ÅRSRAPPORT 2013 ÅRSRAPPORT 2013

Transkript

1 ÅRSRAPPORT 2013 ÅRSRAPPORT 2013

2 NOKRE ORD OM 2013 KONSERNSJEFEN HAR ORDET Kraftsektoren si betyding for utviklinga av det norske samfunnet har lenge vore stort, og det ser ikkje ut til at rolla blir mindre viktig framover. Retninga er klar FN sitt klimapanel skal i 2014 leggje fram sin femte hovudrapport. I delrapportar som har blitt publiserte slår dei fast at det er prosent sannsynleg at menneska er årsak til over halvparten av temperaturauken som har vore sidan Om utsleppa held fram å auke i same takt i dette hundreåret, kan temperaturen stige med meir enn 4 grader Celsius fram mot Eg ser ingen grunn til å tvile på konklusjonane. Elektrisitet i seg sjølv gir ikkje utslepp av klimagassar, og det er lite tap ved omforming til andre energitypar som til dømes lys, mekanisk energi, varme mm. Mellom anna grunna dette, vil elektrisitet vere ein viktig del av løysinga for å nå målet om eit karbonnøytralt samfunn og med det hindre ein kritisk temperaturauke på jorda. Framtida er altså elektrisk, og både eigarar og medarbeidarar i Tussa har posisjonar i ein spanande bransje med store sjansar for god avkastning på lang sikt for eigarane, og interessante arbeidsoppgåver for medarbeidarane. Vegen har humpar og dumpar Sjølv om vi er posisjonert i ein bransje med gode utsikter langt inn i framtida, må vi likevel rekne med at føresetnadene for dei økonomiske resultata vil kunne variere mykje frå år til år, og mykje vil vere utanfor vår kontroll. Dei områda som gir størst bidrag til Tussa sitt resultat er kraftproduksjon og kraftnett. For perioden fram mot 2020, gir kraftprisane signal om at kraftproduksjon vil gi dårlegare resultat enn dei seinaste åra, medan det for kraftnettet kan forventast betre resultat, mellom anna grunna samarbeidet med Tafjord Kraft om Mørenett. For kraftsal, IKT og installasjon er det forventa resultatframgang. I sum må det likevel reknast med at dei eksterne rammene for forretningsområda til Tussa vil gi dårlegare driftsresultat. Dette vil ha konsekvensar for heile Tussaorganisasjonen. Tilpassing Ytre rammevilkår kan vi gjere lite med. I den utførande delen av Tussa må vi så langt som mogeleg tilpasse oss og gjennomføre tiltak for å skape eit godt driftsresultat. I 2014 skal vi gjennomføre eit internt effektivitets- og organisasjonsutviklingsprosjekt for å sikre eit tilfredsstillande resultat i framtida. Prosjektet er også sett i gong for å sikre at den kalkulerte meirverdien av Mørenettetableringa blir oppnådd. Tilsette har kunnskap og innsikt i utfordringane våre og korleis vi arbeidar, og av den grunn blir dei sterkt involverte i prosjektet. I neste omgang, når vi skal iverksetje framlegg til endringar, har vi ein samla organisasjon som står bak endringsframlegga. Det kan likevel ikkje forventast at den negative effekten av endringane i rammevilkår skal kunne vegast opp gjennom interne tilpassingar i drifta. Investeringar Vi står framføre store investeringar og desse må difor også vurderast. Dette er innanfor kraftproduksjon, kraftnett og breiband. Mange av investeringane innfor kraftnett og kraftproduksjon er stimulert av styresmaktene si fornybarsatsing og er lønsame, men dei kan vere tyngjande for rekneskapsresultata våre dei første åra. Innanfor breibandsfiber har vi ei vedteken satsing, og for å få tilfredstillande lønsemd må vi gjennomføre investeringsprogrammet slik det er lagt opp til i forretningsplanen. Også her er truleg dei kortsiktige rekneskapseffektane negative. Summen av alle investeringane blir store, og vi må kanskje også avgrense

3 investeringsvolumet vårt for å avdempe effektane på rekneskapsresultata og balansane våre. Dette vil truleg medføre ei strengare prioritering av investeringsprosjekt vi skal gjennomføre, men heller ikkje dette vil kompensere for ytre rammevilkår sin negative verknad på rekneskapen. Eigarfinansiering I 2013 kom KLP inn i aksjonærfelleskapen. Mesteparten av betalinga for posisjonen vart verande i selskapet som auka eigenkapital, og siste året auka difor eigenkapitaldelen frå 23% til 36%. Hovudtyngda av eigarane i Tussa er kommunar. Sjansane deira til å skyte inn kapital for å vere med å finansiere investeringsprogrammet er avgrensa. Dei har likevel gitt viktige og føreåtseielege signal i aksjonæravtalen om eit gjennomsnittleg utbyte på 60% av årsresultatet etter skatt. Resten av årsresultatet blir i selskapet som ein viktig del av eigenfinansieringa av investeringane. Oppsummert Åra fram mot 2020 blir utfordrande. Både eigarar og medarbeidarar må vise vilje til å finne konstruktive løysingar for å avdempe effektane av at dei ytre rammevilkåra er dårlegare enn dei har vore dei føregåande åra. Så langt registrerer eg at den viljen er til stades. Sjølv om utsiktene fram mot 2020 er utfordrande, er vi likevel posisjonert i ein spanande bransje, med store sjansar for god avkastning på lang sikt for eigarane, og interessante arbeidsoppgåver for medarbeidarane. Eg er overtydd om at vi med felles og god innsats skal utvikle og vedlikehalde eit framtidsretta og miljøvennleg Tussa.

4 TUSSAKONSERNET TUSSA KRAFT AS Tussa Kraft AS er morselskapet i Tussakonsernet, og yter tenester innan økonomi, finans, innkjøp, personal og informasjon til dotterselskapa. Tussa Kraft AS har hovudkontor i Hovdebygda i Ørsta kommune. Visjon Tussa med kraft til å skape miljøvennlege og framtidsretta løysingar. Forretningside Tussa skal drive forretningsverksemd med utgangspunkt i produksjon, overføring og omsetning av energi- og kommunikasjonsprodukt. Varer og tenester skal vere basert på Tussa sin infrastruktur eller kjernekompetanse.

5 2013 Tal tilsette Kvinner Menn Del kvinner Gj.snittsalder Tussa Kraft AS ,0 % 48,07 Tussa Energi AS ,3 % 51,08 Tussa Nett AS ,7 % 48,61 Tussa IKT AS ,1 % 40,55 Tussa-24 AS ,8 % 43,38 Enøk-senteret AS ,0 % 43,50 Tussa Installasjon AS ,0 % 36,84 Totalt ,4 % 44,57 NOKRE HENDINGAR I 2013 Generalforsamlinga vedtok den 1. februar ein retta emisjon slik at Kommunal landspensjonskasse (KLP) i sum vart eigar av 14,97 % av aksjane i Tussa Kraft. KLP er med det den fjerde største eigaren av ni Generalforsamlinga godkjente den 20. desember avtalen om samanslåing av nettselskapa til Tafjord og Tussa til Mørenett AS Tussaprisen 2013 gjekk til Søre Sunnmøre Alpine Redningsgruppe, og Tussa talentprisar for 2013 gjekk til langrennsløpar Ingvild Øye frå Ørsta og fotballspelar Fredrik Aursnes frå Hareid Fire medarbeidarar fekk gullklokker etter å ha jobba 25 år i konsernet

6 TUSSAKONSERNET TUSSA ENERGI AS OG SUNNMØRE ENERGI AS Tussa Energi AS eig og driv 17 kraftverk og driv 2 kraftverk for Sunnmøre Energi AS, eit anna dotterselskap i Tussakonsernet. Kraftverka har ein samla gjennomsnittleg produksjonskapasitet på om lag 670 GWh i året. I tillegg til vasskraftproduksjon har Tussa Energi AS eit biobrenselanlegg. Selskapet er aktør på den nordiske kraftbørsen NordPool spot, og handlar også på terminmarknaden Nasdaq OMX. Tussa Energi AS har hovudkontor i Hovdebygda i Ørsta kommune. UTVIKLING I 2013 Tussa Energi AS har dei siste åra hatt høg oppetid og lite driftsavbrot som følgje av feil i eigne anlegg. Dette gjeld også for Tussa Energi AS og Sunnmøre Energi AS produserte 555,4 GWh i Til samanlikning vart det produsert 721,4 GWh i I 2013 var gjennomsnittleg spotpris i området vårt 30,3 øre/kwh mot 23,6 øre/kwh i Året starta med om lag normal magasinfylling. Tilsiget var under normalen for året sett under eitt, men dei to siste månadene auka tilsiget, og ved utgangen av året var magasinfyllinga over normalt. Auken i magasin i 2013 vart på 55,5 GWh. Totalt for all produksjon har Tussa oppnådd 32,0 øre/kwh, som er om lag 1,7 øre/kwh meir enn gjennomsnittleg timevegd spotpris i innmatingsområdet. Då er ikkje prissikring og valutasikring medrekna. Tussa Energi AS Rekneskapstal (mill. kr) Driftsinntekter 332,0 294,0 359,9 Driftskostnader 260,0 189,7 230,0 Driftsresultat 72,0 104,3 129,9 Netto finans -17,2-14,5-15,5 Resultat før skatt 54,8 89,8 114,4 Sunnmøre Energi AS Rekneskapstal (mill. kr) Driftsinntekter 16,7 18,1 21,7 Driftskostnader 8,0 9,1 8,4 Driftsresultat 8,7 9,0 13,3 Netto finans 3,4 3,2 3,6 Resultat før skatt 12,1 12,2 16,9

7 Ny kraftproduksjon I 2013 sette vi i drift eit småkraftverk i Ørsta kommune og på hausten starta vi bygginga av to nye småkraftverk Vanylven kommune. Desse skal etter planen setjast i drift hausten NVE ønskjer å handsame konsesjonssøknader for kraftverk områdevis. Etter at konsesjonshandsaminga i området vårt har vore stoppa ei stund på grunn av for låg linjekapasitet, har det no vorte opna opp for handsaming. Dersom Statnett sine planar held seg oppe vil ny linjekapasitet vere klar til I løpet av 2013 har NVE gjennomført synfaringar på søre Sunnmøre, noko som omfattar fire aktuelle prosjekt for oss. NVE har indikert at det skal liggje føre svar på søknadene i løpet av første halvår Elles har det vore arbeidd med planar for oppgradering av Tussa-, Åmela- og Vartdal kraftverk. Krafthandel og produksjonsstyring Tussa Energi AS er aktør på den nordiske kraftbørsen Nasdaq OMX. Handel på kraftbørsen blir gjort for å sikre prisen på produksjonen framover i tid, og for krafthandel innanfor definerte risikorammer. Vi styrte og forvalta eigen kraftproduksjon på 555,4 GWh i I tillegg vart det kjøpt 52 GWh frå småkraftverk kring i landet. Tussa Energi AS har også ansvaret for meirverdiar som kan skapast gjennom sal av fornybar energi, og denne handelen gav eit positivt resultat i Frå kraftverk som har rett til elsertifikat har vi fått ca 34,3 GWh inn på konto. Teknisk trading har ikkje gitt positivt resultat siste året. Prissikringa og valutasikringa av kraftproduksjonen har gitt om lag 2,6 øre/kwh om ein reknar mot produsert mengd. Samla oppnådd pris for den produserte krafta, utan elsertifikat og andre grøne tillegg, vart 34,5 øre/kwh i 2013.

8 Normal % av % av Kraftverk produksjon 2013 normalt 2012 normalt Tussa 262,6 228,3 86,90% 308,1 117% Åmela 128,4 101,3 78,90% 150,5 117% Sørbrandal 42,0 35,8 85,20% 47,0 112% Bjørdal 33,1 26,4 79,80% 33,8 102% Urke 26,8 18,7 69,80% 20,4 76% Trandal 24,6 19,2 78,00% 20,7 84% Dale 21,3 18,3 85,90% 27,5 129% Standal 17,8 13,7 77,00% 10,1 57% Kopa 17,5 13,6 77,70% 18,1 103% Viddal 17,0 11,7 68,80% 11,1 65% Vedeld 15,5 14,1 91,00% 15,5 100% Kolfossen 13,8 11,1 80,40% 14,4 104% Vatne 13,2 12,0 90,90% 14,9 113% Gjerdsvika 13,1 12,5 95,40% 15,3 117% Draura 6,0 4,7 78,30% 0,0 0% Dalegjerdet 5,7 3,7 64,90% 2,6 46% Ulsteindalen 5,7 4,7 82,50% 5,1 89% Vartdal 3,5 3,6 102,90% 3,7 106% Nesset 2,5 2,0 80,00% 2,6 104% Sum 670,1 555,4 82,90% 721,4 108% STRATEGI OG FRAMTIDSUTSIKTER Vi kan no avskrive utfordringa med kraftunderskot som vi såg føre oss for nokre år sidan. Med stimulans av el-sertifikat og andre ordningar ser det ut til at vi kjem i ein situasjon der det blir eit nasjonalt og nordisk kraftoverskot. Dette skaper usikre investeringssignal. Rammevilkår fornybar energi På nasjonalt plan skal Noreg ha ein fornybar del på 67,5 % av den totale energibruken i Dersom Tussa, basert på forbruket i området vårt, skal ta ansvar for å byggje ut ein relativ del av Noreg sitt eventuelle krav til fornybar energi, ser det ut til at vi har det innanfor rekkevidde med prosjekt vi planlegg i dag. EU har også ønske om å leggje til rette for friare handel med fornybar energi over landegrenser. Dette vil kunne gi oss større sjansar til å selje eksisterande fornybar kraftproduksjon til utlandet, og få betre betalt enn i Noreg. Lov om elsertifikat har for nye prosjekt gitt inntekter, og vil med dagens kraftprisar vere heilt avgjerande for at nye prosjekt skal vere lønsame. Kraftprisen dei komande åra Kraftprisen har svinga mykje dei siste åra, og det må vi forvente at han gjer dei komande åra også. Sjølv om det er usikkert kva prisen vil bli i framtida, har vi ikkje noko betre grunnlag å halde oss til enn prisane på den transparente marknadsplassen til Nasdaq OMX. Medio februar 2014 var prisutsiktene for 2014 og dei fem etterfølgjande åra mellom 25 og 27 øre/kwh. NOKRE HENDINGAR I 2013 Draura kraftverk vart sett i drift Utbygginga av Skaar og Bruelva kraftverk vart starta Vi arrangerte småkraftseminar i samarbeid med Fjord Energi. Over 60 deltakarar frå private småkraftverk deltok på seminaret

9 TUSSAKONSERNET TUSSA NETT AS Tussa Nett AS eig og driv distribusjonsnettet for straum i kommunane Hornindal, Volda, Ørsta, Vanylven, Sande, Herøy, Ulstein og Hareid, i tillegg til regionalnettet i kommunane Sykkylven og Stranda. Energiforsyningsnettet som Tussa Nett AS eig og driv, er på om lag km linjer og kablar, nettstasjonar og 19 transformatorstasjonar. Tussa Nett AS har om lag kundar. Selskapet har hovudkontor i Dragsund i Herøy kommune, og avdelingar i Hornindal, Fiskå og Hovdebygda. UTVIKLING I 2013 Tussa Nett AS har hatt høg aktivitet i Vi har ferdigstilt mange mindre og mellomstore anlegg, både i samband med fornying av nettet og til straumforsyning av nye kundar. Innan vedlikehald har vi hatt særskilt fokus på skogrydding. Sterk tilvekst krev stadig meir ressursar, og erfaringane etter Dagmar gjer at vi i større grad tek ut granskog på kritiske linjestrekningar. Rekneskapstal (mill. kr) Driftsinntekter 345,4 242,2 221,5 Driftskostnader 264,2 245,5 269,4 Driftsresultat 81,2-3,2-47,9 Netto finans 14,1-5,8-13,0 Resultat før skatt 67,0-9,1-60,8 Nettleige Tussa Nett AS si nettleige vart redusert med verknad frå 1. januar 2013 og ytterlegare redusert frå 1. april I løpet av 2013 vart nettleiga redusert tilsvarande 5 øre på energileddet for hushald (eks. mva). Ein hushaldskunde med årleg forbruk på kwh betalte etter siste endring ei samla nettleige på 47,01 øre/kwh (inkl. mva, enøkpåslag til Enova og forbruksavgift). Selskapet har ved utgangen av 2013 ei samla meirinntekt på 61,4 mill. kr.

10 Satsing utanfor nettmonopolet Tussa Nett AS satsar offensivt på forretningsutvikling utanfor nettmonopolet. Utviklinga var svært god i Omsetninga var på 45,6 mill. kr og vi hadde ei sysselsetjing på om lag 22 årsverk. Aktiviteten vår utanfor nettmonopolet omfattar: Bygging og drift av breibandsnett: Vi har brei kompetanse og dekkjer heile verdikjeda frå røyrlegging, stolpereising og antennemontasje, til skøyting av fibernett, oppheng av fiberkabel og montasje av DSLutstyr Lysanlegg: Utbygging og drift av veglysanlegg, anlegg for utelys, fasadelys og tunnelbelysning Høg- og lågspentinstallasjonar: Vi tilbyr ei rekkje tenester både ved revisjonsarbeid og nyinstallasjonar Overvaking og verdisikring: Døgnbemanna vaktsentral med stor kunnskap om overvaking, styring og beredskap knytt til drift av infrastruktur på eigedomar, styringsanlegg og produksjonsprosessar Nøkkeltal distribusjonsnettet Høgspentlinjer (10/20 kv) km 688,4 664,5 683,1 Høgspentkabel km 421,9 409,3 385,2 Nettstasjonar stk , ,0 Fordelingstransformatorar stk , ,0 Installert effekt MVA 429,4 424,3 417,2 Lågspentlinjer km 935,5 966,6 979,9 Lågspentkablar km 1 326, , ,2 Nøkkeltal regionalnettet kv linjer km 53,3 49,6 49,6 132 kv sjøkabel km 9,2 9,4 9,4 132 kv jordkabel km 7,7 11,7 11,7 66 kv linjer km 168,3 180,4 180,4 66 kv sjøkabel km 6,2 6,7 3,2 66 kv jordkabel km 20,9 17,2 13,9 Transformatorstasjonar stk. 19,0 19,0 19,0 Installert transformatoryting MVA 673,0 672,5 641,0 Forbruk Levert sluttbrukar GWh 766,9 769,0 720,0 Tap GWh 47,5 51,9 46,5 Sum GWh 814,4 820,9 766,4 Tap i distribusjonsnettet (prosent) 5,8 6,3 6,1 STRATEGI OG FRAMTIDSUTSIKTER I desember 2012 vedtok konsernet å søkje samhandling med andre nettselskap i regionen. Målet var å greie ut fundamentet for etablering av eit større og meir robust nettselskap, med sterk regional forankring, sikring av framtidig avkastning med redusert risiko og god leveringstryggleik som viktige stikkord. I løpet av 2013 vart det gjennomført omfattande prosjektarbeid mellom Tussa, Tafjord og Nordvestnett. Nordvestnett gjekk ut av prosessen undervegs. I desember 2013 vart det fatta endeleg vedtak om fusjon mellom Tussa Nett AS og Tafjord Kraftnett AS til Mørenett AS. Mørenett AS er eigd av Tafjord Kraft AS og Tussa Kraft AS og var operativt frå Selskapet er organisert som eit felleskontrollert selskap, og har om lag kundar, 240 tilsette og er det 8. største nettselskapet i Noreg målt etter nettkapital.

11 NOKRE HENDINGAR I 2013 Distribusjonsnettet: Det er lagt ny 22 kv sjøkabel mellom Sørbrandal og Larsnes, noko som bidreg til tryggare leveranse til Larsnes-området Det er utført omfattande arbeid med nye nettstasjonar i samband med bygginga av Hjartåbergtunnelen, ein del av E39 og Kvivsvegprosjektet Ny hovudforsyning til ytre Herøy vart spenningssett i mai 2013 Konsesjonar: For å sikre forsyninga til Ørsta sentrum vart det i 2013 søkt om konsesjon for ny Ryste 132/22 kv transformatorstasjon Prosess starta opp for å søkje om konsesjon for fornying og oppgradering av dei to 66 kv-linjene frå Haugen til Bjørke til ei ny 132 kv linje frå nye Ørsta transformatorstasjon til Bjørke

12 TUSSAKONSERNET TUSSA IKT AS Tussa IKT AS produserer og sel kommunikasjonsprodukt og IT-tenester. Tussa IKT AS sitt breibandsnett dekkjer heile søre Sunnmøre, og selskapet har ei offensiv fibersatsing mot privatmarknaden og bedriftsmarknaden. Parallelt med dette blir det satsa sterkt på ITtenester til næringslivet, primært i Møre og Romsdal og Sogn og Fjordane. Tussa IKT AS har hovudkontor i Hovdebygda i Ørsta, og har avdelingar i Ålesund og Dragsund. UTVIKLING I 2013 Tussa IKT AS har siste året hatt god vekst innanfor kommunikasjonstenester og IT-tenester. Kundetilgangen har vore god og kundane er godt nøgde med produkta. Vi hadde ein vekst på 13,4 % innan kommunikasjonsprodukta og 9,6 % innan IT-tenester. Størst auke har vi hatt innan IT, der ASPavtalar og driftsavtalar har hatt ein vekst på 25,6 %. Innanfor kommunikasjonstenestene har vi hatt sterkast vekst innan internett og TV til privatmarknaden, og innan internett og linjer til bedriftsmarknaden. ASP står for Application Service Provider og inneber at vi tek hand om kunden si dataløysing frå dei sikre dataromma på Tussatun. I 2013 leverer vi eit større driftsresultat enn i Driftsresultatet er framleis ikkje stort nok til å dekkje finanskostnadene, men dette er ei realistisk målsetjing i løpet av eit par år. Rekneskapstal (mill. kr) Driftsinntekter 132,2 117,7 103,7 Driftskostnader 128,9 115,1 111,3 Driftsresultat 3,3 2,6-7,6 Netto finans -6,7-4,4-4,2 Resultat før skatt -3,4-1,8-11,8

13 STRATEGI OG FRAMTIDSUTSIKTER Tussa IKT AS skal dekkje kundane sine behov for framtidsretta, profesjonelle, miljøvennlege og trygge IKT-tenester heile døgnet. Tussa IKT AS skal vere kunden sitt førsteval av IKT-tenester i Møre og Romsdal og Sogn og Fjordane. Breiband og fiber Gode kommunikasjonsløysingar blir viktigare og viktigare både for hushald og bedrifter. Tussa IKT AS har ei offensiv fibersatsing på søre Sunnmøre, der vi fører fiber heilt fram til den enkelte kunde, og tilbyr mykje raskare og symmetrisk internett, fjernsyn, leigefilm og telefoni. Vi er fornøgde med utviklinga i Vi leverte fiberaksess til privatkundar, noko som er ny rekord. Ved årsskiftet hadde vi ein ordrereserve på om lag kundar, og dette kombinert med ein mild vinter, gir eit god utgangspunkt for å levere fiberaksess til nye kundar i På grunn av større behov for kapasitet og reduserte marknadsprisar opplever vi større etterspurnad frå bedriftsmarknaden. Vi er ein lokal og etablert breibandsleverandør, noko som gir oss gode føresetnader for å lykkast med den offensive fibersatsinga. IT-drift og konsulent Stadig fleire bedrifter vel å setje ut heile eller delar av IT-drifta si på grunn av høgare krav til spesialkompetanse for å drifte dataustyr. Tussa IKT AS har som mål å vere ein leiane leverandør av ASPtenester, og vi legg opp til å nå større volum innan ASP og driftsavtalar i Vi har ikkje meir ledig kapasitet på dei eksisterande dataromma våre, og i 2013 sette vi i gang å byggje ny datahall som kan gi plass til vidare vekst. Den nye datahallen skal vere ferdig i løpet av sommaren Konsulentane i Tussa IKT AS har solid erfaring, og spisskompetansen deira blir nytta til å etablere gode løysingar for kundane. Vi held fram arbeidet med å utvikle produktkonsepta, og fokuserer på teknologi frå Microsoft, Citrix, HP, IBM, Dell og Cisco for å vidareutvikle løysingane og konsepta våre både ut mot kunden og på datasenteret vårt. NOKRE HENDINGAR I 2013 Internettrafikken passerte 5 Gb/s Vi passerte fiberkundar Det vart fatta vedtak om å byggje ny datahall som gir rom for vidare vekst innan ASP og IT-drift Vi arrangerte ei vellykka IT-konferanse med over 70 deltakarar på Colorline Stadion i Ålesund Eit nytt og framtidsretta løysingssenter er på plass Vi oppnådde eit positivt driftsresultat

14 TUSSAKONSERNET TUSSA-24 AS Tussa-24 AS er Tussakonsernet sitt sals- og marknadsselskap som yter kundeservice-, marknads-, og salstenester både i bedrift- og privatmarknaden. Energi- og kommunikasjonskundane er heimehøyrande både i Tussa sitt eige nettområde og landet elles. Tussa-24 AS har hovudkontor i Dragsund i Herøy kommune. UTVIKLING I 2013 Tussa-24 AS har det siste året hatt ei god utvikling på dei fleste marknadsområda. Sal av kraft er det viktigaste produktet for resultatet i Tussa-24 AS. Både i bedrifts- og privatmarknaden har det i 2013 vore hard konkurranse om kundane og låge marginar. Vi ser at kundane i vårt eige område er meir lojale enn kundar vi har frå andre delar av landet. Vi har ei solid kundemasse i området vårt, noko som er eit godt grunnlag for vidare utvikling. Tussa-24 AS er kontaktpunktet for hovudtyngda av Tussa sine kundar ved spørsmål om produkt, leveringsforhold og faktura. I 2013 gjennomførte Tussa ei større kundeundersøking med særs godt resultat. Kundane meiner vi er gode på service og kundebehandling, og kjennskapen og tilliten til Tussa som leverandør aukar på dei fleste produktområda. Driftsresultatet og resultatet før skatt var i samsvar med dei økonomiske forventingane vi hadde for Rekneskapstal (mill. kr) Driftsinntekter 8,4 5,5 8,1 Driftskostnader 8,6 7,6 7,4 Driftsresultat -0,2-2,1 0,7 Netto finans Resultat før skatt -0,2-2,1 0,7

15 STRATEGI OG FRAMTIDSUTSIKTER Som Tussakonsernet sitt sals- og marknadsselskap skal Tussa-24 AS føre Tussa sine produkt ut i marknaden på ein mest mogleg samordna, effektiv og målretta måte. I 2014 skal vi vere synlege og offensive når det gjeld sal av Tindekraft-produkta. Vi skal også leggje vekt på at vi har miljøvennlege produkt og ei sterk lokal forankring. Tilbakemeldingane frå kundane viser at dei er godt nøgde med kundehandsaminga vår. Vi vil likevel prøve å bli enda betre på kundeservice og sal, og skal mellom anna vidareutvikle salsstrategiane i bedrifts- og privatmarknaden. NOKRE HENDINGAR I 2013 Auka satsing på sosiale media, chat og mobiltilpassa nettsider Etablering og sal av Energinettverk Tussa Kundetilfredsheitsundersøking som gav oss ein KTI-score på 79 poeng: det nest beste resultatet nokon gong

16 TUSSAKONSERNET ENØK-SENTERET AS Enøk-senteret AS arbeider innan energi- og miljørelaterte fagområde. Selskapet styrkjer Tussakonsernet sitt bidrag til miljøvennlege løysingar, og vert nytta aktivt for å tilby ulike energieffektiviserande tenester til kommunar og bedrifter. Selskapet har hovudkontor i Ørsta og avdeling i Ålesund. Enøk-senteret AS jobbar både regionalt og nasjonalt, og vil vere ein naturleg bidragsytar til rasjonell drift og styrkt konkurransekraft for samarbeidspartnarane sine. UTVIKLING I 2013 Enøk-senteret AS har hatt ei god utvikling i 2013, med god ordreinngang og ei markert dreiing mot større fastprisprosjekt innan industri og næringsbygg. Gjennom året har vi arbeidd aktivt med sal, og det har resultert i rekordhøg ordrereserve ved utgangen av året. Det gir oss større tryggleik og handlingsrom dei komande åra. Tussa-24 AS er ein god samarbeidspartnar innan sal av enøk-tenester. I 2013 gav dette samarbeidet resultat i form av etablering av energinettverk Tussa. Tussa Installasjon AS har også blitt ein viktig partnar, mellom anna i eit større gjennomføringsprosjekt med Ulstein Verft AS. Prosjekta med energikartlegging av kommunar held fram som gode prosjekt også i Vidare har ISO 50001, energileiing, blitt eit viktig satsingsområde for oss, og det har resultert i at Enova har delfinansiert større prosjekt. Dette er prosjekt der vi har sikra oss kontraktar med stor verdi i fleire år framover. Rekneskapstal (mill. kr) Driftsinntekter 8,4 5,5 8,1 Driftskostnader 8,6 7,6 7,4 Driftsresultat -0,2-2,1 0,7 Netto finans Resultat før skatt -0,2-2,1 0,7

17 STRATEGI OG FRAMTIDSUTSIKTER Enøk-senteret har mål om vekst, betre resultat og marginar. Eitt av fleire viktige tiltak for å få vekst i selskapet er å vere attraktiv for jobbsøkjarar. For at vi skal lykkast er vi avhengige av å få dei skarpaste hovuda. Å auke fokuset på intern kompetanse innan ISO-standardane (energileiing) og (miljø) vil vere viktige strategiske grep for oss. Slik vil vi møte krava vi ser kjem frå industri og anna næring både nasjonalt og internasjonalt. Det er framleis aukande fokus på energieffektivisering i samfunnet. Enøk-senteret AS tek sin posisjon i denne marknaden. Vi har knytt til oss viktige kundar lokalt og nasjonalt med langsiktige samarbeidsmodellar, som vil sikre gode prosjekt i åra framover. Vi har også avslutta prosjekt som har gitt oss positiv merksemd i marknaden. Aktiviteten i selskapet aukar, og det vil vi ta vare på og omsetje til fleire gode prosjekt, som igjen skal leggje grunnlaget for vekst og resultat i tida som kjem. NOKRE HENDINGAR I 2013 Vi har inngått ein større kontrakt med Ulstein Verft AS om energieffektivisering Vi har inngått kontrakt med Sibelco Nordic på Åheim og på Stjernøya innan ISO Vi har fått sentralgodkjenning innan prosjektering av ventilasjon og klimainstallasjonar tiltaksklasse 2 og overordna kontroll tiltaksklasse 2 Hausten 2013 vart vi invitert som føredragshaldar under Enovakonferansen 2014, etter å ha utmerka oss innan programmet innføring av energileiing i industri og anlegg

18 TUSSAKONSERNET TUSSA INSTALLASJON AS Tussa Installasjon AS er ein elektroentreprenør som leverer tenester innan dei aller fleste elektrotekniske fagområda som t.d. sterkstraum, svakstraum, automasjon, tele og data. Tussa Installasjon AS har hovudkontor i Ørsta og avdelingar i Ulstein, Vanylven og Hornindal. UTVIKLING I 2013 Tussa har i fleire år drive installasjonsverksemd i ulike marknadssegment og i fleire selskap. I 2012 vart installasjonsaktiviteten samla i eit føretak, og vi har sidan det jobba aktivt med samordning av prosessar og forretningsdrift for å sikre rasjonell og kostnadseffektiv drift. Lokal tilknyting og nærleik til kundane er viktig for marknaden Tussa Installasjon AS opererer i. Vi nyttar ressursar og kompetanse på tvers av geografi, noko som er avgjerande spesielt i gjennomføringa av store og komplekse entreprisar. Samstundes som vi har omorganisert har installasjonsverksemda hatt ei stabil og veksande omsetning. Vi ser også at samordnings- og effektiviseringsprosessar har bidrege positivt til driftsresultatet i Rekneskapstal (mill. kr) Driftsinntekter 98,3 82,4 80,7 Driftskostnader 96,6 81,9 81,5 Driftsresultat 1,7 0,5-0,8 Netto finans -0,3-0,1-0,1 Resultat før skatt 1,4 0,4-0,9 STRATEGI OG FRAMTIDSUTSIKTER Tussa Installasjon AS er den største og mest komplette elektroentreprenøren i distriktet, godt etablert i

19 marknaden med ei over 60 år lang historie. Ved å levere rett kvalitet til rett tid og til konkurransedyktig pris skal vi vere det føretrekte valet når marknaden skal velje elektroentreprenør. Vi skal vere kjent for eit godt fag- og arbeidsmiljø, og vere den mest attraktive arbeidsplassen for elektrofagfolk i distriktet. Det er stor aktivitet i marknaden og næringane vi er avhengige av, og vi ser ingen endring dei komande åra. Ordreinngangen i 2013 har vore god og vi går inn i 2014 med ein rekordstor ordrereserve spesielt knytt til prosjektmarknaden. NOKRE HENDINGAR I 2013 Oppstart av elektroentreprise på Vanylven helse- og omsorgssenter Oppstart av elektroentreprise på Sunnmørsbadet Fosnavåg AS Oppstart av elektroentreprise på hotell og konserthus i Fosnavåg Tussa Installasjon AS avd. Ulsteinvik flytta inn i nytt bygg Megata Terrasse på Hareid ferdigstilt Ferdigstilt Amfi Ørsta

20 ÅRSMELDING, REKNESKAP OG NOTAR ORGANISASJON OG BAKGRUNN Tussa Kraft AS vart stifta i 1949 og har sidan det vore kraftleverandør på søre Sunnmøre. Selskapet har vore med i den store utviklinga i regionen, både med omsyn til industrialisering generelt, og i kraftforsyninga spesielt, og i dag er Tussa Kraft AS morselskapet i eit leiande energiog kommunikasjonskonsern på Nord-Vestlandet. Tussakonsernet tilbyr eit breitt produktspekter innan energi, IT, kommunikasjon og installasjon. Dyktige og framsynte medarbeidarar gjer dette mogleg. Visjon Tussa med kraft til å skape miljøvennlege og framtidsretta løysingar. Forretningsidé Tussa skal drive forretningsverksemd med utgangspunkt i produksjon, overføring og omsetning av energi- og kommunikasjonsprodukt. Varer og tenester skal vere basert på Tussa sin infrastruktur eller kjernekompetanse. Organisering Tussa er organisert som konsern med morselskapet Tussa Kraft AS som 100 % eigar av dotterselskapa Tussa Energi AS, Sunnmøre Energi AS, Tussa IKT AS, Tussa Installasjon AS, Tussa-24 AS og Enøk-senteret AS. I tillegg eig Tussa Energi AS 50 % av Fjordane Bioenergi AS. Tussa IKT AS eig 20 % av applikasjonsleverandørselskapet Merit Platform Partner AS. Administrative støttefunksjonar innan økonomi, finans, innkjøp, personal og informasjon er samla i morselskapet, som yter desse tenestene til dotterselskapa.

21 NØKKELTAL KONSERNET Resultat og balanse Energisal 320,7 288,3 335,3 358,9 272,8 344,9 261,4 Nettleige 280,1 175,0 167,2 273,0 193,0 171,5 175,3 Driftsinntekter 834,3 664,6 693,9 818,8 645,6 662,0 584,6 EBITDA 265,2 193,1 160,6 260,9 204,4 255,4 225,1 Driftsresultat 152,7 93,1 68,9 176,5 122,7 178,0 150,5 Årsresultat 60,0 10,4-16,2 75,4 61,8 44,0 66,5 Investeringar 203,3 262,8 258,0 205,5 88,5 104,5 182,4 Totalkapital 2 210, , , , , , ,8 Eigenkapital 801,3 504,3 522,4 538,4 508,7 474,1 462,4 Utbyte 21,2 6,2 0,0 45,6 36,1 32,2 32,2 Utbyte pr. aksje i kr Lønsemd Totalkapitalrentabilitet 7,6 % 4,8 % 3,9 % 10,7 % 9,6 % 11,9 % 10,4 % Eigenkapitalrentabilitet 17,0 % 8,9 % 5,6 % 30,0 % 22,9 % 24,5 % 26,8 % Resultatgrad 19,8 % 14,9 % 10,8 % 23,0 % 23,5 % 28,7 % 27,5 % Kapitalomløp 0,39 0,32 0,36 0,46 0,41 0,43 0,38 Kapitaltilhøve Eigenkapitalprosent 36,2 % 23,1 % 26,1 % 28,3 % 30,0 % 28,6 % 28,4 % Rentedekningsgrad 2,9 1,8 1,6 5,6 3,3 2,4 3,7 Likviditetsgrad 1 0,7 0,6 0,7 1,0 0,7 0,7 0,8 Utbyteprosent 35% 60% 0% 60% 58% 73% 48% Personal Fast tilsette Omsetning pr. tilsett 2,58 2,12 2,25 2,80 2,30 2,55 2,33 Driftsresultat pr. tilsett 0,47 0,30 0,22 0,60 0,44 0,68 0,60

22

23 Lønsemd EBITDA: Earnings before interests, taxes, depreciations and amortizations (inntening før rente, skatt, avskriving og nedskriving) Totalkapitalrentabilitet: (Resultat før ekstraordinære postar + Finanskostnader) / Gjennomsnittleg totalkapital Eigenkapitalrentabilitet: Resultat før ekstraordinære postar / Gjennomsnittleg eigenkapital Resultatgrad: (Resultat før ekstraordinære postar + Finanskostnader) / (Finansinntekter + Driftsinntekter) Kapitaltilhøve Eigenkapitalprosent: Rentedekningsgrad: Likviditetsgrad 1: Utbyteprosent: Eigenkapital / Totalkapital (Resultat før skatt + Finanskostnader) / Finanskostnader Omløpsmidlar / Kortsiktig gjeld Utbyte / Årsresultat

24 ÅRSMELDING, REKNESKAP OG NOTAR ÅRSMELDING FRÅ KONSERNSTYRET Tussa er eit leiande energi- og kommunikasjonsselskap på Nord-Vestlandet. Selskapet driv forretningsverksemd med utgangspunkt i produksjon, overføring og omsetning av energi og kommunikasjonsprodukt. Visjonen er å ha kraft til å skape miljøvennlege og framtidsretta løysingar. Leverte varer og tenester er baserte på Tussa sin kjernekompetanse og infrastruktur. God kvalitet, lokal forankring og samfunnsansvarlege og framtidsretta handlingar, skal gjere Tussa til kundane sitt førsteval. Vidare drift Eigenkapitalen til konsernet utgjorde 36,2 % av totalkapitalen ved årsskiftet. I samsvar med rekneskapslova 3-3a stadfestar styret at føresetnadene om framleis drift er til stades. FRAMTIDIG UTVIKLING Kraftproduksjon engros-krafthandel Etterspurnaden etter og prisen på energi er sterkt påverka av hendingar utanfor Noreg sine grenser, og det er knytt vesentleg usikkerheit til kraftprisane i framtida. Gjennomsnittsprisen på kraft dei siste fem åra har vore om lag 7 øre/kwh høgare enn marknaden sine prisforventningar for dei komande fem åra. Medio februar 2014 var prisutsiktene for 2014 og dei fem etterfølgjande åra mellom 25 og 27 øre/kwh. Inntektene frå kraftproduksjon er difor forventa å bli reduserte. Utfordinga vi kunne sjå føre oss for nokre år sidan med kraftunderskot kan no avskrivast. Med stimulans av el-sertifikat og andre ordningar ser det ut til at vi kjem i ein situasjon der det blir eit nasjonalt og nordisk kraftoverskot. Dette skaper usikre investeringssignal. På nasjonalt plan skal Noreg ha ein fornybar del på 67,5 % av den totale energibruken i Dersom Tussa skal ta ansvar for å byggje ut ein relativ del av Noreg sitt eventuelle krav til fornybar energi, ser det ut til at det er innanfor rekkjevidde med planlagde prosjekt. EU har også ønske om å leggje til rette for friare handel med fornybar energi over landegrenser. Dette vil også kunne gi Tussa større sjansar til å få betre betalt for eksisterande fornybar kraftproduksjon. Lov om elsertifikat har for nye prosjekt gitt inntekter og vil med dagens kraftprisar vere heilt avgjerande for at nye vasskraftprosjekt skal vere lønsame. Kraftsal Tussa har Nord-Vestlandet som regional forankring, og hovudfokuset vårt er dei lokale kundane. Mykje av veksten vår skal kome frå auka sal til eksisterande kundar. Vi skal vere tydelege på at vi har miljøvennlege og framtidsretta produkt og ei sterk lokal forankring. Kraftkundane er ein vesentleg del av kundane våre, og vi er difor svært opptekne av å ta vare på og handtere kraftsalet på ein god måte. Kraftnett Med verknad frå vart Tussa Nett AS slått saman med Tafjord Kraftnett AS til Mørenett AS. Tussa Kraft AS eig 46,34 % av aksjane i selskapet. Mørenett AS er etablert som eit felles-kontrollert

25 føretak der eigarane skal ha lik makt. Sjølv om Tussa skal konsolidere inn i rekneskapen sin del av Mørenett AS sine resultat, må etableringa likevel sjåast på som at Mørenett AS blir eit sjølvstendig selskap. I storleik målt etter nettkapital blir Mørenett AS mellom dei 10 største nettselskapa i Noreg. Storleiken vil gi eit godt grunnlag for å utvikle og drive ein organisasjon med profesjonalitet i alle ledd. For kundane skal det gi seg utslag i ein rettferdig tariff som på sikt skal vere lågare enn om ein heldt på med eige nettselskap. Det må også forventast at leveringstryggleiken blir betra. Større fagmiljø og profesjonalitet i organisasjonen kan gjere Mørenett meir attraktiv ved rekruttering av medarbeidarar. Det er vidare forventa at resultatet i Mørenett AS dei neste 10 åra i høve til å drive nettet gjennom eige selskap, skal utgjere i underkant av 80 mill. kr i større noverdi for Tussa. ANNA VERKSEMD Installasjon Forretningsområdet er prega av stor teknologisk utvikling, mellom anna innan ulike automasjons- og styringssystem. Vi er i dag den største elektrotekniske installasjonsverksemda i regionen, og har sterke fagmiljø innan dei aller fleste relevante fagområde. Målet vårt er å vere den føretrekte leverandøren både i privat- og bedriftsmarknaden. IKT Tussa skal dekkje kundane sine behov for kommunikasjons- og IT-tenester gjennom ein framtidsretta teknologi, rett kvalitet og fokus på sikkerheit og miljø. Tussa skal vere kunden sitt førsteval av IKTtenester. Gode kommunikasjonsløysingar blir viktigare og viktigare både i privat- og bedriftsmarknaden. Tussa er inne i ei offensiv fibersatsing på søre Sunnmøre. Dette er ei langsiktig satsing der vi forventar å investere vidare i løpet av åra som kjem. Å vere ein lokal og etablert breibandsleverandør gir oss gode føresetnader for å lykkast med den offensive fibersatsinga. Utfordringane med å drifte datautstyr aukar som følgje av høgare krav til spesialkompetanse, og dette gjer at stadig fleire bedrifter vel å setje ut heile eller delar av IT-drifta under føresetnad av at bedriftene har tilgang på gode kommunikasjonsløysingar. Tussa ønskjer å dekkje dette behovet ved å vere ein lokal og ansvarleg leverandør av IT-driftstenester. UTGREIING AV ÅRSREKNESKAPEN Konsernet Rekneskapen for Tussakonsernet 2013 viser samla driftsinntekter på 834,3 mill. kr (664,6) og eit driftsresultat på 152,7 mill. kr (93,1). Resultat før skatt er 111 mill. kr (45,7) og etter skatt er resultatet 60 mill. kr (10,4). Tilsvarande tal for 2012 står i parentes. Innanfor drifta har vi auke i omsetninga med 169,7 mill. kr (25,5 %). Årsaka til auken er mellom anna knytt til nettinntekta som følgje av orkanen Dagmar og endringar i føresetnadene for berekning av inntektsramma. I tillegg har vi volumvekst og auke i omsetninga innanfor fleire forretningsområde. I same periode viser samla driftskostnader ein auke på 110,1 mill. kr (19,3 %). Hovudårsaka til endringa er auke i energikjøp- og overføringskostnader som er basert på kraftprisar og straumforbruk, og auke i kostnader som følgje av volumvekst. Konsernet sin eigenkapitalrentabilitet vart 17 % før skatt (8,9 %). Avkastninga på totalkapitalen vart 7,6 % (4,8 %). Soliditeten er 36,2 % (23,1 %). Styrking av soliditeten skriv seg i stor grad frå sal av eigen aksjepost som vart gjennomført i Finans Netto finanspostar i konsernet vart -41,8 mill. kr (-47,4). Reduksjonen i netto finanspostar kjem i hovudsak frå reduksjon i eksterne rentekostnader og er eit resultat av både redusert gjeld og redusert rente på ekstern gjeld.

26 Skatt Årsrekneskapen for 2013 viser ein skattekostnad på 51 mill. kr (35,3). Grunnrenteskatten utgjer 17,4 mill. kr (20,6) av den totale skattekostnaden for konsernet. Verdien av framtidig utsett skattefordel er -25,3 mill. kr (-42,8). Konsernet har minimalisert betalbar skatt ved å nytte seg av gjeldande ordningar med konsernbidrag og motrekning av underskot. Skatten som skal betalast for konsernet i inntektsåret 2013 utgjer 33,5 mill. kr (51,9). Gjeld Renteberande gjeld var ved utgangen av året på mill. kr (1 326), av dette er 530 mill. kr rentesikra. Kortsiktig gjeld ved utgangen av året var 315,1 mill. kr (415), ein reduksjon på 24 % frå Rekneskapen viser at sum gjeld i konsernet utgjer 1 409,4 mill. kr (1 676,2), ein reduksjon på 16 % frå Hovudårsaka til dette er at vi har innfridd langsiktig gjeld. Investering Samla investering i varige driftsmidlar 203,3 mill. kr i 2013 (262,8). Dei største investeringane er gjort innanfor fiber, nettanlegg og kraftproduksjonsanlegg. Kontantstraum Tussakonsernet har gjennom året hatt ein kontantstraum frå driftsaktivitetar på 116,3 mill. kr (108,2). Konsernet har ein likviditetsreserve på 36 mill. kr (64,1) ved utgangen av året, og likviditetsgrad 1 er utrekna til 0,7. Kraftproduksjon og engros-krafthandel I 2013 vart driftsresultat for produksjons- og engrosverksemda 80,7 mill. kr (113,9 mill. kr), og resultat før skatt vart 66,9 mill. kr (102,0 mill. kr). Resultat frå 2012 i parentes. Tussa produserte 555,4 GWh i 2013 (721,4 GWh). Gjennomsnittleg årsproduksjon er om lag 670 GWh. I 2013 var gjennomsnittleg spotpris i området vårt 30,3 øre/kwh (23,6 øre/kwh). Året starta med om lag normal magasinfylling. Tilsiget var under normalen for året sett under eitt, men dei to siste månadene var tilsiget vesentleg over normalen og ved utgangen av året enda difor magasinfyllinga over normalen. Auken i magasin i året vart på 55,5 GWh. Totalt for all produksjon har Tussa oppnådd 32,0 øre/kwh, som er om lag 1,7 øre/kwh meir enn gjennomsnittleg timevegd spotpris i innmatingsområdet. Då er ikkje prissikring og valutasikring medrekna. Ved å inkludere pris og valutasikring vart det oppnådd ein totalpris på 34,4 øre/kwh. Kraftsal I 2013 hadde forretningsområdet eit driftsresultat på 0,7 mill. kr (-1,2 mill. kr) og eit resultat før skatt på 1,6 mill. kr (-0,1 mill. kr). Resultat frå 2012 står i parentes. Både i bedrifts- og privatmarknaden har det vore hard konkurranse om kundane og låge marginar. Vi ser at kundane i vårt eige område er meir lojale enn kundar vi har frå andre delar av landet. Vi har ei solid kundemasse i området vårt, noko som er eit godt grunnlag for vidare utvikling. Kraftnett Nettverksemda hadde eit driftsresultat på 81,2 mill. kr (-3,2 mill. kr ) i 2013 medan resultatet før skatt vart 67,0 mill. kr (-9,1 mill. kr). Resultat frå 2012 står i parentes. Ein del av årsaka til resultatet i 2013 er økonomiske konsekvensar etter orkanen Dagmar i ANNA VERKSEMD Installasjon Forretningsområdet hadde eit driftsresultat på 1,8 mill. kr i 2013 (0,5 mill. kr), medan resultatet før skatt vart på 1,4 mill. kr (0,4 mill.kr). Resultat frå 2012 står i parentes. Vi oppnådde ein omsetningsvekst på 19,3 % i Det har vore stor aktivitet i marknaden i Ordreinngangen har vore god og vi gjekk inn i 2014 med

27 ein rekordstor ordrereserve spesielt knytt til prosjektmarknaden. IKT Forretningsområdet hadde eit driftsresultat på 3,1 mill. kr i 2013 (2,6 mill. kr) medan resultatet før skatt vart på -3,6 mill. kr (-1,8 mill. kr). Resultata frå 2012 står i parentes. I lys av dei store investeringane knytt til fibersatsinga er vi godt nøgde med driftsresultatet i Driftsresultatet er heller ikkje i 2013 stort nok til å dekkje finanskostnadene, men dette er ei naturleg målsetjing i løpet av eit par år. Totalt for kommunikasjonstenestene oppnådde vi ein omsetningsvekst på 13,4 % i Også utviklinga innanfor IT-tenester var god, med ein omsetningsvekst på 9,6 %. FINANSIELL RISIKO Marknadsrisiko Hovudverksemda til konsernet er kraftproduksjon og krafthandel. Marknaden har eit stort innslag av vasskraft og tilgang på vatn kan variere mykje frå år til år. Dette gir seg utslag på både kraftprisar og produksjonsmengde, og kan få store utslag på resultatet. Konsernet har ein risikostrategi i høve til marknadssituasjonen med målsetjing om å oppnå høgast mogleg inntening frå produksjonen sett i høve til selskapet sine risikorammer. Tussa nyttar mellom anna terminkontraktar og andre finansielle instrument for å prissikre delar av inntektene. Bakgrunnen for dette er den store usikkerheita knytt til produksjonsevna. I denne samanhengen er det ikkje forskjell mellom fysiske og finansielle kontraktar som blir handla bilateralt, og finansielle kontraktar i terminmarknaden. Prisen vil hovudsakleg vere den styrande faktoren når ein vel handelsform. Handlar via Nasdaq OMX-børsen kan likevel klarerast, slik at ein kjøper seg fri for motpartsrisiko. Resultat frå sikringsporteføljen i 2013 vart ein gevinst på 13 mill. kr. Sikringshorisonten er 1-3 år. Realiserte tap eller gevinstar blir resultatført i leveringsperioden. Valutarisiko Tussa er eksponert for valutarisiko fordi oppgjersvalutaen på finansielle kontraktar handla mot Nasdaq OMX er i Euro. Det er difor etablert ein valutasikringsstrategi som er klar på at finansielle kraftkontraktar notert i Euro med intensjon om enten å prissikre produksjon eller å dekkje inn sluttbrukarsal til fastprisproduktet, skal valutasikrast. Valutaterminkontraktar vert nytta som sikringsinstrument. Resultatet frå sikringsporteføljen i 2013 vart ein gevinst på 2,9 mill. kr. Sikringshorisonten er 1-3 år. Resultatet som følgje av verdiendringane på valutaterminar, og som ikkje er resultatført i 2013, er 5,2 mill. kr. Renterisiko Ettersom Tussa er eksponert for renteendringar gjennom dei låneavtalane som er inngått, har vi vedteke ein rentesikringsstrategi der målsetjinga er å redusere konsernet sin rentesensitivitet. Sidan inntektsramma for monopolverksemda vert regulert i høve til berekna referanserente, vil ei renteendring påverke både drifta og finanssida, men utfalla kan gå i ulike retningar. Tussa har difor i sin rentesikringsstrategi valt å la ein del av lånemassen tilsvarande nettkapitalen, liggje usikra. For resterande lånemasse har konsernet ein strategi om å sikre inntil 75 % av gjelda med fast rente. Samla durasjon skal liggje på mellom 1-2,5 år. Tussa nyttar rentebyte-avtalar for å minimere renteeksponeringa. Kredittrisiko Risiko for at motparten ikkje har økonomisk evne til å oppfylle pliktene sine er å sjå på som låg, då det historisk sett har vore lite tap på fordringar. Som sikringsinstrument nyttar konsernet i all hovudsak standardiserte produkt som er klarerte via Nasdaq OMX. For 2013 har vi gjort avsetningar på eit nivå tilsvarande eit normalår.

28 Likviditetsrisiko Likviditetsrisiko oppstår dersom det ikkje er samsvar mellom kontantstraumane frå verksemda og finansielle forpliktingar. Kontantstraumen frå krafthandel vil variere mellom anna i forhold til prisnivået i marknaden. Konsernet har difor etablert langsiktige, kommitterte trekkrettar for å sikre tilgjengeleg likviditet i periodar det kan vere vanskeleg å oppnå finansiering i marknaden. Unytta trekkrettar pr utgjorde 286 mill. kr, fordelt på trekkfasilitet 250 mill. kr og kassakreditt 36 mill. kr. ORGANISASJON Aksjonærar I generalforsamling den vart ein retta emisjon mot Kommunal Landspensjonskasse (KLP) godkjent. Emisjonen og salet av posten med eigne aksjar medførte at KLP vart eigar av til saman 14,97 % av aksjane i Tussa Kraft AS. Eigaroversynet pr går fram av note 17. Det er viktig for selskapet å ha interesserte og engasjerte aksjonærar. Dette skal Tussa oppnå mellom anna ved å skape verdiar for aksjonærane i form av utbyte og verdistigning av aksjane. Grunnlaget for verdistigninga av aksjane kjem frå investeringar av den delen av årsresultatet som ikkje blir betalt ut i utbyte. Desse investeringane skal gjerast med eit samfunnsansvarleg og langsiktig perspektiv. Eigarstyring og selskapsleiing Prinsippa for eigarstyring og selskapsleiing regulerer rolledelinga mellom eigar, styret og leiinga utover det som er gitt av føringar i aksjelova. Den norske tilrådinga om eigarstyring og selskapsleiing (corporate governance) av 23. oktober 2012 er lagt til grunn så langt som det er relevant for Tussakonsernet. I årsrapporten for konsernet blir ein samla status for eigarstyring og selskapsleiing presentert. Innanfor nokre område er det avvik og hovudårsaka til avvika er at Tussa Kraft AS ikkje har børsnoterte aksjar og at selskapet har ein avgrensa aksjonærkrins. Personal Totalt tal årsverk for konsernet inkludert vikarar og lærlingar var 365 pr Konsernet hadde 324 fast tilsette. Gjennomsnittsalderen i Tussa er 44,6 år. Personalomsetninga i 2013 har gått ned frå Vi har erstatta dei fleste som har slutta, men ikkje auka tal tilsette i særleg grad. Vi har stor søknadsmasse til dei fleste stillingane vi lyser ut, og har fått godt kvalifiserte medarbeidarar i dei stillingane vi har lyst ut. Vi har gjennom året jobba medvete inn mot ungdomsskular og vidaregåande skular for å vere i betre posisjon når lærlingar skal velje lærebedrift. Det å stå fram som ein spennande og attraktiv arbeidsplass for ungdommar vil vere avgjerande for korleis vi lykkast i åra framover. Tussa vert sett på som ein attraktiv arbeidsplass. Tussa har ein gjennomtenkt livsfasepolitikk med fokus på å behalde eksisterande medarbeidarar og kompetansen deira, både i etablerarfasen, midtlivsfasen og seniorfasen. Pensjonsreforma som er innført har ikkje medført auka tidlegpensjonering. HMS I 2013 var det totale sjukefråværet for konsernet på 4 %, ein liten nedgang frå året før. Som IA-bedrift meiner vi å sjå resultat av god oppfølging av alle fråvær og tilrettelegging for å få folk raskt tilbake i arbeid igjen. Skadestatistikken viser at det vart innrapportert 22 skadar og nestenulykker i av desse medførte fråvær (sjukmelding) på til saman 89 dagar. Dette er ein stor auke frå 2012, og det er sett inn ekstra tiltak på oppfølging framover for å få ned både tal skadar og fråvær knytt til dei. Målingar av det psykososiale arbeidsmiljøet stadfestar at Tussa har eit stabilt og godt arbeidsmiljø. Nøkkeltal for HMS-tilstanden Registrerte arbeidsulykker Fråvær som følgje av arbeidsulykker (dagar) , ,5 268, ,5

29 Sjukefråvær (prosent) 4 4,4 4 5,2 4,8 4,5 4,4 4,7 Gjennomsnittsalder personale (år) 44,6 42, ,1 43,5 42,6 43,2 42 Medarbeidarar over til attføring Medarbeidarar over til uføretrygd 0 0,5 0,5 0,5 3,3 0,5 0 4 Medarbeidarar over til førtidspensjon 0 0 0,5 0,7 0,7 2,8 1 0 (AFP - årsverk) Personalomsetning (prosent) 3,4 4,5 5,5 4,8 2,5 4,2 5,9 4,7 Personalomsetning (%) = Tal på arbeidstakarar som har sagt opp/totalt tal arbeidstakarar x 100 Likehandsaming Tussa har som utgangspunkt at personalpolitikken skal vere tilrettelagt slik at han stimulerer til ei aktiv likehandsaming både når det gjeld kjønn, funksjonsevne og etnisitet. Tussa legg tilhøva til rette med fleksible arbeidstidsordningar og permisjonsvilkår. Dette gjer det mogleg både for kvinner og menn å kombinere jobb og familie på ein god måte. Både energi-, elektro- og IKT-bransjen er sterkt dominert av menn både på fagarbeidar- og ingeniør-nivå og det er få kvinnelege søkjarar til slike jobbar. Det er likevel i dag kvinnelege fagarbeidarar, ingeniørar og leiarar på alle nivå i organisasjonen. I Tussa er i overkant av kvar femte medarbeidar kvinne. Tussa arbeider medvete for å leggje til rette for at kvinner i sterkare grad søkjer leiarstillingar i Tussa. Tal for likestilling i Tussa Samla tal Tal menn Tal kvinner Kvinnedel i prosent Styreverv i Tussakonsernet ,5 Konsernleiinga ,6 Leiargruppene i dei ulike selskapa ,3 Avdelingsleiarar ,2 Tal fast tilsette ,3 Ytre miljø Vasskraft er ei rein og vedvarande energikjelde som er svært miljøvennleg sett i forhold til dei fleste andre energikjelder. Likevel påverkar utbyggingar det ytre miljøet. Relevante ulemper og miljøpåverknader blir alltid vurderte opp mot nytteverdien av planlagde prosjekt og alternativ utbygging av ikkje fornybar energi. Energiproduksjon og -distribusjon som skjer i regi av Tussa må ta omsyn til både forsyningstryggleik, lønsemd og miljø. Desse omsyna er ofte i strid med kvarandre, og må difor heile tida vegast opp mot kvarandre. Tussa legg vekt på å dempe negative miljøverknader ved å utforme anlegga slik at dei skal gli godt inn i terrenget. I fleire regulerte vatn blir det sett ut fiskeyngel for å kompensere for eventuelle skadar. Kraftlinjene blir også forsøkt lagt slik at den visuelle effekten blir minst mogleg skjemmande, og det er sett fokus på bruk av miljøvennlege produkt. Sjølv om vasskraft er ein rein og vedvarande energiressurs, er det viktig å medverke til at energien blir brukt effektivt. Enøk-senteret vårt gir råd og rettleiing til effektiv energibruk og vi reknar med at råda våre gir redusert behov for å ta meir av naturen i bruk til energiproduksjon. Årsresultat og disponeringar Årsrekneskapen syner eit overskot på 60 mill. kr. Utbytet som blir delt ut til eigarane skal vere forsvarleg i høve til det som er berekraftig for selskapet i eit langsiktig perspektiv. Eigarane underteikna i februar 2013 ny aksjonæravtale, og når det gjeld utbyte skal det betalast ut eit ordinært utbyte på 60 % av resultatet etter skatt under føresetnad av at selskapet leverer gode resultat og har ein tilfredsstillande soliditet. For å sikre stabilitet i utbytet, skal utrekninga av utbytet baserast på gjennomsnittet av dei tre siste åra sine resultat. Aksjonæravtalen gjeld frå 2013, og rekneskapen for