Årsmelding og rekneskap forretningsår

Transkript

1 Årsmelding og rekneskap forretningsår

2 ÅRSMELDING 2012 RAMMEVILKÅR FOR SPAREBANKANE Verdsøkonomien slit enno med etterdønningane etter finanskrisa i Det er skrive fleire nye og spennande kapittel i soga om den europeiske gjeldskrisa, og utviklinga i eurosona har påverka børskursane i dei fleste land. I løpet av året har politiske vedtak i EU medverka til at situasjonen har stabilisert seg. Europa vil truleg vere prega av svak økonomisk vekst og høg arbeidsløyse i mange år framover. For norsk økonomi må 2012 seiast å ha vore eit godt år. Sysselsetjingsveksten har halde fram i offentleg og privat sektor, og arbeidsløysa er framleis låg. Tal frå Statistisk Sentralbyrå syner at berre 3,2% av arbeidsstyrken er arbeidsledig. Bustadprisane auka i snitt med om lag 9% i Verdien av aksjane på Oslo Børs auka med 15,4% i Framtidsutsiktene for norsk økonomi er framleis delte. På den eine sida har høg oljepris og nye oljefunn på norsk sokkel ført til uvanleg høg optimisme i oljenæringa. Finansuroa i Europa har på hi sida dempa framtidstrua for eksportnæringar med mykje av marknadsgrunnlaget i vår eigen verdsdel. Til dømes ventar delar av reiselivet at 2013 vert eit utfordrande år. Noregs Bank senka styringsrenta frå 1,75% til 1,5% på rentemøtet i mars. Deretter har styringsrenta vore uendra. Varsla regelverksendringar for bankverksemd omfattar m.a. høgare kapitalkrav og strenge rammer for likviditetsstyringa. Med slike krav vert det dyrare å drive bank, noko som kan føre til meir fokus på kostnadsreduksjonar på andre område, krav til auka marginar og dyrare banktenester for kundane, eller redusert eigenkapitalavkastning i bankane. I løpet av 2012 har marginfallet i banknæringa stoppa opp, truleg som konsekvens av det ovannemnde. FORRETNINGS- OG MARKNADSTILHØVE FOR VALLE SPAREBANK Valle Sparebank er ein frittståande og sjølvstendig sparebank i Valle kommune i Aust-Agder. Hovudkontoret ligg i Valle, med filial på Rysstad og salskontor i Markensgate 2a i Kristiansand. Salskontoret i Kristiansand vart etablert i januar Valle Sparebank eig 0,47% av Terra-Gruppen AS, og er på den måten del av eit strategisk samarbeid mellom 77 små sparebankar i Noreg. Terra-Gruppen AS er totalleverandør av bankprodukt og tenester. I tillegg har Terra-Gruppen AS ansvar for å utføre ei rekkje fellesoppgåver på vegne av eigarbankane. Det gjeld m.a. innkjøp av produkt og tenester innanfor IT og betalingsformidling, opplæring og kompetanseutvikling. Valle Sparebank driv i hovudsak tradisjonell bankverksemd, m.a. betalingsformidling, sparing, lån og kredittar, men kan også tilby dei fleste finansielle produkt så som forsikring, aksjehandel, fondsprodukt og leasing. Banken si primære kundegruppe er personkundar, og då særleg i Setesdal og Kristiansand-regionen. Sjølv om mange kundar bur utanfor Setesdal, er dette ofte kundar med ei eller anna knyting til Valle eller Setesdal. Innan Valle kommune har banken ein heilt dominerande marknadsposisjon, og innan Bykle kommune er også marknadsposisjonen sterk. I dag er i underkant av 30% av utlåna til kundar i Valle kommune. I tillegg til personmarknaden representerer det lokale næringslivet, offentleg sektor og lag og organisasjonar i øvre Setesdal viktige kundegrupper for banken. Ei undersøking gjennomført av Telemarksforskning plasserer Setesdal heilt på botnen i landet når det gjeld lønsemd og vekst i næringslivet. Folketalsutviklinga i marknadsområda til banken varierer mykje. Øvre Setesdal har dei siste åra slite med svak folketalsutvikling. I Valle var 1284 personar heimehøyrande pr. 3.kvartal 2012, mot 1291 ved inngangen til året. Kristiansands-regionen opplever derimot sterk folketilvekst. Arbeidsledige i Valle kommune utgjer 1,4% av arbeidsstyrken. Tilsvarande tal i Bykle kommune er 2,3%, og 3,2% i Kristiansands-regionen. Bustadprisutviklinga i Agder-fylka er svakare enn landssnittet. Prisveksten i Kristiansand i 2012 utgjer i fylgje statistikk frå Norges Eiendomsmeglerforbund 2,2%, medan tilsvarande tal for resten av Agder er 3,4%. I fyrste halvdel av 2012 vart det til liks med dei fem føregåande åra gjennomført ei omfattande marknadsundersøking blant banken sine kundar. Valle Sparebank har svært nøgde og lojale kundar. Nettopp servicenivået og den personlege kontakta er område banken skårar høgt på i undersøkinga. Ei slik undersøking vert gjennomført kvart år. Resultata frå undersøkingane vert nytta til å utvikle banken vidare. Drifta av banken er lagt opp til at ho skal vere kostnadseffektiv, fleksibel, kundeorientert og med stor grad av personleg service. Risikoprofilen skal vere låg til moderat. Samstundes bør innteninga vere tilstrekkeleg til å sikre at banken held på den finansielle styrken som har vorte bygd opp gjennom tidene. Banken har ingen forskings- og/eller utviklingsaktivitetar. BALANSE - UTVIKLING Banken har i 2012 hatt ein nedgong i forvaltningskapitalen på 12,0 mill. kr. Dette er ein nedgong på 1,0% i høve til året før. Forvaltningskapitalen er pr på 1 246,1 mill. kr. Hovudårsaka til nedgongen er at F-lånet på 50 mill. kr i Noregs Bank vart innfridd i februar Utlånsveksten er på 36,8 mill. kr eller 3,6%, og samla utlån er på 1 059,9 mill. kr. I tillegg har banken formidla lån til Terra Boligkreditt på til saman 356,3 mill. kr. Samla utlånsvekst, inklusive veksten i Terra Boligkreditt, utgjer 6,6% i Det har vore ein auke i innskota på 12,0 mill. kr, eller 1,3%, slik at samla innskot no er på 966,6 mill. kr. Dette gjev ei innskotsdekning på 91,3% mot 93,4% året før. For å finansiere utlån utover innskotsnivået har banken teke opp lån i pengemarknaden. DRIFTSRESULTAT NØKKELTAL Resultatet av ordinær drift etter skatt er på kr 5,0 mill. mot kr 6,2 mill. året før. Skattekostnaden etter rekneskapen er kr 2,5 mill. Styret vil gjere framlegg om at resultatet vert disponert slik: Kr 1,0 mill. vert overført gåvefond. Kr 4,0 mill. vert overført sparebanken sitt fond. Banken har etter dette eit fond på kr 159,0 mill. Eigenkapitalen er no 23,37 % av vektlagd balanse. Styresmaktene sitt krav er 8 %. Kontantstraumsanalysen viser netto kontantstraum frå drifta på kr 5,5 mill. (kr 7,4 mill), netto kontantstraum frå løpande finansiell verksemd på kr -24,4 mill (kr 13,9 mill.), netto kontantstraum frå investeringsaktivitetar kr 29,6 mill. (kr 9,2 mill.), og netto kontantstraum frå finansiering på kr 27,9 mill. (kr 4,7 mill.). Netto endringar i kontantar og kortsiktige plasseringar kr -22,7 mill. (kr 18,5 mill), slik at likviditetsbehaldninga ved utgongen av 2012 var på kr 42,3 mill. (kr 65,0 mill.) Utbytte frå verdipapir var i år på 0,2 mill. kr, mot 0,7 mill. kr året før. Det er samla tapsført 3,1 mill. kr i rekneskapen mot 3,9 mill. kr året før. Individuelle nedskrivingar utgjer totalt 2,7 mill. kr. Det er konstatert tap på 1,5 mill. kr på tidlegare nedskrivne engasjement, og 1,5 mill. kr på engasjement som ikkje tidlegare har vore nedskrivne. I tillegg er det avsett 2,6 mill. kr på gruppevise nedskrivingar. Banken har i løpet av året justert rentenivået berre ein gong etter at styrings- og marknadsrentene har variert lite i løpet av året. Banken har ikkje noko særleg av midlane sine plassert i aksjar eller fond. Svingingar i aksjemarknaden i 2012 har difor ikkje påverka driftsresultatet i særleg grad. Rentenettoen har falle med 3,0 mill. kr frå 2011 til Hovudårsakene til reduksjonen er tiltak gjennomførte mot slutten av 2011 for å oppnå større volumvekst, strengare likviditetskrav som har medført mindre avkastning på likviditetsreserven og dreiing mot mindre lønsame utlåns- og innskotsprodukt på grunn av sterk konkurranse. Utover dette har det ikkje vore hendingar i rekneskapsåret som har påverka resultatet særskild. Det har heller ikkje vore hendingar etter utgangen av rekneskapsåret som er viktige for banken. Styret er ikkje heilt nøgd med resultatet av drifta i Måloppnåinga i høve til strategiplanen er tilfredsstillande når ein ser bort frå lønsemda. I 2012 vart det gjennomført ein grundig gjennomgang av inntekter og kostnader i banken. Styret peika deretter ut konkrete forbetringstiltak, og effekten av desse er forventa å kome i Styret kan stadfeste at alle føresetnader for drift av banken i komande år er til stades. Det er ikkje knytt vesentlege usikre faktorar til årsrekneskapen. RISIKOSTYRING OG KONTROLL Generelt om risikostyring og kontroll i verksemda Bankverksemda inneber risiko. Styret har vedteke prinsippa for banken si risikostyring i form av overordna policydokument og områdepolicies for ulike risikoområde. Styret legg vekt på å ha ei aktiv oppfølging av prinsippa, og reviderer desse årleg. For bankverksemda samla kan banken akseptere låg til moderat risiko, medan risikonivået kan variere mellom ulike risikoområde. Styret gjennomfører minst to gonger årleg ein ICAAP-gjennomgang for å avdekke risikonivå og tilhøyrande kapitalbehov i bankverksemda. Finanstilsynet gjennomførte 29.februar og 1.mars 2012 ein varsla inspeksjon i banken som eit ledd i den ordinære tilsynsverksemda deira. Føremålet med inspeksjonen var å gå i gjennom banken sin risikoprofil og eksponeringa på kreditt-, likviditets- og marknadsrisikoområdet, i tillegg til styring og kontroll på dei nemnde områda. Finanstilsynet utarbeidde på grunnlag av inspeksjonen ein førebels rapport som styret i banken gjekk i gjennom og svara på. Svaret frå banken vart deretter fylgd opp av ein endeleg rapport frå Finanstilsynet. Hovudinntrykket etter inspeksjonen er at Valle Sparebank har god styring og kontroll, både generelt og på dei viktigaste risikoområda. Forbetringspunkta trekte fram i rapporten frå Finanstilsynet har danna utgangspunktet for ein intern oppfølgingsplan. Oppfølgingsplanen er i all hovudsak fylgd opp ved utgangen av året. BDO AS, Mandal er vald revisor i banken sidan våren Dei viktigaste risikoområda er omtala her. Kredittrisikoen Kredittrisikoen, dvs. risikoen for at ein kunde ikkje kan oppfylle sine skyldnader rettidig, er den største risikoen i banken. Dersom heller ikkje verdien av den underliggjande pantetrygda er tilstrekkeleg til å dekke kravet ved misleghald og eventuell realisasjon av pantet, vil tap oppstå. Styret vurderer det slik at banken, no som før, må kunne take noko større risiko innan kommunen enn utanfor. Styret vurderer likevel denne risikoen som moderat. Lån og garantiar er rimeleg godt sikra mot tap. Det vert lagt stor vekt på kunden sin økonomi og den trygda som vert stilt. Nedskrivingane på utlånsporteføljen har dei siste fem åra vore marginalt høgare enn snittet for norske bankar. Det er få store engasjement, og omlag 79% av samla utlån er lån til personkundar. Dette gjer at kredittrisikoen er spreidd og lite konsentrert. Banken har avsett 2,7 mill. kr på individuelle, og 2,6 mill. kr på gruppevise nedskrivingar. I 2012 er det konstatert tap for 3,0 mill. kr, der halvparten gjeld tidlegare individuelle nedskrivingar. Rekneskapsmessig tapskostnad i 2012 er om lag 3,1 mill. kr. Prognosar frå Noregs Bank tyder på at gjennomsnittleg tap på utlån og garantiar dei næraste 3 åra med noverande risikonivå vil liggje rundt 0,2% av samla utlån for norske bankar. Risikosamansetjinga av Valle Sparebank sin portefølje gjer at ein forventar at tapsnivået vil liggje rett i overkant av dette nivået. Det har vorte nytta eit risikoklassifiseringssystem for å lette styret si risikoovervaking. Resultatet av risikoklassifiseringsarbeidet i banken syner at 58% av utlåna har låg risiko, 31% normal risiko og 11% høg risiko. Tapsutsette engasjement og alle engasjement over ein viss storleik vert vurdert særskild. Alt dette er grunnlaget for nedskrivingane styret har gjort i løpet av året. I 2012 har banken revidert alle styringsdokument på kredittområdet. Mellom anna er det definert tydelegare rammer for risikostyringa på porteføljenivå, og oppdaterte retningslinjer for forsvarleg utlånspraksis til bustadføremål er implementerte i dei interne rutinane. Banken har også halde fram med særs tett engasjementsoppfølging. Ressursbruken knytt til styring av kredittrisiko og engasjementsoppfølging vart auka vesentleg i samband med finanskrisa i andre halvdel av 2008, og dette styrkte fokuset har vore oppretthalde i åra etterpå. Styret legg til grunn at høg ressursbruk retta mot oppfølging av kredittrisikoen vert viktig i åra som kjem. Likviditetsrisikoen Likviditetsrisikoen er også eit vesentleg risikoområde i banken, og gjeld den risikoen som banken har for å ikkje ha tilstrekkelege likvidar ved forfall av skyldnader. Valle Sparebank skal ha ein låg likviditetsrisiko. Balansen mellom innskots- og utlånsvolum avgjer behovet for å låne inn frå pengemarknaden. Valle Sparebank har i løpet av 2012 hatt ei stabil innskotsdekning på noko over 90%, det vil seie innskot i prosent av utlån. Innlånsbehov utover kundeinnskota er dekka opp med obligasjonslån og lån frå Kredittforeningen for Sparebankar. Innskot og lånerettar i Noregs Bank, trekkrettar i DNB utgjer saman med obligasjonsporteføljen den vesentlege delen av likviditetsbufferen. Pr utgjorde trekkrettane i DNB 60 mill. kr. Det var pantsett verdipapir i Noregs Bank med ein samla låneverdi på 63,0 mill. kr. Samla obligasjonsportefølje og likvide rentefond utgjer på same tid 103,7 mill. kr. Innskot i Noregs Bank utgjer 26 mill. kr. Den generelle likviditetsrisikoen har halde seg høg gjennom heile året. Innlånskostnaden for bankane er framleis på eit historisk høgt nivå. I 2012 har likevel kredittpåslaga minka ein del, i takt med utsikter til meir stabilitet i eurosona. Utkast til nytt regelverk for bankar og finansinstitusjonar i etterkant av finanskrisa, m.a. i form av nytt Basel III regelverk, får innverknad på likviditetsområdet. Strengare krav til storleiken og kvaliteten på likviditetsbufferen og auka krav til langsiktig finansiering ser ut til å verte viktige punkt i utkastet som framleis ikkje er endeleg vedteke. 2 Valle Sparebank Årsmelding 2012 Valle Sparebank Årsmelding

3 Finanstilsynet påla norske bankar rapportering av den såkalla LCRindikatoren (mål på likviditetsbuffer i ein stressituasjon) frå 3.kvartal 2011, sjølv om planlagd innføring av kravet fyrst skjer i Banken har starta arbeidet med å tilpasse seg desse nye krava. Styret har som tidlegare år revidert likviditetspolicyen, særleg med vekt på tilpassing til nye krav på likviditetsområdet. Status på likviditetsområdet vert rapportert til styret månadleg i høve til gjeldande krav og rammer i likviditetspolicyen. Det har ikkje vore vesentlege avvik og likviditetsrisikoen har vore låg heile året, i tråd med bankens risikopolicy. Terra Boligkreditt vert framleis vurdert som eit viktig verktøy som kan avlaste banken sitt eksterne fundingbehov og gjere banken konkurransedyktig i kampen om personkundelån. Strategisk risiko Strategisk risiko er risikoen banken er utsett for som konsekvens av strategiske val. Måloppnåinga i høve til økonomiske måltal i strategiplanen har vore delvis tilfredsstillande i Lønsemda har ikkje vore god nok i høve til fastsette mål, og styret har sett i verk ei rekkje tiltak for å styrkje denne framover. Styret forventar å sjå effekt av tiltaka i Det er gjennomført ei marknadsundersøking som syner at Valle Sparebank har svært nøgde og lojale kundar. Satsinga i Kristiansand har medført tilvekst av nye kundar i ei tid med fallande folketal i Valle kommune. For å sikre eige sjølvstende har banken vald å vere medeigar av Terra- Gruppen AS. Valle Sparebank sin eigardel utgjer 0,47% av selskapet. Terra-Gruppen AS syter for utføring av ein del fellesoppgåver og gjev banken tilgong til å selje ei rekkje finansielle produkt. I tillegg har eigarskapet gjeve avkastning i form av eit årleg utbytte. Terra-Gruppen AS er også eit viktig talerøyr for små sparebankar når det gjeld å påverke framtidige rammevilkår. Risikoen for at ikkje banken har tilstrekkeleg og rett kompetanse for framtida er eit område styret har fokus på. Valle Sparebank har difor prioritert vidareutdanning i fleire år. Banken har ein kompetanseplan som skal reviderast årleg. Kompetanseplanen set mål for kompetansenivået i banken og inneheld prioriterte tiltak for å nå måla. Mellom anna er alle kunderådgjevarane i banken autoriserte som finansielle rådgjevarar, noko som set banken heilt i fremste rekkje blant norske bankar med omsyn til kor stor del av dei tilsette som har slik autorisasjon. Framover vil fokus særleg verte retta mot å styrkje formalkompetansen i daglegbank. Automatiseringa og digitaliseringa på dette området gjer at personalressursane i størst mogleg grad må nyttast til kunderådgjeving. Styret gjennomførte i 2012 ein enkel revisjon av strategiplanen. Til strategiplanen er det utarbeidd handlingsplan. Styret fylgjer opp strategiplan og handlingsplan to gonger årleg. Renterisikoen Dersom rentereguleringstidspunktet på innskot og utlån ikkje er tilnærma samanfallande, kan dette gjeve negative utslag på innteninga i banken. Denne risikoen er liten av di banken mest ikkje har innskot eller utlån til fast rente, og renta kan difor regulerast samtidig. Lån som banken har teke opp i pengemarknaden har som regel ulik bindingstid. Obligasjonslånet vert regulert 3. kvar månad. Renterisikoen er difor også her liten. Banken har ingen handelsportefølje med obligasjonar. Pliktige likviditetsplasseringar i obligasjonar har korte rentereguleringsintervall slik at renterisikoen her er liten. Renterisikoen på obligasjonsmassen er no slik at dersom det vert ei renteendring på 1,0 % i marknadsrenta, vil dette slå ut i ei kursendring på kr 0,11 mill. Aksjekurs og valutarisiko Banken har i dag ingen portefølje av verdipapir for å utnytte svingingar i marknaden. Banken driv ingen handel med derivat eller valuta. Valle Sparebank er eigen valutabank ved kjøp og sal av valuta til kundar. Omsetjinga av valuta er lita, og risikoen for kurstap er dermed også låg. Operasjonell risiko Operasjonell risiko er i hovudsak risikoen for tap knytt til den daglege drifta av banken. Svikt i datakommunikasjon, system og rutinar er døme på tapshendingar. Feil kan også oppstå på grunn av manglande kontrollar, kompetansesvikt, menneskeleg svikt og manglande oppfølging av lover og forskrifter. Internkontrollen i banken er ein viktig reiskap til å kartleggje og forbetre dette risikoområdet. Styret har årleg gjennomgang av internkontrollen. Internkontroll Banken har med utgangspunkt i forskrifter om internkontroll hatt gjennomgang av alle vesentlege risikoområde i banken. Internkontrollen vert stadfesta av ekstern revisor. ORGANISASJON OG PERSONALE Det har ikkje vore personalendringar i løpet av Det er styret si oppfatning at arbeidsmiljøet i banken er godt. Den årlege medarbeidarundersøkinga og oppsummeringa frå medarbeidarsamtalar stadfester eit slikt inntrykk. God intern informasjon og kommunikasjon vert vektlagd. Medarbeidarsamtalar vert gjennomførte årleg. Valle Sparebank har teikna avtale om Inkluderande Arbeidsliv. Personalsamlingar og organisert trim for tilsette er døme på trivselstiltak som har god oppslutnad. Det totale sjukefråværet i rekneskapsåret utgjer totalt 0,3 % av total arbeidstid. Det har ikkje vore personskadar blant tilsette, eller materielle skadar i banken. Av 17 fast tilsette er berre 5 menn. Styret er for tida sett saman av 40% kvinner og 60% menn. Bortsett frå å prøve å få ei meir lik fordeling mellom kvinner og menn over tid, har det ikkje vore spesielle likestillingstema som har hatt, eller vil ha fokus framover. Banken si forureining av det ytre miljø vil stort sett vere av indirekte karakter, så som kjøp og bruk av reiser, energi, papir og andre forbruksgjenstandar, og avfall og avfallshandtering. Styret ser på dette som minimal forureining av det ytre miljø. Banken har ikkje pålegg frå offentlege styresmakter som ikkje er fylgde opp. VALLE SPAREBANK OG LOKALSAMFUNNET Valle Sparebank ynskjer å vere ein positiv aktør i utviklinga av lokalsamfunnet. Særleg i ei tid med store utfordringar i form av reduksjon i folketalet, og vanskar med å rekruttere kompetent personell til ledige stillingar i området, meiner styret det er viktig å stø små og store tiltak som kan vere med på å snu ein negativ trend. Gjennom den årlege gåveutdelinga stør banken lag og organisasjonar. I 2012 vart det delt ut i alt kr. Banken har teikna sponsoravtalar med Valle IL, Setesdal vidaregåande skule avd. Valle, Valle Radio og Sylvknappen AS på til saman kr årleg. Banken har også ein intensjon om å vere hovudsponsor for eit oppgradert idrottsanlegg i Valle. Idrottsanlegget skal innehalde kunstgrasbane og moderne friidrottsdel. Planen er at anlegget vert realisert i Det var nettopp gåveinstituttet som var bakgrunnen for at statssekretær i finansdepartementet, Morten Søberg (SP), vitja banken i mai Den årlege stønaden til Valle Radio vart i den årlege finansmarknadsmeldinga trekt fram som eit godt døme på korleis gåveinstituttet i sparebankane kan stimulere lokaldemokratiet. Valle Radio har i mange år kringkasta kommunestyremøta og hatt valsendingar i samband med kommunevalet kvart fjerde år. Det vart også høve til å drøfte rammevilkåra for små sparebankar med ein engasjert og kunnskapsrik statssekretær. Vitjinga fekk brei omtale i Setesdølen, Fædrelandsvennen og Nationen. Valle Sparebank eig selskapet Valle Infrastruktur AS saman med Valle kommune. Føremålet med selskapet er å utvikle infrastrukturen i hytteområde i Valle kommune, og framføring av straum til Bjørnevassområdet vart peika ut som fyrste satsingsområdet. Selskapet har kome langt i arbeidet med å få planane realisert, men gjennomføringa vert no knytt opp til ei utbygging av Brokke Nord. Valle Sparebank tok saman med Setesdal Spelemannslag og Valle kommune initiativet til å etablere eit fond for å stimulere etterspurnaden etter folkemusikkutøvarar. Fondet fungerer slik at tilskiparar som ynskjer å nytte lokale folkemusikkutøvarar kan søkje om delvis dekking av honoraret utøvarane skal ha. Frå og med 2010 vart ordninga utvida til å gjelde Bykle og Bygland. Valle Sparebank har sekretariatsfunksjonen i Valle Næringslag. Laget har til føremål å fremje næringsutvikling i kommunen. Alle private næringsdrivande kan vere medlemer, og oppslutninga om laget har vore god. Likeins er banken medlem i sentrumsforeininga i Valle, der administrerande banksjef for tida har leiarfunksjonen. FRAMTIDSUTSIKTER Hovudutfordringa for banken vert å oppretthalde økonomisk soliditet samstundes som kundane er tilfredse og lojale. Med relativt høg risiko i finansmarknadane vert kravet til kvalitet på risikostyringa i banken strengare. Styret har i fleire år hatt fokus på å auke kvaliteten på risikostyringa i bankverksemda, og ynskjer å halde fram dette arbeidet i God kvalitet på risikostyringa er avgjerande for å halde på ei stabil inntening, utan dei store svingingane frå år til år. Valle, 5. februar 2013 Styret vil leggje vekt på å ha ein jamn og moderat vekst, der målet ikkje vil vere ei maksimal, men heller ei forsvarleg avkastning på eigenkapitalen. Det årlege driftsresultat vil likevel i ei viss utstrekning vere avhengig av det framtidige rentenivået. Særleg fordi ei endring i rentenivået vil endre tilsvarande på den avkastninga banken får på den delen av eigenkapitalen som er plassert som utlån. Utfordringa for banken vil vere å oppretthalde rentenettoen i ein konkurransesituasjon som er svært hard, og likeins utnytte det potensialet som kan liggje i å auke andre driftsinntekter. Andre driftsinntekter er særleg viktige no som den generelle kredittveksten har falle ein del. God kostnadskontroll er likeins avgjerande for å sikre tilstrekkeleg avkastning. Som grunnlag for framtidig vekst og redusert likviditetsrisiko er innskotsutviklinga i banken viktig. Styret er svært nøgd med at ein har klart å halde på den høge innskotsdekninga, og ynskjer å oppretthalde gode innskotsvilkår og slik sikre ei høg innskotsdekning framover. Eit lågt rentenivå gjer det meir attraktivt for kundane å vurdere andre spare- og plasseringsprodukt. Dette, saman med høgare innlånskostnader for bankane, gjer at styret forventar at konkurransen om innskotskronene vert hard. Tida me har bak oss har likevel synt at Valle Sparebank tykkjest hevde seg godt i denne konkurransen. TAKK Styret takkar alle medarbeidarane i banken for eit særs godt samarbeid og stor arbeidsinnsats i året som har gått. Styret takkar også alle tillitsvalde for godt samarbeid, og rettar takk til banken sine kundar og banksamband for tilliten og oppslutninga banken har hatt i året Jostein Rysstad Tora Homme Uppstad Olav Mosdøl Styreleiar Nestleiar Frode Buen Toril Dale Vidar H. Homme Adm. banksjef 4 Valle Sparebank Årsmelding 2012 Valle Sparebank Årsmelding

4 Valle Sparebank i tida (Mill. kr) Innskot Utlån Eigne fond 0, Forvaltning Desse styrer banken Innskytarvalde forstandarar Inger Aamli, Elise Marie Kringen. Olav Straume, Anna Stella Karlsdottir, Ånund Viki, Einar Brokke, Egil Åmlid, Ingunn Holen Kommunevalde forstandarar Bjørgulv N. Berg, Astrid Kyte, Liv Bratlie Løyland, Arild Aabø, Torunn C. N. Lund, Gyro Uppstad Valde av dei tilsette Tor Arild Rysstad, Bjørg Åkre Styret Jostein Rysstad - leiar Olav Mosdøl - nestleiar Frode Buen, Tora Homme Uppstad, Toril Dale Kontrollnemnda Wenche E. Gundersen - leiar, Inger Aamli, Bjørgulv T. Berg Revisjon BDO v/ Inge Soteland Personalet Vidar H. Homme - administrerande banksjef Bjørg Åkre - depotansvarleg Anne-Gunn H. Paulsen - økonomileiar Kåre Rike - it- og driftsansvarleg Anette U. Viki - avdelingsleiar daglegbank Ingebjørg Helle Haugen - daglegbank Margit Homme - daglegbank Karen Marie Rike Lund - daglegbank Ingvill Nomeland - daglegbank Kari Brottveit Rysstad - daglegbank Ingunn Åkre Uppstad - daglegbank Torleiv Hovet - avdelingsleiar sal og rådgjeving, Kristiansand Tor Arild Rysstad - sal og rådgjeving, Kristiansand Helga Jonny B. Kjelleberg - avdelingsleiar sal og rådgjeving, Valle Toril Dale - sal og rådgjeving, Valle Gro Haatveit - sal og rådgjeving, Valle Erling Sagneskar - sal og rådgjeving, Valle Resultatrekneskap (i heile tusen) Noter Renteinntekter og liknande inntekter Renter og liknande inntekter av utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar Renter og liknande inntekter av utlån til og fordringar på kundar Renter og liknande inntekter av sertifikat, obligasjonar og andre renteberande papir Andre renteinntekter og liknande inntekter Rentekostnader og liknande kostnader Renter og liknande kostnader på gjeld til kredittinstitusjonar Renter og liknande kostnader på innskot frå og gjeld til kundar Renter og liknande kostnader på utferda verdipapir Andre rentekostnader og liknande kostnader NETTO RENTE- OG KREDITTPROVISJONSINNTEKTER Utbytte og andre inntekter av verdipapir med variabel avkastning Inntekter av aksjar, andelar og andre verdipapir med variabel avkastning Provisjonsinntekter og inntekter frå banktenester Garantiprovisjon Andre gebyr og provisjonsinntekter Provisjonskostnader og kostnader med banktenester Andre gebyr og provisjonskostnader Netto verdiendring og vinst/tap på valuta og verdipapir som er omløpsmidlar Netto verdiendring og vinst/tap på sertifikat, obligasjonar og andre renteberande verdipapir Netto verdiendring og vinst/tap på aksjar og verdip. m.var.avkastn Netto verdiendring og vinst/tap på valuta og finansielle derivat Andre driftsinntekter Driftsinntekter faste eigedomar Andre driftsinntekter Løn og generelle administrasjonskostnader Løn 26,28a Pensjonar Sosiale kostnader Administrasjonskostnader Avskrivingar m.v. av varige driftsmidlar og immaterielle eigedelar Ordinære avskrivingar Andre driftskostnader Driftskostnader faste eigedomar Andre driftskostnader DRIFTSKOSTNADER DRIFTSRESULTAT FØR TAP Tap på utlån, garantiar m.v. Tap på utlån Tap på garantiar m.v Nedskriving/reversering av nedskriving og vinst/tap på verdipapir som er anleggsmidlar Vinst/tap RESULTAT AV ORDINÆR DRIFT FØR SKATT Skatt på ordinært resultat RESULTAT AV ORDINÆR DRIFT ETTER SKATT Resultat for rekneskapsåret Statssekretær Morten Søberg (Sp) i Finansdepartementet vitja banken 7. mai Vitjinga skjedde i samband med at gåvetildelinga i Valle Sparebank vart omtala i Finansmarknadsmeldinga for I tillegg til å drøfte sparebankgåver vart det høve til å kome med synspunkt på rammevilkåra for sparebankar til ein svært engasjert og kunnskapsrik statssekretær. Her er Søberg saman med adm. banksjef Vidar H. Homme. Overføringar og disponeringar 18 Overført til sparebankens fond Overført til gåvefond Valle Sparebank Årsmelding 2012 Valle Sparebank Resultatrekneskap

5 Balanse (i heile tusen) Noter EIGEDELAR Kontantar og fordringar på sentralbankar Kontantar og fordringar på sentralbankar Utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar 4,9 Utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar utan avtalt løpetid Utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar med avtalt løpetid Utlån til og fordringar på kundar 3,4,6,28 b Kasse-/drifts- og brukskredittar Byggjelån Nedbetalingslån Sum brutto utlån og fordringar på kundar individuelle nedskrivingar gruppevise nedskrivingar Sum netto utlån og fordringar på kundar (i heile tusen) Noter SUM GJELD EIGENKAPITAL Opptent eigenkapital 18,19 Sparebankens fond Gåvefond SUM EIGENKAPITAL SUM GJELD OG EIGENKAPITAL Postar utanom balansen 20 Garantiansvar Andre skyldnader Obligasjonar stilte som trygd Overtekne eigedelar Sertifikat/obligasjonar og andre renteberande verdipapir med fast avkastning 4,8 Utferda av det offentlege: Sertifikat og obligasjonar Utferda av andre: Sertifikat og obligasjonar Aksjar, partar og andre verdipapir med variabel avkastning 4,10 Aksjar, partar og grunnfondsbevis Valle, / I styret for Valle Sparebank Jostein Rysstad Frode Buen Olav K. Mosdøl Styreleiar Immaterielle eigedelar 30 Utsett skattefordel Varige driftsmidlar 11 Maskiner, inventar og transportmidlar Bygningar og andre faste eigedomar Tora Homme Uppstad Toril Dale Vidar H. Homme adm.banksjef Andre eigedelar Andre eigedelar Forskotsbetalte ikkje påkomne kostnader og opptente ikkje mottekne inntekter 27 Opptente ikkje mottekne inntekter Overfinansiering av pensjonsskyldnader Andre forskotsbetalte ikkje påkomne kostnader SUM EIGEDELAR GJELD OG EIGENKAPITAL GJELD Gjeld til kredittinstitusjonar 4,15 Lån og innskot frå kredittinstitusjonar utan avtalt løpetid Lån og innskot frå kredittinstitusjonar med avtalt løpetid Innskot frå og gjeld til kundar 4,15 Innskot frå og gjeld til kundar utan avtalt løpetid innskot frå og gjeld til kundar med avtalt løpetid Gjeld stifta ved utferding av verdipapir 4,15 Sertifikat og andre kortsiktige låneopptak 0 0 Ihendehavarobligasjonslån Anna gjeld 15 Anna gjeld Påkomne kostnader og mottekne ikkje opptente inntekter Påkomne kostnader og mottekne ikkje opptente inntekter Avsetjing for påkomne kostnader og skyldnader 27 Pensjonskyldnader Andre avsetninger for påkomne kostnader og skyldnader Valle Sparebank og Valle IL teikna sponsoravtale med ei total ramme på 1,5 mil. kr for å realisere planane om eit nytt idrottsanlegg på skuleområdet i Valle. Anlegget skal stå ferdig i Frå venstre styreleiar Sigbjørg Næss i Valle IL og styreleiar Jostein Rysstad i Valle Sparebank. 8 Valle Sparebank Balanse 2012 Valle Sparebank Balanse

6 Noter til rekneskapen 2012 Note 1 - Generell info - rettvisande bilete Bankens årsrekneskap er utarbeidd i samsvar med rekneskapslova av 1998, forskrift om årsrekneskap for bankar samt god rekneskapsskikk, og gjev eit rettvisande bilete av bankens resultat og stilling. Under enkelte noter er det teke med ytterlegare forklaring og det er synt til til postar i resultatrekneskap og balanse. Alle beløp i resultatrekneskap, balanse og noter er i heile tusen kroner dersom ikkje anna er oppgjeve. Det er ikkje gjort endringar i rekneskapsprinsipp i Note 2 - Rekneskapsprinsipp Bruk av estimat Leiinga har nytta estimat og føresetnader som har påverka resultatrekneskapen og verdsetjinga av eigedelar og gjeld, samt usikre eigedelar og forpliktingar på balansedagen under utarbeidinga av rekneskapen i tråd med god rekneskapsskikk. Periodisering av renter, provisjonar og gebyr Renter, provisjonar og gebyr vert ført i resultatrekneskapen etter kvart som desse vert opptente som inntekter eller påløper som kostnader. Utrekningar syner at etableringsgebyra ikkje overstig kostnadene som oppstår ved etablering av det enkelte utlån. Dei vert difor ikkje periodiserte over lånets løpetid. Inntektsføring/kostnadsføring Forskotsbetalte inntekter ved slutten av året vert periodiserte og førte som gjeld i balansen. Opptente, ikkje betalte inntekter ved slutten av året vert inntektsførte og førte som eigedel i balansen. På engasjement der det vert gjort nedskrivingar for tap, vert renteinntekter resultatført ved bruk av effektiv rentemetode. Aksjeutbytte vert inntektsført i det året utbyttet vert utbetalt. Realisert kursgevinst/-tap vert resultatføret ifylgje FIFU-prinsippet. Det vil seie at den enkelte handel for vedkomande verdipapir vert reskontroført og resultatført separat. Kjøp og sal av verdipapir vert bokført på oppgjerstidspunktet. UTLÅN OMTALE OG DEFINISJONAR Vurdering av utlån Bankens utlån er vurdert til verkeleg verdi på utbetalingstidspunktet. I etterfølgjande periodar vert utlån vurdert til amortisert kost ved bruk av effektiv rentemetode. Amortisert kost er anskaffelseskost med frådrag for betalt avdrag på hovudstol samt eventuelle nedskrivingar for verdifall. Gebyr ved etablering av lån overstig ikkje kostnadene og vert inntektsført løpande. Utlån vurdert til amortisert kost vil difor vere tilnærma lik pålydande av låna. Bustadlån overført til og formidla til Terra Boligkreditt AS (TBK) er ikkje balanseført. Den vesentlege risikoen er vurdert å vere overført til TBK, også for overførte lån som tidlegare har vore på bankens balanse, og er difor frårekna. Handsaming av engasjement som ikkje er misleghaldne Banken gjennomfører ei kvartalsvis vurdering av utlåns- og garantiporteføljen for både næringsog personkundar. Engasjement over 2 mill. kr og risikoklasse D og E vert vurderte særskild. For engasjementa er det verdien av trygda banken har, betalingsevna til låntakar etc. som vert vurdert. Dersom gjennomgangen syner at tap kan påreknast, vert tapet bokført i rekneskapen som individuell nedskriving. Handsaming av misleghaldne engasjement Eit lån er å rekne som misleghalde når låntakar ikkje har betalt forfalte terminar innan 90 dagar etter terminforfall, eller når rammekredittar ikkje er inndekka innan 90 dagar. Ved misleghald vert kundens samla engasjement vurdert. Låntakar si tilbakebetalingsevne og sikkerheiter avgjer om eit tap må påreknast. Sikkerheiten vert vurdert til estimert realisasjonsverdi, med frådrag for salskostnader. Dersom det ligg føre objektive bevis på verdifall på bankens fordringar, vert dette ført som individuelle nedskrivingar. Handsaming av konstaterte tap Ved misleghald over 90 dagar, konkurs, avvikling eller akkord, vert engasjementet vurdert med omsyn til sikkerheit og betalingsevne for å få oversikt over risikoen banken har for tap. Ved objektive bevis på verdifall på engasjementet, vert engasjementet normalt først handsama som individuell nedskriving. Engasjementet vert rekna som endeleg tapt når konkurs eller akkord er stadfesta, tvangspant ikkje har ført fram eller som fylgje av rettskraftig dom eller inngått avtale. Utrekna verdifall på engasjementet vert då ført som konstatert tap, eventuelle individuelle nedskrivinger vert førte til inntekt. Endeleg konstaterte tap vert fjerna fra bankens låneportefølje og frå individuelle nedskrivinger månaden etter at alle sikkerheiter er realiserte og det er konstatert at kunden ikkje er søkjegod. Reversering av tidlegare tapsavsette engasjement Reversering av tidlegare tapsavsette engasjement skal skje i den utstrekning tapet er redusert og objektivt kan knyttast til ei hending som har skjedd etter nedskrinvingstidspunktet. Handsaming av nedskrivingar på grupper av utlån Nedskriving på grupper av utlån vil si nedskriving utan at det enkelte tapsengasjement er identifisert. Nedskrivinga er basert på objektive bevis for verdifall i bankens låneportefølje ut frå bankens vurdering av risiko for manglende betalingsevne basert på ein analyse av risiko og historiske tapstal, og med grunnlag i bankens risikoklassifiseringssystem. Andre forhold kan vere verdifall på fast eiendom ved høgare marknadsrenter, svikt i betjeningsevne ved markert renteoppgang eller nedbemanning på større arbeidsplassar. Handsaming av individuelle nedskrivingar på utlån Vurdering av om det ligg føre objektive bevis for verdifall skal gjerast enkeltvis av alle utlån som er å rekne som vesentlege. Utlån som er vurdert individuelt for nedskriving og der nedskriving er gjennomfør,t skal ikkje takast med i gruppevurderinga av utlån. Banken fordeler utlåna på PM lån til personmarknaden og BM lån til bedriftsmarknaden. FINANSIELLE INSTRUMENT Finansielle derivat Banken kan nytte seg av finansielle derivat for å kunne sikre eksponering mot renterisiko som oppstår gjennom banken si verksemd. Det er ingen uteståande derivatavtalar pr for verkeleg verdi for ikkje børsnoterte aksjar som er omløpsmidlar eller anleggsmidlar, er kjøpskostnaden. Dersom verkeleg verdi av aksjane klassifisert som anleggsmidlar fell under kjøpskostnaden, og verdifallet er vurdert å ikkje vere av forbigaånde karakter, vert aksjane nedskrivne. Nedskrivinga vert reversert i den utstrekning grunnlaget for nedskrivinga ikkje lenger er tilstades. VARIGE DRIFTSMIDLAR OG IMMATERIELLE EIGEDELAR Varige driftsmidlar Varige driftsmidlar vert i balansen vurdert til kjøpskostnad, frårtrekt ordinære bedriftsøkonomiske avskrivingar og eventuelle nedskrivingar. Nedskrivingar vert gjort i den utstrekning gjenvinnbart beløp er lågare enn balanseført verdi. Det vert nedskrive til gjenvinnbart beløp. Sistnemnde er høgaste av salsverdi og bruksverdi. Ordinære avskrivingar vert utrekna på grunnlag av eigedelens forventa økonomiske levetid og eventuelle restverdi. Immaterielle eigedelar Inkluderer utsett skattefordel. PENSJONSSKYLDNADER OG PENSJONSKOSTNADER Banken nyttar Norsk Regnskapsstandard for bokføring av pensjonskostnader. Ytingsordningane vert aktuarutrekna og kostnadsførte årleg under løn og generelle administrasjonskostnader. Innskotssordningar vert kostnadsførte med årspremien under same posten. Aktuarutrekna pensjonsskyldnad, dvs. differansen mellom utrekna påkomen skyldnad og verdien av pensjonsmidlane korrigert for avvik i estimat og effekt av endra føresetnader, vert ført i balansen anten som langsiktig gjeld (viss negativ), eller som anleggsmiddel (viss positiv). Føresetnadene som vert lagde til grunn for utrekning av pensjonsskyldnader vert revurderte årleg. Rekneskapsmessig handsaming av ny AFP-ordning (ytingsbasert fleirføretaksordning) vil, grunna manglande informasjon og pålitelegheit i utrekningane, likestillast med innskotsordning og kostnadsførast med årets premiebetaling inntil avklaring omkring utrekningane ligg føre. SKATT Skattar vert kostnadsførte når dei påløper og er knytt til det rekneskapsmessige resultatet før skatt. I tillegg inngår 0,3% formueskatt i skattekostnaden. Netto utsett skattefordel er utrekna med 28 % på grunnlag av midlertidige skilnader som eksisterer mellom rekneskapsmessige og skattemessige verdiar. Skatteaukande og skattereduserande midlertidige skilnader, som reverserer eller kan reversere i same periode, er utlikna og nettoført. Årets skattekostnad omfattar betalbar skatt for inntektsåret og endringar i utsett skatt og utsett skattefordel. Eventuelle endringar i utsett skatt og utsett skattefordel vert synt som årets skattekostnad i resultatrekneskapen saman med betalbar skatt for inntektsåret. Utsett skatt vert utrekna på bakgrunn av skilnader mellom rapporterte skattemessige og rekneskapsmessige resultat som vil utliknast i framtida. OMREKNINGSREGLAR FOR VALUTA Pengepostar i utanlandsk valuta er vurdert til kursen pr LANGSIKTIG GJELD Obligasjonsgjeld vert oppført til nominelt beløp med justering av over- eller underkurs. Over-/underkursen vert inntekts- eller kostnadsført lineært som ei justering til løpande renter over lånets løpetid. Porteføljen av eigne obligasjonar kjem til frådrag på obligasjonsgjelda og vert presentert på eiga linje. KONTANTSTRAUMOPPSTILLING Kontantstraumar fra operasjonell drift av banken er definert som løpande renter fra utlåns- og innskotsverksemda mot kundar, netto inn- og utbetalinger fra utlåns- og innskotsverksemda, samt utbetalingar generert frå kostnader knytt til bankens ordinære verksemd. Investeringsaktivitetar er definert som kontantstraumar frå verdipapirtransaksjonar. I tillegg vert kontantstraumar knytt til investeringar i driftsmidlar og eigedomar tekne med. Finansieringsaktivitetar (funding) inneheld kontantstraumar frå opptak og nedbetaling av obligasjonsgjeld og marknadsinnlån Note 3 - Dotterselskap og tilknytta selskap Banken har ikkje dotterselskap eller tilknytta selskap som inneber krav om konsernrekneskap. Note 4 - Finansiell risiko Likviditetsrisiko Likviditetsrisiko er risikoen for at banken ikkje kan innfri betalingsskyldnadene sine ved forfall. Innskotskundane i banken kan i praksis på kort varsel disponere innskotskapitalen sin. Derimot vil lånekundane ynskje langsiktig finansiering og kredittrammer. På denne måten vert banken eksponert for likviditetsrisiko. Banken har interne måltal for likviditet, og måloppnåing vert månadleg rapportert til styret. Banken har sett ei minimumsgrense på 90 % innskotsdekning. Innskotsdekninga utgjer 91,28 % pr mot 93,38 % året før. For å fylle dette likviditetsgapet finansierer banken seg også gjennom langsiktige innlån fra penge- og kapitalmarknaden. Forfallstrukturen går fram av note 15 om gjeld. Kommiterte trekkrettar i DNB, kr 60 mill, er på kort sikt sentral i denne samenhengen, sjølv om rammene i liten grad har vore nytta gjennom Likviditetssituasjonen vert vurdert som god. I tabellen nedanfor er kasse-/driftskredittar tekne med under kolonne 0-1 mndr. på linja for utlån til kundar. Innskot frå kundar er rapportert i kolonna utan løpetid. Dette er i tråd med Finanstilynet si forskrift for slik rapportering. Restløpetid for hovudpostar i balansen Post i balansen Sum Inntil 1 mnd 1mnd - 3 mnd 3 mnd - 1 år 1-5 år Over 5 år Utan restløpetid Eigedeler: Kontantar og fordringar på sentralbanken Utlån til og fordring på kredittinstitusjonar Utlån til og fordring på kundar Obligasjonar og sertifikat Andre eigedelspostar Sum eigedelspostar av dette utanlandsk valuta 0 Gjeld: Gjeld til kredittinstitusjonar Innskot og gjeld til kundar Gjeld stifta ved utferding av verdipapir Anna gjeld Eigenkapital Sum gjeld og eigenkapital av dette utenlandsk valuta 0 0 Netto likv. eksponering på balansen av dette utanlandsk valuta Kredittrisiko Kredittrisiko er risikoen for at banken vert påført tap på grunn av at motparten ikkje er i stand til å innfri skyldnadene sine ved forfall. Sjå note 6 for informasjon om kredittrisiko i utlånsengasjement. Kredittrisiko representerer det største risikoområdet for banken, og vedkjem alle fordringar på kundar som i hovudsak er utlån. Også andre utferda kredittar, garantiar, renteberande verdipapir, innvilga ikkje opptrekte kredittar har i seg kredittrisiko. Det same gjeld motpartrisiko som oppstår gjennom derivat og valutakontrakter. Marknadsrisiko Marknadsrisiko oppstår som fylgje av opne posisjonar i rente-, valuta eller eigenkapitalinstrument, og er nedanfor nærare omtala under renterisiko, valutarisiko samt prisrisiko. Risikoen er knytt til resultatsvingingar som fylgje av endringar i marknadsprisar og kursar. Renterisiko Renterisiko oppstår som ei fylgje av at utlåns- og innlånsverksemda til banken ikkje har samanfallande rentebinding. Dette inneber at når marknadsrenta endrar seg, kan banken fyrst gjennomføre ei renteendring på dei ulike balansepostane med utgangspunkt i regelverk og avtalar. Ei endring av marknadsrentene vil difor medføre ein auke eller reduksjon av netto renteinntekter i resultatrekneskapen. Banken har ei låg fastrenteeksponering. Fastrentelån utgjer kr 2,5 mill pr Fastrenteinnskot utgjer ved utgangen av året kr 0 mill. Netto renterisiko knytt til utlåns- og innlånsverksemda vert vurdert som låg. Obligasjonsporteføljen har ein gjennomsnittleg durasjon på 0,11. Dette gjev ein rentesensitivitet ved 1 % renteendring på kr. 0,11 mill. utgangen av året. Bankens samla renterisiko vert vurdert som låg. Tid fram til renteregulering for eigedelane og skyldnadene til banken framgår av tabellen nedanfor. Renteendringstidspunkt for hovudpostar i balansen. Post i balansen Sum Inntil 1 mnd 1mnd - 3 mnd 3 mnd - 1 år 1-5 år Over 5 år Utan rente ekspon. Eigedelar: Kontantar og fordringar på sentralbanken Utlån til og fordring på kredittinstitusjonar Utlån til og fordring på kundar Obligasjonar og sertifikat Andre eigedelspostar Sum eigedelspostar av dette utanlandsk valuta 0 Gjeld: Gjeld til kredittinstitusjonar Innskot og gjeld til kundar Gjeld stifta ved utferding av verdipapir Anna gjeld Egenkapital Sum gjeld og eigenkapital av dette utanlandsk valuta 0 0 Netto rente eksponering på balansen av dette utanlandsk valuta 0 0 Valutarisiko Valutarisiko er risikoen for tap som fylgje av endringar i valutakursar. Banken har ikkje andre balansepostar i utanlandsk valuta enn kassebehaldninga. Denne er omrekna til norske kroner basert på kursen ved utgangen av året. Risiko for valutatap vert ikkje vurdert som vesentleg. Prisrisiko Investeringa banken har i eigenkapitalinstrument er avgrensa og utgjer pr kr Spesifikasjon går fram av note 10. Note 5 Finansielle derivat og instrument Banken kan berre nytte finansielle derivat og instrument til sikringsføremål, men har ikkje nytta slike dei siste to åra. VERDIPAPIR Verdipapirporteføljen vert spesifisert og verdivurdert ved utløpet av kvar rekneskapsperiode (månadleg). Omløpsporteføljen og anleggsporteføljen verdivurderes etter ulike reglar og kvar for seg. Sjå note 8 og 10. Obligasjonar og sertifikat Banken har obligasjonar definert som andre omløpsmidlar. Andre omløpsmidlar er vurdert til den lågaste verdien av kjøpskostnad og verkeleg verdi. Obligasjonsporteføljen er sett saman i tråd med krav til avkastning og risiko og er ein del av bankens likviditetsbuffer. Forvaltninga av obligasjonsporteføljen er sett ut til ein profesjonell aktør, og forvaltaren står også for verdifastsetjinga av verkeleg verdi for dei enkelte obligasjonane og sertifikata. Det vert lagt til grunn prisar notert i marknaden. Når noterte prisar ikkje føreligg vert verkeleg verdi utrekna i spread-matrise utarbeidd av Verdipapirfondenes forening. Aksjar og eigenkapitalbevis Aksjar og eigenkapitalbevis er klassifisert som omløps- eller anleggsmidlar. Omløpsmidlar og anleggsmidlar vert vurderte til den lågaste verdien av kjøpskostnad og verkeleg verdi. Grunnlag for verkeleg verdi for børsnoterte aksjar som er omløpsmidlar, er børskurs på måletidspunktet. Grunnlag Note 6 - Utlån Beløpet som best representerer banken si maksimale eksponering for kredittrisiko ovanfor kundar (definert i note 4), utan å take omsyn til sikkerheitereller andre kredittforbetringar, er bokført verdi av netto uttlån tillagt garantiar og ikke opptrekte, gjevne kredittrammer. Banken si maksimale eksponering for kredittrisiko Brutto utlån Nedskriving på individuelle utlån Nedskriving på grupper av utlån Netto utlån Garantiar Ikke opptrekte kredittrammer Maksimal eksponering for kredittrisiko Valle Sparebank Noter 2012 Valle Sparebank Noter

7 Sikkerheit Banken nyttar sikkerheiter for å redusere kredittrisikoen. Sikkerheiter kan vere i form av fysisk sikkerheit, kontantdepot eller avtala motrekning. Fysisk sikkerheit skal som hovudregel vere forsikra og kan for eksempel vere bygningar, bustader, driftsmidlar og/eller varelager. Sikkerheitens verdi vert fastsett til verkeleg verdi med førehandsbestemt %- fradrag avhengig av type sikkerheit. Ved vurdering av verdien til sikkerheita vert det i utgangspunktet lagt til grunn fortsatt drift, med unntak for dei tilfella der det allereie er gjennomført ei nedskriving. Verkeleg verdi av sikkerheitene for utlån SUM Sjå tabell for misleghaldne og tapsutsette lån for informasjon om verdi av sikkerheiter for misleghaldne og tapsutsette lån. Prinsipp for risikoklassifisering Risikoklassifiseringa er ein integrert del av kredittvurderingsprosessen. Systemet mogleggjer ei god overvaking av risikoutviklinga i banken si engasjementsportefølje. Klassifiseringa av personkundar skjer ved at faktoren kunden si økonomiske stilling vert vektlagd, i tillegg til sikkerheiten. For næringslivskundar byggjer klassifiseringa på økonomiske faktorar og utvalde nøkkeltal som vert henta frå rekneskapen til kunden, samt på sikkerheit. Klassifiseringa er delt inn i 5 grupper der A representerer minst risiko og E størst risiko. Klassifiseringa synliggjer kundane si risikoeksponering for kvar av faktorane økonomi og sikkerheit. Desse faktorane dannar grunnlaget for fastsetjinga av den akkumulerte risikoklassen der økonomi/sikkerheit vert vekta i forholdet 60/40. Kriterium Personmarknaden Bedriftsmarknaden Vekt Komponent Vekt Komponent Økonomi 60% Gjeldsgrad 60% Eigenkapital Bto.inntekt Cashflow i % av gjeld Likviditsreserve Likviditetsgrad 2 Sikkerheit (1) 40% Verdi eigedel 40% Verdi eigedel (1) Verdi på pantsette eigedelar vert nedjusterte i tråd med retningslinjer. Spesifikasjon på risikoklasse Samla Engasjement % Brutto utlån Garantiar Unytta kreditt Individuell nedskriving Akk. risikoklasse A låg ,6 % Akk. risikoklasse B låg ,1 % Akk. risikoklasse C middels ,6 % Akk. risikoklasse D høg ,4 % Akk. risikoklasse E høg ,7 % Uklassifisert høg ,5 % SUM ,0 % Berre ein mindre del av engasjementa er uklassifiserte, og er da tekne med som høg risikoklasse. Personmarknaden Engasjement % Brutto utlån Garantiar Unytta kreditt Individuell nedskriving Akk. risikoklasse A låg ,5 % Akk. risikoklasse B låg ,0 % Akk. risikoklasse C middels ,8 % Akk. risikoklasse D høg ,0 % Akk. risikoklasse E høg ,4 % Uklassifisert høg ,3 % SUM ,0 % Berre ein mindre del av engasjementa er uklassifiserte, og er da tekne med som høg risikoklasse. Bedriftsmarknaden Engasjement % Brutto utlån Garantiar Unytta kreditt Individuell nedskriving Akk. risikoklasse A låg ,5 % Akk. risikoklasse B låg ,6 % Akk. risikoklasse C middels ,1 % Akk. risikoklasse D høg ,5 % Akk. risikoklasse E høg ,7 % Uklassifisert høg ,7 % SUM ,0 % Berre ein mindre del av engasjementa er uklassifiserte, og er da tekne med som høg risikoklasse. Spesifikasjon på risikoklasse Samla Engasjement % Brutto utlån Garantiar Unytta kreditt Individuell nedskriving Akk. risikoklasse A låg ,2 % Akk. risikoklasse B låg ,6 % Akk. risikoklasse C middels ,9 % Akk. risikoklasse D høg ,9 % Akk. risikoklasse E høg ,1 % Uklassifisert høg ,4 % SUM ,0 % Berre ein mindre del av engasjementa er uklassifiserte, og er då tekne med som høg risikoklasse. Personmarknaden Engasjement % Brutto utlån Garantiar Unytta kreditt Individuell nedskriving Akk. risikoklasse A låg ,6 % Akk. risikoklasse B låg ,7 % Akk. risikoklasse C middels ,4 % Akk. risikoklasse D høg ,0 % Akk. risikoklasse E høg ,1 % Uklassifisert høg ,3 % SUM ,0 % Berre ein mindre del av engasjementa er uklassifiserte, og er da tekne med som høg risikoklasse. Forskyving mellom risikogrupper Som det går fram av tala ovanfor har det vore ei auking på sum engasjement på låg risiko. Det er ellers mindre forskyving mellom risikogruppene når det gjelder middels og høg risiko. Gruppevise nedskrivingar, som utgjør kr 2,6 mill., er vurdert i høve til banken si tapseksponering totalt i gruppene D - E (høg). Forventa årleg tapsnivå - forventa tap i høve til renteinntekter I banken er det eit mål å vektleggje risiko ved prising av engasjement, slik at lån og kredittar med lågaste rente har tilsvarande låg risiko. Overvaking av kredittrisiko og oppfølging av tapsutsette engasjement er særs viktig. Kredittrisikoen vert overvaka kontinuerleg gjennom analysar, misleghaldsrapportering, restanse- og overtrekksrapportering. Ein vurderer det slik at årlege tap ikkje vil overstige 0,3-0,4 % av brutto utlån dei næraste tre åra. Vurderinga byggjer på røynsler frå tidlegare år, kjennskap til banken sine lånekundar, oppfølginga av kredittrisikoen og enkeltengasjement og tapsestimat frå Noregs Bank. Tapa vert forventa å kome i grupper med høg risiko. Ein forventar at tapa ligg innanfor den samla forventa renteinntekta for gruppa. Bokført/verkeleg verdi på utlån til kundar Utlån og garantiar vert verdsette i tråd med Forskrift om regnskapsmessig behandling av utlån og garantier. Det ligg ikkje føre grunnar som skulle tilseie at verkeleg verdi/marknadsprisar avvik frå amortisert kost. Lån og garantiar vert verdsette til pålydande når renter og avdrag vert betjente etter avtalen, og det elles ikkje er objektive forhold som tilseier at engasjementet bør nedskrivast. Dersom det ligg føre objektive bevis for verdifall på enkelte utlån eller grupper av utlån, er låna nedskrive. Etter forskrifta skal slike lån nedskrivast med differansen mellom balanseført verdi og noverdien av framtidige kontantstraumar, utrekna etter forventa levetid på lånet. Nedskrivingar vert klassifiserte som tapskostnad, og renteinntekter vert resultatførte etter effektiv rentemetode. Modellen vår byggjer på at der det ligg føre objektive bevis for risiko for tap, vert det gjort ei totalvurdering av betalingsevna til kunden, av den realsikkerheit som er stilt for lånet samt av sannsynet for tap. Det estimerte tapet vert nedskrive som individuell nedskriving på engasjementet. Nedskrivinga vert klassifisert som tapskostnad. Objektive bevis på at eit utlån har verdifall baserer seg på observerte data banken har kjennskap til om følgjande type hendingar: Vesentlege finansielle problem hjå låntakar, betalingsmisleghald eller andre vesentlege kontraktsbrot, opplåning for inndekking av termin, finansiell restrukturering, gjeldsforhandling, konkurs. Utlån, garantiar og unytta kreditt fordelt på bransjar 2012 Brutto utlån Garantiar Potensiell Misleghaldne Tapsutsette Individuell Gruppe eksponering engasjement engasjement nedskriving nedskriving Personkundar Næringslivskundar Sum utlån og garantiar Primærnæringar Bygg og anlegg Eigedomsdrift, finansiell tenesteyting Varehandel, hotell og restaurantdrift Transport, post og telekommunikasjon Tenesteytande verksemd Industri og bergverk Sum næringskundar Brutto utlån Garantiar Potensiell Misleghaldne Tapsutsette Individuell Gruppe eksponering engasjement engasjement nedskriving nedskriving Personkundar Næringslivskundar Sum utlån og garantiar Primærnæringar Bygg og anlegg Eigedomsdrift, finansiell tenesteyting Varehandel, hotell og restaurantdrift Transport, post og telekommunikasjon Tenesteytande verksemd Industri og bergverk Sum næringskundar Tap på utlån og garantiar Årets tapskostnader Tap på kreditt- Tap på kredittinstitusjonar Tap på utlån Tap på garantiar institusjonar Tap på utlån Tap på garantiar Periodens endring i individuelle nedskrivingar Periodens endring i gruppevise nedskrivingar Periodens konstaterte tap der det tidl år er føreteke individuell nedskriving Periodens konstaterte tap der det tidl år ikkje er føreteke individuell nedskriving Periodens inngang på tidlegare periodars konst.tap =Periodens tapskostnad Banken har ikkje renteinntekter som ikkje er inntektsført. Renter på engasjement som er tapsutsette utgjer Bedriftsmarknaden Engasjement % Brutto utlån Garantiar Unytta kreditt Individuell nedskriving Akk. risikoklasse A låg ,4 % Akk. risikoklasse B låg ,8 % Akk. risikoklasse C middels ,8 % Akk. risikoklasse D høg ,9 % Akk. risikoklasse E høg ,8 % Uklassifisert høg ,5 % SUM ,0 % Berre ein mindre del av engasjementa er uklassifiserte, og er da tekne med som høg risikoklasse. 12 Valle Sparebank Noter 2012 Valle Sparebank Noter

8 Utlån til og Utlån til og Garanti Utlån til og Utlån til og Garanti fordring på fordring på ansvar fordring på fordring på ansvar kredittinst kundar kredittinst kundar Endringar i individuelle nedskrivingar Individuell nedskriving Periodens konstaterte tap der det tidlegare er føreteke individuell nedskriving Auka individuelle nedskrivingar i perioden Nye individuelle nedskrivninger i perioden Tilbakeføring av individuelle nedskrivingar i perioden Individuell nedskriving Endring i gruppevise nedskrivingar Nedskriving på grupper av utlån /- periodens nedskriving på grupper av utlån Nedskriving på grupper av utlån Gruppevise nedskrivingar tek høgde for tap på engasjement i banken si portefølje, som på balansetidspunktet ikkje er identifisert som tapsutsette. Systemet for avsetjing byggjer på historiske tap samt utviklinga i engasjement med høg risiko. Misleghaldne og tapsutsette utlån Misleghaldne utlån totalt Individuell nedskriving Netto misleghaldne utlån Andre tapsutsette lån totalt Individuell nedskriving Netto andre tapsutsette lån Misleghald refererer seg til kundar som ikkje har betalt termin på utlån innan 90 dager etter forfall, eller når overtrekk på rammekreditt ikkje er dekka inn som avtala etter 90 dagar etter at overtrekket skjedde. Samla misleghald over 30 dagar utgjer Aldersfordeling av misleghaldne og tapsutsette utlån Over 3 Over 6 mnd Sum misleg- Tapsutsette Sikkerheiter for Sikkerheiter for tom 6 mnd tom 12 mnd Over 1 år haldne lån lån mislegh. lån tapsuts lån Privatmarknad Bedriftsmarknad Sum Privatmarknad Bedriftsmarknad Sum Note 7 - Overtekne eigedelar Overtekne eigedelar I samband med konstatering av tap på to engasjement har banken overteke to eigedomar. Den eine eigedomen vart verdivurdert og rekneskapsført til 3,9 mill kroner i 2011, og seld for 3,55 mill. kr i 2012 med overtaking i Rekneskapsmessig er differansen ført som utlånstap i 2012, medan salssummen er ført som fordring under andre eigedelar, sjå note 12. Den andre eigedomen er verdivurdert og rekneskapsført til 4,65 mill. kr og for tida utleigd. Type eigedel Overtekne eigedomar for vidaresal Note - 8 Obligasjonar, sertifikat og andre renteberande verdipapir Verdsetjing Banken si portefølje av obligasjonar er vurdert til lågaste av kostpris og verkeleg verdi/marknadsverdi på balansetidspunktet. Heile porteføljen er klassifisert som omløpsmidlar. Utrekninga av verkeleg verdi byggjer på børskurs og/eller observerte marknadsverdiar, og alle papira er i NOK. Note 9 - Ansvarleg lånekapital i andre føretak Bokført som utlån til og fordring på kredittinstitusjonar: Pålydande Bokført Entercard - evigvarande Medlemsinnskot KFS Bokført som sertifikat og obligasjonar: Ansvarleg lånekapital - - Note 10 - Aksjar, andelar og andre verdipapir med variabel avkastning Verdsetjing Aksje-/rentefond vert klassifisert som omløpsmiddel, og vurdert til lågaste av kostpris og verkeleg verdi. Aksjar klassifisert som anleggsmidlar er vurdert til kostpris, men vert nedskrive når verkeleg verdi (marknadverdi) vert vurdert/observert til å vere lågare enn kostpris. Spesifikasjon etter grupper: Balanseført Verkeleg Kostpris Andel verdi verdi børsnotert Omløpsmidlar Omløpsportefølje* Andre omløpsmidlar Anleggsmidlar Sum omløpsmidlar og anleggsmidlar Av dette deponert som sikkerheit for lån i Noregs Bank Omløpsportefølje Tal på Resultatført Balanseført Verkeleg Kost- Andel Spesifikasjon aksjar verdiendring verdi verdi pris børsnotert Terra Likviditet Sum omløpsportefølje Aberdeen Eiendom German Property Sum andre omløpsmidlar Akkumulert positiv verdiendring Res.ført nedskr Sum omløpsmidlar Anleggsmidlar Org.nr. Tal på Resultatført Balanseført Verkeleg Kost- Andel Spesifikasjon aksjar verdiendring verdi verdi pris børsnotert Aksjar: Nets Holding AS Terra Gruppen AS Terra Boligkreditt AS Sparebankmateriell Spama DNB NOR ASA Kredittforeningen for Sparebanker Kvinesdal Sparebank Eiendomskreditt Aust-Agder Næringselskap Valle infrastruktur Agder Spar AS NorProAS Visa-C Visa-A Sum anleggsmidlar Porteføljeendring gjennom året av verdipapir som er anleggsmiddel: Nedskrivn Reklass. Tilgang Avgang Anleggsaksjar Omløpsmidlar Risikovekt Bokført verdi Pålydande verdi Kostpris Marknadsverdi Børsnotert del av bokf Utferda av det offentlege Kommunar 20% Sum Utferda av andre Bankobligasjonar 20% Bankobligasjonar - ansvarleg lån 100% Kredittføretak - OMF (1) 10% Kredittføretak 20% Industri 100% Andre sektorer 100% Sum Sum sertifikat, obligasjonar mv Akkumulert nedskriving 2012 Årets nto nedskr/reversert nedsk 33 Bokført verdi Av dette deponert som sikkerheit for lån i Noregs Bank Fri likviditet/sikkerheit for ytterlegare lånerett i Noregs Bank (1) Banken har, gjennom rammeavtale med Terra Boligkreditt, garantert å kjøpe nyutferda OMF`ar om TBK ikkje kan innhente likviditet på annan måte. Garantien utgjer 28,9 mill kroner. Gjennomsnittleg vekta eff. rente på obligasjonsporteføljen pr utgjer 3,56 % ( :3,12 %). Note 11 - Varige driftsmidlar og immaterielle eigedelar Faste eigedomar og andre varige driftsmidlar vert balanseførte til kostpris med årleg fråtrekt ordinære avskrivingar. Ordinære avskrivingar tilsvarar ei lineær avskriving over forventa levetid for det enkelte driftsmiddel. Immaterielle- Maskinar Bankbygg, eigedelar (GAP) inv/ transpm. hytte, tomter Kostpris 1/ Årets tilgang Årets avgang Kostpris 31/ Akkumulerte avskrivingar 1/ Årets avskrivingar Akkumulerte avskrivingar 31/ Bokført verdi pr Avskrivingssatsar 20% 10% 2% Fast eigedom Type Geografisk Areal m2 Av dette utleigd Balanseført lokalisering areal m2 verdi Hovudkontor Bankbygg Valle Forretningsbygg Valle sentrum Bankbygg Valle Filial Rysstad Bankbygg Valle Leilegheit Rysstadtunet Leilegheit Valle Bedriftsleilegheit Leilegheit Kristiansand Sum Valle Sparebank Noter 2012 Valle Sparebank Noter

9 Note 12 - Andre eigedelar Banken overtok i 2011 ein eigedom i samband med konstatering av tap på eit låneengasjement, sjå note 7. Eigedomen vart verdivurdert og balanseført i 2011-rekneskapen til 3,9 mill. kr, men seld i 2012 med overtaking i 2013 til 3,55 mill. kr. Differansen er ført som utlånstap i 2012, og salssummen balanseført som fordring under andre eigedelar. Note 13 - Forvaltning av finansielle instrument Banken utfører ikkje forvaltning av finansielle instrument. Note 14 - Sals- og gjenkjøpsavtalar Banken har ikkje sals- eller gjenkjøpsavtalar. Note 15 - Gjeld Gjeld til kredittinstitusjonar Gj.sn rentesats Valuta Lån / innskot frå kredittinstitusjonar utan avtala løpetid 3,74% NOK Lån / innskot frå kredittinstitusjonar med avtala løpetid 3,64% NOK Sum gjeld til kredittinstitusjonar Av dette F-lån Noregs Bank 3,43% NOK Innskot frå kredittinstitusjonar utan løpetid har renteregulering kvar 3. månad, og det er avtala flytande rente. Lån med avtala løpetid omfattar innlån fra KfS på kr MNOK 50. Forfall på innlåna fordeler seg på 2015: MNOK 25, 2016: MNOK 25. Det er ikkje stilt sikkerheit for denne gjelda. Gjennomsnittleg rente er utrekna på grunnlag av faktisk rentekostnad gjennom året i prosent av gjennomsnittleg gjeld til kredittinstitusjonar. Innskot frå og gjeld til kundar Gj.sn rentesats Valuta Innskot frå og gjeld til kundar utan avtala løpetid 2,42% NOK Innskot frå og gjeld til kundar med avtala løpetid 3,10% NOK Sum gjeld til kredittinstitusjonar Gjennomsnittleg rente er utrekna på grunnlag av faktisk rentekostnad gjennom året i prosent av gjennomsnittleg innskot frå kundar. Det er ikkje stilt sikkerheit for gjelda. Lov om sikringsordningar for bankar pålegg banken å vere medlem av Bankenes sikringsfond. Fondet plikter å dekke tap som ein innskytar måtte få på innskot i banken med inntil 2 mill. kroner av det samla innskotet. Årleg betalar banken ei avgift til Bankenes sikringsfond etter føresegner i Banksikringslova. Sparebankane var i perioden fritekne for avgifta. I 2008 betalte banken redusert avgift med TNOK 180, og full avgift vart betala i 2010 og 2009 med TNOK 653 og TNOK 611. I 2011 og 2012 har banken på nytt vore friteken slik avgift. Endringar i banksikringslova gjer at bankane må pårekne avgiftsinnbetaling kvart år framover. Neste år forventar banken full avgift, TNOK 686. Note 19 - Kapitaldekning Krav til kapitaldekning er ein minimum ansvarleg kapital på 8% av eit nærare definert grunnlag. Banken har sjølv ein prosess for å vurdere samla kapitalbehov. Vurderinga byggjer på risikoprofilen til banken. Ansvarleg kapital Sparebankens fond Gåvefond Overfinansiert pensjonsskyldnad, fråtrekt utsett skatt Utsett skattefordel og andre immaterielle eigedelar Ansvarleg kapital i andre finansinstitusjonar Kjernekapital Fondsobligasjon - - Tidsavgrensa ansvarleg lånekapital - - Tilleggskapital - - Ansvarleg kapital Kapitalkrav fastsett av styresmaktene, 8 % Overskot av ansvarleg kapital Tilleggskapital er nærare spesifisert i note 16. Spesifikasjon av bankens utrekningsgrunnlag, kapitalkrav og kapitaldekningsprosent Eksponeringskategori/ Utrekningsgrunnlag Utrekningsgrunnlag Utrekningsgrunnlag Utrekningsgrunnlag risikotype Eigedelar Utanom balansen TOTALT Statar og sentralbankar Lokale/reg. myndigheiter Institusjonar Føretak Pant i fast eigedom Forfalne engasjement Obl. med føretrinnsrett Andelar i verdipapirfond Andre engasjement Kredittrisiko Motpartsrisiko 0 0 Operasjonell risiko Frådrag Nedskriving på grupper av utlån Ansvarleg kapital i andre finansinstitusjonar Sum alle risikoar Kjernekapitaldekning 23,37% 22,67% Kapitaldekning 23,37% 22,67% Gjeld stifta ved utferding av verdipapir Obligasjonslån Opptatt år Forfall Nominell rtr. Gj.snitt rtr. Nominell verdi Underkurs Gjeld pr. 31/12 NO Nib bp 5,20% Lånet er i norske kroner, og det er ikke stilt sikkerheit for gjelda. Underkurs vert periodisert over løpetida til lånet. Gjennomsnittleg rente er utrekna på grunnlag av faktisk rentekostnad i året i prosent av vekta saldo på obligasjonslånet. Anna gjeld Spesifisert på dei viktigaste enkeltpostane: Bankremisser Betalbar skatt Leverandørgjeld og offentleg gjeld og avgifter Betalingssystem Anna gjeld Sum anna gjeld Note 16 - Ansvarleg lån Banken har ikkje utferda ansvarlege lån eller andre eigenkapitalinstrument. Note 20 - Postar utanom balansen Vilkårsette skyldnader - Garantiar Betalingsgarantiar Kontraktsgarantiar Anna garantiansvar Lånegarantiar - Terra BoligKreditt Garantiar for skattar Garanti ovanfor Bankenes sikringsfond sjå note Sum vilkårsette skyldnader Banken stiller garanti for lån som kundane våre har i Terra Boligkreditt (TBK). TBK har som kriterie at lånet er innanfor 60 % av panteobjektet (bustad/hytte). Vidare må det vere takst på eigedomen og taksten må ikkje vere eldre enn 6 månader når lånet vert teke opp. Banken sine kundar har pr lån for 356,3 mill. kroner hos TBK ( ,6 mill. kroner). Garantibeløpet ovanfor TBK er tredelt: Tapsgaranti - Den delen av lånet som er over 50 % av sikkerheitsverdien. For lån som er over 50 % av sikkerheitsverdien skal garantien vere på minimum kr pr lån. Garantien gjeld i 6 år frå dato for rettsvern. Saksgaranti - Gjeld for heile lånebeløpet frå banken ber om utbetaling til pantesikkerheter har oppnådd rettsvern Del av felles garantiramme på 1 % av banken sin totale låneportefølje ved utgangen av månaden. TBK har også rett til å motrekne eventuelle tap i banken sin provisjon for kundehandsaming i ein periode på inntil 3 år. Note 17 - Lån med resultatavhengig rente Banken har ikkje lån med resultatavhengig rente. Note 18 - Endringar i eigenkapitalen Sparebankens fond Gåvefond Sum eigenkapital Sum disponering Eigenkapital Disponering av årets resultat Overføring fra gåvefond Eigenkapital Spesifikasjon av garantiar til TBK Tapsgaranti Saksgaranti Del av felles garantiramme Sum Alle lån i TBK ligg innanfor 60 % av forsvarleg verdigrunnlag, altså i godt sikra bustadlån. Restrisiko knytta til lån formidla til TBK er etter banken si vurdering avgrensa. Banken har ikkje overtatt misleghaldne lån frå Terra BoligKreditt i 2012 eller fram til årsrekneskapen for 2012 vert lagt fram. Banken sine utlån gjennom TBK gjeld i hovudsak nye lån eller refinansiering, og desse har difor ikkje i vesentleg grad vore bokført på banken sin balanse. Sidan lån formidla til TBK utelukkande er godt sikra lån, ventar banken låg misleghaldssannsyn, og at volumet på lån som vert tekne tilbake til eigen balanse ikkje vil vere vesentleg for banken sin likviditet. Dersom ein legg til grunn 1 % misleghald i porteføljen, vil dette utgjere omlag 3 mill. kroner. Likviditetsrisikoen knytta til lån formidla til TBK er etter banken si vurdering ikkje vesentleg. Banken har inngått ein rammeavtale med TBK, der banken er plikta til å kjøpe obligasjonar med fortrinnsrett (OMF-ar) utferda av TBK, for 28,9 millioner kroner. Skyldnaden vil bli effektuert viss TBK kjem i ein situasjon der ein emisjon av OMF-ar må rettast mot eigarbankane i Terra-Gruppen AS Skyldnader Løyvde, ikkje utbetalte lån og unytta kredittar Sum skyldnader utanom balansen Eigedelar deponert som sikkerheit for F-lån i Norges Bank Haircutverdi NB 2012 Obligasjonar - sjå note Pengemarkedsfond - sjå note Sum skyldnader utanom balansen Valle Sparebank Noter 2012 Valle Sparebank Noter

10 Note 21 - Vilkårsette utfall Arten og omfanget av vilkårsette skyldnader gjeld garantiar og pensjonsskyldnader. Det vert synt til note nr. 20 og 27. Note 22 - Fordeling av inntekt på geografisk område Inntektene fordeler seg geografisk i hovudsak i same forhold som den underliggjande hovudstol: % SUM Brutto utlån Garantiar Potensiell eksponering Aust-Agder fylke 41,95% Av dette i Valle kommune 30,36% Landet elles 57,89% Utlandet 0,16% SUM 100,00% Garantiar under Landet elles gjeld i det alt vesentlege Terra Boligkreditt og Bankenes sikringsfond. Note 23 - Forvaltning- og administrasjonstenester Banken forvaltar etablerings- og næringslån for Valle kommune og Bykle kommune for i alt kr 12,5 mill. Banken sine oppgåver er regulerte i eigne avtalar og inneber ingen kredittrisiko for banken. Note 24 - Spesifikasjon av provisjonsinntekter og inntekter fra banktenester Garantiprovisjon Kredittformidling (provisjon TBK) Betalingsformidling Verdipapiromsetjing/forvaltning Forsikringstenester Anna verksemd Sum provisjonsinntekter og inntekter fra banktenester Note 25 - Andre driftsinntekter Driftsinntekter fast eigedom Gevinst ved sal av driftsmidlar - - Sum andre driftsinntekter Note 26 - Løn og generelle administrasjonskostnader Periodens kostnad knyttet til rentesubsidiering av lån til tilsette utgjer Lån til tilsette er gjeve etter særskilde retningslinjer vedtekne av styret. Låna er gjevne med subsidiert rente. Utrekna rentesubsidiering er differansen mellom lånerente og normrenta fastsett av styresmaktene, og inneber ei fordelskattleggjing for den enkelte tilsette. Beløpet er ikkje ført som kostnad i rekneskapen, men rentesubsidieringa reduserer bankens renteinntekter tilsvarande. Note 27 - Pensjonskostnader og pensjonsskyldnader - talet på tilsette Talet på tilsette ved utgangen av året er 17, som samla har utført 14,45 årsverk. OTP - Obligatorisk tenestepensjon er pliktig. Banken si ordning tilfredsstiller krava. Innskotspensjon Frå og med år 2009 vert nytilsette knytt til ei innskotsbasert pensjonsordning. Ein person er omfatta av denne ordninga pr i dag. Fondsbaserte skyldnader: Banken har pensjonsforsikring i DNB som forvaltar pensjonsmidlane innanfor dei generelle retningsliner som gjeld for forsikringsselskap. Hovudvilkår er 30 års opptening og ca 70 % av løn ved pensjonering. Pensjonsalder er 67 år. Pensjonsforsikringa er på lik line med andre pensjonsordningar i privat sektor ei såkalla nettoordning, dvs. ytingane kjem i tillegg til ytingar frå folketrygda. Pr er 18 aktive knytt til pensjonsordninga. Ikkje fondsbaserte skyldnader: Gamal AFP ordning vart i februar 2010 vedteke avvikla og det var bare mogleg å gå av etter den gamle ordninga fram til Vinsten ved avvikling av ordninga er inntektsført i 2010, og presentert som ein reduksjon av personalkostnader. Ei attverande avsetjing gjeld selskapet sin eigenandel for personar som er førtidspensjonert i den gamle ordninga. Som erstatning for den gamle AFP-ordninga er det etablert ei ny AFP-ordning. Den nye AFP-ordninga er, i motsetnad til den gamle, ikkje ei førtidspensjonsordning, men ei ordning som gjev eit livslangt tillegg på den ordinære pensjonen. Dei tilsette kan velje å ta ut den nye AFP-ordninga frå og med fylte 62 år, også ved sida av å stå i jobb, og den gjev ytterlegare opptening ved arbeid fram til 67 år. Den nye AFP-ordninga er ei ytelsesbasert fleirforetakspensjonsordning, og finansierast gjennom premiar som vert fastsett som ein prosent av løn. Førebels ligg det ikkje føre noko påliteleg måling og allokering av skyldnader og midlar i ordninga. Rekneskapsmessig vert ordninga behandla som ei innskotsbasert pensjonsordning der premiebetalinger kostnadsførast løpande, og inga avsetjing vert gjort i rekneskapen. Det er ikkje fondsoppbygging i ordninga og det vert venta at premienivået vil auke dei kommande åra. I tillegg er inngått pensjonsavtale med tidlegare banksjef rekneskapsført som ikkje fondsbasert skyldnad. Ved verdsetting av pensjonsmidlane og ved måling av påkomne skyldnader, vert estimerte verdiar nytta. Desse estimata vert korrigerte kvart år i samsvar med oppgåve over pensjonsmidlane sin flytteverdi og aktuarutrekningar av skyldnadene sin storleik. Utrekningane er i samsvar med Oppdatert NRS 6 Pensjonskostnader. Desse føresetnadene er lagt til grunn for estimata: Avkastning på pensjonsmidlar 4,20% 3,90% Diskonteringsrente 3,60% 4,80% Årleg lønsvekst 3,25% 4,00% Årleg G-regulering 3,00% 3,75% Årleg regulering av pensjonar under betaling 3,00% 4,00% Gjennomsnittleg arbeidsgjevaravg.faktor 10,60% 10,60% SUM Sikra Usikra SUM Pensjonskostnader: 2012 ytingar 2012 ytingar Årets pensjonsopptening Rentekostnad på pensjonsskyldnader = Pensjonskostnad (brutto) Forventa avkastning på pensjonsmidlar Administrasjonskostnader = Pensjonskostnad (netto) Resultatført estimatavvik = Pensjonskostnad I tilleg kjem innskotsbaserte ytingar Premie innskotspensjon 4 4 Premie serviceavtale 30 Premie ny AFP-ordning SUM pensjonskostnad Overfinansiering av Pensjonsskyldnader pensjonsskyldnaden Pensjonsskyldnad Estimert Estimert Estimert Estimert Pensjonsskyldnader (brutto/pbo) Pensjonsmidlar (marknadsverdi) = Pensjonsskylnader (netto) Ikkje resultatført estimatavvik = Balanseførte pensjonsskyldnader inkludert avgift Inkluderer arbeidsgjevaravgift med Note 28 a - Ytingar til leiande personar Banken nyttar ikkje aksjeverdibasert godtgjering. Leiande tilsette og tillitsvalde Løn og annan godtgjering til adm. banksjef Vidar H. Homme, inkl. bonus Godtgjering til styremedlemer Jostein Rysstad Styreleiar Olav Mosdøl Nestleiar Tora Homme Uppstad Styremedlem Frode Buen Styremedlem Toril Dale Styremedlem SUM for styret Godtgjering til medlemene i kontrollnemnda Wenche E. Gundersen Leiar Inger Aamli Medlem 6 6 Bjørgulv T. Berg Medlem 6 6 SUM for kontrollnemnda Godtgjering til medlemer i forstandarskap og valnemnd I tillegg til honorar er det utbetalt kr i tapt arbeidsforteneste til nestleiar i styret. Det er ingen avtalar som gjev dagleg leiar, leiande tilsette eller nokon av medlemene i styret særskilde verderlag ved opphøyr eller endring av tilsetjingsforholdet/vervet. Note 28 b - Lån til leiande personar mv. Lån Garanti Lån Garanti Tilsette Banksjef Andre tilsette Sum tilsette Styret Jostein Rysstad Styreleiar Olav Mosdøl Nestleiar Frode Buen Styremedlem Tora Homme Uppstad Styremedlem Sum styret Kontrollnemnda: Wenche E. Gundersen Leiar Inger Aamli Medlem Bjørgulv T. Berg Medlem Sum kontrollnemnda Forstandarskapet (16 medlemer): Forstandarskapsleiar Andre medlemer av forstandarskapet (15 medlemer) Sum forstandarskapet x) x) Lån til 2 tilsette repr inngår ovanfor i lån til andre tilsette Vilkår for lån og garantiar er gjevne på standard vilkår og/eller dei generelle vilkåra som gjeld for alle tilsette. 18 Valle Sparebank Noter 2012 Valle Sparebank Noter

11 Note 29 - Spesifikasjon av andre driftskostnader Driftskostnad fast eigedom Leige av lokaler Maskinar, inventar og transportmidlar Revisjonshonorar inkl mva Forsikringar Eksterne tenester utanom ordinær forretningsdrift Andre ordinære tap Andre driftskostnader Sum andre driftskostnader Spesifikasjon av revisjonshonorar inkl mva: Lovpålagt revisjon Andre attestasjonstenester - - Skatterådgjeving 9 9 Andre tenester utanfor revisjon Sum revisjon og bistand inkl mva Note 30 - Skattekostnad Betalbar skatt og endring i utsett skatt/utsett skattefordel utgjer skattekostnaden til banken. Betalbar skatt: Betalbar skatt utgjer 28 % av skattepliktig resultat og 0,3 % formueskatt. Det skattepliktige resultatet vil avvike frå det rekneskapsmessige resultatet gjennom permanente og midlertidige skilnader. Permanente skilnader er kostnader utan frådragsrett og/eller ikkje skattepliktige inntekter. Midlertidige skilnader er skilnader mellom reknskapsmessige og skattemessige periodiseringar, som over tid vil utliknast. Utsett skatt/utsett skattetfordel: Utsett skatt og utsett skattefordel vert utrekna på grunnlag av midlertidige skilnader mellom rekneskapsmessige og skattemessige verdiar. Den delen av utsett skattefordel som overstig utsett skatteskyldnad skal balanseførast når det er sannsynleg at banken vil kunne nyttiggjere seg fordelen gjennom framtidige frådrag i skattepliktig inntekt. Skattesatsen er basert på 28 %. Kostnaden i resultatrekneskapen vert korrigert for evt avvik i den utrekna skatten for fjoråret og den endeleg utlikna skatten. Betalbar skatt er utrekna slik: Rekneskapsmessig resultat før skattekostnad Permanente skilnader, inkl fritaksmetoden Endringar i midlertidige skilnader Skattepliktig inntekt Inntektsskatt Formueskatt Betalbar skatt For mykje (-)/for lite avsett fjoråret Endring i midlertidige skilnader Skattekostnad i år Utsett skatt og utsett skattefordel er utrekna slik: Endring Positive (skatteaukande) midlertidige skilnader Driftsmidlar Vinst og tapskonto Overfinansiert pensj.skyldnad Sum positive skilnader Negative (skattereduserande) skilnader som kan utliknast Avsett skyldnad Nedskriving verdipapir Grunnlag (- utsett skattefordel)/utsett skatt Utsett skatt/(- utsett skattefordel) 28 % Negative skilnader som ikkje kan utliknast: Pensjonsskyldnad Sum negative skilnader Utsett skattefordel 28% Netto utsett skattefordel pr desember 2012 var det tid for den årlege bøssetøminga. Mange småspararar møtte fram med velfylte sparebøsser. Det vanka ei jolehelsing frå banken etter tøming. Jonas MacDonald (t.h.) pakker ut gåva medan far Knut Flateland og Karen Marie Rike Lund frå banken fylgjer spent med. Kontantstraumoppstilling pr Tilført frå årets drift (a) Endring anna gjeld og pål. kostnader og forskotsbet. inntekter auke/(nedgong) Utbetaling frå gåvefond Endring andre eigedelar og forskotsbet. og opptente inntekter (auke)/nedgong Likviditetsendring i resultatrekneskapen Endring utlån (auke)/nedgong Endring nedskrivingar på tap Endring innskot frå og gjeld til kundar auke/(nedgong) auke/(nedgong) A. Netto likviditetsendring frå verksemda Investering i immaterielle eigedelar Netto investering i varige driftsmidlar Endring verdipapir (auke)/nedgong B. Likviditetsendring vedr. investeringar Endring i gjeld vedr.verdipapir auke/(nedgong) Endring lån frå kredittinstitusjonar auke/(nedgong) C. Likviditetsendring frå finansiering A+B+C Sum endring likvider Likviditetsbehaldning 1/ =Likviditetsbehaldning 31/ Unytta trekkrettar Likviditetsbehaldninga består av kasse, innskot i Norges Bank og utlån til og fordringar på kredittinstitusjonar. (a) Tilført frå årets drift kjem fram slik: Resultat før skatt Betalbar skatt Endring nto. pensjonsskyldnader Avskrivingar og nedskrivingar Tap ved sal av anleggsmiddel - - Sum Årsmelding for 2012 frå kontrollnemnda i Valle Sparebank Kontrollnemnda har i rekneskapsåret 2012 ført tilsyn med at banken er driven i samsvar med sparebanklova og lov om finansieringsverksemd, banken sine vedtekter, vedtak av forstandarskapet og andre reglar banken har plikt til å rette seg etter. I samsvar med arbeidsplanen sin har kontrollnemnda gått igjennom styret sine protokollar og elles gjort dei undersøkjingar sparebanklova og instruksen for kontrollnemnda krev. Det er halde fellesmøte med bankens styre og revisor for utveksling av informasjon og orientering om viktige spørsmål vedkomande banken si drift Valle, den 5.februar 2013 og økonomiske stilling. Banksjefen har møtt i kontrollnemnda og orientert om viktige saker som gjeld forvaltinga av banken. Kontrollnemnda har særleg hatt fokus på større engasjement og banken sin likviditets- og kredittrisiko, utan at dette gjelv grunnlag for spesielle merknader. Kontrollnemnda har gått igjennom styret si årsmelding, resultatrekneskap, og balansen, med tilhøyrande noter og revisjonsmelding. Kontrollnemnda finn at styret si vurdering av den økonomiske stillinga er dekkande, og vil rå til at resultatrekneskapen og balansen vert godkjend som banken sin rekneskap for Inger Aamli Wenche E. Gundersen Bjørgulv T. Berg leiar 20 Valle Sparebank Noter Valle Sparebank Kontantstraumoppstilling Årsmelding frå kopntrollnemnda 21

12 Frå året som gjekk... Dei yngste i leikarringen i full sving på 17. mai som dette året vart feira i Valle. Gunhild N. Hagane, Birgit Anette Helle og Kirsten Bråten Berg kyndige instruktørar. Sauesjådagen tidleg i oktober var flott. Henry Viki imponerte då den sterkaste mannen i Setesdal skulle kårast. Han endte til slutt på 3.plass bak vinnaren Kjetil Omnes og Ole Henrik Trydal. Valle IL sitt jentelag i 14-årsklassen deltok i Telemarksserien og knuste all motstand. Bak frå venstre trenar Ulf Kjelleberg, Vilde Kittelstad, Gunn C. Trydal, Liv Hege Homme, Gunn Hoftuft, Ingvild B. Tveiten og Helene Viki. Sitjande frå venstre Elin Uppstad, Malene Homme, Lisbet V. Homme, og Annbjørg B. Sagneskar. Liggjande framme er keeper Hanne Nomeland. Valle IL og Valle Jakt og Fiskelag skipa til Sprekleiken i november. Huldra Tone Jorunn Tveito underheldt med trolske toner og song, og vann likegodt kvinneklassen i Sprekleiken. Her saman med konferansier Helge Dahle. Tilsette i verksemda overtok likegodt Valle Modellverkstad då eigarane Vestas Casting ville leggje ned. Frå venstre Harald Åkre, Jonny Pedersen, Bjarne Rysstad og Terje Emblemsvåg. Kvar måndag samlast mange av dei eldre i kommunen til triveleg samkome på dagsenteret på Valle Bygdeheim. Frå venstre Birgit Harstad, Jorunn Holum og Gyro Haugen. 22 Valle Sparebank Frå året som gjekk Valle Sparebank Revisjonsmelding

13 Me ser tilbake... Foto utlånt frå Setesdalsmuseet. Valle sentrum i midten av 1930-åra. Det er så vidt mogleg å skimte Frikyrkja til venstre i biletet og trappa på Valle Handelssamlag. Det staselege huset til høgre er Solheim som inneheldt mellom anna bakeri, gjesteheim og bensinstasjon. Solheim brann ned i Telefon / post@valle-sparebank.no Filial Rysstad Avd. Kristiansand, Markensgt. 2A Framsidebilete: Erling Sagneskar. Side 6 og 20: Valle Sparebank. Side 9: Ole Birger Lien. Frå året som gjekk: Ole Birger Lien og Tor Moseid. Grafisk utforming: Tor Moseid, Valle. Trykk: Setesdalstrykk AS, Evje.