Vurdering av sjølvkosttenesta med omsyn til utrekning av brukarbetaling og gebyr

Transkript

1

2 FORORD Denne forvaltningsrevisjonen er gjennomført med bakgrunn i kontrollutvalsvedtak 008/08. Rapporten omfattar berekningar av sjølvkost for områda vatn, avløp, slam, feiing, byggjesak og oppmåling. Gjennomføringa av prosjektet har skjedd i løpet av våren 2010 og rapporten er skrive av Gunnar Ryste. Vi ønskjer å takke dei tilsette i kommuneadministrasjonen for god hjelp i samband med prosjektgjennomføringa. Sandane, den 20. september Markvard Sunde Revisjonssjef Gunnar Ryste Revisjonskonsulent Kommunerevisjonen i Nordfjord 2

3 INNHALD 1. SAMANDRAG BAKGRUNN FORMÅL OG PROBLEMSTILLING KJELDER TIL VURDERINGSKRITERIUM SENTRALE REGLEMENT LOKALE REGLEMENT OG AVTALER RETNINGSLINJER FOR BEREKNING AV SJØLVKOST OPPLEGG FOR GJENNOMFØRING AV UNDERSØKINGA KORT OM DEI ENKELTE SJØLVKOSTOMRÅDA VATN OG AVLØP VATN AVLØP SLAM AVFALLSHANDTERING (RENOVASJON) FEIING BYGGESAKER KART- OG DELINGSFORRETNINGAR RESULTAT ER DEI INDIREKTE KOSTNADENE BOKFØRT I SAMSVAR MED RETNINGSLINJER FOR SJØLVKOST? VURDERINGSKRITERIUM FUNN OG VURDERING KONKLUSJON OG ANBEFALING ER BOKFØRTE KAPITALKOSTNADER I SAMSVAR MED RETNINGSLINJER FOR SJØLVKOST? VURDERINGSKRITERIUM FUNN OG VURDERING KONKLUSJON OG ANBEFALING ER BEHANDLING AV OVER-/UNDERSKOT OG FONDSBRUK I SAMSVAR MED RETNINGSLINJER FOR SJØLVKOST? VURDERINGSKRITERIUM FUNN OG VURDERING KONKLUSJON OG ANBEFALING OVERSTIG GEBYRINNTEKTENE SJØLVKOST FOR KOMMUNEN? DERSOM IKKJE, KOR STOR ER KOMMUNEN SIN EIGENFINANSIERING? VURDERINGSKRITERIUM FUNN OG VURDERING VATN AVLØP SLAM AVFALLSHANDTERING (RENOVASJON) FEIING BYGGESAK OG OPPMÅLING KONKLUSJON OG ANBEFALING ER DOKUMENTASJON AV SJØLVKOSTREKNESKAPEN EGNA TIL Å GJE TILSTREKKELEG OG RELEVANT INFORMASJON TIL BRUKARANE? VURDERINGSKRITERIUM FUNN OG VURDERING KONKLUSJON OG ANBEFALING TOTALKONKLUSJON OG ANBEFALING REFERANSER OG KJELDER HØYRING HØYRINGSUTTALE HØYRINGSSVAR Kommunerevisjonen i Nordfjord 3

4 1. SAMANDRAG I denne forvaltningsrevisjonen har vi sett på om Eid kommune følgjer retningslinjene for gebyrberekning. Vi har også målt finansieringsgrada for dei sjølvkosttenestene som er med i undersøkinga. Prosjektet er tinga av kontrollutvalet i Eid på grunnlag av vedteken plan for forvaltningsrevisjon , jf. kommunestyresak 104/08: Eid kommunestyre vedtek kontrollutvalet sitt forslag til plan for forvaltningsrevisjon for tidsrommet I følgje Plan for forvaltningsrevisjon for Eid kommune, er det tema som denne rapporten tek opp valt med høgste prioritet. Vi har definert desse problemstillingane for prosjektet: 1. Er dei indirekte kostnadene berekna og bokført i samsvar med retningslinjene for sjølvkost? 2. Er bokførte kapitalkostnader berekna og bokført i samsvar med retningslinjene for sjølvkost? 3. Er behandling av over-/underskot og fondsbruk i samsvar med retningslinjer for sjølvkost? 4. Overstig gebyrinntektene sjølvkost for kommunen? Dersom ikkje, kor stor er kommunen sin eigenfinansiering? 5. Er dokumentasjon av sjølvkostrekneskapen egna til å gje tilstrekkeleg og relevant informasjon til brukarane? For å kunne svare på desse spørsmåla har den metodiske tilnærminga skjedd ved innhenting av data gjennom samtaler, dokumentanalyse og rekneskapsgjennomgang. Analysehorisonten har vore , då sjølvkostregelverket nytter ein tidshorisont på 5 år for framføring av overskot. Dei funn som er gjort i undersøkinga har resultert i følgjande konklusjonar og anbefalingar: På avsette midlar til sjølvkostfond skal det leggast til kalkulatoriske renter. Denne renteberekninga skal reflektere alternativkostnaden brukarane har ved at kommunen har lånt pengane og bunde dei i eit sjølvkostfond. Rentesatsen skal vere den same som ved berekning av kalkulatorisk rente på anleggsmiddel. Eid kommune har ikkje renterekna fondskonti i perioden Dette er ikkje i samsvar med retningslinjene. Manglande praktisering av renterekning inneber at kommunen verken har ført inntektsrenter eller utgiftsrenter i perioden, noko som betyr at brukarane ikkje treng å ha tapt noko på dette. Eid kommune har endra praksis frå rekneskapsåret 2007, og rentereknar no fondskonti i samsvar med retningslinjene. Kommunerevisjonen i Nordfjord 4

5 Kommunen opererer med store sjølvkostfond på VAR-området. For VAR-området sett under eitt er fonda på nærmare 6,9 million kroner ved utgangen av I følgje rettleiaren kan ein kommune berre framføre eit overskot til seinare år innanfor eit 3- til 5-årsperspektiv. Kommunens motiv for å ha store sjølvkostfond ut over 5-årsperioden utan at gebyra blir redusert, er å skape jamne og forutsigbare gebyrutgifter for innbyggarane. Revisjonen finn grunn til å peike på at det er på teneste avløp at fondsoppbygginga har vore størst, medan det er på tenesta vatn dei største investeringstiltaka er budsjettert. Det blir ikkje ført sjølvkostrekneskap for tenesta kart og oppmåling, bygge- og delesak og feiing. Vi anbefaler at rutinane blir betra for desse områda, då dette vil gje eit betre styringsverktøy for administrasjonen og eit betre beslutningsgrunnlag for politikarane i gebyrsaker. I tillegg er dokumentasjonskravet som kviler på kommunen eit argument for betring av rutinane. Kommunerevisjonen i Nordfjord 5

6 DEL A: GRUNNLAGET FOR PROSJEKTET Kommunerevisjonen i Nordfjord 6

7 2. BAKGRUNN Kommunerevisjonen i Nordfjord har utarbeidd denne rapporten på oppdrag frå kommunestyret i Eid kommune, jf. sak 104/08: 1. Eid kommunestyre vedtek kontrollutvalet sitt forslag til plan for forvaltningsrevisjon for tidsrommet Kontrollutvalet får fullmakt til å gjere endringar i planen i planperioden, både med tanke på endringar i prosjekt og med tanke på prosjekt som ein seinare ser trong for å gjennomføre i perioden. I følgje plan for forvaltningsrevisjon er dette prosjektet sett opp med høgste prioritet. Noko av grunngjevinga for at sjølvkost vart sett opp som tema i planen var mellom anna sak 2007/953 frå Sivilombudsmannen Kontroll med anvendelsen av selvkostprinsippet. I denne saka skriv Sivilombudsmannen: Beregning av selvkost reiser til dels kompliserte rettslige og regnskapsmessige problemstillinger både generelt og i den enkelte sak. I tillegg til at selve beregningen av hva som utgjør selvkost, kan være problematisk, kommer at det heller ikke er gitt hvordan utgiftene skal fordeles på de enkelte sakstyper. Et annet problem er at det er vanskelig for den enkelte borger å kontrollere at reglene er fulgt. De klagene om selvkostprinsippet som er behandlet ved ombudsmannens kontor den siste tiden, etterlater dessuten et inntrykk av at heller ikke klageorganene i særlig grad foretar noen reell kontroll av gebyrene opp mot selvkostbegrensningen. Kontrollutvalet fann det interessant å få gjennomført eit prosjekt som ser nærmare på korleis Eid kommune praktiserar sjølvkostregelverket. Rapporten tek ikkje for seg renovasjonsområdet, då denne kommunale tenesta er sett vekk til eit interkommunalt selskap (Nomil IKS). Avfallshandsaming knytt til dei kommunale avfallsplassane Leivdalen, Haugen og Svora er likevel teke med. 3. FORMÅL OG PROBLEMSTILLING Formålet med undersøkinga har vore å: Vurdere om Eid kommune følgjer retningslinjene frå Kommunal- og regionaldepartementet om berekning av sjølvkost, og kva konsekvens eventuelle avvik har for gebyrberekninga. Måle finansieringsgrada for dei sjølvkostområda som er med i undersøkinga. Problemstillingane for undersøkinga er: 1. Er dei indirekte kostnadene berekna og bokført i samsvar med retningslinjer for sjølvkost? 2. Er bokførte kapitalkostnader berekna og bokført i samsvar med retningslinjer for sjølvkost? Kommunerevisjonen i Nordfjord 7

8 3. Er behandling av over-/underskot og fondsbruk i samsvar med retningslinjer for sjølvkost? 4. Overstig gebyrinntektene sjølvkost for kommunen? Dersom ikkje, kor stor er kommunen sin eigenfinansiering? 5. Er dokumentasjon av sjølvkostrekneskapen egna til å gje tilstrekkeleg og relevant informasjon til brukarane? 4. KJELDER TIL VURDERINGSKRITERIUM Vi vil her gjere greie for dei kjeldene som ligg til grunn for val av vurderingskriterium. Dette er dei kjeldene vi vurderer kommunen sin praksis mot. Dei konkrete vurderingskriterium vert etablert for kvar einskild problemstilling som vert behandla i rapporten. 4.1 SENTRALE REGLEMENT - Retningslinjer for beregning av sjølvkost - God kommunal rekneskapsskikk - Vatn og avløp (Lov om kommunale vass- og kloakkavgifter, 2) - Renovasjon og slam (Forurensningsloven 34) - Feiing (Brann- og eksplosjonsvernloven 28) - Plan- og byggesaker (Plan- og bygningsloven 109) Etter ny Plan- og bygningslov er heimelsgrunnlaget no Kart-, seksjons- og delingsforetninger (Delingsloven 5-2) Denne lova er no ein del av den nye Matrikkellova. 4.2 LOKALE REGLEMENT OG AVTALER - Forskrift om gebyrregulativ - Gebyrregulativ - Avtale mellom NOMIL-kommunane og Eid kommune om handsaming av septikslam 4.3 RETNINGSLINJER FOR BEREKNING AV SJØLVKOST Nærmare om sjølvkost Sjølvkostprinsippet er ikkje nedfelt i kommunelova, men går fram av dei særlovene som regulerer dei aktuelle kommunale oppgåvene. Kommunerevisjonen i Nordfjord 8

9 Sjølvkost kan både relaterast til éin brukar (til dømes i samband med byggesaksgebyr) eller til innbyggarane generelt. I det første tilfellet taler vi om enkeltvedtak som kan påklagast gjennom alminneleg forvaltningsklage etter forvaltningslova 28. I det siste tilfellet er det dei samla kostnadene for å produsere tenesta som set tak for gebyrinntektene. Renovasjon og slam skal i følgje Forurensningsloven 34 fullfinansierast gjennom brukarbetaling. Bakgrunnen for dette er prinsippet om at forureinaren skal betale. For dei andre sjølvkosttenestene vi ser på i denne undersøkinga vil sjølvkost representere ei øvre ramme for gebyrinntektene. Dette betyr at kommunen kan oppnå kostnadsdekking gjennom bruk av både brukarbetaling og frie inntekter i kommunen sitt ordinære driftsbudsjett. Dersom dei frie inntektene inngår som finansieringskjelde, representerer dette i så fall ei subsidiering av den tenesta som forbrukarane mottek. Sjølvkostkalkylen Dei gebyra som brukarane betalar for sjølvkosttenestene er forkalkulert (budsjettert) og basert på den føresetnaden at tenesteprodusent vert gitt høve til å disponere eit eventuelt overskot ved etterkalkulasjon (sjølvkostrekneskapen). Måten eit slikt overskot skal disponerast på er regulert. Sjå nærmare under avsnittet Overskot på sjølvkostberekninga. Det er berre høve til å legge inn kostnader i sjølvkostkalkylen som gjeld det aktuelle rekneskapsåret. Dette betyr at gebyret berre er meint å dekke kapitalkostnader knytt til investeringar som allereie er sett i gang. Kostnader som skal inngå i sjølvkostkalkylen (gebyrgrunnlaget) Sjølvkost er definert slik: Selvkost er den merkostnaden kommunen påføres ved å produsere en bestemt vare eller tjeneste. Sjølvkost består av følgjande kostnadsfaktorar: Direkte driftskostnader + Indirekte kostnader + Kapitalkostnader = Sjølvkost Direkte kostnader: Kostnader som er forårsaka av produksjonen av ei bestemt vare eller ein bestemt teneste. Indirekte kostnader: Kostnader som ikkje er forårsaka av produksjonen av ei bestemt vare eller ein bestemt teneste, men som likevel er ein føresetnad for at vara eller tenesta skal kunne produserast. Døme kan vere: - rekneskapsføring for tenesteområdet - fakturering for tenesteområdet - kontorstøtte for tenesteområdet - kantinedrift - IT-tenester - osv Kommunerevisjonen i Nordfjord 9

10 Indirekte kostnader vert tilført dei forskjellige sjølvkosttenestene ved bruk av fordelingsnøklar som best svarar til dei einskilde tenestene sin del av kostnaden. Kapitalkostnader: Verditap på anleggsmiddel brukt i produksjonen (avskriving) + kostnaden ved at anleggsmidlane er bunde opp i drifta og ikkje kan nyttast alternativt (kalkulatorisk rente). Ved berekning av kalkulatorisk rente anbefalar rettleiaren at kalkylerenta vert sett lik effektiv rente på norske statsobligasjonar med 3 års gjenståande løpetid + 1 % for inndekking av meirkostnaden. Dersom kostnader ikkje kan førast tilbake til ein av desse tre kostnadsfaktorane, skal dei heller ikkje inngå i kostnadskalkylen. Sjølvkostrekneskapen Sidan prisane på sjølvkosttenestene og kostnadene ved å produsere tenestene vert til i to forskjellige tidsperiodar (budsjettperioden og rekneskapsperioden), vil det først vere mogleg å måle det reelle resultatet (overskot/underskot) av sjølvkostområda når rekneskapen ligg føre. Følgjande moment må takast omsyn til ved oppsett av sjølvkostrekneskapen: Andre inntekter Det er berre gebyrinntektene frå brukarane/abonnentane som skal førast som inntekt i sjølvkostrekneskapen. Dersom kommunen har andre inntekter, skal desse trekkast frå kostnadene. Avskrivingsgrunnlag Offentlege investeringstilskot eller private bidrag til anleggsmiddelet skal gå til frådrag i historisk anskaffingskost. Tomtekostnad skal som hovudregel redusere avskrivingsgrunnlaget, men kan også inngå i grunnlaget dersom det er openbart at bruken av arealet reduserer tomteverdien. Retningslinjene nemner avfallsdeponi som eit døme på dette. Avhending av anleggsmiddel Differansen mellom salsverdi og restverdi i rekneskapen vert tilført sjølvkostområdet som inntekt ved gevinst eller kostnad ved tap. Underskot på sjølvkostberekninga Dersom gebyrinntektene for eit år er lågare enn kostnaden ved å produsere tenesta, oppstår det eit underskot i sjølvkostrekneskapen. Dersom det aktuelle sjølvkostområdet etter lov eller kommunestyrevedtak (prinsippvedtak) skal vere kostnadsdekkande, kan underskotet framførast til det påfølgjande året. Dersom det oppstår eit akkumulert underskot, kan ikkje dette dekkast inn gjennom akkumulerte overskot frå andre sjølvkostområde (kryssubsidiering). Dersom det ikkje er tale om full kostnadsdekking, representerer underskotet i så fall ei kommunal subsidiering av tenesta. Sjølvkostfond Retningslinjene definerer sjølvkostfond på følgjande måte: Et selvkostfond er et akkumulert overskudd som er er oppstått i selvkostregnskapet. Dette innebærer at det må foretas en etterkalkyle (regnskap) etter hvert regnskapsår. Kommunerevisjonen i Nordfjord 10

11 Det er verdt å merke seg ordlyden akkumulert overskot. Forklaringa på dette er at kommunelova 48 med tilhøyrande rekneskapsforskrift regulerer dei tilhøva der det er høve til å nytte negative eigenkapitalkonti. Lov og forskrift tillet berre dette ved meirforbruk og prinsippendringar. Det er ikkje lovheimel for å operere med negative fondskonti utover dette. Det er likevel høve til å dokumentere negativ fondsbehaldning på sjølvkostområdet ved bruk av skuggerekneskap til kommunen sin årsrekneskap. Sjå til dømes KOSTRA-skjema 23 Kostnadsdekning i vann-, avløps- og avfallssektoren. Eit sjølvkostfond er å sjå på som eit bunde driftsfond og er dermed øyremerka den aktuelle sjølvkosttenesta. Fondsmidlane er dessutan skapt gjennom for høge gebyr, og bør dermed vurderast som eit lån frå brukarane/abonnentane. Sjølvkostfondet skal derfor tilførast rente. Det vert nytta same rentesats som ved berekning av kalkulatorisk rente. Overskot på sjølvkostberekninga Dersom gebyrinntektene for eit år overstig kostnadene ved å produsere tenesta, oppstår det eit overskot i sjølvkostrekneskapen. I følgje retningslinjene kan eit slikt overskot framførast til eit seinare år innanfor eit tidsperspektiv på 3 5 år. 5. OPPLEGG FOR GJENNOMFØRING AV UNDERSØKINGA Detaljkontroll av transaksjonar er i liten grad brukt som arbeidsmetode i dette prosjektet. I staden har vi konsentrert oss om dei einskilde kostnadskomponentane og den rekneskapsmessige behandlinga av desse. Berekningsgrunnlaget for kapitalkostnader og berekning av kapitalkostnader og indirekte kostnader har fått større merksemd. Sjølv om dei direkte kostnadene i ein sjølvkostrekneskap utgjer ein vesentleg del av dei totale kostnadene, så representerer desse tilviste rekningar i ein revidert rekneskap og vert i denne rapporten føresett å vere korrekte. Metodisk har undersøkinga i hovudsak vore basert på dokumentanalyse for perioden , samt samtalar/intervju med sentrale personar. Sentrale dokument i undersøkinga har vore rekneskapen, årsmeldingar, etterkalkylar, saksframlegg til gebyrvedtak, avtaledokument m.m. 6. KORT OM DEI ENKELTE SJØLVKOSTOMRÅDA 6.1 VATN OG AVLØP I KOSTRA-rekneskapen er desse tenestene (VA-tenestene) delt inn i ein funksjon for produksjon og ein funksjon for distribusjon. Figurane under illustrerer korleis avgrensinga mellom kostnadene for dei to funksjonane skjer: Kommunerevisjonen i Nordfjord 11

12 6.1.1 VATN Illustrasjonen er henta frå Norsk Vanns sjølvkostrettleiar Funksjon 340 Produksjon av vatn Nedbørsfelt, kjelde, vassinntak Eventuelt overføringsnett for råvatn til vassbehandling All vassbehandling Vassproduksjon frå alle typar vasskjelder som inngår i vassforsyningssystemet; normalforsyning, reserveforsyning og kriseforsyning Funksjon 345 Distribusjon av vatn Pumping av vatn frå vassbehandlingsanlegga ut på distribusjonsnettet Distribusjonsnettet fram til kundane sine stikkleidningar Stasjonar og basseng på distribusjonsnettet Overføringsnett frå interkommunale vassverk og/eller andre kommunar til kommunen sitt distribusjonsnett AVLØP Illustrasjonen er henta frå Norsk Vanns sjølvkostrettleiar Kommunerevisjonen i Nordfjord 12

13 Funksjon 353 Avløpsnett/innsamling av avløpsvatn Avløpsnettet frå abonnentane sine stikkleidningar t.o.m. innløpspumpestasjonen framfor/på reinseanlegga Pumpestasjonar og overløp på nettet Overføringsnett frå kommunar til interkommunale selskap Avløpsnettet omfattar separate spillvassleidningar, fellesordningar og separate overvassleidningar Funksjon 350 Avløpsrensing Reinseanlegga f.o.m. forbehandling av avløpsvatnet Slambehandlinga i reinseanlegg, eventuelt på eigne slambehandlingsanlegg Slamlagring, slamtransport og slamdisponering, inkl. marknadsførings- og saksbehandlingsoppgåver Utsleppsleidning frå reinseanlegg 6.2 SLAM Tøming av slamavskiljarar, septiktankar m.m. er eit eige sjølvkostområde og skal ikkje inngå som ein del av avløp eller renovasjon. KOSTRA-funksjon 350 inneheld element av slamhandtering, men dette er ikkje knytt til slamavskiljarar og er ikkje ein del av det separate slamområdet. Slamområdet omfattar tøming av septikslam og transportering til Reset komposteringsplass på Nordfjordeid. Tenesta er sett bort til privat aktør (Miljøservice as). 6.3 AVFALLSHANDTERING (RENOVASJON) Eid kommune disponerer 3 lokale avfallsplassar. Dette gjeld grovavfallsplassane i Leivdalen og på Haugen (nedlagt) og ein eldre avfallsplass på Svora. Kommunen sine kostnadar knytt til grovavfallsplassen i Leivdalen vert refundert frå Nomil, medan kostnadane til dei to andre avfallsplassane blir dekt inn frå abonnentane. 6.4 FEIING Denne sjølvkosttenesta omfattar feiing av alle røykkanalar i fyringsanlegg for oppvarming av rom og bygningar og tilsyn med fyringsanlegget (brannsyn). Dette er oppgåver som kommunane er pålagde å utføre. Eventuell utføring av servicetenester skal fakturerast særskilt og haldast utanfor sjølvkostberekninga. 6.5 BYGGESAKER Byggesakstenestene gjeld behandling av søknads- og meldepliktige tiltak etter plan- og byggelova og forskrift om saksbehandling og kontroll i byggesaker. Omgrepet tiltak omfattar hovudsakleg byggeverksemd. 6.6 KART- OG DELINGSFORRETNINGAR Dette tenesteområdet femner kartforretning (oppmåling) og delingsforretning. Tenestene er basert på delingslova (som var lovheimel i analyseperioden). Frå 1. januar 2010 tok den nye Matrikkellova til å gjelde, ei lov som mellom anna erstattar den tidlegare delingslova. Kommunerevisjonen i Nordfjord 13

14 DEL B: RESULTATET AV UNDERSØKINGA Kommunerevisjonen i Nordfjord 14

15 7. RESULTAT I denne delen av rapporten skal vi sjå nærmare på resultatet av kommunerevisjonen sin gjennomgang av sjølvkostområdet i Eid kommune. Problemstillingane 1 3 vert behandla for kvart sjølvkostområde i kapittel Problemstillingane 4-5 vert behandla for alle gebyrområda samla i kapittel ER DEI INDIREKTE KOSTNADENE BOKFØRT I SAMSVAR MED RETNINGSLINJER FOR SJØLVKOST? I retningslinjene vert desse kostnadene også kalla for interntenester. Dette er tenester som er ein føresetnad for å kunne produsere sjølvkosttenesta, men som ikkje er del av denne. Til dømes er fakturering av vassavgifta ein internteneste, men ikkje ein del av det produktet som abonnentane mottek, nemleg kommunal vassforsyning. Slike interntenester er likevel naudsynte for at kommunen skal kunne forsyne innbyggarane med vatn, og kostnaden knytt til t.d. fakturering må derfor dekkast inn gjennom prisinga av tenesta (sjølvkostkalkylen). Retningslinjene dokumenterer kva slags kostnader som skal vere med i sjølvkostkalkylen, og korleis dei skal/kan bereknast. Vi har sett nærmare på korleis kommunen har praktisert dei retningslinjene som ligg til grunn for handtering av indirekte kostnader for sjølvkosttenestene VURDERINGSKRITERIUM Retningslinjer for beregning av selvkost for kommunale betalingstjenester, kapittel 3.2 Tilleggsytelser og henførbare støttefunksjoner (interntjenester). a) Kap : Liste over tilleggsytelser og henførbare støttefunksjoner (interntjenester) Kostnadsfordeling vedr. delte stillinger Funksjonar i organisasjonen der ein del av ressursinnsatsen er knytt opp mot ein eller fleire av sjølvkosttenestene: 1. Regnskaps- og innfordringsfunksjon 2. Kontorstøtte 3. Revisjonsfunksjon 4. Personalfunksjon 5. Personalpolitiske funksjoner og velferdstiltak overfor ansatte 6. Sentral opplæring 7. Kantinedrift 8. Hustrykkeri 9. Informasjonsteknologi (drift- og opplæring) 10. Drift av sentralbord og øvrige felles post- og teletjenester 11. Teknisk konsulent og bistand ved prosjektering 12. Juridisk bistand (kommuneadvokatens kontor) 13. Drift av felles maskinpark 14. Bygningsdrift Kommunerevisjonen i Nordfjord 15

16 b) Kap : Skisse til håndtering av kostnader ved interntjenester i selvkostkalkyle I kapittel gir rettleiaren anbefalingar om kva for fordelingsmetodar (fordelingsnøklar) som kommunen kan nytte ved berekning av kor stor kostnad dei forskjellige interntenestene bidreg med per sjølvkostområde FUNN OG VURDERING Eid kommune fører indirekte kostnader for sjølvkostområda vatn, avløp, slam og avfallshandtering (VAR). Kommunen har gjort ei vurdering av kva slags støttefunksjonar og fellestenester som skal belastas dei inskilde VAR-områda, der kostnadsfordelinga er basert på eit skjønnsmessig forbruk av personell og interntenester Frå og med 2006 vart rutinene lagt om, og dei indirekte kostnadene vart rapportert som ein del av dei direkte kostnadane. Det er ikkje ført sjølvkostrekneskap for områda byggesak, kart/oppmåling og feiing. For byggesak, kart/oppmåling er det heller ikkje er registrert indirekte kostnader KONKLUSJON OG ANBEFALING Eid kommune bereknar og registrerar indirekte kostnader i sjølvkostrekneskapen for VARtenestene. Dette kostnadselementet vert såleis teke omsyn til ved kommunen si måling av sjølvkost for dei nemnde tenestene. Kostnadsfordelingsmetoden som er nytta er tilfredsstillande ut frå dei forslaga som rettleiaren legg opp til. Eid kommune har gjort ei sjølvstendig vurdering av dei tilleggstenester og støttefunksjonar som skal vere med i kostnadsgrunnlaget. Budsjettet for 2010 viser at kommunen har etablert gode rutinar for fordeling av utgifter til område for vatn, avløp, feiing og slam. 7.2 ER BOKFØRTE KAPITALKOSTNADER I SAMSVAR MED RETNINGSLINJER FOR SJØLVKOST? Kapitalkostnader utgjer ein stor del av gebyrgrunnlaget. For sum vatn og avløp utgjer denne kostnaden om lag 35% i snitt. Korrekt handtering av kapitalkostnadene vil derfor ha stor innverknad på gebyrgrunnlaget VURDERINGSKRITERIUM Retningslinjer for beregning av selvkost for kommunale betalingstjenester, kapittel 4 Kapitalkostnader. a) Kap. 4.3: Beregningsgrunnlag for fordeling av kostnader Retningslinjene legg følgjande berekningsgrunnlag til grunn: Historisk anskaffingskostnad med frådrag for investeringstilskot/anleggsbidrag frå andre enn kommunen. Tomtekostnad går til frådrag i anskaffingskostnad dersom ikkje bruken av tomtearealet reduserer den økonomiske verdien (døme: avfallsdeponi). Kommunerevisjonen i Nordfjord 16

17 b) Kap. 4.4: Beregningsmetode for fordeling av kostnader over år (avskrivningsmetode) Retningslinjene legg følgjande berekningsmetode til grunn: Lineære avskrivingar skal brukast i sjølvkostkalkylen. Dette betyr at berekningsgrunnlaget vert fordelt over anleggsmiddelet si økonomiske levetid med like store kostnader årleg. c) Kap. 4.5: Valg av avskrivingsperiode Retningslinjene legg følgjande avskrivingsperiode til grunn: Ved val av avskrivingsperiode for ulike investeringar, skal dei periodane som går fram av 8 i Forskrift om årsregnskap og årsberetning av nyttast. d) Kap. 4.6 Alternativkostnad/berekning av normalavkastning av innskutt kapital Retningslinjene legg følgjande metode til grunn for berekning av kalkulatorisk rente: Kapitalkostnader skal bereknast for alle anskaffingar av varige driftsmiddel, uavhengig av korleis anskaffinga er finansiert. Kalkylerenta skal vere lik effektiv rente på norske statsobligasjonar med 3 års gjenståande løpetid, med eit tillegg på 1 prosent. Ved eventuelt sal eller utrangering av anleggsmiddel, skal (restverdi salssum) inngå i sjølvkostrekneskapen som inntekt eller kostnad FUNN OG VURDERING a) Berekningsgrunnlag Det er stort sett berre VAR-sektoren som har eit vesentleg innslag av anleggsmiddel. Kommunerevisjonen har samanlikna berekningsgrunnlaget for kapitalkostnadene med dei investeringane som Eid kommune har rekneskapsført i perioden Denne kontrollen er gjort for VA-området. Det er samsvar mellom kommunens og revisjonens berekningar. b) Berekningsmetode Eid kommune nytta annuitetsmetoden for avskrivingar før 2003 i samsvar med dåverande retningslinjer, jf. rundskriv T-9/86 frå Miljøverndepartementet. Denne metoden innebar at summen av rente og avskrivingar på investeringar var konstant over anleggsmiddelet si levetid. Forholdet mellom storleiken på rente- og avskrivingselementet varierer imidlertid over tid. Avskrivingane aukar over anleggsmiddelet si levetid (progressive avskrivingar), medan renteelementet har motsett forløp. Ved overgang til lineær avskrivingsmetode (like store årlege avskrivingar) var det derfor naudsynt å berekne sum avskrivingar - og dermed inngangsverdi - for dei forskjellige avskrivingsobjekta. Eid kommune har nytta ein fagleg anerkjent reknearkmodell til dette formålet. Kommunerevisjonen i Nordfjord 17

18 c) Avskrivingsperiode Frå tok Forskrift om årsregnskap og årsberetning til å gjelde, og følgjande avskrivingsperiodar vart innført (jf. 8 i forskrifta): 5 år: EDB-utstyr, kontormaskiner og liknande. 10 år: Anleggsmaskiner, maskiner, inventar og utstyr, verktøy og transportmidlar og liknande. 20 år: Brannbilar, parkeringsplassar, trafikklys, teknisk anlegg (VAR), reinseanlegg, pumpestasjonar, forbrenningsanlegg og liknande. 40 år: Bustader, skular, barnehagar, idrettshallar, vegar og leidningsnett og liknande. 50 år: Forretningsbygg, lagerbygg, administrasjonsbygg, sjukeheimar og andre institusjonar, kulturbygg, brannstasjonar og liknande. I forskrifta som gjeld frå 2001 er det lista opp ein del anleggsmiddel som er spesifikke for VAR-området (desse er understreka i opplistinga ovanfor). Vår gjennomgang viser at kommunen opererer med korrekte avskrivingsperiodar. I 2003 kom det nytt regelverk for berekning av sjølvkost. Dei nye reglane la 2001-forskrifta sine avskrivingsperiodar til grunn, noko som resulterte i endra avskrivingstid for leidningsnettet. Avskrivingstida vart no endra frå 20 år til 40 år. Eid kommune har endra avskrivingsperioden for investeringar i leidningsnettet i samsvar med regelverket. d) Alternativkostnad Kommunen har berekna kalkulatorisk rente på alle investeringar som er gjort innanfor vatn, avløp, slam og avfallshandtering. Det er nytta korrekt kalkylerente i den perioden revisjonen har kontrollert KONKLUSJON OG ANBEFALING Vår gjennomgang viser at Eid kommune praktiserer regelverket på ein god måte når det gjeld kapitalkostnader. 7.3 ER BEHANDLING AV OVER-/UNDERSKOT OG FONDSBRUK I SAMSVAR MED RETNINGSLINJER FOR SJØLVKOST? VURDERINGSKRITERIUM Retningslinjer for beregning av selvkost for kommunale betalingstjenester, kapittel 5 Praktisering av selvkostprinsippet Behandling av over- eller underskudd i selvkostregnskapet bruk av fond. Retningslinjene legg følgjande til grunn: Kommunen kan framføre eit underskot frå sjølvkosttenesta til eit seinare år (innanfor eit 3 5 års perspektiv). I praksis må dette skje gjennom eit bunde sjølvkostfond. Sjølvkostfondet sin funksjon er å handtere svingingar i inntekter og kostnader slik at gebyra kan haldast stabile. Investeringar i anleggsmiddel kan ikkje finansierast direkte av sjølvkostfondet. På midlar som vert avsett til sjølvkostfondet skal det leggast til kalkulatoriske renter. Dette skal reflektere alternativavkastinga som brukarane går glipp av ved at midlane er bunde i sjølvkostfond. Kommunerevisjonen i Nordfjord 18

19 7.3.1 FUNN OG VURDERING Eid kommune fører kapitalkostnader som ein sum, utan å vise kostnadselementa avskriving og rente særskilt. I følgje rekneskapen tok Eid kommune til å berekne renter av fond i Retningslinjene frå 2003 legg opp til at kalkulatorisk rente skal bereknast på avsette midlar til sjølvkostfond. I følgje same rettleiar kan tilsvarande prinsipp legges til grunn når kommunen er pålagt eller dersom kommunestyret har bestemt at kostnaden ved tjenesten fullt ut skal dekkes av brukerne KONKLUSJON OG ANBEFALING Etter det vi kan sjå er det ikkje noko heimel for å krevje kapitalkostnaden splitta i avskrivingsog renteelementet, sjølv om dette nok gir betre informasjon for lesaren. Eit sjølvkostfond er eit akkumulert overskot i sjølvkostrekneskapen. Det skal altså ikkje registrerast fond i rekneskapen når kommunen har eit akkumulert underskot, fordi kommunerekneskapen ikkje skal innehalde negative fondskonti. Eid kommune har tilpassa seg denne avgrensinga ved å bokføre positive saldoer på fondskonto i balansen og negative saldoer på memoriakonto. På avsette midlar til sjølvkostfond skal det leggast til kalkulatoriske renter. Denne renteberekninga skal reflektere alternativkostnaden brukarane har ved at kommunen har lånt pengane og bunde dei i eit sjølvkostfond. Rentesatsen skal vere den same som ved berekning av kalkulatorisk rente på anleggsmiddel. Eid kommune har ikkje renterekna fondskonti i perioden , noko ikkje er i samsvar med retningslinjene. Manglande praktisering av renterekning inneber at kommunen verken har ført inntektsrenter eller utgiftsrenter i perioden, noko som betyr at brukarane ikkje treng å ha tapt noko på dette. 7.4 OVERSTIG GEBYRINNTEKTENE SJØLVKOST FOR KOMMUNEN? DERSOM IKKJE, KOR STOR ER KOMMUNEN SIN EIGENFINANSIERING? VURDERINGSKRITERIUM Retningslinjer for beregning av selvkost for kommunale betalingstjenester, kapittel 1.3 Kommunale tjenester og selvkost. Retningslinjene legg følgjande til grunn: Innanfor dei områda der sjølvkost er sett som den rettslege ramma for brukarbetaling, må kommunen foreta ein etterkalkulasjon (sjølvkostrekneskap) av dei reelle kostnadene innanfor dei aktuelle tenesteområda. Dette må gjerast for å føre kontroll med at gebyrinntektene ikkje overstig kommunens sjølvkost. Kommunerevisjonen i Nordfjord 19

20 7.4.1 FUNN OG VURDERING I dette kapittelet legg kommunerevisjonen fram sine funn sortert per sjølvkostområde: For områda vatn, avløp, slam og avfallshandtering vert etterkalkylar (dvs sjølvkostrekneskap) for analyseperioden ( ) presentert. Tabelldata vert også framstilt i form av linjediagram. I den grafiske framstillinga av fondsutviklinga er det lagt inn ei trendlinje. Revisjonen sin etterkontroll av kommunen sine berekningar har ikkje resultert i negative funn, og det er derfor kommunen sine eigne data som blir presentert for VAR-området VATN Data for sjølvkostområdet vatn i perioden : Finansiell dekn.grad 112 % 109 % 92 % 96 % 100 % Fond Finansiell dekningsgrad - vatn 115 % 110 % Prosent 105 % 100 % 95 % 90 % År Fondsbehaldning - vatn Kommunerevisjonen i Nordfjord 20

21 Ovanståande diagram viser utviklinga i den finansielle dekningsgrada og sjølvkostfondet for vatn. I stolpediagrammet er det også lagt inn ei trendlinje. Eid kommune har eit positivt fond i heile 5-årsperioden. Tenesta har ei gebyrfinansiert overdekning på 2% for analyseperioden sett under eitt AVLØP Data for sjølvkostområdet avløp i perioden : Finansiell dekn.grad 136 % 125 % 118 % 100 % 101 % Fond Finansiell dekningsgrad - avløp 145 % 135 % Prosent 125 % 115 % 105 % 95 % År Fondsbehaldning - avløp For avløp har kommunen bygd opp eit fond gjennom heile periode vi har sett på. Ved utgangen av analyseperioden er dette fondet på over 3 million kroner. I 2009 er fondet på heile 3,7 million kroner. Tenesta har ei gebyrfinansiert overdekning på 16% for analyseperioden sett under eitt. Kommunerevisjonen i Nordfjord 21

22 SLAM Tømming av slamavskiljarar skjer kvart andre år, medan gebyrinntektene løp årleg, uavhengig av tømmefrekvens. Dette gjer at kostnadene svingar i takt med tømmefrekvensen, slik at resultatet vekslar mellom overskot og underskot. Sjølvkostfondet og den finansielle dekningsgrada svingar sjølvsagt likt med resultatet. Data for sjølvkostområdet slam i perioden : Finansiell dekn.grad 80 % 202 % 78 % 218 % 78 % Fond Finansiell dekningsgrad - slam 250,00 % 200,00 % 202,00 % 218,00 % 150,00 % 100,00 % 50,00 % 80,00 % 78,00 % 78,00 % 0,00 % Fondsbehaldning - slam Slam-/septiktømming har toårig tømmefrekvens, noko som er årsaka til dei store svingingane i den finansielle dekningsgrada. Det ligg føre ei gebyrfinansiert overdekning i perioden sett under eitt. Det er varierande vekst i sjølvkostfondet gjennom perioden, men fondet har vore positivt gjennom heile perioden. Ved utgangen av analyseperioden er fondet på om lag 1,2 million kroner. Kommunerevisjonen i Nordfjord 22

23 AVFALLSHANDTERING (RENOVASJON) Denne tenesta gjeld avfallshandtering knytt til kommunen sine eigne avfallsplassar Finansiell dekn.grad 65 % 103 % 211 % 79 % 56 % Fond Finansiell dekningsgrad - renovasjon 200,00 % Prosent 150,00 % 100,00 % 50,00 % År Fondsbehaldning - renovasjon (20 000) (1 908) (40 000) (60 000) (80 000) ( ) (77 956) (75 652) Den finansielle dekningsgrada har vore negativ eller svakt positiv i mesteparten av den analyserte perioden. I 2006 vart dekningsgrada plutseleg over 200%. Fondsutviklinga har variert kraftig i perioden, men ligg nær null ved utgangen av 5- årsperioden. Kommunerevisjonen i Nordfjord 23

24 FEIING Data for sjølvkostområdet feiing i perioden : Finansiell dekn.grad 107 % 113 % 99 % 98 % 95 % Finansiell dekningsgrad - feiing 115 % 110 % Prosent 105 % 100 % 95 % År Det er ikkje ført sjølvkostrekneskap for feietenesta. Gjennomsnittleg finansiell dekningsgrad er 100%, altså full kostnadsdekning BYGGESAK OG OPPMÅLING Tenestene kart- og oppmåling, bygge- og delesak og plansaker var registrert på eitt tenesteområde fram til Det har derfor vore vanskeleg å skilje ut sjølvkostgrunnlaget for desse tenestene. Sidan det ikkje er ført sjølvkostrekneskap for desse tenestene, vil vi tru at det i nemnde periode var vanskeleg å fastsetje gebyra ut frå ei kostnadsvurdering. I ei klagesak 2007/1279 til sivilombodsmannen blir det slått fast at kommunane har plikt til å dokumentere at gebyret er i samsvar med sjølvkostprinsippet. Den konkrete saken gjaldt ei klage om at eit byggesaksgebyr var i strid med sjølvkostprinsippet KONKLUSJON OG ANBEFALING Kommunen opererer med store sjølvkostfond på VAR-området. For VAR-området sett under eitt er fonda på nærmare 6,9 million kroner ved utgangen av I følgje rettleiaren kan ein kommune framføre eit overskot til seinare år innanfor eit 3- til 5- årsperspektiv. Kommunen oppgjev at fondsoppbygging skuldast at kommunen står framfor store investeringar innanfor VA-sektoren. I økonomiplanen for er følgjande investeringstiltak budsjettert etter hovudplanane for vatn og avløp: Vatn (alle tal i 1000) Investeringstiltak Avløp (alle tal i 1000) Investeringstiltak Kommunerevisjonen i Nordfjord 24

25 Kommunens motiv for å ha store sjølvkostfond ut over 5-årsperioden utan at gebyra blir redusert, er å skape jamnare og forutsigbare gebyrutgifter for innbyggarane. Revisjonen finn grunn til å peike på at det er på teneste for avløp at fondsoppbygginga har vore størst, medan det er på tenesta vatn dei største investeringstiltaka er budsjettert. 7.5 ER DOKUMENTASJON AV SJØLVKOSTREKNESKAPEN EGNA TIL Å GJE TILSTREKKELEG OG RELEVANT INFORMASJON TIL BRUKARANE? VURDERINGSKRITERIUM Retningslinjer for beregning av selvkost for kommunale betalingstjenester, kapittel 1 Bakgrunn og inhold og kapittel 1.3 Kommunale tjenester og selvkost. Retningslinjene legg følgjande til grunn: Arbeidsgruppa som utarbeidde retningslinjene fant at ein nødvendig føresetnad for praktisering av det skisserte opplegget var at den einskilde kommune utvikla ein intern rekneskap slik at dei relevante kostnader for den enkelte teneste kunne bli tilført ei slik samla oppstilling. Solid dokumentasjon vil være et effektivt virkemiddel for å vise at prisene ikkje settes høyere enn kostnadene ved å produsere tjenestene. Kommunen må foreta en etterkalkulasjon (selvkostregnskap) av de reelle kostnadene innenfor de aktuelle tjenesteområdene for å føre kontroll med at gebyrinntektene ikkje overstiger kommunens selvkost. Brev av 1. oktober 2007 frå Kommunal- og regionaldepartementet til Sivilombodsmannen, sak 2007/0953. I tilfeller hvor det hevdes at kommunens gebyrsatser ikke er fastsatt i henhold til selvkostprinsippet, vil en kunne be kommunen dokumentere at selvkostprinsippet er ivaretatt, for eksempel ved å fremlegge for- og etterkalkyler av grunnlaget for sine gebyrsatser. KRS 6 Foreløpig standard (F) Noter og årsberetning nr 12: Opplyse om (vise) beregningen av gebyrfinansierte selvkosttjenester der kommunen fastsetter betalingen etter lov og forskrift, herunder resultatet av selvkostberegningen, gjerne over flere år. Beregningen kan for eksempel inneholde oversikt over direkte kostnader, indirekte kostnader, netto kapitalkostnader og over-/underskudd. Eksempel på tjenester vil kunne være vann, avløp, renovasjon osv. Denne kommunale rekneskapsstandarden er berre litt over eit år gamal, men viser likevel at god kommunal rekneskapsskikk er eit dynamisk omgrep. Sjølv om denne noteopplysninga heller ikkje er forskriftsbestemt, er det viktig å vere merksam på at departementet i sine merknader til 5 i Forskrift om årsregnskap og årsberetning skriv følgjande: 5 stiller krav til hvilke tilleggsopplysningar som kommunene og fylkeskommunene som et minimum skal gi årsregnskapet. Kommunerevisjonen i Nordfjord 25

26 7.5.1 FUNN OG VURDERING Det har ikkje vore krav om noteinformasjon knytt til sjølvkosttenestene, men etter god kommunal rekneskapsskikk (GKRS) ligg det no føre krav om slik note i foreløpig standard. Eid kommune har likevel dokumentert sjølvkostrekneskapen for tenestene innanfor VARområdet i eigen rekneskapsnote for heile den 5-årsperioden vi har gjennomgått KONKLUSJON OG ANBEFALING I retningslinjene for sjølvkost vert det lagt til grunn at kommunen bør sørgje for solid dokumentasjon av sjølvkostkalkylane, slik at brukarane ut frå kommunen sin økonomiske informasjon kan lese utvikling og status i kommunen si forvaltning av gebyrinntektene. Eid kommune har gode rutinar for dette når det gjeld VAR-området. Det same er ikkje tilfelle for kart og oppmåling, bygge- og delesak og feiing. Dette er ikkje uventa, då desse områda ikkje synest å ha same tradisjon for å utarbeide sjølvkostkalkyler (for- og etterkalkyle) i same grad som VAR-områda. Vi vil likevel anbefale at rutinane blir betra også for desse områda, då dette vil gje eit betre styringsverktøy for administrasjonen og eit betre beslutningsgrunnlag for politikarane i gebyrsaker. I tillegg er dokumentasjonskravet som kviler på kommunen også eit argument for betring av rutinene. 8. TOTALKONKLUSJON OG ANBEFALING Revisjonen har i sin gjennomgang av sjølvkostområdet i Eid kommune sett det som viktig å peike på følgjande tilhøve: På avsette midlar til sjølvkostfond skal det leggast til kalkulatoriske renter. Denne renteberekninga skal reflektere alternativkostnaden brukarane har ved at kommunen har lånt pengane og bunde dei i eit sjølvkostfond. Rentesatsen skal vere den same som ved berekning av kalkulatorisk rente på anleggsmiddel. Eid kommune har ikkje renterekna fondskonti i perioden Dette er ikkje i samsvar med retningslinjene. Manglande praktisering av renterekning inneber at kommunen verken har ført inntektsrenter eller utgiftsrenter i perioden, noko som betyr at brukarane ikkje treng å ha tapt noko på dette. Eid kommune har endra praksis frå rekneskapsåret 2007, og rentereknar no fondskonti i samsvar med retningslinjene. Kommunen opererer med store sjølvkostfond på VAR-området. For VAR-området sett under eitt er fonda på nærmare 6,9 million kroner ved utgangen av I følgje rettleiaren kan ein kommune berre framføre eit overskot til seinare år innanfor eit 3- til 5-årsperspektiv. Kommunens motiv for å ha store sjølvkostfond ut over 5-årsperioden utan at gebyra blir redusert, er å skape jamne og forutsigbare gebyrutgifter for innbyggarane. Revisjonen finn grunn til å peike på at det er på teneste avløp at fondsoppbygginga har vore størst, medan det er på tenesta vatn dei største investeringstiltaka er budsjettert. Kommunerevisjonen i Nordfjord 26

27 Det blir ikkje ført sjølvkostrekneskap for tenesta kart og oppmåling, bygge- og delesak og feiing. Vi anbefaler at rutinane blir betra for desse områda, då dette vil gje eit betre styringsverktøy for administrasjonen og eit betre beslutningsgrunnlag for politikarane i gebyrsaker. I tillegg er dokumentasjonskravet som kviler på kommunen eit argument for betring av rutinane. Kommunerevisjonen i Nordfjord 27

28 9. REFERANSER OG KJELDER RETTSKJELDER Lov om kommunale vass- og kloakkavgifter av nr. 17 2, Miljøverndepartementet. URL: Lov om vern mot forurensning og om avfall av nr. 6, 34, Miljøverndepartementet. URL: Lov om vern mot brann, eksplosjon og ulykker med farlig stoff og om brannvesenets redningsoppgaver 28, Justis- og politidepartementet. URL: Lov om kartlegging, deling og registrering av grunneiendom av nr , Miljøverndepartementet. URL: (Denne lova gjeld ikkje lenger). Forskrift om årsregnskap og årsberetning (for kommuner og fylkeskommuner) av nr URL: Retningslinjer for beregning av selvkost for kommunale betalingstjenester, H-2140, Kommunal- og regionaldepartementet, januar URL: LITTERATUR: M. Thuve, Ø. Sunde, : Selvkostprinsippet - Hva innebærer det og hvilke effekter har det for kommunene? Prosjekt: , Ernst & Young. Sivilombudsmannen: Kontroll med anvendelsen av selvkostprinsippet. Sak 2007/953. Sivilombudsmannen: Beregning av byggesaksgebyr - plikten til å dokumentere at gebyret er i samsvar med selvkostprinsippet. Sak 2007/1279. Norsk Vann, : Selvkostberegninger for VA-tjenestene produsert i kommuner og selskaper - Veileder fra Norsk vann T. Dahle, B. Nes, : Felles regelverk for VA-gebyr. Prosjekt nr. 854, Asplan Viak AS. Kommunerevisjonen i Nordfjord 28

29 10. HØYRING 10.1 HØYRINGSUTTALE Kommunerevisjonen i Nordfjord 29

30 Kommunerevisjonen i Nordfjord 30

31 10.2 HØYRINGSSVAR Kommunerevisjonen takker Eid kommune for dei kommentarane til rapporten som går fram av brev av 26. august Vi har retta rapporten på dei punkta der kommunen har påvist faktiske feil. Dei endringane som er gjort i rapporten sitt faktagrunnlag har likevel ikkje hatt innverknad på våre vurderingar og konklusjonar. Høyringssvaret frå Eid kommune tek opp følgjande moment når det gjeld konklusjonar og anbefalingar i rapporten: Føring av rentebeløp og avskrivingsbeløp på kvar sin rekneskapsart Rapporten konkluderer med at ei slik oppdeling gir meir informasjon til brukarane, men at det ikkje er noko heimelsgrunnlag for å krevje slik informasjon. Eid kommune vil i følgje høyringsuttala likevel vurdere å føre dei to kostnadskomponentane kvar for seg. Manglande renterekning på fondskonti Rapporten peiker på dette tilhøvet, men legg også til at Manglande praktisering av renterekning inneber at kommunen verken har ført inntektsrenter eller utgiftsrenter i perioden, noko som betyr at brukarane ikkje treng å ha tapt noko på dette. Det er likevel rett å gjere merksam på at Eid kommune har endra praksis i samsvar med retningslinjene frå og med Vi har derfor lagt til ei setning under første kulepunkt i samandraget og totalkonklusjonen (kap. 1 og 8) for å presisere dette. Manglande sjølvkostrekneskap for tenestene kart og oppmåling, bygge- og delesak og feiing I følgje høyringsuttalen er dette noko kommunen vil sjå nærmare på i løpet av hausten Store sjølvkostfond på VAR-området Revisjonen er samd i at fondsoppbygging skal vere eit middel til å halde mest mogleg jamne gebyr. Vårt ankepunkt er likevel at det ikkje er høve til å sjå dei to gebyrområda samla når det gjeld regulering av nivået på gebyra. Vi viser til brev av 31. mars 2009 frå Kommunal- og regionaldepartementet (KRD) om dette (attgjeven i Kommunal Økonomi, nr. 5/2009). I nemnde brev går det fram at det skilles mellom gebyr for vann og gebyr for avløp på grunnlag av kommunens kostnader forbundet med hver av disse sektorene. KRD sluttar brevet med følgjande lovforståing: Dette innebærer at midler på et fond knyttet til ett gebyrområde etter vår vurdering heller ikkje kan benyttes (midlertidig) i årsbudsjettet/årsregnskapet til å finansiere underskudd på et annet gebyrområde. Kommunerevisjonen i Nordfjord 31

32 Kommunerevisjonen i Nordfjord 32