjef), kompetanseutvikling, kursing, øving m.m., eller ved at nabokommunar kan bli fullverdig medlem av det interkommunale samarbeidet. SOS brannconsult as side 16 av 29

9. KOPLINGAR OG GRENSESNITT MOT ANDRE TENESTER Ved etablering av eit felles brannvesen for dei tre kommunane, vil det gjere det lettare å utvikle eit samarbeid mot andre tenesteområde. Vi har sett på nokre område der det kan vere aktuelt å utgreie eit meir formelt samarbeid. 9.1 Tilsyn byggesak Etter plan- og bygningslova er det eit krav at kommunane skal gjennomføre tilsyn i byggesaker. Ved revisjon av plan- og bygningslova, og tilhøyrande forskrifter, vil det verte eit auka fokus på dette området. I framtida vil kommunane, i større grad enn i dag, måtte avsette tid og ressursar til å føre tilsyn i byggesaker. Sogn Regionråd har gjennomført eit forprosjekt innan dette området. Rapporten er datert 15.08.09. Resultatet er at 5 kommunar (Luster, Sogndal, Leikanger, Vik og Balestrand) ynskjer å gå vidare for å etablere ei felles stilling (100%) for tilsyn i byggesaker. Brannvesenet har frå før lang erfaring i å føre tilsyn. Normalt har sakshandsamarane i kommunane liten erfaring frå slikt arbeid. Her er vi inne på eit område der det bør vurderast eit tett samarbeid mellom tilsyn i byggesak og tilsyn i brannobjekt. Kanskje kan det på sikt vere aktuelt å organisere dette i det same selskapet. Eit slikt samarbeid vil også kunne vere med å redusere problema ein i dag ofte har i overgangen mellom byggefase til driftsfase. 9.2 El-tilsyn Dei fleste e-verk/nettselskap er med heimel i tilsynslover pålagt å føre tilsyn innanfor sitt forsyningsområde. Det lokale El-tilsyn ved e-verket/nettselskapet er difor ein del av det offentlege tilsynsapparatet for elsikkerheit og utøver tilsyn under kontroll av DSB. Dette vil vere er ein naturleg samarbeidspart for brannvesenet. Når vi veit at feil på elektriske anlegg og feil bruk av elektrisk utstyr er årsak til meir enn 40 % av brannane i Noreg, så er det på tide med eit tverretatleg samarbeid på tilsynsnivå. Brannvesenet skal gjennomføre tilsyn i bustadhus minst kvart fjerde år, medan El-tilsynet fører slikt tilsyn minst kvart tjuande år. Ved eit tettare samarbeid, og ved å endre litt på rutinane, vil ein kunne gå tilsyn for kvarandre. I større brannobjekt vil det også vere naturleg å gå felles tilsyn. 9.3 Anna kommunal beredskap Brannvesenet har normalt erfaring frå å drive beredskapsplanlegging, gjennomføre øvingar, og utøve teneste i akutte situasjonar. Dette er kompetanse som bør vere til nytte for alt anna beredskapsarbeid som kommunane skal gjennomføre. Ofte er det slik at kommunane utarbeider ROS-analyser og ulike beredskapsplanar, men det er ikkje ofte det vert øvd på desse, og det er heller ikkje ofte planane vert brukt i praksis. Eit tett samarbeid mellom brannvesenet og det resterande beredskapsarbeidet i kommunane vil kunne vere til stor nytte for alle partar. Og det vil vere med å auke sikkerheita for innbyggjarane i heile regionen. 9.4 Samarbeid om andre kommunaltekniske tenester Kommunane har vedteke å sette i gang eit arbeid med utgreiing av ulike samarbeidsområde innanfor kommunaltekniske tenester. Tilsyn byggesak leverte sin rapport den 15.08.09. No vert det levert eit forprosjekt for felles brannvesen. Dersom kommunane vel å etablere eit SOS brannconsult as side 17 av 29

felles brannvesen, vil det også vere naturleg å vurdere nærare andre samarbeidsområde innanfor kommunaltekniske tenester. 10. VURDERING AV ALTERNATIVE LØYSINGAR For å ha eit best mogleg grunnlag for konklusjon og tilråding, er den behov for å sjå litt nærare på ein del sentrale område. Dei områda vi har valt å vurdere nærare er organisering, dimensjonering, lokalisering og kostnader ved etablering av eit felles brannvesen for dei tre kommunane. 10.1 Organisering Dagens organisering (0-alternativet) av brannvernarbeidet i dei tre kommunane er kjent, og vert ikkje ytterlegare kommentert. Av tilbodsgrunnlaget går det fram at kommunane har teke initiativ for å få etablert eit interkommunalt samarbeid for tenesteområde brann. Dermed er det etablering av eit interkommunalt samarbeid som vert vurdert vidare. For organisering av eit interkommunalt samarbeid er det i hovudsak to alternative modellar: 1. At dei tre kommunane går saman om å etablere eit Interkommunalt selskap (IKS) som overtek ansvaret for drift av brannvernarbeidet. 2. At ein av kommunane tek på seg ansvaret som vertskommune, og driftar heile eller delar av brannvesenet for dei tre kommunane. Dei to passive kommunane kjøper tenestene hjå vertskommunen. Etter vår vurdering vil graden av samarbeid vere avgjerande for om ein bør velje den eine eller andre løysinga. Vi har sett opp ein del punkt som er positive for dei to modellane. Punkta er i stor grad henta frå den kontakten vi har hatt inn mot referanseprosjekta, og i kombinasjon med eigne erfaringar frå tilsvarande arbeid. Felles for begge modellane Større og sterkare fagmiljø. Heile stillingar. Det er lettare å heve kompetansen. Det er lettare å etablere spisskompetanse. Større og sterkare fagmiljø gjer det lettare å selje tenester til andre. Ei meir forutsigbar teneste. Det er lettare å rekruttere til eit større fagmiljø. Mindre sårbar når folk sluttar. Betre ressursutnytting for regionen. Betre informasjonshandtering, både internt og eksternt. Auka fokus på HMS-arbeid og kvalitet på tenestene. Tydelegare leiarrolle. Lik sakshandsaming og like gebyr i kommunane. Jamnare standard på bilar, utstyr og materiell. Fordelar med eit IKS Eigarane vil ha direkte medverknad og medansvar gjennom representantskap og styre, og kan ha nødvendig politisk kontroll med verksemda. SOS brannconsult as side 18 av 29

Eigarane er meir likeverdige enn kva som er tilfelle om ein vel vertskommunemodellen. Forutsigbar budsjettering. Mindre variasjonar frå år til år. Lett å knyte til seg fleire medlemskommunar. Utvide IKS et med ulike andre fagfelt (byggesak, tilsyn, m.m.) Fordelar med vertskommunemodellen Administrativt og politisk knytt til berre ein kommune. Lettare dersom ein berre skal samarbeide om ein del av brannvesenet sitt fagområde, t.d. feiing, førebyggande (tilsyn), brannsjef m.m. Det kan vere lettare å styre kostnadsnivået og ressursbruken fordi brannvesenet vert plassert inn i det vanlege økonomi- og beslutningssystemet i ein kommune. 10.2 Dimensjonering Krav til dimensjonering av brannvesenet fylgjer innbyggjartal i kommunen og innbyggjartal i tettstader. I tillegg skal det takast høgde for risikoforhold som vert avdekka gjennom ROSanalysa. Det medfører at dimensjonering av eit felles brannvesen i all hovudsak vil vere summen av dimensjoneringa i dei enkelte brannvesen. Dimensjoneringsforskrifta viser mellom anna fylgjande krav: 2-5 Brannsjefen og avdelingsledelse I kommuner eller brannvernregioner med mer enn 20.000 innbyggere skal brannvesenet ledes av en kvalifisert person i hel stilling. Brannvesenet skal organiseres med en forebyggende avdeling og en beredskapsavdeling. I kommuner eller brannvernregioner med mer enn 20.000 innbyggere skal hver avdeling ledes av en person i hel stilling. 3-2 Forebyggende oppgaver Det skal utføres minst ett årsverk brannforebyggende arbeid etter forskrift om brannforebyggende tiltak og tilsyn pr. 10.000 innbyggere i kommunen eller brannvernregionen. Andre forebyggende oppgaver brannvesenet påtar seg krever ytterligere ressurser. 5-6 Overordnet vakt I kommuner eller brannvernregioner med tettsteder med mer enn 2.000 innbyggere skal det være dreiende overordnet vakt. Brannsjefen og stedfortreder skal inngå i vaktordningen. Overordnet vakt skal kunne lede samtidig innsats på flere skadesteder. Flere kommuner kan ha felles overordnet vakt. 4-8. Innsatstid Til tettbebyggelse med særlig fare for rask og omfattende brannspredning, sykehus/sykehjem mv., strøk med konsentrert og omfattende næringsdrift o.l., skal innsatstiden ikke overstige 10 minutter. Innsatstiden kan i særskilte tilfeller være lengre dersom det er gjennomført tiltak som kompenserer den økte risiko. Kommunen skal dokumentere hvordan dette er gjennomført. 5-1. Dimensjonering og lokalisering SOS brannconsult as side 19 av 29

Enhver kommune skal ha beredskap for brann og ulykker som sikrer innsats i hele kommunen innenfor krav til innsatstider etter 4-8. Samlet innsatsstyrke skal være minst 16 personer, hvorav minst 4 skal være kvalifiserte som utrykningsledere. 5-2. Vaktlag og støttestyrke Et vaktlag skal minst bestå av: - 1 utrykningsleder - 3 brannkonstabler/røykdykkere. Støttestyrke er: - fører for tankbil - fører for snorkel-/stigebil. 5-3. Vaktberedskap I spredt bebyggelse og i tettsteder med inntil 3.000 innbyggere kan beredskapen organiseres av deltidspersonell uten fast vaktordning. Til tider hvor det ikke kan forventes tilstrekkelig oppmøte ved alarmering skal det opprettes lag med dreiende vakt. I tettsteder med 3.000-8.000 innbyggere skal beredskapen være organisert i lag bestående av deltidspersonell med dreiende vakt. Dimensjoneringsgrunnlag KOMMUNE INNB. I KOMMUNE INNB. I SENTRUM - 1 INNB. I SENTRUM 2 LEIKANGER 2156 * 1946 SOGNDAL 6968 * 3208 854 Kaupanger 531 Kjørnes LUSTER 4879 * 1075 Gaupne 305 Hafslo SUM 14003 Tal er henta frå SSB pr. 01.01.09. * Tal studentar i skuleåret og turistar i turistsesongen er ikkje rekna med. Dette er faktorar som det evt. må vurderast konsekvensane av i samband med ROS-analyser. Konsekvens av dimensjoneringsgrunnlaget Dagens dimensjonering av brannvesenet i den enkelte kommune er beskrive i kap. 4. Tabellen nedanfor viser kor stor stillings-% kommunane i dag brukar på brannvesenet til stillingar som brannsjef, avdelingsleiarar og førebyggande. Tala i ( ) viser minstekrav etter dimensjoneringsforskrifta. KOMMUNE INNB.TAL BRANNSJEF LEIAR LEIAR FØRE- SUM (SENTRUM) BERED. FØREB. BYGGANDE LEIKANGER 2156 (1946) (krav 12%) (krav 12%) (krav 12%) (krav 24%) 40%? (krav 60%) SOGNDAL 6968 (3208) 35% (krav 35%) 80% (krav 35%) 35% (krav 35%) 70% (krav 70%) 220% (krav 175%) LUSTER 4879 (1075) 100% (krav 25%) 100 % (krav 25%) 200% (krav 125%) SUM (alle kommunane) 14003 135% (krav 70%) (krav 25%, inngår i brannsjefst illinga) 80% (krav 70%) 135% (krav 70%) (krav 50%, inngår i leiar føreb.) 70% (krav 140%) Ca. 460% (krav 350%) SOS brannconsult as side 20 av 29

I den einskilde kommune er det ikkje noko klart skilje mellom dei ulike stillingane. Det vil av den grunn vere mest rett å sjå på den samla stillings-% som kvar einskild kommune nyttar for å gjennomføre brannvesenet sine ansvarsområde. Vi gjer også merksam på at dei stillings-% som er sett opp som krav, er krav som fylgjer direkte av innbyggjartala. Vi har ikkje lagt inn noko i forhold til evt. ekstra behov som fylgje av ROS-analyse i den einskilde kommune. For Leikanger sin del er det for 2010 budsjettert med 40% stilling innan brannvesenet sitt ansvarsområde, og kravet er 60%. I Sogndal er det opplyst bruk av 220 % stilling, medan minstekravet er 175%. Luster kommune har i ein periode to heile stillingar (200%) i brannvesenet. Dette er grunna i permisjon hjå avdelingsingeniør som hadde delstilling i brannvesenet, manglande nestleiarfunksjon i brannvesenet og det forholdet at noverande brannsjef har signalisert at han i 2011 har rett til å fråtre på bakgrunn av oppnådd pensjonsalder. For å sikre kapasitet og kontinuitet er det derfor rekruttert inn ny varabrannsjef. Minstekravet for Luster kommune er 125%. Tabellen under gjev ein oversikt over dei minstekrava som vil gjelde ved etablering av eit felles brannvesen for dei tre kommunane. I tillegg har vi lagt inn ein oversikt som viser tilsvarande krav dersom kommunane Balestrand og Vik vert med: KRAV TIL BRANNSJEF, AVDELINGSLEIARAR OG FØREBYGGANDE TAL INNB. BRANNSJEF LEIAR LEIAR FOREB. FOREB. SUM BEREDSKAP 14003 70% 70% 70% 140% 350% 18500 (inkl. Vik og Balestrand) 92,5% 92,5% 92,5% 185% 462,5% Vakt og beredskap Den beredskapen som pr. 01.01.2010 er vedteke i den einskilde kommune, tilfredsstiller etter vår vurdering dei minstekrav som dimensjoneringsforskrifta stiller. Det er nok heller slik at kommunane på nokre områder har valt/vedteke ein beredskap som går utover minstekravet. Det er mogeleg at dette er gjort med bakgrunn i gjennomført ROS-analyse i den einskilde kommune. Forskrifta 5-6 stiller m.a. krav om overbefal: I kommuner eller brannvernregioner med tettsteder med mer enn 2.000 innbyggere skal det være dreiende overordnet vakt. Brannsjefen og stedfortreder skal inngå i vaktordningen. Overordnet vakt skal kunne lede samtidig innsats på flere skadesteder. Flere kommuner kan ha felles overordnet vakt. Dette medfører at eit slikt krav i dag berre er gjeldande for Sogndal, men ein skal merke seg at Leikanger berre manglar 54 innbyggjarar i tettstaden før det også er eit krav om overbefal der. Sogndal har innført ordning med overbefal f.o.m. 01.09.09. Forskrifta 4-8 set m.a. krav til innsatstid: Til tettbebyggelse med særlig fare for rask og omfattende brannspredning, sykehus/sykehjem mv., strøk med konsentrert og omfattende næringsdrift o.l., skal innsatstiden ikke overstige 10 minutter. Innsatstiden kan i særskilte tilfeller være SOS brannconsult as side 21 av 29

lengre dersom det er gjennomført tiltak som kompenserer den økte risiko. Kommunen skal dokumentere hvordan dette er gjennomført. Krav til innsatstid er i dag tilfredsstillande løyst i den enkelte kommune ved plassering av brannstasjonar i sentrum av Leikanger/Hermannsverk, Sogndal, Gaupne, Luster og Hafslo. I tillegg har Sogndal kommune ein bistasjon i Fjærland med noko utstyr og 7 mannskap utan vaktordning, og Luster kommune har på Veitastrond noko utstyr og 5 frivillige mannskap utan vaktordning. For Sogndal kommune sin del vil det vere mogleg å fjerne bistasjonen i Fjærland, men dette er uavhengig av om ein går inn i eit interkommunalt samarbeid eller ikkje. Om bistasjonen i Fjærland skal oppretthaldast bør vurderast nærare i det vidare arbeidet. For Luster kommune sin del vil det vere mogeleg å fjerne utstyrsdepotet på Veitastrond. I tillegg vil ein på sikt kunne fjerne bistasjonar og mannskap i Luster og Hafslo frå beredskapen. Det er innsatstida til sjukeheimane som i dag medfører krav om desse to bistasjonane. I Luster er det gjennomført kompenserande tiltak med sprinkling, og noko tilsvarande kan gjennomførast i Hafslo. Før ein går i gang med slike endringar, er det vesentleg at ein gjer nødvendige avklaringar med DSB fyrst. Forskrifta 5-1 set krav til dimensjonering og lokalisering: Enhver kommune skal ha beredskap for brann og ulykker som sikrer innsats i hele kommunen innenfor krav til innsatstider etter 4-8. Samlet innsatsstyrke skal være minst 16 personer, hvorav minst 4 skal være kvalifiserte som utrykningsledere. Forskrifta 5-2 set krav til vaktlag og støttestyrke: Et vaktlag skal minst bestå av: - 1 utrykningsleder - 3 brannkonstabler/røykdykkere. Alle tre kommunane har ein beredskap som tilfredsstiller desse krava. Kvalifikasjonskrava for utrykningsleiarar må vere på plass innan 2012, og her har alle tre kommunane ein stor jobb å gjere med utdanning av desse. Då vil det vere ein fordel med eit tett samarbeid mellom kommunane. Det er pr. i dag berre Sogndal kommune som har kvalifiserte røykdykkarar. Forskrifta 5-3 set krav til vaktberedskap: I spredt bebyggelse og i tettsteder med inntil 3.000 innbyggere kan beredskapen organiseres av deltidspersonell uten fast vaktordning. Til tider hvor det ikke kan forventes tilstrekkelig oppmøte ved alarmering skal det opprettes lag med dreiende vakt. I tettsteder med 3.000-8.000 innbyggere skal beredskapen være organisert i lag bestående av deltidspersonell med dreiende vakt. Dette medfører at både Leikanger og Luster kan ha beredskap med deltidspersonell utan fast vaktordning. For å vere sikra eit tilstrekkeleg oppmøte er det i begge kommunane lagt opp til vaktordningar. I Leikanger er det oppretta ei dreiande 4-delt vaktordning for utrykningsleiar/befal. Denne er kombinert med teknisk vakt. I tillegg er det 1 mannskap på vakt i helger og høgtider. I Luster er det oppretta ei dreiande 5-delt vaktordning for utrykningsleiar og sjåfør. Denne gjeld heile året. SOS brannconsult as side 22 av 29