Møteinnkalling. Eventuelt forfall skal meldast til telefon Varamedlemmar møter etter nærare avtale.

Transkript

1 Sogndal kommune Møteinnkalling Utval: KOMMUNESTYRET Møtestad: Kommunestyresalen Møtedato: Tid: 13:00 Eventuelt forfall skal meldast til telefon Varamedlemmar møter etter nærare avtale. Dagsorden: 13:00 13:45 Oddbjørn Bukve. Utfordringar for kommunestrukturen Sakliste Saksnr. Arkivsaksnr. Tittel 8/14 14/630-3 Kommunestyre Opning, konstituering, interpellasjonar, orienteringar. 9/14 14/ Fritak frå politiske verv 10/14 14/ Lånefinansiering - Sogndal kulturhus AS 11/14 14/399-5 Søknad om statleg tilskot til Sogn barnevern. 12/14 12/ Kulturminneplan 13/14 01/ Detaljreguleringsplan Kaupanger gravlund 14/14 13/ Løyve til å byggje 7 småkraftverk i Sogndal kommune 15/14 13/320-4 Plan for helse og omsorgtenesta - Sakskomite

2 16/14 14/13-6 Rekneskap og årsmelding /14 07/ Utsmykking av sentrumsparken Sakene er offentleg utlagde i Tenestetorget, Sogndal bibliotek og busenteret i Fjærland. Informasjon på vår heimeside: Sogndal, Jarle Aarvoll Maj Britt Solberg -politisk sekretær-

3 Sogndal kommune Sak 8/14 Kommunestyret Saksh.: Maj Britt Solberg Arkiv: 065 Arkivsak: 14/630 Sak 8/14 Kommunestyre Opning, konstituering, interpellasjonar, orienteringar. Pkt. 1 underteikne OPNING AV KOMMUNESTYREMØTE: A. Konstituering av møte. * Møtet lovleg sett med 25 representantar til stades. * Innkalling og sakliste godkjent. * Møteleiar: Ordførar Jarle Aarvoll. * Ope møte. * Framlegg: Representantane Margrete Haug og Kjetil Kvåle vart valde til å møteprotokollen. B. Protokoll frå møte Godkjenning. Pkt. 2 Spørsmål/interpellasjonar. Ingen interpellasjonar meldt pr. dato. Pkt. 3 Pkt. 4 Pkt. 5 Open spørjetime. Skriv og meldingar: 1. Årsmelding kontrollutvalet for 2013 (Arkivsak 13/1034). 2. Invitasjon til å delta i forsøk med stemmerett for ungdom som fyller 16 eller 17 år i valgåret ved kommunestyrevalget i 2015 (Arkivsak 14/122) Orienteringar og drøftingar A. Orientering frå ordførar: - besøk av statsminister Solberg på HSF 8. april - Kommunalkonferansen 1. april B. Orientering frå rådmann: C. Drøftingar Vedlegg: Pkt. 4. Maj Britt Solberg -politisk sekretær- Side 3 av 57

4 Sogndal kommune Sak 9/14 Kommunestyret Saksh.: Maj Britt Solberg Arkiv: 033 Arkivsak: 14/1289 Saksnr.: Utval Møtedato 11/14 Formannskapet /14 Kommunestyret Sak 9/14 Fritak frå politiske verv Tilråding: Heidi Kathrin Osland får fritak for resten av perioden som representant i formannskapet og kommunestyret. Handsaming: Heidi Kathrin Osland (Sv) gjekk frå som ugild. Som vararepresentant møtte Margrethe Haug (KrF). Jarle Aarvoll (Ap) orienterte om at ev. nyval for andre politiske verv vert vurdert fram til handsaming av saka i kommunestyret. Tilråding frå ordførar: Heidi Kathrin Osland får fritak for resten av perioden som representant i formannskapet og kommunestyret. Vedlegg: 1. Søknad om fritak frå verv i kommunestyret, datert Saksutgreiing: Kommunestyrerepresentant og formannskapsmedlem Heidi Kathrin Osland har søkt om fritak frå dessse vera for resten av kommunestyreperioden. I søknaden heiter det: "I medhald av 15 Uttreden - 2. ledd søker eg om fritak for resten av perioden min i formannskap og kommunestyre. Lova opnar opp for at den som ikkje uten uforholdsmessig vanskelighet eller belastning kan skjøtte sine plikter i vervet kan søke om fritak. Kombinasjonen sjølvstendig næringsdrivande arkitekt og lokalpolitikar i Sogndal har vore krevjande. Som sjølvstendig næringsdrivande er ein avhengig av å ha eit godt omdømme. Eg og mine kollegaer har opplevd det som svært belastande at mi politikarrolle er blitt brukt for å stoppe eller hindre framdrifta i prosjekt som kontoret mitt har vore arkitekt for. Som ansvarleg søkjar opptrer ein på vegne av ein annan part og skal tale denne parten si sak. Sjølv om eg ikkje har vore medlem av forvaltningsutvalet, har eg opplevd at politikarrolla har sett grenser i høve til jobben." Side 4 av 57

5 Sak 9/14 Som det vert refert i søknaden opnar 15 i kommunelova for fritak for politiske verv "den som ikke uten uforholdvismessig vanskeligheter eller belastning kan skjøtte sine plikter i vervet". Det er kommunestyret som har mynde til å fritak for politiske verv. Kommunetarane til kommunelova, jf vedlegg. gjev ikkje klare vurderingar av kva som vert rekna som fritaksgrunn. Vi har vore i kontakt med KS for å få råd i denne konkrete saka. I e-post til kommunen skriv KS følgjande: "Loven gir rom for skjønn, og vår vurdering er, utfra de opplysninger du har gitt i tlf. at her er det et grunnlag for å gi fritak. En skjønnsvurdering her er bl.a. at Sogndal er en relativt liten kommune, hvor utfordringer rundt det å ha flere, ulike roller kan være mer krevende enn i store kommuner." Det er stor variasjon mellom kommunar kor streng kommunen er for å innvilga søknad om fritak for politiske verv. Vi har ikkje hatt fritakssøknader på dette grunnlaget på mange år, og har ikkje etablert noko praksis. Det vert såleis opp til kommunestyret sitt skjønn om søknaden skal innvilgast eller avslåast. Etter ei samla vurdering vil ordførar tilrår at søknaden vert innvilga. Jarle Aarvoll -ordførar- Side 5 av 57

6 Sogndal kommune Sak 10/14 Kommunestyret Saksh.: Jostein Aanestad Arkiv: 256 Arkivsak: 14/1320 Saksnr.: Utval Møtedato 15/14 Formannskapet /14 Kommunestyret Sak 10/14 Lånefinansiering - Sogndal kulturhus AS Tilråding: Sogndal kommune gjev eit serielån 1,9 mill. kroner til Sogndal Kulturhus AS finansiert frå Kraftfond II. Lånet skal betalast ned på 10 år, der dei tre første åra er avdragsfrie. Renta vert sett til 1 mnd. Nibor pluss 0,5%. Renteinntektene vert tilførd avkastningsfondet for Kraftfond II medan avdraga vert tilbakeførd grunnkapitalen i Kraftfond II. Handsaming: Eva Ramstad (V) er styremedlem i Sogndal eigedomsselskap AS og sa seg ugild. Ikkje møtande varamedlem. Tilråding frå rådmann: Sogndal kommune gjev eit lån 1,9 mill. kroner til Sogndal Kulturhus AS finansiert frå Kraftfond II. Lånet skal betalast ned på 10 år, der dei tre første åra er avdragsfrie. Renta vert sett til 1 mnd. Nibor pluss 0,5%. Renteinntektene vert tilførd avkastningsfondet for Kraftfond II medan avdraga vert tilbakeførd grunnkapitalen i Kraftfond II. Vedlegg: Søknad frå Sogndal Kulturhus motteke Saksutgreiing: Bakgrunn: Det har vore ei politisk høgt prioritert sak å sikre ombygging og ny bruk av Sogndal kulturhus etter at høgskulen flytta ut. Dette starta med ein sakskomiteen som drøfta å tilrådd framtidig bruk av kulturhuset. I sakskomiteen si tilråding og i kommunestyret sitt vedtak vart utbygging av ein kinosal nummer tre prioritert. I økonomiplanen er det sett av 2,7 mill. kroner til forskotering av statlege tilskot til utbygging og utbetring av kulturhus. Desse midla vert m.a. nytta til ombyggingane av kinosal 3, dvs. eigedomsselskapet sine utgifter til bygningsmessige tiltak. Midla vert fullt nytta til det. Det er ikkje sett av midlar til driftsselskapet sine investeringar i kinosal 3. Kommunen har lenge vore kjent med at driftsselskapet vil få investeringskostnader på 1,5 til 2,0 mill. til kinoutstyr og inventar for kinosal 3. Sogndal Kulturhus AS søkjer om eit lån på 1,9 mill. kroner til kinoteknisk utstyr (1,5 mill.), inventar/teknisk utstyr til blauboksen (0,3 mill.) og refinansiering av lån i SPV (0,1 mill.). Side 6 av 57

7 Sak 10/14 Selskapet søkjer om eit serielån på 10 år, med 3 års avdragsfritak og med førstepriorites pant i driftsutstyr. Det vert vist til vedlagde søknad. I søknaden er det gjort greie for økonomien i selskapet. Selskapet har ein eigenkapital på 1,6 mill., ein eigenkapitaldel på 38%. Gjennomsnittleg resultat etter skatt har vore på vel ,- dei siste 5 åra, dersom vi held 2011 utanom (det året var det særskilde driftsinntekter). Som følgje av auka leigeareal vil utgiftene til driftsselskapet auke med om lag ,- pr. år framover. Inndekking av desse auke utgiftene krev fleire besøkande og auka inntekter frå utleige. Vurdering: Utbygging av kinosal 3 i kulturhuset er eit prioritert tiltak frå kommunestyret i samband med ombygging av kulturhuset. Det er også ønskeleg å få lagd tidlegare kantine til rette for kulturaktivitetar på ettermiddag/kveld på kvardagar og helg. Dette krev investeringar for driftsselskapet. Låneopptak i bankar for desse investeringane er svært dyre, og vil vera svært krevjande å finna rom for innafor driftsselskapet sin driftsøkonomi. Vi har plassert delar av midlane i Kraftfond II i bank, med for tida låg avkasting. Eit utlån til Sogndal Kulturhus AS på dei vilkåra vi tidlegare har ytt lån frå Kraftfond II på vil gje noko betre inntening for kommunen, samstundes som Sogndal Kulturhus AS får finansiert sine naudsynte investeringar i samband med ny bruk av kulturhuset. Vi bør samstundes bidra til refinansiering av eit mindre lån selskapet har. Samla sett vil dette gje grunnlag for å gjennomføre dei naudsynte investeringane og vera eit bidrag til ein trygg økonomi for selskapet framover. Rådmannen vil ut frå dette tilrå at kommunen gjev eit serielån på 1,9 mill. kroner, med 10 års nedbetalingstid, der dei tre første åra er avdragsfrie. Sogndal 11.april 2014 Jostein Aanestad rådmann Side 7 av 57

8 Sogndal kommune Sak 11/14 Kommunestyret Saksh.: Elin Reinås Arkiv: F40 Arkivsak: 14/399 Saksnr.: Utval Møtedato 14/14 Formannskapet /14 Kommunestyret Sak 11/14 Søknad om statleg tilskot til Sogn barnevern. Tilråding: Kommunestyret godkjenner søknad om statleg tilskot til oppretting av ei tiltaksstilling i Sogn barnevern, slik det går fram av vedlegg 1. Tilråding frå rådmann: Kommunestyret godkjenner søknad om statleg tilskot til oppretting av ei tiltaksstilling i Sogn barnevern, slik det går fram av vedlegg 1. Vedlegg: Søknad om statleg tilskot til Sogn barnevern Uprenta vedlegg; Retningslinjer for satsing på kommunalt barnevern 2014 rundskriv Q-31/2014 Saksutgreiing: I statsbudsjettet for 2014 er det sett av 85 mill kroner til styrking av det kommunale barnevern. Dei 741 stillingane frå tildelinga i 2011, 2012 og 2013 skal vidareførast. I tillegg er det øyremerka midlar til ytterlegare 150 stillingar. Stillingane får ¾ - effekt i 2014 Desse stillingane blir fullfinansiert i I tillegg er det avsett 10 mill til kompetanse- og samhandlingstiltak samt administrering av satsinga. Fordeling av midlar tek utgangspunkt i fordeling etter delkostnadsnøkkelen for barnevern og etter belastning i barnevernstenesta. Delkostnadsnøkkel bestemmer 90 % av fordeling, og belastning i barnevernet bestemmer 10 %. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har i 2014 kr til nye stillingar (2,9 stk). Kompetanse- og samhandlingsmidlane ønskjer alle barnevernstenestene i fylke å gå saman om ein felles søknad til eit felles prosjekt. Det er eit aukande tal barn og unge som mottek hjelp frå barnevernet. Frå 2001 til 2011 var auken på 56 %. Tenesta si hovudoppgåve er å sikre at barn og unge som lever under forhold som kan skade helse og utvikling, får nødvendig hjelp og omsorg til rett tid. Barnevernstenesta skal også bidra til at barn og unge får trygge oppvekstvilkår. Søknadsfrist til fylkesmannen på stillingane var Kriteria for å få tildelt midlar er at: Søknaden skal vere handsama av kommunestyret eller i eit organ kommunestyret har delegert mynde til. Side 8 av 57

9 Sak 11/14 Ved interkommunalt samarbeid, jf. kommuneloven 28 a, skal vertskommunen søkje på vegne av kommunane som inngår i samarbeidet. Søknad om stilling kan vere både sakshandsamarstilling (Kostra 244) og stilling i barnevernet knytt til gjennomføring av tiltak (Kostra 251). Stillingane skal komme i tillegg til budsjetterte stillingar for 2013 og i tillegg til allereie planlagde nyopprettingar i Barnevernstenesta kan også søkje om midlar til kompetanse- og samhandlingstiltak som styrker tenesta. Vurdering: Både tal nye meldingar pr. år og tal barn i tiltak har auka monaleg i Sogn Barnevern frå 2009 til Vi ser også at fleire saker vert meir omfattande og komplekse. Omorganisering i Bufetat fører til auka behov for gjennomføring av tiltak i eigen regi. Rådmann vil tilrå at Sogndal kommune på vegne av kommunane i Sogn barnevern søkjer om midlar til 1 ny stilling i Sogn barnevern, jf vedlagd søknad. Søknaden vart sendt innan fristen, og vedtaket i kommunestyret kan ettersendast. Søknaden er allereie handsama av fylkesmannen og den er innvilga. Sogndal, Jostein Aanestad rådmann Side 9 av 57

10 Sogndal kommune Sak 12/14 Kommunestyret Saksh.: Torun Emma Torheim Arkiv: 140 Arkivsak: 12/800 Saksnr.: Utval Møtedato 62/13 Formannskapet /14 Formannskapet /14 Kommunestyret Sak 12/14 Kulturminneplan Tilråding: Kommunestyret vedtek kulturminneplan for Sogndal kommune 2013, datert , sist revidert * Tilråding frå rådmann: Kommunestyret vedtek kulturminneplan for Sogndal kommune 2013, datert , sist revidert Vedlegg: 1 Innkomne merknader 2 Framlegg til kulturminneplan, datert , sist revidert Kulturminneplankart (uprenta) Saksutgreiing: Bakgrunn: Sogndal kommune har fått midlar av Sogn og Fjordane fylkeskommune til kulturminneregistrering og utarbeiding av kulturminneplan. I kommunen er det alt gjort mange ulike registreringar. Det er gjort ei grundig SEFRAK-registrering, det er samla inn stadnamn og foto over ein lang periode og det er kartlagt stølsbygningar i ein eigen utmarksplan. Det ligg føre informasjon om freda bygningar, gamle ferdselsvegar og rapportar frå større gravfunn. Høgskulen i Sogn og Fjordane har og kartlagt verneverdige utmarksområde. I tillegg ligg det mykje informasjon i ulike nasjonale databaser. Utfordringa er at denne informasjonen ikkje har vore samla og systematisert på ein slik måte at den er enkel å ta i bruk. Føremålet med planarbeidet har difor vore primært å skaffe betre oversyn over det som finst/er registrert, systematisere dette og syte for at det vert lagt inn i nasjonale databaser. Arbeidet med registrering og utarbeiding av kulturminneplan var planlagt ferdig innan utgangen av 2013, og var eit politisk vedteke resultatmål for Det går også fram av planprogrammet til arealdelen til kommuneplan at det skulle lagast ein kulturminneplan som ein del av grunnlagsmaterialet til revisjonsarbeidet. Kulturminneplan er også på lista over samla planbehov i kommunal planstrategi for Sogndal kommune Til arbeidet har vi engasjert ein tilsett ved De Heibergske Samlinger Sogn Folkemuseum, som tidlegare har vore tilsett som kommuneplanleggjar i kommunen. Skildring av planen Side 10 av 57

11 Sak 12/14 Den innleiande delen seier noko om kva eit kulturminne er og korleis vi kan ta vara på dei. Del to omtaler dei kulturminna som i dag er freda med heimel i kulturminnelova eller plan- og bygningslova. Etterpå kjem ein del som viser til andre kulturminne som kommunen har. Det kan vera konkrete kulturminne eller type kulturminne som kommunen bør jobba vidare med. Sist er det laga ein handlingsplan. Det er også laga eit kulturminneplankart der kulturminna er teikna av med omsynssone med særleg oppgjevne omsyn (pbl c): «bevaring kulturmiljø». Juridisk forankring Kulturminneplanen for Sogndal kommune er ein temabasert kommunedelplan. Kulturminneplankartet er utarbeidd med omsynssoner med særleg oppgjevne omsyn: «bevaring kulturmiljø» og generelle føresegner (jamfør pbl nr.7) er forankra juridisk i arealdelen til kommuneplan (føresegn 1-6 e). I tillegg er «omsynssone med særleg oppgjevne omsyn: bevaring kulturmiljø og bandlegging etter lov om kulturminner» sett av i kommuneplankartet. Vi har i tillegg valt å presentere føresegn 1-6 e) i tekstdelen til kulturminneplanen på side 5. Planprosess og medverknad 1. gongs handsaming av Formannskapet 7. november 2013 planframlegg Offentleg ettersyn og høyring Plan og næring gongs handsaming Formannskapet Vedtak av Kulturminneplan Kommunestyret I arbeidet med framlegg til kulturminneplan har det vore kontakt med fleire aktørar, mellom anna arkeologar, geologar, sogelag, skogbruket på Kaupanger og lokale kjentmenn. Dei har bidrege med viktige innspel i framlegget til kulturminneplan. I høyringsperioden frå har det kome tre merknader til planen frå NVE, Kjell Magne Hillestad og Astrid H. Malmin. Fylkeskommunen kom med uttale etter høyringsfristen. Føreslege endringar i kulturminneplanen, sist revidert , er markert med raudt. Vurdering: NVE har ingen merknader til kulturminneplanen. Merknader til planen frå Kjell Magne Hillestad (medlem av Sogndal sogelag): Kjell Magne Hillestad frå Sogndal sogelag har vore med i planarbeidet heilt frå starten av å gjeve viktig informasjon til planarbeidet. Han har rettleia, kome med innspel og lese gjennom planen. Han har gjeve ein fyldig merknad. Det er gjort ein del endringar i planen i tråd med merknaden. Desse er merka raudt i planframlegg sist revidert Om ferdslevegar meiner han at vegen forbi Stedjeberget bør løftast fram for å visa korleis det var å byggje veg i eit farleg og krevjande lende. Dei lange og høge handmurte turrmurane er eigna til oppleving og ettertanke. Vidare foreslår han at Tjuvasteinane langs same strekning vert teken med som kulturminne knytt til tru og tradisjon. Då arkeologane registrerte kulturminne i linjetraseen i samband med kraftlinja Fardal-Ørskog føretok dei ei nøyare registrering av eit tufteområde i Bjørndalen, som tidlegare var registrert i Side 11 av 57

12 Sak 12/ Omfanget og alderen gjer at denne lokaliteten Bjørndalen (eldre) må omtalast i kulturminneplanen under «Eldre stølsområde». Under kapittelet om utmark bør hellebrot i fjellet takast med. Det gjeld særleg hellebrotet i Rupeskar på Uglaåsen. Hellebrota var ein heil industri med større hellebrot på Helleberget, Tylderingen, Håvardsleitet, Tretteuri ved Holmavatnet og eit lite på Navarsetefjellet. Kjell Magne Hillestad foreslår å ta lokalitet 59 Uglum ut av kulturminneplanen då det ikkje er så mykje alm og frukttre der i dag. Storøyna i Barsnesfjorden bør vere med i kapittelet om kulturlandskap. Avslutningsvis foreslår Kjell Magne Hillestad at frivillige grunneigarar, einskildpersonar, lag og organisasjonar, skuler, skuleklassar og liknande kan velja eit kulturminne dei vil ha ansvar for. Ansvaret kan vere rydding, tilsyn og pynting og med årleg attendemelding til nokon i kommunen. I tillegg til merknader knytt til planen har Kjell Magne Hillestad kome med forslag om to nye kulturminne knytt til tru og tradisjon. Det eine er Krakksetebrura tilhøyrande stølen Krakksete i skoggrensa ovanfor Stokksete, som var heimastølen til Fretland. Den andre er Tjuvasteinane som ligg kloss ved gamlevegen ut forbi Stedjeberget. Vår vurdering: Vegen forbi Stedjeberget vert ikkje teken inn i kartet, men omtala som ein del av fjordstien under del 3 om Sogndal. Rådmannen tilrår at følgjande vert teken inn under kapittelet om «Det moderne Sogndal» på side 47: Sogndal kommune er i gang med å opparbeide ein fjordsti frå Stedjeberget til Nestangen. Det er ønskjeleg at det langs denne vert satt opp skilt med kulturhistorisk informasjon om ting vi ser på vegen, som til dømes gamle Fjøra og trehusbygningane der, dei handmurte turrmurane langs vegen forbi Stedjeberget og Tjuvasteinane. Slike skilt langs strekningar som vert mykje brukt er ein god måte å formidle om kulturminna våre. Rådmannen tilrår at Bjørndalen (eldre) vert omtala i planen under «Eldre stølsområde». Den får nummer 52_A i kartet, som refererer til den nyare stølen Bjønndal og vert teken inn i kartet. Rådmannen tilrår at hellebrota vert teke med i handlingsdelen under «nye registreringar» i figuren på side 61. Når det gjeld lokaliteten på Uglum (59) så er dette henta frå «Kulturlandskap og kulturmarkstypar i Sogndal kommune». Lokaliteten ligg også som ein naturtype (edellauvskog) i naturbasen. Vi tilrår difor ikkje å ta den ut av planen. Rådmannen tilrår at følgjande vert omtalt om Storøyna i kapittelet om kulturlandskap under «kommentar til plan for kulturlandskap og kulturmarkstypar» på side 40: Storøyna i Barsnesfjorden er ikkje med i rapporten «kulturlandskap og kulturmarkstypar i Sogndal kommune», men øya er verdt å nemne her under kulturlandskap. Dette er ein av få øyer i Sognefjorden, og den har vorte nytta i landbruket i lang tid. Øya har ein sjeldan verdi med sine slåtteteigar, rydningsrøysar, løer og også gravrøysar. Det er også mange gardsbruk, særleg på Kvam, som har rettar på Øya. Side 12 av 57

13 Sak 12/14 Forslaget til Kjell Magne Hillestad om «adopsjon» av eit kulturminne er omtalt i planen under handlingsdelen og «vedlikehald». Fylkeskommunen har også kommentert synleggjering og frivillig innsats i arbeidet med forvaltning av kulturminner. Rådmannen tilrår at dette vert flytta til avsnittet om synleggjering og kort om temaet i eige avsnitt under «korleis tek vi vare på kulturminna våre?», sjå også vurdering av merknad frå fylkeskommunen. Når det gjelder framlegg om to kulturminne knytt til tru og tradisjon tilrår ikkje rådmannen at dette vert teken med i denne omgang. Ved seinare revisjon av planen vil vi vurdere å ta inn fleire immaterielle kulturminner, som til dømes kulturminner knytt til tru og tradisjon og kanskje stadnamn. Fokuset no har vore å samle det vi har registrert i ulike dokument inn ei ein plan. Når det gjelder resten av merknadene frå Kjell Magne Hillestad er delar av dette teken inn med raud skrift i planframlegget sist revidert Merknader til planen frå Astrid H. Malmin: I sin merknad etterlyser ho ein definisjon av bruken av nokre omgrep som til dømes naturhistoriske kulturminne og geologiske kulturminne. Av utvidingar i planen foreslår ho å ta med Haugaviki på Fimreite under stølar og husmannsplassar i planen. Når det gjeld kapittel om ferdslevegar føreslår ho at det vert utvida til også å ta med mindre vegar, som stølsvegar. På Fimreite er den gamle stølsvegen frå sjøen langs Duegrovi til husmannsplassen Nyasel og vidare til Dueskard merka og tilrettelagt som turveg av grendalaget. Grendalaget har planar om å gjere dette med fleire vegar og dei bør vurderast inn i planen. Vår vurdering: Overskrifta «geologiske kulturminne» er tilrådd endra til «geologiske førekomstar». Geologiske førekomstar er ikkje nødvendigvis menneskeskapte kulturminne, men har påverka utbygging og utnytting av areal. Med omsyn til at kulturminneplanen er ein del av arealdelen til kommuneplan, har vi valt å ta dette med. Dei er med å fortelje korleis Sogndal har vakse fram og er viktige for å forstå historia til ein stad. Dette er også svar på merknad frå fylkeskommunen som lurte på kvifor vi har valt å ta med naturarv i kulturminneplanen. I utmarksplanen er det hovudsakleg godt synlege stølar som er nemnde. Ved neste revisjon bør vi vurdere å utfylle/endre dette, og ta med nye stølar inn i kulturminneplanen, som til dømes Haugaviki. Når det gjeld vegar som kulturminner i planen har vi bevisst valt å avgrense dette til ferdslevegar mellom bygder. Om vi skal ta med mindre vegar og stølsvegar kan dette verte eit stort omfang. Den jobben grendalaget gjer med merking og tilrettelegging av desse vegane er veldig bra. Det kan og vere interessant med skilt langs vegen som fortel historia til steder og fenomen langs vegen. Det kan også søkjast midlar til slik kulturhistorisk merking som er knytt til allmennyttig føremål, til dømes gjennom private fond. Merknader til planen frå Sogn og Fjordane fylkeskommune: Sogn og Fjordane fylkeskommune har samla kommentarar til tekstdelen i eit eige vedlegg. Av meir overordna karakter har dei merknad til følgjande: Side 13 av 57

14 Sak 12/14 Dei listeførde kyrkjene bør presenterast på same måte som dei freda bygga i kommunen. Tilsvarande kunne også vore gjort for kulturmiljø med SEFRAKregistrerte bygg, og korleis desse skal handterast i plansamanheng. Innleiingsvis bør det vere ein omtale av organiseringa av planarbeidet så langt, og tilsvarande korleis handlingsdelen er tenkt organisert. Det bør avklarast kva kulturminne og kulturmiljø kommunen ønskjer å formidle og utvikle som ein ressurs for lokalsamfunnet. Vår vurdering: Fylkeskommunen ønskjer at vi under avsnittet om juridiske verkemiddel også fokuserer på involvering, formidling og kulturminna som ressurs for verdiskaping. Dette er i større grad omtalt i handlingsdelen avslutningsvis. Det kan med fordel forsterkast innleiingsvis og rådmannen tilrår at følgjande delkapittel vert teken med i kapittel 1, side 6: Involvering, formidling og lokal innsats Eigarane av kulturminne er ein viktig ressurs i bruk og bevaring av kulturminna. Av alle dei viktige enkeltfaktorane i samband med bevaring av bygningar er eigarane den viktigaste. Så lenge eigar vil ta vare på kulturminna, vert dei bevart. Mange eigarar er glade i og stolte av kulturminna sine, og dei brukar mykje tid og ressursar på å ta vare på dei på ein god måte. Ein anna viktig ressurs er at grendalag, historielag og andre lokale aktørar aktivt deltek i det praktiske arbeidet. Ein ide kan vera å la frivillige, einskildpersonar, lag og organisasjonar (t.d. turlaget), skular, og liknande «adoptera» eit kulturminne i kommunen og ta ansvar for det praktiske skjøtselsarbeidet. Ansvaret kan bestå av tilsyn, rydding og pynting. Rådmannen tilrår at listeførte kyrkjer vert teken inn i planen etter avsnitt om kulturminne freda etter kulturminnelova på side 13. Når det gjeld omtale av gamle ferdsleårer ønskjer fylkeskommunen at kommunen hadde teke med noko om dei gamle driftsvegane. Dei synar til rapporten «Driftsvegen gjennom Sogn og Fjordane. Prosjektrapport 2003». Etter kva vi kan sjå er det ingen føreslege driftsvegar i Sogndal kommune. Fylkeskommunen påpeikar at stølar er viktige kulturminne i vårt fylke og det er flott at det er teke inn eit eige kapittel om desse. Kapittelet baserer seg i stor grad på kunnskap som ligg ein del år tilbake. Fylkeskommunen ser det som viktig at desse vert supplert med ny kunnskap om dei utvalde stølsområda. I tillegg ville det vore hensiktsmessig om det også vart gjort ei vurdering av om det er andre stølsområder som burde ha vore med i planen. Rådmannen er einig i vurderinga til fylkeskommunen på dette området. Når det gjelder nye område som bør takast inn har vi valt å ta inn Bjørndalen i Øvstedalen under eldre stølar. Fokus i dette arbeidet har vore å samle og kartleggje det som finst av informasjon. I neste omgang vil det vere aktuelt å gå nøyare igjennom alle stølane og eventuelt legge til nye eller fjerne nokre. Rådmannen tilrår at det vert teken med i handlingsdelen under «nye registreringar». Fylkeskommunen meiner lista over kulturminne frå 1999, side 58 (under avsnitt om prioriterte kulturminne), satt opp av fylkesarkivet, bør endrast. Den inneheld nokre kulturminne som er tapt og nokon som ikkje er kulturminne, men geologiske stadar. Dei poengterer at dette ikkje er ei priortert liste, og rår til at vi lagar ei ny liste over dei viktigaste kulturminna i kommunen. Eit hovudmål med kulturminneplanarbeidet har vore å samle eksisterande informasjon i eitt Side 14 av 57

15 Sak 12/14 dokument. Denne lista er ein del av denne kartlegginga og bør difor vere med. Rådmannen tilrår å endre namnet på dette kapittelet frå «priorterte kulturminne» til «kulturhistorisk atlas og leksikon for Sogn og Fjordane». Samla vurdering: Avslutningsvis tilrår rådmannen at vi endrar figuren under handlingsdelen på side 61 og tek med ei kolonne her om «nye registreringar». I denne omgangen har vi fokusert på å kartfeste og samle det eksisterande grunnlaget. I neste omgang vil vi vurdere å leggje inn nye kulturminne, og eventuelt ta ut nokre. Rettingar i tråd med Kjell Magne Hillestad, Astrid H. Malmin og kommentarar frå fylkeskommunen er merka raudt i teksten til kulturminneplanen, sist revidert Rådmann rår til at kulturminneplan for Sogndal kommune vert vedteken med endringar som føreslege i planframlegg datert , sist revidert Sogndal, 1. april 2014 Jostein Aanestad rådmann Einar Nedrelo tenesteleiar plan og næring Side 15 av 57

16 Sogndal kommune Sak 13/14 Kommunestyret Saksh.: Torun Emma Torheim Arkiv: L12 Arkivsak: 01/1837 Saksnr.: Utval Møtedato 66/06 Formannskapet /06 Kommunestyret /07 Formannskapet /07 Kommunestyret /07 Formannskapet /11 Forvaltningsutvalet /14 Forvaltningsutvalet /14 Kommunestyret Sak 13/14 Detaljreguleringsplan Kaupanger gravlund Tilråding: Kommunestyret vedtek detaljreguleringsplan for Kaupanger gravlund, datert , sist revidert , i tråd med plan- og bygningslova Handsaming: Brev frå Amlabukti grendelag dagsett og brev frå Fortidsminneforeininga dagsett vart omdelt i møte. Tilråding frå rådmann: Kommunestyret vedtek detaljreguleringsplan for Kaupanger gravlund, datert , sist revidert , i tråd med plan- og bygningslova Vedlegg: 1 Plankart, datert Planomtale og føresegner, sist revidert Innkomne merknader 4 Brev frå Sogn og Fjordane fylkeskommune og Riksantikvaren, datert vedlegg omdelt i forvaltningsutvalet Saksutgreiing: Bakgrunn: Føremålet med planen er å leggja til rette for ei utviding av gravlund vest for stavkyrkja og den eksisterande gravplassen på Kaupanger. I forbindelse med utvidinga vert det også lagt til rette for eit gravfelt for andre trusretningar. På bakgrunn av livssynsnøytralitet har Sogndal kommune, i samråd med Sogndal kyrkjelege fellesråd, valt å gje planen namnet Kaupanger gravlund. Målet med reguleringsplanen er å regulere området til gravlund, medan detaljering og utforming av gravlunden vert ivareteke gjennom gravplassplanen etter gravferdsforskrifta 2, 3 og 4. Gravlunden vil liggje i nærleiken til eksisterande stavkyrkje og gravplass innanfor freda område. Sidan 1960-talet har skogfrøverket nytta området til skogfrøplantasje. I dag er grantre dominerande i området, samt eit mindre innslag av furu og lauvskog vest i feltet. Gjennom tilrettelegging av gravlunden vil stavkyrkja tre betre fram i landskapet. Med plan for ny gravlund ønskjer vi å kombinere gravlund med eit landskapsbilete kring stavkyrkja slik det var frå gamalt av. Side 16 av 57

17 Sak 13/14 Detaljreguleringsplan for Kaupanger gravlund låg ute til offentleg ettersyn og høyring i perioden I høyringsperioden kom det inn åtte merknader frå følgjande: 1 Statens vegvesen 2 NVE 3 Fylkesmannen i Sogn og Fjordane 4 Sogn og Fjordane fylkeskommune 5 Fortidsminneforeninga 6 Sogndal og Leikange kyrkjelege fellesråd 7 Christoffer og Trude Knagenhjelm 8 Amlabukti grendalag v/christian Zurbuchen Under høyringsperioden sendte Sogn og Fjordane fylkeskommune planen på høyring til Riksantikvaren med søknad om dispensasjon frå kulturminnelova 19. I slutten av januar 2012 fekk kommunen deira uttale til planen. Dispensasjon vart gjeve med vilkår, mellom anna med krav om arkeologiske undersøkingar i tråd med kulturminnelova 9 før godkjenning av planen i kommunestyret. I løpet av våren 2012 var kommunen i kontakt med skogfrøverket og fekk avtalt at alle trea innanfor planområdet kunne fellast. Dette vart utført i mai Deretter innhenta kommunen, som tiltakshavar, samtykke til arkeologisk undersøking frå grunneigarar og brukarar. Den arkeologiske undersøkinga vart gjennomført i juni I desember 2012 fekk kommunen rapport frå kulturminneregistreringa utførd av fylkeskommunen med følgjande konklusjon: «Det vart registrert fleire dyrkingslag samt eit kulturlag og strukturar på planområdet som truleg kan settast i samanheng med den gamle Kaupangen». Etter dette vart saka liggjande til sakshandsamar var attende frå permisjon i september I kontakt med fylkeskommunen fekk vi då vite at konklusjonen ikkje var god nok, og vidare at saka skulle sendast Riksantikvaren med søknad om frigjeving av kulturminne (23. september 2013). Kommunen fekk svar på løyve til inngrep i automatisk freda kulturminne-søknaden i brev datert Riksantikvaren finn at planframlegget kan godkjennast under føresetnad av at det vert gjennomført ei arkeologisk gransking av dei råka kulturminna før tiltak etter planen vert realisert. Dette bør sikrast i plankartet og med ei føresegn som seier: «Før anleggsarbeid knytt til etablering av Kaupanger gravlund skal det gjennomførast ei arkeologisk utgraving av det automatisk freda kulturminnet, id , som er merka som område for føresegn #1 i plankartet. Det skal taktas kontakt med Sogn og Fjordane fylkeskommune i god tid før tiltaket skal gjennomføras, slik at omfanget av den arkeologiske granskinga kan fastsetjast» Vidare følgjer ei vurdering av merknadene frå då planen låg ute til offentleg ettersyn i tidsrommet , og tilslutt ei samla vurdering. Vurdering: 1 Statens vegvesen har ikkje merknader til planen. 2 NVE har ikkje merknader til planen. 3 Fylkesmannen i Sogn og Fjordane har ikkje avgjerande merknader til planen. 4 Sogn og Fjordane fylkeskommune har følgjande merknader til planen: Sogn og Fjordane fylkeskommune sendte planen på høyring til riksantikvaren. Riksantikvaren har fleire innspel til planframlegget som går på utforming. Vidare minner dei om at arkeologisk registrering må gjennomførast før godkjenning i kommunestyret. Føresegn 2.2. må såleis utgå og erstattast av eit punkt som omhandlar vilkår for iverksetjing i området. Føresegnene omhandlar ikkje utforming av parkeringsplassen, og fylkeskommunen tilrår at følgjande vert teke inn under 4: Side 17 av 57

18 Sak 13/14 «4.2 Utforminga av parkeringsplassen skal tilpassast kulturlandskapet og kulturminna i materialval og formspråk. 4.3 Skisser som syner utforming og terrengtilpassing skal sendast fylkeskommunen til godkjenning før arbeidet med parkeringsplassen kan starte.» Vår vurdering: Dei innspela som går på utforming bør takast vidare til arbeidet med plan for gravplassen. Arkeologisk registrering er gjennomførd, og føresegn 2.2. er tilrådd endra i tråd med vilkår frå Riksantikvaren, sjå under samla vurdering. Rådmannen tilrår også at føresegn 4 vert endra i tråd med merknad frå fylkeskommunen. 5 Fortidsminneforeninga v/jon E. Tamnes har følgjande merknader til planen: Planområdet er for snevert til å sjå trafikksituasjonen og parkeringsproblematikken i samanheng. Fortidsminneforeninga er ansvarlege for turistdrifta i stavkyrkja og dei saknar ein betre ordning for trafikkavviklinga. Særleg problematisk er det med mykje busstrafikk og større turistgrupper. Planlagd parkeringsplass løyser ikkje problem i høve køyremønster, bussparkering eller privatbilparkering. Ideelt for fortidsminneforeninga er at bil- og busstrafikken vert redusert og tilhøve for fotgjengarar vert forbetra nære stavkyrkja, og at parkeringsproblematikken vert løyst i ein anna reguleringsplan. Dei føreslår ei løysing på sørsida, nærare avkøyringa frå hovudvegen, men i passe gangavstand til stavkyrkja. Besøkstala frå stavkyrkja dei siste 24 åra ligg mellom 5200 og Med ei betre tilrettelegging ønskjer dei at årleg besøkstal skal liggje mellom i sommarmånadane. Vår vurdering: Sjå vurdering av trafikktilhøva under samla vurdering. 6 Sogndal og Leikanger kyrkjelege fellesråd har følgjande merknader til planen: Fellesrådet ber kommunen vurdere på nytt om ein kan få universell utforming på gangvegar og gravfelt. Tilgjenge for alle er viktig, i tillegg til at gangvegen ikkje kan vere for bratt ved bruk av bårevogn. Parkeringsplassen har ein grei plassering, men den er for liten. Fellesrådet har ansvar for utarbeiding av gravplassplan for den nye gravlunden. Fellesrådet påpeikar at det ikkje er mogleg for kyrkja å realisere dette innanfor ordinært driftstilskot til kyrkja, samstundes som dei treng fagleg bistand i utarbeiding av gravplassplanen. Vår vurdering: Fellesrådet er ansvarlege for utarbeiding av plan for gravplassen og gravkart og for igangsetjing av arbeidet, jamfør gravferdsforskrifta 2. Planen for gravplassen skal innehalde ein oversiktsdel, ein teknisk del som synar gravfelt med særskilte føresegner, vegar, bygningar, beplanting, inngjerding, drenering, vatnpost og gravkart og til slutt ein geoteknisk vurdering som gjer greie for jorddjupne, kornfordeling og nivå på grunnvatn, jamfør gravferdsforskrifta 3. I møte 8. november 2013 mellom kommunen og fellesrådet vart finansiering av plan for gravplassen diskutert. Fellesrådet vart då oppmoda om å innhente tilbod om både utarbeiding av ein gravplassplan og opparbeiding av sjølve gravlunden. Opparbeiding kan skje som ei delutbygging. Når det gjeld universell utforming kan fellesrådet leggje til rette for det i gravplassplanen om dei ønskjer det, men då må gangvegen i størst mogleg grad følgje krav frå Riksantikvaren om at vegar og stiar skal følgje terrenget. Rådmannen tilrår at følgjande setning: «Dersom det ved detaljprosjektering visar seg mogleg med ein gangveg med universell utforming i terrenget vil nok det vere beste løysingr» vert teken inn i kapittel 3.2 og 5.1 i planomtalen. Føresegn 3.1 vert uendra. Framlegg til endringa er merka med raudt i planframlegg sist revidert Parkering er vurdert under samla vurdering. 7 Christoffer og Trude Knagenhjelm har følgjande merknader til planen: Side 18 av 57

19 Sak 13/14 Som privatpersonar ber dei at det vert teke omsyn til at parkeringsplassen vert liggjande vis a vis deira eigedom. Dette kan skape trafikale utfordringar og potensielt farlege situasjonar for fotgjengarar frå og til deira eigedom. Som eigarar av Knaken har dei i fleire år observert trafikken kring Kaupanger stavkyrkje. Dei ønskjer heilskapleg planlegging av infrastrukturen i området. Det gjeld særleg for snuplass til busser og parkering for campingvogner /biler og privatbiler. Dei ønskjer at kommunen arrangerer møte mellom fellesrådet, fortidsminneforeninga, Kaupanger Hovedgård og Knaken kafé og kulturformidling. Avslutningsvis peikar dei på øvste del av Havnebakken, frå avkøyringa frå fv.5 til neste kryss ved kyrkjegarden, som potensiell parkeringsplass for private køyretøy. Vår vurdering: Sjå vurdering av trafikktilhøva under samla vurdering. Forvaltningsmøte for Kaupanger stavkyrkje og området rundt vert halde ein gong i året mellom kommunen, fylkeskommunen, fellesrådet, Knaken, Kaupanger Hovedgård, Amlabukti grendalag, fortidsminneforeninga og riksantikvaren. Det har til no vore to slike møter, hausten 2012 og Amlabukti grendalag v/christian Zurbuchen Kyrkja og gravlunden er del av eit turistområde av internasjonal interesse, og med bakgrunn i dette ønskjer grendalaget at heile området bør sjåast og planleggjast under eitt. Det bør lagast ein framdriftsplan for rydding av frøplantasjen og ein skjøtselsplan over korleis areala rundt gravlunden skal skjøttast i åra framover. Vidare bør det leggjast til rette for parkering av turistbussar i kombinasjon med parkering i samband med arrangement i kyrkja. Desse to føremåla kan nytte same parkeringsplass. Busshaldeplass kan vere ei fornuftig løysing som bør vurderast. Det føreslege parkeringsarealet tilfredsstillar på langt nær behovet for parkeringsplassar kring kyrkja og gravlunden. Grendalaget reknar med at kommunen tek kontakt med aktuelle trusretningar slik at gravlunden kan utformast med dei krava ulike trusretningar har til ein gravlund. Det bør og vurderast kor andre trusretningar kan ha sine seremoniar i samband med gravferda. Det bør vere tilgang til eit livssynsnøytralt lokale i tilknyting til gravlunden. Grendalaget meiner gravlunden bør vere lett tilgjengeleg for alle, særleg eldre og utføre. Krav om universell utforming må gjelde ved opparbeiding av Kaupanger gravlund. Vår vurdering: Trafikktilhøve og parkering er vurdert under samla vurdering. Det er viktig å sjå heile området under eitt, men skjøtselsplan for området kring gravlunden og plan for skogfrøplantasjen har ikkje vore ein del av dette planarbeidet. Når det gjeld involvering av ulike trusretningar bør kompetanse på dette feltet inngå i tilbodsgrunnlaget for utarbeiding av gravplassplanen. Vi har ikkje vurdert eit livssynsnøytralt lokale i tilknyting til gravlunden i dette planarbeidet. Universell utforming er vurdert under merknad 6 frå fellesrådet. Samla vurdering: Riksantikvaren finn, i brev datert , at planframlegget kan godkjennast under føresetnad av at det vert gjennomført ei arkeologisk undersøking av kulturminne, med id : dyrkingsspor, før tiltak vert realisert, og ber om at følgjande tekst vert teken inn i føresegnene: «Før anleggsarbeid knytt til etablering av Kaupanger gravlund skal det gjennomførast ei arkeologisk utgraving av det automatisk freda kulturminnet, id , som er merka som område for føresegn #1 i plankartet. Det skal takast kontakt med Sogn og Fjordane fylkeskommune i god tid før tiltaket skal gjennomførast, slik at omfanget av den arkeologiske granskinga kan fastsetjast». Vidare minner dei om at slike undersøkingar må skje i sommarhalvåret. Rådmannen tilrår at føresegn 2.2 i planframlegg datert om kulturminner: «I samband med arbeid knytt til opparbeiding av gravlunden skal det gjennomførast ei arkeologisk tilleggsregistrering. Side 19 av 57

20 Sak 13/14 Sogn og Fjordane fylkeskommune skal kontaktast for å fastsetje omfanget av den arkeologiske tilleggsregistreringa. Dersom det vert gjort funn i samband med opparbeiding av gravlunden, skal arbeidet verte stansa og kulturminnemyndigheit skal underrettast, jf. lov om kulturminner 8, 2. ledd» vert teken ut, og erstatta i tråd med tilråding frå Riksantikvaren og Sogn og Fjordane fylkeskommune. Dette er også omtalt i kapittel 4.4 i planomtalen. Rådmannen tilrår ikkje endring i plankartet då framlegg om denne typen påskrift frå Riksantikvaren ikkje er, slik vi ser det, i tråd med kartforskrifta. Vi merkar oss at fleire av dei innkomne merknadene omhandlar trafikkavviklinga og problem knytt til parkering kring Kaupanger stavkyrkje. Hausten 2012 vart det halde eit forvaltningsmøte mellom kommunen, fylkeskommunen, fellesrådet, Knaken, Kaupanger Hovedgård, Amlabukti grendalag, fortidsminneforeninga og Riksantikvaren. Føremålet med møtet var å avklare om vi har tenlege samarbeidsordningar eller møtefora knytt til dei områdefreda areala ved Kaupanger stavkyrkje og Kaupanger Hovedgård. Etter møtet var det semje om å halde eit årleg forvaltningsmøte på hausten. I møte den 16. oktober 2013 vart trafikktilhøva diskutert. Trafikken frå riksvegen og ned til tømmerkaia har auka i seinare tid, og vil framleis auke som konsekvens av tømmerkaiprosjektet og trafikk i tilknyting stavkyrkja. Frå møtedeltakarane var det eit ønskje om at kommunen går i dialog med skogeigarlaget om heving av vegstandarden til kommunal veg og eventuelt leggje til rette for busshaldeplass og parkering i samband med dette, til dømes med parkering i grøftekanten ned mot Knaken. Fylkeskommunen skal rådførast i samband med slike planar. Dei trafikale problemstillingane går utover avgrensinga til planen. Høgst prioritet no er å vedta planen for å få dekt behovet for gravplassar i Kaupanger. Innan 3-4 års tid vil eksisterande kyrkjegard vere full og før det må kulturminne med id vere utgrave, gravplassplanen vere vedteken og gravlunden opparbeidd. Med bakgrunn i dette tilrår rådmannen at detaljreguleringsplanen for Kaupanger gravlund, datert , sist revidert , vert vedteken i tråd med plan- og bygningslova Sogndal, den 31.mars 2014 Jostein Aanestad rådmann Einar Nedrelo leiar plan og næring Side 20 av 57

21 Sogndal kommune Sak 14/14 Kommunestyret Saksh.: Torun Emma Torheim Arkiv: S10 Arkivsak: 13/3932 Saksnr.: Utval Møtedato 6/14 Formannskapet /14 Kommunestyret Sak 14/14 Løyve til å byggje 7 småkraftverk i Sogndal kommune Tilråding: Bruk av rein og fornybar energi er eit viktig klimatiltak. Utnytting av vassressursane gir verdiskaping for lokalsamfunnet. Ei samla vurdering er at samfunnsnytten av småkraftutbygging er større enn ulempene med naturinngrepa utbygginga medfører. Kommunestyret tilrår at det vert gjeve konsesjon for Skeidsflåten-, Mundalselvi-, Tverrdalselvi-, Tverrdøla-, Fardal-, Botna- og Jakopbakka småkraftverk. For alle utbyggingane bør konsesjonen verta gjeven på følgjande vilkår: Anleggsperioden skal leggjast utanom yngleperioden for fuglar og pattedyr. For Tverrdalselvi småkraftverk bør det setjast flg. tilleggsvilkår: Det skal gjennomførast tiltak som minimerer problem med gassovermetting og fiskedød. Kraftleidning over Bøyaelvi skal om mogleg erstattast med jordkabel. For Jakobsbakka småkraftverk bør det setjast flg. tilleggsvilkår: Kraftstasjonen må flyttast til alternativ plassering synt på høyringsmøte, lenger sør og lenger vekke frå Bøyastølen. Handsaming: Laura Kvamme (Sp) sa seg ugild til å delta under handsaming av saka med bakgrunn at ho er styremedlem i Sognekraft. Sognekraft er konsesjonssøkjar for eit av dei konsesjonssøkte småkraftverka. Formannskapet slutta seg til det. Margrethe Haug (KrF) møtte som vararepresentant. Eline Orheim (Ap) sa seg ugild til å delta under handsaming av saka med bakgrunn at ho er gift med grunneigar som har interesse i ei av dei konsesjonssøkte sakene. Formannskapet slutta seg til det. Kjetil Kvåle (Ap) møtte som vararepresentant. Sindre Børsheim Ramnung (Sp) la på vegne av Sp, Ap, H, KrF, V fram følgjande framlegg til vedtak: Bruk av rein og fornybar energi er eit viktig klimatiltak. Utnytting av vassressursane gir verdiskaping for lokalsamfunnet. Ei samla vurdering er at samfunnsnytten av småkraftutbygging er større enn ulempene med naturinngrepa utbygginga medfører. Kommunestyret tilrår at det vert gjeve konsesjon for Skeidsflåten-, Mundalselvi-, Tverrdalselvi-, Tverrdøla-, Fardal-, Botna- og Jakopbakka småkraftverk. Side 21 av 57

22 Sak 14/14 For alle utbyggingane bør konsesjonen verta gjeven på følgjande vilkår: Anleggsperioden skal leggjast utanom yngleperioden for fuglar og pattedyr. For Tverrdalselvi småkraftverk bør det setjast flg. tilleggsvilkår: Det skal gjennomførast tiltak som minimerer problem med gassovermetting og fiskedød. Kraftleidning over Bøyaelvi skal om mogleg erstattast med jordkabel. For Jakobsbakka småkraftverk bør det setjast flg. tilleggsvilkår: Kraftstasjonen må flyttast til alternativ plassering synt på høyringsmøte, lenger sør og lenger vekke frå Bøyastølen. Heidi Katrin Osland (Sv) la fram følgjande framlegg til vedtak: Kommunestyret tilrår at det vert gjeve konsesjon for Tverrdalselvi småkraftverk, Botna småkraftverk, Skeidsflåten småkraftverk og Fardal småkraftverk. For Tverrdalselvi småkraftverk bør konsesjonen verta gjeven på følgjande vilkår: Det skal gjennomførast tiltak som minimerer problem med gassovermetting og fiskedød. Kraftleidning over Bøyaelva bør, om mogleg, erstattast med jordkabel. Anleggsperioden bør leggjast utanom yngleperioden for fuglar og pattedyr. For Botna småkraftverk bør konsesjonen verta gjeven på følgjande vilkår: Anleggsperioden bør leggjast utanom yngleperioden for fuglar og pattedyr. Kommunestyret tilrår at det ikkje vert gjeve konsesjon for Jakopbakka-, Mundalselvi- og Tverrdøla småkraftverk. Ingen ønskte å fremja tilrådinga frå rådmann. Framlegget frå Sindre Børsheim Ramnung (Sp) fekk 8 røyster (4 Ap, Sp, V, H, KrF). Framlegget frå Heidi Katrin Osland fekk ei røyst (Sv). Tilråding frå rådmann: Kommunestyret tilrår at det vert gjeve konsesjon for Tverrdalselvi småkraftverk, Botna småkraftverk og Fardal småkraftverk. For Tverrdalselvi småkraftverk bør konsesjonen verta gjeven på følgjande vilkår: Det skal gjennomførast tiltak som minimerer problem med gassovermetting og fiskedød. Kraftleidning over Bøyaelva bør, om mogleg, erstattast med jordkabel. Anleggsperioden bør leggjast utanom yngleperioden for fuglar og pattedyr. For Botna småkraftverk bør konsesjonen verta gjeven på følgjande vilkår: Anleggsperioden bør leggjast utanom yngleperioden for fuglar og pattedyr. Kommunestyret tilrår at det ikkje vert gjeve konsesjon for Jakopbakka-, Mundalselvi-, Tverrdøla- og Skeidsflåten småkraftverk. Vedlegg: 1 Oversiktskart over konsesjonssøknadane Side 22 av 57

23 Sak 14/14 2 Utdrag saksutgreiing kommunestyret den , sak 67/06 3 Samla vurdering av småkraftverk i Fjærland Oversikt over ulemper Saksutgreiing: Bakgrunn: NVE har lagt sju konsesjonssøknader for småkraftverk frå Sogndal ut på høyring. Seks av desse ligg i Fjærland (Tverrdøla, Jakopbakka, Skeidsflåten, Tverrdalselvi, Botna og Mundalselvi) og ein søknad for Fardalselvi. Mindre kraftverk vert delt inn i følgjande kategoriar: mikrokraftverk (under 100kW), minikraftverk (100kW-1000kW) og småkraftverk (1000kW og oppover til rundt kW). Alle dei omsøkte vert rekna som småkraftverk. Ved førre runde med konsesjonssøknader for Fjærland vart følgjande vedtak gjort i forvaltningsutvalet den , sak 117/05, og formannskapet den , sak 92/05: Fjærlandsområdet har eit stort kraftpotensiale. Utfordringar knytt til innmating av straumen til det regionale straumnettet og store interesser knytt til landskap, natur og turisme gjer at kommunen ser det som ønskjeleg at konsesjonssøknadene frå Småkraft AS ikkje vert handsama før ein samla plan for vassdrag som er aktuelle å byggje ut i Fjærlandsområdet ligg føre. Denne planen bør innehalde følgjande: Ei vurdering av kva vassdrag som ut frå kraftpotensialet og økonomi kan vere aktuelle for utbygging i Fjærland Kartlegging og vurdering av dei enkelte vassdraga i høve naturfaglege og landskapsmessige verdiar Vurderer kva linjenett som bør byggjast ut for på ein effektiv og miljømessig god måte sikre tilstrekkeleg linjekapasitet for dei vassdraga i Fjærland som etter ei samla vurdering kan byggjast ut. Planen bør liggja føre seinast innan utgangen av Det vart oppretta ei referansegruppe, som arbeida fram «samla plan for småkraftverk i Fjærland» til den vart lagt ut til offentleg ettersyn og høyring av formannskapet den , sak 81/06. I denne høyringsperioden vart det også oppmoda om å kome med innspel om dei då fem omsøkte småkraftverka i Ytre Fjærland: Romøyri kraftverk i elva Rommedøla Lidal kraftverk i elvane Kvanndøla og Breiseteelvi Jordal kraftverk i elva Jordalselvi Hatlestad kraftverk som skal utnytte vatnet i Hatlestadelvi Bjåstad kraftverk i elvane Bergselvi og Bjåstadelvi I formannskapet den , sak 94/06, og kommunestyret den , sak 67/06, vart det tilrådd å gje konsesjon til alle dei fem konsesjonssøkte småkraftverka med generelle vilkår og vilkår for enkeltprosjekta. I kartet i vedlegg 1 er desse merka med raud firkant med svart kulepunkt inni, medan dei som det no er søkt om er merka som grøne firkantar med raude kulepunkt inni. Side 23 av 57

24 Sak 14/14 I same vedtak vart det og gjort samrøystes vedtak om at «vurderingane som er gjort i saksframstillinga knytt til kommunedelplan for kraftutbygging i Fjærland, vert lagt til grunn for arbeidet med revisjon av arealdelen i kommuneplanen». Samla vurdering av småkraftverk i Fjærland I rapporten vart det vurdert 17 prosjekt. 5 av desse har no fått konsesjon. Presentasjon av prosjekta i vedlegg 2 er henta frå saksutgreiinga ved førre handsamingsprosess i Den samla vurderinga var tenkt då, og er framleis tenkt, nytta som eit grunnlag for kommunen til å ha ein langsiktig strategi for vasskraftutbygging i Fjærland. Inndelinga frå 2006 delar prosjekta i tre kategoriar etter utbyggingskostnad: 1. Utbyggingskostnad under 3 kr/kwh 2. Utbyggingskostnad under 3.50 kr/kwh 3. Dei resterande prosjekta pr som ikkje var økonomisk rekningssvarande, men kan verte aktuelle fram i tid Likt for dei fleste prosjekta frå 2006 til 2014 er at utbyggingskostnaden har auka noko. Dette betyr at dei prosjekta som låg innanfor kategori 1 i 2006 no høyrar heime i kategori 2, og dei som i 2006 låg innanfor kategori 2 har ein utbyggingskostnad over 3.50 kr/kwh (med unntak av Tverrdøla som ligg på 3.1 kr/kwh). Det går fram av sakshandsaminga frå 2006 at seinare utbyggingar skal vurderast så likt som råd er med dei som då søkte konsesjon. Målet med å få utarbeidd ei samla vurdering var nettopp at potensielle prosjekt skulle sjåast i samanheng og verte handsama utifrå ei samla vurdering. Det skulle ligge føre ei oversikt som gjorde kommunen i stand til å vurdere prosjekta opp mot kvarandre og hindre at dei som kom først til mølla var med på å gjere det vanskelegare for dei prosjekta som kom seinare. Sidan førre handsaming har vi fått nytt lovverk å følgje, mellom anna naturmangfaldslova. Den krevjar samla vurdering av tiltak opp mot konsekvensar for naturmangfaldet, og føre-var-prinsippet er eit viktig prinsipp vi skal vurdere tiltak opp mot. Når det vert gjort ein samla vurdering vil nokon kunne ha fordelen av å vere først. Vi vil også i denne søknadsprosessen langt på veg vidareføre prinsippa for forvaltning frå Overordna landskapstrekk Det er eit mål for kommune å ta vare på naturkvalitetane i Fjærlandsområdet. Det går fram av samfunnsdelen til kommuneplan at vi skal ta vare på naturen i heile kommunen vår, og at forvaltninga skal vere innanfor naturen si tolegrense og samsvare med føre-var-prinsippet. Samfunnsdelen vektlegg og at vi skal ta vare på det naturlege landskapsbiletet og skjerme sårbare område mot tap av biologisk mangfald og andre verdiar. For å kunne oppretthalde sysselsetjing og busetnad må ein til ei viss grad godta inngrep i naturen. Noko av målet med samla vurdering var å få gjort vurderingar på landskap som gjer oss i stand til å bevare landskapstrekka i området slik at vi i framtidig forvaltning kan skilje mellom dei prosjekta som kan aksepterast og dei som ikkje kan aksepterast. Det bør skiljast mellom prosjekt som er akseptable i høve miljø og dei med høgt konfliktpotensial. Mundalselvi, Horpedalselvi og Tverrdalselvi. Moderate negative verknader på natur og miljø, landskap, kulturminne, friluftsliv og turisme. Gode ringverknader for landbruk og lokal verdiskaping. Har eit økonomisk potensiale som gjer at dei har potensiale for utbygging i nær framtid. Side 24 av 57

25 Sak 14/14 Bøyaelvi (alternativ A). Prosjekt som i dag ligg på grensa i høve økonomi, men som litt fram i tid vil kunne få betre økonomi gjennom auka straumprisar. Suphelleelvi ved Mikjelstølen, Raudboti alternativ A og B, Jakopbakka, Tverrdøla, Botna alternativ B, Tverrelvi, Botnagrovi, Suphelleelvi ved Fjellstølen. Desse prosjekta har anten moderat til lavt økonomisk potensiale og eller store negative verknader i høve natur og miljø, landskap, kulturminne, friluftsliv og turisme. Dei fleste av desse har moderate positive ringverknader for landbruk og lokal verdiskaping. Dei seks prosjekta som no søkjar konsesjon er merka raudt i kulepunkta ovanfor. Botnagrovi inngår som ein sideelv til prosjektet for Mundalselvi. Tre av dei no omsøkte prosjekta ligg i den gruppa med lågt økonomisk potensiale og eller store negative verknader i høve natur og miljø, landskap, kulturminne, friluftsliv og turisme. Vidare følgjer ein vurdering av kvart av dei no omsøkte prosjekta og framlegg til innstilling. Det vert og vist til kvar einskild søknad som ligg tilgjengeleg på heimesida til NVE, og i papirformat på kommunehuset, biblioteket og nærbutikken i Fjærland. Alle søknadene har eigen vurdering knytt til biologisk mangfald. Avslutningsvis vert det gjort ei samla vurdering av søknadene om småkraftverk. Namn Søkjar Installert effekt (MW) Produksjon (GWh/år) Pris (kr/kwh) Inntak og avløp (moh.) Middelvassføring Minstevassføring (S=sommar, V=vinter) Tverrdøla kraftverk Supphelledalen energi AS 4,86 13,8 3, l/s 26 l/s heile året Jakopbakka kraftverk Bøyum energi AS 1,65 4,7 4, l/s 8 l/s heile året Skeidsflåten kraftverk Bøyaelvi kraft AS 5,49 18,1 4, l/s S: 713 l/s V: 38 l/s Tverrdalselvi kraftverk Bøyum energi AS 5, , l/s S: 124 l/s, V: 36 l/s Botna kraftverk Bøyum energi AS 2 5,8 4, l/s S: 10 l/s, V: 4 l/s Mundalselvi kraftverk Sognekraft AS 4,8 15,8 3, l/s S: 126, V: 63 l/s Botnagrovi:0 Fardalselvi kraftverk Sognekraft AS 3,9 9,9 3, l/s S: 100 l/s, V: 25 l/s Side 25 av 57

26 Sak 14/14 1 Tverrdøla kraftverk i Supphelledalen: Figur 1: Oversiktskart Kraftverket vil nytte fallet i Tverrdøla i Supphelledalen mellom inntaket på høgde 260 moh og kraftstasjonen på høgde 20 moh. Vassvegen er 950 m lang og er planlagt nedgrave i grøft. Det er behov for 50 m ny veg til kraftstasjonen og 150 m ny veg til inntaket. Vegen til inntaket vil krysse elva om lag ved 260 moh. Middelvassføringa er 860 l/s og kraftverket er planlagd med ei maksimal slukeevne på 2400 l/s. Kraftverket vil ha ein installert effekt på 4,86 MW og etter planane gje ein produksjon på 13,8 GWh. Det er planlagd slepp av ei minstevassføring på 26 l/s heile året. Størst vassføring er det i sommar/haustmånadane frå juni til oktober. Kraftverket vert knytt til eksisterande 22 kv nett med ein om lag 100 meter lang jordkabel. Raset som gjekk i 2004 har gjeve elveløpet eit nytt løp og profil. Tverrdøla renner saman med den anadrome Supphelleelvi nedstraums planlagt kraftstasjon. Nedbørsfeltet til Tverrdøla er omslutta av fjelltoppane Skeisnipa (1110), Blånipa/Fremste Skeisnipa (1440) og Kvannholtnipa (1640) i vest, av Jostedalsbreen i nord og Vetla Supphellenipa (840) i aust. Vassføringa vil verte betydeleg redusert frå kote 260 til kote 20. I vurdering av biologisk mangfald i søknaden er dette vurdert til å ha liten verknad for dyre- og plantelivet langs vasstrengen, som i praksis er tilnærma vekke som følgje av raset i Utbygging vil heller ikkje påverke bekkeaure eller anadrom fisk, ål eller elvemusling. For å kunne reetablere naturleg kantvegetasjon bør det vere ei viss minstevassføring i elva. Det bør også vere minstevassføring om vinteren for å reetablere ein naturleg botndyrfauna. Det er ikkje registrert verdifulle naturtypar eller trua vegetasjonstypar i planområdet. Av raudlisteartar er det registrert alm og ask langs traseen for røyrgata. Jerv, gaupe, hønsehauk, storspove, vipe og stær er registrert i nedbørsfeltet. Det er ikkje påvist sårbare artar av rovfugl i nærleiken (<1km). Side 26 av 57

27 Sak 14/14 Området ligg som LNF i kommuneplan. Figur 2: Detaljert kart Vår vurdering: Det er argumentert for i søknaden at småkraftverket ikkje vil påverke turstien til Flatbrehytta i stor grad fordi røyrtrasen går på andre sida av elva enn stien. Vi meiner likevel at tiltaket vil påverke friluftslivet og nærleiken til nasjonalparken. Dei fem riggplassane og massetaka i figur 2 er ikkje omtalt i søknaden, og dei vil sikkert gje terrenginngrep. Inntaket på kote 260 moh og veg som kryssar elva vil liggje rett ved turstien, og det er heller ikkje positivt for turopplevinga. Det er planlagd 150 meter ny veg til inntaket, og opprusting av eksisterande veg, slik at den kan verte brukt både i anleggsfasen og under driftsfasen. Slik vi tolkar det er det den raude streken i kartet, som også er fyrste del av turstien opp til Flatbrehytta. Ein opprusting av vegen er vurdert som positivt for landbruket, men det er ikkje vurdert korleis opprusting av vegen og auka trafikk vil påverke friluftslivet. Tiltaket vil også få negative verknader for landskapet i nær tilknyting til Jostedalsbreen. Det er uklart korleis dei fem riggplassane, vegen og inntaket vil prege landskapet i innfallsporten til nasjonalparken. Elva som har ei middelvassføring på 860 l/s, og minimum 26 l/s vil også påverke landskapsbiletet ved at den ved ei kraftutbygging får ei konstant vassføring på berre 26 l/s heile året. Side 27 av 57

28 Sak 14/14 Det ligg også eit lokalt viktig friluftsområde (FRIDA), med prioritet 1: svært høgt prioritert og geografisk verdi R: regional verdi, sørvest for planlagd kraftstasjon, på nabogarden, sjå figur 3. Figur 3: Lokalt viktig friluftsområde Det går fram av vurdering av biologisk mangfald at det er få artar i området som følgje av raset i 2004, og at det difor ikkje er sårbart å byggje her av omsyn til naturmangfaldet. Ras er naturlege hendingar, og rasmark er ein naturleg vegetasjonstype. Dei artane som var her før raset gjekk i 2004 vil truleg kome tilbake over tid, som følgje av naturleg suksesjon. At området ligg på rasmark er difor ikkje nødvendigvis eit argument for å byggje ut. Området for Tverrdøla kraftverk ligg i randsonen til Jostedalsbreen. I nokre område har ein landsskapsverneområde i desse randsonene. Det er relativt få landskapsverneområder i Sogn og Fjordane. I overgangsområder mellom forskjellige naturtypar er det ofte eit rikt dyre- og planteliv. Dess meir ulike naturtypane er, dess rikare dyre- og planteliv kan ein finne i desse overgangssonene. Det er stor forskjell på Jostedalsbreen og dalsøkka rundt, og området kan difor vurderast som eit viktig område. Konfliktpotensialet frå «Samla vurdering av småkraftverk i Fjærland» er vurdert til samla -1 (side 46) der ulike tema er gjeve ein poengsum frå -3 til +3 og summert. I denne vurderinga får biologisk mangfald summen -2 sjølv om det ikkje er funnen særleg viktige naturtypar eller raudlisteartar i området. Dette er grunna i at utbygginga kjem veldig nært nasjonalparkgrensa og vil påverke eit unikt referanseområde. Utbygging i Tverrdøla får difor middels negativ konsekvens for biologisk mangfald og verneinteresser. I vurdering av biologisk mangfald i konsesjonssøknaden er området vurdert til liten til middels negativ samla konsekvens for biologisk mangfald. Rådmannen tilrår at det ikkje vert gjeve konsesjon for Tverrdøla kraftverk. Side 28 av 57

29 Sak 14/14 2 Jakopbakka kraftverk: Figur 4: Detaljert kart Kraftverket vil nytte fallet i Jakopbakka i Bøyadalen mellom inntaket på høgde 450 moh og kraftstasjonen på høgde 130 moh. Vassvegen er 1200 m lang og er planlagt nedgrave i grøft. Det er behov for 50 m ny veg til kraftstasjonen. Middelvassføringa er 236 l/s og kraftverket er planlagd med ei maksimal slukeevne på 620 l/s. Kraftverket vil ha ein installert effekt på 1,65 MW og etter planane gje ein produksjon på 4,7 GWh. Det er planlagd slepp av ei minstevassføring på 8 l/s heile året. Størst vassføring er det i sommar/haustmånadane frå juni til oktober. Vassdraget drenerer søraust frå fjellmassivet til Jostedalsbreen via Oksafossen og gjennom Jakopbakka mot samløp med Bøyaelva ved Bøyafjellstølen. Høgdeskilnadane i nedbørfeltet er betydelege i forhold til storleiken på nedbørsfeltet. I vest og nord ragar fjellmassivet til Jostedalsbreen høgt over den flate botnen av Bøyadalen i aust. Det aller høgaste partiet ligg sørvest i nedbørfeltet og er ein namnlaus fjelltopp om lag moh. Frå denne toppen går ein markert rygg i nord-nordaustleg retning mot Kvitevardane moh. Denne smale ryggen skiljar Jølstrabotn i øst frå Trollavatnet og Marabreen i vest. I Jølstrabotn og ned mot om lag kote 450 samlast ein rekke store og små bekker i eitt hovudløp. Vidare ned mot den flate dalbotnen nær rv.5 renner hovudelva i friske stryk og små fossefall. Omkring kote 375 ligg Oksafossen, eit meir markert fosse-parti. I det siste partiet fram mot samløpet med Bøyaelva på om lag kote 130 flater elva betydeleg ut og er omgitt av opent beitelandskap. Her kryssar også rv.5 elveløpet. Berre nokre tital meter nedanfor riksvegen renner vassdraget ut i den sterkt slamførande Bøyaelva. På heile strekninga frå planlagt inntaksområde rundt kote 450 moh. og ned til om lag kote 175 moh går elveløpet nokså nedsunket i terrenget. Området vert nytta av grunneigarar til friluftsaktivitetar og litt jakt. DNT har ei merka løype frå Bøyafjellstølen og oppover langs elva mot fjellet Kvitevardane. Side 29 av 57

30 Sak 14/14 Kraftstasjonen vil ligge like ved rv.5 gjennom Bøyadalen. Det må etablerast ein om lag 50 meter lang stikkveg frå rv.5 ved avkøyringa til Bøyafjellstølen og bort til stasjonsområdet. Oppover langs planlagd trase til røyrgata og til inntaket, må det byggast ein anleggsvei for legging av røyrgata. Denne vert fjerna etter anleggsperioden. Krafta vert ført fram i jordkabel 30 m til eksisterande høgspent fordelingslinje (22 kv), som forsyner Bøyadalen. Netteigar er Sognekraft AS, og dei har informert om at det ikkje er kapasitet i dagens kraftlinje, men det er allereie søkt for å bygge ei ny 132 kv kraftlinje. Det er difor satt av kostnad til anleggsbidrag til utviding av linjekapasitet i budsjettet. Det er ein liten bestand av bekkeaure nedst i Jakopbakka. Av verdifulle naturtypar er det i søknaden registrert ein type: hagemark (lokal verdi) i stasjonsområdet. Det er ikkje registrert trua vegetasjonstypar. Av raudlisteartar er det berre strandsnipe (NT) som har ein regulær førekomst langs Jakopbakka. Området ligg som LNF i kommuneplan. Figur 5: Illustrasjon av inntaket og kraftstasjonen Vår vurdering: Også for Jakopbakka kraftverk saknar vi landskapsmessige vurderingar av tiltaket. Korleis vil ein kraftstasjon på Bøyafjellstølen og ny veg med avkøyring frå rv.5 påverke dette kulturmiljøet? Det er omtalt at stasjonen skal designast slik at den vert ein naturleg del av stølsbygningane. I figur 4 med detaljert kart ovanfor er det merka av eit område for massetak/deponi som knapt er omtala i søknaden. I kulturminneplan for Sogndal kommune har vi tre registrerte kulturmiljø i området kring Jakopbakka. Det største er Bøyadalen geologi (82), deretter har vi eit område med kulturlandskap Bøyadalen (80) i tilknyting til Bøyafjellstølen nede ved elva på austsida av riksvegen, og oppover langs elva Jakopbakka går turvegen Fjærland Lund (24). Det er uheldig at kraftstasjonen vert plassert innanfor kulturmiljøet 80 for Bøyafjellstølen, og den låge vassføringa vil ikkje berre påverke det biologiske mangfaldet, men og også totalbiletet Figur 6: Tre områder med kulturmiljø (24, 80 og 82). Side 30 av 57

31 Sak 14/14 av kulturmiljøet for Bøyadalen geologi. Utdrag får kulturminneplanen: 82 BØYADALEN Bøyadalen med breen og moreneryggen nedanfor er ein stor turistattraksjon. Bøyabreen si tilbakesmeltingshistorie er ei av dei best registrerte, med fotomateriale sidan Det er difor av stor naturhistorisk interesse å ta vare på den preboreale moreneryggane (ligg like nedanfor Bøyastølen) og opp til breen. Der elva Jakopbakka kryssar vegen ligg det seks moreneryggar, 2-3m høge. Vidare innover mot Brevasshytta er det ca. ti moreneryggar, som regel med breelv materiale imellom. Av dei seks førstnemnde, kan den som ligg nærast Bøyastølen følgjast omtrent samanhengande. Brevasshytta ligg på ein 5m høg morenerygg. Denne har 2-3cm kartlav og er frå I tillegg til moreneryggane er det i Bøyadalen mange gode døme på snøskredvifter som ofte er eroderte oppe i rotområdet. Søraust for Breavatnet er opptil 300m høge lausmasseskråningar med ei rekkje godt utvikla ravinar. I området er det også gått fjellskred. Eit skred som er registrert ligg sørvest for Skeistølen. Skredet er 200m breitt, har fallhøgde på 200m og utløpslengde på 500m. Det er store blokker i skredtunga, høge fjellskredryggar opp mot nake fjellparti og i nedre del av skredtunga er det ei flate som kan tyda på at skredet gjekk like etter isavsmeltinga. 80 Bøyadalen Fjellstølen i Bøyadalen ligg i eit område merkt av ung kvartærgeologisk aktivitet. Morena frå 1750 er avsett på nordsida av Fjellstølen. Her ifrå og ned mot elva ligg ein steinmur oppført i samband med ryddinga av området. Tradisjonell stølsdrift vart drive på stølen fram til om lag Stølshusa ligg i ei tett klynge like ved riksvegen med køyreveg heilt fram. Bjørkeskogen sør-aust for stølen vart siste gong nytta til lauving kring Sidan har den einaste aktiviteten i bjørkehagen vore beiting. Bjørkehagen er lokalisert på skredvifter. Vest for elva og riksvegen, ligg fellesbeitet for gardane på Bøyum. 24 FJÆRLAND LUNDE i Fjellruta mellom Bøyadalen i Fjærland og Lunde i Jølster har vore nytta som sambandsveg mellom desse bygdene i uminnelege tider. Skriftlege kjelder omtalar han tidleg på 1600-talet. Vegen er kort i høve til ein del andre overgangar, og ein kunne koma seg vidare vassvegen på Jølstravatnet eller Fjærlandsfjorden. Ruta vart og nytta til å føra dyr over breen. Sauene tok ein opp Lundeskaret, men andre dyr som kyr og hestar nytta ein heller Søgnesandsdalen. Bøyafjellstølsområdet er også registrert i naturbasen med prioritert naturtype hagemark (lokalt viktig) og med innslag av naturbeitemark. Hagemarka er ein gamal styva bjørkehage søraust for Bøyafjellstølen og opp mot Holten. Dette er den informasjonen som per i dag ligg tilgjengeleg på naturbasen. Det er gjort nye registreringar i 2011, som enda ikkje ligg tilgjengeleg i naturbasen. Vi har fått denne informasjonen frå fylkesmannen, og det visar seg at det vert ein ny lokalitet i området kring Bøyafjellstølen. Her er naturtypen naturbeitemark lokalisert over eit stort område, med kategori Viktig B. Utbygging av særleg Jakopbakka kraftverk, men også del av Skeidsflåten kraftverk vil kunne påverke denne naturtypen, men det er ikkje vurdert i biologisk mangfald-rapportane som følgjer søknadane. Figur 7: Figur til venstre synar naturtype hagemark, medan den til høgre synar ein større utstrekning av naturbeitemark som vert lagt inn i naturbasen snart. Side 31 av 57

32 Sak 14/14 Frå Oksfossen og nedover renner elva gjennom ein bekkekløft. Bekkekløft er også ein verdifull naturtype i lag med fossesprøytsone. Utan vidare forklaring er denne bekkekløfta vurdert til ikkje å vere ein avgrensa naturtypelokalitet i søknaden. Konsekvensar for Oksafossen er vidare ikkje omtalt. Bøyafjellstølen er også registrert som eit lokalt viktig friluftsområde (FRIDA), sjå figur 8, med prioritet 2: høgt priortert og geografisk verdi R: regional verdi. Figur 8: Lokalt viktig friluftsområde Området ligg nært oppunder Jostedalsbreen nasjonalpark, og i tillegg innanfor tre områder avsett som verneverdig kulturmiljø i vår kulturminneplan, ein naturtype og eit område med lokalt viktig friluftsområde. Prosjektet er negativt for turisme og friluftsaktivitetar. Det ligger tett på rv.5 og det er mykje turisttrafikk her, særleg om sommaren. Dette er også eit prosjekt med relativt låg produksjon, og difor minst samfunnsnytte. Inntaket vert liggjande i eit naturprega område som kan gje utfordringar i høve opparbeiding. Konfliktpotensialet frå «Samla vurdering av småkraftverk i Fjærland» er vurdert til samla -1 (side 52). I vurdering av biologisk mangfald i konsesjonssøknaden er området vurdert til liten til negativ samla konsekvens for biologisk mangfald. Rådmannen tilrår at det ikkje vert gjeve konsesjon for Jakopbakka kraftverk. Side 32 av 57

33 Sak 14/14 3 Skeidsflåten kraftverk Figur 9: Detaljert kart Kraftverket vil nytte fallet i Bøyaelvi i Bøyadalen mellom inntaket på høgde 120 moh og kraftstasjonen på høgde 35 moh. Vassvegen er 2600 m lang og er planlagt nedgrave i grøft. Det er behov for 150 m ny veg til kraftstasjonen og 150 m ny veg til inntaket. Middelvassføringa er 3722 l/s og kraftverket er planlagd med ei maksimal slukeevne på 8200 l/s. Kraftverket vil ha ein installert effekt på 5,49 MW og etter planane gje ein produksjon på 18,1 GWh. Det er planlagd slepp av ei minstevassføring på 713 l/s frå 1/5-30/9 (sommarsesongen) og 38 l/s resten av året. Kraftstasjonen vil ligge 50 m frå rv.5 som går gjennom Bøyadalen. Det må byggjast 150 m med ny veg frå ein lokal bygdeveg og bort til stasjonsområdet. Oppover langs planlagd trase for røyrgate og nesten heilt opp til inntaket, går det i dag ein skogsvei. Det vert nødvendig å forlenge denne 150 m bort til sjølve inntaksområdet. Krafta vert ført fram i jordkabel 300 m til eksisterande høgspent fordelingslinje (22 kv), som i dag forsyner gardane på Skeide og Bøyum. Netteigar er Sognekraft AS, og de har informert om at det ikkje er kapasitet i dagens kraftlinje, men det er allereie søkt konsesjon for å bygge ei ny 132 kv kraftlinje. Det er derfor satt av kostnad til anleggsbidrag til utviding av linjekapasitet i budsjettet. Side 33 av 57

34 Sak 14/14 Følgjande raudlista artar har regulær førekomst i Bøyaelvi eller dei nære omgjevnadane: oter, vipe, strandsnipe, fiskemåke, hønsehauk, stær, alm og ask. Redusert vassføring i Bøyaelvi vil truleg forverre hekkesituasjonen for fossekall. Redusert vassføring vil også ha svakt negativ verknad på streifindivid av oter og gråhegre, som begge eter fisk. Redusert vassføring i Bøyaelvi ventes elles å vere negativt for bekkeaure, medan konsekvensane for anadrom fisk vert vurdert som ubetydelige, under føresetnad at det vert installert omlaupsventil som sikrar stabil vassføring nedstraums kraftverket ved driftsstans. Redusert vassføring vil også vere til ulempe for karplanter, mose- og lågflora og andre organismegrupper som er nært knytt til kulpar, fossar og stryk. Inntaket ligg i eit område registrert som den verdifulle naturtypen hagemark (lokal verdi) (Bøyafjellstølen og Skeidsstølen). Hagemarka er lite utvikla i inngrepsområdet, og ulempene vil være av mellombels karakter. Området ligg som LNF i kommuneplan. Vår vurdering: Av alle søknadene i Sogndalspakken 2013 er dette det prosjektet med høgast produksjon på 18,1 GWh i året til ein pris på 4,6 kr/kwh. I vurderinga frå 2006 vart Bøyaelvi alternativ A vurdert som eit prosjekt som låg på grensa i høve økonomi, men som fram i tid vil kunne få betre økonomi gjennom auka straumprisar. Småkraftverket vil også endre landskapsbiletet monaleg. Elva er hovudelv i området med høg vassføring og den er godt synleg frå riksvegen. Det er positivt med forskjelleg minstevassføring mellom sommar og vintermånadane, men vi stillar spørsmål ved om ei middelvassføring på 713 l/s frå 1/5-30/9 (sommarsesongen) og 38 l/s resten av året er nok. Tilsvarande som for Jakopbakka småkraftverk ligg også dette prosjektet delvis innanfor kulturmiljø for Bøyadalen geologi (82) og kulturlandskap Bøyadalen (80) i tilknyting til Bøyafjellstølen, og delvis innanfor den nye lokaliteten av verdifull naturtype: naturbeitemark (viktig: B). Medan det for Jakopbakka var kraftstasjonen som låg innanfor Bøyafjellstølen vert det for Skeidsflåten inntaket som vert liggjande innafor kulturmiljø 80 og 82. I vurdering av biologisk mangfald til søknaden vert det føreslege fleire avbøtande tiltak. Minstevassføringa om vinteren bør aukast (frå omsøkt 38 l/s) til halvparten av sommarnivået mellom 1. april og 1. mai. Dette for å sikre tilstrekkeleg vassføring i den perioden fossekallen etablerer seg. Vidare bør det gjerast tiltak som hindrar problem med gassovermetning og fiskedød ved inntaket (NVE-rettleiar 1/2006), omlaupsventil må installerast og rugekassar for fossekall bør settast opp for å nemne noko. Ikkje alle dei avbøtande tiltaka er teken inn i søknaden, men dei bør følgje som vilkår ved ein eventuell konsesjon. Vidare vert Bøyaelvi nytta til elvepadling. Det er eit farleg parti langs elva der det har vore to dødsulykker. Padlarar må bere kajakkane forbi denne elvestrekninga. Det vert argumentert for at ei lågare vassføring gjennom kraftutbygging vil gjere denne strekninga tryggare. Når padlarar leiter etter elv til elvekajakk er det viktig med nok vatn og fallhøgde. Det er få padleelvar i Sogn og Fjordane, og det er i stor grad mellomstore og mindre kraftverk som er trussel mot padleelvane. Vi har gjennom arealdelen til kommuneplan vektlagd nyskapande friluftsliv. Vi ønskjer å leggje til rette for friluftsliv og vi har eit særdeles godt utgangspunkt Side 34 av 57

35 Sak 14/14 for mange friluftsaktivitetar. Etter at bommen til Fjærland langs rv.5 forsvann i november 2010 har det opna seg eit heilt nytt område i Fjærland med stort potensiale for nyskapande friluftsliv. Det er fare for at det vert slutt med elvekajakk i Bøyaelva ved ei utbygging av denne elvestrekninga. Konfliktpotensialet frå «Samla vurdering av småkraftverk i Fjærland» er vurdert til samla 2 (side 54) for Bøyaelvi. I vurdering av biologisk mangfald i konsesjonssøknaden er området vurdert til middels negativ samla konsekvens for biologisk mangfald. Rådmannen tilrår at det ikkje vert gjeve konsesjon for Skeidsflåten kraftverk. 4 Tverrdalselvi kraftverk Figur 10: Oversiktskart Kraftverket vil nytte fallet i Tverrdalselvi mellom inntaket på høgde 290 moh og kraftstasjonen på høgde 30 moh. Det er planlagt å overføre tre sidebekker til inntaket ved hjelp av nedgrave rør. Vassvegen er 2400 m lang og er planlagt nedgrave i grøft. Det er behov for 600 m ny veg til inntaket. Middelvassføringa er 1192 l/s og kraftverket er planlagd med ei maksimal slukeevne på 2600 l/s. Kraftverket vil ha ein installert effekt på 5,49 MW og etter planane gje ein produksjon på 15 GWh. Det er planlagd slepp av ei minstevassføring på 124 l/s frå 1/5-30/9 (sommarsesongen) og 36 l/s resten av året. Planlagd utbyggingsområde ligg litt i utmark og litt på innmark i Bøyum sameige på vestsida av rv. 5. Prosjektet vil inngå i eit område på om lag 2,3 kilometer frå Tverrdalsstølen på ca. kote 290 moh. og ned til riksvegen på ca. kote 30 moh. Vassdraget drenerer sør austover frå breen Troget i den sørvestlige delen av Jostedalsbreen nasjonalpark og gjennom Tverrdalen Side 35 av 57

36 Sak 14/14 mot samløp med Bøyaelva ved Øyarane i Bøyadalen. Herfrå renn Bøyaelva sørover Bøyadalen mot utløpet i havet ved Bøyaøyri inst i Fjærlandsfjorden. Det er mest grunneigarar og utbyggarar som har brukarinteresser i området med mellom anna skogsdrift, jakt og bærplukking. Det eksisterer i dag ein traktorveg som går over i ein sti opp til Tverrdalsstølen ved demninga. Denne vil verte utbedra og forlenga om lag ein kilometer. Det er generelt lite ferdsle i området. Elva er ikkje synleg frå vegen i dalen, og det er ingen registrerte kulturminner i området. Tiltaket er ikkje i kontakt med viktige landbruksareal eller skogsområder. Konsekvensane er derfor vurdert som små og utbetring og forlenging av vegen opp til stølen og demninga vil være positiv for brukarane og skogsdrifta. I Tverrdalelvi er det bekkeaure og sjøaure i nedre del. Det er ikkje registrert verdifulle naturtypar eller trua vegetasjonstypar i planområdet. Nokre raudlistearta fuglar og plantar (alm) er registrert. Vassføringa vert mykje redusert mellom kote 290 og 30 moh, det gjeld også for dei tre sidebekkane ned mot samløpet med Tverrdalselvi mellom kote 265 og 205. Føreslegen minstevassføring (124 l/s frå 1/5-30/9 (sommarsesongen) og 36 l/s resten av året) vert vurdert som til tilstrekkeleg for å oppretthalde hekkeforholda for fossekall og strandsnipe i nedste del av elva. I øvre del, opp mot inntaket, vil vassføringa verte i minste laget for fossekall. Undersøking på fisk/ferskvassbiologi indikerer moderat gode gyte- og oppvekstforhold i nedre del av Tverrdalselvi. Ein utbygging vil kunne føre til noko meir variabel produksjon, men elva står for ein liten del av den totale produksjonen av sjøaure i vassdraget, og konsekvensane vert difor vurdert til middels negative. Utbygging vil øydeleggje om lag 1,5 k m² areal med inngrepsfri natur sone 2. Området ligg som LNF i kommuneplan og med eit lite område for framtidig hyttefelt på sørsida av elva (røyrgata vil gå på nordsida). Figur 11: Detaljert kart Side 36 av 57

37 Sak 14/14 Vår vurdering: Røyrgata er delvis planlagt langs med eksisterande veg. Det er behov for 600 meter ny anleggsveg. Elva er lite synleg frå riksvegen, og det er ikkje eit utprega turområde. Prosjektet har ein produksjon på 15 GWh som er blant det høgste av dei omsøkte prosjekta. Det er god økonomi i prosjektet. Området bær preg av mykje menneskeleg aktivitet knytt til landbruksdrift nede på Øyarane og fleire landbruksvegar i området. Konfliktpotensialet frå «Samla vurdering av småkraftverk i Fjærland» er vurdert til samla +3 (side 56) for Tverrdalselvi. Tap av INON-områder (1.5km²) vert ikkje vesentleg vektlagd då høgdeskilnadar gjer at tiltaket vil ha liten innverknad på villmarkspreget i fjellet. I vurdering av biologisk mangfald i konsesjonssøknaden er området vurdert til middels negativ samla konsekvens for biologisk mangfald. Rådmannen tilrår at det vert gjeve konsesjon for Tverrdalselvi småkraftverk med mellom anna vilkår om høgare minstevassføring som bedrar hekkevilkåra for fossekall lenger opp i elva. 5 Botna kraftverk Figur 12: Oversiktskart Kraftverket vil nytte fallet i elva Botna mellom inntaket på høgde 360 moh og kraftstasjonen på høgde 10 moh. Vassvegen er 950 m lang og er planlagt nedgrave i grøft. Det er behov for 50 m ny veg til kraftstasjonen og 400 m ny veg til inntaket. Middelvassføringa er 260 l/s og kraftverket er planlagd med ei maksimal slukeevne på 700 l/s. Kraftverket vil ha ein installert effekt på 2,0 MW og etter planane gje ein produksjon på 5,8 GWh. Det er planlagd slepp av ei minstevassføring på 10 l/s frå 1/5-30/9 (sommarsesongen) og 4 l/s resten av året. Side 37 av 57

38 Sak 14/14 Krafta vert ført fram i jordkabel omlag 500 m til eksisterande høgspent fordelingslinje (22 kv), som i dag forsyner gardane på Bøyum. Netteigar er Sognekraft AS, og de har informert om at det ikkje er kapasitet i dagens kraftlinje. Det er derimot tildelt konsesjon for å bygge ny 132 kv kraftlinje frå Fjærland til Leikanger. Det er difor sett av kostnad til anleggsbidrag til utviding av linjekapasitet i budsjettet. Heile den elvestrekninga i planområdet for Botna vert vurdert til å ha låg verdi for fisk. Det vart gjennomført el-fiske i Botna i 2013, utan at fisk vart fanga. Alm veks spreidd i planområdet. Vipe og stær er knytt til kulturlandskapet i Bøyadalen som hekkefuglar, og strandsnipe følgjar mest truleg Botna heilt opp til inntaksområdet. Elles har nokre raudlistarter opptredd som streifdyr i nærområdet; jerv, gaupe, bjørn, hønsehauk og fiskemåke. Det er ikkje registrert trua vegetasjonstypar i planområdet, men i nedste del av området langs Botna er det registrert den verdifulle naturtypen gråor-heggeskog, med lokal verdi. Sør for Botnas midtre og øvre del er naturtypen gamal lauvskog (lokal verdi) registrert. Vassføring i Botna mellom kote 360 og 10 moh vert mykje redusert. Fossekall vil truleg slutte heilt å hekke langs elva. Slepp av minstevassføring tilsvarande alminneleg lågvassføring vil saman med flomvassføring og restvassføring kunne bidra til å redusere konsekvensane for andre vassdragstilknytta artar, mellom anna strandsnipe. Minstevassføringa bør aukast noko for mellom anna å trygge leveområder for karplantar, mose- og lavflora. Anleggsfasen og anna ferdsle vil virke negativt inn på fugle- og dyrelivet. Yngleperioden er den mest kritiske perioden. Området ligg som LNF i arealdelen til kommuneplan. Side 38 av 57

39 Sak 14/14 Figur 13: Detaljert kart Figur 14: Kart som visar naturtypelokalitetane Side 39 av 57

40 Sak 14/14 Vår vurdering: Det går fram av biologisk mangfald vurderinga til søknaden at minstevassføringa bør aukast for å trygge hekkevilkår til strandsnipe og for å trygge levevilkår for organismegrupper knytt til kulpar, fossar og stryk. Dette er likevel ikkje gjort i søknaden, kanskje mest truleg av omsyn til økonomien i prosjektet. Kraftverket har ein produksjon på 5,8 GW/h i året til ein pris på 4,1 kr/kwh, og er slik sett, i lag med Jakopbakka småkraftverk, blant dei dyraste prosjekta med lågast produksjon. Fossekallen vil mest truleg slutte å hekke langs elva. Vidare går det fram av vurderinga av biologisk mangfald at det ikkje er utenkeleg å finne raudlista lavartar i lauvskogen. Vi meiner at minstevassføringa på 10 l/s frå 1/5-30/9 (sommarsesongen) og 4 l/s resten av året er for låg. Konfliktpotensialet frå «Samla vurdering av småkraftverk i Fjærland» er vurdert til samla 0 (side 58) for Botna. I vurdering av biologisk mangfald i konsesjonssøknaden er området vurdert til liten til middels negativ samla konsekvens for biologisk mangfald. Rådmannen tilrår at det vert gjeve konsesjon for Botna småkraftverk. Side 40 av 57

41 Sak 14/14 6 Mundalselvi kraftverk Figur 15: Detaljert kart Kraftverket vil nytte eit fall på 255 m med inntak på 348 moh og kraftstasjon på 93 moh. Prosjektet inkluderer overføring av Botnagrovi med inntak på kote 355. Det er planlagt røyrgate i nedgraven/nedsprengt grøft over ei strekning på 1550 m langs Mundalselvi. Overføringsrøyret frå Botnagrovi til kote 348 i Mundalselvi er planlagt ved delvis røyr i dagen og delvis nedgravd. Frå Heimastølen skal 1,2 km eksisterande traktorveg opprustast. Vidare innover skal det byggast 550 m ny permanent veg inn til inntaket med ny bru der røyrgata kryssar elva. Til kraftstasjonen må det byggast ny traktorveg på om lag 170 m frå eksisterande veg. Søkjar har vurdert ei alternativ plassering av kraftstasjon på kote 115. Middelvassføringa er 1090 l/s og det er søkt om ei maksimal slukeevne på 2300 l/s. Kraftverket vil ha ein installert effekt på 4,8 MW og skal etter planen produsere 15,8 GWh. Utbygginga vil føre til redusert vassføring over ei strekning på 1,7 km i Mundalselvi og 550 m i Botnagrovi. Søkjar har planar om å sleppe ei minstevassføring på 126 l/s om sommaren og 63 l/s om vinteren i Mundalselvi. Det er ikkje planlagt slepp av minstevassføring i Botnagrovi. Aktuell utbyggingsstrekning av Mundalselvi er ikkje synleg frå fjorden. Mundalen er noko brukt til friluftsliv og turbruk, men ikkje like stort turistområde som innover Supphelledalen og Bøyadalen. I samband med registrering av biologisk mangfald i området er det påvist ein raudlista planteart, alm. Denne er ikkje innafor tiltaksområde for prosjektet. I tilknyting til almeskogen er det registrert tre raudlista lavarter. Innan influensområdet til prosjektet er det funne to område som kan vurderast som verdifulle naturtypar ut frå DN si handbok. Dette er ein Side 41 av 57

42 Sak 14/14 haustingsskog/edellauvskog i den sør vestvende dalsida av Mundalen og gråor-heggeskog langs midtre del av Mundalselva. Mundalselvi fører anadrom fisk og elva tener som gyteelv og oppvekstområde for sjøaure, også ovanfor planlagd kraftstasjon. Det ligg også ein gråorheggeskog av flaummarksutforming noko oppstraums den planlagde kraftstasjonen som er avhengig av høg grunnvasstand. Samla tilseier desse verdiane at det bør vera ei høg minstevassføring for dette prosjektet om ikkje dei negative verknadane skal verta for store. Figur 16: Oversiktskart Side 42 av 57

43 Sak 14/14 Figur 17: Naturtypelokalitetar Vår vurdering: Det går fram av vurderinga av biologisk mangfald til søknaden at det bør vere ei høg minstevassføring for prosjektet om ikkje dei negative verknadene skal verta for store. Vidare vert det føreslege følgjande avbøtande tiltak: Botnagrovi vert teken ut av planane slik at vatnet derifrå er med å auke minstevassføringa frå samlaupet og nedover (til fordel for anadrom fisk og gråorskogen). Minstevassføringa bør vere minst 400 l/s i sommarsesongen og tidleg haust (126 l/s i søknaden) for å sikre gode gyteforhold for sjøaure, også oppstraums kraftstasjonen. Vintervassføringa bør også aukast noko, men det er vurdert som tilstrekkeleg med 100 l/s (63 l/s i søknaden). Kraftstasjonen bør flyttast litt oppstraums, men ikkje så langt at den kjem i konflikt med oreskogen. Det bør og vurderast å byggje tersklar. Omlaupsventil bør byggjast for å hindre at fisk og rogn strandar. Vegen bør stengast for å unngå unødvendig bruk inn i dalen. Dei avbøtande tiltaka er ikkje føreslege gjennomført i søknaden. Det går fram av vurderingane at det ikkje finst alternative løysingar for inntak og røyrtrase av omsyn til landskap, naturinngrep eller teknisk/økonomisk. Derimot er det føreslege ein alternativ plassering av kraftstasjonen 500 meter lenger oppstraums. Dette vil gje kortare røyrgate, redusert produksjon (1.3 GWh mindre), kortare elvestrekning med redusert vassføring, naturleg vassføring i den delen av elva med oppgang av sjøaure og auka utbyggingskostnad. Ein eventuell konsesjon bør velje denne plasseringa av kraftstasjonen og sette fleire av dei avbøtande tiltaka som vilkår. Side 43 av 57

44 Sak 14/14 Figur 18: Potensielt viktig friluftsområde Figur 18 visar at store delar ligg som regionalt viktig friluftsområde. Heile influensområdet til Mundalselvi kraftverk ligg innanfor dette friluftsområdet. I søknaden vert det argumentert for at området ikkje er av så stor interesse for friluftsliv. Vi er ikkje samde i denne vurderinga. Mundalsdalen har eit stort potensiale for friluftsliv. Friluftsområdet er henta frå «fylkesdelplan for arealbruk», vedteke «Fylkesdelplan for friluftsliv» er ein del av denne planen. Føremålet med planen er å sikre frilufts- og rekreasjonsområda mot arealinngrep som er i strid med slike føremål. Vidare går det fram av «samla vurdering av småkraftverk i Fjærland» at gjester på Mundal hotell brukar Mundalen for turar og gjerne heilt opp til Mundalsfjellstølen. Tekniske inngrep vil påverke turistar si oppleving av dalen og må gjerast med omtanke. Fjelltoppane Fremstagretta og Heimstagretta innbyr og til bratte toppturar, og dalen kan verte meir nytta i framtida som følgje av at bommen i Fjærland er borte. Ei kraftutbygging i Mundalsdalen vil påverke området mykje, særleg av omsyn til landskap og naturmangfald. Mundalselvi er hovudelv med relativt høg vassføring som formar landskapet, og med sjøaure heilt opp og forbi Heimastølen. Det er observert fleire viktige naturtypar i influensområdet, og innanfor desse igjen kan vi finne viktige artar. Vi veit lite av korleis konsekvensane av låg vassføring vert for desse artane og likeins for korleis klimaet i dalen vil kunne endrast ved ei utbygging. Ei kraftutbygging er irreversibel, og med manglande kunnskap om desse konsekvensane bør vi følgje føre-var prinsippet og unngå utbygging. Konfliktpotensialet frå «Samla vurdering av småkraftverk i Fjærland» er vurdert til samla +2 (side 42) for Mundalselvi og -1 for Botnagrovi (side 40). I «samla vurdering av småkraftverk i Fjærland» kjem Mundalselvi ut som eit godt prosjekt. «Samla vurdering av småkraftverk i Fjærland» vart gjennomført før naturmangfaldlova vart vedteke i Vidare går det fram av samla vurdering frå 2006 at det ikkje går anadrom fisk opp Mundalselvi, medan det etter elfiske i 2013 vart påvist gytande sjøaure eit stykke oppstraums planlagd kraftverk (biologisk mangfald vurdering til søknaden). I tillegg er Botnagrovi, som kjem dårleg ut i samla vurdering, teken inn i konsesjonssøknaden. I vurdering av biologisk mangfald i konsesjonssøknaden er området vurdert til stor negativ samla konsekvens for biologisk mangfald utan avbøtande tiltak og middels negativ samla konsekvens med avbøtande tiltak. I konsesjonssøknaden vert det søkt om konsesjon utan avbøtande tiltak. Ved ein eventuell positiv konsesjonshandsaming må fleire av dei avbøtande tiltaka setjast som vilkår. Til tross for at konfliktpotensialet vart vurdert til +2 i samla vurdering frå 2006, meiner rådmannen det føreligg såpass mye ny informasjon at det ikkje vert tilrådd å gje konsesjon for Mundalselvi småkraftverk. Side 44 av 57

45 Sak 14/14 7 Fardalselvi småkraftverk Bakgrunn: Kraftverket vil nytte eit fall på 235 m med inntak på kote 275 og kraftverk på kote 40. Tilløpsrøyret vert 2250 m langt, og er planlagd nedgrave. Råka elvestrekning er på 2430 meter. Inntak ligg tett på vegen til Hjelmesete gard og ytterlegare veg er ikkje nødvendig. Det må byggast ny veg til kraftstasjonen på om lag 60 m. Middelvassføringa er 828 l/s og kraftverket er planlagd med ei maksimal slukeevne på 2100 l/s. Kraftverket vil ha ein installert effekt på 3,9 MW og etter planane gi ein produksjon på 9,9 GWh. Utbygginga vil føre til redusert vassføring på ei 2,43 km lang elvestrekning i Fardalselva. Det er planlagt slepp av minstevassføring på 100 l/s om sommaren og 25 l/s om vinteren. Kraftstasjon vert liggjande 40 m over og om lag 120 m vekk frå fjorden og rv.55, på ein fjellhylle på toppen av Fardalsfossen. Tilhøyrande nedbørsfelt strekk seg frå Bollesteinhamrane og Skitbrekkene i nord med topper over 900 moh. Høgaste punkt i feltet er i fjellområdet Skriki på 1232 moh i sør vest. Fjellområda i aust ligg noko over 800 moh. Nedre del av Fardalselvi er prega av svært store gradientar med Fardalsfossen som eit viktig landskapselement. Fossen er godt synleg frå riksvegen og frå fjorden. Difor er det føreslege å plassere kraftstasjonen på kote 40, like ovanfor Fardalsfossen, og med kort avløpskanal tilbake til elva. Ovanfor Fardalsfossen er det ikkje like bratt, og elva varierer mellom små fossar, strykparti og nokre få meir stilleflytende parti. Det er ein god del jordbruksareal ned mot elva, men det er også ein kantsone av lauvskog mellom elva og dyrka mark som gjør at elva er lite synleg som landskapselement i Øvstedalen. Øvstedalen er elles prega av bratte lier opp mot fjellet både i vest og aust, mens dalen innover frå 300 moh. er open med jordbruksareal og skogkledde lier. Tregrensa i området går mellom 700 og 800 moh. Øvstedalen er også sterkt prega av kraftutbygging i og med at det går fleire store kraftlinjer opp dalen, og den nye Sogndal trafostasjon, for den nye 420 kv linja Ørskog-Fardal, vert bygd opp på Slakkafjellet med ny veg opp frå øvst i dalen. Dam og inntak ligger tett på vegen til Hjelmesete gard, og det er ikkje naudsynt med ytterlegare vegbygging her. Tilkomst til kraftstasjonen vert frå rv.55 ved Staai opp til Brekka og inn mot kraftstasjonsområdet. Det må byggast ny veg fram til kraftstasjonen. Denne vert ca. 60 m lang, og går i svært vanskeleg, men opent terreng. Vegbygginga krevjar ein trasebredde på m avhengig av fyllingar. Det er registrert naturtypar som hagemark, slåttemark, artsrik vegkant, edellauvskog og fossesprøytsone i influensområdet. Av desse er det eit lite område edellauvskog og fossesprøytsone som ligg nærast. Av raudlisteartar i artsdatabanken er det registrert pelskjuke (sopp), observasjon av gaupe (tre observasjonar), strandsnipe og ask og alm. Influensområde som leveområde for raudlisteartar vert vurdert som liten ovanfor Brekkedal og middels nedanfor Brekkedal. Side 45 av 57

46 Side 46 av 57 Sak 14/14

47 Sak 14/14 Vår vurdering: Med unntak av naturtypane edellauvskog og fossesprøytsone, som ligg nært på tiltaket, er vegetasjonen i området i stor grad påverka av jordbruket. Fossesprøytsona dekker eit område frå fjorden og opp til like under Fardalsfossen, men her dominerer strandrøyr med få typiske artar for naturtypen. Område vert difor avgrensa til eit lite område like under fossen med avgrensa verdi C. Når det gjeld laks, sjøaure og ål fungerer fossen som eit vandringshinder, medan det er observert småure høgare opp i elva som sannsynlegvis er sett ut i høgareliggande vatn. Landskapet vert i liten grad påverka av tiltaket. Fardalsfossen er det viktigaste landskapselementet i planområdet. Det er planlagd berre 60 meter ny veg til kraftstasjonen i vanskeleg terreng. Tilkomstvegen langs røyrgata vert fjerna over dyrka mark. Det vert ikkje behov for masstak ved bygging av kraftverket. Eventuelle overskotsmassar vert planert tilbake over røyr. Størst landskapsinngrep vert det ved inntaksdammen, der det er planlagd ein fire meter høg inntaksdam, men dette området er godt skjerma. Samstundes er det mykje anleggsarbeid frå Fardal og opp Øvstedalen med ny veg og transformatorstasjon som påverkar landskapet. Rådmannen vurderer landskapsinngrepet ved ei kraftutbygging her til å vere låg. I vurderinga av biologisk mangfald til søknaden vert vassføringa vurdert å vere tilfredsstillande. Behov for minstevassføring er knytt til landskap, brukarinteresser, Side 47 av 57